Evaluatie Maatregelen Lodijkepad. December 2003.

Transcriptie

1 Datum 9 maart 2004 Nr.: Van Aan Het college van B&W De raads- en duoburgerleden Kopie aan Onderwerp Evaluatie Maatregelen Lodijkepad Mededeling Evaluatie Maatregelen Lodijkepad. December Aanleiding. Op 8 mei 2003 vindt een dodelijk ongeval plaats op het Lodijke pad. Een 6-jarig jongetje, dat met zijn vriendjes op het fietspad verbleef, wordt aangereden door een bromfietser, die op het voor hem verboden fietspad reed. Het jongetje komt ten val tegen een lantaarnpaal en overlijdt ter plaatse. De burgemeester zegt de verontruste buurtbewoners diezelfde avond nog toe, dat er maatregelen getroffen zullen worden. 2. Situatie. Het Lodijkepad is in 1991 aangelegd. Het pad heeft een rechtstand van 900 m. en wordt 5 maal gekruist door zijstraten. Deze kruisingen zijn voorzien van uitritconstructies zodat de fietser altijd voorrang heeft. Tot 1999 maakten zowel bromfietsen als fietsers gebruik van het Lodijkepad. Bij invoering van de maatregel Bromfiets Op de Rijbaan is besloten om op het Lodijkepad geen bromfietsen meer toe te laten(besluit van 18januari 2000). Argument was de aanwezigheid van twee scholen en meerdere speeltuintjes en parkjes langs het pad. Het Lodijkepad is daarom voorzien van borden G11 (rond blauw bord, met een wit fietssymbool). Sinds 15 december 1999, invoering van de maatregel Bromfiets Op de Rijbaan, betekent dit bord een verbod voor bromfietsers. Een speeltuintje langs het Lodijkepad (Ruigewerve) werd door brommerjeugd als hangplek gebruikt. Ze bereiken het speeltuintje onder meer via het Lodijkepad.

2 3. Maatregelen. In overleg met bewoners van de omgeving Lodijkepad en leden van de werkgroep Leefbaarheid van de wijkcommissie Berge Plaat, wordt voor de volgende maatregelen gekozen: * Als extra verduidelijking dat er sprake is van een fietspad en niet van een bromfietspad worden fietssymbolen op het fietspad geschilderd en extra borden G11 (verplicht fietspad) geplaatst. Ook het Zeldijkepad, als aanrijroute voor het Lodijkepad, wordt verplicht fietspad. * Voor de bromfietsers, die het verbod om op het Lodijkepad te rijden overtreden, worden zgn. bromfietsdrempels aangelegd, om de snelheid te verlagen. In tegenstelling tot de bekende verkeersdrempels worden deze drempels verdiept en golvend aangelegd. In deze uitvoering zal de passeersnelheid van bromfietsers ca. 30 km/u bedragen. Voor de fietsers leveren de drempels geen discomfort op. Deze drempel wordt aanbevolen door het CROW (ASVV 11.4/7). Omdat als negatief aspect wordt aangegeven dat bromfietsers de neiging hebben om de drempel via het trottoir te omzeilen, wordt op proef bij één drempel d.m.v. varkensruggen het trottoir afgescheiden van het fietspad. Voor een goede afwatering en om bevriezing te voorkomen moeten extra straatkolken worden aangebracht in de verdiepte delen van de drempel. * De trottoirs die het Lodijkepad kruisen worden voorzien van sluisjes. Hiermee wordt voorkomen dat voetgangers rechtstreeks het fietspad op kunnen lopen. * Sluisjes bij de ingangen van het speeltuintje aan de Ruigewerve moeten ervoor zorgen dat brommerjeugd dit niet langer als hangplek kan gebruiken. * Na een half jaar zullen de maatregelen worden geëvalueerd. 4. Communicatie. De maatregelen zijn tot stand gekomen in nauw overleg met bewoners van Ruigewerve en Kouwerve en leden van de werkgroep Leefbaarheid van de wijkcommissie Bergse Plaat. De bewoners van de wijde omgeving van het Lodijkepad (ca. 300 adressen) worden geïnformeerd over de maatregelen middels een brochure op A3-formaat (zie bijlage). Behalve uitleg over de maatregelen wordt ook het tijdspad aangegeven voor de uitvoering van de maatregelen en de overlast die daarmee gepaard kan gaan. De overlast door de uitvoering van de maatregelen wordt vooral veroorzaakt door het aanbrengen van de bromfietsdrempels. Voor een goede afwatering en om bevriezing te voorkomen moeten extra straatkolken worden aangebracht in de verdiepte delen van de drempel. Daardoor nemen deze werkzaamheden ongeveer drie weken in beslag en zijn in die tijd delen van het Lodijkepad afgesloten. 5. Uitvoering. De maatregelen zijn volgens plan en binnen de gestelde tijd uitgevoerd.

3 6. Evaluatie. Als evaluatie-methode is in overleg met Onderzoek en Statistiek gekozen voor observatie en interviews met de direct betrokkenen Observaties Interviews. 1. Op een stralende woensdagmiddag (5/11/2003) anderhalf uur op het Lodijkepad doorgebracht. Geen enkele bromfietser aangetroffen, ook niet op de speeltuintjes. Overigens ook slechts enkele fietsers gezien (o.a. fietsend over het trottoir). Ondanks het prachtige weer maar weinig kinderen in de speeltuintjes. 2. Op 20 november tijdens de avondspits een uur heen en weer gereden op het Lodijkepad. Geen enkele bromfietser waargenomen. Ook nu weer maar enkele fietsers Ouders en leerkrachten van schoolgaande kinderen. (werkgroep verkeer van b.s. Lodijke en b.s. De Kreek) Net na de zomervakantie was er veel irritatie bij de ouders over de sluisjes. Ouders waren gewend de stoep op te fietsen om hun kind bij de schoolpoort af te zetten. Nu moest men afstappen en te voet door de sluis gaan. Dat zorgde voor opstoppingen op het fietspad. Zowel ouders als teamleden zijn het erover eens dat het een kwestie van attitude is: op tijd naar school zodat er tijd genoeg is om de sluisjes lopend te passeren. De sluisjes zijn immers aangebracht voor de veiligheid van hun kinderen. In de klas is richting de kinderen heel nadrukkelijk aandacht besteed aan het oversteken van het Lodijkepad via de sluisjes. In de bovenbouw zijn kinderen aangesproken op het gedrag als fietser bij de sluisjes Wijkagent. De wijkagent constateert dat er nog nauwelijks bromfietsers van het Lodijkepad gebruik maken. Hij denkt dat het voor een deel ook heeft te maken met de indruk die het dodelijk ongeval heeft gemaakt op de jeugdige bromfietsers. Ook hielden de bewoners bromfietsers zelf aan. Soms ging men zelfs te ver, want snorfietsers mogen nog wel van het fietspad gebruik maken. (Snorfiets is voorzien van een oranje verzekeringsplaatje, max. snelheid 25 km/u, helm is niet verplicht, wel certificaat.) De politie heeft pizzeria s die met koeriers werken aangeschreven (Domino s en New York) en hen aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Gelet op de gevoeligheid heeft de politie de brommerdrempels niet willen uittesten, zoals BN/De Stem voorstelde. Over de sluisjes hoort hij alleen positieve geluiden. Jongeren hangen nog wel in het speeltuintje maar er is meer sprake van dialoog tussen de bewoners en de jongeren. Ook komen ze niet meer via het Lodijkepad aangereden.

4 Wijkcoördinator. Via het wijkspreekuur heeft hij vernomen dat het aantal bromfietsers, dat van het Lodijkepad gebruik maakt, drastisch is teruggelopen. Een aantal bewoners is niet blij met de sluisjes, omdat ze gewend waren de stoep op te fietsen (wat overigens verboden is). Jongelui ontmoeten elkaar nog wel op het speeltuintje met hun bromfiets maar komen niet aangereden via het Lodijkepad maar via aanliggende straten. Hij is tevreden over de communicatie met de bewoners en hoopt dat het in de toekomst zo zal blijven Bewoners omgeving Lodijkepad en werkgroep Leefbaarheid van de wijkcommissie Bergse Plaat. De bewoners en de leden van de werkgroep zijn de volgende vragen voorgelegd: Zijn de maatregelen conform afspraak uitgevoerd? Ja, alleen vlgs. een bewoner zou toegezegd zijn dat alle fietspaden van de Berse Plaat van fietssymbolen worden voorzien. In geen enkel verslag is dit terug te vinden. Dit is ook niet waarschijnlijk omdat volgens de richtlijnen van het CROW enkel fietssuggestiestroken van fietssymbolen worden voorzien en de maatregelen op het Lodijkepad worden gezien als een proef. Hebben de brommerdrempels het beoogde resultaat bereikt: a. minder bromfietsers op het Lodijkepad? Zeer zeker, al wordt betwijfeld dat daar alleen de drempels debet aan zijn. De bewoners zijn door het ongeluk zeer betrokken geraakt en spreken overtreders aan op hun gedrag. Een enkele pizzakoerier wil nog wel eens gebruik maken van het fietspad. b. een lagere snelheid van de illegale bromfietsers? Men vindt van niet, maar een snelheidsverschil van 10 km/u is moeilijk met het oog vast te stellen. Vlgs. de bewoners waren snelheidscontroles door de wijkagent met de lasergun toegezegd. Dit is tot op heden niet waargenomen. De drempels worden niet ontweken door over de stoep te rijden. De afscherming met varkensruggen, zoals dat bij één drempel is uitgevoerd, blijkt onnodig. Is er door de sluisjes een veiliger situatie voor de voetgangers ontstaan? Ja, kinderen kunnen niet meer zo het fietspad oprennen. De ophef over de opstoppingen op het fietspad door de sluisjes wordt afgedaan als gedrag van gehaaste ouders en is intussen ook weggeëbd. Wel zijn de ergernissen over de containerplaatsen gebleven. Omdat bewoners en Saver-medewerkers de containers, ondanks de aangegeven lokaties, heel slordig neerzetten, zijn op de inzameldagen de sluisjes niet optimaal bruikbaar. Ook blijven de containers langer dan noodzakelijk staan. De werkgroepleden zouden graag zien dat alleen aan de straatzijde containers mogen worden geplaatst en niet meer aan de kant van het Lodijkepad. Deze wens wordt in samenspraak met de beleidsmedewerker Afval en Saver uitgewerkt.

5 Weren de sluisjes de brommerjeugd uit de speeltuintjes? Zoals de sluisjes nu staan, kunnen er toch nog bromfietsers op het speeltuintje komen. Suggesties voor verbetering worden gedaan. Wel is de aanrijroute gewijzigd en komen ze niet meer via het Lodijkepad maar via de aanliggende straten. Is er voldoende met de bewoners over de maatregelen gecommuniceerd? Ja, men is tevreden over het communicatie-traject. 7. Kostenoverzicht Investeringen. Extra fietspadborden 900,-- Fietssymbolen spuiten 150,-- Aanleg drempels (asfalt, kolken ) ,-- Hekwerk Levering 6.284,-- Plaatsing 9.779, Totaal , Beheerskosten. De jaarlijkse beheerskosten worden verhoogd met : Kolken zuigen 105,-- Meerwerk door drempels bij het snoeien van de blokhagen 1.784,-- Fietssymbolen spuiten 150, Totaal 2.039,-- 8. Conclusie en aanbevelingen. 8.1 Conclusie. Belangrijk is een antwoord op de vraag wat er geleerd kan worden van de maatregelen zoals die zijn getroffen op het Lodijkepad. Met andere woorden: zullen de maatregelen die op het Lodijkepad zijn getroffen zonder meer op de andere solitaire fietspaden getroffen kunnen worden en zullen ze dan hetzelfde effect hebben? Vooral de effect-vraag is belangrijk. Zoals hierboven vermeld is het thans geconstateerde effect op het Lodijkepad onvoldoende te onderbouwen met concrete meetgegevens aan de hand van bijvoorbeeld referentiecijfers of registraties over een langere termijn.

6 De indruk bestaat dat de getroffen fysieke maatregelen zonder meer een ondersteunend karakter hebben maar het ligt voor de hand te veronderstellen dat vooral een grote betrokkenheid van de bewoners, zich uitend in een grote sociale controle, mede verantwoordelijk is voor het geconstateerde effect. Eén conclusie die daar in ieder geval uit getrokken kan worden houdt in dat vooral die maatregelen getroffen moeten worden die kunnen rekenen op voldoende draagvlak en sociale controle uit de betreffende woonomgeving. Dus: concrete maatregelen aanbrengen na nauw overleg met de betrokken wijk of buurt, bijvoorbeeld via de wijktafel. Wat betreft de fysieke maatregelen het volgende. Het Lodijkepad is voorzien van: a. op het pad geschilderde fietssymbolen en extra verkeersborden; b. verdiepte en golvende bromfietsdrempels; c. sluisjes bij kruisende trottoirs en de ingang van een speeltuintje; Op zich maatregelen waarvan er in principe ook een aantal op of langs andere solitaire fietspaden aangebracht kunnen worden. Maar nogmaals zij daarbij opgemerkt dat nu niet objectief is vast te stellen of ze hetzelfde effect zullen hebben als op het Lodijkepad. Ad a. fietssymbolen en verkeersborden Het aanbrengen van fietssymbolen kan uiteraard alleen op fietspaden die verboden zijn voor bromfietsen. Hierop wordt hierna nog nader ingegaan want daarbij speelt de vraag of alle solitaire fietspaden verboden moeten of kunnen worden voor bromfietsen. Het plaatsen van extra verkeersborden (of herhalingsborden) is veelal geen enkel probleem. Ad b. bromfietsdrempels Die hebben alleen op fietspaden met lange rechtstanden effect. Snelheidsremmers in de vorm van drempels (verhoogd of verdiept) in bochtige trajecten kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Er moet sprake zijn van een voldoende rechtstand in het traject. Per fietspad en per traject zal dus altijd zeer zorgvuldig nagegaan moeten worden of het aanbrengen van die drempels mogelijk en zinvol is. Ad c. sluisjes Die kunnen afhankelijk van de situatie ter plaatse, het al dan niet aanwezig zijn van speelplaatsen enz. langs het fietspad, veelal zonder veel problemen geplaatst worden. Op diverse plaatsen elders in de stad zijn die voorzieningen ook aangebracht Aanbevelingen. De maatregelen zoals die op en langs het Lodijkepad zijn aangebracht kunnen niet 1 op 1 bij alle andere vrijliggende fietspaden in Bergen op Zoom worden toegepast. Daarvoor verschillen die fietspaden te veel van structuur. Hieronder wordt een aantal aanbevelingen gegeven.

7 Ontwerpen fysieke maatregelen bij nieuwe aanleg en reconstructies Bij het ontwerpen van nieuwe fietspaden zullen de ervaringen van het Lodijkepad in ieder geval meegenomen worden. Bij het aanleggen daarvan kunnen voorzieningen ook meteen worden aangebracht. Mits de structuur van het fietspad zich daarvoor leent is het aanbrengen van bijvoorbeeld bromfietsdrempels tijdens de aanleg van het pad nauwelijks kostenverhogend. Ook hekwerkjes en sluisjes kunnen vooraf gepland en aangebracht worden. Overigens ontstaan (of verdwijnen) ook in de loop der tijd sluiproutes waardoor aanvullende maatregelen dan toch weer nodig kunnen zijn. Bij reconstructies geldt in feite hetzelfde. Van geval tot geval zal bekeken moeten worden of en zo ja welke aanvullende maatregelen mogelijk en noodzakelijk zijn. Creëren draagvlak Zoals hierboven vermeld lijkt de sociale controle en betrokkenheid van bewoners een essentiële component voor het welslagen van maatregelen. Bij de voorbereiding van nieuwe projecten en reconstructies wordt steevast een voorlichtingsbijeenkomst voor burgers / belangstellenden georganiseerd. Voor wat betreft de bestaande fietspaden waarvoor thans geen reconstructie of groot onderhoud is voorzien wordt voorgesteld op actieve wijze vanuit de gemeentelijke organisatie het onderwerp veiligheid fietspaden op de agenda van de betreffende wijktafels te plaatsen, e.e.a. in overleg met de wijkmanager en de voorzitter van de wijktafel. Referentie-gegevens Zoals blijkt uit bovenstaand is het thans lastig om concrete resultaat-metingen te verrichten vanwege het ontbreken van referentiecijfers. Het effect van maatregelen is dus niet of nauwelijks te meten. Geadviseerd wordt iedere situatie op zich te beoordelen omdat het niet mogelijk is uit voorgaande enige harde conclusies te trekken. Het verkrijgen van de referentiegegevens kan gebeuren aan de hand van een evaluatie van een aantal fietspaden in de gemeente waarop brommers nog steeds zijn toegestaan. Dat betreft bijvoorbeeld de fietspaden langs de Rooseveltlaan en het fietspad door Tuinwijk. Dit zal in het kader van het Verkeersstructuurplan ook zeker gebeuren. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom,, burgemeester, secretaris