Foppe de Haan Kom mij niet aan met het verhaal dat de jeugd van tegenwoordig niet deugt

Transcriptie

1 Foppe de Haan Kom mij niet aan met het verhaal dat de jeugd van tegenwoordig niet deugt Sport is een belangrijke motor van integratie, daarvan ben ik heilig overtuigd, stelt Foppe de Haan. Maar als de trainer/coach, die afgelopen zomer met Jong Oranje beslag legde op de Europese titel, één ding duidelijk maakt, is het wel dat integratie vooral een kwestie is van gelijke kansen creëren voor iedereen en daar consequent naar handelen. Niet omdat het formeel zo in de boekjes staat, maar omdat menselijke acties leiden tot menselijke reacties. De Haan, zelf afkomstig uit een minder bedeeld milieu, weet als geen ander wat de waarde is van de uitgestoken hand, want echte integratie is in zijn ogen tweerichtingsverkeer. In Foppe s woorden: Wij moeten ons net zo goed aanpassen aan hen als zij aan ons. Het was zijn stellige intentie minder te gaan werken, maar daarvan is niet veel terechtgekomen, bekent Foppe de Haan, die in mei 2004 na meer dan vijfhonderd competitiewedstrijden op zestigjarige leeftijd afscheid nam als coach van zijn Heerenveen. Als je hoofdtrainer van een club bent, zoals ik jarenlang bij Heerenveen was, heb je te maken met een soort dinosaurus die je voortdurend achtervolgt. Door de ontwikkeling van het vak belandt er steeds meer op het bordje van de coach. Was je inspanning vroeger vooral gericht op voetbal, tegenwoordig komt er zoveel méér bij kijken. Allerlei commerciële partners dienen gekieteld te worden, de pers vraagt doorlopend aandacht, je hebt regelmatig overleg met het hoofd opleidingen en met de chef scouting, kortom: de job is een stuk ingewikkelder geworden. Daar komt bij dat ik, in tegenstelling tot het merendeel van mijn collega s bij andere clubs, in Heerenveen eersteelftaltrainer en technisch directeur tegelijk was. Een mooie combinatie, maar het effect is wel dat je zeven dagen in de week werkt. Hiervan geestelijk loskomen, is heel moeilijk. Met name om die reden ben ik gestopt, want mijn naaste omgeving begon in te krimpen, zal ik maar zeggen. Voor hun gevoel kwam ik alleen tijdens de vakantie los van mijn werk en in de laatste week van de vakantie gold zelfs dat niet meer. Dan was ik alweer bezig met de voorbereiding op het nieuwe seizoen. Druk, druk, druk. 24 sport en kennis

2 sport en kennis 25

3 Uiteindelijk gaat het om presteren. Man aan de toeter Waarom maakte Foppe de Haan, die in de voetballerij alles al heeft meegemaakt, toch nog de overstap naar de KNVB? In eerste instantie werd mij gevraagd Jong Oranje te doen. Dat is te overzien, dacht ik, want daarbij gaat het in hoofdzaak slechts om een handvol wedstrijden per jaar. Fout gedacht, dus. Ik ben geen bemoeial, maar wil wel graag dat dingen goed op elkaar zijn afgestemd. Daardoor is het al met al toch weer gewoon een volle werkweek waarin ik verzeild ben geraakt. De tragiek van de perfectionist, zegt u? Als het op voetbal en trainen aankomt, herken ik mij wel in die typering, maar wat betreft de dingen daaromheen, geef ik mensen echt de ruimte om zaken op hun manier in te vullen. In die zin zit ik niet als een bok op de haverkist. Dat wil zeggen: zolang het goed gaat, want ik verlang dat men datgene wat men doet, professioneel aanpakt. Een goede organisatie is voorwaarde om tot een goede prestatie te komen. En uiteindelijk gaat het om presteren. Die taak - zeg maar: de man aan de toeter - heb ik bij de KNVB min of meer noodgedwongen op mij genomen, want qua organisatie was het hier in Zeist bepaald nog niet optimaal. Kan Foppe de Haan eigenlijk wel zonder voetbal? In principe stop ik in 2008, want dan zouden we de Olympische Spelen kunnen hebben gehaald. Waarbij ik onmiddellijk aanteken: als ik fit ben, wil ik actief blijven, want dan ga ik scouten of jeugdvoetballers begeleiden. Mijn opvatting is namelijk: wanneer je daartoe in staat bent, moet je zolang mogelijk met beide voeten in het leven staan. Doe je alleen nog maar hobbyachtige dingen, dan doe je jezelf tekort, althans zo denk ik er nu over. Ulo Waar komt die ontzettende drive, dat ijzeren arbeidsethos vandaan? Heeft dat te maken met Foppe s eenvoudige komaf? Mijn ouders waren bepaald niet van de rijke tak. Hard werken voor een karig maal, was heel gewoon. Niet alleen bij ons thuis, maar in het hele dorp. Ruimte voor lanterfanten was er niet. Daar komt bij dat ik van jongs af aan elk spelletje wil winnen. Voetbal, korfbal, maakt niet uit. Niet dat ik een ander de overwinning niet gun - van een nederlaag heb ik vijf minuten last en dan is het over - maar die behoefte te winnen zit kennelijk in mijn karakter. Sociaal-economisch onrecht, maatschappelijke achterstelling, Foppe de Haan heeft er gloeiend de pest aan. De echo van zijn vader, die SDAP er was en bij landelijke verkiezingen op Jelle Troelstra stemde? Toen ik op de lagere school zat, ging een aantal kinderen naar de ulo en een aantal naar de hbs. Laatstgenoemde groep kwam volledig uit gezinnen waar men het beter had. Zonder me nou op de borst te slaan: ik was met stip de beste van de klas, maar moest toch naar de ulo. Dat raakte me diep, vond ik bijzonder 26 sport en kennis

4 Als de wereld zo in elkaar zit, deugt die niet. vervelend. Tegen mijn moeder zei ik: Dat meisje achter mij heeft mindere cijfers, maar zij gaat wel naar de hbs in Drachten en ik niet. Waarom is dat? Op een zondagmorgen kwam de meester, die altijd met hoed en stok door het dorp wandelde, bij ons thuis. Hij sprak langdurig met mijn ouders, maar uiteindelijk ging ik toch naar de ulo, want voor de hbs moest je een nieuwe fiets, andere kleren en studieboeken kopen en dat konden mijn ouders gewoon niet betalen. Simpel zat. Dat hebben ze mij ook keurig uitgelegd, maar daardoor is bij mij wel het denkbeeld ontstaan: als de wereld zo in elkaar zit, deugt die niet. Niet dat het bij mij achteraf gezien is gebeurd, maar als mensen om die reden buiten de boot vallen, vind ik dat heel onterecht. Later, toen ik lesgaf op school, wilde ik iedereen zoveel mogelijk gelijke kansen bieden. Dat heeft altijd in me gezeten. Ontroerd Is het creëren van gelijke kansen voor iedereen nog steeds de motor van De Haans handelen? In feite wel. Dat uitgangspunt bepaalt mijn politieke voorkeur en gedeeltelijk mijn agenda, want ik houd mij onder meer bezig met Score, een club die vrijwilligers stuurt naar landen als Zuid-Afrika, Namibië en Mozambique. De sport dient hierbij als voertuig om mensen tot elkaar en tot ontwikkeling te brengen. Afgelopen voorjaar ben ik in die landen geweest. Het is fantastisch als je ziet hoeveel goede dingen studenten van de Alo of Cios daar doen. Daar kan ik ontroerd door raken. Kom mij dan ook niet aan met het verhaal dat de jeugd van tegenwoordig niet meer deugt. Wat een dooddoener. Behalve voor Score zette ik mij ook in voor het Foppe Fonds, dat een aantal mensen in Friesland heeft opgericht - ik zelf niet, hoor. Daarbij gaat het om jonge ondernemers die fondsen aanboren voor kinderen die op de een of andere manier tussen de wal en het schip terechtkomen. Kinderen met een fysieke handicap, kinderen uit bijstandsgezinnen die goed kunnen leren, maar in dezelfde situatie verzeild dreigen te raken als ik, dat soort gevallen, daar maak ik mij buiten het voetbal nogal druk om. Achilleshiel Zien we Foppe de Haan in de toekomst zijn kennis uitdragen in bijvoorbeeld Zuid-Afrika? Dat zou ik echt heel graag willen, lijkt me een geweldige afronding van mijn carrière. Voetbal is heel populair onder de mensen daar. Als je dat goed op poten zet, kun je ontzettend veel bereiken. Niet voor niets gaat het land in 2010 het WK-voetbal organiseren. Maakt De Haan zich omgekeerd ook kwaad om mensen die hun kansen en talenten verkwanselen? Dat is mijn achilleshiel. Daar kon en kan ik mij dagelijks hartstikke kwaad om maken. Jongens sport en kennis 27

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Hinderlijk buitenspel Sport als motor van integratie? Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op