BIJZONDER BESTEK TECHNISCHE BEPALINGEN

Transcriptie

1 BOUWHEER : Koninklijke roei- en nautische sport Oostende vzw Prins Albertlaan Oostende ONTWERP : Bouwen van een clubhuis en botenloods Wind en waterdicht WERF: Prins Albertlaan Oostende 2 de afdeling, sectie A, nrs 203P & 203M ARCHITECT: A1planning Joseph Plateaustraat Oostende STABILITEIT: GS ENGINEERING E.VLietinckstraat Oostende VEILIGHEIDSCOÖRDINATIE: BVBA Elegast Dobbelaere Parklaan Bredene BIJZONDER BESTEK TECHNISCHE BEPALINGEN

2 INHOUDSOPGAVE 1. AANNEMINGSMODALITEITEN aannemingsmodaliteiten - algemeen PM algemeen - voorafgaand plaatsbezoek PM algemeen - burgerlijke aansprakelijkheid PM algemeen - volledigheid van inschrijving PM algemeen - verwijzingsprincipe PM algemeen - referentienormen PM algemeen - keuringsattesten PM algemeen - waarborgen PM algemeen - onderaanneming PM studies / stabiliteit - algemeen studies / stabiliteit - grondonderzoek studies / stabiliteit algemeen plaatsbeschrijvingen - algemeen PM plaatsbeschrijvingen - constructies / aangrenzend PM plaatsbeschrijvingen - wegenis & voetpaden PM werfcoördinatie - algemeen PM werfcoördinatie - planning der werken PM werfcoördinatie - uitzetten / bouwwerken PM werfcoördinatie - werfleiding & controle PM werfcoördinatie - dagboek der werken PM werfcoördinatie - werfvergaderingen PM werfcoördinatie - keuringen & proeven PM werfcoördinatie - asbuilt-plannen PM werfcondities - algemeen werfcondities - orde & netheid PM werfcondities - geluidshinder PM werfcondities - stofhinder PM werfcondities - verwijderen van afval PM werfcondities - nazorg PM veiligheidsvoorschriften - algemeen PM BOUWPLAATSVOORZIENINGEN bouwplaatsvoorzieningen - algemeen SOG bescherming beplantingen - algemeen PM toegangswegen - algemeen PM toegangswegen - laden & lossen / parkeerruimte PM toegangswegen - bescherming / openbare weg PM voorlopige omheining - algemeen PM aankondigingsborden - algemeen PM aankondigingsborden - werfbord PM werflokalen - algemeen PM werflokalen - berging / materieel & bouwmaterialen PM werflokalen - vergaderlokaal / kantoorruimte PM werflokalen - personeelslokaal / kleedruimte PM werflokalen - sanitaire voorzieningen PM voorlopige aansluitingen - algemeen PM voorlopige aansluitingen - stroomvoorziening PM voorlopige aansluitingen - watervoorziening PM voorlopige aansluitingen - waterafvoer PM gevelsteigers & hijskranen - algemeen PM AFBRAAK- & SCHORINGSWERKEN VEILIGHEIDS- & GEZONDHEIDSPLAN veiligheids- & gezondheidsplan - algemeen GRONDWERKEN ONDERBOUW grondwerken onderbouw - algemeen bouwputten - algemeen

3 bouwputten - rioleringselementen PM sleuven - algemeen sleuven - ondergrondse leidingen PM grondverzet - algemeen bronbemaling - algemeen bronbemaling - verlaging grondwaterstand / algemeen SOG bronbemaling - verlaging grondwaterstand / plaatselijk SOG FUNDERINGEN OP STAAL aardingslus - algemeen SPECIALE FUNDERINGEN speciale funderingen - algemeen algemeen - diepsonderingsverslag paalfunderingen - algemeen paalfunderingen - werfinstallatie SOG paalfunderingen - sonarproeven FH st paalfunderingen - afkappen paalkoppen FH st paalfunderingen - schroefpalen / dubbele grondverdringing FH st plaatfunderingen - algemeen plaatfunderingen - stortklaar beton / gewapend FH m plaatfunderingen - stortklaar beton / gewapend & gepolierd FH m METSELWERK ONDERBOUW metselwerk onderbouw - algemeen doorbrekingen & klossen - algemeen doorbrekingen & klossen - mantelbuizen FH m tellerputten- algemeen tellerputten geprefabriceerde beton st VLOERLAGEN ONDERBOUW vloerlagen onderbouw - algemeen vochtwerende lagen - algemeen vochtwerende lagen - folies / PE VH RIOLERINGSELEMENTEN ONDERBOUW rioleringselementen onderbouw - algemeen rioolbuizen - algemeen rioolbuizen - kunststof / PVC FH m inspectieputten - algemeen inspectieputten - kunststof / PVC FH st ontvangtoestellen - algemeen ontvangtoestellen - buitenontvanger / met korf FH st klokroosters / intern aluminium FHst putdeksels & roosters - algemeen putdeksels & roosters - enkel deksel FH st afvalwaterbehandeling - algemeen afvalwaterbehandeling - septictanks FH st regenwaterputten - algemeen regenwaterputten - beton / prefab FH st regenwaterputten - hergebruik regenwater - stijgleiding FH m regenwaterputten - overloop & terugslagklep FH st OPGAAND METSELWERK opgaand metselwerk - algemeen binnenspouwblad - algemeen binnenspouwblad - cellenbeton FH m² MUURISOLATIES BOVENBOUW muurisolatie bovenbouw - algemeen spouwisolatie / thermisch - algemeen spouwisolatie / thermisch - polyurethaan (PUR) FH m

4 24. GEVELELEMENTEN / BOUWSTEEN gevelelementen / bouwsteen - algemeen algemeen - blauwe steen raam- & deurdorpels - algemeen raam- & deurdorpels - blauwe steen FH m STRUCTUURELEMENTEN GEWAPEND BETON structuurelementen gewapend beton - algemeen algemeen - betonstudie PM algemeen - referentienormen PM algemeen - betonkwaliteit PM algemeen - wapeningsstaal VH kg geprefabriceerd beton - algemeen geprefabriceerd industriële, geïsoleerde wandelementen beton - staande vlakken FH m geprefabriceerd industriële, geïsoleerde wandelementen beton - staande vlakken FH m STRUCTUURELEMENTEN STAAL structuurelementen staal - algemeen structuurelementen staal - verbindingen structuurelementen staal - stabiliteitsstudie liggers - algemeen liggers - profielstaal / blank FH kg kokerprofielen - algemeen kokerprofielen - profielstaal / blank FH kg corrosiebescherming - algemeen corrosiebescherming - roestwerende verfsystemen PM brandbeveiliging - algemeen PLAT DAK / DAKVLOER plat dak / dakvloer - algemeen zelfdragende elementen / metaal - algemeen zelfdragende elementen / metaal - geprofileerd staal FH m PLAT DAK / THERMISCHE ISOLATIE plat dak / thermische isolatie - algemeen isolatieplaten - algemeen isolatieplaten - minerale wol (MW) FH m dampscherm - algemeen dampschermen - folie / PE PM PLAT DAK / DAKDICHTING plat dak / dakdichting - algemeen éénlaags / hoogpolymere membranen - algemeen éénlaags / hoogpolymere membranen - EPDM FH m DAKLICHTOPENINGEN daklichtopeningen - algemeen koepels - algemeen koepels - polycarbonaat (PC) FH st lichtstraten - algemeen lichtstraten glasvezelversterkte composietlichtstraten FH m DAKRANDEN & KROONLIJSTEN dakranden & kroonlijsten - algemeen dakrandprofielen - algemeen dakrandprofielen - aluminium FH m uitbekleding kroonlijsten & luifels - algemeen uitbekleding kroonlijsten & luifels - panelen in aluminium FH m DAKWATERAFVOER

5 dakwaterafvoer - algemeen afvoerpijpen - kunststof / PE FH m toebehoren - algemeen toebehoren - dakkolken & tapbuizen FH toebehoren - draad- & bolroosters FH toebehoren - noodspuwers FH toebehoren - verluchtingskappen / platte daken PM toebehoren geluidsisolatiemat rond afvoerbuis M BUITENRAMEN & -DEUREN buitenramen & -deuren - algemeen profielen / aluminium - algemeen profielen / aluminium - thermisch onderbroken / geanodiseerd FH m hang- & sluitwerk - algemeen hang- & sluitwerk - scharnieren & paumellen PM hang- & sluitwerk - sloten PM hang- & sluitwerk - raamkrukken PM hang- & sluitwerk - deurkrukken PM hang- & sluitwerk - vaste handgrepen PM raamdorpels / profielsystemen - algemeen raamdorpels / profielsystemen - aluminium FH m De ramen in het clubhuis die niet tot aan de grond komen BUITENBEGLAZING & VULELEMENTEN buitenbeglazing & vulelementen - algemeen thermische beglazing - klaar glas PM vulelementen - algemeen vulelementen - aluminium / thermisch isolerend PM BUITENPOORTEN & LUIKEN buitenpoorten & luiken - algemeen sectionaalpoorten industriële - aluminium FH st DEK- & BEDRIJFSVLOEREN dek- & bedrijfsvloeren - algemeen isolerende uitvullagen - algemeen isolerende uitvullagen - gespoten polyurethaan FH m vochtwerende lagen - algemeen vochtwerende lagen - folie / PE PM bedrijfsvloeren - algemeen FH m bedrijfsvloeren - monolitisch hechtend / gepolijst FH m BUITENVERHARDINGEN buitenverhardingen - algemeen onderfunderingen - algemeen onderfunderingen grofkorrelige onderfundering FH m Funderingen - algemeen betonverhardingen - algemeen betonverhardingen geborstelde beton FH m betonverhardingen - uitzettings-, krimp- & langsvoegen PM GROENAANLEG & -ONDERHOUD groenaanleg & -onderhoud - algemeen voorbereiding terrein - algemeen voorbereiding terrein - zuiveren PM voorbereiding terrein - nivellering FH m verwerking teelaarde - algemeen verwerking teelaarde - te leveren door aannemer FH m² aanleg grasmatten - algemeen aanleg grasmatten - bezaaiing FH m aanplanting houtachtige gewassen - algemeen aanplanting houtachtige gewassen - hoogstammen FH st

6 1. AANNEMINGSMODALITEITEN aannemingsmodaliteiten - algemeen PM Algemeen De algemene en bijzondere voorschriften opgenomen in onderhavig hoofdstuk vormen een toelichting en/of aanvulling bij de bepalingen, zoals opgenomen in het tweede deel van het bijzonder bestek en de wettelijke bepalingen en Koninklijke Besluiten betreffende overheidsopdrachten, opdrachten voor aannemingen van werken, leveringen en diensten. Aan alle hieraan verbonden verplichtingen en aansprakelijkheden wordt door onderhavige richtlijnen geenszins afbreuk gedaan algemeen - voorafgaand plaatsbezoek PM Algemeen Door het feit dat hij zijn offerte indient, erkent de inschrijver dat hij ter plaatse is geweest en zich op de hoogte heeft gesteld van de bestaande toestand van de bouwplaats, de ligging, de omgeving en de toegangswegen. De inschrijver wordt dientengevolge geacht zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de omvang der aanneming en de moeilijkheidsgraad van de uit te voeren werken, m.b.t. : de algemene coördinatie van de werken; de inrichting van de bouwplaats; de gemeentelijke voorschriften en nutsleidingen; de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen op de werf; de mogelijkheden tot de aanvoer en het stockeren van bouwmaterialen; het plaatsen van stellingen; de opstelling van aangepast materieel (graafmachines, kranen, ); de gebeurlijke aanbouw tegen en de bijhorende afwerkingen van scheidingsmuren of bestaande constructies, algemeen - burgerlijke aansprakelijkheid PM Algemeen De aannemer is verantwoordelijk voor iedere schade die hij tijdens of door zijn werken zou toebrengen hetzij aan gebouwen, meubileringen, beplantingen, wegenis, enz., hetzij aan derden zowel aan hun persoon als aan hun goederen. Het betreft de volledige dekking van iedere schade, inzake de burgerlijke aansprakelijkheid tegenover derden, krachtens artikels 1382 en 1386 van het Burgerlijk Wetboek en de stoornissen van nabuurschap, gebaseerd op artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek. Inclusief gebeurlijke schade door trillingen, wegnemen of verzwakken van steunen, verlagen van de grondwaterstand, schade aan leidingen en kabels alsook de mogelijke impact op o.a. de elektricteits-, telecommunicatie-, gas- en waterdistributie algemeen - volledigheid van inschrijving PM Algemeen AANNEMINGSPRIJS De opsomming van de prestaties in de verschillende documenten, volgens omschrijving in onderhavige technisch bestek en zoals geconcretiseerd in het bijzonder bestek, moet als niet beperkend worden beschouwd. De aannemer is er bij zijn inschrijving toe gehouden, in het kader van zijn forfaitaire prijs alle prestaties te leveren die behoren tot en/of in verband staan met de volledige en onberispelijke voltooiing der werken, zoals die in het aannemingsdossier voorzien zijn : Bijkomende leveringen en prestaties die als dusdanig niet expliciet zouden beschreven in het bijzonder bestek, detailplannen of uitvoeringsschema s, maar onontbeerlijk zijn voor een volledige en vakkundige uitvoering van de werken of technische installaties maken integraal deel uit van de overeenkomst en worden verondersteld te zijn opgenomen in de prijsbieding. Eventuele leemtes of opmerkingen moeten gemeld worden bij de inschrijving. Zo niet worden deze verondersteld te zijn inbegrepen in de offerte. De aannemer kan zich niet beroepen op onderschatting of misvatting van de beschreven werken om afwijkingen van het aannemingscontract te bedingen. De inschrijver voorziet in zijn prijs alle noodzakelijke maatregelen om in functie van de lokale omstandigheden de werken tot een goed eind te brengen en is daartoe gehouden zich te vergewissen 6

7 van de toestand ter plaatse. Geen enkel supplement voor onvoorziene omstandigheden zal uit dien hoofde mogen verrekend worden. Nutsvoorzieningen worden niet ter beschikking gesteld door de bouwheer, tenzij uitdrukkelijk schriftelijk overeengekomen en zijn ten laste van de aannemer volgens de geldende voorschriften en worden verrekend over de betreffende posten. Wanneer de plannen of het bestek tegenstrijdigheden vertonen, is de aannemer gerechtigd te beweren dat hij zich, binnen hogervermelde randvoorwaarden op de voor hem meest gunstige hypothese heeft gesteund, tenzij het bijzonder bestek, de plannen en/of de meetstaat hieromtrent voldoende duidelijke aanwijzingen zouden bevatten. Detailplannen van een grotere schaal hebben steeds voorrang op de algemene plannen. De kostprijs van eventuele recyclagebijdragen (voor diverse elektrische toestellen, verlichting, e.d.) dient standaard te zijn inbegrepen in de opgegeven inschrijvingsprijs per toestel (meer info Dienaangaande zullen geen verrekeningen worden aanvaard. Wanneer de plannen of het bestek tegenstrijdigheden vertonen, is de bouwheer gerechtigd zich te baseren op de meest strenge interpretatie. Detailplannen van een grotere schaal hebben steeds voorrang op de algemene plannen. VERREKENINGEN Alle hoeveelheden vermeld op de samenvattende opmeting zijn forfaitair, behalve de hoeveelheden die volgens de documenten tegen prijslijst worden uitgevoerd en die worden voorafgegaan of gevolgd door de vermelding VH Vermoedelijke Hoeveelheid. Iedere wijziging, toevoeging of weglating van werken op verzoek van de bouwheer zal het voorwerp uitmaken van een verrekeningaanhangsel. Een onderscheid wordt gemaakt tussen volgende soorten verrekeningen : Verrekeningen tengevolge van Vermoedelijke Hoeveelheden Enkel die werken en artikels die uitdrukkelijk als vermoedelijke hoeveelheid zijn opgenomen in het bestek komen in aanmerking. Overschrijdingen van vermoedelijke hoeveelheden moeten voorafgaandelijk aangevraagd worden aan de bouwheer. Zij zullen na uitvoering verrekend worden op basis van de opgegeven eenheidsprijzen. De aannemer is er toe gehouden om alle nuttige bewijzen voor te leggen om de juiste hoeveelheden te bepalen. De opmeting zal gebeuren op initiatief van de aannemer, op het ogenblik dat ze best controleerbaar zijn, in het bijzijn van de architect en/of een afgevaardigde van het Bestuur. Verrekeningen tengevolge van wijzigingen tijdens de uitvoering van de werken Iedere wijziging, toevoeging of weglating van werken dient in principe te worden vermeden. Indien toch noodzakelijk zijn zij het voorwerp van een verrekening-aanhangsel. Ze worden opgesteld voor de uitvoering der werken en onder opschortende voorwaarde van goedkeuring door de bouwheer algemeen - verwijzingsprincipe PM Algemeen De aannemer wordt geacht om zich bij zijn prijsopgave voor alle posten, zoals opgenomen in het bijzonder technisch bestek en/of de samenvattende opmeting, volledig rekenschap te hebben gegeven van alle geldende standaardvoorschriften, zowel m.b.t. de referentienormen, materiaalkenmerken, gevraagde attesten en waarborgen, de diverse uitvoeringsmodaliteiten als de keuringsaspecten. 7

8 algemeen - referentienormen PM Algemeen REFERENTIENORMEN & DOCUMENTEN Behalve de voorschriften van de adminstratieve bepalingen, zijn volgende documenten van toepassing: De tekeningen van de ontwerpers architectuur en stabiliteit De stedenbouwkundige vergunning De normen NBN, NBN EN en NBN ISO Het A.R.A.B Het A.R.E.I. Het reglement betreffende elektrische installaties van de IEC De verplichtingen opgelegd door de bevoegde brandweer De voorschriften en bepalingen betreffende de Veiligheid op tijdelijke en mobiele werkplaatsen De Koninklijke of ministriële besluiten en de circulaires en ministriële richtlijnen die de normen inzake veiligheid en bescherming tegen brand vastleggen, en meer bepaald: NBN en , NMT 80 van NMH Het koninklijk besluit van 19/12/1997 en addenda De voorschriften van de distributiemaatschappijen van electriciteit, water, gas, telefoon De eengemaakte technische specificaties (STS) De technische voorlichtingsnota s (TVN) uitgegeven door W.T.C.B. Naast alle in de aanbestedingsdocumenten vermelde normen is de aannemer onverminderd onderworpen aan de bepalingen en voorwaarden van de geldende normen en hun addenda, alsook aan technische voorschriften (bvb. PVT van Probeton), zoals die 30 dagen voor de aanbestedingsdatum werden gehomologeerd of geregistreerd. PLANNENLIJST dossierplannummer titelplan aard schaal ARCHITECTUUR U 1/3 Bouwen van een splan Zie plan clubhuis met 24/02/2014 botenloods U 2/3 Bouwen van een splan Zie plan clubhuis met 24/02/2014 botenloods U 3/3 Bouwen van een splan Zie plan clubhuis met 24/02/2014 botenloods Detail 1 Funderingsaanzet + Detail 1/10 dorpel vast raam + 24/02/2014 dakrand Detail 2 Funderingsaanzet + Detail 1/10 dorpel blauw steen 24/02/2014 vast raam + dakrand Detail 3 Funderingsaanzet + Detail 1/10 dorpel blauw steen 24/02/2014 schuifraam + dakrand Detail 4 luifel Detail 1/10 24/02/2014 STABILITEIT B01 Palenplan uitvoeringsplan Zie plan B02 funderingsplan uitvoeringsplan Zie plan B03 gelijkvloers uitvoeringsplan Zie plan 8

9 B04 doorsnedes uitvoeringsplan Zie plan PRESTATIEVOORSCHRIFTEN Onverminderd de technische bepalingen in onderhavig en/of het bijzonder bestek, is de aannemer ertoe gehouden te voldoen aan alle wettelijke prestatiecriteria en bepalingen, inzake brandveiligheid, algemene veiligheidsvoorschriften, thermische en akoestische minimumeisen,... Bij vaststelling van gebeurlijke tegenstrijdigheden in het uitvoeringsdossier zal de aannemer de architect hiervan onmiddellijk ter kennis stellen, opdat aangepaste voorzieningen kunnen getroffen worden algemeen - keuringsattesten PM TECHNISCHE GOEDKEURINGSATTESTEN De aannemer is er principieel toe gehouden materialen en/of systemen te gebruiken die beschikken over het BENOR merk, een doorlopende technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig (UEAtc, ). Hij levert tijdig de nodige bewijsstukken aan. De ontwerper en de bouwheer zullen desgevallend de overeenkomstigheid nagaan van het product of systeem met de tolerantiecriteria en specificaties van het bestek, en verifiëren de verenigbaarheid ervan met de aard van de toepassing. Voor een aantal technische installaties is een keuring vereist door een erkend controleorganisme: de goedkeuringsverslagen (zonder voorbehoud) dienen beschikbaar te zijn bij de voorlopige oplevering. GELIJKWAARDIGHEID PRODUCTEN & UITVOERINGSWIJZE Overeenkomstig STS Leiddraad tot evaluatie van de gelijkwaardigheid van producten (experimentele uitgave), heeft de aannemer steeds het recht om als alternatieve oplossing voor de in het bijzonder bestek beschreven materialen, productspecificaties en/of uitvoeringsprocédés een gelijkwaardig product voor te stellen. Bij elk voorstel van een gelijkwaardige oplossing overeenkomstig STS moet bij het voorstel bovendien aangegeven worden hoe het in het concept van het ontwerp en van de uitvoering kan geïntegreerd worden en met name hoe de aansluiting met de belendende bouwdelen en de integratie in het bouwproces verloopt, zoniet is het voorstel onontvankelijk. Deze integratie moet bovendien verenigbaar zijn met de tijdsplanning van het werk. Alle kosten verbonden aan het onderzoek blijven, onverminderd de eindbeslissing, volledig ten laste van de aannemer algemeen - waarborgen PM Algemeen Overeenkomstig de algemene aannemingsvoorwaarden, zoals bepaald in artikel 41 van de bijlage aan het KB van 26/9/1996, is de aannemer, vanaf de voorlopige oplevering en onverminderd de bepalingen van artikel 39 betreffende zijn verplichtingen gedurende de waarborgtermijn, aansprakelijk voor de stevigheid van het werk, voor de goede uitvoering van de werkzaamheden en het behoud van de functies waarvoor het gebouw is bestemd, krachtens artikelen 1792 en 2270 van het Burgerlijk Wetboek. Bijkomende garantiebepalingen worden opgelegd, m.b.t. de geleverde materialen en/of systeemwaarborgen( ingaande op datum van toekenning voorlopige oplevering): plat dak / dakdichting : fabriekswaarborg houdende een 10-jarige waarborg op gebreken m.b.t. de geleverde materialen (zonder voorbehoud op materialen en arbeidsloon wanneer zich dientengevolge een vervanging van de dakbedekking zou opdringen). buitenschrijnwerk - algemeen : de aannemer geeft een tienjarige waarborg op de water- en winddichtheid van het geheel van het buitenschrijnwerk. profielen / aluminium gemoffeld/geanodiseerd : fabriekswaarborg van 10 jaar op de kleurechtheid en 10 jaar op de hechting en op de corrosiebestandheid. meervoudige beglazingen : fabriekswaarborg van 10 jaar, m.b.t. de hermetische luchtdichtheid van alle meervoudige beglazingen en tegen het vertroebelen door condensatie of stofvorming. De waarborg verplicht tot de gratis levering van een vervangende beglazing, inclusief de demontage en plaatsingskosten. buitengevelisolatiesystemen : solidair met de aannemer levert de systeemfabrikant een bankwaarborg, dewelke het systeem voor een periode van tien jaar dekt tegen alle gebreken, die het gevolg zijn van minderwaardige materialen en/of een onoordeelkundige uitvoeringswijze (vorstschade, onthechting, blaasvorming, afpellen, lijnbarsten, scheurvorming, ). aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof : de aannemer levert solidair met de leverancier een systeemwaarborg af van tien jaar, die elke mogelijke schade dekt, aan het 9

10 geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw algemeen - onderaanneming PM Algemeen Niettegenstaande de bouwheer geen contractuele band heeft met de onderaannemers, eist zij van de hoofdaannemer dat de onderaannemers waarmee wordt gewerkt voldoen aan de wetgeving houdende de regeling van de registratie en erkenning van aannemers, dit in verhouding tot het deel van de opdracht dat zij zullen uitvoeren. De aannemer en alle onderaannemers hebben kennis genomen van de lastenboeken en plannen en worden op de werf door bevoegde personen vertegenwoordigd studies / stabiliteit - algemeen Algemeen De voorafgaande stabiliteitsstudie wordt uitgevoerd door de ontwerper hieronder vernoemd onder welke werden aangesteld door de bouwheer. De ontwerper levert aan de aannemer tijdig de nodige documenten goed voor uitvoering. De aannemer gaat na of de elementen kunnen worden uitgevoerd volgens de documenten goed voor uitvoering van het studiebureau, en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen. De aannemer staat zelf in voor de eigenlijke werk- en uitvoeringstekeningen (bvb. Staalstructuur; buitenschrijnwerk, ), specifieke berekeningsnota s (bvb. Maximale doorbuiging volgens gebruiksbelasting; systeemeigen procédés) en uitvoeringsschema s (bvb. routing technische installaties). Deze documenten worden ter controle en goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper en de bouwheer. Voor de staalstructuur worden door de aannemer detailplannen opgemaakt waarbij alle verbindingen worden aangegeven. Op de tekeningen moeten alle afmetingen (platen, bouten, lasnaden) worden aangeduid. De aanvaarding of goedkeuring van de berekeningsnota s en/of uitvoeringstekeningen die de aannemer dient voor te leggen, zullen daarbij geenszins zijn aansprakelijkheid doen verminderen studies / stabiliteit - grondonderzoek Algemeen De sonderingsverslagen en diagrammen, worden als bijlage gevoegd bij de aanbestedingsdocumenten studies / stabiliteit algemeen Algemeen De stabiliteitsstudie wordt uitgevoerd voor rekening van de bouwheer door de ontwerper: GROEP SLEUYTER ENGINEERING [contactpersoon ir Dries Becelaere ] met bureau te 8400 Oostende, E. VLietinckstraat 18, gsm 0492/ De studie van de betonstructuur en van de staalstructuur is in overeenstemming met de Eurocodes (NBN EN 1990 tem 1997) rekening houdend met de Belgische Nationaal Toepassingsdocumenten (NTD) of de Belgische Nationale Bijlagen (ANB) en de verdere NBN plaatsbeschrijvingen - algemeen PM Omschrijving De aannemer is er toe gehouden uiterlijk 10 dagen voor de aanvangsdatum van de werken een tegensprekelijke plaatsbeschrijving op te stellen. Indien de aannemer nalaat een plaatsbeschrijving te laten opstellen en/of door de tegenpartij voor akkoord te laten ondertekenen draagt hij hiervoor zelf alle verantwoordelijkheid. Deze plaatsbeschrijving zal o.a. dienen als basis voor een gebeurlijke ABRpolis en/of bij discussies ingevolge aangerichte schade. De plaatsbeschrijvingen beantwoorden aan de voorschriften van art van STS 11 - uitgave De plaatsbeschrijvingen omvatten een volledige en nauwkeurige weergave van de toestand waarin eigendommen, zowel roerend als onroerend, zich bevinden op het ogenblik van het onderzoek. De betrokken eigendommen betreffen alle, zelfs niet aanpalende, eigendommen en openbaar domeinen (toegangszone tot de werf, bestaande infrastructuur, wegenis, voetpaden, ), die op een of andere 10

11 wijze nadelige invloeden zouden kunnen ondergaan door de uitvoering, de toepassing van bepaalde technieken en/of alle daarmee verband houdende activiteiten (trillingen bij paalfunderingen, verlaging grondwaterstand, ). Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in het geheel der aanneming De tegensprekelijke plaatsbeschrijvingen en de vergelijkende beschrijvingen worden opgemaakt door een beëdigd onafhankelijk expert, aangesteld door de aannemer. Hij zal minstens veertien dagen op voorhand, bij middel van een aangetekend schrijven, de eigenaar(s) van de te bezoeken panden de dag en het uur mededelen, bepaald voor bedoelde formaliteiten, hierbij zal hij hen tevens verzoeken zich eventueel te laten bijstaan door een raadsman of deskundige teneinde het tegensprekelijk karakter van de vaststellingen te verzekeren; tegelijkertijd wordt hiervan een kopie gestuurd naar de bouwheer en de architect. Voor de aanvang van de werken wordt een kopie van de door alle betrokken partijen ondertekende plaatsbeschrijving(-en), aan alle betrokken partijen en de bouwheer overhandigd. Bij het einde van de werken wordt een tegensprekelijke staat van vergelijking opgemaakt met de vaststelling van de mogelijke schade ten opzichte van de toestand vermeld in de plaatsbeschrijvingen bij de aanvang van de werken. De aannemer dient de vastgestelde beschadigingen te herstellen of de schade te vergoeden. Vóór de voorlopige oplevering overhandigt hij de opdrachtgever de schriftelijke verklaringen van de betrokken eigenaars dat ze ofwel geen schade hebben geleden ofwel dat de schade werd hersteld en/of vergoed. De plaatsbeschrijving zal bestaan uit Een nauwkeurige tekstuele beschrijving; Een visualisering van de bestaande situatie d.m.v. (digitale) foto s of video; Een ontvangstmelding en door de eigenaar(-s) voor akkoord ondertekend exemplaar; Het eindrapport beslaat een geschreven tekst met vermelding van de wijzigingen t.o.v. de originele plaatsbeschrijving, aangevuld met foto s van de gebeurlijke schadegevallen plaatsbeschrijvingen - constructies / aangrenzend PM Toepassing A. Plaatsbeschrijving bij de aanvang van de werken B. Staat van vergelijking plaatsbeschrijvingen - wegenis & voetpaden PM Omschrijving Het betreft de nodige plaatsbeschrijvingen en eventuele beschermingswerken m.b.t. de openbare en/of private wegenis, inclusief de bestaande infrastructuur (riolering, putdeksels, verlichtingspalen, ) grenzend aan de werf en/of deel uitmakend van de werf. Toepassing A. Plaatsbeschrijving bij de aanvang van de werken B. Staat van vergelijking werfcoördinatie - algemeen PM Algemeen Een optimale coördinatie en planning van de werken moet worden gegarandeerd tussen de werklieden van de hoofdaannemer en deze van andere aannemers die gelijktijdig op de bouwplaats werkzaam kunnen. De gelijktijdigheid van werken kan niet resulteren in welke schadeclaim dan ook ten aanzien van de bouwheer. Zo is het noodzakelijk om tijdig de noodzakelijkheid te signaleren van door andere aannemers uit te voeren werken teneinde geen vertragingen op te lopen of elkaar te hinderen. In geval van geschillen zal alleen de architect en/of de veiligheidscoördinator-verwezenlijking onherroepelijk beslissen. Voor de aanvang van de werken levert de aannemer aan de architect en de bouwheer een lijst van alle onderaannemers (incl. adres, telefoon, registratie en erkenning); de naam van de verantwoordelijke werfleider die de op de bouwplaats aanwezig zal zijn tot alle werken beëindigd zijn; 11

12 Meting een planning van de werken; aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) werfcoördinatie - planning der werken PM Algemeen PLANNING Een planning (globale timing) van de werken dient, vóór de aanvang van de werken door de aannemer, te worden opgemaakt in samenspraak met de bouwheer, de architect, de betrokken studiebureau s en nutsmaatschappijen. Deze planning houdt rekening met de vastgelegde uitvoeringstermijnen door de verschillende onderaannemers. Eventuele opmerkingen zullen door de aannemer in een herziene versie worden verwerkt. Op regelmatige tijdstippen zal de planning worden geëvalueerd, in functie van de vordering der werken, de vastgelegde uitvoeringstermijn (of desgevallende fasering), en gebeurlijke termijnsverlengingen. AANVANG DER WERKEN De aannemer dient de werken aan te vatten op de gestelde aanvangsdatum. Hij mag echter beginnen een week na de ontvangst van de bestelbrief. In dit geval moet hij de bouwheer en de architect hiervan minstens 7 dagen op voorhand bij aangetekend schrijven verwittigen. UITVOERINGSTERMIJN De uitvoeringstermijn vangt aan op de reële aanvangsdatum van de werken en wordt altijd uitgedrukt in kalenderdagen. Deze termijn wordt vermeld in het bijzonder bestek en betekend aan de aannemer in de bestelbrief werfcoördinatie - uitzetten / bouwwerken PM Algemeen Het betreft alle vereiste middelen en prestaties om de limieten van de constructies correct vast te leggen en te visualiseren, alsmede de controle ervan door de architect en/of de bouwheer mogelijk te maken. De inplanting en de assen dient de aannemer verplichtend te laten uitvoeren (en digitaal inmeten) door een landmeter. Bij vastgestelde anomalieën op het terrein dient de aannemer zonodig de afgeleverde bouwvergunning te raadplegen en de bouwheer hiervan onmiddellijk op de hoogte stellen. Na het uitzetten van de maten zal de aannemer de architect en de bouwheer schriftelijk uitnodigen tot verificatie op het terrein en het desgevallend aanbrengen van de nodige verbeteringen in het bijzijn van de aannemer of zijn gemachtigde. De aannemer laat de bouwheer bij deze controleverrichtingen kosteloos beschikken over het nodige materieel en personeelsbijstand. Gedurende de uitvoering van de werken blijft de aannemer volledig verantwoordelijk voor het behoud van de juiste positie en/of onuitwisbaarheid van de merktekens en voor alle gebeurlijke gevolgen die zouden voortspruiten uit hun plaats- of standverandering. TRACÉ VAN HET WERK De juiste afmetingen en niveaus dienen steeds ter plaatse te worden gecontroleerd door de aannemer, hiertoe zal de aannemer voor de aanvang van de werken alle afmetingen gedetailleerd laten traceren door een landmeter, zowel in grondplan als in hoogte. Het uitzetten van de bouwwerken op het terrein gebeurt daarbij o.a. door het aanbrengen van voldoende referentiepunten en stevige merktekens (piketten, bakens en profiellatten, e.d. ). De waterpasmerktekens voor de (afgewerkte) vloerpeilen dienen, zo vlug mogelijk, op onuitwisbare wijze, te worden vastgelegd in overleg met de architect. Het niveau 0.00 is het peil van de afgewerkte vloerpas van de gelijkvloerse verdieping of zoals aangegeven op de plans. De pas 0.00 moet in principe steeds worden voorzien op minimum cm boven de as van de voorliggende weg, tenzij op de plannen of op de werf anders bepaald wordt. REFERENTIENORMEN KB van 26 september art 31 - Tracé van het werk (1996) NBN ISO Gebouwen - Meetinstrumenten - Handelwijzen voor het bepalen van de nauwkeurigheid bij gebruik - Deel 1-10 (1992) 12

13 NBN ISO Meetwijze voor de bouw - Uitzetten en meten - Deel 1 : Planning en organisatie, meetwijzen, aanvaardingsmaatstaven (1992) NBN ISO Meetwijze voor de bouw - Uitzetten en meten - Deel 2 : Meetopstelpunten en bakens (1996) NBN ISO Meetwijze voor de bouw - Uitzetten en meten - Deel 3 : Nalooplijsten voor het verkrijgen van landmeet- en meetdiensten (1996) NBN ISO Meetwijzen voor het bouwwezen - Algemene beginselen en handelwijzen voor het toetsen van de maatovereenkomstigheid (1993) NBN ISO Bouwwezen - Werkwijzen voor uitzetten, opmeten en landmeten - Woordenlijst en toelichtingen (een ontwerp werd gepubliceerd met het oog op de bekrachtiging) (1992) NBN ISO Maatafwijkingen voor gebouwen - Verband tussen de verschillende typen van afwijking en toelaatbare afwijkingen gebruikt voor voorschrift (1993) NBN ISO Gebouwen - Maatafwijkingen - Woordenlijst (1993) NBN ISO Maatafwijkingen voor gebouwen - Deel 1-8 (1993) werfcoördinatie - werfleiding & controle PM Algemeen WERFLEIDING De aannemer neemt persoonlijk de leiding van en het toezicht op de werken op zich of wijst hiervoor een gemachtigde aan, die als werfverantwoordelijke in staat voor de goede uitvoering van de opdracht. De gemachtigde moet door de bouwheer worden erkend. Zijn opdracht moet duidelijk en schriftelijk door de aannemer aan de bouwheer worden medegedeeld. De opdrachtgever is ten allen tijde gerechtigd de gemachtigde te doen vervangen. WERFCONTROLE 0p de werf zullen steeds twee kopieën van het volledige aannemingsdossier aanwezig zijn, waarvan één reeks uitsluitend ter beschikking van de bouwheer en de controle-instanties wordt gehouden. Een reeks plannen zal op een afgesproken plaats opgehangen worden; hierop worden alle verbeteringen en aanpassingen aangeduid. Deze wijzigingen worden, na goedkeuring door de architect en/of bouwheer, in het dagboek der werken genoteerd. De aannemer zal steeds het nodige personeel en materieel (ladders, ), om alle nuttige controles ter plaatste uit te voeren, ter beschikking stellen van de architect, de bouwheer en de controleorganen, telkens hierom wordt verzocht werfcoördinatie - dagboek der werken PM DAGBOEK DER WERKEN Een dagboek van de werken en een kopie van de bouwvergunning wordt afgeleverd door de bouwheer, ten laatste op de dag waarop de werken aanvangen. Het dagboek van de werken moet zich, tot aan de voorlopige oplevering, steeds op de bouwplaats bevinden in het werfkantoor; het wordt minstens eenmaal per week door de architect en/of bouwheer bijgehouden en/of geparafeerd. De aannemer kan het ter plaatse vrij raadplegen. Let wel : ook werfverslagen (los van het dagboek van de werken), zoals opgemaakt door de architect, dient door de aannemer een bundel met de nodige kopies te worden bewaard in het werfkantoor werfcoördinatie - werfvergaderingen PM Algemeen Minstens eenmaal per werkweek heeft er een werfvergadering plaats. Er wordt in samenspraak tussen de bouwheer, de architect en de aannemer een bepaalde dag van de week en een vast uur afgesproken waarop de werfvergaderingen worden gehouden. In zoverre geen specifieke problemen in de werfvergadering worden besproken mag de aannemer vertegenwoordigd zijn door een gemachtigde. Indien voorafgaandelijk gesignaleerd wordt dat op de werfvergadering een specifiek probleem zal worden besproken dient de aannemer daarbij vertegenwoordigd te zijn door een terzake bevoegd afgevaardigde. Eventueel bijkomende vergaderingen op uitnodiging van de architect zijn verplichtend voor de aannemer. In overleg tussen de bouwheer en de architect worden dag en uur bepaald. Van elke werfvergadering wordt door de architect een verslag opgemaakt waarin alle besproken punten worden opgenomen en hetwelk aan alle betrokken personen wordt overhandigd of toegestuurd. Deze verslagen zullen de waarde hebben van een aangetekende briefwisseling. Alle punten waarop geen bezwaar gemaakt is zullen als bekrachtigd worden beschouwd. 13

14 werfcoördinatie - keuringen & proeven PM Algemeen MATERIALENLIJST De aannemer dient voor de aanvang der werken de voorziene materialen zoveel mogelijk te laten keuren. Ten dien einde dient hij op eigen initiatief of op vraag van de ontwerper, en dit minstens 15 dagen voor de bestelling van deze materialen, de nodige technische fiches in ter goedkeuring bij de bouwheer en de ontwerper. Gebeurlijk voegt hij hierbij de nodige stalen en keuringsattesten. MATERIAALKEURING & PROEVEN Wanneer voor de te leveren producten het merk van overeenkomstigheid Benor bestaat dan mogen enkel die producten geleverd worden die het merk Benor dragen. De producten die het overeenkomstigheidsmerk BENOR of een doorlopende goedkeuring BUtgb verkregen hebben zijn vrijgesteld van de keuringsproeven die de plaatsing voorafgaan. Deze keuringsattesten dienen steeds ter beschikking te zijn in de werfkeet. De bouwheer houdt zich echter het recht voor om tot proeven over te gaan: de resultaten van deze proeven kunnen worden meegedeeld aan het organisme belast met het toekennen van het merk Benor of de kwaliteitscontrole van het desbetreffende product. Alle kosten voor proeven, voorbereiding en verzending van de monsters in het geval van de partijkeuring van zogenoemd gelijkwaardige producten, zoals hierboven bepaald, zijn volledig ten laste van de aannemer ongeacht de plaats waar de proeven uitgevoerd worden. DIVERSE ATTESTEN Overeenkomstig de diverse bepalingen van onderhavig bestek moet de aannemer op eenvoudig verzoek van de bouwheer, alle nodige attesten m.b.t. de levering (of afvoer) van diverse bouwmaterialen kunnen voorleggen (leveringsbons beton, houtverduurzamingsattesten, erkende stortplaatsen, ). WERFPROEVEN & TECHNISCHE KEURINGEN Overeenkomstig de bepalingen in onderhavig bestek ( keuring per respectievelijke uitvoeringspost) : zal voor alle technische installaties (riolering, ) systematisch een technische keuring (en/of dichtheidsproeven, druktesten) worden geëist; zal bij toepassing van belaste platte daken en/of groendaken verplicht worden overgegaan tot een voorafgaandelijke waterdichtheidsproef; kunnen bij discussies m.b.t. toegestane maattoleranties van ruwbouwwerken (metselwerk, ) en/of de verzorgde uitvoering van diverse binnenafwerkingen (pleisterwerk, tegels, ), steeds de nodige praktische werfproeven worden opgelegd, overeenkomstig de tolerantie- en keuringsaspecten, zoals vermeld in de desbetreffende referentienormen (TV, STS, NBN, ). De werfproeven zullen gebeuren met materieel en personeel ter beschikking gesteld door de aannemer, op aanwijzing en in aanwezigheid van de architect en/of afgevaardigde van de opdrachtgever. GELIJKWAARDIGHEID VAN PRODUCTEN EN UITVOERINGEN Overeenkomstig STS Leiddraad tot evaluatie van de gelijkwaardigheid van producten (experimentele uitgave), heeft de aannemer het recht om als alternatieve oplossing voor de in het bijzonder bestek omschreven materialen, productspecificaties en/of uitvoeringsprocédés een gelijkwaardig product voor te stellen. Dergelijke afwijking kan echter enkel toegestaan worden op grondslag van een voorafgaandelijk gelijkwaardigheidonderzoek en keuring, overeenkomstig de clausules van STS Desgevallend moet de tussenkomst en het advies van een erkend externe deskundige (-n) worden ingeroepen. Het voorstel dient een aangepast keuringsprogramma te omvatten wanneer dit nodig zou blijken. Bij elk voorstel van een gelijkwaardige oplossing overeenkomstig STS moet bij het voorstel bovendien aangegeven worden hoe het in het concept van het ontwerp en van de uitvoering kan geïntegreerd worden en met name hoe de aansluiting met de belendende bouwdelen en de integratie in het bouwproces verloopt, zoniet is het voorstel onontvankelijk. Deze integratie moet bovendien verenigbaar zijn met de tijdsplanning van het werk. Alle kosten verbonden aan het onderzoek blijven, onverminderd de eindbeslissing, volledig ten laste van de aannemer werfcoördinatie - asbuilt-plannen PM Algemeen De aannemer dient de nodige asbuilt -dossiers te leveren. Het betreft de verder in dit bestek opgegeven documenten aangevuld met de respectievelijk grafische weergave van: 14

15 de uitgevoerde structurele werken de uitgevoerde technische installaties en leidingen (gas, sanitair, verwarming, elektriciteit, verluchting, ) over hun volledig verloop tot aan de aansluiting op de openbare distributieleidingen of de bestaande installaties. Alle documenten worden in 2-voud overhandigd aan de Bouwheer. Als basis voor het opmaken van de documenten kan gebruikt worden gemaakt van de gedigitaliseerde plannen van de ontwerper. Het as-built dossier dient ingediend samen met de aanvraag om over te gaan tot de voorlopige oplevering. In te dienen asbuilt-schema s na uitvoering van de werken asbuilt-plannen van de ondergrondse en bovengrondse rioleringswerken asbuitplannen van de staalstructruur Het as-built dossier dient aangevuld met de verder in onderhavig technisch bestek aangegeven documenten werfcondities - algemeen werfcondities - orde & netheid PM Algemeen De hoofdaannemer richt een nette en ordentelijke werf in en is gedurende de ganse uitvoering van de werken verantwoordelijk voor het onderhoud en regelmatig opruimen ervan. Netheid op de werf vormt een eerste preventieve maatregel, m.b.t. de veiligheid en het voorkomen van arbeidsongevallen. TUSSENTIJDS OPRUIMEN & REINIGEN VAN DE BOUWPLAATS Tot aan de voorlopige oplevering staat de aannemer in voor : het wekelijks opruimen van de bouwplaats en reinigen van werflokalen. het regelmatig opruimen en verwijderen van de werf van alle overschotten van gebruikte materialen of afval van de door hem en/of zijn onderaannemers gedane werken; het treffen van alle maatregelen om de toegangswegen tot de werf (wegenis, riolen) proper te houden; alle door het gemeentebestuur opgelegde waarborgen betreffende het openbaar domein zijn daarbij ten laste van de aannemer. ALGEMENE SCHOONMAAK VOOR DE VOORLOPIGE OPLEVERING Bij het beëindigen van de werken en vooraleer er tot de voorlopige oplevering kan worden overgegaan, is de aannemer gehouden tot een grondige opkuis van de volledige werf, zowel buiten als binnen de gebouwen, door hem gebouwd, uitgerust of gebruikt tijdens de werken, ongeacht of de vervuiling door hemzelf of zijn onderaannemer(-s) werd veroorzaakt. Deze generale opkuis omvat o.a. het ontdoen van klevers, het wassen van alle schrijnwerk en beglazing, buitengebied (incl werfzone), enz.,... De reinigingswerken gebeuren met aangepaste producten en waar vereist door gekwalificeerd personeel. Keuring De architect en het opdrachtgever behouden zich het recht voor om na schriftelijke aanmaning, en indien de aannemer hieraan geen gevolg heeft gegeven binnen de 8 dagen na ontvangst, de werf te laten opruimen door derden en de achtergelaten materialen te laten afvoeren. De kosten hiervoor worden onverminderd van de maandelijkse vorderingsstaat of eindafrekening van de aannemer afgehouden werfcondities - geluidshinder PM Algemeen De aannemer is er toe gehouden zijn machines en het aangewende materieel te voorzien van alle geluiddempende middelen die de techniek hem ter beschikking stelt. Inzonderheid bij werkzaamheden in stedelijke omgevingen moet de geluidshinder tot een minimum worden beperkt, conform eventuele politionele verordeningen. Alle gebeurlijke klachten en/of boetes zijn te zijner laste. REFERENTIEDOCUMENTEN "Lawaai rond bouwplaatsen" (WTCB, nr.1984/2) NBN ISO Geluidsleer - Meting van luchtgeluid afgestraald door bouwwerktuigen bedoeld voor buitengebruik - Werkwijze voor toetsing van overeenkomstigheid der geluidgrenzen (ISO 4872) (1992). 15

16 werfcondities - stofhinder PM Algemeen Bij werken gepaard gaande met opwaaiend stof, zal de aannemer de nodige maatregelen treffen om de hiermee gepaard gaande hinder voor de omgeving te beperken. De voorziene maatregelen kunnen bestaan uit het besproeien met water en/of het spannen van afschermende zeilen. Alle gebeurlijke klachten, schadeclaims en/of boetes zijn ten laste van de aannemer werfcondities - verwijderen van afval PM Algemeen De aannemer zorgt voor de afvoer van alle bouwafval naar officieel erkende stortplaatsen of verwerkingscentra, hij dient hiervoor de nodige bewijzen te kunnen af te leveren aan de bouwheer. Onder geen beding zullen afbraakmaterialen, puin, vuilnis of afval op de werf achtergelaten, ingegraven of verbrand worden. De verschillende afvalstoffen moeten zo veel mogelijk gesorteerd en gescheiden gestort worden, conform de geldende reglementeringen. Gevaarlijk afval moet steeds afzonderlijk gestockeerd en afgevoerd worden, in samenspraak met de veiligheidscoördinatorverwezenlijking en de afvalverwerkende firma. De aandacht van de inschrijver wordt dienaangaande gevestigd op de toepassing van het besluit van de Vlaamse Regering van 1/6/1995 houdende de algemene en sectoriele bepalingen inzake milieuhygiëne (Vlarem II - BS 31/7/1995) werfcondities - nazorg PM Algemeen De aannemer verbindt zich ertoe om de afgewerkte gebouwen en/of lokalen, te beschermen en in goede staat te houden tot aan de voorlopige oplevering. Waar vereist zullen bouwdrogers, vorstbeschermers, e.d. worden voorzien veiligheidsvoorschriften - algemeen PM Algemeen De aannemer neemt op zijn verantwoordelijkheid alle nodige organisatorische en technische maatregelen om gedurende het ganse verloop van de werken de veiligheid te verzekeren van zijn personeel, de opdrachtgever en zijn afgevaardigden, en van alle de op de werf toe te laten personen. Algemeen zijn van toepassing : de welzijnswet van 4/8/1996, m.b.t. de algemene preventieprincipes, de meest recente voorschriften van het ARAB (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming), CODEX, de diverse publicaties van het NAVB (Nationaal Actiecomité voor de Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf), de reglementering op de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en arbeidsmiddelen (KB art. 52), aangevuld met de respectievelijke bepalingen m.b.t. het welzijn van werknemers bij de uitvoering van hun werk (KB art. 51). De inschrijver dient bovendien rekening te houden met de bepalingen van het KB van 25/01/2001 (verschenen in het staatsblad op 07/02/2001) betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. De bouwheer zal dienaangaande een veiligheidscoördinator-ontwerp en een veiligheidscoördinatorverwezenlijking aanstellen. De aannemer zal zich schikken naar de aanbevelingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking en de richtlijnen van het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals gevoegd bij het bijzonder bestek (zie hoofdstuk 04 veiligheids- & gezondheidsplan). Personen die de veiligheidsvoorschriften overtreden, kunnen van de bouwplaats worden gestuurd. 16

17 02. BOUWPLAATSVOORZIENINGEN bouwplaatsvoorzieningen - algemeen SOG Omschrijving De voorbereidende werkzaamheden, inzake de inrichting van de bouwplaats, omvatten alle administratieve, organisatorische maatregelen en technische middelen, om de werken volgens de bepalingen van het aanbestedingsdossier mogelijk te maken, dit overeenkomstig de omvang van de opdracht, de moeilijkheidsgraad en de eisen van veiligheid en hygiëne. Alle bedrijfsmiddelen, zoals materieel, energie, water, communicatiemiddelen, transport, e.d., alsook de (voorlopige) aansluiting aan de installaties van algemeen nut, de nodige vergunningen, vergoedingen of borgstellingen nodig voor de verwezenlijking van de aanneming, zijn standaard inbegrepen in de eenheidsprijs. Dit geldt tevens voor alle deelaspecten van de inrichting van de werf. Voor de werken van deze aanneming is er een werfaansluiting toegelaten (netspanning 230 V), onder voorbehoud dat indien nodig (vb :torenkranen), de installatie uitgerust is met een Soft Start Systeem. Indien de werfaansluiting het bestaande elektriciteitsnet zou storen, kan deze afgekoppeld worden. De werfkast moet zo dicht mogelijk en maximum op 1 m van de elektriciteitspaal, de voetpadkast of de cabine worden geplaatst. Het geheel mag niet verplaatsbaar zijn. De tijdelijke aansluiting wordt door de DNB ter beschikking gesteld voor een termijn die maximaal 24 maanden bedraagt, tenzij anders overeengekomen. Na verloop van deze termijn heeft de distributiebeheerder het recht de aansluiting af te koppelen, mits voorafgaande aangetekend brief. In uitzonderlijke gevallen kan de distributiebeheerder deze termijn verlengen, mits gemotiveerde aanvraag van de netgebruiker. U levert en plaatst een polyester werfkast voorzien van een meterkast 25S60. De werfkast dient door de aannemer geleverd te worden en is uitgevoerd in zelfdovend en halogeenvrij materiaal. De beschermingsgraad is IP43-7 (volgens de normen NBN C20-001). De werfkast moet vergrendelbaar zijn en worden voorzien van waarschuwingsborden volgens artikel 261 van het AREI. De kast is voorzien om geplaatst te worden tegen een verticale steun (wand of paal) of op een voetstuk.de kast is voorzien van een ruimte met volgende afmeting (HxBxD) 700mm x 300mm x 270 mm, voorbehouden voor de meterkast (type 25S60) van de distributienetbeheerder. In de meterkast dienen door de aannemer een aansluitmodule met aansluitscheider (125A) en een meetmodule van het type 25S60 te worden bevestigs. De aannemer levert en plaatst de meetmodule 03(4P60) en de aansluitscheider van 125A zonder UNT in de werfkast. Meting aard van de overeenkomst : Som over geheel (SOG) REFERENTIEDOCUMENTEN De verplichtingen van de aannemer worden bepaald in STS 11 (uitgave 1990), aangevuld met de eisen van het bijzonder bestek. De eigenlijke inrichting van de bouwplaats dient in overeenstemming te zijn met de bepalingen van STS 11, De inschrijver dient zich daarbij voorafgaandelijk ter plaatse van de toestand te vergewissen, teneinde de bestaande toestand van het bouwterrein en alle elementen die een goede uitvoering van de aanneming zouden bemoeilijken correct in te schatten. TIMING - PLANNING De inrichting en organisatie van de bouwplaats geschiedt voor de aanvang van de werken en volledig op kosten van de aannemer. Indien geen specifieke voorschriften inzake de inrichting van de bouwplaats zouden zijn opgelegd in het bijzonder bestek, wordt de concrete planning hiervan volledig overgelaten aan het initiatief en de verantwoordelijkheid van de aannemer. Ter goedkeuring wordt een voorstel tot werfplan voorgelegd.. Inzake de modaliteiten betreffende de situering van toegangen, begrenzingen en werflokalen wordt dienaangaande ook verwezen naar STS 11, artikels 11.17, en

18 bescherming beplantingen - algemeen PM Algemeen De aannemer is er toe gehouden de bestaande bomen, struiken en beplantingen, waarvan de verwijdering niet uitdrukkelijk wordt voorzien, op afdoende wijze te beschermen tegen ieder risico tot beschadiging of vernietiging. De te behouden bomen en struiken worden beschermd, overeenkomstig STS 11 en gedurende de ganse loop van de werken in stand gehouden. Na voltooiing worden de beschermingsmiddelen verwijderd en afgevoerd van de bouwplaats. De bomen en struiken die tijdens de beschermingsperiode toch beschadigd worden, zullen vervangen worden (soort en qua grootte in verhouding tot de beschadigde exemplaren) hetzij vergoed op kosten van de aannemer. De schade zal berekend worden op basis van de uniforme methode voor de waardebepaling van straat-, laan-, en parkbomen behorende tot het openbaar domein. Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) toegangswegen - algemeen PM Omschrijving De aannemer zorgt voor een vlotte, veilige en degelijke ontsluiting van de werf, alle kosten voor gebeurlijke grond- en andere werken, hieraan verbonden, zijn integraal ten laste van de aanneming. De aannemer wordt verondersteld de aard en de toestand van het terrein te kennen (zie bijlage aan het KB van 26 september 1996) en zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de moeilijkheden die hij in dat opzicht zou kunnen ondervinden, dienaangaande kan hij generlei redenen inroepen om vertragingen te rechtvaardigen. Naast het onderhoud van alle voorlopige of eventueel bestaande wegen op het terrein, door hem of zijn onderaannemers gebruikt, is de aannemer er tevens toe gehouden de nodige maatregelen te treffen om de openbare weg in een nette staat te houden. Gebeurlijke beschadigingen worden op kosten van de aannemer hersteld. Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) Voorlopige wegverhardingen worden aangelegd volgens de bepalingen en tekeningen van het bijzonder bestek en overeenkomstig de voorschriften van art van STS 11 - uitgave toegangswegen - laden & lossen / parkeerruimte PM Omschrijving Het werfplan duidt de zones aan welke gebruikt worden voor laden & lossen. De aannemer staat in voor de vereiste signalisatie, vergubnningsaanvragen, alle verschuldige huren, taksen en/of gebeurlijke boetes. Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) toegangswegen - bescherming / openbare weg PM Omschrijving De bestaande openbare wegen en voetpaden dienen op doelmatige wijze beschermd te worden tegen iedere gebeurlijke beschadiging, hetzij na oplevering van de werken volledig hersteld in de oorspronkelijke toestand. Er mag geen materialen of afval op de openbare weg worden gestapeld en het verkeer mag niet onnodig worden belemmerd. De aannemer zal zich dienaangaande en wat de uitvoering van het werk zelf betreft, gedragen naar de geldende politionele verordeningen. Bij eventuele schade zal de aannemer op zijn kosten de bestaande uitvoering volledig herstellen, voor de voorlopige oplevering. Bijkomende herstellingswerken die na de oplevering zouden nodig zijn, zullen door de bouwheer op de aannemer worden verhaald. 18

19 Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) voorlopige omheining - algemeen PM Algemeen De aannemer dient ervoor te zorgen dat het betreden van de bouwplaats door derden wordt verhinderd, een behoorlijke afsluiting is dienaangaande aangewezen. Waar de bouwplaats grenst aan openbaar terrein, plaatst de aannemer een voorlopige omheining en de nodige signalisatie, die voldoende doeltreffend is om onbevoegde personen te weren, alsook de veiligheid van het verkeer te waarborgen. Deze zal behouden blijven tot op het ogenblik van de volledige afwerking van de gebouwen en tot na de voorlopige oplevering. De aannemer is volledig zelf verantwoordelijk voor alle gebeurlijke diefstallen en/of vandalisme. Meting Overeenkomstig de aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Alle kosten zijn ten laste van de aanneming, waarbij de kosten verdeeld zijn over het geheel van de werken. De nodige borden, signalisatie, verlichting, overdekkingen, voetgangerspaden, taksen, enz. worden hierbij inbegrepen. Materiaal De hoogte van de voorlopige omheining bedraagt tenminste 1,80 m. en stemt overeen met de voorschriften van art van STS 11 - uitgave De afsluiting is voorzien van de nodige afsluitbare toegangen. De omheining kan bestaan uit een verticale houten beplanking (dikte 3/4", met maximale tussenafstand van 15 cm) geprefabriceerde panelen uit gegalvaniseerde of geplastificeerde metalen buiskaders, waartussen een draadnet van het kleine ruittype is bevestigd. De panelen worden geplaatst in verplaatsbare voetstukken. De hekken worden op regelmatige afstanden voorzien van een bordje verboden de werf te betreden, verboden toegang voor onbevoegden of dergelijke. Inplanting, materiaal, afmetingen en uitrusting zijn in overeenstemming te brengen met de geldende gemeentelijke voorschriften. De aannemer doet de vereiste aanvragen en betaalt de verschuldigde taksen. De omheining wordt voldoende stevig uitgevoerd, onderhouden en zonodig hersteld. Zij wordt voorzien van de nodige signalisatie, verlichting en beveiliging overeenkomstig de voorschriften van art van STS 11 (1990) en het Ministerieel Besluit van 25/3/1977. De afsluiting wordt voorzien van de nodige afsluitbare toegangen, waarbij de poorten worden voorzien van stevige grendels en sloten. De aannemer zorgt er evenwel voor dat de bouwheerr en ontwerper permanent toegang tot de werf hebben, ook buiten de werkuren. Sleutels van alle afgesloten gedeelten zijn op eenvoudig verzoek te bezorgen aan de architect en de bouwheer. De omheining blijft eigendom van de aannemer en wordt pas weggenomen zodra dit, op grond van de vordering van de werken en mits akkoord van debouwheer mogelijk is. Toepassing Volledige afsluiting van de bouwplaats ten opzichte van het openbaar terrein. 19

20 aankondigingsborden - algemeen PM Algemeen Het aantal en plaats van de signalisatieborden en aankondigingsbord(-en) dienen in overeenstemming te zijn met de bepalingen vermeld in STS 11 artikel (1990). Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) Materialen Panelen : de stroken zijn vervaardigd uit watervaste multiplex of een gelijkwaardig weersbestendig materiaal (aluminium, kunststof ), kleur wit, afmetingen circa 200x20 cm, dikte minimum 1,8 cm. Draagconstructie : geschaafd hout, sectie: circa 7x17 cm of een stevige metaalconstructie Letters : drukletters van een eenvoudig, strak afgelijnd lettertype, d.m.v. weersbestendige zwarte letters aangebracht op een witte achtergrond, geschilderd of zelfklevend. De opstelling van de borden zal gebeuren in samenspraak met de bouwheer en dient in overeenstemming te zijn met alle wettelijke en/of gemeentelijke verordeningen. De strookvormige panelen worden aangebracht op een hoogte van minimum 250 cm (onderkant van het paneel) boven het plaatselijk niveau van het voetpad, steunend op twee pijlers. De verticale steunen worden stevig in de grond bevestigd en verstevigd met de nodige zijdelingse schoren. De draagstructuur, de fundering en de bevestiging van het paneel zijn berekend op een druk of trek, loodrecht op het paneel, van minimum 90 kg/m2; de panelen worden met regelmatige tussenafstanden stevig op de draagconstructie bevestigd. De aannemer is verantwoordelijk voor de veilige opstelling van het geheel, ook bij hevige regen en stormwinden. Keuring Behoudens de uniforme vermelding van de hoofdaannemer / eventuele onderaannemers op het aankondigingsbord worden bijkomende reclamepanelen niet toegestaan.. Iedere andere vorm van publiciteit is verboden en dient van de werf te worden verwijderd aankondigingsborden - werfbord PM Materiaal Bij betekening van de gunning zal door de opdrachtgever een detailplan van de lay-out van het volledige bord ter goedkeuring worden voorgelegd aan de werfdirectie De informatiepanelen bevatten de volgende gegevens in de Nederlandse taal : Logo roeiclub Subsidiërende Overheden Opdrachtgever : naam, adres & telefoon/fax Project : benaming van het project. Ontwerper(-s) : naam en adres van de ontwerper(s) / + eventuele studiebureau s Veiligheidscoördinator : naam, adres & telefoon Stabiliteit / Speciale Technieken : naam en adres van de betrokken studiebureau's Aannemer : naam, adres & telefoon/fax van de hoofdaannemer / eventuele onderaannemers stermijn : aanvangsdatum en vooropgestelde einddatum der werken Toepassing Aantal te plaatsen borden : één Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) 20

21 werflokalen - algemeen PM Omschrijving De aannemer voorziet, in overeenstemming met de omvang van de werf, minimaal de volgende werflokalen en inrichting, voor de ganse duur van de werken : een droge ruimte voor het materieel en ruimte voor het bergen van materialen, enz. een plaats voor het personeel en de nodige sanitaire voorzieningen een verwarmd vergaderlokaal / bureel De werken omvatten tevens de aanleg, onderhoud, verwijdering en herstel van het grondoppervlak. Materialen Naar keuze van de aannemer, in overeenstemming met de behoeften en omvang van de werf. Alle werfketen en lokalen zijn van een degelijke en solide constructie. De vertrekken zijn volledig afsluitbaar en worden voorzien van het nodige meubilair (bergkasten, tafels, stoelen, e.d.) in functie van hun tijdelijke bestemming. Ze beschikken over verlichting en mogelijkheid tot verwarming, ze zullen dienaangaande voldoen aan de voorschriften van het ARAB. Volgens vereisten zullen de nodige aansluitingen en afvoeren worden voorzien. De werfkeet dient op alle officiële werkdagen en tijdens de normale werktijden toegankelijk te zijn voor zowel de architect en de bouwheer. Inplanting van de werflokalen is aan te geven op het werfplan. Ze worden netjes onderhouden voor de ganse duur van hun gebruik. Meting aard van de overeenkomst : Pro memorie (PM) werflokalen - berging / materieel & bouwmaterialen PM Algemeen Het stapelen van materialen gebeurt op volledige verantwoordelijkheid van de aannemer. Alle bouwmaterialen gevoelig voor vocht dienen te worden opgeslagen op een droge plaats. De aannemer moet dienaangaande zorgen voor toereikende opslagruimten zowel in aantal als omvang. De keet voor materialen dient behoorlijk wind, stof- en waterdicht te zijn. De aannemer draagt zelf de volledige verantwoordelijkheid bij gebeurlijke diefstal van goederen werflokalen - vergaderlokaal / kantoorruimte PM Omschrijving De aannemer plaatst een kantoor- & vergaderruimte voor de ganse duur van de werken, tot op het ogenblik van de voltooiing van alle gebouwen. De keet zal voldoende ruim zijn tot het houden van o.a. de werfvergaderingen en zal hiertoe voorzien zijn van aangepast meubilair en uitrusting. De keet dient regelmatig onderhouden en schoongemaakt te worden (etensresten, ) werflokalen - personeelslokaal / kleedruimte PM Algemeen De aannemer moet zijn arbeiders lokalen ter beschikking stellen waar zij kunnen schuilen, hun kleding bergen, zich verzorgen en eten. De lokalen dienen overeen te stemmen met de voorschriften van het ARAB en aanbevelingen van het NAVB. De keet dient behoorlijk verlicht, wind en stofdicht te zijn; zij dient regelmatig schoongemaakt te worden; dient in de winter behoorlijk verwarmd te kunnen worden en voorzien te zijn van aangepast meubilair. Deze bouwketen mogen niet gebruikt worden voor het opslaan van materialen en gereedschap werflokalen - sanitaire voorzieningen PM Algemeen De aannemer voorziet de nodige sanitaire voorzieningen met minimum één (chemisch) toilet. Deze mogen eventueel als een afzonderlijke zone geïntegreerd zijn in het personeelslokaal. De lokalen zijn voorzien van verwarming, verlichting en een watervoorziening. Zij dienen overeen te stemmen met de eisen van het ARAB inzake veiligheid en hygiëne. 21

22 voorlopige aansluitingen - algemeen PM Omschrijving De nodige nutsvoorzieningen zijn meestal nog niet aanwezig op het terrein. Alle nodige formaliteiten, evenals de kosten voor aansluiting, huur, verbruik en onderhoud voor de diverse voorlopige aansluitingen, vallen volledig ten laste van de aannemer, gedurende het ganse verloop van de werf. Voorlopige aansluiting elektriciteitsnet Voorlopige aansluiting watervoorzieningsnet Voorlopige aansluiting waterafvoernet Voorlopige aansluiting telefoon / ISDN-net Let wel De definitieve aansluitingen worden in de aanneming van respectievelijke posten voorzien. Voor de aanvoer van water en elektriciteit op de bouwplaats kan de aannemer, indien andere aannemers gedurende zijn werken of na hem op de bouwplaats moeten werken, verplicht worden de verwezenlijkte aansluitingen te handhaven. In dat geval heeft hij evenwel recht op een vergoeding voor het voorlopig ter plaats laten van zijn materieel en voor het gebruik. Het bedrag ervan wordt aan de goedkeuring van het Bestuur onderworpen (zie VM/B 97-art.25 1l). Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de globale aanneming Materiaal & Inzake de diverse voorlopige aansluitingen, dient de aannemer zich op eigen initiatief, tijdig in verbinding te stellen met de respectievelijke nutsmaatschappijen, teneinde de aanvang en het verloop van de werken niet te vertragen. Wanneer tijdens de werken gebruik wordt gemaakt van bestaande of voorlopige aansluitingen op naam van het Bestuur, zullen de meterstanden (elektriciteit, gas, water) bij de aanvang van de werken en bij de voorlopige oplevering worden genoteerd. Alle kosten (volgens de tarieven zoals aangerekend door de leverende nutsmaatschappij) vallen ten laste van de aannemer en zullen in voorkomend geval door het Bestuur worden verrekend. Keuring De aannemer moet er over waken dat de installaties in overeenstemming zijn met de reglementen van de distributiemaatschappijen, en met name moet hij zorgen voor de conformiteit van de elektrische installatie met de voorschriften van het A.R.E.I voorlopige aansluitingen - stroomvoorziening PM Omschrijving De hoofdaannemer staat in voor de nodige stroomvoorziening om de uitvoering van de werken mogelijk te maken. Dienaangaande doet hij alle nodige stappen met het oog op het bekomen van een voorlopige aansluiting op het elektriciteitsnet en levert de nodige goedgekeurde werfkasten en aansluitkabels. De aannemer zal erover waken dat de tijdelijke installaties en ook het gebruikte elektrisch materieel in overeenstemming zijn met de reglementen van de netbeheerder en het A.R.E.I. De installaties zijn tevens onderworpen aan het ARAB. Alle kosten verbonden aan de aansluiting en het verbruik zijn voor zijn rekening. Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de globale aanneming Materiaal & ALGEMEEN De bouwplaatsaansluiting wordt aangevraagd door de aannemer via een aanvraagformulier aan de netbeheerder. Alle materialen, behalve de tellers en de tellerbeveiligingen moeten geleverd en geplaatst worden door de aannemer. De aannemer dient er rekening mee te houden dat de werfaansluiting slechts onder spanning zal worden gebracht na voorlegging van een gunstig keuringsverslag van de werfkast(-en), afgeleverd door een erkend organisme. In het geval een ondergrondse kabelaansluiting wordt geplaatst, dient voorafgaandelijk overleg te worden gepleegd met de netbeheerder. Voor het bekomen van een aansluiting van tijdelijke aard zal de aanvrager minimum het volgende ter beschikking stellen : een ruimte voor opstelling van teller(s) en tellerbeveiliging(en), de bovengrondse voedingskabel, 22

23 de aarding. AANSLUITKABEL De aansluitkabel wordt geleverd en geplaatst door de aannemer. De aansluiting op het net wordt uitgevoerd door de netbeheerder. Bij kruising van de openbare weg, tijdig de netbeheerder raadplegen. Wanneer de kabel van de tijdelijke aansluiting ook dient voor de definitieve aansluiting, moet deze geplaatst worden conform de voorschriften voor een definitieve aansluiting. (ofwel) Met een voorlopige kabel De aansluiting met een voorlopige kabel kan enkel bij de aansluiting op een bovengronds net. De aansluitkabel is conform NBN C , de kabels CTFB-N en de HO7RN-F voldoen aan deze norm. De aderdoorsnede wordt bepaald in functie van het gevraagde vermogen (minimumdoorsnede van de geleiders : 4x10+10 mm2 koper). De geelgroene beschermingsgeleider mag niet gebruikt worden en moet aan beide zijden geïsoleerd zijn. De voorlopige kabel mag in geen geval de openbare weg dwarsen. (ofwel) Met een definitieve kabel Bij een ondergronds net : een EVAVB-aansluitkabel met koperen geleiders van minimum 4x10 mm2 (volgens het gevraagde vermogen) wordt ondergronds geplaatst. Lengte : vanaf de definitieve plaats van de meterkast + 1m tot aan de boordsteen van de weg, plus 1 meter. Bij een bovengronds net : een EVAVB-aansluitkabel met koperen geleiders van minimum 4x10 mm2 (volgens het gevraagde vermogen wordt ondergronds geplaatst. Lengte : vanaf de definitieve plaats van de meterkast + 1 m tot aan de voet van de aansluitpaal plus 10 m opgerold klaargelegd (voor houten paal 11 m). METERGROEPOPSTELLING De werfkast moet zo dicht mogelijk en maximum op 1 m van de elektriciteitspaal, de voetpadkast of de cabine worden geplaatst. Het geheel mag niet verplaatsbaar zijn. WERFKAST U levert en plaatst een polyester werfkast voorzien van een meterkast 25S60. De werfkast dient door de aannemer geleverd te worden en is uitgevoerd in zelfdovend en halogeenvrij materiaal. De beschermingsgraad is IP43-7 (volgens de normen NBN C20-001). De werfkast moet vergrendelbaar zijn en worden voorzien van waarschuwingsborden volgens artikel 261 van het AREI. De kast is voorzien om geplaatst te worden tegen een verticale steun (wand of paal) of op een voetstuk.de kast is voorzien van een ruimte met volgende afmeting (HxBxD) 700mm x 300mm x 270 mm, voorbehouden voor de meterkast (type 25S60) van de distributienetbeheerder. In de meterkast dienen door de aannemer een aansluitmodule met aansluitscheider (125A) en een meetmodule van het type 25S60 te worden bevestigs. De aannemer levert en plaatst de meetmodule 03(4P60) en de aansluitscheider van 125A zonder UNT in de werfkast. VERDEELBORD, BEVEILIGINGEN & AFTAKPUNTEN Het verdeelbord bevat een algemene differentieelschakelaar, waarvan de gevoeligheid te bepalen is in functie van de aardingsweerstand (zie verder) doch maximaal 300 ma bedraagt. Eén of meer enkelfaige stopcontacten met aardpen (volgens reeks NBN C ). Eventueel één of meerder driefazige geaarde stopcontacten (industrieel type volgens reeks NBN C 63). De stopcontacten voor aansluiting van de toestellen moeten een beschermingsgraad van tenminste IP 34 hebben. Ze mogen op de zijwanden van de kast gemonteerd worden. Per kring wordt eenzelfde aanduiding aangebracht bij de automaat en het overeenkomend stopcontact. De stopcontacten zijn beveiligd door automatische zekeringen, aangepast aan hun nominale stroomsterkte. De monofazige stopcontacten mogen per twee aangesloten worden op een automaat; de driefazige stopcontacten moeten echter elk een eigen automaat krijgen. AARDVERBINDING De aannemer dient zelf in te staan voor de aardverbinding van de werfkast voorlopige aansluitingen - watervoorziening PM Omschrijving De aannemer doet het nodige om de bouwplaats van water te voorzien. Alle kosten verbonden aan de voorlopige aansluitingen en het verbruik en/of van de eventueel vereiste opstelling van watertanks zijn volledig ten laste van de aanneming. 23

24 Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de globale aanneming Materiaal & De kwaliteit van het water moet voldoen aan de minimum kwaliteitsvereisten ten aanzien van aanmaakwater voor beton en voor mortel. Volgens beschikbaarheid en aard van de werken zal de aannemer voorzien in een voorlopige aansluiting op de openbare watervoorziening. met eigen middelen instaan voor de waterbevoorrading d.m.v. watertanks voorlopige aansluitingen - waterafvoer PM Omschrijving De aannemer heeft als plicht alle nodige maatregelen te treffen voor de waterafvoer en zonder dat hij daarvoor mag rekenen op de riolering die zou ontworpen zijn in het kader van de oprichting van de voorziene gebouwen. De aannemer voorziet in een voorlopige riolering om de afvoer van bestaande rioleringsstelsels te verzekeren, die tijdelijk of definitief zouden worden onderbroken. Alle uitgravingen, leveringen en aansluitkosten zijn inbegrepen. Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de globale aanneming Materiaal & De voorlopige riolering wordt aangelegd met buizen van een type en afmetingen die geschikt zijn voor de vereiste afvoer en voorzien van de nodige hulpstukken en aansluitingselementen. De aannemer vraagt vooraf de nodige vergunningen aan en betaalt de eventuele taksen aan de betrokken diensten of overheden. Gedurende het gebruik wordt de voorlopige riolering onderhouden. Van zodra ze overbodig is geworden en mits toestemming van het Bestuur, wordt de overbodige riolering verwijderd. De uitgebroken riolering blijft eigendom van de aannemer. Alle uitgravingen en aanvullingen zijn begrepen in dit artikel gevelsteigers & hijskranen - algemeen PM Omschrijving Alle kosten voor het plaatsen van de werfkranen en gevelsteigers, overeenkomstig de aard van de werkzaamheden, zijn inbegrepen in de eenheidsprijzen van de respectievelijke uitvoeringsposten. De aannemer zal, in overeenstemming met het veiligheids- & gezondheidsplan zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp, aangevuld met de richtlijnen van de veiligheidscoördinatorverwezenlijking, voorzien in alle nodige beschermingsmaatregelen om de veiligheid van zijn personeel te verzekeren. De aannemer dient er zich van te vergewissen dat de pijl van de werfkraan(-en) geen hinder veroorzaakt of geen hinder zal ondervinden indien deze buiten de bouwplaats zwenkt. REFERENTIENORMEN NBN EN Gevelsteigers vervaardigd van geprefabriceerde bouwdelen - Deel 1: Productvoorschriften (2004) NBN EN Gevelsteigers vervaardigd uit geprefabriceerde onderdelen - Deel 2: Bijzondere methoden van constructief ontwerp (2004) NBN EN Tijdelijke bouwplaatsuitrusting - Steigers - Prestatie-eisen en algemeen ontwerp (2004) NBN EN Tijdelijke bouwplaatsuitrusting - Deel 2: Informatie over materialen (2004) NBN EN Tijdelijke bouwplaatsuitrusting - Deel 3: Laadbeproeving (2003) Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in respectievelijke uitvoeringsposten. 24

25 03. AFBRAAK- & SCHORINGSWERKEN Afbraakwerken zijn in eigen beheer en zullen reeds uitgevoerd zijn voor de start van de werken. De gehele (bovengrondse en ondergrondse) constructies zullen gesloopt zijn, met inbegrip van de fundering en de bestaande riolering en het puin zal geruimd zijn. De aanwezige bomen zullen gerooid zijn. Ontzoden van het terrein en verwijderen van het asfalt en andere buitenaanleg op de plaats waar het nieuw op te richten gebouw komt, zal gebeurd zijn. De kelders en bijhorende putten worden opgevuld en aangedamd, het terrein op de plaats van het nieuw op te richten gebouw zal genivelleerd zijn tot op aanzetniveau van de funderingsplaat. Het terrein zal bouwrijp zijn. 25

26 04. VEILIGHEIDS- & GEZONDHEIDSPLAN veiligheids- & gezondheidsplan - algemeen Omschrijving Alle voorzieningen worden getroffen inzake veiligheid en gezondheid en alle werken worden uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van de Wet op het Welzijn van 04/08/96 en het KB van 25/01/2001 (verschenen in het Belgisch staatsblad van 07/02/2001) betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. De aannemer voegt de documenten, zoals bepaald in art 30 van het KB 25/01/2001, toe aan zijn inschrijving, zodanig dat de veiligheidscoördinator-ontwerp de overeenstemming ervan kan beoordelen met zijn veiligheids- en gezondheidsplan. een document (risico - analyse) dat verwijst naar het VGP en waarin zij beschrijven op welke wijze zij het bouwwerk zullen uitvoeren om rekening te houden met dit VGP een afzonderlijke prijsberekening in verband met de door het VGP bepaalde preventiemaatregelen en -middelen, inbegrepen de buitengewone individuele beschermingsmaatregelen en - middelen. Tijdens de verwezenlijking worden alle besproken wijzigingen in overleg met de coördinator verwezenlijking, in volgorde van voorkomen toegevoegd, zodat het veiligheids- en gezondheidsplan op elk moment de stand van de werken weerspiegelt. WETTELIJK KADER Het KB van 25/01/2001 (verschenen in het Belgisch staatsblad van 07/02/2001) betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen organiseert de tenuitvoerlegging van nieuwe begrippen en verplichtingen in verband met veiligheid en gezondheid op de bouwplaatsen. Het uitvoeringsbesluit heeft op basis van hoofdstuk V van de welzijnswet van 4/8/1996, de Eurorichtlijn 92/57/EEG van 24/6/1992 betreffende de minimumvoorschriften inzake veiligheid & gezondheid voor tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, omgezet in Belgisch recht. De volledige tekst van de wet en het besluit kan U terugvinden onder de rubrieken Regelgeving - Welzijn op het werk van de website van het federaal Ministerie van tewerkstelling en arbeid ( Het aanvullende KB dd tot wijziging van het KB dd , betreffende Tijdelijke of Mobiele werven, impliceert geenszins dat de Veiligheidscoördinator, noch de Veiligheidscoördinatie zou worden afgeschaft - ook niét voor de werven van minder dan 500 m2. Nieuw is wél dat de Architect en/of de Aannemer in bepaalde gevallen zelf mogen optreden als Veiligheidscoördinator. In overeenstemming met art 30 van het besluit, dient het veiligheids- en gezondheidsplan (VGP) deel uit te maken van, al naargelang het geval, het bijzonder bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten en daarin als een afzonderlijk en als dusdanig betiteld deel te worden opgenomen. De kostprijs voor het geheel van veiligheids- en gezondheidsvoorzieningen, overeenkomstig het opgenomen veiligheids- & gezondheidsplan, dient expliciet in de offerte worden vermeld. 26

27 Het VGP ziet erop toe dat de algemene preventiebeginselen ter bevordering van het welzijn van de werknemers van de aannemer, de aannemer zelf, het Bestuur en zijn afgevaardigden, alsook van alle toe te laten personen op de werf, bij de realisatie van het bouwwerk opgevolgd worden bij de bouwkundige, technische en organisatorische keuzen, bij het opstellen van de planning van de verschillende werkfazen en bij de raming van de uitvoeringstermijnen van de verschillende werken en de uitvoering van de werken. Hiertoe bevat dit plan : De identificatie van alle betrokkenen: opdrachtgevers, bouwdirecties (architect, ingenieur, aannemers, onderaannemers hiërarchische lijn, preventieadviseur, aantal werknemers), coördinator-ontwerp, coördinator-verwezenlijking en alle andere tussenkomende partijen vanaf het moment dat deze personen bij de bouwplaats betrokken worden; De planning van de werf met raming van de verwezenlijkingduur van de verschillende werken of uitvoeringsfasen die tegelijkertijd of na elkaar plaatsvinden; Per uitvoeringsfase een risico-evaluatie met wederzijdse inwerkingen en preventiemaatregelen aangepast aan de kenmerken van het bouwwerk en de gevaarlijke werkzaamheden, inclusief de coördinerende maatregelen; Een werfplan met inplanting werflokalen, opslagzones voor materiaal en gevaarlijke producten, machines en materieel, aan- en afvoer; Een lijst met instructies voor alle tussenkomende partijen; Een lijst met aangewende producten en risico s voor derden en werknemers; De organisatie van EHBO en aangiften van ongevallen; Bijlagen: veiligheidsinstructiekaarten voor producten, kopieën van de wettelijke verplichte keuringsattesten, kopieën van de verplichte meldingen; Onafhankelijk van het aantal aannemers dat zal betrokken worden bij de uitvoering van de werken is elk van hen ertoe gehouden de welzijnsreglementering toe te passen. Algemeen gelden de welzijnswet van 4/8/1996, met de algemene preventieprincipes, de meest recente voorschriften van het ARAB (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming), CODEX en publicaties van het NAVB (Nationaal Actiecomité voor de Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf - de reglementering op persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)en arbeidsmiddelen (art 52 KB), overige bepalingen inzake welzijn van de werknemers bij uitvoering van hun werk (art 51 KB). VEREENVOUDIGD VEILIGHEIDS- & GEZONDHEIDSPLAN Wanneer twee of meer aannemers gelijktijdig of achtereen aanwezig zullen zijn op de bouwplaats, mag men werken met een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan : wanneer de vermoedelijke duur van de werken minder dan 500 mandagen bedraagt; wanneer de vermoedelijke duur minder dan 30 dagen en er minder dan 20 man tegelijkertijd te werkgesteld is; wanneer de werfactiviteiten niet vallen onder de lijst van gevaarlijke werkzaamheden zoals in artikel 26 1 van het besluit. VOORAFGAANDE KENNISGEVING BOUWPLAATS Sinds 1 mei 2001 moet het starten van een tijdelijke of mobiele bouwplaats bij de directie van de Technische Inspectie van de Administratie van de arbeidsveiligheid, die bevoegd is voor de bouwplaats, gemeld worden. Let wel : tengevolge van een collectieve arbeidsovereenkomst bouw dient de bouwplaats in de meeste gevallen ook gemeld te worden aan het NAVB De melding moet gedaan worden door de bouwdirectie belast met de uitvoering, meestal de hoofdaannemer. Indien er meerdere aannemers zijn, doch geen hoofdaannemer, voldoen zij allen aan de definitie "bouwdirectie belast met de uitvoering". In dit geval moet de aangifte gedaan worden door de eerste aannemer die op de bouwplaats activiteiten uitvoert. Dit dient te gebeuren bij elke bouwplaats waar : ofwel, één of meer van de gevaarlijke werken uitgevoerd worden, bedoeld in artikel 26, 1, van het koninklijk besluit, wanneer de totale duur van de werkzaamheden vijf werkdagen overschrijdt; ofwel, werken uitgevoerd worden waarvan de vermoedelijke totale omvang meer dan 500 mandagen omvat of waar er vermoedelijk gedurende meer dan dertig werkdagen, meer dan twintig werknemers tegelijkertijd werken. De aangifte moet ten minste 15 kalenderdagen vóór het begin van de werken gebeuren. In een eerste fase gebeurt dit nog best schriftelijk, met mededeling van de elementen die opgesomd zijn in de bijlage II van het koninklijk besluit. Men kan hiervoor ook het formulier voor de aangifte van de bouwplaatsen bij het Nationaal Actiecomité voor veiligheid en hygiëne in het bouwbedrijf (N.A.V.B.), of een kopij ervan gebruiken, op voorwaarde dat de hoger bedoelde elementen van de bijlage II erop ingevuld zijn. 27

28 BOUWPLAATSEN MET MEER DAN EEN AANNEMER Belangrijk bij werken uitgevoerd door één aannemer, is de verplichting om de voorschriften van de afdeling VI bepalingen van toepassing op alle bouwplaatsen van het besluit en afdeling V Bouwplaatsen waar de werken door één enkele aannemer worden uitgevoerd na te leven. Indien de aannemer toch zouden werken met onderaannemers of zelfstandigen, nadat deze schriftelijk heeft betekend als zonder onderaannemers of andere zelfstandigen te werken, zijn de bijkomende kosten voor de bijkomende verplichtingen qua coördinatie voor rekening van de aannemer en niet voor rekening van de opdrachtgever. Toepassing Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan zoals gevoegd bij het aanbestedingsdossier. 28

29 10. GRONDWERKEN ONDERBOUW grondwerken onderbouw - algemeen Omschrijving De post grondwerken onderbouw heeft betrekking op alle graafwerken, noodzakelijk voor het verwezenlijken van de bouwputten en sleuven, tot op de vereiste diepte, alsook op alle wederaanvullingen rondom de gerealiseerde funderingen en/of de kelders van de op te richten gebouwen. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit te omvatten : het nauwkeurig uitzetten en controleren van de uit te graven zones en peilen van de bouwputten en/of sleuven; het ter plaatse brengen en de installatie van het benodigde materieel, graafmachines, pompinstallaties, e.a.; de uitgravingen, volgens de door de aannemer gekozen wijze van uitvoering, zowel machinaal als handmatig; de omgang met uitgegraven bodem, volgens kwaliteit en bestemming, conform het bodemsaneringsdecreet en het desgevallende grondverzetsplan (overeenkomstig rubriek 10.40); het uitbreken en wegruimen van hindernissen of massieven met een volume kleiner dan 0,5 m3 (overeenkomstig rubriek 10.50); de ongeschonden vrijwaring, de eventuele verlegging of terugplaatsing van aangetroffen kabels en leidingen; de instandhouding van bouwputten en sleuven om grondafkalving te voorkomen, d.m.v. stutten en schoren; het droog houden van de bouwputten en sleuven, zowel ten gevolge van grondwater, als van neerslag; het voorlopig opslaan op het bouwterrein van te recupereren grond en het afvoeren van alle overtollige grond; de levering, de uitspreiding in lagen en de verdichting van alle voorziene wederaanvullingen of ophogingen. REFERENTIENORMEN SB Index III,5 - Ophogings- en aanvullingsmaterialen (2000) SB Index IV - Voorbereidende werken en grondwerken (2000) Omzendbrief Opstellen van bijzondere bestekken. In toepassing brengen van de praktische leidraad ter voorkoming van schade aan ondergrondse installaties tijdens in hun nabijheid uitgevoerde werken (1985). AARD VAN HET TERREIN De aannemer wordt, door het feit van zijn inschrijving, geacht voorafgaandelijk kennis te hebben genomen van het terrein en de bodemgesteldheid, zodat er dienaangaande geen aanleiding bestaat tot het indienen van verrekeningen, behoudens de toegestane supplementen, meerwerken en/of vermoedelijke hoeveelheden, die expliciet in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting worden vermeld. De opdrachtgever zal instaan in voor het aanleveren van de benodigde informatie omtrent de milieuhygiënische kwaliteit, die de aannemer in staat moeten stellen om zijn prijszetting te maken, rekening houdend met de wetgeving met betrekking tot het werken met uitgegraven bodem. GRONDONDERZOEK - STABILITEITSSTUDIE De kosten voor het grondonderzoek vallen behoudens andere bepalingen ten laste van de bouwheer. De sonderingsverslagen en diagrammen, en de vereiste informatie omtrent milieuhygiënische kwaliteit worden als bijlage gevoegd bij de aanbestedingsdocumenten. Als tijdens de uitvoering van de werken zou blijken dat de bodem niet de uit het onderzoek afgeleide of vermoede eigenschappen bezit, zal voor de hieruit voortvloeiende meer- of minderwerken een verrekening worden opgemaakt, volgens de in de offerte opgegeven eenheidsprijzen. WIJZE VAN UITVOERING - PLANNING De graafwerken dienen, volgens de aard van het terrein en volgens noodwendigheid, machinaal dan wel handmatig, uitgevoerd te worden. Behoudens concrete aanwijzingen op plan en/of in het bijzonder bestek, mits alle voorschriften van onderhavig algemeen bestek nageleefd worden, en mits geen schade wordt aangebracht aan werken 29

30 in uitvoering en/of aan bestaande bouwwerken, wordt de uitvoeringswijze overgelaten aan het initiatief van de aannemer, die er evenwel de volle verantwoordelijkheid voor draagt. BESCHERMINGSMAATREGELEN - STUTTEN - SCHORINGEN De aannemer zal zich, voor de aanvang van de graafwerken, per aangetekend schrijven informeren bij de gemeente waar de ondergrondse leidingen lopen, en of deze een risico kunnen inhouden bij de geplande werkzaamheden. De verplichtingen voor de aannemer, m.b.t. elektrische kabels worden verwoord in het AREI (artikel ) en artikel 260bis (ARAB). Het gaat hierbij o.a. over de voorzorgsmaatregelen die moeten getroffen worden bij werkzaamheden in de omgeving van een ondergrondse elektrische kabel. Bij schade aan een ondergrondse kabel tijdens de uitvoering van de werken zal de aannemer hiervoor aansprakelijk worden gesteld. De werkzaamheden mogen geen schade aanrichten aan de aan de gang zijnde werken of aan de bestaande bouwwerken. De bodems van bouwputten en sleuven worden beschermd tegen elke schade door water of vorst. Iedere gebeurlijke schade valt ten laste van de aannemer. De aannemer treft alle nodige schikkingen (taluds, beschoeiingen, schoren) om het tot stand komen van afkalvingen tijdens de uitvoering van de werken te vermijden. Indien de graafwerken de stabiliteit van bepaalde constructies in het gedrang kunnen brengen, mogen deze pas aanvangen, na het plaatsen van doeltreffende stutten of schoringen en/of nadat de gebeurlijke onderschoeiïngen in metselwerk of beton voldoende gehard zijn. AFMETINGEN - DIEPTEPEILEN - BODEMOPPERVLAK De uitgravingen van de funderingssleuven en bouwputten worden steeds gerekend met rechte wanden en worden ook zoveel mogelijk verticaal uitgegraven. Wanneer evenwel wordt gevreesd voor inkalving gedurende de werken, worden de wanden in taluds uitgevoerd. Let wel : deze werken worden niet meegerekend in het volume van de graafspecie, waarvan de forfaitaire hoeveelheid wordt berekend volgens vaste regels. De funderingssleuven en bouwputten zullen worden uitgegraven volgens afmetingen die een ongehinderde uitvoering toelaten van alle funderingswerken, d.w.z. met voldoende werkruimte voor het stellen van bekistingen en wapeningen, alsook voor het aanbrengen van de eventueel voorziene bepleisteringen, berapingen of isolatiewerken op de wanden van het metselwerk. De werkruimte tussen de wanden van de bouwputten en deze van het bouwwerk bedraagt aan de basis tenminste 50 cm. De werkruimte tussen de sleuven en het ondergronds metselwerk bedraagt tenminste 20 cm (zie ook bijzonder bestek). Alle sleuven en bouwputten worden waterpas en zuiver uitgegraven tot op het niveau voorgeschreven door de architect. De funderingsaanzetten liggen daarbij minstens op vorstvrije diepte (80 cm) en tot op draagkrachtige grond. Zij dienen bovendien te voldoen aan de onderrichtingen van de ingenieur stabiliteit en eventuele stedelijke bouwverordeningen. Wanneer machinaal uitgegraven wordt, moet erop gelet worden om de bodem van de put of sleuf niet los te woelen. Dienaangaande wordt aanbevolen om niet tot op de voorgestelde diepte te graven en de sleuven en bouwputten, waar nodig, handmatig met de schop bij te werken. Bij toepassing van het bodemsaneringsdecreet en grondverzetsplan wordt selectief uitgegraven : wanneer blijkt dat er meerdere grondlagen voorkomen, dan moeten deze gescheiden uitgegraven worden (=selectieve uitgraving). Deze gescheiden lagen worden verder ook gescheiden behandeld (hergebruik, opslag, afvoer, ). wanneer verschillende milieuhygiënische kwaliteiten voorkomen of verschillende kadastrale werkzones voorkomen, dan dient de bodem die uitgegraven wordt en die gescheiden moet blijven, ook gescheiden uitgegraven worden (=selectieve uitgraving). In elk geval moet de bodem vlak en genivelleerd zijn. De bodem moet bovendien gezuiverd worden van alle organisch afval en puin, ijzer of andere materialen die harde plaatsen of inklinkingen kunnen veroorzaken; toppen van rotspunten dienen geslecht te worden; De aannemer mag de funderingswerken in geen geval doen uitvoeren noch de bouwput dempen, alvorens het akkoord van de architect betreffende de juiste diepte te hebben doen aantekenen in het werfdagboek. VERREKENINGEN De voorziene afmetingen en diepte van de funderingssleuven en/of bouwputten worden in principe vermeld op de plannen, in het bestek en/of de gedetailleerde meetstaat. Er worden hieromtrent geen wijzigingen of verrekeningen toegestaan, zonder het voorafgaandelijk akkoord en concrete aanwijzingen van de architect of het aangesteld studiebureau. In elke fase van de uitgraving kan de architect/studiebureau evenwel, wegens hoedanigheid van de blootgemaakte grond, eisen sleuven en/of bouwputten dieper of minder diep uit te voeren, dan op het aanvankelijk voorgeschreven niveau. Meer- of minderwerken die hieruit voortspruiten zullen worden verrekend in de diepte (niet in de breedte) en aan de eenheidsprijs voorzien in de offerte. 30

31 Zonder uitdrukkelijke goedkeuring van de architect/studiebureau is het verboden de uitgravingen dieper uit te voeren dan voorzien. Indien dit toch zou gebeuren en/of bouwputten door toedoen van de aannemer beschadigingen hebben ondergaan, heeft de architect het recht een bepaalde aanvulling op te leggen, waarbij de aannemer niet zal vergoed worden voor alle hieruit voortvloeiende supplementair uit te voeren grond- en graafwerken, aanvullingen, funderings-, metsel- en andere werken. MASSIEVEN - ONVOORZIENE HINDERNISSEN Bij het uitvoeren van de grond- en graafwerken verwijdert de aannemer alle overtollige hindernissen (oude funderings- en metselwerkmassieven, oude rioleringsbuizen, rioleringsputten, en alle hindernissen zoals ingegraven puin, wortelstronken, ). Bij het vaststellen van bijzondere hindernissen of ernstige gebreken in de grond die de stabiliteit en/of het gebruik van de constructie nadelig kunnen beïnvloeden, zoals oude waterputten, slappe grondlagen of allerhande verontreinigingen, verwittigt de aannemer onverwijld de architect en/of het studiebureau, die verdere instructies zal geven voor het verwijderen van deze hindernissen, het oplossen of saneren van het gebrek. De werken voortvloeiend uit deze instructies worden achteraf verrekend na overeenkomst over de prijs. Indien de aannemer bij het graven van de bouwputten zou stoten op massieven of hindernissen, met een volume kleiner dan 0,5 m3 (waarvan het bestaan al dan niet kon worden voorzien voor het begin van de werken), dan worden deze elementen verwijderd, zonder enige meerprijs! Voor volumes groter dan 0,5 m3 per massief of hindernis, dient de aannemer, desgevallend, een afzonderlijke eenheidsprijs op te geven bij zijn inschrijving, waarbij hij rekening houdt met de diepteligging (zie rubriek verwijderen van massieven). Met betrekking tot de berekening van de eventueel toegekende supplementen voor het verwijderen van massieven, mogen deze pas worden afgevoerd na een tegensprekelijke opmeting van de hoeveelheden. GRONDWATERSTAND - BRONBEMALING Er wordt uitsluitend in droge bouwputten gewerkt. De afvoer van oppervlaktewater en de eventuele verlaging van de grondwaterstand worden pas stopgezet wanneer de bouwconstructie voldoende tegendruk biedt en mits voorafgaandelijk akkoord van de architect. Het drooghouden van putten en sleuven wordt nader beschreven in rubriek bronbemaling. AFVOER VAN GROND - STAPELEN VAN GROND Overeenkomstig het bodemsaneringsdecreet voert het Bestuur tijdens de ontwerpfase een milieuonderzoek op de af te graven werkzone uit. De resultaten van dit onderzoek worden toegevoegd aan het bestek en samenvattende meetstaat (zie rubriek grondverzet - algemeen), waarin de af te voeren grond kan worden ingedeeld volgens bestemmingstype met betrekking tot de milieuhygiënische kwaliteit. Deze indeling moet de aannemer in staat stellen in te schrijven met een correcte prijs. In het bijzonder bestek kan desgevallend een vaksgewijze indeling van de af te graven grond worden omschreven, zodat een selectieve afgraving mogelijk wordt gemaakt. Eveneens kan worden aangegeven welk gedeelte binnen dezelfde kadastrale werkzone opnieuw dient te worden toegepast en waar de grond tijdelijk kan worden opgeslagen in afwachting van bemonstering of afzeven. Indien blijkt dat de uitgegraven grond niet onmiddellijk kan hergebruikt worden, zullen er afspraken worden gemaakt rond de afvoer naar reinigingscentra of tijdelijke opslagplaatsen. Alle niet geschikte of overtollige grond (met uitzondering dus van de hoeveelheden nodig voor de wederaanvullingen) wordt, behoudens andere bepalingen in het bijzonder bestek, automatisch eigendom van de aannemer, die daarover naar goeddunken, doch minstens volgens de bovenvermelde wettelijke bepalingen, beschikt. Voor bijkomende informatie kan men zich best wenden tot de VZW Grondbank of de VZW Grondwijzer. De benodigde hoeveelheid grond voor de wederaanvullingen en/of ophogingen wordt zorgvuldig geselecteerd volgens aard en zuiverheid (bv. teelaarde). Het stapelen van deze grond op het bouwterrein gebeurt in overleg met de opdrachtgever en de architect, op een plaats die voldoende verwijderd is van de buitenomtrek van het op te richten gebouw. Indien voor stapeling op het bouwterrein onvoldoende ruimte is, zal op voorstel van de opdrachtgever een alternatieve stapelplaats worden aangewezen en/of kunnen voorstellen tot mogelijke stapelplaatsen worden gegeven door de aannemer. De overtollige grond wordt, naarmate de vordering van de werken, van de bouwplaats verwijderd. Indien naderhand zou blijken dat teveel grond werd afgevoerd, zal deze opnieuw worden aangevoerd door en op kosten van de aannemer. 31

32 Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Toegangen tot de bodem van bouwputten worden behoorlijk aangelegd. Ze worden in goede staat onderhouden en moeten alle nodige veiligheid bieden. De opstelling van graafmachines gebeurt overeenkomstig de voorschriften van het ARAB, de aanbevelingen van het NAVB en het veiligheids- & gezondheidsplan. Bij het graven van bouwputten en sleuven die gestut en beschoeid moeten worden, inzonderheid voor de putten en sleuven tegen een bestaand gebouw, zal de aannemer de architect voorafgaandelijk in kennis stellen van zijn stut- en beschoeiingontwerp, evenals van zijn uitvoeringsprogramma. Er dient daarbij rekening gehouden te worden met de aard van het terrein, de tijdsduur dat de sleuven openliggen, de helling van de bodemlagen en de wisselende toestanden onder invloed van de weersomstandigheden of het opwellend grondwater. Ook de diepte van de sleuven en de eventuele overbelasting die zich kan voordoen op de randen zijn van belang. Stutten die de belastingen moeten overbrengen moeten rusten op steunvlakken met goed verankerde verdelingszolen, om wegglijden of indringen te vermijden. Indien de architect, het studiebureau en/of veiligheidscoördinator-verwezenlijking dit zouden eisen, dient de aannemer waar nodig bijkomende veiligheidsmaatregelen te nemen, aangepaste middelen te gebruiken en/of zijn uitvoeringsplanning te herzien. Hieromtrent zullen geen verrekeningen worden aanvaard. Keuring De aannemer verwittigt tijdig de architect en/of de ingenieur, om de uitgravingen te controleren en voert geen werken uit die een visuele controle door de architect zouden kunnen hinderen. De afmetingen van de bouwputten en sleuven, moeten het daarbij mogelijk maken alle werken gemakkelijk uit te voeren en te controleren. De ontwerper en/of de ingenieur stabiliteit controleert de diepte, de bodem en de afmetingen van de putten en de sleuven, alvorens de aannemer mag overgaan tot het betonstorten van de funderingen alsook het wederaanvullen. De toleranties in min of meer, op de peilen van een willekeurig profiel bedragen in grond maximaal 3 cm en in rotsachtige bodem maximaal 5 cm. Zo de eventuele gebreken, volgens de mening van de architect of ingenieur van die aard zijn dat ze de stabiliteit van de te bouwen constructies en de weerstand ervan in gevaar brengen, is de aannemer ertoe gehouden, op eigen kosten alle vereiste bijkomende grond-, funderings-, metsel- en andere werken uit te voeren. 32

33 bouwputten - algemeen Omschrijving De uitgravingen hebben tot doel de voorziene bouwputten te realiseren (ongeacht of deze boven of onder het freatisch oppervlak zijn gelegen). Deze post omvat, onafgezien de eventuele in de samenvattende opmeting opgenomen supplementen voor de uitgraving van massieven en/of het grondverzetsplan, het geheel van noodzakelijke werken voor : de uitgraving van de bouwputten, tot het realiseren van de voorziene bouwwerken; de vereiste wederaanvullingen indien deze gebeuren met grond voortkomend uit de uitgraving; het geschikt maken van de uitgegraven grond, indien deze hergebruikt wordt, ter vervanging van aan te voeren aanvullingsmaterialen; het verwijderen van de werf van alle overtollige grond; Let wel De uitgravingen voor bouwputten van ingegraven rioleringselementen (septictanks, inspectieputten, regenwaterputten, ) worden inbegrepen in de eenheidsprijzen voor deze elementen (zie hfdst 17). De uitgegraven hoeveelheden zijn voor verrekening vatbaar in de diepte, doch niet in de breedte, indien de op de plannen en in het lastenboek voorziene aanzetdiepte voor de funderingen niet voldoende zou zijn. Enkel indien grondafkalving voorkomen dient te worden, en er gewerkt moet worden in taluds of met meerbreedte groter dan de vooropgestelde zone van 50 cm, kunnen verrekeningen hieromtrent worden aanvaard. (zie ook artikel grondwerken - algemeen) De bouwputten worden uitgegraven volgens aanduiding op plan, met een werkruimte rondom de constructie die overal minstens 50 cm bedraagt aan de basis van de bouwput, gemeten tussen de constructie en de uitgraving. De aannemer kan daarbij zelf de hellingshoek van zijn uitgravingen bepalen, in functie van de grondsoort en de uit te voeren werken. Indien de omstandigheden het niet toelaten om de hellingen van de wanden van de bouwput op een natuurlijke wijze te behouden, dient hij op eigen kosten de nodige schoringen te voorzien. Toepassing Van toepassing voor alle nodige uitgravingen, uitgezonderd de funderingssleuven bouwputten - rioleringselementen PM Omschrijving Het betreft de nodige uitgravingen tot realisatie van bouwputten voor rioleringselementen, zoals inspectieputten, septictanks en regenwaterputten (ongeacht of deze boven of onder het freatisch oppervlak zijn gelegen), inclusief het verwijderen van de werf van het uitgegraven materiaal. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) De graafwerken zijn begrepen in de eenheidsprijzen voor het leveren en plaatsen van deze elementen. De zone voor de rioleringselementen wordt uitgegraven tot op de drukvaste bodem. Alle te recupereren grond voor wederaanvullingen en/of ophogingen, wordt gestapeld binnen de bouwplaats. De overtollige grond wordt eigendom van de aannemer en wordt afgevoerd buiten het bouwterrein. Toepassing Uitgravingen voor alle putten. 33

34 sleuven - algemeen sleuven - ondergrondse leidingen PM Omschrijving Het betreft de nodige uitgravingen tot realisatie van de sleuven voor het plaatsen van de voorziene rioleringsbuizen op funderingsniveau (gelegen zowel onder als boven het freatisch oppervlak), inclusief het ondersteunen van de buizen en de wederaanvullingen. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). De graafwerken zijn standaard begrepen in de eenheidsprijzen voor het leveren en plaatsen van deze elementen (zie ook rioleringselementen onderbouw). (Zie ook artikel rioleringselementen / onderbouw - afvoerbuizen - algemeen) De uitgravingen voor leidingen gebeuren volgens de aanduidingen op het rioleringsplan, rekening houdend met de vereiste hellingen en de nodige werkruimte. De breedte aan de basis van de sleuven is minstens gelijk aan de leidingdiameter verhoogd met 40 cm en garandeert een gemakkelijke uitvoering en controle. Alle te recupereren grond voor wederaanvullingen en/of ophogingen, wordt gestapeld binnen de bouwplaats. De overtollige grond wordt eigendom van de aannemer en wordt afgevoerd buiten het bouwterrein. Toepassing Uitgravingen voor alle rioleringen 34

35 grondverzet - algemeen Omschrijving De uitgravingen en het grondverzet dienen te gebeuren in overeenstemming met de recentste wetgeving hieromtrent, met name hoofdstuk X van Vlarebo (het Vlaams Reglement betreffende de Bodemsanering). Meting aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) bronbemaling - algemeen Omschrijving Teneinde alle werken in het droge te kunnen uitvoeren, dienen de funderingsputten en -sleuven drooggemaakt en voortdurend droog gehouden te worden, zolang dit nodig is voor de uitvoering van de werken en tot de uitgevoerde werken, zonder enig nadeel, de volledige grondwaterdruk kunnen opnemen. De aannemer zorgt dienaangaande voor de afvoer van het oppervlaktewater en houdt het grondwater tot 50 cm onder het diepste punt van de funderingsaanzet. Waar nodig zorgt de aannemer voor een bronbemaling voor een plaatselijke / algemene verlaging van de grondwaterstand. Het drooghouden van bouwputten en sleuven omvat : de instandhouding; het voorkomen van waterstagnatie; het afdekken van putten en sleuven waar nodig; het verlagen van het grondwaterpeil waar nodig, vanaf de uitgraving tot en met de aanvulling; de levering, het in werking stellen en naderhand demonteren van de pompinstallatie; alle middelen nodig om een continue werking van het pompsysteem te verzekeren; de controle van de grondwaterstand (piëzometerbuizen); de opslag en afvoer van het water. Meting Indien de samenvattende opmeting geen melding maakt van een afzonderlijke post voor de eventueel noodzakelijke bronbemaling, wordt deze automatisch beschouwd als een last van de aanneming, zonder recht op enige prijsverrekening. aard van de overeenkomst : Som over geheel (SOG) Ingeval een verlaging van de grondwaterstand nodig is, gebruikt de aannemer, naargelang de omstandigheden, de meest geschikte middelen voor de bronbemaling en stelt hij er vooraf de ontwerper en/of het aangesteld ingenieursbureau voor stabiliteit van in kennis. De verlaging van het grondwater wordt pas stopgezet wanneer de bouwconstructie voldoende tegendruk biedt en mits voorafgaandelijk akkoord van de architect / ingenieur. Het gehalte aan vaste stoffen in het afgevoerde water moet lager zijn dan 100 mg per liter gepompt water. Het opgepompte water wordt daartoe via een bezinkbak geleid, die zijn overloop heeft in de riolering of de oppervlaktewaters. Zo nodig voorziet de aannemer bijkomende filters. Bij verstopping van het rioleringsnet zijn de kosten voor het ontstoppen en herstellen van de riolering steeds ten laste van de aannemer. De aannemer treft de nodige maatregelen om de grondwaterstand op het vereiste peil te houden en alle eventueel nadelige invloeden ervan te vermijden zodanig dat alle schade aan omringende bebouwing en beplanting wordt vermeden. Zonodig dienen beplantingen (bomen, struiken, ) tijdelijk bewaterd worden. Iedere gevolgschade aan naburige gebouwen of beplantingen, ten gevolge van de grondwaterstandverlaging, zal ten laste vallen van de aannemer. Indien het opgepompte debiet meer dan 96 m3 per dag bedraagt zal de aannemer, op zijn initiatief en kosten, de nodige vergunningen aanvragen bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Administratie van Economie en Werkgelegenheid, Dienst Natuurlijke Rijkdommen en Energie. Bij gebruik van een dieselpomp zal de nodige aandacht geschonken worden aan de beperking van het geluid van de pompen zodat geen geluidshinder voor de buren ontstaat bronbemaling - verlaging grondwaterstand / algemeen SOG bronbemaling - verlaging grondwaterstand / plaatselijk SOG 35

36 12. FUNDERINGEN OP STAAL aardingslus - algemeen Algemeen Voor elk nieuw gebouw, waar bij graafwerken een diepte van minstens 60 cm bereikt wordt, moet de aardverbinding tenminste bestaan uit een aardingslus die aangebracht wordt op de bodem van de funderingssleuven van de buitenmuren. Zie ook artikel elektriciteit / binnennet - aarding - aardingslus. De werken dienen te gebeuren in coördinatie met het uitvoeren van de funderingen. Meting aard van de overeenkomst : SOG Materialen De aardingslus bestaat hetzij uit een volle geleider uit blank of verlood koper, hetzij uit zeven samengeslagen draden van half soepel koper, met een rondvormige doorsnede van 35 mm 2 en zonder las. Het gebruik van een zeer soepele geleider, dus samengesteld uit menigvuldige kleinere koperen draadjes, of soepele tres, zijn verboden. Ondergrondse water- en gasleidingen mogen nooit aangewend worden als aardverbinding. De plaatsing gebeurt conform artikel 69 van het A.R.E.I., waarbij de spreidingsweerstand van de aardverbinding kleiner moet zijn dan 100 Ohm. Het aanbrengen van de aardingslus zal steeds op een ongeroerde grond geschieden en bij voorkeur aan de buitenzijde van de funderingssleuf. Zij mag geenszins aanleiding geven tot vermindering van de draagkracht van de funderingen en mag in geen geval in aanraking komen met betonijzer of het materiaal van de funderingsmuren (mortel, beton, wapening). Hiertoe wordt de aardingslus bedekt met een laag van 5 cm zuiver zand of zuiveringsbeton. Het aanbrengen van de zuiverheidlaag mag pas geschieden na de inspectie van de aardingslus. Om de aardverbindinglus op de bodem van de sleuf te houden mogen enkel bevestigingsmiddelen (haken, krammen,...) gebruikt worden uit koper of een materiaal dat geen corrosieve inwerking veroorzaakt op het metaal van de geleider die de aardingslus vormt. Bij fundering op kuipen, palen, of algemene funderingsplaat zal de aardverbindinglus rond de kuipen, palen gelegd worden. De aardingslus dient zoveel mogelijk uit één stuk worden opgebouwd. Er mogen geen verbindingen onder de funderingen worden aangebracht. Indien dit niet te vermijden is, moeten deze verbindingen zichtbaar worden uitgevoerd, d.w.z. aan de buitenzijde van de buitenomtrek, in een zichtput, of tegen de muur, op een plaats te bespreken met de architect. De zichtbare verbindingen zijn geschroefd en voorzien van de nodige meetklemmen, zodat controle mogelijk blijft. In de nabijheid van de meter of het verdeelbord worden de twee uiteinden van de lus doorheen soepele PVC-buizen tot boven de vloerpas getrokken, zodat er geen rechtstreeks contact ontstaat met het beton. Beide uiteinden van de lus dienen uit te monden ter hoogte van het tellerlokaal en eindigen één meter boven het vloerniveau van het tellerlokaal. Het mag in geen geval gebeuren dat bij het optrekken van de beide uiteinden vanuit de funderingssleuf tot op de vloerpas, deze met elkaar in aanraking zouden komen. Op een permanent inspecteerbare en bereikbare plaats worden ze aan elkaar verbonden d.m.v. een afkoppelbaar aansluitstuk (klem of strip). Keuring Vóór het uitvoeren van de funderingswerken wordt de spreidingsweerstand gecontroleerd. De spreidingsweerstand van de aardingslus is kleiner dan 100 Ohm. Toepassing Voor het volledige gebouw wordt 1 lus voorzien, het tracé van de buitenmuren volgend. 36

37 13. SPECIALE FUNDERINGEN speciale funderingen - algemeen Omschrijving De post "speciale funderingen" betreft alle leveringen en werken voor de realisatie van de in het bijzonder bestek voorziene speciale funderingssystemen, dewelke niet kunnen beschouwd worden als funderingen op staal (paalfunderingen, putfunderingen, plaatfunderingen,...). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : het leveren, opstellen en verwijderen van de nodige machines; alle nodige topografische handelingen, bijkomend grondonderzoek, plaatsbeschrijvingen; de levering, het transport en het verwerken van alle benodigde materialen en schoringen; het eventuele afgraven en afvoeren of verplaatsen van gestoorde grondlagen of overtollig materiaal; het uitvoeren van de beschreven werken; het afwerken en beschermen van de werken. Meting De aannemer gaat voor de opgave van zijn prijs bij de inschrijving, voort op de studie van de ingenieur en de sonderingsverslagen, zoals gevoegd bij het dossier. Indien er bijkomende sonderingen zouden noodzakelijk zijn tijdens de uitvoering, zijn deze in zijn oorspronkelijke prijsopgave begrepen. De werken worden uitgevoerd volgens de aanduidingen op de funderingsplannen. De studie is ten laste van de bouwheer. Het diepsonderingsverslag maakt deel uit van het aanbestedingsdossier. De berekeningen zijn ter inzage op het kantoor van de ingenieur of het studiebureau. De uitvoering van de werken wordt toevertrouwd aan een terzake gespecialiseerde onderneming. De aannemer moet volwaardige referenties kunnen voorleggen van gelijkaardige werken, uitgevoerd in gronden met een samenstelling vergelijkbaar aan deze welke ter plaatse worden aangetroffen. De aannemer staat zelf op eigen kosten in voor de nodige werfvoorzieningen m.b.t. de toegankelijkheid van het terrein en/of bepaalde delen ervan in functie van de zwaarte van de machines. Bij het uitvoeren van de funderingen neemt hij alle nodige en nuttige maatregelen om elke beschadiging aan naburige en/of bestaande constructies, installaties, aanplantingen, nutsvoorzieningen, wegenis, e.d. te vermijden, zowel op naburig privé- als op naburig openbaar domein. Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd algemeen - diepsonderingsverslag Omschrijving Een verslag van de, ten laste van de bouwheer uitgevoerde, diepsonderingen is als bijlage aan het aanbestedingdossier toegevoegd. De aannemer houdt bij de uitvoering van de speciale funderingen rekening met de gegevens van dit verslag. De diepsonderingen zijn uitgevoerd door de firma diepsonderingen funderingsadvies Verbeke met referentie BK2W paalfunderingen - algemeen Omschrijving In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : het uitzetten van de inplanting van de palen volgens het palenplan; de installatie en na de werken het verwijderen van de nodige machines en uitrusting; 37

38 de levering, de fabricatie, het transport en het lossen van de grondstoffen en alle toebehoren voor het uitvoeren van de palen; het boren, schroeven of heien naargelang het paaltype; de plaatsing van de wapening en het storten en verdichten van het beton, eventueel het herwinnen van de voerbuis; het afkappen van de paalkoppen; de bescherming van de paalkoppen; de sonische integriteitstesten van alle palen. Meting De paalfundering maakt steeds het voorwerp uit van een overeenkomst tegen globale prijs. De aannemer voegt bij zijn inschrijving - op straffe van nietigheid- de eenheidsprijs per paal. meeteenheden : Werfinstallatie : Totale Prijs, forfaitair bedrag Uitzetten palen : per paal, forfaitaire hoeveelheid inbegrepen in eenheidsprijs werfinstallatie. Sonarproef per paal : prijs per stuk, Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Palen : per stuk volgens draagvermogen, diameter en lengte, Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Alle betonwapeningen zijn inbegrepen in de eenheidsprijs Afkappen paalkoppen : per stuk, Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen BETON De consistentieklasse en het granulatenpercentage van het beton moeten bepaald worden afhankelijk van de verwerkingswijze. Het is verboden snelverhardend cement te gebruiken om te vermijden dat de eerst gestorte laag beton reeds tijdens het betonneren zou verharden. Het beton is BENOR-gekeurd (of gelijkwaardig). Voor elke betonlevering op de werf zal een bestelbon worden afgeleverd. De aannemer is gehouden deze bestelbons samen met het werfdagboek te bewaren en ze op verzoek voor te leggen. De bestelbon bevat volgende informatie : naam van de betoncentrale, vrachtwagennummer, serienummer van de bon, datum en uur van eerste contact tussen water en cement (niet handgeschreven), naam van de gebruiker, naam en ligging van de bouwplaats, specificatie (code en bestelnummer), hoeveelheid in m3, naam van de certificatie-instelling, evenals sterkteklasse, omgevingsklasse, consistentieklasse, categorie en sterkteklasse van het cement, eventueel type hulpstoffen en toevoegsels, bijzondere eigenschappen. Het beton moet gestort worden binnen de 100 minuten na het eerste contact tussen water en cement. Ter controle is de centrale verplicht het vertrekuur van de mixer op mechanische of elektronische wijze te vermelden op de bestelbon. Het betonstorten moet zodoende voldoende snel gebeuren, onderbrekingen worden tot een minimum herleid. Beton dat niet is gestort vóór de binding aanvangt, mag niet meer worden gebruikt. REFERENTIENORMEN STS 21 - Diepe Funderingen (Experimentele uitgave) (1991) TV Diepfunderings- en onderbouwprocédés (WTCB, 1979) TB Index 21A - Funderingspalen vervaardigd door grondverdringing (1999) NBN EN van bijzonder grondwerk - Verdringingspalen (2001) NBN EN van bijzonder grondwerk - Boorpalen (1999) PLAATSBESCHRIJVING & VERZEKERING Voor de aanvang van zijn aanneming maakt de aannemer te zijnen laste een plaatsbeschrijving op van de om zijn bouwplaats liggende eigendommen. Een exemplaar van die plaatsbeschrijving, aanvaard door de respectievelijke eigenaars, wordt aan de leidende ambtenaar ter hand gesteld. Na de uitvoering van de werken wordt er door de aannemer, en dit te zijnen laste, een staat van vergelijking opgemaakt, waarvan eveneens een exemplaar aan het Bestuur wordt overhandigd. Men dient alle nodige voorzorgen te nemen teneinde de werken uit te voeren zonder schade te berokkenen aan de omliggende eigendommen; tevens dient de aannemer zich door middel van een speciale polis te verzekeren tegen abnormale burenhinder en alle foutloze schade die ten laste kan gelegd worden van de bouwheer (artikel 544 van het burgerlijk wetboek); deze polis dient voor de aanvang van de werken voorgelegd te worden aan de bouwheer, de architect en de ingenieur; dit alles is inbegrepen in de verschillende eenheidsprijzen. De aannemer is volledig aansprakelijk voor alle schade aan gelijk welke constructie ten gevolge van het uitvoeren van de palen. Hij zal hiertoe de 38

39 plaatselijke grondsamenstellingen, aangrenzende bouwwerken en vochthuishouding in acht nemen. In geen geval kan het Bestuur verantwoordelijk gesteld worden voor gebeurlijke schade aan de omliggende eigendommen, die het gevolg is van de werken. WERFINSTALLATIE Omvat de volledige werfinstallatie voor uitvoering van de palen, d.w.z. : ter plaatse brengen van de vereiste machines en materiaal; aanvoer en stockeren van grondstoffen; de controle van de ondergrond (nazicht t.o.v. gegevens van de diepsonderingen) bij het plaatsen van de eerste paal; het afvoeren van alle machines en afval; het eventueel beschermen van kabels en leidingen, zowel bovengrondse als ondergrondse ; bij twijfel dient een leidingenplan opgevraagd te worden bij de desbetreffende diensten. VOORAFGAAND AAN DE WERKEN De paalfunderingen en -proeven worden uitgevoerd overeenkomstig de richtlijnen van het bijzonder bestek en het palenplan, zoals die opgemaakt zijn door de stabiliteitsingenieur. Het palenplan bevat de vermelding van : de voornaamste eigenschappen van de palen (draagvermogen, diameter, lengte, ) de plaats, de eventuele helling en de nummering van de palen de afkappingsniveau s In een berekeningsnota (drie exemplaren) geeft de aannemer de rechtvaardiging van de lengte, doorsnede en bewapening van de palen; deze nota is opgemaakt door de onderaannemer aangesteld voor het uitvoeren van de palen en ondertekend door een burgerlijk ingenieur; deze nota wordt verplicht. Bij de bepaling van het draagvermogen van de palen maakt de onderaannemer gebruik van de gangbare deterministische methode met aparte veiligheidscoëfficiënten voor het puntdraagvermogen en voor de paalschachtwrijving (waarvan de waarde afhankelijk is van het paaltype) of van de semiprobabilistische methode met partiële veiligheidsfactoren van Eurocode 7 (NBN ENV 1997). De aannemer draagt de volledige verantwoordelijkheid i.v.m. het draagvermogen van de palen. De aannemer zal vooraf een uitvoeringsschema opmaken waarin de uitvoeringsvolgorde van de palen en het geplande tijdsschema vastgelegd worden. De uitvoeringsvolgorde van de palen dient zo gekozen te worden dat het verharden van het beton van de reeds uitgevoerde palen niet gestoord zal worden. De eerste palen moeten zo dicht mogelijk in de buurt van een sondeerpunt gebeuren. Het uitvoeringsschema wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de bouwheer, architect en stabiliteitsingenieur en dient bij de uitvoering gerespecteerd te worden. UITVOERINGSWERKEN De aannemer verwittigt de architect en ingenieur minstens 2 volle werkdagen voor de start van de paalfunderingswerken. Hij verleent zijn volle medewerking voor de controle van de werken. De palen worden uitgevoerd na het dempen van kelders en ruw nivelleren van het terrein. Het werk omvat ten eerste het uitzetten op het terrein van de assen van alle palen vertrekkend van de gegevens volgens de globale inplanting van het gebouw, inclusief het aanduiden van de nummering. De aannemer draagt de volle verantwoordelijkheid over de correcte inplanting. Versterkingen of wijzigingen van de funderingen ten gevolge van een verkeerde inplanting of helling van de palen zijn te zijnen laste. Eventuele afwijkingen door onjuiste terreinafmetingen op plan dienen tijdig gemeld aan het Bestuur. Afhankelijk van het paaltype wordt geboord of geschroefd tot op de vereiste aanzetdiepte. Indien de toestand van het terrein dit vereist zal de aannemer werken op verdeelschotten om de stabiliteit van de paalmachine te verzekeren. Indien de aannemer ondergrondse hindernissen aantreft, die onbekend waren of waarvan geen melding werd gemaakt in de verslagen of de plannen, zullen de werken opgeschort worden. Pas na controle en akkoord van de architect of ingenieur mogen de werken verder gezet worden. Nadat de vereiste aanzetdiepte bereikt werd, wordt de wapening als wapeningskorf perfect centrisch aangebracht. De langswapeningen worden om de 15 à 20 cm samengehouden door dwarswapeningen bestaande uit staven van minstens 10 mm diameter en dienen over tenminste 0,75 m boven het afkappingspeil uit te steken. Overlappingen zijn niet toegelaten. De buitenste wapeningsstaven van de korf moeten een minimumdekking van 6 cm hebben. Bij het begin van het betonneren dient de wapeningskorf 5 tot 10 cm opgelicht te worden zodat ook de onderkant van de wapening een voldoende grote betondekking heeft. Het betonneren dient op dezelfde dag als het boren/schroeven te gebeuren. De palen moeten minimum 70 cm hoger gebetonneerd zijn dan de onderkant van de funderingszolen. Deze lengte vormt het af te kappen gedeelte van de paalkop. Het afkappen van de paalkoppen omvat het afkappen tot op het afkappingspeil, zoals aangeduid op de ingenieursplannen, inclusief het degelijk bloot maken van de paalwapening die erna terug moet 39

40 verankerd worden en inclusief het afvoeren van alle afval en brokstukken. De betonresten worden van de werf verwijderd. Indien de kop wordt beschadigd onder het voorziene afkortniveau, wordt hij door de aannemer hersteld. De paalkoppen worden afdoende beschermd tegen weersinvloeden en schade. Er dient voor gezorgd te worden dat de uitstekende wapening niet afgekapt of beschadigd wordt bij het verwijderen van het beton. Wanneer er toch staven beschadigd worden, moeten deze door in te boren, chemisch te verankeren staven, vervangen worden. Bij gebreken : aan te passen tot voldoening volgens de aanwijzingen van de ingenieur (zonder meerprijs of verrekening). Ter voorbereiding van de sonische integriteitstesten moet de paalkop schoon en bereikbaar gemaakt worden. De paalkop mag niet onder water staan. De paalkop moet volledig vrij gemaakt worden van grondresten en andere onreinheden, die een perfecte hechting met het beton van de erboven te storten betonelementen (funderingsbalken, ) kunnen belemmeren. De aannemer moet een register bijhouden waarin de volgende elementen worden opgetekend : de datum van het inboren/schroeven. het nummer van de paal; dit nummer is hetzelfde als het nummer vermeld op het palenplan, opgesteld door de ingenieur. de diameter of dwarsafmetingen van de paal, inclusief de wapeningen. het niveau van de paalpunt of paalbasis, na het boren/schroeven, ten opzichte van het referentieniveau. het niveau van de bovenkant van de paal, na het korten, ten opzichte van het referentieniveau. de nuttige lengte van de paal, zijnde de lengte tussen de paalbasis en het afkappingspeil, verhoogd met één meter om rekening te houden met de verbrede basis of met de geprefabriceerde punt en met de af te kappen lengte. De lengten zijn volgens de paalas gemeten. de resultaten van de sonische integriteitsproeven per paal. de resultaten van de eventueel uitgevoerde paalbelastingsproef op de beschouwde paal. het betonvolume voor het vormen van de voet en de schacht. Keuring Na uitvoering van alle palen wordt op elke paal een sonische integriteitstest uitgevoerd. Het beton van de palen moet minstens een week oud zijn. Elke paal met vastgestelde insnoeringen, barsten of breuken wordt als niet bestaand beschouwd. In dit geval zal de ingenieur de funderingen aanpassen teneinde de stabiliteit van het gebouw te waarborgen. Alle bijkomende proeven, herstellingen, wijzigingen van funderingen e.d. ten gevolge van vastgestelde gebreken zijn ten laste van de aannemer. Het Bestuur kan ten allen tijde beslissen tot een nietdestructieve belastingsproef op druk paalfunderingen - werfinstallatie SOG paalfunderingen - sonarproeven FH st paalfunderingen - afkappen paalkoppen FH st 40

41 paalfunderingen - schroefpalen / dubbele grondverdringing FH st Omschrijving Het betreft de nodige werken en leveringen tot het realiseren van schroefpalen met dubbele grondverdringing. Materiaal Betonkwaliteit : conform NBN EN & NBN B (2004) Sterkteklasse Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25/30 EE1 S3 D14 Wapeningsstaal : conform reeks NBN A24. Staalsoort : BE500 De palen worden trillingsvrij in de grond gevormd. Er wordt geen grond naar de oppervlakte getransporteerd. Een voerbuis, (gedeeltelijk) voorzien van een helicoidale flens en onderaan afgesloten door een boorkop met verloren punt, wordt in de grond geschroefd, waardoor de grond volledig zijdelings verdrongen wordt. De ondervonden weerstand tijdens het uitvoeren van de palen moet in overeenstemming gebracht worden met de resultaten van de diepsondering. De aanzetdiepte wordt bepaald door het vereiste draagvermogen. Het vereiste draagvermogen is conform het palenplan, opgesteld door de ingenieur. De diameter van de voerbuis moet groot genoeg zijn er om de volledige wapeningskorf in te kunnen plaatsen. De diameter van de boorkop moet groter zijn dan de voerbuis zodat de grond bij het terugschroeven opnieuw verdrongen wordt. Het uitschroeven gebeurt in tegenovergestelde draaizin. Tijdens het terugschroeven wordt via de voerbuis beton in de ontstane ruimte gestort. De onderkant van de voerbuis dient steeds genoeg ondergedompeld te blijven in het reeds gestorte beton (min. 1 m) om elke onderbreking in de continue betonstroom te voorkomen. Toepassing Fundering van het volledige gebouw plaatfunderingen - algemeen Omschrijving Het betreft horizontale platen uit gewapend beton dienstig als dragend structuurelement voor de verdere bovenbouw volgens de voorziene gebruikslast. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : het uitzetten van de plaatfundering; de nodige vochtisolaties. de eventueel vereiste randbekistingen en ontkistingswerken; de nodige vorstranden; de nodige uitsparingen; levering en plaatsing van de wapeningen, met inbegrip van de voorzieningen en hulpstukken (afstandhouders, ) voor het plaatsen en bevestigen wordt opgenomen in artikel wapeningsstaal de levering, verwerking en spreiding van het beton op de gewenste dikte; de voorziene egalisering van het bovenvlak, volgens de vereiste afwerkingsgraad; de bescherming van de betonoppervlakken bij nadelige weersomstandigheden; Meting De aannemer gaat voor de opgave van zijn prijs voor funderingen bij de inschrijving voort op de stabiliteitsstudie en de sonderingsverslagen bij het dossier gevoegd. Indien er bijkomende sonderingen noodzakelijk zijn bij de uitvoering, zijn deze in zijn oorspronkelijke prijsopgave begrepen. meeteenheid : Beton per m3. Wapening per kg zit onder artikel algemeen - wapeningsstaal meetcode : netto volume aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) 41

42 De plaatfunderingen worden uitgevoerd volgens de stabiliteitsstudie, bijzonder bestek en plannen, opgesteld door de stabiliteitsingenieur. Na het uitgraven en nivelleren van het terrein en eventuele wederaanvullingen en nivellering volgens hoofdstuk 10 van dit bestek wordt de plaat gegoten op een een vochtwerende laag (cfr. artikel 15.40). De randen van de plaatfundering worden voorzien van vorstranden tot op vorstvrije diepte. PRIJS VAN DE WAPENING IS NIET OPGENOMEN IN DEZE POST WEL IN ARTIKEL plaatfunderingen - stortklaar beton / gewapend FH m3 Materiaal De plaatfunderingen bestaan uit gewapend beton dat ter plaatse wordt gestort. Het gebruik van toeslagstoffen is onderworpen aan de voorafgaandelijke goedkeuring van de architect. Specificaties Betonkwaliteit : conform NBN EN & NBN B (2004) Sterkteklasse Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C30/37 ES1 Wapening : volgens stabiliteitsstudie (zie ook artikel algemeen - wapeningsstaal) Wapeningsnetten BE 500 S, afmetingen volgens stabiliteitsstudie mm (NBN A ) Staven met verbeterde hechting (BE 400 S) als hoofdbewapening (NBN A ). Gladde staven (BE 220 S) als beugels (NBN A ). Staal- & kunststofvezels De werken worden uitgevoerd volgens het bijzonder bestek en de aanduidingen op de funderingsplannen, opgemaakt de stabiliteitsingenieur. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Vochtbruggen / vochtwerende isolatie : Zoals beschreven in punt Vorstranden : De aannemer voorziet een vorstrand op -0.8, volgens de plannen van de stabiliteitsstudie. Uitsparingen / doorvoeren : Uitsparingen en doorvoeren worden uitgevoerd zoals aangeduid op de plannen. PRIJS VAN DE WAPENING IS NIET OPGENOMEN IN DEZE POST WEL IN ARTIKEL Toepassing Funderingsplaat van het clubhuis plaatfunderingen - stortklaar beton / gewapend & gepolierd FH m3 Materiaal De plaatfunderingen bestaan uit gewapend beton dat ter plaatse wordt gestort. Het gebruik van toeslagstoffen is onderworpen aan de voorafgaandelijke goedkeuring van de architect. Specificaties Betonkwaliteit : conform NBN EN & NBN B (2004) Sterkteklasse Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C30/37 ES1 Wapening : volgens stabiliteitsstudie (zie ook artikel algemeen - wapeningsstaal) Wapeningsnetten BE 500 S, afmetingen volgens stabiliteitsstudie (NBN A ) Staven met verbeterde hechting (BE 400 S) als hoofdbewapening (NBN A ). Gladde staven (BE 220 S) als beugels (NBN A ). Staal- & kunststofvezels Prestatiecategorie - bedrijfsvloer : Slijtbelastingsklasse : minimum klasse IIb (cfr. TV 204 (WTCB)) Slijtvastheidsklasse : minimum klasse 1 (Amslerproef < 2 mm) (cfr. NBN B ) Vlakheidsklasse : minimum klasse II (tolerantie van 5 mm op regel van 2 m) (TV 204 (WTCB)) 42

43 Aanvullende specificaties Waterdicht beton : d.m.v. aangepaste toeslagstoffen : Curing-compound : het betreft een nabehandelingsproduct dat de slijtlaag afdekt teneinde een volledige hydratatie van de cement mogelijk te maken (doorharden), met het oog op een verhoogde slijtvastheid en een verminderde krimp. De keuze van het soort curing compound, op basis van paraffine of acrylaat, zal worden bepaald in functie van de verdere afwerking van het beton. De effectiviteit van curing-compound wordt mede bepaald door het tijdstip en de methode van aanbrengen. Ook de laagdikte speelt een rol. De werken worden uitgevoerd volgens de aanduidingen op de funderingsplannen, opgemaakt de stabiliteitsingenieur. De afwerking van het bovenvlak gebeurt overeenkomstig de beschrijving in hoofdstuk Dek- & bedrijfsvloeren en TV 204 (WTCB). De aannemer dient zich voorafgaandelijk te vergewissen of het legvlak beantwoordt aan de eisen gesteld in STS en maakt het zonodig geschikt. Tocht en intense straling zijn te weren. Het polieren na de uitvoering van de werken is voorzien voor de volledige oppervlakte van de zichtbaar blijvende plaatfunderingen. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Vochtbruggen / vochtwerende isolatie : Zoals beschreven in punt Vorstranden : De aannemer voorziet een vorstrand op -0.8, volgens de plannen van de stabiliteitsstudie. Uitsparingen / doorvoeren : Uitsparingen en doorvoeren worden uitgevoerd zolas aangeduid op de plannen. PRIJS VAN DE WAPENING IS NIET OPGENOMEN IN DEZE POST WEL IN ARTIKEL Toepassing Funderingsplaat van de botenloods 43

44 14. METSELWERK ONDERBOUW metselwerk onderbouw - algemeen doorbrekingen & klossen - algemeen Omschrijving Het betreft de ingemetselde en/of ingegraven geprefabriceerde elementen en wachtbuizen bestemd voor het doorvoeren van de nutskabels en -leidingen. In overeenstemming met de aanwijzingen van de architect en conform de richtlijnen van de respectievelijke nutsmaatschappijen zal de aannemer dienaangaande alle nodige voorzieningen treffen voor het binnenbrengen van de diverse nutsleidingen doorheen de constructies. Inbegrepen alle grondwerken en vereiste hulpstukken (geprefabriceerde elementen, wachtbuizen, trekkabels, doorvoermoffen, dichtingen, ), wederaanvullingen, Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de respectievelijke eenheidsprijzen van de door te voeren elementen (rioleringsleidingen) en de diverse aansluitingen (water, gas, elektriciteit, telefoon, teledistributie, ). Materialen Overeenkomstig het bijzonder bestek zal gebruik gemaakt worden van geprefabriceerde elementen, bijpassende buisstukken, e.d., conform de eisen van de nutsmaatschappijen. De aansluitbocht of energiesteen is te verkrijgen bij de elektriciteitsmaatschappij doorbrekingen & klossen - mantelbuizen FH m Omschrijving Het betreft de levering en plaatsing van alle ingemetselde of ingegraven doorvoer- of wachtbuizen, vanaf de rooilijn tot aan de binnenzijde van de keldermuur of tot aan de voorziene prefab-energiesteen of prefab-aansluitingsbocht. Meting meeteenheid : lm, desgevallend opgesplitst volgens aard, diameter, meetcode : netto lengte gemeten in de as van de leidingen, alle bocht- en hulpstukken inbegrepen aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Buizen uit thermoplastisch materiaal (PVC / PE / ) met aangepaste diameter, geschikt voor de doorvoer van de respectievelijke nutsleidingen (elektriciteit, aardgas, water, kabel, telefoon, ). Wachtbuis telefoon : diameter 50 mm Wachtbuis teledistributie : diameter 50 mm Wachtbuis elektriciteit : diameter 75 mm Wachtbuis gas : diameter 75 mm Wachtbuis water : diameter 75 mm 44

45 De plaatsing van de wachtbuizen zal gebeuren conform de voorschriften van de verdelende maatschappijen en worden aangesloten op de door hen voorziene of voorgeschreven hulpstukken. Dienaangaande dienen de nutsmaatschappijen tijdig geconsulteerd te worden, zodat de exacte plaats van de binnenkomende nutsleidingen gekend is. De buizen moeten loodrecht op de rooilijn worden aangebracht. De plaatsing van de buizen tussen twee aansluitpunten of putten zal gebeuren met rechte stukken. De aannemer verwezenlijkt alle aansluitingen, waarbij scherpe bochten vermeden worden. De ingegraven buizen worden gelegd volgens STS op een diepte te bepalen door de architect of volgens de aanduidingen op het plan onder het maaiveld of de buitenbevloeringen. De buizen worden over hun volledige lengte gefundeerd op een voldoende breed zandbed van 10 cm dikte en hierin verzonken (STS fig. 2). In geval van gebundelde kokerbuizen worden de ruimten tussen de buizen eveneens opgevuld met zand. De doorvoering in de muren gebeurt derwijze dat geen druk op de kokers wordt uitgeoefend. De aannemer maakt bedoelde openingen na het plaatsen van de kokers waterdicht. Na het graafwerk wordt de bodem van de sleuf geëffend; de wanden worden zo nodig geschoord teneinde inzakkingen te vermijden. De wederaanvulling van de sleuven mag slechts aanvangen na goedkeuring van de architect. Alle buizen welke beschadigd worden, zowel voor als tijdens het lossen als bij of na het plaatsen worden vervangen. In de wachtbuizen bestemd voor soepele kabels (media en telecommunicatieleidingen), worden voorlopige, gegalvaniseerde stalen trekdraden geplaatst teneinde de kabeldoorvoer te vergemakkelijken. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het werkbestuur een asbuiltplan van het verloop van de leidingen. Deze aanduidingen mogen op het uitvoeringsplan van de rioleringen voorkomen. Toepassing Binnenbrengen van de nutsleiding tot aan de voorziene tellerput tellerputten- algemeen tellerputten geprefabriceerde beton st 45

46 15. VLOERLAGEN ONDERBOUW vloerlagen onderbouw - algemeen Algemeen Onverminderd de concrete richtlijnen in het bijzonder bestek of bijgevoegde uitvoeringsdetails, dient de aannemer ervoor te zorgen dat absoluut geen water van buitenuit of vanuit de onderbouw kan infiltreren in de bovenbouw. Hiertoe wordt waar nodig ook steeds de nodige vochtwering voorzien. Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd vochtwerende lagen - algemeen Algemeen Onverminderd de concrete richtlijnen in het bijzonder bestek of bijgevoegde uitvoeringsdetails, dient de aannemer ervoor te zorgen dat absoluut geen water van buitenuit of vanuit de onderbouw kan infiltreren in de bovenbouw. Omschrijving De vochtwerende lagen in de ondervloeren op volle grond bestaan uit één of meerdere waterkerende scheidingslagen aangebracht tussen de grond en/of in de vloeropbouw. De werken omvatten : de voorbereiding van de ondergrond; de levering en de verwerking van de materialen, met inbegrip van de eventuele scheidingslagen; de levering en de plaatsing van de eventuele bevestigingstoebehoren; de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen; de plaatsing van een onderlaag Meting meeteenheid : m2 meetcode : netto ontwikkelde oppervlakte zonder rekening te houden met overlappingen. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen De dichtingsmaterialen zijn geschikt voor waterdichting van horizontale oppervlakken. Het betreft in principe dunwandige folies, met eenvormige dikte, vervaardigd uit waterdichte rotvrije kunststof hetzij de overeenkomstig het bijzonder bestek voorgeschreven dichtingsmembranen. De folies mogen niet kleven of gescheurd zijn en worden zoveel mogelijk uit één stuk voorzien. Zij worden gestapeld op een beschutte plaats. Vooraleer de waterdichting aan te brengen, gaat de aannemer na of de ondervloer en funderingen in overeenstemming zijn met de plannen en de voorschriften en een onberispelijke uitvoering van de werken verzekerd kan worden. Zo niet stelt hij de architect daarvan tijdig in kennis. De aannemer plaatst het dichtingsmembraan binnen de juiste vloeropbouw. De aannemer neemt de nodige voorzorgen tegen de beschadiging van het dichtingsmembraan. De contactvlakken zijn zuiver en vlak zodat perforaties worden voorkomen. Overeenkomstig het bijzonder bestek wordt het dichtingsmembraan aangebracht op de zuiverheidslaag Afhankelijk van het gebruikte materiaal en de toepassingseisen zullen de naden waterdicht uitgevoerd worden. Het dichtingsmembraan zal ter hoogte van alle vloerdoorbrekingen, wand- en verticale structuurelementen met zorg en met minimale opstand van 15 cm geplaatst worden, zodat de waterdichting blijvend verzekerd is. De rollen zullen met zorg moeten behandeld worden om beschadiging van de buitenkant te vermijden. Bovendien wordt aangeraden bij temperaturen onder + 5 C de rollen zeer behoedzaam te behandelen. De stroken zullen spanningsvrij geplaatst worden op een ondergrond die aan de volgende voorwaarden voldoet : de ondergrond zal droog zijn. hij zal voldoende vlak en vast zijn. hij zal vrij zijn van alle vreemde stoffen of lichamen (vet, kiezel, olie...). 46

47 hij zal chemisch en mechanisch met de waterdichting verenigbaar zijn. De folies worden zoveel mogelijk in 1 stuk gelegd; niet te vermijden naden zullen een overlapping hebben van minstens 30 cm en dubbel in elkaar worden geplooid. Hiervoor wordt de eerste folie 30 cm dubbel geplooid, de tweede folie wordt erover gelegd en het geheel wordt dan 15 cm teruggeplooid. Ze worden voldoende opgetrokken tegen de muren. De folie wordt haaks omgebogen tegen het opgaand metselwerk tot minstens 2 cm boven het afgewerkte vloerpeil. De aannemer neemt de nodige voorzorgen tegen beschadiging van de folie. De beschadigde delen worden hersteld met een bijkomend stuk folie, steeds met minstens 30 cm overlapping. Keuring De architect controleert de plaatsing van de waterdichtingsmembranen en ziet de aansluitingsdetails en overlappingen na op hun goede uitvoering vochtwerende lagen - folies / PE VH Materiaal De vochtwerende laag bestaat uit een waterdichte (visqueen-) polyethyleenfolie. De folie mag niet kleven of gescheurd zijn. Specificaties Dikte : minimum 0,2 mm De folie wordt aangebracht op de genivelleerde grond. De folie wordt geplaatst met overlappingen van minstens 30 cm en wordt tegen de muren opgetrokken tot op 2 cm boven het afgewerkte vloerpeil. De naadoverlappingen worden zorgvuldig verlijmd over de volledige breedte van de naad en samengedrukt. Beschadigde delen worden hersteld met een bijkomend stuk folie, met minstens 30 cm overlapping. De folie volgt de volledige vloerplaat; komt ook onder de vorstranden en wordt daar terug omhoog geplooid. Toepassing Onder het volledige gebouw. 47

48 17. RIOLERINGSELEMENTEN ONDERBOUW rioleringselementen onderbouw - algemeen Omschrijving De post rioleringselementen onderbouw omvat alle ingegraven elementen voor het verzamelen, afvoeren naar de openbare riolering en/of het voorafgaandelijk behandelen van huishoudelijk afvalwater, fecaal water en regenwater, afkomstig van de diverse standleidingen, afvoerleidingen, drainageleidingen, alsook behandelingsputten van een gebouw of gebouwencomplex. Materialen & REFERENTIENORMEN STS 35, deel I - Sanering - Riolering - Zuivering van huisafvalwater (1975) STS 35, deel II - Sanering - Regenputten - Putten - Drainering (1975) TV Sanitair Reglement betreffende de bescherming van het drinkwater en de waterafvoer van gebouwen (WTCB, 1976) TV Praktische toepassing van het Sanitair Reglement TV 114 (WTCB, 1977) TV Sanitair Reglement - deel 1 : Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (WTCB, 1996 ) NBN EN Buitenriolering - Deel 1-7 (1996) NBN EN Algemene eisen voor onderdelen gebruikt in binnen- & buitenrioleringen onder vrij verval (1997) NBN EN Aanleg en testen van rioleringen en afvalwaterleidingen (1997) Typebestek 104, Index 02.6,08.3,35.2 en 62 AANNEMINGSMODALITEITEN Het rioleringssysteem dient overeen te stemmen met de voorschriften van het gemeentelijk reglement, dienaangaande zal de aannemer de nodige inlichtingen inwinnen bij de plaatselijk Technische dienst van de gemeente. Het rioleringsschema (met vermelding van de types afvalwater, leidingdiameters, behandelingstoestellen, e.a.) wordt in principe opgemaakt door de architect en opgenomen in de aanbestedingsdocumenten. Bij ontbreken ervan of ingeval van tegenstrijdigheden of ontbrekende gegevens in de aanbestedingsdocumenten zal de aannemer de architect hiervan tijdig inlichten. Voorafgaand aan de werken zal hij zelf alle noodzakelijke informatie i.v.m. de juiste ligging en juiste peilen van de openbare riolering opzoeken, en na goedkeuring door de architect het rioleringstracé hieraan aanpassen. Volgende bepalingen dienen daarbij in acht te worden genomen : de volledige installatie zal worden aangelegd conform de geldende richtlijnen, vermeld in het technisch reglement van de verantwoordelijke gemeentelijke diensten voor het openbaar rioleringsnet. de verzamelriolen en hun hoofdvertakkingen op de openbare verzamelriolen zullen naargelang van het geval uit één of twee eenheden per gebouw bestaan (scheiding regenwater / fecaal water, huishoudelijk afvalwater). Het rioleringsstelsel is zo opgevat dat alle fecaliën afvloeien naar een septische put, daarna komt dit samen met de afvalwaters in een zuiveringsinstallatie voor afvalwater terecht. Het zuiver water wordt naar de vaart geleid. Het regenwater komt terecht in de regenwaterput of bufferput. De regenwaterput loopt over in de bufferput. De overloop van de bufferput komt in de vaart terecht. Het rioleringsnet wordt over zijn ganse lengte door verticale stijgbuisleidingen verlucht. De verluchtingsbuizen worden in overleg met de architect gepositioneerd. Voldoende toezichtstukken (doorspuit-openingen) dienen te worden aangebracht bij richtingsveranderingen. GRAAFWERKEN - BESCHERMINGSMAATREGELEN De afmetingen van de uitgravingen zijn zodanig dat een vlotte en onberispelijke plaatsing van de rioleringselementen mogelijk is. De aannemer voert de nodige schoring- en stutwerken uit om inkalven van de uitgravingen te vermijden. Er mag slechts overgegaan worden tot wederaanvullingen van putten en/of sleuven na keuring door de architect. Tot bij de voorlopige oplevering staat de aannemer in voor het ruimen van alle slijk, cementresten, enz., die om voor het even welke reden in de buizen en/of putten aanwezig zouden kunnen zijn. 48

49 AS-BUILT-PLANNEN Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan de opdrachtgever een tekening van het rioleringsstelsel zoals het is uitgevoerd. Deze tekening bevat de juiste ligging en de hoogtepeilen van de diverse leidingen, verzamelputten en aflopen. Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring De rioolleidingen mogen niet ingebed en de sleuven niet weder aangevuld worden vooraleer het rioleringsnet met succes een dichtheidsproef heeft ondergaan en daaropvolgend door de architect toelating aan de aannemer is verleend. De proef wordt na het aanbrengen van de dichtingvoegen uitgevoerd op de buizen, gelegen tussen twee belendende toezichtputten, en heeft betrekking op het gehele rioleringnet. Toe te passen wijze van dichtheidscontrole : Voor huisrioleringen ( STS ) : Het onder druk brengen met een waterkolom van 1m, gebeurt minstens 24 u. voor het begin van de proef. Het waterverlies wordt 3 uur na het aanvangen van de proef gemeten. Dat verlies hangt af van de diameter, de lengte van de leiding en de duur van de proef. Het mag 1 / van het totale volume water dat in het beproefde stuk aanwezig is, niet overschrijden. De proef wordt geleid door de aannemer, met zijn personeel en zijn materieel. Hij levert ook de noodzakelijke bijhorigheden. De proef heeft plaats in aanwezigheid van de architect rioolbuizen - algemeen Algemeen B : voor sanitair gebruik bovengronds binnen het gebouw DB : voor sanitair gebruik binnen de woning als in de onmiddellijke omgeving U : voor riool ondergronds vanaf 1 m buiten het gebouw UD : voor riool ondergronds zowel binnen als buiten het gebouw Bron : BUtgb Omschrijving Het betreft alle ingegraven afvoerleidingen bestemd voor de afvoer van afvalwater en regenwater, afkomstig van leidingen, toestellen en putten. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de uitgravingen, de schoor- en stutwerken, de funderingen; de leidingen, alle hulpstukken ( bochtstukken, T-stukken, Y-stukken, verloopstukken, aansluitstukken, eindinspectiestukken met schroefdop, verluchtingen, dichtings- en uitzettingsmoffen, bevestigingsmaterialen,...); de koppelstukken en verbindingen met de putten en toestellen; de muurdoorgangen en inkokeringen; de dichtheidscontrole, de wederaanvullingen; het afvoeren, vervoeren en storten van de overtollige grond buiten de bouwplaats, alle werken voor het voorlopig afvoeren van het oppervlaktewater; de as-built-plannen van het rioleringsstelsel ;. 49