Verslag. georganiseerd door de Dutch Academy for Quality januari Gehouden in. Buitengoed Fredeshiem te Steenwijk de Bult

Transcriptie

1 Verslag 11 e Wintercamp georganiseerd door de Dutch Academy for Quality januari 2017 Gehouden in Buitengoed Fredeshiem te Steenwijk de Bult Alieke ontbreekt helaas op de foto 1

2 DAQ Wintercamp 2017 Kwaliteitsmanagement in organisaties als shared spaces Woensdagavond 18 janauri om acht uur klonk voor de elfde keer de muziek van het DAQ Wintercamp. Een groep van 18 vakgenoten hadden zich verzameld in het gebouw Fredeshiem in Steenwijk de Bult om met elkaar te praten en zich te verdiepen in het thema van 2017: kwaliteitsmanagement in organisaties als shared spaces, regels en ruimte. De opzet van het wintercamp is ieder jaar hetzelfde. Het thema wordt voorbereid door een tweetal deelnemers, dit jaar Kees de Vaal en Rik Spann, en het programma wordt zo ongeveer vormgegeven. De dynamiek van het wintercamp vormt zichzelf door de dingen die gebeuren. Op de woensdagavond is het traditioneel kennismaken met elkaar. Na de openingswoorden van Teun Hardjono namens de Dutch Academy for Quality (DAQ) en de huishoudelijk mededelingen van Arend Oosterhoorn namen Kees de Vaal en Rik Spann als de inhoudelijk organisatoren het stokje over en stuurde de deelnemers na enige inleidende woorden in tweetallen weg met de opdracht met elkaar kennis te maken en te praten over de regels en de ruimte die je in je eigen jeugd hebt ervaren. Dat gaf direct veel interessante discussies. Na de tweetallen werd dat nog even voortgezet in viertallen. Rond tien uur werd de eerste avond van het wintercamp afgerond met een plenaire sessie. Op de donderdagochtend opende Kees de Vaal met een korte inleiding over het Spiral Dynamics model. Daarbij haalde hij ook het boek Reinventing organizations aan van Laloux. Er verandert momenteel veel in organisaties en deze veranderingen gaan ook wel snel. De ontwikkeling naar zelfsturing is daar een voorbeeld van. Dat geeft ook juist de verbinding met het thema weer. Zowel bij zelfsturing als bij shared spaces binnen het verkeer wordt blijkbaar een beroep gedaan om basismechanismen van mensen. Angst is daarbij wellicht een belangrijk mechanisme, omdat iedereen daardoor alert moet zijn op wat er gebeurt en hoe daarop te reageren. De deelnemers werden in drie groepjes verdeeld om met elkaar van gedachten te wisselen over de vraag wat zelfsturing betekent voor jezelf en voor de organisatie waarin of waarvoor je werkt. Levert dat ruimte op, chaos of heb je juist behoefte aan meer kaders of frames. In de terugkoppeling kwam naar voren dat er nog veel ruimte is binnen de regels. Je kunt binnen de regels ook voldoende vrijheid vinden. Als je die ruimte ervaart vindt je als professional ook wel de mogelijkheid om die ruimte te realiseren. Ook ging de discussie over het begrip nut. Wanneer heeft 2

3 iets nut? Zo heeft iemand een brug uit Europa, die hij zeer mooi vond, overgebracht naar een plek midden in de woestijn en daar weer opgebouwd. Is het dan nog wel een brug? Heeft de brug dan nog wel een functie? Blijkbaar is er een sterke behoefte om te duiden wat het nut is. Het mechanisme dat in de inleiding was genoemd, angst, kwam ook weer naar voren. Zorginstellingen hebben een sterk gevaarmijdend gedrag. Standaard is het hanteren van regels en protocollen, ook in de behandeling. Dat verandert nu weer in meer ruimte, maar ook met meer risico s. In de middag startte Rik Spann zijn bijdrage vanuit de muziek. Daar legde hij verbanden met het thema door te wijzen op de logica van de muziek, de verbinding met het rationele. Voor ons is het gevoel van ritme bijvoorbeeld heel anders dan dat van muziek van Afrikaanse oorsprong. Hij nam de deelnemers mee in de gedachtewereld van de film Mind Walk en het werk van Dave Snowden met zijn Cynefin Framework. Allemaal overdenkingen omtrent verbindingen, ritme, regels en ruimte. Alles heeft zo zijn eigen dynamiek, organiseren is iets organisch maken, zodat het vanuit zichzelf het doel kan bereiken. Er zitten volgens dat gedachtengoed drie denkrouten in strategische planning; de toekomst kan worden voorspelt, denken en doen is te scheiden en strategiebepaling is een formeel proces. Als je dat laatste zo in zou richten valt er veel buiten de scope. Hoe bepaal je bijvoorbeeld heelheid? De avond werd gevuld door Patrick Donath en Alieke van der Wijk. Zij doen veel op het gebied van improvisatie theater en Patrick heeft zijn boodschap wereldkundig gemaakt in het youtube filmpje doen is het nieuwe denken. Uitgangspunt was de veronderstelling dat de veranderingen nu zo snel gaan dat we dat niet meer volgens een lineair proces bij kunnen houden, we zullen meer moeten improviseren om bij te blijven (im pro visis = niet vooruit kunnen zien, unexpected data). Volgens de boodschap in de film verlies je in je werkzame leven veel aan creatief vermogen. Toch moeten we steeds sneller veranderen. Het begrip Middernacht werd geïntroduceerd (Eddie Obeng), het moment in tijd dat markeert dat daarvoor de veranderingen trager gingen dan het menselijk verandervermogen bij kan houden en daarna steeds sneller. Je kunt nu dus alleen nog maar snel genoeg leren door te improviseren. Maken van fouten hoort daarbij. 3

4 Er werden veel oefeningen gedaan, veel in tweetallen. Centraal in deze oefeningen stond de vaardigheid om je eigen volgende stap te baseren op wat de ander had gedaan. Probeer maar eens samen een verhaal te vertellen waarbij je ieder om de beurt een woord moet zeggen. Dan krijg je bijzonder interessante verhaallijnen. De vrijdag werd begonnen met een stuk muziek van Rik. Kees spande zich daarna in om de resultaten tot nu toe een beetje samen te vatten. Het wordt allemaal wel veel, de ruimte wordt erg groot, omvat daardoor wel alles, maar is niet meer praktisch invulbaar en maakbaar. Daaruit kwam het voorstel om alle indrukken te laten zakken en van daaruit een aantal thema s vorm te geven waar vanuit wintercamp een ontwikkelingsslag gemaakt zou kunnen worden. Daaruit ontstaan drie hoofd aandachtsgebieden. Wat kunnen we aan de ontwikkeling van het vak nog verder bijdragen, met name gericht op de competenties van de auditoren. Kunnen metaforen helpen om de boodschap verder te verhelderen en welke interessante ontwikkelingsgebieden zijn er nog te bedenken waar we vanuit ons vak een bijdrage kunnen leveren. Deze laatste refereerde ook aan een eerder wintercamp, waar de ontwikkeling van het vakgebied was voorgesteld als de gang van een vloot van bootjes, waarbij ieder bootje zijn eigen bijdrage heeft maar waarbij het geheel wel dezelfde kant op vaart. De middag werd, haast traditioneel, doorgebracht al wandelend in de mooi omgeving van de locatie, het landgoed de Eese. Het hoofd weer even op orde krijgen na zoveel informatie die je ook wel even uit je comfort zone haalt en veel te overdenken geeft. 4

5 De vrijdagavond werd gewerkt aan het vormgeven van de denkproducten van de groepen. 5

6 Deze werden op zaterdagochtend allemaal gepresenteerd. De groep die had nagedacht over de metaforen lieten een film zien how wolves change rivers. Daarin wordt de invloed van de herintroductie van wolven in een ecosysteem getoond. Eerst werd het ecosysteem door mensen beheerst via het afschieten van herten, nu de wolven terug zijn gekomen is er een heel nieuw evenwicht ontstaan dat ook ruimte geeft aan vele andere diersoorten en planten. Door deze invloed is zelfs de loop van de rivieren gewijzigd. De metafoor met het geloof werd ook onder de aandacht gebracht. Hoe dichter je komt bij het bepalen van het begrip kwaliteit, hoe verwarrender het wordt. Daar ligt een vergelijking met wat God nu is. Vandaaruit werd een verbinding gemaakt met het proefschrift over islamitische kwaliteitskunde waar Teun aan het begin van het wintercamp over vertelde. Er werd gerefereerd aan de rijkdom van verhalen vertellen. De groep die de bootjes hadden gemaakt, lieten één voor één deze zien. Na een korte uitleg werd aan de deelnemers gevraagd aan welk bootje ze een bijdrage zouden willen leveren en dat leverde uiteindelijk het onderstaande resultaat op. 11 Auditor 2.0 EOQ werkgroepje 10 Quality Community Dick regionale betwerken van Q-professionals (gekoppeld aan bestaande ondernemersnetwerken/organisatienetwerken Rob in kaart brengen communities (nationaal, internationaal), wat doen ze en wat kunnen ze voor elkaar betekenen Aad wil bijdragen aan forum/website 9 vitalisering kennisaanbod Désirée masterclasses, themadagen ed. Rik professional agility, help mensen met het ontwkkelen van wendbaarheid in de wereld "na middernacht" Arnold vanuit mijn ervaring met persoonscertificering / body of knowledge skills books 8 Financiele dienstverlening 7 Blockchain Aad wil overzicht maken van wat het is en wat het betekent / kan betekenen voor Q Cathy verkennenb toepassingsmogelijkheden voor kennisdelen op gebied van kwaliteit Eric bezoeken congres over blockchain en communiceren met wintercamp leden 6 Defensie 5 Gemeentes en Kwaliteit Elize kwaliteit in het sociale domein - toetsen / KPI - vertrouwen op kwaliteit professional Joost Buitenspiegel - 9 reflectiveragen voor evaluatie van casuistiek Kwaliteitsmanagement (KING) 4 Land en Tuinbouw Barend Procesmanagement 3 Small data Narritives with Numbers 2 Zelforganisatie in de zorg inbreng kwaliteitskunde Cathy uitnutten "bedoeling" verbetercyclus - betekenis geven Kees ervaringen delen Barend 1 Balans controle - vertrouwen Bernadett geen specifiek idee, maar wil wel meehelpen summercamp Barend 6

7 De groep die had nagedacht over de competenties van auditors met als metafoor een goed gesprek bij een kampvuur kwamen met een heel overzicht. Bij de start van de groep was niet direct naar de inhoud gegaan, maar is eerst over de relatie gesproken, waarom ben je in deze groep en wat zouden we allemaal kunnen. De resultaten zijn allemaal overzichtelijk op flipovers getoond. 7

8 Voor we het beseften was het alweer zaterdagochtend 12:00, Teun sloot het wintercamp af. Zoals gebruikelijk. 8

9 Bijlage 1, de deelnemers van het DAQ wintercamp 2017 Arnold Roozendaal Adviseur Roozendaal Human Performance Consultancy BV Arend Oosterhoorn adviseur Oosterhoorn Advies BV Teun Hardjono Hoogleraar, adviseur TwH Advies Kees de Vaal Adviseur De Vaal Advies Aad van Dorp Adviseur Kwaliteit Arbo en Milieu Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium Joost Vos Adviseur RONT Management Consultants Elize Hulscher Adviseur Skopos Adviesgroep Rik Spann Musicoloog The Sound of Management / Groove At Work Cathy Snel Adviseur E3 Bedrijfssystemen BV Reinier de Jong Quality Manager Benelux & Nordic Bureau Veritas Dick Dekker adviseur kwaliteitsmanagement Quadraam Scholengroep Eric Eggermont Adviseur Werken aan Waarde Meta Peek Adviseur RONT Management Consultants Désirée Meijer programmamanager masteropleidingen Schouten & Nelissen University Rob Raven kwaliteitsmanager zoekend Bernadette van Pampus Adviseur BVP organisatieadvies Barend Voskuilen coördinator kwaliteit Zorgboog Alieke van der Wijk Troje, improviseren in de 21e eeuw 9

10 Bijlage 2: het wintercamplied Anthem Leonard Cohen The birds they sang At the break of day Start again I heard them say Don't dwell on what Has passed away Or what is yet to be Yeah the wars they will Be fought again The holy dove She will be caught again Bought and sold And bought again The dove is never free Ring the bells (ring the bells) that still can ring Forget your perfect offering There is a crack in everything (there is a crack in everything) We asked for signs The signs were sent The birth betrayed The marriage spent Yeah the widowhood Of every government Signs for all to see I can't run no more With that lawless crowd While the killers in high places Say their prayers out loud But they've summoned, they've summoned up A thundercloud And they're going to hear from me Ring the bells that still can ring Forget your perfect offering There is a crack, a crack in everything (there is a crack in everything) You can add up the parts You won't have the sum You can strike up the march There is no drum Every heart, every heart to love will come But like a refugee Ring the bells that still can ring Forget your perfect offering There is a crack, a crack in everything (there is a crack in everything) Ring the bells that still can ring (ring the bells that still can ring) Forget your perfect offering There is a crack, a crack in everything (there is a crack in everything) Songwriters: Leonard Cohen 10