Kosteneffectiviteit van de behandeling van chronische myeloïde leukemie in het imatinibtijdperk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kosteneffectiviteit van de behandeling van chronische myeloïde leukemie in het imatinibtijdperk"

Transcriptie

1 Kosteneffectiviteit van de behandeling van chronische myeloïde leukemie in het imatinibtijdperk Auteurs Trefwoorden M.T. Groot, G.J. Ossenkoppele, S.D. Reed, P.C. Huijgens en C.A. Uyl-de Groot chronische myeloïde leukemie, imatinib, kosteneffectiviteitsanalyse Samenvatting In deze bijdrage wordt beschreven hoe de incrementele kosteneffectiviteitsratio is bepaald van imatinib ten opzichte van interferon-α+cytarabine als eerstelijnsbehandeling van chronische myeloïde leukemie in de chronische fase. Voor de kosteneffectiviteitsanalyse is een economisch simulatiemodel ontwikkeld om de verwachte totale kosten, de overleving en de voor kwaliteitvan-leven gecorrigeerde levensjaren ( quality-adjusted life years : QALY s) te bepalen. Dit model is gebaseerd op gegevens die verzameld zijn in de international randomized interferon versus STI571 (IRIS)-studie en die zijn aangevuld met gegevens uit de literatuur en met expertopinies. In een aanvullende scenarioanalyse is een alternatieve tweedelijnsbehandeling geëvalueerd. Het basisjaar voor de kosten was 2002 en alleen de directe medische kosten zijn opgenomen. De follow-upperiode is de maximale levensduur van CML-patiënten. Uit deze studie bleek dat de gemiddelde overleving in de imatinibarm en de interferon-α +cytarabinearm respectievelijk 15,2 en 9,1 jaar was. Indien zowel de kosten als de effecten worden verdisconteerd met 4%, is de gezondheidswinst in de imatinibarm 3,35 QALY s. De incrementele kosten zijn hoger, hetgeen resulteert in een incrementele ratio van per QALY. In de sensitiviteitsanalyse bleek dat deze resultaten gevoelig waren voor aannames die de duur en de kosten van imatinib of interferon beïnvloeden. De scenarioanalyse laat zien dat andere tweedelijnsbehandelopties ook waardevol kunnen zijn. De conclusie van deze studie is dat de introductie van imatinib als eerstelijnsbehandeling een winst geeft van 3,35 QALY s. Deze winst gaat echter gepaard met hogere kosten, wat resulteert in een incrementele ratio van per QALY. Andere aspecten als budgetimpact en de ernst van de ziekte spelen echter ook een rol in het proces van registratie en vergoeding. (Ned Tijdschr Hematol 2006;3:93-103) Inleiding Chronische myeloïde leukemie (CML) is een maligne myeloproliferatieve ziekte die wordt gekenmerkt door een klonale expansie van myeloïde progenitoren in beenmerg en bloed. De incidentie is in Nederland de laatste 10 jaar stabiel. In 2000 was de incidentie 1,1 per mannen en 0,6 per vrouwen. 1 De ziekte verloopt veelal in 3 fasen. Na een initiële chronische fase van gemiddeld 3 tot 4 jaar ontstaat vrijwel altijd via een acceleratiefase een acute fase. Deze zogenoemde blastencrise leidt na een beperkt aantal maanden tot de dood. 2,3 De meeste patiënten, ongeveer 85%, worden gediagnosticeerd in de chronische fase. 4 Het doel van de behandeling van CML-patiënten is het bereiken van een cytogenetische respons, met de hoop dat acceleratie dan wordt uitgesteld of zelfs uitblijft. 5 Dit concept is ontstaan, omdat na allogene stamceltransplantatie (SCT) het bereiken van een complete en blijvende cytogenetische respons de belangrijkste factor voor het behalen van langetermijnoverleving bleek te zijn. 6 Dit is het geval bij met interferon (IFN)-α behandelde 93

2 Tabel 1. De parameters die geïncludeerd zijn in de basisanalyse. Parameter Schatting Referentie/Bron complete cytogenetische respons na 2 jaar, proportie (SE) imatinib 0,738 (0,019) 14 IFN-α en LDAC 0,142 (0,021) 20 discontinuatie van eerstelijnsbehandeling na 2 jaar ten gevolge van intolerantie, proportie (SE) imatinib 0,132 (0,014) 14 IFN-α en LDAC 0,225 (0,028) 22 mediane duur van tweedelijnsbehandeling met IFN-α en cytarabine, maanden 34 7 maanden in acceleratiefase, gemiddeld (SE) 9,64 (0,69) 23 maanden in blastencrise, gemiddeld (SE) 13,12 (0,94) 24 kwaliteit-van-levengewicht, gemiddeld (SE) imatinib 0,854 (0,004) IRIS IFN-α en LDAC 0,710 (0,008) IRIS kwaliteit-van-levengewicht in acceleratiefase of blastencrise, gemiddeld (SE) 0,595 (0,077) IRIS opnamedagen per maand in de chronische fase, gemiddeld (SE) imatinib 0,131 (0,041) IRIS IFN-α en LDAC 0,245 (0,058) IRIS hematologie betreffende polikliniekbezoeken per maand in de chronische fase, gemiddeld (SE) imatinib 0,632 (0,035) IRIS IFN-α en LDAC 1,054 (0,094) IRIS overige polikliniekbezoeken per maand in de chronische fase, gemiddeld (SE) imatinib 0,177 (0,015) IRIS IFN-α en LDAC 0,231 (0,025) IRIS contacten met oncologieverpleegkundige per maand in de chronische fase, gemiddeld (SE) imatinib 0,079 (0,015) IRIS IFN-α en LDAC 0,465 (0,108) IRIS opnamedagen per maand in de acceleratiefase, gemiddeld (SE) 0,738 (0,297) IRIS hematologie betreffende polikliniekbezoeken per maand in de acceleratiefase, gemiddeld (SE) 1,048 (0,341) IRIS overige polikliniekbezoeken per maand in de acceleratiefase, gemiddeld (SE) 0,167 (0,102) IRIS contacten met oncologieverpleegkundige per maand in de chronische fase, gemiddeld (SE) 0,309 (0,167) IRIS percentage inductiechemotherapie in gevorderde stadia van CML (SE) 0,05 (0,012) 17,24 =aangenomen wordt dat de patiënten 1 kuur inductiechemotherapie ontvangen. IRIS= international randomized interferon versus STI571 -studie; CML=chronische myeloïde leukemie; IFN=interferon; LDAC= low dose arabinosyl cytosine of lage dosering cytarabine. patiënten die een belangrijke cytogenetische respons behalen. 7,8 Allogene SCT is vooralsnog de enige curatieve behandeling. Vanwege donorbeschikbaarheid en de leeftijd van de patiënt is deze behandeling echter slechts mogelijk bij een kleine groep patiënten. 5,9 De introductie van imatinib (Glivec ) heeft de behandelingsstrategie van CML aanzienlijk veranderd. Imatinib heeft een toegevoegde waarde bij de behandeling van progressieve stadia van CML en geeft tevens een hoog percentage cytogenetische respons bij patiënten in de chronische fase die resistent of intolerant zijn voor IFN-α In een open label fase 94

3 Tabel 2. De kosten die geïncludeerd zijn in de basisanalyse. Kosten ( ) Schatting Referentie medicatie imatinib (per 100 mg) 20,18 IFN-α (per 1 MU) 9,42 cytarabine (per 100 mg) 5,07 hydroxyurea (per 500 mg) 0,32 chemotherapie polikliniekbezoeken hematologie overige specialismen oncologieverpleegkundige 52,03 25 opnamedagen chronische fase acceleratiefase 899,15 17 blastencrise 899,15 17 IFN=interferon. III-studie is eerstelijnsbehandeling met imatinib vergeleken met een behandeling met IFN-α plus een lage dosis cytarabine (Ara-C). 14 De klinische respons was aanzienlijk beter in de imatinibarm: 76,2% complete cytogenetische respons (CCR) versus 14,5% in de IFN-α+Ara-C-arm. De geschatte overgang naar progressieve stadia was 3,3% in de imatinibarm en 8,5% in de IFN-α+Ara-C-arm. 14 Hoewel langetermijnfollow-up nog ontbreekt, is imatinib de nieuwe standaard voor eerstelijnsbehandeling van patiënten met CML in de chronische fase geworden. 5,9 Patiënten worden doorgaans pas voor allogene SCT geselecteerd als de imatinibbehandeling heeft gefaald, tenzij zij erg jong zijn. Door verbeterde SCT-technieken is SCT, in tegenstelling tot de tweedelijnsoptie in de hierboven genoemde fase III-studie, echter bij de meeste patiënten nu de geprefereerde tweedelijnsbehandeling. Door de introductie van SCT met minder intensieve voorbehandeling, de zogeheten reduced-intensity conditioning stemcell transplantation (RIST), is het mogelijk geworden ook patiënten te transplanteren die niet in aanmerking komen voor de standaardmyelo-ablatievestamceltransplantatie. 4,9,15 Hierdoor en door de verdere optimalisatie van SCT s met verwante en onverwante donoren, is de transplantatieleeftijd verhoogd en is het tegenwoordig mogelijk circa 80% van de patiënten te transplanteren. 16 Eerder zijn de gemiddelde kosten per QALY van de eerstelijnsbehandeling van CML met IFN-α en de tweedelijnsbehandeling met imatinib na IFN-αfalen berekend. 17 Deze kosten waren tot per QALY voor de behandeling met IFN-α en voor imatinib. In deze analyse was het niet mogelijk om een incrementele kosteneffectiviteitsratio (IKER), waarmee het verschil in kosten en QALY s van de nieuwe ten opzichte van de huidige behandeling wordt uitgedrukt, te berekenen. De reden is dat beide behandelingen toen nog niet onderling uitwisselbaar waren. Op basis van de IRIS-studiegegevens wordt hier de IKER van imatinib ten opzichte van IFN-α+Ara-C als eerstelijnsbehandeling van CML in de chronische fase gepresenteerd. Methoden Patiënten De studiepopulatie bestaat uit nog niet behandelde patiënten met recentelijk ontdekte CML in de chronische fase. Het model Voor de uitvoering van de primaire analyse is gebruik gemaakt van een simulatiemodel dat is ontwikkeld voor de evaluatie van de kosteneffectiviteit van imatinib ten opzichte van IFN-α+Ara-C als eerstelijnsbehandeling van CML. 18,19 Dit model is toegepast op de Nederlandse situatie en waar nodig aangepast. In het model worden de gegevens uit de open label fase III-studie gebruikt, aangevuld met gegevens die betrekking hebben op de overleving en de behandeling bij progressie. 7,14,17,

4 Tabel 3. Scenarioanalyse van de tweedelijnsbehandeling. Input Huidige modelanalyse Basisanalyse tweedelijnsbehandeling IFN-α imatinib 400 mg/dag SCT/imatinib-800 allogene SCT imatinib 800 mg/dag percentage directe mortaliteit ten gevolge van transplantatie n.t. n.t. 25% n.t. complete remissie (%) relaps na respons (%) duur tot relaps/progressie bij complete respons (jaren) duur tot progressie indien geen complete respons (jaren) 16,775 16, ,775 7,37 7,37 n.t. 7,37 overleving zonder relaps (jaren) n.t. n.t. 16,8 n.t. overleving na relaps/progressie (jaren) 1,5 1,5 9,1 1,5 verdeling transplantaties allogeen verwant n.t. n.t. 15% n.t. allogeen onverwant n.t. n.t. 70% n.t. verminderde intensiteit, verwant n.t. n.t. 15% n.t. kosten ( ) SCT allogeen verwant n.t. n.t n.t. allogeen onverwant n.t. n.t n.t. verminderde intensiteit, verwant n.t. n.t n.t. imatinib 800 mg tot aan progressie/jaar n.t. n.t. n.t imatinib 400 mg tot aan progressie/jaar n.t n.t. n.t. IFN-α tot aan ziekteprogressie/jaar n.t. n.t. n.t. kwaliteit-van-levengewicht eerste jaar na SCT 0,6 overige jaren na SCT 0,7 relaps na SCT 0,6 imatinib 800 mg/dag 0,8 imatinib 400 mg/dag 0,8 IFN-α 4,8 MU/dag 0,7 progressie na imatinib 800 mg/dag 0,5 IFN=interferon; SCT=stamceltransplantatie; n.t.=niet toepasbaar. Vervolgens zijn de verwachte kosten, de overleving en de QALY s van de patiënten met recent gediagnosticeerde CML in de chronische fase bepaald. De analyse is gestructureerd rondom het behalen van een CCR na 2 jaar. Patiënten met een CCR in de studie worden verondersteld dezelfde overleving te hebben als patiënten die met IFN-α+Ara-C behandeld werden in een eerdere studie. 19 Patiënten die een CCR behalen, worden tot ziekteprogressie of intolerantie doorbehandeld met imatinib of IFN-α+Ara-C. Patiënten in de imatinibarm gaan over op behandeling met IFN-α+Ara-C als zij na 2 jaar geen complete respons hebben behaald. Patiënten uit de IFN-α+Ara-C-arm gaan over op behandeling met hydroxyurea na het beëindigen van 96

5 overlijdt in eerste jaar >8 kwartalen imatinib CCR, imatinib tot progressie eerstelijnsbehandeling met imatinib overleeft eerste jaar CCR (progressie) =8 kwartalen imatinib IFN- tot progressie geen CCR geen IFN- (progressie) IFN- tot progressie CCR <8 kwartalen imatinib geen IFN- (progressie) geen CCR IFN- tot progressie overlijdt in tweede jaar geen IFN- (progressie) Figuur 1. Het klinisch beloop en de behandelopties van patiënten uit de imatinibarm van het model. De scenarioanalyse grijpt in op de patiënten die in de vetgedrukte cellen IFN-a tot progressie komen. CCR=complete cytogenetische respons; IFN=interferon. de behandeling met IFN-a+Ara-C. Wanneer patiënten in de acute of acceleratiefase komen, krijgt 5% van hen inductiechemotherapie (zie Tabel 1 op pagina 94). Voor iedere fase en toegepaste behandeling wordt aan elke individuele patiënt de specifieke medische consumptie toegewezen. Daarnaast worden voor iedere fase en behandeling specifieke kwaliteitvan-levengewichten en overleving toegewezen. In de basisanalyse wordt speciaal rekening gehouden met de onzekerheid van de verschillende parameters. De resultaten van de basisanalyse zijn gebaseerd op simulaties. Kostenanalyse Het basisjaar voor de kostenanalyse is De kosten vertegenwoordigen het perspectief van de gezondheidszorg en alleen de directe medische kosten zijn meegenomen. Zowel de kosten als de effecten (overleving en QALY s) worden verdisconteerd met 4% per jaar. 26 De kosten van de medicatie zijn afkomstig uit het Farmacotherapeutisch Kompas en die van hospitalisatie en inductiechemotherapie uit eerdere studies (zie Tabel 2 op pagina 95). 17,25-29 Kosteneffectiviteit Het verschil in kosten, overleving en QALY s tussen de groep patiënten uit de imatinib- en de IFN-a+Ara-Carm, wordt uitgedrukt in de vorm van IKER s. De hiertoe gebruikte formule luidt: (totale kosten imatinib-totale kosten IFN-a+Ara-C)/(totale effecten imatinibtotale effecten IFN-a+Ara-C). Sensitiviteitsanalyse Verschillende sensitiviteitsanalyses zijn uitgevoerd om de impact van de aannamen te onderzoeken: onder andere de variatie in kostprijzen van imatinib en IFN-a+Ara-C, doorbehandeling na 2 jaar en discontinuering van IFN-a+Ara-C bij patiënten die geen CCR hebben behaald. Daarnaast is gekeken naar het effect van de toename van het percentage CCR in de IFN-a+Ara-C-arm. 21 Tot slot is gekeken naar het effect van andere gegevens op overleving. 7 Scenarioanalyse Ondanks de goede reactie op imatinib is circa 25% van de patiënten intolerant voor imatinib of behaalt geen complete respons binnen 2 jaar. 14 In de basisanalyse gaan deze patiënten naar de IFN-a+Ara-Carm. In de scenarioanalyse worden de kosten en de effecten berekend als de patiënten na imatinibfalen niet worden behandeld met IFN-a+Ara-C, maar een 97

6 Tabel 4. De resultaten van de basisanalyse, gemiddeld per patiënt. Imatinib IFN-a+LDAC Verschil Incrementele kosteneffectiviteitsratio (BI) onverdisconteerd levensjaren 15,20 9,11 6, /LYS ( ) QALY 11,90 6,21 5, /QALY ( ) kosten ( ) verdisconteerd levensjaren 10,43 7,09 3, /LYS ( ) QALY 8,19 4,84 3, /QALY ( ) kosten ( ) De betrouwbaarheidsinterval (BI) is gebaseerd op de 25 e en de 975 e waarneming van de gerangschikte uitkomsten van de simulatie. IFN-α+LDAC=interferon-α+ low dose arabinosyl cytosine of lage dosering cytarabine; LYS= years of live saved (gewonnen levensjaren); QALY= quality-adjusted life year. allogene SCT ondergaan of met een dosis van 800 mg imatinib per dag worden behandeld als SCT niet mogelijk is (SCT/imatinib-800; zie Figuur 1). De behandelingen uit de basisanalyse en de behandeling met imatinib à 400 mg/dag tot aan ziekteprogressie worden meegenomen als vergelijkende scenario s. Dit resulteert in 4 scenario s die worden doorgerekend. Deze scenario s worden weergegeven als de combinatie van de afkorting van de eerstelijnsbehandeling en die van de tweedelijnsbehandeling voor nonresponders. De scenario s zijn: IFN-a/IFN-a (vergelijkende arm in de basisanalyse); imatinib/ifn-a (de originele studiearm ); imatinib/imatinib (doorbehandelen met imatinib bij uitblijven van een respons) en imatinib-sct/imatinib-800. De aannames met betrekking tot deze scenarioanalyses zijn afkomstig uit het basismodel en de literatuur, aangevuld met expertopinies (zie Tabel 3 op pagina 96). 4,6,9,15,28,30 Indien patiënten in progressieve stadia zijn, komen zij niet in aanmerking voor tweedelijnschemotherapie. Patiënten die een SCT ondergaan, krijgen gedurende een jaar een kwaliteitvan-levengewicht van 0,6. In de verdere follow-up krijgen zij hetzelfde gewicht als de patiënten die met IFN-a zijn behandeld. De andere kwaliteit-van-levengewichten worden ook in Tabel 3 genoemd. De resultaten van deze verschillende tweedelijnsbehandelopties worden vervolgens gekoppeld aan de resultaten van de overige 75% van de patiënten uit de imatinibarm, die wel een CCR hebben behaald. Hiermee wordt een incrementele analyse tussen deze en de vergelijkende arm in de basisanalyse (IFN-a+Ara-C) mogelijk gemaakt. Resultaten In de basisanalyse hebben patiënten die behandeld worden met imatinib een gemiddelde overleving van 15,2 jaar (zie Tabel 4). De gemiddelde overleving in de IFN-a-arm is 9,1 jaar. Dit is een verschil van 6,1 jaar. Als deze overleving wordt gecorrigeerd voor kwaliteit van leven, wordt dit verschil 5,7 QA- LY s in het voordeel van de imatinibarm. De onverdisconteerde totale kosten in de imatinibarm zijn en in de IFN-a-arm. Dit is een absoluut verschil van per patiënt. Wanneer de overleving wordt verdisconteerd, is de toename in overleving 3,34 jaar. Het verschil in de voor kwaliteit-van-leven gecorrigeerde overleving is iets groter: 3,35 QALY s. De totale verdisconteerde kosten zijn hoger in de imatinibarm. Als de kosten en de effecten worden gecombineerd, resulteert dit in IKER s van respectievelijk per gewonnen levensjaar en per gewonnen QALY. De resultaten van de simulatie laten zien dat een Tabel 5. De resultaten van de scenarioanalyse voor de tweedelijnsbehandeling in de imatinibarm, gemiddeld per patiënt. IFN-a Imatinib 400 mg/dag SCT/imatinib-800 levensjaren 8,87 8,87 12,26 QALY 5,91 6,65 8,76 kosten ( ) IFN=interferon; QALY= quality-adjusted life year. 98

7 Tabel 6. De resultaten van de scenarioanalyse voor de tweedelijnsbehandeling in de imatinibarm gecombineerd met de eerstelijnsbehandelingsresultaten, in vergelijking tot vergelijkende arm uit de basisanalyse (IFN-a/IFN-a). IFN-a/ IFN-a Imatinib/IFN-a Imatinib/imatinib Imatinib-SCT/imatinib- 800-analyse levensjaren 10,04 15,76 15,76 17,00 QALY 6,73 11,96 12,15 12,99 kosten ( ) QALY Kosten ( ) IKER IFN-a/IFN-a 6, imatinib/ifn-a 11, uitgesloten imatinib/imatinib 12, uitgesloten imatinib-sct/ imatinib , * *=in deze ratio is de imatinibscenarioanalyse vergeleken met de IFN-a/IFN-a-analyse omdat beide andere analyses werden uitgesloten. IFN=interferon; SCT=stamceltransplantatie; QALY= quality-adjusted life year ; IKER=incrementele kosteneffectiviteitsratio. sterke correlatie bestaat tussen het verschil in de kosten en de gewonnen levensjaren (zie Figuur 2). Sensitiviteitsanalyse In de sensitiviteitsanalyse zijn per analyse 100 populaties gesimuleerd. De resultaten worden gepresenteerd in Figuur 3. Uit deze analyses blijkt dat de IKER met name gevoelig is voor de kosten van imatinib en IFN-a, maar dat ook de keuze om te discontinueren na 2 jaar een aanzienlijke impact heeft. Indien de studie van Guilhot et al. wordt gebruikt als bron voor overleving in afwezigheid van een complete respons en een verhoging van de respons op IFN-a, wordt de IKER nauwelijks beïnvloed. 7 Als alle patiënten worden doorbehandeld met IFN-a en imatinib, wordt de incrementele IKER Indien er wordt gestopt met imatinib en ook met IFN-a+Ara-C als na 2 jaar geen respons is behaald, heeft dit met name invloed op de kosten in de IFN-agroep aangezien het percentage non-responders daarin veel groter is. Als gevolg hiervan wordt de IKER De impact van het aanpassen van de kosten van respectievelijk imatinib en IFN-a is aanzienlijk. Wanneer de kosten van imatinib met 25% worden verlaagd, wordt de IKER per QALY. Een verhoging van 25% heeft een IKER van tot gevolg. De impact van prijswijzigingen in de IFN-a-arm is minder sterk. Een verlaging van 25% resulteert in een IKER van , terwijl een verhoging van 25% een IKER van tot gevolg heeft. Scenarioanalyse Tabel 5 op pagina 98 toont de resultaten van de verschillende tweedelijnsbehandelopties na imatinibfalen. Hieruit blijkt dat wanneer SCT/imatinib- 800 wordt aangeboden aan deze patiënten, zij na imatinibfalen een gemiddelde overleving van 12,3 jaar bereiken. Dit is 3,4 jaar meer dan bij de andere tweedelijnsbehandelopties, waarmee een gemiddelde verschil in kosten ( ) incrementele kosteneffectiviteit per gewonnen QALY: imatinib versus IFN-α 0 0,0 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 verschil in QALY s (jaren) Figuur 2. De resultaten van de populatieniveausimulaties op de kosteneffectiviteitsmatrix. QALY= quality-adjusted life year ; IFN=interferon. 99

8 overleving indien geen complete respons, op basis van de studie van Guilhot et al. 7 percentage complete respons in IFN- -arm 22,9% discontinuatie van imatinib en IFN- indien geen respons na 2 jaar continuatie van imatinib en IFN- onafhankelijk van respons kosten van IFN- kosten van imatinib kosten ( )/QALY Figuur 3. De resultaten van de sensitiviteitsanalyse. IFN=interferon; QALY= quality-adjusted life year. overleving van 8,9 jaar wordt behaald. Wanneer de overleving voor kwaliteit van leven wordt gecorrigeerd, is dit verschil respectievelijk 2,9 QALY s ten opzichte van de tweedelijnsbehandeling met IFN-a en 2,1 QALY s ten opzichte van de tweedelijnsbehandeling met imatinib. Deze additionele overleving gaat gepaard met een toename in de gemiddelde kosten van per patiënt voor een tweedelijnsbehandeling ten opzichte van IFN-a en ten opzichte van imatinib. Zoals eerder is gesteld onder Methoden, hebben de resultaten uit Tabel 5 betrekking op circa 25% van de patiënten die worden behandeld in de imatinibarm. Om een uitspraak te kunnen doen over de IKER s moeten de resultaten uit Tabel 5 worden gecombineerd met de resultaten (in termen van kosten en effecten) van de overige 75% imatinibbehandelde patiënten. Om in lijn te blijven met de basisanalyse worden deze resultaten vergeleken met de vergelijkende arm uit die analyse, de IFN-a+Ara- C-arm (zie Tabel 6). Als de kosten en de effecten worden gecombineerd, blijkt dat onder de huidige assumpties SCT/imatinib-800 als tweedelijnsbehandeloptie een gunstiger resultaat geeft dan de tweedelijnsbehandeling met IFN-a na imatinibfalen. Wanneer meer dan twee alternatieven met elkaar worden vergeleken, moeten deze om de IKER te berekenen worden gerangschikt op effectiviteit. 31,32 Vervolgens wordt de IKER berekend tussen alternatieven met een oplopende effectiviteit. Zowel de tweedelijnsbehandeling met imatinib als met IFN-a wordt uitgesloten. Deze behandelingen zijn niet kosteneffectief, omdat de IKER s ten opzichte van het voorafgaande minder effectieve alternatief hoger zijn dan de incrementele ratio van het effectievere imatinib-sct/imatinib-800-scenario. Dit resulteert in een IKER van ten opzichte van de vergelijkende arm uit de basisanalyse (IFN-a/IFN-a). Diverse univariate sensitiviteitsanalyses zijn uitgevoerd om de impact van variatie in assumpties op de uitkomsten te onderzoeken. Deze analyses hadden weliswaar een effect op de IKER, maar binnen de onderzochte spreidingen geen effect op het uitsluiten van de imatinib/ifn-a- en de imatinib/imatinibanalyse. Discussie en conclusie De toevoeging van imatinib aan de eerstelijnsbehandelingsopties van patiënten met CML in de chronische fase heeft de prognose aanzienlijk verbeterd. In deze analyse is de toegevoegde waarde van behandeling met imatinib ten opzichte van IFN-a+Ara-C in termen van levensjaren, QALY s en kosten bestudeerd. Uit de analyse blijkt dat de behandeling met imatinib leidt tot een toename in verdisconteerde overleving van 3,34 jaar of 3,35 QALY s. Deze toename in overleving gaat gepaard met een toename van in de behandelingskosten. De IKER s 100

9 Aanwijzingen voor de praktijk 1. De introductie van imatinib voor de behandeling van CML in de chronische fase leidt tot een duidelijke toename van de levensverwachting met een goede kwaliteit van leven. 2. De primaire en secundaire behandelingsmogelijkheden van CML met imatinib zijn nog steeds in ontwikkeling. Patiënten moeten derhalve worden uitgenodigd in klinische studies te participeren. 3. Allogene stamceltransplantatie na falen van de imatinibbehandeling is een effectieve optie en in verhouding tot andere mogelijkheden niet erg kostbaar. van dit verschil in kosten en effecten zijn respectievelijk per gewonnen levensjaar en per gewonnen QALY. De kosten van de behandeling en de overleving zijn sterk gecorreleerd in deze studie, waardoor wijzigingen met een effect op de overleving weinig effect sorteren op de einduitkomsten. Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat deze ratio met name gevoelig is voor veranderingen die de kosten van de behandeling in één van beide behandelarmen beïnvloeden. De belangrijkste aanname is de structuur van het model waarin het behalen van een CCR na 2 jaar de verdere overleving bepaalt. Patiënten uit de imatinibarm hebben dezelfde overleving als IFN-a+ Ara-C-patiënten op basis van het wel of niet behalen van een CCR, ongeacht de behandeling die zij ontvangen. Voor deze aanname is gekozen omdat uit ervaringen met allogene STC s blijkt dat dit de belangrijkste factor is voor het behalen van een langdurige overleving. 5 Deze relatie is ook gevonden bij CMLpatiënten die met IFN-a zijn behandeld. 7,8 Aangezien langetermijnoverlevingsgegevens ontbreken in de imatinibgroep, is niet met zekerheid te zeggen of deze relatie hier ook opgaat. Bij patiënten die een CCR behaalden na behandeling met imatinib na IFN-afalen, lijkt deze relatie echter ook op te gaan. 13 In een subanalyse van Kantarjian et al. wordt een groep van 187 met imatinib behandelde CML-patiënten uit de IRIS-studie vergeleken met een historische cohort van 650 vergelijkbare patiënten die met IFN-a zijn behandeld. 33 De patiënten die met imatinib werden behandeld, waren ouder en hadden significant meer beenmergbasofielen en minder leukocytose. Toch hadden deze patiënten een betere cytogenetische respons en een significant langere overleving na 30 maanden. Daarnaast werd in een multivariate analyse aangetoond dat behandeling met imatinib een onafhankelijke, individuele, prognostische factor voor een verlengde overleving is. Het huidige model is niet in staat om een dergelijke overlevingswinst in de berekening op te nemen. Het is echter aannemelijk dat de IKER daalt als dit positieve effect van imatinib wordt meegenomen. Het huidige model kan dan ook als conservatief worden beschouwd. Gezien de hoge correlatie tussen de kosten van de behandeling en de overleving is dit effect waarschijnlijk niet heel groot. Vanwege het grote succes van de behandeling met imatinib is het optimale behandelprotocol voor de behandeling van CML in de chronische fase nog niet vastgesteld. Mede door de recente ontwikkelingen op het gebied van SCT s is een aantal nieuwe behandelstrategieën mogelijk dat bij aanvang van de IRIS-studie nog niet tot de mogelijkheden behoorde. 4,15,30 Dit is de reden dat deze behandelstrategieën niet zijn meegenomen in de basisanalyse. Om deze ontwikkelingen toch te kunnen kwantificeren, is middels een scenarioanalyse getracht de huidige behandeling in Nederland zo goed mogelijk weer te geven. Uit deze analyse blijkt dat de tweedelijnsbehandeling met SCT/imatinib-800 kosteneffectiever is dan de in de basisanalyse gebruikte behandeling met IFN-a+Ara-C of de doorbehandeling met imatinib van patiënten die geen CCR met imatinib als eerstelijnsbehandeling behalen. Deze scenarioanalyse is, bij gebrek aan studiegegevens, gebaseerd op de mening van klinische experts. Hierbij is steeds gekozen voor conservatieve aannames. Er komt steeds meer literatuur omtrent de effectiviteit van imatinib. Een toenemend begrip van de biologie van CML biedt de mogelijkheid om patiënten zeer specifiek te diagnosticeren en te monitoren. Samen met de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor de behandeling van CML leidt dit tot de ontwikkeling van andere behandelstrategieën voor zowel de eerste- als de tweedelijnsbehandeling. Die behandelstrategieën worden op dit moment onder- 101

10 zocht De hier gepresenteerde scenarioanalyse is derhalve slechts één van de mogelijkheden. De scenarioanalyse laat zien dat met behulp van kosteneffectiviteitsmodellering de impact van nieuwe medicijnen in een veranderende omgeving kan worden geanalyseerd, om mede daarmee de plaats in het behandelingstraject te bepalen. De introductie van imatinib voor de eerstelijnsbehandeling van CML is zeer effectief maar ook zeer kostbaar, resulterend in een IKER van per QALY. Deze ratio is hoog maar gezien de ernst van de ziekte is deze voor beleidsmakers, als zij op basis van de hier beschreven waarneming een beslissing over de vergoeding van imatinib zouden moeten nemen, waarschijnlijk acceptabel. In een recent uitgevoerde studie naar de relatie tussen ziektelast en een acceptabele kosteneffectiviteitsratio, is berekend dat deze is voor het non-hodgkin-lymfoom. 37 Dankwoord Wij bedanken dr. G. van den Boom van Novartis voor de discussies over de aanpak en de uitvoering van deze studies en voor het nuttige commentaar dat hij op eerdere versies van dit artikel heeft gegeven. Referenties 1. Visser O, Siesling S, Van Dijck JA, editors. Incidence of cancer in the Netherlands 1999/2000. Utrecht: Vereniging van Integrale Kankercentra; Kantarjian HJ, Melo JV, Tura S, Giralt S, Talpaz M. Chronic Myelogenous Leukemia: Disease Biology and Current and Future Therapeutic Strategies. Hematol 2000;(1): Sawyers CL. Chronic myeloid leukemia. N Engl J Med 1999;340: Garcia-Manero G, Faderl S, O Brien S, Cortes J, Talpaz M, Kantarjian HM. Chronic myelogenous leukemia: a review and update of therapeutic strategies. Cancer 2003;98: Schiffer CA, Hehlmann R, Larson R. Perspectives on the treatment of chronic phase and advanced phase CML and Philadelphia chromosome positive ALL(1). Leukemia 2003;17: van Rhee F, Szydlo RM, Hermans J, Devergie A, Frassoni F, Arcese W, et al., Long-term results after allogeneic bone marrow transplantation for chronic myelogenous leukemia in chronic phase: a report from the Chronic Leukemia Working Party of the European Group for Blood and Marrow Transplantation. Bone Marrow ransplant 1997;20: Guilhot F, Chastang C, Michallet M, Guerci A, Harousseau JL, Maloisel F, et al. Interferon alfa-2b combined with cytarabine versus interferon alone in chronic myelogenous leukemia. French Chronic Myeloid Leukemia Study Group. N Engl J Med 1997;337: Kantarjian HM, Smith TL, O Brien S, Beran M, Pierce S, Talpaz M. Prolonged survival in chronic myelogenous leukemia after cytogenetic response to interferon-alpha therapy. The Leukemia Service. Ann Intern Med 1995;122: Maziarz RT, Mauro MJ. Transplantation for chronic myelogenous leukemia: yes, no, maybe so... An Oregon perspective. Bone Marrow Transplant 2003;32: Talpaz M, Silver RT, Druker BJ, Goldman JM, Gambacorti- Passerini C, Guilhot F, et al. Imatinib induces durable hematologic and cytogenetic responses in patients with accelerated phase chronic myeloid leukemia: results of a phase 2 study. Blood 2002;99: Kantarjian HM, Cortes J, O Brien S, Giles FJ, Albitar M, Rios MB, et al. Imatinib mesylate (STI571) therapy for Philadelphia chromosome-positive chronic myelogenous leukemia in blast phase. Blood 2002;99: Kantarjian H, Sawyers C, Hochhaus A, Guilhot F, Schiffer C, Gambacorti-Passerini C, et al. Hematologic and cytogenetic responses to imatinib mesylate in chronic myelogenous leukemia. N Engl J Med 2002;346: Kantarjian HM, Cortes JE, O Brien S, Luthra R, Giles F, Verstovsek S, et al. Long-Term Survival Benefit and Improved Complete Cytogenetic and Molecular Response Rates with Imatinib Mesylate in Philadelphia Chromosome-Positive, Chronic-Phase Chronic Myeloid Leukemia after Failure of Interferon-alpha. Blood 2004;104: O Brien SG, Guilhot F, Larson RA, Gathmann I, Baccarani M, Cervantes F, et al. Imatinib compared with interferon and low-dose cytarabine for newly diagnosed chronic-phase chronic myeloid leukemia. N Engl J Med 2003;348: Stone RM. Optimizing treatment of chronic myeloid leukemia: a rational approach. Oncologist 2004;9: Gratwohl A, Schmid O, Baldomero H, Horisberger B, Urbano-Ispizua A. Haematopoietic stem cell transplantation (HSCT) in Europe Changes in indication and impact of team density. A report of the EBMT activity survey. Bone Marrow Transplant 2004;34: Groot MT, Ossenkoppele GJ, Kramer MH, Van den Boom G, Huijgens PC, Uyl-de Groot CA. Drug treatment of chronic myeloid leukemia: a cost effectiveness analysis of first- and second-line treatment. Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147: Reed SD, Anstrom KJ, Ludmer JA, Glendenning GA, Schulman KA. Cost-effectiveness of imatinib versus interferon-alpha plus low-dose cytarabine for patients with newly diagnosed chronic-phase chronic myeloid leukemia. Cancer 2004;101: Anstrom KJ, Reed SD, Allen AS, Glendenning GA, Schulman KA. Long-term survival estimates for imatinib versus interferon-alpha plus low-dose cytarabine for patients with newly diagnosed chronic-phase chronic myeloid leukemia. Cancer 2004;101(11):

11 20. Baccarani M, Rosti G, de Vivo A, Bonifazi F, Russo D, Martinelli G et al. A randomized study of interferon-alpha versus interferon-alpha and low-dose arabinosyl cytosine in chronic myeloid leukemia. Blood 2002;99: Bonifazi F, de Vivo A, Rosti G, Guilhot F, Guilhot J, Trabacchi E, et al. Chronic myeloid leukemia and interferonalpha: a study of complete cytogenetic responders. Blood 2001;98: Long-term follow-up of the Italian trial of interferonalpha versus conventional chemotherapy in chronic myeloid leukemia. The Italian Cooperative Study Group on Chronic Myeloid Leukemia. Blood 1998;92: Cervantes F, Lopez-Guillermo A, Bosch F, Terol MJ, Rozman C, Montserrat E. An assessment of the clinicohematological criteria for the accelerated phase of chronic myeloid leukemia. Eur J Haematol 1996;57: Kantarjian HM, Shan J, Smith T, Talpaz M, Kozuch P, Rios MB, et al. Response to therapy is independently associated with survival prolongation in chronic myelogenous leukemia in the blastic phase. Cancer 2001;92: Groot MT, Huijgens PC, Wijermans PJ, Uyl-de Groot CA. Costs of multiple myeloma and associated skeletal-related events in The Netherlands. Expert Rev Pharmacoeconomics Outcomes Res 2004;4: Oostenbrink JB, Koopmanschap MA, Rutten FF. Manual for costing research (in Dutch). Amstelveen: Health Care Board; vol 1, Van Loenen AC. Pharmacotherapeutical Compass Amstelveen: Health Care Board; Van Agthoven M, Groot MT, Verdonck LF, Lowenberg B, Schattenberg AV, Oudshoorn M, et al. Cost analysis of HLAidentical sibling and voluntary unrelated allogeneic bone marrow and peripheral blood stem cell transplantation in adults with acute myelocytic leukaemia or acute lymphoblastic leukaemia. Bone Marrow Transplant 2002;30: Uyl-de Groot CA, Gelderblom-den Hartog J, Huijgens PC, Willemze R, Van Ineveld BM. Costs of diagnosis, treatment, and follow up of patients with acute myeloid leukemia in the netherlands. J Hematother Stem Cell Res 2001;10: Kantarjian HM, Talpaz M, O Brien S, Giles F, Garcia-Manero G, Faderl S, et al. Dose escalation of imatinib mesylate can overcome resistance to standard-dose therapy in patients with chronic myelogenous leukemia. Blood 2003;101: Gold MR, Siegel JE, Russell LB, Weinstein MC. Cost-effectiveness in Health and Medicine. New York: Oxford University Press;1996: Drummond MF, O Brien B, Stoddart GL, Torrance GW. Methods for the economic evaluation of health care programmes. New York: Oxford University Press; Kantarjian HM, O Brien S, Cortes J, Giles FJ, Rios MB, Shan J, et al. Imatinib mesylate therapy improves survival in patients with newly diagnosed Philadelphia chromosomepositive chronic myelogenous leukemia in the chronic phase: comparison with historic data. Cancer 2003;98: Cortes JE, O Brien SM, Giles F, Alvarez RH, Talpaz M, Kantarjian HM. Investigational strategies in chronic myelogenous leukemia. Hematol Oncol Clin North Am 2004;18:619-39,ix. 35. Crossman LC, O Brien SG. Imatinib therapy in chronic myeloid leukemia. Hematol Oncol Clin North Am 2004;18:605-17,viii. 36. Tauchi T, Ohyashiki K. Imatinib mesylate in combination with other chemotherapeutic agents for chronic myelogenous leukemia. Int J Hematol 2004;79: Poley MJ, Stolk EA, Brouwer WB, Van Busschbach JJ. Necessity determined on the basis of disease severity when prioritising health care interventions. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146: Ontvangen 1 februari 2005, geaccepteerd 3 november C o r r e s p o n d e n t i e a d r e s Drs. M.T. Groot, wetenschappelijk onderzoeker Mw. prof. dr. C.A. Uyl-de Groot, wetenschappelijk onderzoeker Erasmus Medisch Centrum Institute for Medical Technology Assessment Kamer L3-105 Postbus DR Rotterdam adres: m.groot@erasmusmc.nl Prof. dr. G.J. Ossenkoppele, hematoloog Prof. dr. P.C. Huijgens, hematoloog VU medisch centrum Afdeling Hematologie De Boelelaan HV Amsterdam Mw. dr. S.D. Reed, wetenschappelijk onderzoeker Duke University Medical Center Duke Clinical Research Institute Durham, NC, USA Correspondentie graag richten aan de eerste auteur. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: Novartis Pharma B.V. 103

Medicamenteuze behandeling van chronische myeloïde leukemie: een kosteneffectiviteitsanalyse van 1e- en 2e-lijnsbehandeling

Medicamenteuze behandeling van chronische myeloïde leukemie: een kosteneffectiviteitsanalyse van 1e- en 2e-lijnsbehandeling Oorspronkelijke stukken Medicamenteuze behandeling van chronische myeloïde leukemie: een kosteneffectiviteitsanalyse van 1e- en 2e-lijnsbehandeling m.t.groot, g.j.ossenkoppele, m.h.h.kramer, g.van den

Nadere informatie

THERAPIE. a randomized phase III trial of the Dutch-Belgian HOVON study group

THERAPIE. a randomized phase III trial of the Dutch-Belgian HOVON study group Hoge dosis versus hoge dosis in combinatie met intermediaire dosis bij patiënten met nieuw gediagnosticeerde chronische myeloïde leukemie: een gerandomiseerde fase III-studie van de Stichting Hemato- Oncologie

Nadere informatie

Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling

Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling T H E R A P I E Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling tegen imatinib Auteurs Trefwoorden G.J. Ossenkoppele en J.J.W.M. Janssen chronische myeloïde leukemie, imatinib,

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 en 4 geven de resultaten weer van een retrospectieve dataverzameling om behandelpatronen, zorggebruik en kosten van longkanker in Nederlan

Hoofdstuk 3 en 4 geven de resultaten weer van een retrospectieve dataverzameling om behandelpatronen, zorggebruik en kosten van longkanker in Nederlan Samenvatting Niet-kleincellig longcarcinoom is de op één na meest voorkomende kanker en de meest dodelijke kanker voor zowel mannen als vrouwen, gevolgd door respectievelijk prostaatkanker en borstkanker.

Nadere informatie

VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands VU University Medical Center Hematon openingscongres shared decision making P.C.Huijgens 29 maart 2014 VU University Medical Center VU University Medical Center VU University Medical Center VU University

Nadere informatie

Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling

Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling REPRINT JAARGANG 1, NR. 5 DECEMBER 2004 Chronische myeloïde leukemie: moleculaire aspecten en resistentieontwikkeling tegen imatinib Auteurs Trefwoorden G.J. Ossenkoppele en J.J.W.M. Janssen chronische

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 10 januari 2007 Farmatec/P 2742562 7 maart 2007

Uw brief van Uw kenmerk Datum 10 januari 2007 Farmatec/P 2742562 7 maart 2007 Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 10 januari 2007 Farmatec/P 2742562 7 maart 2007 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met acute leukemie (acute myeloïde leukemie (AML) of myelodysplasie (MDS) type RAEB of RAEB-t) die

Nadere informatie

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Vergoeding van behandelingen, pakketprincipes CVZ 1 Noodzaak * 2 Effectiviteit 3 Kosteneffectiviteit

Nadere informatie

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van chronische myeloïde leukemie

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van chronische myeloïde leukemie Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van chronische myeloïde leukemie naar 1. Onderzoek 236 2. Behandeling 236 2.1 Algemeen 236 2.2 Specifiek 237 3. Chronische myeloïde leukema blastencrise 242 3.1

Nadere informatie

Samenvatting 129. Samenvatting

Samenvatting 129. Samenvatting Samenvatting 128 Samenvatting 129 Samenvatting Het mammacarcinoom is de meest voorkomende maligniteit bij vrouwen, met wereldwijd een jaarlijkse incidentie van 1,67 miljoen. De prognose van patiënten met

Nadere informatie

Voorbeeld adviesrapport MedValue

Voorbeeld adviesrapport MedValue Voorbeeld adviesrapport MedValue (de werkelijke naam van de innovatie en het ziektebeeld zijn verwijderd omdat anders bedrijfsgevoelige informatie van de klant openbaar wordt) Dit onafhankelijke advies

Nadere informatie

Allogene stamceltransplantatie in Nederland RESULTATEN BIJ PATIËNTEN VAN 16 JAAR EN OUDER

Allogene stamceltransplantatie in Nederland RESULTATEN BIJ PATIËNTEN VAN 16 JAAR EN OUDER Allogene stamceltransplantatie in Nederland RESULTATEN BIJ PATIËNTEN VAN 16 JAAR EN OUDER A.V.M.B. (Ton) Schattenberg, Harry C. Schouten, Leo F. Verdonck, Roel Willemze, J. (Hans) van der Lelie, Peter

Nadere informatie

Onderzoek dr. Leo Kannerhuis en Trimbos Instituut

Onderzoek dr. Leo Kannerhuis en Trimbos Instituut Onderzoek dr. Leo Kannerhuis en Trimbos Instituut Autism Intervention Model (AIM), economisch rekenmodel voor kosteneffectiviteit ASS behandeling drs. Astrid van Dijk, clustermanager R&D, dr. Leo Kannerhuis

Nadere informatie

Tabel 1. Belangrijkste instellingen in KEA model Bron Dosering Xolair Comparator Ciclosporine* Expert commissie Jan 2015.

Tabel 1. Belangrijkste instellingen in KEA model Bron Dosering Xolair Comparator Ciclosporine* Expert commissie Jan 2015. Adaptatie kosteneffectiviteitsmodel voor Xolair in CSU naar de Nederlandse setting Het institute for Medical Technology Assessment (imta) van de Erasmus Universiteit in Rotterdam heeft in opdracht van

Nadere informatie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen

Nadere informatie

Autologe stamceltransplantatie bij hematologische aandoeningen,

Autologe stamceltransplantatie bij hematologische aandoeningen, ONDERZOEK Onderzoek Autologe stamceltransplantatie bij hematologische aandoeningen, 1980-2002 Mariëlle M.J. Beckers, Leo F. Verdonck, Jan J. Cornelissen, A.V.M.B. (Ton) Schattenberg, Jeroen J.W.M. Janssen,

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Acute myeloïde leukemie Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Bloedcelvorming - hematopoiese selfrenewal Multilineage differentiation Acute myeloïde leukemie - AML Normaal beenmerg Bloedarmoede

Nadere informatie

Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen

Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Opbouw Casus Bespreking literatuur Hypothesen met betrekking tot casus Voorgeschiedenis: 1957

Nadere informatie

Prognostische toepassing van flowcytometrie bij het myelodysplastisch syndroom

Prognostische toepassing van flowcytometrie bij het myelodysplastisch syndroom Workshop Flowcytometrie in MDS 5 september 2012 Prognostische toepassing van flowcytometrie bij het myelodysplastisch syndroom Canan Alhan VU Medisch Centrum Cancer Center Amsterdam Klinische prognostische

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML. wat nu?

Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML. wat nu? Persisterende complete moleculaire remissie na imatinib behandeling voor chronische fase CML wat nu? J.H.F Falkenburg Afdeling Hematologie Leids Universitair Medisch Centrum Geen conflicts of interest

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire

Nadere informatie

Workshop. Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid. 1 Nederlands Congres Volksgezondheid 11 april 2012 Amsterdam

Workshop. Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid. 1 Nederlands Congres Volksgezondheid 11 april 2012 Amsterdam Workshop Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid 1 Programma Welkom Heleen Hamberg, RIVM-VTV Presentatie: Wat zijn economische evaluaties? Paul van Gils, RIVM-PZO Presentatie:

Nadere informatie

Uitkomstenonderzoek in non-hodgkin lymphoma. Hedwig Blommestein

Uitkomstenonderzoek in non-hodgkin lymphoma. Hedwig Blommestein Uitkomstenonderzoek in non-hodgkin lymphoma ~Kansen en uitdagingen~ Hedwig Blommestein Inleiding Inhoud presentatie Uitkomstenonderzoek Casus rituximab maintenance Achtergrond Resultaten t Conclusie Uitkomstenonderzoek

Nadere informatie

Van transplantatie tot pil

Van transplantatie tot pil Van transplantatie tot pil Ontwikkelingen binnen de afdeling Hematologie Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie samen werken aan de zorg voor kanker Hematologen houden van bloed! Afdeling Hematologie

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden.

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden. De waardebepaling van nieuwe producten en services in de zorg Het beantwoorden van de vraag of nieuwe producten en services in de zorg daadwerkelijk meerwaarde brengen is niet gemakkelijk. Er is een levendige

Nadere informatie

Nut en noodzaak van CZS profylaxe bij DLBCL in rituximab tijdperk

Nut en noodzaak van CZS profylaxe bij DLBCL in rituximab tijdperk Nut en noodzaak van CZS profylaxe bij DLBCL in rituximab tijdperk Moderator P.J. Lugtenburg speaker Jeanette Doorduijn Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

Moderator. Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC

Moderator. Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC MYELOFIBROSE: DILEMMA VAN TRANSPLANTEREN Moderator Dr. B.J. Biemond Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

Kankerzorg, investeren in goede uitkomsten

Kankerzorg, investeren in goede uitkomsten Kankerzorg, investeren in goede uitkomsten dr. Ronald Spanjers, raad van bestuur, IKNL ir. Steven Lugard, CEO, Performation Dorien de Groot - van de Kreeke MSc MBA, Novivena 1 waarom 2 kanker 3 D(n)OT

Nadere informatie

CML Stoppen van TKI behandeling

CML Stoppen van TKI behandeling CML Stoppen van TKI behandeling Nicole Blijlevens, internist-hematoloog Doelen van CML behandeling 1. Overleving - voorkomen progressie - voorkomen CML-gerelateerde dood 2. Tolereerbare behandeling 3.

Nadere informatie

Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit. Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen

Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit. Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen AANLEIDING: TRANSITIE JEUGDZORG Hoge kosten Complex systeem

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene

Nadere informatie

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Studies bij ouderen Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Disclosures Geen Veroudering maakt een mens uniek Agenda Achtergronden Overwegingen studie bij ouderen Geriatrisch Assessment

Nadere informatie

Kwaliteitscontrole binnen de moleculaire diagnostiek van hematologische maligniteiten

Kwaliteitscontrole binnen de moleculaire diagnostiek van hematologische maligniteiten Radboud University Medical Centre Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences Kwaliteitscontrole binnen de moleculaire diagnostiek van hematologische maligniteiten Bert van der Reijden, PhD Laboratorium

Nadere informatie

Dysplasie in AML en (cyto)genetische. afwijkingen: Chromosoom 3q26 afwijkingen en EVI1

Dysplasie in AML en (cyto)genetische. afwijkingen: Chromosoom 3q26 afwijkingen en EVI1 Dysplasie in AML en (cyto)genetische afwijkingen: Chromosoom 3q26 afwijkingen en EVI1 patient 0390606 BM H11-172 8-2-2011 patient 0390606 dag 24 kuur I H11-428 4-4-2011 patient 0390606 dag 24 kuur I H11-428

Nadere informatie

Klinische implicaties van de EVOLVE studie

Klinische implicaties van de EVOLVE studie ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie

Nadere informatie

impact from intervention strategies A case example from the baking industry

impact from intervention strategies A case example from the baking industry Prospective evaluation of the health impact from intervention strategies A case example from the baking industry Samenwerking Nick Warren, Health and Safety Laboratory Dick Heederik, IRAS, Utrecht University

Nadere informatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie 220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of

Nadere informatie

CML Chronische Myeloide Leukemie

CML Chronische Myeloide Leukemie CML Chronische Myeloide Leukemie Dr. Peter E. Westerweel, Internist-hematoloog Albert Schweitzer Ziekenhuis Dordrecht Hematon patientvereniging Landelijke contactdag 10 mei 2014 Lezing Wat is CML? Enige

Nadere informatie

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen

Nadere informatie

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Acute myeloïde leukemie Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Normale bloedcelvorming Acute myeloïde leukemie (AML) Klonale proliferatie van immature hematopoëtische

Nadere informatie

Inputparameters voor de kosteneffectiviteitanalyse

Inputparameters voor de kosteneffectiviteitanalyse Inputparameters voor de kosteneffectiviteitanalyse Nr. 2018/05A, Den Haag 28 februari 2018 Achtergronddocument bij: Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05, Den Haag 28 februari 2018 Inputparameters

Nadere informatie

Azool resistentie in Aspergillus fumigatus in Nederland

Azool resistentie in Aspergillus fumigatus in Nederland Azool resistentie in Aspergillus fumigatus in Nederland - Het totaal aantal aspergillose patiënten in Nederland Het totaal aantal gevallen van invasieve aspergillose in Nederland is niet goed bekend. Mijn

Nadere informatie

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam EFS bij volwassenen 100% 80% 1989-1994 1995-2000 2001-2006 2007-2012 RSR 60% 40% 2007-2012 20% 0% 1989-1994 0 1 2 3

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Hodgkin lymfoom Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 11 de nascholing Hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Disclosure belangen: PJ Lugtenburg Voor bijeenkomst

Nadere informatie

APPENDIX. Samenvatting voor medisch niet-ingewijden

APPENDIX. Samenvatting voor medisch niet-ingewijden APPENDIX S Samenvatting voor medisch niet-ingewijden 146 Samenvatting voor medisch niet-ingewijden INTRODUCTIE Het onderzoek beschreven in dit proefschrift is uitgevoerd bij patiënten met de ziekte chronische

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Effectiveness of case management in the reduction of COPD re-admissions: results of a pilot study Annelies E. van Eeden, Ingrid van de Poll, Gertrud van Vulpen, Tim Roldaan, Wies Wagenaar, Melinde Boland,

Nadere informatie

Dr. Manuela Joore & Dr. Maiwenn Al Symposium Lancering van de Nieuwe Richtlijn 16 Februari 2016

Dr. Manuela Joore & Dr. Maiwenn Al Symposium Lancering van de Nieuwe Richtlijn 16 Februari 2016 Value of information analyse: een nieuwe eis (1) Dr. Manuela Joore & Dr. Maiwenn Al Symposium Lancering van de Nieuwe Richtlijn 16 Februari 2016 1 Inhoud Manuela Oud versus nieuw Waarom value of information

Nadere informatie

Oogheelkundige klachten na stamceltransplantatie: onderzoek onder lezers van Hematon Magazine. Florence Faqiri, Mehmet Dogrusöz, Martine J.

Oogheelkundige klachten na stamceltransplantatie: onderzoek onder lezers van Hematon Magazine. Florence Faqiri, Mehmet Dogrusöz, Martine J. Oogheelkundige klachten na stamceltransplantatie: onderzoek onder lezers van Hematon Magazine Florence Faqiri, Mehmet Dogrusöz, Martine J. Jager Afdeling oogheelkunde, LUMC, Leiden ACHTERGROND Elk jaar

Nadere informatie

Hypereosinofiel syndroom

Hypereosinofiel syndroom Hypereosinofiel syndroom R. Fijnheer Meander Medisch Centrum/UMCUtrecht HES Incidentie: 2-4 per 1.000.000 per jaar Man> vrouw Leeftijd: 30-70 erg in belangstelling: glivec, mepolizumab etc. Lastig voor

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker M14-361-studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met vergevorderde kleincellige longkanker die behandeld worden met carboplatine en etoposide (standaardbehandeling).

Nadere informatie

HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom

HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom Onderzoek voor patiënten met teruggekeerde of verslechterde multipel myeloom (ziekte van Kahler). Onderzocht wordt of een nieuw medicijn veilig en werkzaam

Nadere informatie

C.A. Uyl-de Groot 1 S.Y. Okhuijsen 1 F.F.H. Rutten 1. 1) Institute for Medical Technology Assessment, Erasmus University Rotterdam.

C.A. Uyl-de Groot 1 S.Y. Okhuijsen 1 F.F.H. Rutten 1. 1) Institute for Medical Technology Assessment, Erasmus University Rotterdam. Cost analysis and substitution of conventional treatment by autologous bone marrow transplantation for patients with (non) Hodgkin's lymphoma or acute myeloid leukemia C.A. Uyl-de Groot 1 S.Y. Okhuijsen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nieuwe vooruitzichten in de karakterisering en behandeling van acute myeloïde leukemie Nederlandse samenvatting 134 Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker, een kwaadaardige aandoening

Nadere informatie

Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek. Individuele Plaatsing en Steun (IPS)

Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek. Individuele Plaatsing en Steun (IPS) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) Jooske van Busschbach A. Dennis Stant 2 H. Michon 3 M van Vugt 3 W. Swildens 4. RGOc/UMCG, Hogeschool Windesheim

Nadere informatie

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van

Nadere informatie

Myelofibrose, PV en ET. Harry C Schouten Department of Hematology Maastricht University Medical Center Maastricht, Netherlands

Myelofibrose, PV en ET. Harry C Schouten Department of Hematology Maastricht University Medical Center Maastricht, Netherlands Myelofibrose, PV en ET Harry C Schouten Department of Hematology Maastricht University Medical Center Maastricht, Netherlands plt ery MSC PSC mono neutro eo baso Blympho LSC T lympho MyeloProliferatieve

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve

Nadere informatie

Acknowledgement. Acknowledgement

Acknowledgement. Acknowledgement Acknowledgement Acknowledgement This study is part of TREND (Trauma RElated Neuronal Dysfunction), a Dutch Consortium that integrates research on epidemiology, assessment technology, pharmacotherapeutics,

Nadere informatie

Preventie van resistentie bij chronische myeloïde leukemie: resultaten van de HOVON 51-studie, waarin imatinib en cytarabine werden gecombineerd

Preventie van resistentie bij chronische myeloïde leukemie: resultaten van de HOVON 51-studie, waarin imatinib en cytarabine werden gecombineerd 3 Preventie van resistentie bij chronische myeloïde leukemie: resultaten van de HOVON 51-studie, waarin imatinib en cytarabine werden gecombineerd Prevention of resistance in chronic myeloid leukemia:

Nadere informatie

Chemotherapie en stolling

Chemotherapie en stolling Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze

Nadere informatie

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom M. van der Sangen, radiotherapeut Borstkanker in perspectief Borstkanker in Nederland Nieuwe borstkankers per jaar: 15.000 Metastasen bij diagnose: 750 (5%)

Nadere informatie

Handleiding P.O.I.N.T. 1.0

Handleiding P.O.I.N.T. 1.0 Handleiding P.O.I.N.T. 1.0 Presentatie van de Opportuniteitskosten calculator behorende bij het rapport Adang et al., Verdringingseffecten binnen het Nederlandse zorgstelsel, Nijmegen 2018. Versie 1.0

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

2. KOSTENEFFECTIVITEIT PET/CT IN STADIUM III/IV PATIËNTEN (met behulp van scenario analyses)

2. KOSTENEFFECTIVITEIT PET/CT IN STADIUM III/IV PATIËNTEN (met behulp van scenario analyses) 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 2. KOSTENEFFECTIVITEIT

Nadere informatie

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard

Nadere informatie

but no statistically significant differences

but no statistically significant differences but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt

Nadere informatie

Leeftijd specifieke zorg

Leeftijd specifieke zorg Leeftijd specifieke zorg Diagnostiek en behandeling van AML; focus op de oudere kwetsbare patiënt Moderator Maaike de Ruijter 1st author / speaker Prof. dr Gerwin Huls, UMCG Leeftijd specifieke zorg Ouderen

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie anno 2014. Guidelines for the treatment of chronic myeloid leukemia in the year 2014

Richtlijnen voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie anno 2014. Guidelines for the treatment of chronic myeloid leukemia in the year 2014 Ned Tijdschr Hematol 2014;11:5 Richtlijnen Richtlijnen voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie anno 2014 Guidelines for the treatment of chronic myeloid leukemia in the year 2014 dr. J.J.W.M.

Nadere informatie

Hematologische tumoren hoever is IO therapie? Monique Minnema, hematoloog UMC Utrecht Cancer Center 2 de multidisciplinair IO symposium

Hematologische tumoren hoever is IO therapie? Monique Minnema, hematoloog UMC Utrecht Cancer Center 2 de multidisciplinair IO symposium Hematologische tumoren hoever is IO therapie? Monique Minnema, hematoloog UMC Utrecht Cancer Center 2 de multidisciplinair IO symposium Vraag 1: Behandelt u patiënten met Morbus Hodgkin? 1. ja 2. nee Vraag

Nadere informatie

OLIJFdag 3 oktober 2015

OLIJFdag 3 oktober 2015 OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening

Nadere informatie

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2 Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Depressieve stoornissen zijn wijdverspreid, hebben nadelige gevolgen voor de kwaliteit van leven van patiënten en hun familieleden. Deze stoornissen worden geassocieerd

Nadere informatie

CAR-T THERAPIE VOOR ACUTE LEUKEMIE: SUCCESSEN, UITDAGINGEN, OPEN VRAGEN

CAR-T THERAPIE VOOR ACUTE LEUKEMIE: SUCCESSEN, UITDAGINGEN, OPEN VRAGEN DIENST HEMATOLOGIE UZ GENT CAR-T THERAPIE VOOR ACUTE LEUKEMIE: SUCCESSEN, UITDAGINGEN, OPEN VRAGEN PENTALFA 15 NOVEMBER 2018 Prof. Dr. Tessa Kerre UZG ACUTE LEUKEMIE: ALL VS AML VS MPAL 2 ALL VS AML Hematopoëse

Nadere informatie

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 8: Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Colorectale kanker (kanker aan de dikke darm of endeldarm) is de belangrijkste oorzaak van uitzaaiingen (metastasen)

Nadere informatie

At the end of the day : moeten we stoppen?

At the end of the day : moeten we stoppen? At the end of the day : moeten we stoppen? Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Staken van ingestelde IC behandeling: waarom? Eerst definieren! Staken: stoppen van iets omdat bijvoorbeeld de

Nadere informatie

IS PREVENTIE MEER KOSTEN-EFFECTIEF DAN CURATIE? Prof. Steven Simoens

IS PREVENTIE MEER KOSTEN-EFFECTIEF DAN CURATIE? Prof. Steven Simoens IS PREVENTIE MEER KOSTEN-EFFECTIEF DAN CURATIE? Prof. Steven Simoens ACHTERGROND Geneesmiddelen dragen bij tot gezondheid, maar groei in geneesmiddelenbudget overtreft economische groei In een context

Nadere informatie

De rol van kostenanalysen in de evaluatie van de ontwikkeling van medische technologieën. De casus allogene stamceltransplantaties

De rol van kostenanalysen in de evaluatie van de ontwikkeling van medische technologieën. De casus allogene stamceltransplantaties Oorspronkelijke stukken De rol van kostenanalysen in de evaluatie van de ontwikkeling van medische technologieën. De casus allogene stamceltransplantaties m.t.groot, m.van agthoven, b.löwenberg, r.willemze

Nadere informatie

Please evaluate the session & the day at

Please evaluate the session & the day at Please evaluate the session & the day at www.hematologiecongres.nl Conflict of Interest Disclosure Form In accordance with the rules of the Health Care Inspectorate (IGZ) Name: Affiliation: S. Oerlemans

Nadere informatie

Chapter 11 Samenvatting

Chapter 11 Samenvatting Chapter 11 Samenvatting 185 SAMENVATTING Economische evaluatie van Preventie Van tekentafel tot de dagelijkse praktijk De kosten van de gezondheidszorg zijn de afgelopen jaren enorm gestegen. Daarom is

Nadere informatie

Multipel myeloom 2012

Multipel myeloom 2012 Multipel myeloom 2012 Op weg naar genezing? Prof. Dr. R Schots MYELOOMKLINIEK UZ Brussel Mijlpalen in de geschiedenis 1969 2008 1996 Mijlpalen in de behandeling van multipel myeloom Autologe stamceltransplantatie

Nadere informatie

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Papiloedeem als eerste presentatie van het POEMS syndroom Dieneke Breukink, ANIOS Interne Geneeskunde R.

Nadere informatie

Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB

Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB Prof. dr. Lieven Annemans Gezondheidseconomische aspecten van bevolkingsonderzoek naar kanker UGent & VUB Een systematische review van de kosteneffectiviteit van bevolkingsonderzoek naar baarmoederhals,

Nadere informatie

Overbehandeling in radiotherapie. Prof. Dr. Caroline Weltens

Overbehandeling in radiotherapie. Prof. Dr. Caroline Weltens Overbehandeling in radiotherapie Prof. Dr. Caroline Weltens 29-09-2018 veilig de lokale therapie verminderen zonder de uitkomst te compromiteren Juiste balans tussen benefit en neveneffecten Bij combinatie

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Inhoud. Schematische voorstelling van de afname van leukemiecellen in de loop van de behandeling

Inhoud. Schematische voorstelling van de afname van leukemiecellen in de loop van de behandeling CML Patiënten Pas De behandeling van chronische myeloïde leukemie (CML) is gericht op het doden van tenminste 99,9% van de leukemiecellen in de eerste 12 maanden van de behandeling. In de meeste gevallen

Nadere informatie

Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op?

Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op? Beheersmaatregelen zijn nodig, levert het in verhouding tot de kosten voldoende op? Marjolein de Weerd Conclusies Interventies vergelijken Wie profiteert en wie betaalt? Probabilistische kosten-baten analyse

Nadere informatie

Hartfalen : diagnose en definities

Hartfalen : diagnose en definities Hartfalen : diagnose en definities Dr. Flor Kerkhof Dr. Stefan Verstraete Dr. Filip De Vlieghere Cardiologie AZ Zeno hartfalensymposium Brugge 17/1/2019 Groei van hartfalen in Europa Prevalentie in Europa

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 147 148 Maligne lymfomen zijn kwaadaardige woekeringen van verschillende typen witte bloedcellen. Deze aandoeningen ontstaan meestal in lymfklieren, maar in ongeveer 40% van de

Nadere informatie

Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027

Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027 Post-ECTRIMS Nascholing Hoe meet je ziekteprogressie? NL/CPX/16/0027 Disclosures Definitie ziekteprogressie Healthy CIS CIS CDMS RRMS SPMS Voorspellende factoren Kliniek Gender EDSS Genetica CSF Relapsen

Nadere informatie