Complex, inflexibel en gespannen

Transcriptie

1 Complex, inflexibel en gespannen AWVN-arbeidsmarktenquête september 2017 Vooruitgang door vernieuwend werkgeven

2 Blad 2 van 12 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 In hoofdpunten... 3 Problemen groter dan gedacht... 4 Niet bij technici alleen... 5 Extra geld niet de oplossing... 6 Ontslagproblemen verkleinen... 8 Ziekte, ziekte, ziekte... 9 Wat vinden werkgevers van de arbeidsmarkt? De AWVN-arbeidsmarktenquête Opdrachtgever Gerard Groten Samensteller Jannes van der Velde Telefoon j.velde@awvn.nl 2017 AWVN De inhoud en ontwerp van dit document is eigendom van AWVN en wordt beschermd door het intellectuele eigendomsrecht. Dit recht gaat op geen enkele wijze over op (rechts)personen die beschikking hebben over dit document. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, door te sturen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar stellen aan derden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van AWVN. AWVN is niet verantwoordelijk voor de inhoud van dit document indien de inhoud daarvan is gewijzigd of aangevuld door (rechts)personen die de beschikking hebben gekregen over dit document / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 2

3 Blad 3 van 12 Samenvatting Complex, inflexibel en gespannen De arbeidsmarkt doet niet wat hij moet doen: vraag en aanbod van arbeid doelmatig bij elkaar brengen. De problemen die werkgevers ondervinden, zijn groter dan gedacht zowel bij het aantrekken als bij het afstoten van personeel, zo blijkt uit de AWVN-arbeidsmarktenquête Schaarste tekent zich op meer functies af dan alleen technisch personeel. Werkgevers bieden vaker dan de afgelopen jaren een vast contract aan, maar investeren ook meer in personeelsdossiers om eventueel ontslag gemakkelijker te laten verlopen. Verder blijft de bestaande regeling voor loondoorbetaling bij ziekte de grootste doorn in de oog van werkgevers. In hoofdpunten - Arbeidsmarktproblemen groter dan gedacht - Ook tekorten aan niet-technisch personeel - Maar geld lijkt niet de oplossing - Wel: duurzame inzetbaarheid en meer vaste banen - Ontslagprocedure blijft ergernis - Ontslag vergemakkelijken door personeelsdossiers - En door vaker contracten voor bepaalde tijd te bieden - Loondoorbetaling zieke werknemers grootste regelgevingsprobleem / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 3

4 Blad 4 van 12 Problemen groter dan gedacht De problemen die werkgevers ondervinden zijn groter dan gedacht. Niet alleen is de krapte breder dan alleen ambachtelijk opgeleiden technici, programmeurs enz. ook liggen de oplossingen niet voor de hand omdat ze tijdrovend zijn (duurzame inzetbaarheid) of rechtstreeks voortvloeien uit wet- en regelgeving (loondoorbetaling bij ziekte) Ondervindt u onderstaande arbeidsmarktproblemen momenteel meer of minder dan 2 jaar geleden? Problemen bij het vinden van geschikt personeel Problemen bij het vasthouden van personeel Problemen bij het ontslaan van personeel veel minder minder gelijk meer veel meer / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 4

5 Blad 5 van 12 Niet bij technici alleen Werkgevers beoordelen in meerderheid (70 procent) de problemen op de arbeidsmarkt als aanzienlijk groter dan twee jaar geleden. Dat geldt zowel voor het aantrekken en vasthouden van personeel als voor het ontslaan. Wat betreft aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, ondervinden bedrijven in toenemende mate niet alleen problemen met het vinden van technisch geschoold personeel, maar ook van commerciële medewerkers, administratief personeel, obers en talloze andere functies. Tegelijkertijd zijn de problemen rond contractvormen, ontslag en loondoorbetaling van ziekte ook gegroeid Als u momenteel problemen ondervindt bij het aantrekken van personeel, betreft dat dan uitsluitend functies in de sfeer van ICT, technologie en techniek? Ja Nee, ook Responses Bij welke functies hebben werkgevers nog meer problemen met het aantrekken van personeel? Genoemd worden onder meer: commercieel personeel, juridisch opgeleiden, productiemedewerkers, zorgpersoneel, financieel medewerkers. / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 5

6 Blad 6 van 12 Extra geld niet de oplossing Er lijkt iets veranderd ten opzichte van eerdere periodes van krapte op de arbeidsmarkt. Vingen werkgevers vroeger het probleem op met extra geld, nu gebruiken ze meer instrumenten om personeel aan te trekken of te binden. Dat verklaart bijvoorbeeld de groeiende populariteit van maatregelen in de sfeer van duurzame inzetbaarheid door gerichte ontwikkeling van medewerkers werkt de interne arbeidsmarkt beter. Daarnaast proberen werkgevers het perspectief van en de zekerheid voor de werkende te vergroten door bijvoorbeeld eerder een vast contract aan te bieden. Eenderde van de Nederlandse werkgevers geeft aan werknemers vaker en sneller in vaste dienst te nemen dan de afgelopen jaren het geval was. Overigens gaat het hier voor een deel ook om een gewoon effect van de aangetrokken economie. Eerst als aanvulling op dergelijk beleid, komt geld ter sprake. Werkgevers proberen financiële middelen te herschikken door bijvoorbeeld keuzepakketten te bieden die de werknemer veel flexibiliteit en keuzevrijheid bieden. Pas daarna komen ze toe aan klassieke financiële prikkels het trekken van de portemonnee. Overigens zegt ook een derde van de werkgevers in toenemende mate gebruik te maken van een ander klassiek middel: het inhuren van flexibel personeel en zzp ers. 4 35,00% 3 25,00% 15,00% 1 5,00% In welke mate neemt u momenteel vaker mensen in vaste dienst dan de afgelopen jaren? Niet Soms Regelmatig Vaak Zeer vaak Responses / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 6

7 Blad 7 van Welke maatregelen neemt u om eventuele problemen rond het aantrekken en vasthouden van personeel te verkleinen? niet enigszins behoorlijk sterk zeer sterk / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 7

8 Blad 8 van 12 Ontslagproblemen verkleinen Dat werkgevers de procedures rond ontslag als lastig en duur ervaren is bekend. Hoe proberen ze die problemen te vermijden? Vooral door extra inspanning te verrichten bij het opbouwen van personeelsdossiers. Sinds de invoering van de WWZ, enige jaren geleden, hebben personeelsdossiers een vaak cruciale rol gespeeld in juridische procedures. Werkgevers hebben zich dat gerealiseerd. Vaker een contract voor bepaalde tijd afspreken, is een goede tweede bij het zoeken naar mogelijkheden om eventuele uitdiensttreding zo gemakkelijk mogelijk te maken. Dat werkgevers het contract voor bepaalde tijd gebruiken om stress bij beëindiging van de dienstbetrekking te voorkomen, was bekend. De beantwoording van deze vraag bevestigt wel het vermoeden dat de WWZ er niet voor heeft gezorgd dat er meer contracten voor onbepaalde tijd worden verstrekt. Dat werkgevers gelijktijdig ook vaker vaste contracten aanbieden, zie het kader Vaker vaste dienst, kan verklaard worden uit de achterliggende overwegingen: als de werkgever voorziet iemand graag langere tijd te willen houden of als het moeite kost iemand aan te trekken, ligt een vast contract steeds vaker voor de hand. Is dat niet het geval en betreft het bijvoorbeeld een functie waarvoor geen schaarste bestaat, dan wordt dat vaste contract juist vermeden. Werk verplaatsen naar het buitenland of het uit besteden, zijn in verband met personeelsproblemen nauwelijks aan de orde Welke maatregelen neemt u om problemen bij het ontslaan van personeel te verkleinen? niet enigszins behoorlijk sterk zeer sterk / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 8

9 Blad 9 van 12 Ziekte, ziekte, ziekte Werkgevers kwalificeren in meerderheid de kosten van zieke werknemers als het grootste met regelgeving samenhangende probleem op de huidige arbeidsmarkt. Niet verbazingwekkend dat verkorting van de periode van loondoorbetaling bij ziekte bovenaan staat op het verlanglijstje van overheidsmaatregelen, voor maatregelen als versoepeling van de kantonrechtersprocedure en een langere keten van contracten voor bepaalde tijd. 5 45,00% 4 35,00% 3 25,00% 15,00% 1 5,00% In welke mate ervaart u problemen op het vlak van personeel door wet- en regelgeving? niet enigszins behoorlijk sterk zeer sterk 45,00% 4 35,00% 3 25,00% 15,00% 1 5,00% Hoe zinvol zijn deze overheidsmaatregelen voor u om vaker vaste contracten aan te bieden? niet zinvol enigszins zinvol behoorlijk zinvol zinvol zeer zinvol / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 9

10 Blad 10 van 12 Wat vinden werkgevers van de arbeidsmarkt? Werkgevers zijn zeer kritisch en bezorgd over de toestand van de arbeidsmarkt. Dat blijkt niet alleen uit de cijfermatige uitwerking van de AWVN-ledenenquête, het blijkt vooral ook uit de antwoorden op een aantal open vragen in het onderzoek. Een kleine bloemlezing van zorg, hoop en ideeën. De arbeidsmarkt is ambigu. Enerzijds zien wij in de buitenwereld krapte ontstaan, aan de andere kant is de arbeidsmarkt star. Lange dienstverbanden blijven de norm, terwijl bedrijfscyclisch veel meer flexibiliteit moet ontstaan. Het zou goed zijn als vluchtelingen eerder mogen werken in plaats van dat ze jaren moeten wachten. Het mes snijdt dan aan meerdere kanten. Vol inzetten op de Nederlandse taal is dan wel een voorwaarde. Ziekteverzuim is de grootste bottleneck. Geen mogelijkheid voor jongeren om zich goed te oriënteren op de arbeidsmarkt. Een soort sociale dienstplicht of stages op middelbaar onderwijs zouden kunnen helpen. Uitzendkracht die in een afdeling heeft gewerkt en die goede inzet heeft getoond, wil je misschien in andere afdeling, waar een kans voor hem is wel een baan aanbieden. Maar dat mag dan vanwege de flexregels vaak niet meer tijdelijk, maar moet direct als vast. Bescherming werknemer te sterk. Maakt ondernemen moeilijk. Stimuleer ondernemerschap en biedt werklozen opleidingen tegen kostprijs aan. Er is een grote groep mensen die niet wil werken. Wij hebben erg veel last van "sollicitatieplichtigen" die flut-briefjes sturen om hun uitkering te kunnen blijven ontvangen. Compleet zinloos! Kernvraagstuk is duurzame inzetbaarheid. Het zou zeer zinvol zijn als er vanuit de overheid juist hier (financiële) ondersteuning zou komen. / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 10

11 Blad 11 van 12 De AWVN-arbeidsmarktenquête 2017 Aan de AWVN-arbeidsmarktenquête 2017 nam een dwarsdoorsnede van de AWVN-achterban en daarmee van het Nederlandse bedrijfsleven deel met een paar afwijkingen van die doorsnede. Zo zijn de categorieën chemische industrie en overige industrie enigszins oververtegenwoordigd en zijn detailhandel en bouw ondervertegenwoordigd. Gezien de bekende problemen in die sectoren kan dat hebben geleid tot een lichte overschatting van de problemen rond technisch opgeleid personeel. Onder de 99 deelnemers waren grotere ( medewerkers) en zeer grote bedrijven (meer dan 5000 medewerkers) oververtegenwoordigd en ondernemingen met minder dan 50 werknemers waren zelfs helemaal afwezig. Deze over- en ondervertegenwoordigingen qua bedrijfsomvang hebben waarschijnlijk geen of nauwelijks effect gehad op de uitkomst van het onderzoek. Qua regionale spreiding van de deelnemende bedrijven is het beeld zoals mocht worden verwacht: een zwaartepunt in Zuid-Holland, vervolgens Noord-Holland en daarachter de overige provincies. 25,00% Hoeveel werknemers heeft uw organisatie in Nederland in dienst? 15,00% 1 Responses 5,00% Minder dan of meer / Vooruitgang door vernieuwend werkgeven/ 11

12