Brede School Giessen-Rijswijk. Technisch Programma van Eisen 28 januari 2014

Transcriptie

1 Brede School Giessen-Rijswijk Technisch Programma van Eisen 28 januari

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Werkwijze Aanvullende normen Subsidies 5 2 Frisse Scholen en bouwfysisch Achtergrond Energie Binnenluchtkwaliteit Thermisch comfort Visueel comfort Akoestisch comfort 12 3 Bouwtechnisch Hoofddraagconstructie en buitenwanden Dakafwerking Trappen, hellingen en vides Binnenwanden, deuren en ramen Plafondafwerking Vloerafwerking Zonwering Compartimentering en sluitplan Vaste inrichting Integrale toegankelijkheid 18 4 Werktuigbouwkundig Binnenluchttemperatuur en thermisch binnenklimaat Binnenriolering Tapwaterinstallaties Hemelwaterafvoer Sanitair Brandbestrijdingsinstallatie Verwarming- en koelinstallatie Ventilatie-installatie Regelinstallatie Compartimentering 21 5 Elektrotechnisch Binnenverlichting en noodverlichting Telematica en data-installatie Communicatie-installaties Centrale voorzieningen Inbraakbeveiliging Ontruimingsinstallatie en brandveiligheidsinstallatie 25 Bijlagen 27 Colofon 29 3

4

5 1 Inleiding 1. 1 Werkwijze Dit technisch Programma van Eisen maakt samen met het ruimtelijkfunctioneel Programma van Eisen deel uit van één totaal Programma van Eisen. Om een compleet beeld te krijgen van het Programma van Eisen zal ook het ruimtelijk-functioneel Programma van Eisen bestudeerd moeten worden. Het doel van dit technisch Programma van Eisen is om inzicht te geven in de soort en omvang van de technische kwaliteit van het te realiseren project. Daarnaast wordt in dit Programma van Eisen inzicht gegeven in een aantal specifieke wensen van de betrokken partijen van dit project. De geldende norm- en wetgeving en technische richtlijnen (zoals de NENnormen, het Bouwbesluit en de ISSO normering) zijn niet weergegeven in dit PvE omdat deze ook zonder dit PvE toegepast zouden moeten worden voor indiening van de bouwaanvraag. Als uitgangspunt geldt dat de betrokken ontwerpende partijen op de hoogte zijn van de vigerende weten regelgeving en deze tot hun beschikking hebben Aanvullende normen Aanvullend op de gebruikelijke wet- en regelgeving en de gebruikelijk te hanteren normen dient de volgende regelgeving in acht te worden genomen: Geldende voorschriften inzake mindervaliden: handboek Toegankelijkheid & ITS-symbool; Programma van Eisen Frisse Scholen, april 2012, Agentschap NL. In voorliggend technisch Programma van Eisen is het ambitieprofiel aangegeven Subsidies Als bouwkundige en/of installatietechnische onderdelen van de brede school in aanmerking komen voor subsidies dan dient in het ontwerp rekening gehouden te worden met de gestelde eisen vanuit deze subsidie. 5

6

7 2 Frisse Scholen en bouwfysisch 2. 1 Achtergrond De afgelopen jaren is er veel aandacht voor de kwaliteit van het binnenklimaat van gebouwen, met name gebouwen waarin kinderen verblijven. In de jaren 90 is uit internationaal onderzoek gebleken dat een slecht binnenmilieu leidt tot slechtere prestaties van werknemers (kantoren) en leerlingen (scholen). Dit is aanleiding geweest voor een omvangrijk onderzoeks- en verbetertraject van de kwaliteit van het binnenmilieu van schoolgebouwen onder de noemer Frisse Scholen. Door Agentschap NL (voorheen SenterNovem) is inmiddels de derde versie van het Programma van Eisen Frisse Scholen (versie april 2012) uitgebracht. Omdat er in de sector een breed draagvlak is voor de (bouwfysische) kaders uit dit document, wordt in voorliggend technisch Programma van Eisen hierbij aansluiting gezocht voor het definiëren van de kwaliteit van het binnenmilieu van de gehele brede school, dus voor alle partners. Het Programma van Eisen Frisse Scholen onderscheidt drie klassen: Klasse A: Zeer goed Klasse B: Goed Klasse C: Acceptabel Voor alle in dit hoofdstuk gestelde eisen geldt dat hieraan minimaal in 95% van de gebruikstijd dient te worden voldaan. Voor de toelichting op de verschillende deelaspecten verwijzen we naar het Programma van Eisen Frisse Scholen (versie april 2012) Energie Energieprestatie: klasse C De energieprestatiecoëfficiënt (het berekende energiegebruik) is minimaal volgens Bouwbesluit. Isolatie van de gebouwschil: klasse B/C De gevel en de begane grondvloer hebben een R c -waarde (isolatiewaarde) van minimaal 3,5 m 2 K/W. Het dak heeft een R c -waarde van minimaal 5,0 m 2 K/W. De beglazing heeft een U-waarde (warmtegeleiding) van minimaal 1,2 W/m 2 K (HR++). Energiezuinige ventilatie: klasse B Bij gebalanceerde ventilatie dient warmteterugwinning (wtw) met een rendement van minimaal 75% toegepast te worden. Veelal komt klasse C overeen met de vigerende wet- en regelgeving voor nieuwbouw. Klasse B en A stellen hogere eisen. 7

8 Regeling ventilatie: klasse B De ventilatie is vraaggestuurd (tijdafhankelijk met verschillende standen of CO 2 -gestuurd). Energiezuinige verwarmingafgifte: klasse C Het verwarmingssysteem heeft een aanvoerwatertemperatuur van maximaal 50 C. Energiezuinige verwarmingopwekking en distributie: klasse C Wanneer een gasgestookte ketel wordt toegepast dient deze te zijn voorzien van Gaskeur HR107; CV-leidingen die niet door een verblijfsruimte lopen, zijn geïsoleerd. Regeling verwarming: klasse C De verwarming is voorzien van een weersafhankelijke voorregeling van de aanvoertemperatuur; De verwarming kan per ruimte worden nageregeld; De naregeling bestaat minimaal uit thermostatische radiatorkranen. buitentemperatuur de ventilatie automatisch aan en uitgeschakeld wordt. Er dienen spuiventilatievoorzieningen aanwezig te zijn overeenkomstig de eisen voor luchtkwaliteit; Bij toepassing van mechanische koeling dient de koelmachine een COPwaarde (rendement) te hebben die voldoet aan EN Energiezuinige verlichting: klasse B In ruimte waar leestaken worden verricht is daglicht aanwezig (groepsruimten, werkplekken etc); De verlichting heeft een lichtopbrengst van minimaal 55 lm/w; Verlichtingsarmaturen hebben hoogfrequente voorschakelapparatuur; De toiletten zijn voorzien van aanwezigheidsdetectie voor de verlichting; De regeling is afgestemd op de hoeveelheid daglicht (bijv. daglichtafhankelijke regeling); Het gehele gebouw is voorzien van een veegschakeling. Energiezuinige koeling: klasse B Op alle gevels behoudens de noordgevel dient buitenzonwering (screens of uitvalschermen) aanwezig te zijn; De productie van interne warmte (verlichting en andere gebouwgebonden apparatuur m.u.v. luchtbehandeling) is maximaal 15 W/m 2 ; Het ventilatiesysteem dient te worden voorzien van een automatische regeling voor zomernachtventilatie. Dit betekent dat buiten de bedrijfstijden op basis van vooraf ingestelde waarden voor binnen en

9 2. 3 Binnenluchtkwaliteit Luchtverversing: klasse B De CO 2 -concentratie in groepsruimten (in de ademzone) is tijdens gebruikstijd maximaal 950 ppm. Spuiventilatie: klasse C Groepsruimten hebben ten minste vier te openen ramen met een totaal oppervlak van minimaal 4 m 2, zodanig dat de capaciteit van de spuiventilatievoorzieningen minimaal 6 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak is; Van het oppervlak van de te openen delen is minimaal 30% aanwezig bovenin het raamvlak (> 1,8 m) en minimaal 30% onderin het raamvlak (< 1,8 m); Spuiventilatievoorzieningen (te openen ramen) zijn licht bedienbaar staand vanaf de vloer en hebben meerdere fixeerstanden (incl. kierstand) of zijn traploos instelbaar; Spuiventilatievoorzieningen zijn tegelijkertijd met de buitenzonwering te gebruiken. Kwaliteit van de toevoerlucht De aanwezige mechanische ventilatiesystemen voldoen aan de Klasse-Beisen uit cahier P1 Eisen voor gezonde mechanische ventilatiesystemen (2003), Serie Praktijkboek Gezonde Gebouwen ISSO/SVR. Dit betekent o.a.: Alle elementen die in aanraking komen met de toegevoerde ventilatielucht zijn zodanig gematerialiseerd, geproduceerd en afgewerkt dat na ingebruikname de luchtkwaliteit niet nadelig kan worden beïnvloed. Dit geldt ook voor voorzieningen voor natuurlijke ventilatie; Er wordt geen gebruik gemaakt van recirculatie, behalve in allairsystemen omwille van aanwarming van het gebouw buiten gebruikstijd; Filtersecties zijn voorzien van een zakkenfilter van minimaal filterklasse F6 of een vergelijkbaar effectief filtersysteem; De luchtkanalen worden op de bouwplaats voldoende beschermd tegen verontreiniging. De opening van de kanalen worden afgesloten. Beschermende onderdelen worden pas vlak voor installatie verwijderd en de installatie wordt voor ingebruikname goed gereinigd; Bij warmteterugwinning wordt gebruik gemaakt van een type warmteterugwinsysteem dat een hoge mate van scheiding tussen retourlucht en toevoerlucht garandeert (bijv. een kruiswisselaar, warmtewiel of twincoil). Bij toepassing van een warmtewiel wordt de retourventilator zuigend opgesteld; De hoofdkanalen zijn op strategische plaatsen voorzien van inspectieluiken van dusdanige afmetingen dat ze tevens gebruikt kunnen worden voor het schoonmaken van de kanalen; De in het luchtkanaal ingebouwde ventilatiecomponenten zijn zo veel mogelijk toegankelijk en demontabel voor schoonmaak, onderhoud en vervanging. 9

10 Individuele beïnvloeding: klasse C De voorzieningen voor (natuurlijke) toevoer zijn voor iedere ruimte afzonderlijk en eenvoudig door aanwezige volwassenen te bedienen (op ca. 1 meter hoogte). Ruimtevolume: klasse B In groepsruimten is de afstand van vloer tot (verlaagd) plafond minimaal 3,2 m. Emissies en stofverspreiding uit bouw- en interieurmaterialen: klasse C Bouw- en inrichtingsmaterialen bevatten geen schadelijke weekmakers/ftalaten (zoals DEHP, DBP en BBP). Emissies van apparatuur: klasse C Verontreinigende apparatuur (bijv. printers, copiers) staat in een aparte ruimte die op onderdruk staat t.o.v. omringende ruimten; De lucht uit reproruimten wordt direct uit deze ruimten naar buiten afgevoerd waardoor o.a. geurverspreiding in het gebouw wordt voorkomen. Schoonmaakbaarheid: klasse C De constructie en detaillering bevordert geen aanhechting van stof, vuil, vocht e.d.; Vloerbedekking in groepsruimten is eenvoudig reinigbaar. In het gebouw en op het schoolplein wordt niet gerookt (conform de criteria van De Rookvrije School van Stivoro). Toiletten: klasse C Geurverspreiding vanuit toiletten naar elders in het gebouw wordt voorkomen; De toiletruimten worden op onderdruk gehouden t.o.v. de omliggende ruimten; De afvoercapaciteit van de toiletten bedraagt minimaal 50 m 3 /uur afzuiging per toilet(-pot)/urinoir; Vloeren en wanden (tot min. 70 cm hoogte) zijn zo uitgevoerd dat urine niet in het materiaal kan trekken; De lucht uit toiletten wordt beschouwd als retourlucht en wordt direct uit deze ruimten naar buiten afgevoerd. Legionella: klasse C Installaties voor warm en koud tapwater moeten worden uitgevoerd conform de bepalingen is ISSO-publicatie 55.1 Legionellabestrijding. Asbest: klasse C In het schoolgebouw is geen asbest aanwezig. Tabaksrook: klasse A Leerlingen en leerkrachten worden in het schoolgebouw niet blootgesteld aan tabaksrook;

11 2. 4 Thermisch comfort Operatieve wintertemperatuur winter: klasse B De operatieve wintertemperatuur ligt in het stookseizoen tussen 20 en 24 C. Operatieve temperatuur zomer: klasse B De eisen t.a.v. de operatieve temperatuur in de zomer zijn afhankelijk van de aanwezigheid van actieve koeling in het gebouw; Bij passieve koeling geldt een glijdende temperatuurschaal, waarbij de grenswaarden van de temperatuur binnen enigszins oplopen met de buitentemperatuur volgens de volgende formule: operatieve temperatuur binnen = 0,33 lopende gemiddelde buitentemperatuur + 18,8 ± 3 C (NEN-EN 15251, annex A2, Cat II) Bij zichtbare actieve koeling ligt de operatieve temperatuur tussen 23 C en 26 C. Lokaal thermisch discomfort: klasse B De luchtsnelheden in de leefzone zijn s zomers niet hoger dan 0,20 m/s; De luchtsnelheden in de leefzone zijn s winters niet hoger dan 0,16 m/s; De vloertemperatuur ligt tussen 19 en 26 C; Daar waar kinderen/volwassenen op de vloer zitten is de vloertemperatuur minimaal 22 C; De verticale temperatuurgradiënt is < 3 K/m; De stralingstemperatuurasymmetrie is: o Bij een warm plafond <5 C; o Bij een koude wand <10 C; o Bij een koud plafond <14 C; o Bij een warme wand <23 C. Individuele beïnvloeding: klasse C Actieve componenten voor verwarming zijn in het stookseizoen per verblijfsruimte handmatig regelbaar met een bandbreedte van minimaal 3 C binnen de gekozen grenswaarden voor de operatieve temperatuur; De snelheid van de temperatuurregeling is maximaal 1 graad per half uur; De bedieningsknop voor de temperatuurregeling moet zonder instructie te begrijpen zijn; Indien (buiten)zonwering aanwezig is dient deze vanuit de groepsruimten bedienbaar (of te overrulen) te zijn. 11

12 2. 5 Visueel comfort Kunstlicht: klasse C/A Kunstverlichting in de groepsruimten voldoet aan de eisen uit NEN-EN ; De verlichtingssterkte door kunstlicht is op werkvlakniveau minimaal 300 lux met een gelijkmatigheidsindex van minimaal 0,7; De UGR L (waarde voor beperking van de verblindingshinder ) van de in de groepsruimten toegepaste armaturen is <16; De kleurweergaveindex (R a ) van de verlichting is minimaal 80 of vergelijkbaar. Daglicht: klasse B De daglichtfactor op het werkvlak in de groepsruimtes is gemiddeld over de ruimte minimaal 5%; Glas is blank of grijsgetint. De lichttoetredingsfactor (LTA-waarde) van het glas is minimaal 0,75. Helderheidswering: klasse C Bij aanwezigheid van digitale schoolborden is in de groepsruimten (ook aan de noordzijde) helderheidswering aanwezig, waarmee ook hinderlijk tegenlicht en hinderlijke reflecties worden voorkomen. Bij het gebruik van helderheidswering blijft enig uitzicht naar buiten mogelijk; De helderheidswering wordt zodanig geselecteerd dat luminantieverhoudingen ( contrasten in het gezichtsveld) tussen taak (bijv. schrift), directe omgeving (bijv. tafelblad) en periferie (bijv. raam) maximaal 1:10:30 (taak:directe omgeving:periferie) bedragen. Individuele beïnvloeding: klasse C/B Het licht kan in elke ruimte afzonderlijk aan- of uitgeschakeld worden; De helderheidswering kan per (groeps-)ruimte worden bediend; Kunstverlichting in groepsruimten is beperkt regelbaar: de verlichting is bijvoorbeeld in delen aan- en uit te schakelen (zone bij het bord apart) of dimbaar Akoestisch comfort Geluidwering van de gevel: klasse C De geluidwering van de gevel (G A ) is gelijk aan het verschil tussen de geluidbelasting op de gevel en 33 db; De geluidwering van de gevel dient minimaal 20 db te bedragen. Installatiegeluid: klasse C Het geluidniveau in de groepsruimten t.g.v. installaties (L i;a ) is maximaal 35 db. Ruimteakoestiek: klasse ABC De gemiddelde nagalmtijd van grote onderwijs- en verkeersruimten is maximaal 0,8 s; De gemiddelde nagalmtijd in de ingerichte groeps-/kantoorruimte bedraagt tussen 0,4 en 0,6 s; De gemiddelde nagalmtijd van het speellokaal en de oefenzaal bedraagt maximaal 1,0 s.

13 Luchtgeluidisolatie: klasse C De luchtgeluidisolatie (D nt;a ) tussen groepsruimten/leslokalen, kantoren en aangrenzende verblijfsruimten is ten minste 39 db; De luchtgeluidisolatie tussen groepsruimten/leslokalen, kantoren en aangrenzende verkeersruimten is ten minste 25 db; Bij een tussendeur in de scheidingswand tussen twee groepsruimten/leslokalen is de luchtgeluidisolatie ten minste 34 db. Contactgeluidisolatie: klasse C De contactgeluidisolatie (L nt;a ) tussen groepsruimten/leslokalen, kantoren en aangrenzende verblijfsruimten is ten hoogste 59 db; De contactgeluidisolatie tussen groepsruimten/leslokalen, kantoren en aangrenzende verkeersruimten is ten hoogste 69 db; Hinderlijke trillingen van de vloer of trappen door lopen/bewegen of muziek worden voorkomen. 13

14

15 3 Bouwtechnisch 3. 1 Hoofddraagconstructie en buitenwanden Het aantal kolommen binnen de beschikbare werkruimte dient beperkt te blijven; Alle ramen dienen eenvoudig wasbaar te zijn; De ramen dienen zodanig gesitueerd te worden dat ook de allerkleinsten vanuit hun ruimten naar buiten kunnen kijken; De gevel dient eenvoudig schoongemaakt te kunnen worden; Eventuele graffiti dient eenvoudig verwijderd te kunnen worden Dakafwerking Bij het ontwerp van het dak dient rekening te worden gehouden het voorkomen van opklimmen (vandalisme, beschadiging); Het dak dient voorzien te worden van een valbeveiliging, een en ander conform vigerende wetgeving Trappen, hellingen en vides Hellingen, trappen en hoogteverschillen dienen zodanig te worden ontworpen dat deze geen veiligheidsrisico opleveren. Daarbij dient rekening te worden gehouden met personen die minder goed ter been zijn (fysio) of voor kinderen (kinderopvang, basisonderwijs). Langs hellingen, trappen en bij vides dienen afscheidingen te worden toegepast waarbij geldt dat de diameter van openingen in de afscheiding niet meer dan 10 cm bedraagt ter voorkoming van beklemming van kinderhoofdjes. Ook mag de afscheiding tussen 20 cm en 70 cm hoogte geen opstapmogelijkheid hebben ter voorkoming van opklimmen. Afscheidingen zijn tenminste 1,20 m hoog. Deze eisen geldt voor de gehele brede school; Technische ruimten dienen via een vaste trap bereikbaar te zijn Binnenwanden, deuren en ramen De binnenwanden hebben in principe geen dragende functie; De binnenwanden krijgen een degelijke afwerking, scan- /glasweefselbehang of gelijkwaardig; Tegelwerk in sanitaire ruimten dient tot boven het plafond te worden uitgevoerd. Dit geldt niet voor de verschoonruimten van het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal. In toiletten de voegafwerking zodanig kiezen dat urine-intreding wordt voorkomen; 15

16 De wanden in groeps-/werk-/kantoorruimten beschikken over mogelijkheden om zaken op te hangen, ook op kindhoogte. Prikborden in groepsruimten zijn niet noodzakelijk; De binnenwanden van de gangen en lokalen zijn voorzien van een coating of lambrisering ter voorkoming van vervuiling; In het speellokaal en de oefenzaal worden toestellen aan de wanden opgehangen. Deze wanden dienen over voldoende draagkracht hiervoor te beschikken; In de verschoonruimten van het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal dient rekening te worden gehouden met het ophangen van verschoonmeubels aan de wanden; Onderwijsruimten hebben een zichtrelatie met werkruimten buiten de groepsruimte (gangzone); Ter zichtbevordering dienen in of naast deuren van vergader- en directieruimten glasstroken geplaatst te worden. Dit geldt niet voor ruimten waarin visuele privacy vereist is (behandelruimten fysiotherapie en logopedie); Vanuit de groepsruimten is er zicht op toiletruimten voor de kleinsten (kinderopvang, peuterspeelzaal, onderbouw onderwijs); De deuren van de toiletruimten voor kinderen van het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal zijn niet afsluitbaar; Op alle deuren van het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal en de onderbouw van de basisschool dienen (tweezijdig) vingerveiligheidsprofielen te worden opgenomen; De klinken van de deuren in de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf dienen hoog (ca mm) te worden geplaatst; De entrees van de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf dienen voldoende breed te zijn voor een evacuatiebed. Eventuele drempels moeten geschikt zijn voor het passeren van het evacuatiebed; De mogelijkheden voor herbestemming en herinrichting dienen daar waar mogelijk opgehouden te worden Plafondafwerking Plafondafwerking dient nauwkeurig afgestemd te worden met armaturen, ventilatieroosters en rookmelders; Plafonds in het speellokaal dienen balvast uitgevoerd te worden; In sanitaire ruimten en werkkasten dienen plafonds vochtbestendig uitgevoerd te worden Vloerafwerking De vloerbedekking dient goed schoon te houden, hygiënisch en slijtvast te zijn; De vloerbedekking mag niet te glad zijn in verband met bezoekers die niet goed ter been zijn; In het speellokaal en de oefenzaal fysio dient sportmarmoleum of gelijkwaardig te worden toegepast; In sanitaire ruimten worden gietvloeren (incl. plinten) toegepast. In werkkasten mogen tegels toegepast worden; In ruimten waar kinderen leren en spelen wordt geen tapijt toegepast; Bij de entrees wordt een schoonloopvoorziening van tenminste drie meter diepopgenomen zodat er weinig zand van buiten naar binnen wordt meegenomen;

17 In de oefenzaal (fysio) hoeft geen rekening te worden gehouden met vloerpotten voor toestellen; voor het speellokaal dient dit nader bepaald te worden met de gebruikers Zonwering Indien er mechanische zonwering wordt toegepast dan dient deze elektrisch bediend te worden, gekoppeld aan een weerstation met individuele regeling en kan lokaal worden overruled door de gebruiker. In overleg met de basisschool dient te worden bezien of de zonwering van de onderwijsruimten ook wordt aangesloten op het weerstation. Alle daklichten dienen voorzien te worden van zonwering. De zonwering dient te zijn voorzien van een centrale schakeling voor glazenwassen Compartimentering en sluitplan De brandcompartimentering dient integraal afgestemd te worden met de installaties, zoals ventilatie, brandveiligheid en inbraakbeveiliging. De gebruikers hanteren in beginsel het volgende openingsbeleid: De entrees van de peuterspeelzaal en de school zijn bij aanvang en afloop van de dag en tussen de middag geopend. Op dat moment is er toezicht op de entrees. Buiten de reguliere tijden zijn de bouwdelen van deze gebruikers gesloten moeten bezoekers van de peuterspeelzaal en school zich melden door middel van een intercom. Voor de peuterspeelzaal wordt de mogelijkheid voorzien om de deur vanuit de groepsruimte middels de intercom te openen; De entree van het kinderdagverblijf is gesloten. Bezoekers van het kinderdagverblijf moeten zich melden door middel van een videofoon. Doormelding geschiedt rechtstreeks naar de groepsruimte zodat leidsters vanuit de groepsruimte de entreedeur kunnen openen; Voor de bibliotheek, fysiotherapiepraktijk en logopedist geldt dat bezoekers gedurende openingstijden binnen kunnen lopen. Hun entrees zijn dan niet gesloten; Centrale (gedeelde) ruimten mogen openbaar toegankelijk zijn mits ruimten van kinderopvang, peuterspeelzaal en basisonderwijs daardoor niet openbaar toegankelijk worden voor derden; De medewerkers van de gebruikers hebben toegang tot elkaars centrale ruimten. De groepsruimten van het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal zijn niet toegankelijk voor medewerkers van de andere gebruikers i.v.m. veiligheidseisen van de GGD. De compartimentering van het gebouw dient overeen te komen met de opzet van het ruimtelijk-functioneel Programma van Eisen (clustering van ruimtes), zodat het gebouw eenvoudig is te beheren. Daarbij valt te denken aan zonering alarm, avondgebruik, eventuele tussenbemetering en dergelijke. Daar waar mogelijk wordt gestreefd naar eenvoudige passieve bouwkundige oplossingen. In overleg met de gebruikers worden actieve technische oplossingen gezocht zoals: deurstandsignalering en nachtschootsignalering en actieve compartimentering (zie hoofdstuk Elektrotechnisch). Het hang- en sluitwerk van de brede school is uitgevoerd conform klasse BRL3104 SKG 2 sterren. Er is sprake van een generaal hoofdsleutelsysteem. 17

18 3. 9 Vaste inrichting Integrale toegankelijkheid In het gebouw dient rekening te worden gehouden met de volgende vaste inrichting: In de onder- en bovenbouw wordt een natte hoek (kleine pantry) voorzien; In de keuken/pantry voor de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf dient rekening te worden gehouden met plaatsing van een oven, magnetron (groot model), vaatwasser, koelkast met diepvriezer, inductiekookplaat en afzuigkap. Tevens zal er sprake zijn van losse apparatuur zoals een waterkoker en koffiezetapparaat; In de keuken/koffiecorner bij de teamkamer van de basisschool en de fysiotherapiepraktijk dient rekening te worden gehouden met plaatsing van een combimagnetron, vaatwasser, koelkast met vriesvak en losse apparatuur; Iedere groepsruimte heeft de beschikking over eigen kapstokken. Bij de plaatsing van de kapstokken dient rekening te worden gehouden met het gebruik van luizenzakken. Bij de kapstokken worden opbergvakken/-planken voorzien voor tassen; In de fysiotherapiepraktijk dient een baliemeubel te worden opgenomen. Het gehele gebouw is integraal toegankelijk; In het gebouw worden geen drempels opgenomen; Vanuit de kinderopvang dient een evacuatiebed naar buiten gereden te kunnen worden (rekening houden met draaihoeken, doorgangen en drempels).

19 4 Werktuigbouwkundig 4. 1 Binnenluchttemperatuur en thermisch binnenklimaat Hiervoor verwijzen we naar hoofdstuk Binnenriolering Aansluiteinden van sanitaire toestellen moeten weggewerkt worden in wanden en vloeren. Daarbij dient geluidsoverlast in omliggende ruimten voorkomen te worden. De riolering dient uitgevoerd te worden als een gescheiden stelsel. De leidingen worden voorzien van ontstoppingsstukken met schroefdeksel Tapwaterinstallaties In de centrale meterkast wordt een watermeter geplaatst. Per gebruiker wordt onderbemetering op een nader te bepalen locatie voorzien. Het koudwaternet dient onder 20 C te blijven. De volgende ruimten worden tenminste voorzien van koud- en warm water: Keukens en pantry s; Behandelruimten; Werkkasten; Verschoonruimten kinderopvang en peuterspeelzaal. Verder gelden de volgende uitgangspunten: Alle natte hoeken in de onder- en bovenbouwlokalen worden voorzien van koud water; Kranen in fonteintjes/wastafel in toiletruimten zijn voorzien van koud water, zijn zelfsluitend en zijn voorzien van een stopkraan; Warm tapwater in ruimten waar kinderen verblijven moet worden voorzien van een temperatuurbegrenzer Hemelwaterafvoer De hemelwaterafvoer dient te allen tijde bereikbaar te zijn, bij voorkeur buiten het bouwwerk Sanitair Sanitaire toestellen zoals wastafels, uitstortgootsteen, urinoirs, kranen en accessoires moeten compleet worden geplaatst. Toiletten en urinoirs moeten vrijhangend met inbouwreservoir en bediening uitgevoerd worden. Accessoires als toiletrolhouders, handdoekautomaten en zeepdispenser worden door de gebruikers voorzien. 19

20 Voor het sanitair gelden de volgende specifieke eisen: Spiegels dienen vlak of verdiept te worden verwerkt in het tegelwerk; In de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf worden peuter-/ kleutertoiletten geplaatst, een en ander in overleg met de gebruikers; Op de kinder-/leerlingtoiletten van de peuterspeelzaal, het kinderdagverblijf en de basisschool hoeven enkel toiletbrillen te worden toegepast. In toiletruimten voor volwassenen toiletbril en -deksel opnemen; Het bezoekerstoilet in de fysiotherapiepraktijk hoeft geen mivatoilet te zijn. Er wordt gebruik gemaakt van het algemene mivatoilet in het gebouw; Doormelding van de miva geschiedt naar de school en de fysiotherapiepraktijk; De aankleedmeubels dienen te beschikken over een uittrekbare kraan/douche voor het wassen van kinderen; Voor het toilet van de fysiotherapiepraktijk gelden specifieke inrichtingseisen. Er dient rekening te worden gehouden met meetapparatuur voor bekkentraining en flowtraining Brandbestrijdingsinstallatie Voor de eisen aan de brandbestrijdingsinstallatie wordt aangesloten bij het wettelijk kader Verwarming- en koelinstallatie De verwarmingsinstallatie dient te voldoen aan de gestelde eisen zoals weergegeven in hoofdstuk 2. Geforceerde koeling dient daar waar mogelijk te worden voorkomen door gebruik te maken van de volgende oplossingen: bouwmassa; zonwering (actief); zonwering (passief); oriëntatie van het gebouw en zonbelaste gevel; percentage glasoppervlak in de gevel; gebruik van thermische trek; verlaging van interne warmtelast; toepassing van zonwerend glas. Verder gelden de volgende specifieke eisen: In de onderwijsruimten, het speellokaal en de ruimten voor peuterspeelzaalwerk en kinderdagopvang dient vloerverwarming toegepast te worden. Voor de overige ruimten geldt dat de wijze van warmteafgifte in overleg met de gebruikers wordt bepaald; In ruimten waar kinderen verblijven dient voorkomen te worden dat ze zich kunnen verbranden aan verwarmingselementen.

21 4. 8 Ventilatie-installatie De ventilatie-installatie dient de verschillende ruimten goed te doorspoelen zonder klachten op het gebied van tocht of geluidsoverlast. De eisen met betrekking tot de maximale luchtsnelheid en achtergrondgeluiddrukniveau zijn weergegeven in hoofdstuk 2. De ventilatie-installatie dient volledig geïntegreerd te zijn met het bouwkundige, constructieve en elektrotechnisch ontwerp. De in de ruimten ingebrachte ventilatielucht is minimaal net zo schoon als de buitenlucht. Luchttoevoercomponenten worden zo gekozen en uitgevoerd dat zij de luchtkwaliteit zo min mogelijk nadelig kunnen beïnvloeden. Bij natuurlijke ventilatie zijn de onderdelen van aanwezige gevelroosters glad en krasvast afgewerkt met materialen die microbiologische groei niet stimuleren en op lange termijn corrosiebestendig zijn. Onderdelen die in contact komen met de buitenlucht zijn eenvoudig uitneembaar (demontabel) en alleen op de juiste wijze terug te plaatsen en anders goed bereikbaar voor schoonmaak en onderhoud Compartimentering Het verbruik van water en elektriciteit wordt per gebruiker onderbemeterd. Het verbruik van gas c.q. warmte/koude wordt per gebruiker onderbemeterd. Voor zover mogelijk geschiedt dit middels onderbemetering van gas. Indien dit praktisch niet mogelijk is, wordt gekozen voor onderbemetering middels calorie-/joulemeters. Tussenmeters worden zodanig gesitueerd dat ze eenvoudig bereikbaar zijn voor periodiek aflezen. Indien sprake is van actieve koeling wordt in overleg met de gebruikers bepaald of en hoe tussenbemetering wordt voorzien, een en ander al naar gelang de gekozen installatieopzet en de feitelijke koelingsbehoefte van gebruikers Regelinstallatie De compartimenten van de verschillende gebruikers dienen (thermisch) gescheiden regelbaar te zijn. De ruimten voor het onderwijs dienen voorzien te zijn van een overwerktimer voor ventilatie. De regelbaarheid op het gebied van ventilatie is afhankelijk van een centrale of decentrale luchtbehandelinginstallatie en dient in overleg met de gebruikers afgestemd te worden. 21

22

23 5 Elektrotechnisch 5. 1 Binnenverlichting en noodverlichting Als aanvulling op de daglichttoetreding dient een verlichtingsinstallatie geplaatst te worden. In werkruimten waar met beeldschermen of digitale schoolborden wordt gewerkt dient rekening te worden gehouden met de opstelling van het beeldscherm in de ruimte. Armaturen dienen voorzien te worden van energiezuinige en hoogfrequente voorschakelapparatuur. Op plaatsen die inbraakgevoelig zijn dient waakverlichting aangebracht te worden. Hiervoor kan noodverlichting gebruikt worden Telematica en data-installatie Het gebouw voorzien van een aansluiting voor telefonie/xdsl/glasvezel. Daarbij gelden de volgende uitgangspunten: Patchkasten dient voldoende ruimte te beschikken voor patchpanelen en actieve componenten. Ten behoeve van de patchkast in de serverruimte van de school dient uitgegaan te worden van een afsluitbare patchkast met hoogte 42U en diepte van minimaal 80 cm waarin de server(s) van de school geplaats kan/kunnen worden. De ruimte voor de server(s) van de school dient separaat afsluitbaar te zijn. Voor de server van de fysiotherapie wordt een separate afsluitbare patch-/serverkast voorzien. Grootte in overleg met de fysiotherapie. De patchkast van de school dient te zijn voorzien van tenminste 6 wandcontactdozen voor actieve componenten; De gebruikers maken geen gebruik van een gezamenlijke telefooncentrale. Onderling doorverbinden is niet noodzakelijk; Het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal, de fysiotherapiepraktijk en de school maken gebruik van VOIP; Verbindingen ten behoeve van installaties, telefoon, lift, gebouwbeheersysteem, doormelding alarm, etc. waar mogelijk uitvoeren als ethernetverbinding om vaste lasten voor telefonie te vermijden; Verspreid over het gebouw (boven plafonds in verkeerszones) dienen voldoende data-aansluitingen, aangebracht te worden voor plaatsing van WIFI-zenders. Er dient te worden uitgegaan van minimaal 1 dataaansluitpunt per 2 groepsruimten (25 Ipads per groepsruimte) ten behoeve van WIFI en voldoende data-aansluitpunten voor WIFI nabij ondersteunende ruimten. De wifi-zenders worden gevoed middels power over ethernet (PoE); In het gebouw wordt databekabeling voorzien van kwaliteit CAT 5E UTP of hoger. In groepslokalen wordt vijf aansluitpunten voor data aangebracht (1x docent, 1x digibord, 3x leerlingen/anders); Het gebouw wordt voorzien van een aansluiting(en) op glasvezel (voorkeur) of xdsl. Bij voorkeur word(t)/(en) de modem(s) afgemonteerd nabij de patchkast. Indien dit niet mogelijk is, worden twee UTP-kabels per modem gelegd tussen de patchruimte en de opstelplaats van de modem(s). De aansluiting van de school kan desgewenst gebruikt worden voor dataverkeer van het gebouwbeheersysteem, het brand- en inbraakalarm; Verspreid over de basisschool dienen voldoende data-aansluitingen, evt. PoE, aangebracht te worden voor plaatsing van DECT-zenders (boven plafonds). De overige gebruikers maken gebruik van lokale DECT-zenders; 23

24 In elk klaslokaal en de teamruimte van de school worden voorzieningen opgenomen te worden voor een beamer of digibord. Tussen de locatie van beamer of digibord en de werkplek van de docent wordt een ledige buis (rond 50 mm tbv doorvoeren grafische kabel met stekker) voorzien. Achter het digibord dienen twee wandcontactdozen en één data-aansluitpunt te worden opgenomen. De hoogte van de aansluitingen voor het digibord bedraagt meer dan 1,00 meter vanaf afgewerkte vloer; Alle data-aansluitingen worden ingebouwd met uitzondering van de aansluitingen in technische ruimten en boven plafonds; De serverruimte wordt bij voorkeur voorzien van een airco. Omdat de gebruikers op termijnwaarschijnlijk overgaan naar een cloudomgeving, kan volstaan worden met mechanische afzuiging nabij de patchkast in de serverruimte; Alle actieve componenten worden door derden geleverd, aangebracht en aangesloten Communicatie-installaties Het schoolgebouw dient voorzien te worden van lestijdsignalering. De lestijdensignalering dient binnen en buiten goed hoorbaar te zijn en dient eenvoudig instelbaar te zijn. De lestijdensignalering is voorzien van een aan-/uitstand ten behoeve van vakantieperiodes; Bij de hoofdentree wordt een intercom geplaatst met een koppeling naar elke hoofdgebruiker. Voor het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal en de buitenschoolse opvang wordt de intercom voorzien van een videofunctie. De intercom wordt bij voorkeur zodanig uitgevoerd dat koppeling met de data-installatie en doormelding naar DECT-telefoons mogelijk is; De mindervalidentoilet(ten) moet(en) worden voorzien van een alarmomroepinstallatie conform de normering. Doormelding vindt plaats in de school en de fysiotherapiepraktijk; In de slaapruimten van het kinderdagverblijf plaatst de gebruiker losse babyfoons. Hiervoor dienen wandcontactdozen te worden opgenomen Centrale voorzieningen Wandcontactdozen De wandcontactdozen voor 230V-aansluiting zullen niet zwaarder belast worden dan VA behoudens specifieke apparatuur (kooktoestellen e.d.). Alle wandcontactdozen dienen geaard te worden en voorzien van kinderbeveiliging. Alle wandcontactdozen worden in gebouwd met uitzondering van technische ruimten en boven plafonds. Eventuele 400Vaansluitingen dienen onbereikbaar te zijn voor kinderen. Zie ook het ruimteboek in bijlage Inbraakbeveiliging Het bouwwerk moet worden beveiligd en voorzien van een inbraakinstallatie. De inbraakinstallatie voldoet aan de Richtlijn inbraakbeveiliging onderwijsinstellingen, document versie: 1.3 d.d. juli 2012 van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. De gehele brede school kan voor wat betreft risicoklasse en beveiligingsklasse beschouwd worden als een instelling voor primair onderwijs.

25 Verder gelden de volgende specifieke eisen: De installatie voorziet in opsplitsing in verschillende gebruikersgroepen. De opsplitsing wordt afgestemd op de gebruikscompartimentering van het gebouw; De installatie biedt de mogelijkheid alle teamleden van de gebruikers te voorzien van een eigen code, te rekenen op 50 personen. De gebruikers hebben overigens aangegeven te zullen starten met een code per organisatie; De installatie is eenvoudig te bedienen door gebruikers; De installatie meldt door naar een particuliere alarmcentrale (PAC) Ontruimingsinstallatie en brandveiligheidsinstallatie De minimale wettelijke brandbeveiligingseisen zijn van toepassing. Indien de verzekeraar(s) een doormelding naar een regionale of particuliere alarmcentrale eisen, wordt hierin voorzien. 25

26

27 Bijlagen Dit technisch Programma van Eisen bevat geen bijlagen.

28

29 Colofon Project Programma van Eisen Brede School Giessen-Rijswijk Projectnummer 11001A Opdrachtgever Woonlinie Referentienummer R1-EW-BF Datum 28 januari 2014 Status Definitief Auteur(s) Bert Fransen Ester van Winkel Stichting Brede School Nederland De Run AH Veldhoven