GROEN BETON, EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE TOT DE CIRCULAIRE ECONOMIE
|
|
- Thijs Geerts
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 GROEN BETON, EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE TOT DE CIRCULAIRE ECONOMIE Willy GOOSSENS Directeur GBV Groen Beton Vert 1. Inleiding situering De circulaire economie, ook kringloopeconomie genoemd, wint sterk aan belang. De nadruk ligt hier op het vermijden van uitputting van eindige grondstofvoorraden en het volledig opnieuw inzetten van reststoffen in het systeem [1]. In dit kader betekent de toepassing van (hoogwaardig) betongranulaat ter vervanging van natuurlijke (grove) granulaten een hele stap voorwaarts. Naast het vermijden van het gebruik van primaire, eindige grondstoffen leidt dit ook tot een vermindering in transport, door onder meer de lokale beschikbaarheid van de materialen en een verminderde afvoer van de afbraakmaterialen, een beter landgebruik, door het verminderd storten van afval en een opwaardering van het afvalmateriaal door een betere beheersing van de kwaliteit en de mogelijkheid om de (hoogwaardige) betongranulaten ook in hoogwaardige toepassingen aan te wenden. De wegstructuur heeft een belangrijke bijdrage in het verwerken van de betongranulaten. Waar de toepassing in fundering en onderfundering reeds lang gekend is, worden betongranulaten meer en meer in verhardingen toegepast. In Vlaanderen is het momenteel toegestaan om 20% van het grove granulaat te vervangen door hoogwaardig betongranulaat voor onderlagen van betonverhardingen en in lineaire elementen. Maar ook in industriële verhardingen vindt het betongranulaat zijn toepassing, gezien hier de eis op de stroefheid veel beperkter is. Deze hoogwaardige toepassingen hebben een dubbele impact: enerzijds betekenen zij een besparing op natuurlijke granulaten maar anderzijds betekent dit ook dat het hoogwaardig betongranulaat niet meer in de fundering of onderfundering terecht komt waardoor ook andere gerecycleerde materialen hun plaats vinden. Het blijft natuurlijk uitermate belangrijk dat de kwaliteit van de wegstructuur en de voorziene levensduur behaald kunnen worden. Om de kwaliteit en duurzaamheid te kunnen garanderen bij het gebruik van hoogwaardige granulaten in wegentoepassingen is het noodzakelijk een constante kwaliteit van het granulaat te verzekeren met een beperkte variatie in eigenschappen en het verzekeren van de te behalen limieten. Hiervoor is een goede beheersing van de kringloop nodig: een goede sortering van het binnenkomend puin ligt hier aan de basis. Een groot voordeel van (hoogwaardige) betongranulaten is dat deze lokaal verkregen en verwerkt worden. Dit kan zelfs op de werf door middel van het gebruik van mobiele brekers, bv bij een vernieuwing van een bestaande betonweg, maar dit kan ook in vaste breekcentrales, die over heel Vlaanderen verspreid zijn. Momenteel zijn er drie producenten gecertificeerd voor hoogwaardige betongranulaten. Betongranulaten beslaan ongeveer 40% van alle door COPRO gecertificeerde gerecycleerde
2 granulaten. Hiervan worden 44% geproduceerd door een mobiele breker en 56% op een vaste locatie. Jaarlijks wordt ongeveer ton gecertificeerd (door COPRO en CERTIPRO) betongranulaat in Vlaanderen geproduceerd. Internationaal wordt het gebruik van betongranulaat ook meer en meer gestimuleerd. Zo laat de Europese norm EN 206 toe dat in sommige gevallen tot 50% van het grove granulaat vervangen mag worden door hoogwaardig betongranulaat. In Nederland stimuleren ze het gebruik van gerecycleerd granulaat in beton ook fiscaal. Dit wordt bevestigd door de opname van het Duurzaam beton(product) met tenminste 30% gerecycled content in de MIA/Vamil lijst [2]: de Milieu-investeringsaftrek (Mia) en de Willekeurige afschrijving milieuinvesteringen (Vamil). 2. De grondstoffen voor Groen Beton 2.1. Urban mining Urban mining wint steeds meer aan belang. De naam beschrijft in eerste instantie de alternatieve vorm van ontginning van metalen: in plaats van ze te ontginnen in mijnen worden ze gerecupereerd uit afgedankte toestellen. Voor sommige zeldzame metalen is deze recuperatie zelfs de enige vorm van ontginning. De vaststelling dat de grondstoffenreserves niet eindeloos zijn, samen met de vaststelling dat verdere ontginning steeds duurder wordt, minder efficiënt is en vaak met een grotere impact op het milieu gepaard gaat, heeft ertoe geleid dat urban mining in de elektronicasector sterk aan belang heeft toegenomen. Maar urban mining is ook in de bouw van toepassing. Door de selectieve sloop wordt het mogelijk om homogene grondstoffen te krijgen, wat de toepasbaarheid natuurlijk sterk verhoogt. Tevens kan een onderscheid gemaakt worden in kwaliteit van de grondstoffen door zo bijvoorbeeld het structurele (hoogwaardige) beton te scheiden van het niet-structurele. Dit zal zeker verder evolueren naarmate er meer vertrouwen verkregen wordt in de kwaliteit en de toepasbaarheid van deze hoogwaardige materialen. Een extra voordeel van urban mining is hierboven al aangehaald. Door het grote aantal brekers, verspreid over heel Vlaanderen, wordt niet alleen het transport van het puin beperkt, maar ook van de betongranulaten, wat impact heeft op de CO 2 -uitstoot. Het is natuurlijk zo dat de milieu-impact van beton voor het grootste deel bepaald wordt door het cement, maar een studie uitgevoerd bij het WTCB [3] heeft aangetoond dat de CO 2 -uitstoot van de grove granulaten met 20% kan verminderd worden door het gebruik van lokale betongranulaten. Verschillende casestudies zijn hierbij onderzocht, zoals de aanleg van een fietspad met 100% vervanging van de grove granulaten De eisen gesteld aan de grondstoffen Betreffende de eisen gesteld aan betongranulaten dient een onderscheid gemaakt te worden naar toepassing toe. Voor toepassingen in de wegenbouw wordt verwezen naar de typebestekken voor het Vlaamse, Brusselse en Waalse gewest. In het SB 250 voor het Vlaamse gewest wordt bijkomend een onderscheid gemaakt tussen betongranulaten en hoogwaardige betongranulaten. De hoogwaardige betongranulaten worden toegelaten in lineaire elementen en onderlagen voor verhardingen. In het SB 250, hoofdstuk 3, paragraaf worden de hoogwaardige betongranulaten gedefinieerd. Naast de strengere eisen betreffende de samenstelling van het betongranulaat worden hier ook eisen
3 gesteld aan de vorm (vlakheidsindex), aan het gehalte fijn materiaal, de waterabsorptie, de weerstand tegen verbrijzeling en de volumemassa. Deze eisen zijn ook opgenomen voor het betongranulaat type A+ in de NBN B15-001, de Belgische aanvulling bij de Europese norm NBN EN 206. Volgende eisen worden hieraan gesteld: d 4 mm en D 10 mm; voldoet minimaal aan samenstellingscategorieën Rc 90, Rcu 95, Ra 1, XRg 0,5, FL 2- van NBN EN 12620; voldoet minimaal aan de categorieën Fl 20, f 1,5, LA 35, SS 0,2, A 40 van NBN EN 12620; heeft een volumieke massa van tenminste 2200 kg/m³; heeft een waterabsorptie van maximaal 10%, met een variatie van maximaal +/- 2% ten opzichte van de gedeclareerde waarde. In de Nederlandse aanvulling op de betonnorm NEN-EN 206 worden twee soorten betongranulaat onderscheiden op basis van volumieke massa, een granulaat met volumieke massa groter dan 2000 kg/m³ en een met volumieke massa groter dan 2200 kg/m³. Hieraan worden dan de toegelaten vervangingspercentages gekoppeld. Verschillende projecten hebben zich geconcentreerd op de kwaliteit van de granulaten. Hieruit blijkt dat hoogwaardige betongranulaten geproduceerd kunnen worden indien een goede acceptatie van het betonpuin gebeurt. Een selectieve sloop is bijgevolg noodzakelijk, maar idealer is het nog als bijvoorbeeld een oude betonweg afgebroken wordt om gebruikt te worden in nieuwe lineaire elementen of industriële verhardingen. Verschillende onderzoeken zijn uitgevoerd ter bepaling van de invloed van de eigenschappen van de betongranulaten, en daarmee samenhangend, de manier van sorteren van het betonpuin en de manier van breken, op de uiteindelijke betoneigenschappen. Hier dient verwezen te worden naar het prenormatief onderzoek Recybeton [4], uitgevoerd door het WTCB, OCW en CRIC-OCCN, en naar het TETRA-onderzoek Hoogwaardig betongranulaat voor duurzame wegenbouw, waarbij onder andere de invloed van het breekproces en de methode voor karakterisatie van (hoogwaardig) betongranulaat bestudeerd wordt. Voor de karakterisering blijkt dat er een nauw verband is tussen de Los Angeles coëfficiënt, die een maat is voor de verbrijzelingsweerstand van het granulaat en de waterabsorptie op 24 uur. De waterabsorptie van een betongranulaat is hoger dan van een natuurlijk granulaat. Dit heeft als gevolg dat meer aandacht besteed dient te worden aan de waterhuishouding van het betonmengsel. Idealiter worden de betongranulaten voorafgaandelijk bevochtigd. Dit zorgt ervoor dat het mengwater ter beschikking blijft voor de verwerkbaarheid van het beton en voor de hydratatie van het cement. Tijdens de onderzoeken zijn waarden voor de waterabsorptie na 24 uur vastgesteld tussen 3,5 en 8%. Dit is veel hoger dan de waarden die bij natuurlijke granulaten opgemeten worden. Hier dient bijgevolg wel rekening mee gehouden te worden door het toevoegen van een kleine hoeveelheid water, extra aan het effectieve water De kwaliteitsborging van de grondstoffen De kwaliteitsborging van gerecycleerde materialen gebeurt op twee niveaus: bouwtechnisch en milieuhygiënisch. Het milieu-hygiënisch onderzoek zorgt er voor dat de afvalstof (bouwafval) omgevormd kan worden naar een secundaire grondstof. Met de bouwtechnische keuring wordt dan de conformiteit
4 aan de eisen gesteld in de referentiedocumenten, zoals bijvoorbeeld het SB 250 aangetoond. Voor toepassingen van betongranulaten in de wegenbouw volgens het SB 250 wordt steeds een BENOR/Quarea-certificaat geëist, respectievelijk afgeleverd door COPRO of Certipro. Daarnaast dienen de granulaten ook verplicht over een CE-markering te beschikken indien ze op de Europese markt verhandeld worden. Dit CE-certificaat geeft aan dat het granulaat voldoet aan de regels gesteld in de Bouwproductenverordening 305/20211 voor granulaten, waarvoor een CEmarkering systeem AVCP 2+ van toepassing is. Dit houdt in dat de fabrikant procedures dient vast te leggen bij het productieproces, evenals controles dient uit te voeren om de kwaliteit van het productieproces te garanderen. Dit wordt gezien het opgelegde niveau op regelmatige basis extern getest. In de nabije toekomst (vanaf 2018) zal de kwaliteit van het puin op milieu-hygiënisch vlak verder verhogen door de invoering van Tracimat. Een onderscheid zal hierbij gemaakt worden tussen puin met en laag milieurisicoprofiel (LMRP) en puin met een hoog milieurisicoprofiel (HMRP). Het LMRP zal in een continu proces verwerkt mogen worden met een beperkte controle op de milieu-hygiënische kwaliteit gezien het risico dat na de verwerking van dit puin vervuilde granulaten bekomen worden, zeer beperkt is. HMRP puin daarentegen zal per batch gekeurd worden, waarbij alle parameters opgelegd door VLAREMA worden onderzocht. Welke afvalstromen als LMRP mogen beschouwd worden is vastgelegd in het Eenheidsreglement voor de gerecycleerde granulaten. Onder andere puin afkomstig van selectief slopen, ontmantelen en renoveren van gebouwen en puin afkomstig van infrastructuurwerken aangeleverd met een verwerkingstoelating van een erkende sloopbeheerorganisatie mag als LMRP puin aanvaard worden. Tracimat zal hier als sloopbeheerorganisatie optreden. Hierdoor zal beter selectief gesloopt worden waardoor er minder vreemde elementen in de betongranulaten aanwezig zullen zijn Kwaliteitsborging van wegenbeton Sedert het voorjaar van 2017 is de certificatie van wegenbeton een feit. Volgens TRA 50 wordt de conformiteit van het wegenbeton aan de gestelde eisen in de referentiedocumenten aangetoond. Deze is opgesteld voor de drie gewesten. In het SB250 is de vereiste voor deze certificatie reeds opgenomen. Naast de certificatie is hier een bijkomende registratie bij AWV noodzakelijk. Momenteel wordt in TRA 50 een vervangingspercentage tot 20% van het grof granulaat door hoogwaardig betongranulaat toegelaten voor lineaire elementen en in onderlagen van betonverhardingen. Het is de bedoeling dit in de toekomst uit te breiden naar andere toepassingen (industriële verhardingen, fietspaden, ) en naar andere samenstellingen met hogere vervangingspercentages.
5 2.5. Innovatieve benaderingen Veel onderzoek wordt uitgevoerd naar de mogelijke toepassingen van de verschillende fracties die voortkomen uit het breekproces. Hierbij wordt gezocht naar hoogwaardige toepassingen, in functie van de bekomen fractie. Voor de grove granulaten zijn reeds verschillende testprojecten uitgevoerd, zowel ter vervanging van de grove natuurlijke granulaten in wegenbeton als in stortklaar beton. Nu wordt ook meer en meer bestudeerd of ook het hergebruik van de zandfractie en de fijne fractie kan geoptimaliseerd worden. Dit kan dan samen verlopen met een optimalisatie van het breekproces. Een mooi voorbeeld van innovatief onderzoek is het Sand2Sand project [5], waarbij het gerecycleerde brekerzand opgewaardeerd wordt om opnieuw gebruikt te worden in beton. Een goede karakterisatie van het zand, het vastleggen van aangepaste mengprocédés en het toepassen van realistische vervangingspercentages leiden tot hoogwaardige toepassingen. Hiermee wordt niet alleen de bestaande recyclagestroom vergroot en opgewaardeerd, maar wordt ook het tekort aan natuurlijk bouwzand in Vlaanderen verminderd. Andere onderzoeken bestuderen de optimalisatie van het breekproces om te komen tot een volledig scheiden van de oorspronkelijke fracties: grove granulaten, zand en recuperatiebindmiddel. Dit is onder meer onderzocht aan de universiteit van Eindhoven [6] met gebruik van een smart crusher. De vraag is wel in hoeverre dit recuperatiebindmiddel voldoende reactief is om het cement te kunnen vervangen en in welke mate dit de extra toegevoegde energie, met de bijhorende milieu-impact, kan verantwoorden. 3. Groen beton in reële toepassingen 3.1. Wat is toegelaten? Recyclage in wegenbeton Zoals gesteld worden gerecycleerde granulaten in de wegstructuur reeds zeer vaak toegepast. Het blijft echter bijna volledig beperkt tot toepassingen in funderingen en onderfunderingen. In de typebestekken voor de drie gewesten kan betonpuin zowel in de fundering als onderfundering gebruikt worden, al dan niet gebonden met cement. Voor deze toepassingen is het echter ook mogelijk minderwaardige gerecycleerde granulaten toe te passen, zoals mengpuin, waardoor een extra stroom van bouwpuin op een constructieve manier kan verwerkt worden en betonpuin kan vrijgemaakt worden voor meer hoogwaardige toepassingen. In het SB 250 wordt ook de toepassing van hoogwaardig betongranulaat in lineaire elementen en in onderlagen van verhardingen toegelaten. De eisen gesteld aan het beton voor de onderlaag zijn terug te vinden in hoofdstuk 6 betreffende de toepassing en hoofdstuk 14 voor de voorstudie van het beton. Deze voor de lineaire elementen staan opgelijst in hoofdstuk 8 en 14 respectievelijk. In beide gevallen mag tot 20% van het grof granulaat vervangen worden door hoogwaardig betongranulaat. In tabel 1 zijn naast de eisen gesteld aan de betonsamenstelling ook de eisen voor het verharde beton gegeven, waaraan het beton tijdens de voorstudie dient te voldoen voor het verkrijgen van een certificatie. Deze eisen zijn meer en meer prestatiegericht. Er worden dan ook geen eisen meer gesteld aan het luchtgehalte, maar wel aan de vorst-dooiweerstand. Het opgegeven luchtgehalte dient natuurlijk wel tijdens de uiteindelijke productie gecontroleerd te worden. Voor de toepassing van het
6 beton als onderlaag in een tweelaags beton wordt het gebruik van een luchtbelvormer afgeraden. Gezien hier met granulaten tot 31,5 mm gewerkt wordt, is de weerstand tegen dooizouten beter. Tabel 1: Eisen gesteld aan wegenbeton voor onderlagen en lineaire elementen met 20% vervanging van grof granulaat door betongranulaat. Onderlaag B1-B5 Onderlaag B6-B10 Lineaire elementen (luchtgehalte 3%) Lineaire elementen (luchtgehalte < 3%) D max 31,5 mm 31,5 mm 31,5 mm 31,5 mm Min. hoeveelheid cement Buigsterkte 28 dagen Druksterkte 28 dagen Druksterkte 7 dagen Max. w/cfactor Vorst-dooiweerstand 375 kg/m³ 0,45 6,0 MPa 55 MPa 35 MPa 1,500 kg/m² 350 kg/m² 0,50 5,0 MPa 45 MPa 30 MPa 3,000 kg/m² 350 kg/m² MPa 20 MPa 3,000 kg/m² 350 kg/m² MPa 25 MPa 3,000 kg/m² Recyclage in stortklaar beton Voor de toepassing van (hoogwaardige) betongranulaten in stortklaar beton wordt verwezen naar de Europese norm EN 206 en de Belgische aanvulling hierop, prnbn B Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen twee types: het betongranulaat (met minimaal 90% betonpuin) en het menggranulaat (met minimum 50% betonpuin). De toegelaten vervangingsgraad wordt bepaald in functie van de milieu- of omgevingsklassen. In de toekomstige Belgische aanvullingen, prnbn B15-001, worden strengere eisen opgelegd betreffende het type betongranulaat, zoals hierboven reeds vermeld. De vervangingspercentages worden echter opgetrokken, in navolging van de hogere waarden toegelaten in de nieuwe versie van de NBN EN 206, rekening houdend met de milieuklassen, zoals weergegeven in tabel 2. Tabel 2: Maximaal vervangingspercentage van het grof granulaat (Tabel 6-ANB van prnbn B15-001:2017) en Tabel E.2 van EN 206) in functie van de milieuklassen. Betongranulaat type A+ volgens prnbn B Betongranulaat type A volgens NBN EN 206 X0 XC1, XC2 Milieuklassen XC3, XC4, XF1, Overige milieuklassen XF3, XA1, XD1 50% 30% 20% 0% 50% 30% 30% 0% In functie van de omgevingsklassen wordt in de toekomstige Belgische aanvulling, zowel voor ongewapend als gewapend beton een vervangingspercentage van 20% toegestaan voor omgevingsklasse EE3 (vorst maar geen dooizouten). Voor omgevingsklassen EI en EE1 wordt 30% vervanging van het grove granulaat door betongranulaat type A+ toegelaten. Ook dit is een uitbreiding
7 ten opzichte van de vorige versie, waar enkel onder speciale voorwaarden 20% vervanging toegelaten werd voor binnentoepassingen (E0 en E1). In Nederland gaat men nog een stap verder. In de NEN 8005, de Nederlandse aanvulling op de betonnorm wordt het maximale vervangingspercentage (V/V) vastgelegd in functie van de volumieke massa van het betongranulaat en de milieuklasse. Dit betekent dat een vervangingspercentage gelijk aan 30% toegelaten wordt in de weg en in lineaire elementen voor de zwaardere betongranulaten, zoals aangegeven in tabel 3. Tabel 3: Maximum vervangingspercentage van grof toeslagmateriaal (in volumepercentage) in de Nederlandse norm NEN Soort recyclinggranulaat Volumieke massa ρ rd (kg/m³) Milieuklasse X0 Overige milieuklassen Type A1 (betongranulaat) % 30% Type A2 (betongranulaat) % 20% Op basis van CUR-Aanbeveling 112 Beton met betongranulaat als grof toeslagmateriaal zijn nog hogere vervangingspercentages mogelijk. Deze gelden voor betongranulaat dat voldoet aan de eisen in CUR-Aanbeveling 112 [7] en gelden voor een beperkt aantal milieuklassen. Voor vervangingspercentages tussen 50 en 100% geeft CUR-Aanbeveling 112 aangepaste rekenwaarden voor enkele betoneigenschappen Wat is reeds gerealiseerd? Onderzoeken en proefprojecten hebben echter aangetoond dat het mogelijk is om hogere vervangingspercentages toe te passen. De uitdaging hierbij is het beheer van het watergehalte om te komen tot een goede verwerkbaarheid en het behoud van de sterkte en duurzaamheid. Vooral de vorst-dooiweerstand wordt, vaak onterecht zoals blijkt uit de proefwerven, in vraag gesteld Stortklaar beton voor de toekomst In het kader van het onderzoeksproject Stortklaar beton voor de toekomst [8], op initiatief van het WTCB, FPRG, FEDBETON en NAV, in samenwerking met OCW en met de steun van VIA en Agentschap Ondernemen, zijn verschillende werven met succes uitgevoerd, waarbij hogere vervangingspercentages toegepast zijn. Het percentage slaat steeds op de vervanging van het grof granulaat (diameter groter dan 4 mm) in volume. Zowel toepassingen in de wegenbouw als in industrieverhardingen zijn bestudeerd, waarbij niet alleen de eigenschappen van het beton met hogere vervangingspercentages gecontroleerd zijn, maar ook de eigenschappen van de betongranulaten zelf getest zijn. Algemeen kan gesteld worden dat de vervanging van natuurlijk grof granulaat door betongranulaat - mits een goede controle van de waterhuishouding en het respecteren van de standaardregels, zoals het gebruik van een luchtbelvormer voor toepassingen die in contact komen met dooizouten - geen noemenswaardige aanpassingen vraagt van de verwerkingsmethode. Controle heeft aangetoond dat het mogelijk is een duurzaam beton te bekomen. Vaak wordt een iets hoger cementgehalte toegepast dan het vereiste minimum, zowel bij beton met betongranulaat als de referentiemengsels zonder recyclagemateriaal, waardoor het beton meer water kan bevatten om het polieren mogelijk te maken. Volgende realisaties zijn in het project opgevolgd:
8 Tweesporenpad ter hoogte van de Duinhoekstraat in De Panne-Adinkerke, uitgevoerd door Wegenbouw De Brabandere, gebruik makend van gecertificeerd hoogwaardig betongranulaat. Een betonsamenstelling met 100% vervanging van de grove granulaten (8/20) door hoogwaardig betongranulaat werd gerealiseerd. 400 kg cement/m³ beton en een w/c-factor van maximaal 0,45 werden toegepast in combinatie met een luchtbelvormer om een minimaal luchtgehalte van 3% te bekomen. De uitvoering is met een glijbekistingsmachine gebeurd, zonder noemenswaardig verschil met beton met natuurlijke granulaten. Figuur 1: Aanleg van tweesporenpad met glijbekistingsmachine, waarbij een beton met 100% vervanging van grof granulaat door betongranulaat geplaatst wordt. Een gootband langs een fietspad in Diksmuide, uitgevoerd door Wegenbouw De Brabandere in samenwerking met Aswebo. Naast een fietspad langs de N35-N364 te Diksmuide is 700 m lijnvormig element aangelegd met beton waarin 50 % van het grove kalksteenslag vervangen werd door hoogwaardig betongranulaat (8/20). Ook hier is het lineair element aangelegd met een glijbekistingsmachine. Figuur 2: Aanleg van lineair element met een beton met 50% vervanging van het grof granulaat. Een toegangsweg tot een landbouwbedrijf in Oosterzele, uitgevoerd door recycling- en betoncentrale OBBC. Hierbij zijn verschillende betonsoorten geplaatst, namelijk voor omgevingsklassen EE3 (C30/37), EE4 (C35/45) en EE4A (C30/37). Speciale aandacht werd besteed aan het voorsorteren van het betonpuin om betongranulaten van goede kwaliteit te verkrijgen. Het beton werd gepompt en handmatig verwerkt tussen vaste bekisting en verdicht met een trilplaat. Als oppervlakafwerking werd het beton op verzoek van de klant gevlinderd. Dit vormde een extra uitdaging voor de waterhuishouding, omdat het beton iets meer water diende te bevatten om het vlinderen mogelijk te maken. Een deel werd ook gebezemd uitgevoerd. Enkel in dit laatste deel is een luchtbelvormer aan het beton toegevoegd (EE4A). Bij drie types beton is 100% vervanging van het grof granulaat toegepast; daarnaast is ook een beton in EE4 met 30% vervanging aangelegd. In de voorstudie is telkens een vergelijking
9 gemaakt met een referentiebeton met 0% vervanging. De toegepaste samenstelling, evenals de resultaten bekomen op het verse en het verharde beton zijn weergegeven in tabel 4. Als betongranulaat is een hoogwaardig granulaat toegepast, met 0,4% fijne deeltjes, een volumieke massa gelijk aan 2410 kg/m³ en een waterabsorptie van 4,2%. De vorstbestandheid van het betongranulaat is juist hoger dan F2, namelijk 2,63%. Tabel 4: Samenstelling referentiemengsels en proefmengsels met hoogwaardig betongranulaat, OBBC. Omgevingsklasse Vervanging Cement W/C (eff.) Druksterkte 28 dagen Zetmaat Lucht WA EE3 C30/37 0 % 360 kg/m³ 0,50 57 MPa 140 mm 1,7 % / 100 % 360 kg/m³ 0,51 53 MPa 155 mm 2,2 % 7,1 % EE4 A C30/37 0 % 380 kg/m³ 0,43 46 MPa 180 mm 5,9 % / 100 % 380 kg/m³ 0,45 47 MPa 140 mm 5,6 % 7,6 % EE4 C35/45 0 % 380 kg/m³ 0,46 60 MPa 120 mm 3,0 % 5,2 % 30 % 380 kg/m³ 0,46 56 MPa 150 mm 3,0 % 6,0 % 100 % 380 kg/m³ 0,47 59 MPa 150 mm 1,8 % 7,0 % De resultaten tonen aan dat er een kleine invloed is op de druksterkte door vervanging van het grove granulaat door het betongranulaat. Gezien de plaatsing door verpomping van het beton is gebeurd, is een hogere zetmaat gewenst. De iets hogere waterabsorptie is mogelijk een gevolg van het hogere luchtgehalte. Dit wordt bevestigd door de resultaten van de vorstdooiproef, weergegeven in figuur 3, waar het beton met lucht waarbij 100% van het grof granulaat vervangen werd door betongranulaat zeer goede resultaten vertoont. Het relatief hoge luchtgehalte draagt hier ook toe bij. Maar ook de andere mengsels voldoen allemaal aan de eis die gesteld wordt voor toepassingen in bouwklasse B6-B10. Er dient wel opgemerkt te worden dat er een redelijk hoog cementgehalte gebruikt is voor het beton voor omgevingsklasse EE3, waardoor ook daar goede resultaten bekomen worden.
10 Figuur 3: Massaverlies [kg/m²] in functie van het aantal cycli bij de vorst-dooiproef volgens RNR 06 (aangepaste SLAB-test); de limietwaarde bij 28 cycli is gelegen op 3 kg/m² voor toepassingen voor bouwklassen B6-B10 en 1,5 kg/m² voor toepassingen voor B1-B5. Door vervanging van het grof natuurlijk granulaat door betongranulaat is een kleine daling in de weerstand tegen afschilfering merkbaar en wordt bijgevolg het massaverlies hoger, maar het blijft onder de gestelde limiet. Bij 30% vervanging is de invloed zeer beperkt, bij 100% vervanging is de invloed groter. Indien een luchtbelvormer toegepast wordt in voldoende mate is de invloed zeer beperkt. Figuur 4: Aanleg toegangsweg Oosterzele: het beton is deels geborsteld, deels gepolierd als oppervlakafwerking (bron linkse foto: J.Vrijders, WTCB). Een bedrijfsverharding in Neder-Over-Heembeek bij de firma De Meuter Recycling, in samenwerking met De Kempeneer en All Belgian Recycling (ABR) te Grimbergen. Voor de betonsamenstelling werden de voorschriften van SB 250, versie 2.2 gevolgd en is gewerkt met een cementgehalte van 400 kg/m³. Alle vakken werden uitgevoerd met een vloeibaar (verpompt) beton en afgewerkt door verdichting met trilnaalden en afstrijken van het oppervlak. Een aantal vlakken werd ook gevlinderd. Voor de buitentoepassing is gestreefd naar een luchtbelgehalte van 4 %.
11 Figuur 5: Aanleg binnen- en buitenverharding te Neder-Over-Heembeek door middel van pompen (bron foto s: J.Vrijders, WTCB). Als algemeen besluit van de uitgevoerde proeven kan gesteld worden dat het mogelijk is om ook bij hogere vervangpercentages een duurzaam beton te verkrijgen, dat een voldoende weerstand heeft tegen afschilfering ten gevolge van vorst-dooicycli in aanwezigheid van dooizouten, ook bij hogere vervangingspercentages, mits een voldoende hoog cementgehalte wordt toegepast, de waterhuishouding nauwlettend in het oog wordt gehouden en een voldoende hoog luchtgehalte aanwezig is TETRA-project Hoogwaardig betongranulaat voor duurzaam wegenbeton Dit project, uitgevoerd aan PXL-Hogeschool te Hasselt heeft tot doel om enerzijds een beter inzicht te krijgen in de kwaliteit van hoogwaardig betongranulaat en vervolgens de impact te bekijken van dit betongranulaat op de eigenschappen van het beton. Het onderzoek is gevoerd op beton voor lineaire elementen (360 kg/m³ cement en w/c-factor van 0,45) en voor de weinig belaste bouwklasse BF (375 kg/m³ cement en w/c-factor van 0,50). 12 verschillende betongranulaten zijn onderzocht. Behalve voor batch 15 en 16 waar het soortelijk gewicht van de betongranulaten iets lager was dan 2200 kg/m³, voldeden de betongranulaten in grote mate aan de eisen gesteld voor hoogwaardig betongranulaat. Ook hier is een goede weerstand tegen afschilfering in aanwezigheid van dooizouten bekomen. Figuur 6 geeft de resultaten weer, verkregen voor beton toe te passen voor bouwklasse BF of voor lineaire elementen, waarbij telkens 20% of 40% van het natuurlijk granulaat vervangen is door betongranulaat. De resultaten in figuur 6 tonen opnieuw aan dat een goede weerstand tegen de inwerking van dooizouten verkregen wordt, ook met hogere vervangingspercentages. De limiet van 3 kg/m² werd steeds gerespecteerd en vaak werd de aantasting beperkt tot 1,5 kg/m², wat de eis is voor toepassingen in bouwklasse B1-B5.
12 Figuur 6: Weerstand tegen afschilfering (massaverlies in kg/m² na 28 cycli volgens RNR 06 (aangepaste slab-test) van de verschillende betonsoorten voor bouwklasse BF (FP 20 en 40%) en lineaire elementen (LE 20 en 40%) Wat is mogelijk (in de toekomst)? De testcases en de verschillende laboratoriumonderzoeken tonen aan dat het mogelijk is om verder te gaan. Hoogwaardige betongranulaten geven ook bij hogere vervangingspercentages goede resultaten betreffende drukweerstand en weerstand tegen afschilfering in aanwezigheid van dooizouten. Een goede controle aan de basis en opvolging van de eigenschappen van het verse beton (waterhuishouding, cementgehalte, luchtgehalte) zijn belangrijk voor het bekomen van een duurzame structuur. 4. Besluit Het belang van betongranulaat als vervanging van natuurlijk (grof) granulaat komt duidelijk naar voor in de nieuwe normeringen. Enerzijds wordt hier een betere kwaliteitsbeheersing, door selectief slopen, en -controle opgelegd, maar wordt anderzijds het toegelaten vervangingspercentage verhoogd en wordt vervanging ook toegelaten bij meer uitdagende milieu- en omgevingsklassen. Het SB 250 volgt deze redenering en laat tot 20% vervanging van het natuurlijk grof granulaat door hoogwaardig betongranulaat toe voor lineaire elementen en niet bereden betonverhardingen (onderlagen). De voorsortering van het betonpuin blijft belangrijk: de herkomst (hogesterktebeton, wegentoepassingen, structurele elementen in gebouwen), de manier van breken (eenmaal of tweemaal), het al dan niet wassen en de wijze van opslaan (overdekt of niet overdekt) zijn allemaal van invloed op de uiteindelijke kwaliteit van het betongranulaat. Beter in de hand houden van deze parameters betekent dan ook een betere homogeniteit van het betongranulaat en bijgevolg een meer homogene kwaliteit van het betonmengsel.
13 Onderzoek toont aan dat het inderdaad mogelijk is om deze kwaliteit te beheersen, en dat zelfs hogere vervangingspercentages mogelijk zijn zonder in te boeten aan deze kwaliteit. De opvolging van proefprojecten toont aan dat het inderdaad mogelijk is verder te gaan dan 20 % vervanging. Dit wordt bevestigd door de resultaten van de verschillende onderzoeken en blijkt ook door de aanpassingen in de betonnorm, waar voor bepaalde omgevingscondities overgegaan mag worden naar 50% vervanging van het grof granulaat. De toekomst zal uitwijzen in hoeverre geoptimaliseerde breektechnieken zullen leiden tot de integratie van het brekerszand in rijk beton. Waterhuishouding, verwerkbaarheid en duurzaamheid zijn hierbij de te overwinnen uitdagingen. 5. Referenties [1] Wikipedia, Kringloopeconomie. [Online] juli [2] MIA\Vamil Brochure en milieulijst [Online] december [3] Vrijders, Jeroen. Hoe groen is groen beton, een LCA analyse op 4 concrete case studies. [Online] [4] Recybeton: Gebruik van gerecycleerde granulaten in stortklaar beton. [Online] [5] Sand2Sand: Hoogwaardige toepassingen voor gerecycleerde zanden in beton. [Online] [6] M. Florea, J. Brouwers, Slim breken sluit materiaalkringloop, Cement Vol 65., No.4, pp , [7] CUR-Aanbeveling 112: Beton met betongranulaat als grof toeslagmateriaal, CUR Bouw & Infra, [8] Stortklaar beton voor de toekomst. [Online]
BETON VERT, UNE CONTRIBUTION SIGNIFICANTE A L ECONOMIE CIRCULAIRE/ GROEN BETON, EEN BIJDRAGE TOT DE PLAATSELIJKE CIRCULAIRE ECONOMIE
BETON VERT, UNE CONTRIBUTION SIGNIFICANTE A L ECONOMIE CIRCULAIRE/ GROEN BETON, EEN BIJDRAGE TOT DE PLAATSELIJKE CIRCULAIRE ECONOMIE Goossens Willy, GBV Groen Beton Vert HET BELANG VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE
Nadere informatieGerecycleerde granulaten in wegbeton
Gerecycleerde granulaten in wegbeton Betongranulaten en zelfs meer algemeen puingranulaten worden al lang in de wegenbouw toegepast, meer bepaald in ophogingen, onderfunderingen of funderingen. Naarmate
Nadere informatieDe wijk van morgen. Duurzame betonalternatieven :7 maart 2017 Ir Willy Goossens Directeur GBV vzw - Voorzitter FPRG vzw
De wijk van morgen Duurzame betonalternatieven :7 maart 2017 Ir Willy Goossens Directeur GBV vzw - Voorzitter FPRG vzw - GBV vzw (Groen Beton Vert vzw) - opgericht op 19 sept 2013 - Gegroeid uit FPRG vzw
Nadere informatiePROEFPROJECT MET GROEN BETON
PROEFPROJECT MET GROEN BETON Hoogwaardig betonpuingranulaat in hoogwaardige toepassingen Filip Props, kwaliteitscontrole, Oosterzeelse Breek- & Betoncentrale (O.B.B.C. nv) OOSTERZEELSE BREEK- & BETONCENTRALE
Nadere informatieHoogwaardig Betongranulaat voor gebruik in beton. Hoogwaardig puinbrekerzeefzand en steenslag voor granulaatcement
Certificatie hoogwaardige gerecycleerde granulaten Hoogwaardig Betongranulaat voor gebruik in beton Hoogwaardig puinbrekerzeefzand en steenslag voor granulaatcement Johny De Nutte Certificatie hoogwaardige
Nadere informatieRecycling-beton in uw project: Hoe aanpakken?
Recycling-beton in uw project: Hoe aanpakken? Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling NIB Stortklaar beton voor de toekomst Groen Beton- 19/09/2013 - Pagina 1 Overzicht Kader Normen & certificatie
Nadere informatieBETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN EVOLUTIES & VOORBEELDEN
BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN EVOLUTIES & VOORBEELDEN Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling 2009-2011 100% vervanging 2014 EN 206 2016 (?) NBN B15-001 1988 Berendrechtsluis 1999 RecyHouse
Nadere informatieKWALITEITSVOL WERKEN MET GERECYCLEERDE GRANULATEN IN BETON. Het belang van recycling beton. Ir. Willy Goossens
KWALITEITSVOL WERKEN MET GERECYCLEERDE GRANULATEN IN BETON Het belang van recycling beton Ir. Willy Goossens Wat is beton en hoe is het geëvolueerd door de eeuwen heen - In de oudheid (Egypte, Babylonië,
Nadere informatieTOEPASSING VAN GERECYCLEERDE GRANULATEN. Kwaliteitsborging bij de productie van hoogwaardig beton met gerecycleerde granulaten. Dirk Vandecappelle
TOEPASSING VAN GERECYCLEERDE GRANULATEN Kwaliteitsborging bij de productie van hoogwaardig beton met gerecycleerde granulaten Dirk Vandecappelle 1. Inhoud - Eisen gesteld aan de granulaten - Acceptatiebeleid
Nadere informatieVan innovatie en onderzoek naar een duidelijk toepassingskader voor de praktijk
Van innovatie en onderzoek naar een duidelijk toepassingskader voor de praktijk Bram Dooms Labo Betontechnologie Studiedag Circulair beton - 12/03/2019 - Toepassingskader praktijk - Pagina 1 Historiek
Nadere informatieGERECYCLEERDE GRANULATEN & BETON CONCRETE DAY 2013
GERECYCLEERDE GRANULATEN & BETON CONCRETE DAY 2013 Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling Normen-Antenne Beton-Mortel-Granulaten ConcreteDay2013 Beton & gerecycleerde granulaten 17/10/2013-1 DOEL
Nadere informatieZandfractie van gerecycleerd beton hergebruiken in hoogwaardige toepassingen
Zandfractie van gerecycleerd beton hergebruiken in hoogwaardige toepassingen 1 IE-net-studiedag INLEIDING Sand2Sand werd bij zijn voorstelling tijdens het Cleantechfestival bekroond tot meest beloftevol
Nadere informatieFederatie van Producenten van Recycling Granulaten vzw
Antwerpen, 02 april 2019, Federatie van Producenten van Recycling Granulaten vzw Memorandum aan de politieke formaties naar aanleiding van de Gewestelijk en Europese verkiezingen van 26 mei 2019 1. Voorstelling
Nadere informatieCONSTRUCTIEF BETON MET BETONPUINGRANULATEN
CONSTRUCTIEF BETON MET BETONPUINGRANULATEN GEEN DOWN-CYCLING, MAAR RECYCLING ANN VAN GYSEL, CAMPUS DE NAYER LESSIUS MECHELEN LUC BOEHME, KHBO JEROEN VRIJDERS, WTCB 1 INLEIDING Betonproductie Constructie
Nadere informatieCertificatie van Wegenisbeton nu en straks
Certificatie van Wegenisbeton nu en straks Dirk Van Loo, COPRO Jean Wustenberghs, CRIC-OCCN Certificatie? Nieuwe reglementering Overheidsopdrachten KB Uitvoering 1/07/2013, art.41/42: De producten mogen
Nadere informatieVorst-dooiweerstand van betonverhardingen: theorie en praktische voorbeelden
Vorst-dooiweerstand van betonverhardingen: theorie en praktische voorbeelden ir. Luc Rens FEBELCEM Raadgevend ingenieur l.rens@febelcem.be dr. ir. Anne Beeldens OCW Onderzoeker a.beeldens@brrc.be CONCRETE
Nadere informatieSTORTKLAAR BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN. Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling. 28/11/2018 BBG-studiedag Nieuwe betonnorm NBN B15-001
STORTKLAAR BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling 28/11/2018 BBG-studiedag Nieuwe betonnorm NBN B15-001 Beton met gerecycleerde granulaten - J.Vrijders 2 OVERZICHT
Nadere informatiePrestatie en voorstudie
Prestatie en voorstudie Dr.ir. Anne Beeldens Raadgevend ingenieur, AB-Roads Gastprofessor KULeuven a.beeldens@ab-roads.com 0486/91 35 96 OCW BBG Cursus Betonwegen Leuven Dag 3 : 22 februari 2017 Overzicht
Nadere informatieNieuwe toepassingen voor recyclinggranulaten in de wegenbouw
Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw Nieuwe toepassingen voor recyclinggranulaten in de wegenbouw ir. Luc De Bock Belgian Road Research Center Ie-net studiedag Bouw- en sloopafval - dag 1-24 februari 2015
Nadere informatieHet Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten
Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Ronde Tafel handhaving grondverzet en inerte stromen Gent 20 mei 2016 Philippe Van de Velde OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw
Nadere informatieBENOR-CERTIFICATIE. Wegenbeton RNR 06 VOORSTUDIE VERANTWOORDINGNOTA REGISTRATIE TECHNISCHE FICHE
BENOR-CERTIFICATIE Wegenbeton RNR 06 VOORSTUDIE VERANTWOORDINGNOTA REGISTRATIE TECHNISCHE FICHE Johny De Nutte Sectorverantwoordelijke Johny.denutte@copro.eu Page - 1 Inhoud Doel - Definities Referentiedocumenten
Nadere informatieBouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal
Bouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal VVSG 19 juni 2012 Antwerpen Koen De Prins OVAM - afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeheer - Eindverwerking en Bouw Overzicht: 1. Regelgeving 2. Gerecycleerde
Nadere informatieQuareazorgsysteem Fiche Nr. Q2-SB250-MG-OF-I horende bij certificaat CRT-LB001-Q2 van 26/06/2007
² Certipro P a g : 1 / 3 Quareazorgsysteem Fiche Nr. Q2-SB250-MG-OF-I horende bij certificaat CRT-LB001-Q2 van 26/06/2007 Technische fiche voor gerecycleerde granulaten conform CRT-LB-001 Ongebonden Mengsel
Nadere informatieRichtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton
Informatieblad Richtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton Inleiding Het informatieblad Richtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton bevat materiaalspecificaties
Nadere informatieTracimat Sloopbeheersysteem Willem Moens
Tracimat Sloopbeheersysteem Willem Moens Bouw- en sloopafval enkele cijfers Bouw- en sloopafval: > 15 mio ton/jaar Vlaanderen Afkomstig van bouwen, renoveren en slopen ca. 90% steenachtige materialen (beton,
Nadere informatiePascale De Kesel Caroline Ladang m.m.v. Koen De Rycke
CL1 De toepassing van projectbeton bij de bouw van de Deurganckdoksluis Pascale De Kesel Caroline Ladang m.m.v. Koen De Rycke 15-10-2015 Vlaamse Overheid - TOD AMS Slide 1 CL1 Caroline Ladang; 29/01/2015
Nadere informatieHet Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten
Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Studiedag Bouw- en sloopafval Antwerpen 24 februari 2015 Koen De Prins OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw INHOUD 1. Bouwen in
Nadere informatieTypes betonsamenstelling voor verschillende toepassingen. ir. Luc Rens Raadgevend ingenieur FEBELCEM
Types betonsamenstelling voor verschillende toepassingen ir. Luc Rens Raadgevend ingenieur FEBELCEM l.rens@febelcem.be 0479/78 00 21 Leuven 16 januari 2018 Diversiteit aan toepassingen Aangepaste betonsamenstelling
Nadere informatieValReCon20. Valorisation of Recycled Concrete Aggregates in Concrete C20/25. Valorisatie van grove betonpuingranulaten in beton C20/25 & C25/30
ValReCon20 Valorisation of Recycled Concrete Aggregates in Concrete C20/25 Valorisatie van grove betonpuingranulaten in beton C20/25 & C25/30 Ing. Luc BOEHME 1,3, Dr. ir. Ann VAN GYSEL 2,3, ir. Jeroen
Nadere informatieAEC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton. Nieuwe CUR-Aanbeveling 116
1 Nieuwe CUR-Aanbeveling 116 CUR-Aanbeveling 116 CUR-Aanbeveling 116: 12 AEC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton is te raadplegen of te bestellen (digitaal en op papier) op www.cur-aanbevelingen.nl
Nadere informatieOppervlakkige vorstschade aan beton: Invloed van het cementtype
: Invloed van het cementtype ir. Bram Dooms Labo Betontechnologie Concrete Day 2014-16 oktober 2014 - Nr.1 0. Inhoud 1. Toepassingsgebied 2. Schademechanismen 3. Bestaande richtlijnen 4. Resultaten onderzoeksproject
Nadere informatieSteven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Lid Technische Commissie FedBeton Lid Commissie E104 voor FedBeton
Steven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Lid Technische Commissie FedBeton Lid Commissie E104 voor FedBeton Evolutie van de normen ivm beton voor funderingen Principe uitvoering
Nadere informatiebeheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02)
PROBETON Vereniging zonder winstoogmerk beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Aarlenstraat 53 - B9 1040 BRUSSEL Tel. (02) 237.60.20 Fax (02) 735.63.56 e-mail : mail@probeton.be website
Nadere informatieHergebruik van beton, nog niet zo gewoon. Ronald Diele
Hergebruik van beton, nog niet zo gewoon Ronald Diele Schagen Infra MIO Asfaltcentrale Schagen Infra BCH Betoncentrale Schagen Infra Terug naar Pioneering bijeenkomst op 26 april jl. Sessie over hergebruik
Nadere informatieNieuwe evoluties in de certificatie van beton. ir. Caroline Ladang ir. Pascale De Kesel BE-CERT
2018 Nieuwe evoluties in de certificatie van beton ir. Caroline Ladang ir. Pascale De Kesel BE-CERT De certificatie van verhuurbedrijven is een feit! ir. Pascale De Kesel Sectordeskundige beton BE-CERT
Nadere informatieEN TRA 21 TRA SB
EN 14227 TRA 21 TRA 550.21 SB 250 2.2.. Inhoud 1. Voorstelling 2. HGM vóór benorisering 3. HGM nu en de toekomst 4. Inhoud benorisering 5. Praktijkervaring 6. Suggesties 7. Vraag & antwoord 1. Voorstelling
Nadere informatieSelectieve sloop & Tracering van B&S afval. Bouw- en sloopafval: >12 mio ton/jaar - Vlaanderen
Selectieve sloop & Tracering van B&S afval 1 april 2015 Annelies Vanden Eynde Inleiding Bouw- en sloopafval: >12 mio ton/jaar - Vlaanderen afkomstig van bouwen, renoveren en slopen ca. 90% inerte materialen
Nadere informatieKringloopbeton in de praktijk: Hoe begin je eraan?
Kringloopbeton in de praktijk: Hoe begin je eraan? Toelichting via een case study (NONA) Laura Kupers Labo Betontechnologie, WTCB Kringloopbeton in praktijk: hoe begin je eraan? - - Pagina 1 Kringloopbeton
Nadere informatieProducten, proefmethodes en voorstudie
Producten, proefmethodes en voorstudie Certificatie volgens TRA 21 Ing. S. VAN HASSELT OVERZICHT van de certificatie Controledocumenten Samenwerking - 2 Algemeen Hydraulisch gebonden mengsel van korrelige
Nadere informatieCEM III voor betonverhardingen
Duurzaamheid II CEM III voor betonverhardingen Werner Remarque CEMEX Keuze van Cement De Europese cementnorm EN 197-1 kent 27 cementtypes. In Nederland zijn volgens NEN 8005 (Nederlandse invulling van
Nadere informatieDUURZAAMHEID LIGT OP STRAAT
CYCLE FOR CONCRETE Betonnen bestrating wordt aan het einde van de levensduur retour gehaald en verwerkt tot puingranulaat. Deze hoogwaardige schone grondstof wordt weer verwerkt in nieuwe bestratingsproducten
Nadere informatieEEN VERGELIJKING VAN DE VOORSCHRIFTEN VOOR BETONVERHARDINGEN ONDER DE BELGISCHE TYPEBESTEKKEN
EEN VERGELIJKING VAN DE VOORSCHRIFTEN VOOR BETONVERHARDINGEN ONDER DE BELGISCHE TYPEBESTEKKEN Nathalie Balfroid (FEBELCEM)- Vincent Helmus (SPW) Margo Briessinck (AWV) 11-09-2013 Inleiding Beheer van het
Nadere informatieTIJDSCHRIFT "VEILIGHEID & MILIEU" juni 2012 nr. 6 extra Jaargang 19 Maandelijks Verschijnt niet in juli Afgiftekantoor Antwerpen X P2A9458
TIJDSCHRIFT "VEILIGHEID & MILIEU" juni 2012 nr. 6 extra Jaargang 19 Maandelijks Verschijnt niet in juli Afgiftekantoor Antwerpen X P2A9458 inhoud Recyclagebeton: van knelpunten naar oplossingen 1 Resultaten
Nadere informatieKwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken
Kwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken Trends en evoluties van het beleid Philippe Van de Velde, AMB, team EBO INHOUD 1. Kader verder in opbouw 2. Waarheen met het beleid? 3. En
Nadere informatieNetwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok
Netwerk Betonketen 27 februari 2017 Nijverdal Daaf de Kok 1 Netwerk Betonketen Waarom? Waar gaat het over Wie ben ik Waarom willen we iets met duurzaamheid Waarom willen we iets met beton Waarom nu Waarom
Nadere informatieRECYCLINGGRANULAAT IN BETON
RECYCLINGGRANULAAT IN BETON December 2010 Peter Broere 1 Recyclinggranulaat Granulaat Herkomst van constructies Productieafval uit industrie Gelijkwaardig steenachtig 2 Markt Hoeveelheden 20 miljoen ton
Nadere informatieaantasting van beton door vorst en dooizouten
aantasting van beton door vorst en dooizouten Kenmerkend voor de Belgische winters zijn de veelvuldige afwisselingen van vriezen en dooien. Deze cyclische temperatuurschommelingen zijn zeer belastend voor
Nadere informatiePROBETON vzw Aarlenstraat 53/B Brussel Tel.: +32 (0) Fax : +32 (0)
PROBETON vzw Beheersorganisme voor de controle van de betonproducten PROBETON vzw Aarlenstraat 53/B9 1040 Brussel Tel.: +32 (0)2 237 60 20 Fax : +32 (0)2 735 63 56 mail@probeton.be www.probeton.be TECHNISCHE
Nadere informatieDe Bruyn Marga. Geachte mevrouw, geachte heer,
De Bruyn Marga Van: Van Schelvergem Michaël Verzonden: dinsdag 25 juni 2013 15:33 Onderwerp: Omschakeling CPD --> CPR Bijlagen: Begeleidend schrijven CPD naar CPR.pdf; Voorbeeld DoP BG040 volgens EN 13242.docx;
Nadere informatieTweelaags doorgaand gewapend beton E313 Herentals
Tweelaags doorgaand gewapend beton E313 Herentals bijdrage voor het Belgisch Wegencongres 2013 ir. Niels Groenen (AWV) ir. Yves Dugauquier (OCCN-CRIC) ir. Luc Rens (Febelcem) ir. Marc Verwee (Aswebo) ing.
Nadere informatieHET BELANG VAN DE BETONSAMENSTELLING VOOR EEN DUURZAME EN ESTHETISCHE VERHARDING
HET BELANG VAN DE BETONSAMENSTELLING VOOR EEN DUURZAME EN ESTHETISCHE VERHARDING Anne Beeldens (OCW) - Pieter De Winne (AWV) Vincent Helmus (SPW) Olivier Pilate (SAGREX) Claude Ployaert (CBR) Luc Rens
Nadere informatie24/05/2018. Tracimat : Gevolgen voor de aannemers. Toepassingsgebied. Van belang voor sloopwerken Van gebouwen en infrastructuurwerken
Tracimat : Gevolgen voor de aannemers Toepassingsgebied Van belang voor sloopwerken Van gebouwen en infrastructuurwerken Van toepassing vanaf eind augustus 2018 1 Wat is Tracimat Sloopbeheerorganisatie
Nadere informatieMIX DESIGN MIX PROPORTIONING. BEKISTINGEN ONTWERP EN UITVOERING partim BETONSAMENSTELLING. Peter Minne
BEKISTINGEN ONTWERP EN UITVOERING partim BETONSAMENSTELLING Peter Minne INHOUD - Eisen gesteld aan het beton - Samenstelling van de betonstructuur - Van eisen naar samenstelling - Het gebruik van software
Nadere informatieDE NOODZAAK AAN HOOGWAARDIGE TOEPASSINGEN VOOR GERECYCLEERDE GRANULATEN
1 DE NOODZAAK AAN HOOGWAARDIGE TOEPASSINGEN VOOR GERECYCLEERDE GRANULATEN IR. WILLY GOOSSENS De noodzaak aan hoogwaardige toepassingen voor gerecycleerde granulaten La nécessité de créer d applications
Nadere informatieInfoavond inerte materialen. Kwaliteit v/d gerecycleerde granulaten Situatieschets SUP Bouw en ketenbeheersysteem + FEBEM voorstellen
Infoavond inerte materialen Kwaliteit v/d gerecycleerde granulaten Situatieschets SUP Bouw en ketenbeheersysteem + FEBEM voorstellen 100421 FEBEM - Mireille Verboven 1 Situatieschets Kwaliteit van de gerecycl.
Nadere informatieGERECYCLEERDE BETON : DEMONSTRATIEPROJECTEN. ir J. Vrijders, ir B. Dooms
GERECYCLEERDE BETON : DEMONSTRATIEPROJECTEN ir J. Vrijders, ir B. Dooms INLEIDING Het goed documenteren van de bestaande voorbeeldprojecten, en het opvolgen van de huidige toestand (kwaliteit van het beton),
Nadere informatieBETONBAKKEN VOOR ONDERGRONDSE SYSTEMEN
BETONBAKKEN VOOR ONDERGRONDSE SYSTEMEN BETONBAKKEN Voor de productie van beton worden door veel fabrikanten hoofdzakelijk primaire grondstoffen gebruikt, te weten zand en grind. Deze worden wegens uitputting
Nadere informatieAfdelingshoofd Wegenbouwkunde Pieter De Winne. Ruben Verbeke
Afdelingshoofd Wegenbouwkunde Pieter De Winne Ruben Verbeke Certificatie van vroeger tot nu Partijkeuring / Certificatie / Werfondersteuning Controle certificatie m.b.v. COPRO Extranet Certificatie van
Nadere informatie100% Circulair beton Slimbreken voor beter granulaat en minder CO2
2016-05-09 100% Circulair beton Slimbreken voor beter granulaat en minder CO2 Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing in betonwaren
Nadere informatieSteven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Claude Ployaert Concrete Technology Engineer Inter-Beton
Steven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Claude Ployaert Concrete Technology Engineer Inter-Beton Leden van de Commissie E104 voor FedBeton Hoe beton specifiëren volgens de nieuwe
Nadere informatieBetonsterkte vs. Duurzaamheid
Oorzaak en gevolg vs. Duurzaamheid De aanleiding : Vaste commissie in situ Cur vc12 voorschriftenbetontechnologie Stufib en Stutech Stufib rapport 20 (studiecel 18) te downloaden www.stufib.nl Ab van den
Nadere informatieLastenboektekst ULTRA FAST TRACK
Lastenboektekst ULTRA FAST TRACK Het doel van de aanneming is mede, bij de herstelling van wegvakken, de ingebruikname van cementbetonverhardingen te verkorten tot 36 uur na de aanleg door gebruik te maken
Nadere informatieGRONDBEHANDELING: EEN TECHNISCH GEAVANCEERDE OPLOSSING. Luc Rens FEBELCEM
GRONDBEHANDELING: EEN TECHNISCH GEAVANCEERDE OPLOSSING Luc Rens FEBELCEM EEN SAMENWERKING TUSSEN TWEE FEDERATIES Gemeenschappelijke belangen Gezamenlijke acties Oprichting werkgroep «Grondbehandeling»
Nadere informatieHandleiding voor industriële buitenverhardingen in beton
Handleiding voor industriële buitenverhardingen in beton Dr.ir. Anne Beeldens, is werkzaam bij het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw, OCW, België ir. Luc Rens, is werkzaam bij de Federatie van de Belgische
Nadere informatieSpeciale Betonsoorten en Specificatie. ir. Frederic De Meyer
Speciale Betonsoorten en Specificatie ir. Frederic De Meyer Speciale betonsoorten en specificatie : Wat is nieuw in NBN EN 206 en NBN B 15-001? Opnemen van de EN 206-9 «Aanvullende regels voor zelfverdichtend
Nadere informatieKwaliteitseisen voor geprefabriceerde en ter plaatse gestorte betonnen veiligheidsstootbanden
Kwaliteitseisen voor geprefabriceerde en ter plaatse gestorte betonnen veiligheidsstootbanden ir. Luc Rens Raadgevend Ingenieur Infrastructuur FEBELCEM De geharmoniseerde norm EN1317-5 behandelt naast
Nadere informatieEconomisch voordeel in puin Samenvatting MKBA Betonketen
Economisch voordeel in puin Samenvatting MKBA Betonketen De maatschappelijke kosten en baten van betongranulaat 2 Samenvatting Economisch voordeel in puin - Kristian Oosterveen Samenvatting Economisch
Nadere informatie100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten
2016-06-21 100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? 100% circulair beton Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing
Nadere informatie100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten
2016-06-21 100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? 100% circulair beton Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing
Nadere informatieCOPRO EXTRANET. Raadplegen en beheren van technische fiches van door COPRO gecertificeerde producten.
COPRO EXTRANET Raadplegen en beheren van technische fiches van door COPRO gecertificeerde producten. Inhoud 3 Wat is het COPRO EXTRANET 3 Waarom het COPRO EXTRANET 5 Gebruik van het COPRO EXTRANET 7 Voorbeeld
Nadere informatieHet gebruik van gerecycleerde betongranulaten in beton MONOGRAFIE NR. 32
in samenwerking met MONOGRAFIE NR. 32 Het gebruik van gerecycleerde betongranulaten in beton auteurs: J. Vrijders (WTCB) L. De Bock (OCW) juli Een 2019 u Het gebruik van gerecycleerde betongranulaten in
Nadere informatieIndustriële buitenverhardingen in beton
Betondag 2011 Industriële buitenverhardingen in beton Anne Beeldens Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw a.beeldens@brrc.be 0486/91.35.96 Leden werkgroep Voorzitter: Luc Rens (FEBELCEM) Secretaris : Anne
Nadere informatieEen nieuwe norm NBN B : Welke impact voor de aannemer?
Een nieuwe norm NBN B 15-001 : Welke impact voor de aannemer? ir. Julie Piérard & ir. Valérie Pollet Evolutie van het normatieve kader 2014 EN 206 (+A1:2016) 2012 NBN B15-001 2017 prnbn B15-001 Welke veranderingen
Nadere informatieDe weg naar de circulaire economie is de betonweg.
De weg naar de circulaire economie is de betonweg. Dick Eerland ZOCO Innovations BV Samenvatting De bijdrage van de wegenbouw aan de circulaire economie staat volop in de belangstelling. Asfaltbetongranulaat
Nadere informatieHoe asfaltgranulaat hoogwaardig toepassen in de toekomst?
Hoe asfaltgranulaat hoogwaardig toepassen in de toekomst? Stefan Vansteenkiste Adjunct-afdelingshoofd, OCW Inleiding: Inhoud Asfaltgranulaat? Doelstellingen bij toepassing AG Stand van zaken hergebruik
Nadere informatieVAN AFVAL TOT GRONDSTOF! SAMEN MET U DE JUISTE RECYCLING KOMBINATIE
Beleid Nederlandse Overheid Groene Groeistrategie 1 Energie: naar een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening 2 Biobased economy: substitutie fossiele door groene grondstoffen (biomassa)
Nadere informatieSLOOPINVENTARIS. Inhoudsopgave
SLOOPINVENTARIS Inhoudsopgave Hoe gaan we te werk? Algemene achtergrondinformatie Voorbereiding en uitvoering veldwerk Voorbereiding Veldopname Veiligheidsmaatregelen Rapportering Overzicht materialen
Nadere informatieDeelexamen : BETONTECHNOLOOG Datum : 26 mei 2015. : 14.00 tot 17.00 uur (180 minuten)
Deelexamen : BETONTECHNOLOOG Datum : 26 mei 21 Tijd : 14. tot 17. uur (18 minuten) Het deelexamen bestaat uit 9 open vragen. Indien een open vraag volledig juist is beantwoord, zal dit worden gewaardeerd
Nadere informatieStaalvezelbeton of beton met staalvezels Jaap van Eldik Senior Betontechnoloog Mebin 10 februari 2016
Ledenvergadering Staalvezelbeton of beton met staalvezels Jaap van Eldik Senior Betontechnoloog Mebin Staalvezelbeton Onderwerpen: Waarom staalvezelbeton?: Voordeel en nadeel Economie / kosten besparen
Nadere informatieStaalvezelbeton Certificatie en kwaliteitsborging. Studiedag 28 november 2012
Staalvezelbeton Certificatie en kwaliteitsborging Studiedag 28 november 2012 Overzicht 1 2 3 en vrijwillige markering 4 SECO-attest voor staalvezelbeton 5 Te volgen stappen voor bekomen van het attest
Nadere informatieTracimat De overgangsmaatregelen en het gebruik van het digitaal portaal
Tracimat De overgangsmaatregelen en het gebruik van het digitaal portaal Augustus 2018 Willem Moens & Liesbet Van Cauwenberghe Tracimat vzw Grondbank gewaarborgd grondverzet Inhoud Tracimat sloopbeheersysteem
Nadere informatieGrondbehandeling: «een technische benadering»
Section Chaux Grondbehandeling: «een technische benadering» Ewoud Van der Poorten, Account Manager Carmeuse Gemeenschappelijke WG Grondbehandeling Workshop Grondbehandeling AWV 25/11/2016 1 Overzicht Inleiding
Nadere informatieBijlagen: Onderbouwing fase sloop 2016 (niet openbaar) Onderbouwing fase verwerking 2016 (niet openbaar)
Keten analyse Beton Cyclus Status: definitief Versie: 2.0 2017 Datum: 17-01-2017 Bijlagen: Onderbouwing fase sloop 2016 (niet openbaar) Onderbouwing fase verwerking 2016 (niet openbaar) Onderbouwing herbruik
Nadere informatieVoortgangrapportage Ketenanalyse Beton
2018 Voortgangrapportage Ketenanalyse Beton Den Ouden Groep B.V. Hermalen 7 5481 XX Schijndel Contact persoon: Dhr. Rob Aartssen Tel.: 073 543 1000 Email: info@denoudengroep.com Datum: 10-10-2018 Versie:
Nadere informatieHulpstoffen voor beton
PTV 502 Hulpstoffen voor beton Technische voorschriften PTV 502 Superplastificeerder/sterk waterreduceerder met verlengde verwerkbaarheid, Overschrijding van de bindingsvertraging, a, Uitgave 3.0 2018
Nadere informatieExamen Betontechnoloog BV
Examen Betontechnoloog BV Vragen en antwoorden cursusseizoen 2013/2014 Vraag 1 (14 scorepunten) Een betonsamenstelling met cement CEM III/B 42,5 N moet voldoen aan de volgende eisen: - sterkteklasse C30/37;
Nadere informatieDeurganckdoksluis Murielle Reyns 6 maart 2015
Deurganckdoksluis Murielle Reyns 6 maart 2015 Vlaamse Overheid - TOD AMS Deurganckdoksluis 1. Zwel Boomse klei 2. Projectbeton ZWEL BOOMSE KLEI Zwel Boomse klei Typerende lagenopbouw Slappe bovenlagen
Nadere informatieREGLEMENTAIRE NOTA VOOR TECHNISCHE FICHES, VERANTWOORDINGSNOTA'S EN VOORSTUDIES voor wegenbeton
COPRO vzw Onpartijdige Instelling voor de Controle van Bouwproducten Z.1 Researchpark - Kranenberg 190-1731 ZELLIK 02 468 00 95 info@copro.eu BTW BE 0424.377.275 02 469 10 19 www.copro.eu KBC BE20 4264
Nadere informatieCERTIFICATIE WEGENBETON LEIDT TOT MINDER FOUTEN EN DISCUSSIES
CERTIFICATIE WEGENBETON LEIDT TOT MINDER FOUTEN EN DISCUSSIES RONDETAFEL CERTIFICATIE WEGENBETON: EEN EERSTE EVALUATIE V oor zo goed als alle wegenbouwproducten bestaat er al een hele tijd een certificatiesysteem.
Nadere informatieVisie op duurzaamheid
Beton goed op weg Trends en visies Visie op duurzaamheid André Burger Cement&BetonCentrum Bouw bewust, bouw gerust, bouw met beton. Betonwegendag, 11 oktober 2011 Door: André Burger Directeur Cement&BetonCentrum
Nadere informatieDE ROL VAN LUCHTGEHALTE, WATERABSORPTIE EN WATERGEHALTE IN DE VORSTGEVOELIGHEID VAN WEGENBETON
DE ROL VAN LUCHTGEHALTE, WATERABSORPTIE EN WATERGEHALTE IN DE VORSTGEVOELIGHEID VAN WEGENBETON dr.ir. ANNE BEELDENS (OCW) ir. CLAUDE PLOYAERT (INTER-BETON) ir. LUC RENS (FEBELCEM) ir. PIETER DE WINNE (Afdeling
Nadere informatieBETONNEN KABELBESCHERMERS, KABELSLEUVEN EN DEKSELS
Voor de beste betonproducten Pour les meilleurs produits en béton TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN PTV 107 Uitgave 2 2018 BETONNEN KABELBESCHERMERS, KABELSLEUVEN EN DEKSELS www.probeton.be INHOUD INHOUD 1 GEBRUIKTE
Nadere informatiePROBETON vzw Aarlenstraat 53/B Brussel Tel.: +32 (0) Fax : +32 (0)
PROBETON vzw Beheersorganisme voor de controle van de betonproducten PROBETON vzw Aarlenstraat 53/B9 1040 Brussel Tel.: +32 (0)2 237 60 20 Fax : +32 (0)2 735 63 56 mail@probeton.be www.probeton.be TECHNISCHE
Nadere informatieHergebruik, wat levert het op? Beton wordt gezien als afval. Beton als voedsel? Beleid, visie. Mindset moet anders
Hergebruik, wat levert het op? Actualiteit Optimalisatie restlevensduur (asset management) Herbestemmen bestaande voorraad (grote leegstand) Afwaarderen en slopen, overschot steenachtig materiaal Mogelijk
Nadere informatieBijschrift door SmartCrusher bv op Betoniek november 2011
De originele Betoniek volgt na deze pagina Bijschrift door SmartCrusher bv op Betoniek november 2011 Wat is het verschil tussen SlimBreken, de ADR en Kringbouw 1. SlimBreken is een breker, ofwel hoe maak
Nadere informatieTechnische aandachtspunten bij gebruik van vezelversterkt beton
10 sept Gebruiken van vezelversterkt beton Technische aandachtspunten bij gebruik van vezelversterkt beton ir. Niki Cauberg Technologisch Adviseur niki.cauberg@bbri.be Veel mogelijkheden om vezelversterkt
Nadere informatieCradle to cradle Glas
Cradle to cradle Glas Glasafval wordt aan de bron gescheiden. Na het scheiden wordt glas gewassen en fijngemalen door een glasrecycling bedrijf. De fabricage van glasproducten uit glasscherven bespaard
Nadere informatieVerslag van het 12 e Internationaal Betonwegensymposium te Praag, 2014
Verslag van het 12 e Internationaal Betonwegensymposium te Praag, 2014 Dr.ir.Anne Beeldens Senior researcher en technisch adviseur Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw a.beeldens@brrc.be 0486/91.35.96 12
Nadere informatie