SEPA migratiemonitor

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SEPA migratiemonitor"

Transcriptie

1 SEPA migratiemonitor Meting najaar 2012 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland November 2012 Nationaal Forum SEPA-migratie

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING EN SAMENVATTING 3 2. HOOFDRESULTATEN VAN HET ONDERZOEK 2.1 SEPA-bewustzijn bedrijfsleven en overheidsgebruikers Informatiebehoefte Voorbereidingen op komst Europese betaalmiddelen Ontwikkeling van software voor de overgang op SEPA Houding ten aanzien van SEPA Verwachte knelpunten van overgang naar Europese betaalmiddelen CONCLUSIES 20 BIJLAGE I: Onderzoeksmethodologie 22 2

3 1. INLEIDING EN SAMENVATTING De weg naar één Europese betaalmarkt (SEPA, Single Euro Payments Area) houdt voor bedrijven en de publieke sector vergaande aanpassingen en investeringen in. Op verzoek van betrokken partijen monitort DNB de SEPA-migratie van bedrijven en de publieke sector. Doel is inzicht te krijgen in het SEPA-bewustzijn en de kennis van de veranderingen voor de eigen organisatie; de stadia van voorbereiding; het feitelijke gebruik van Europese overschrijvingen en incasso s. Voor de gehanteerde onderzoeksmethodologie wordt verwezen naar bijlage I. Voorliggende monitor beschrijft de resultaten van de zesde meting, die in het najaar van 2012 is verricht. Evenals bij de vorige meting is de enquête afgenomen bij het MKB, het grootbedrijf, het middelgrootbedrijf, gemeenten, publieke instellingen en IT-bedrijven die betalingssoftware ontwikkelen. In maart 2012 is de campagne Over op IBAN gestart, met o.a. als doelstellingen het SEPA-bewustzijn onder bedrijven te verhogen en hen aan te zetten tot actie om zelf te gaan migreren naar de Europese overschrijving en incasso. De vergelijking tussen de resultaten van de vorige en de huidige meting geeft dus inzicht in het effect van deze campagne. Het algemene beeld dat uit de zesde meting naar voren komt is dat publieke instellingen, gemeenten en grote bedrijven bekend zijn met de komst van SEPA. Bij het MKB en het middelgrootbedrijf is er sprake van een toenemende bekendheid over de komst van SEPA. Van de MKB ers weet inmiddels nog 41% niet wat SEPA inhoudt, terwijl dat in de vorige monitor nog 56% was. Voor het middelgrootbedrijf is dit percentage gedaald van 19% naar 1%. De behoefte aan informatie varieert van algemeen (indien er nog weinig bekendheid is met SEPA), zeer specifieke vragen, tot geen informatiebehoefte (zowel bij groepen met weinig kennis als bij de publieke instellingen, die juist een hoog kennisniveau hebben). De belangrijkste informatiebron voor de meeste groepen is de huisbank. De publieke instellingen zijn de enige uitzondering: bij deze groep wordt de overheid het meest genoemd als informatiebron. Ten opzichte van de vorige meting is er een duidelijke vooruitgang in de voorbereiding op de komst van Europese betaalmiddelen. Ook hebben meer bedrijven en organisaties hun eigen migratie gepland, waarbij voor grote bedrijven de belangrijkste pieken liggen in juli/juli 2013 en in oktober

4 Publieke instellingen hebben hun migratie over het algemeen eerder gepland dan het grootbedrijf. Veel kleinere bedrijven en ook gemeenten hebben nog geen planning voor hun migratie. Over het algemeen zijn bedrijven en overheden neutraal over SEPA. Het grootbedrijf en de publieke instellingen zijn iets negatiever dan de vorige meting en het MKB, middelgrootbedrijven en gemeenten zijn juist iets positiever dan in de vorige meting. De ontwikkeling van software voor zowel de Europese overschrijving als voor de Europese incasso is vooruitgegaan. Ten opzichte van de vorige meting bevinden meer softwareleveranciers zich in de fases: testen, bouwen, en klaar voor gebruik. De grootste knelpunten blijven de leveranciers zien in onvoldoende standaardisatie in de bank-klant interface en gebrek aan testfaciliteiten. 4

5 HOOFDRESULTATEN UIT HET ONDERZOEK 2.1 SEPA-bewustzijn bedrijfsleven en overheidsgebruikers De eerste stap in de migratie naar SEPA is het bewust worden van de eenwording van de Europese betaalmarkt. Dit is gemeten door te vragen of men van SEPA gehoord heeft, of men weet wat het inhoudt en of men een helder beeld heeft van de veranderingen voor de eigen organisatie. Tabel 1: Weet u wat de eenwording van de Europese betaalmarkt inhoudt? * Ja Wel van gehoord, maar weet niet precies wat het inhoudt Nooit van gehoord Type gebruiker MKB (n=500) 22% 37% 41% Middelgrootbedrijf ( werknemers) (n=100) 61% 38% 1% MKB onderverdeeld naar grootteklassen werknemers 48% 40% 12% werknemers 38% 44% 18% 5-19 werknemers 26% 41% 33% 2-4 werknemers 30% 40% 30% ZZP 16% 34% 50% MKB onderverdeeld naar sector Informatie en communicatie 19% 65% 17% Groothandel 27% 51% 22% Vervoer en opslag 17% 35% 48% Horeca 33% 36% 31% Zorg (markt) 19% 22% 59% Detailhandel 31% 34% 35% Industrie 22% 51% 27% Cultuur/sport/recreatie 9% 40% 51% Bouwnijverheid 15% 27% 58% Zakelijke en financiële dienstverlening 22% 31% 47% Bij het MKB is het SEPA-bewustzijn gestegen: 22% geeft aan te weten wat SEPA inhoudt, 37% heeft wel eens iets over SEPA gehoord maar weet niet precies wat het inhoudt en 41% heeft nog nooit van SEPA gehoord. Bij de vorige meting wist slechts 9% wat SEPA inhoudt en had 56% nog nooit van SEPA gehoord. * Aan de grootbedrijven, publieke instellingen en gemeenten is deze vraag niet gesteld omdat bij voorgaande metingen het bewustzijn al zeer hoog was. 5

6 Grafiek 1: Heeft u een beeld van de veranderingen die de komst van Europese betaalmiddelen voor uw organisatie met zich meebrengt? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 85% 76% 57% 46% 37% 40% 36% 31% 26% 21% 15% 7% 7% 7% 6% 3% 0% 0% 0% 0% MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Geen inzicht Onvoldoende inzicht Algemeen beeld Volledig beeld Van de MKB ers heeft 57% een algemeen of volledig beeld van de veranderingen die SEPA meebrengt voor het eigen bedrijf (zie grafiek 1). Bij de vorige meting was dit slechts 15%. Het percentage MKB ers dat nog helemaal geen inzicht heeft is ten opzichte van de vorige meting gedaald van 70% naar 37%. Er is een duidelijk verband tussen SEPA-bewustzijn en de grootte van het bedrijf: hoe groter, hoe meer kennis van SEPA. Bij de sectoren springen informatie en communicatie en groothandel er in positieve zin uit: in deze sectoren zijn duidelijk meer bedrijven bekend met SEPA dan in de overige sectoren en hebben ook meer bedrijven een algemeen of volledig beeld van de veranderingen die SEPA met zich meebrengt. Bedrijven die specifieke veranderingen weten te noemen verwijzen vooral naar het aanpassen van rekeningnummers in crediteuren- (33%) en debiteurenbestanden (29%), het vermelden van IBAN op facturen (22%), het aanpassen van het interne betalings- en administratiesysteem (9%) en het implementeren van SEPA-proof software (7%). 43% van de MKB ers weet geen enkele verandering te noemen Van de middelgrote bedrijven weet 61% wat SEPA inhoudt en 86% heeft een algemeen of volledig beeld van de veranderingen die het met zich meebrengt voor het eigen bedrijf. Van deze bedrijven geeft 1% aan nog nooit van SEPA gehoord te hebben en heeft 7% geen inzicht in de veranderingen die SEPA met zich meebrengt. Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van de vorige meting, toen 19% nog nooit van SEPA gehoord had en 34% aangaf geen inzicht te hebben in de veranderingen die SEPA met zich meebrengt. De verandering die het meest genoemd worden door het middelgrootbedrijf is het aanpassen van rekeningnummers in debiteuren- en crediteurenbestanden. 6

7 Meer dan de helft van de middelgrote bedrijven noemt dit (62% voor crediteurenbestanden, 52% voor debiteurenbestanden). Andere veranderingen die door relatief veel middelgrote bedrijven genoemd worden zijn het vermelden van IBAN op facturen (28%), het aanpassen van het interne betalings- en administratiesysteem (28%) en het implementeren van SEPA-proof software (26%). Van de middelgrote bedrijven weet 13% geen enkele verandering te noemen. Bij deze meting is aan de MKB ers en middelgrote bedrijven ook gevraagd of ze bekend zijn met IBAN. Bij 89% van het MKB en 100% van het middelgrootbedrijf is dit het geval. IBAN is dus duidelijk bekender dan SEPA onder deze doelgroepen. Vrijwel alle deelnemende grootbedrijven geven aan een algemeen of volledig beeld te hebben van de veranderingen die SEPA voor hun bedrijf met zich meebrengt. Ten opzichte van de vorige meting geven nu meer bedrijven aan een volledig beeld te hebben (76%, tegenover 56% een half jaar geleden). Een zeer klein deel van de grootbedrijven (3%) zegt onvoldoende inzicht hierin te hebben. Als gevraagd wordt naar specifieke veranderingen noemen vrijwel alle grootbedrijven het vermelden van IBAN op facturen, het implementeren van SEPA-proof software, het omzetten van rekeningnummers in crediteuren- en debiteurenbestanden, het aanpassen van het interne betalings- en administratiesysteem en het informeren van klanten. Ook het aanpassen van contracten met banken het vervangen van bestaande machtigingen bij de zakelijke incasso worden door een meerderheid van de grootbedrijven genoemd. Bij de monitor zijn voor het eerst alle gemeenten op de hoogte van de overgang naar een Europese betaalmarkt. Het percentage dat zegt een volledig beeld te hebben is gestegen van 16% naar 36%. Van de grootste gemeenten ( of meer inwoners) zegt 50% een volledig beeld te hebben. Het merendeel van de gemeenten (57%) heeft een algemeen beeld, terwijl 6% geen of onvoldoende inzicht heeft. Bij de vorige monitor had 19% geen of onvoldoende inzicht. Als gevraagd wordt naar de maatregelen die ze moeten nemen weten de meeste gemeenten te noemen dat IBAN vermeld moet worden op facturen, postpapier e.d., dat rekeningnummers aangepast moeten worden in crediteurenen debiteurenbestanden en dat klanten geïnformeerd moeten worden. Maatregelen die weinig genoemd worden zijn: het vervangen van de bestaande machtigingen bij zakelijke klanten; het aanpassen van de contracten met banken; en het aanpassen van het interne betalings- en administratiesysteem aan de Europese incasso. De vorige keer was dit 0%. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de groep grootbedrijven deze keer aanmerkelijk groter is dan bij de vorige meting (aan deze meting hebben 77 grootbedrijven meegedaan, tegenover 32 bij de vorige meting). Het gaat dus niet om bedrijven die bij de vorige meting wél een algemeen of volledig beeld hadden. 7

8 Bij de publieke instellingen hebben alle deelnemers of een algemeen beeld of een volledig beeld over de komst van de Europese betaalmarkt. In vergelijking tot de vorige monitor is het percentage dat een volledig beeld heeft wel gestegen van 69% tot 85%. Maatregelen die het meest genoemd worden zijn: Het internationale bankrekeningnummer (IBAN) verplicht vermelden op facturen, postpapier e.d.; het aanpassen van de rekeningnummers in crediteurenbestanden en het informeren van klanten. Maatregelen die weinig genoemd worden zijn: het aanpassen van de contracten met banken; het aanpassen van interne betalings- en administratiesystemen aan de Europese incasso; en het vervangen van bestaande machtigingen bij zakelijke klanten. Bij alle groepen is dus een duidelijke stijging te zien in het SEPA-bewustzijn tussen de vorige meting (vlak voor de start van de Over op IBAN-campagne) en de huidige (na een half jaar campagne). Tabel 2: Heeft u een beeld van de veranderingen die de komst van Europese betaalmiddelen voor uw bedrijf/organisatie met zich meebrengt? Geen inzicht Onvoldoende inzicht Algemeen beeld Volledig beeld Type gebruiker MKB (n=500) 37% 7% 26% 31% Middelgrootbedrijf (n=100) 7% 7% 40% 46% Grootbedrijf (n=77) 0% 3% 21% 76% Gemeenten (n=119) 0% 6% 57% 36% Publieke instellingen (n=13) 0% 0% 15% 85% MKB onderverdeeld naar grootteklassen werknemers 12% 12% 35% 41% werknemers 12% 12% 40% 37% 5-19 werknemers 32% 11% 30% 26% 2-4 werknemers 31% 7% 26% 36% ZZP 42% 5% 24% 28% MKB onderverdeeld naar sector Informatie en communicatie 14% 13% 50% 23% Groothandel 19% 1% 41% 38% Vervoer en opslag 42% 18% 21% 19% Horeca 38% 21% 20% 22% Zorg (markt) 64% 3% 20% 13% Detailhandel 32% 2% 29% 38% Industrie 23% 11% 30% 36% Cultuur/sport/recreatie 48% 9% 34% 10% Bouwnijverheid 62% 13% 11% 14% Zakelijke en financiële dienstverlening 34% 3% 22% 41% Gemeenten onderverdeeld naar grootte of meer inwoners 0% 0% 50% 50% tot inwoners 0% 7% 29% 64% tot inwoners 0% 5% 60% 35% tot inwoners 0% 3% 66% 31% tot inwoners 0% 29% 71% 0% 8

9 2.2 Informatiebehoefte De meeste MKB ers (60%) zeggen geen behoefte te hebben aan informatie over SEPA. MKB ers die een informatiebehoefte hebben zijn vooral op zoek naar algemene informatie (20%). Als MKB ers wel specifieke vragen hebben gaan die vooral over de aanpassingen in het interne betalings- en administratiesysteem (4%), wanneer we precies overgaan op de SEPA-standaarden (4%), de benodigde aanpassingen op het gebied van software (4%), de wijzigingen bij incasso s (3%), het omzetten van rekeningnummers (3%) en welke betaalmiddelen door SEPA geraakt worden (3%). Maar liefst 72% van de middelgrote bedrijven zegt geen behoefte te hebben aan informatie. Bedrijven die wel informatie willen hebben vooral vragen over wijzingen bij incasso s (12%) of hebben behoefte aan algemene informatie (5%). Grote bedrijven en organisaties hebben vooral behoefte aan informatie over de nationale communicatiecampagne (38%), de migratiestatus in andere landen (25%), het gebruik van BIC (22%), juridische verschillen in betaalvoorwaarden tussen eurolanden (21%) en aanpassingen in de software (19%), klant-bankinterface (17%) en het interne betalings- en administratiesysteem (14%). De top drie meest genoemde vragen bij de gemeenten is totaal anders dan bij de laatste monitor. Gemeenten hebben op dit moment vooral vragen over het communicatieplan campagne over de overgang naar Europese standaarden en betaalmiddelen richting Nederlandse bevolking en bedrijfsleven (31%); de kosten van de migratie (34%) en of de binnenlandse betaaltarieven gaan veranderen (27%). Een groot deel van de publieke instellingen geeft aan nergens meer over geïnformeerd te hoeven worden (54%). Indien er wel wat wordt aangegeven zijn het vragen over de verschillen in productvoorwaarden tussen de nieuwe Europese en de Nederlandse betaalmiddelen (23%); de migratiestatus in andere eurolanden (23%) en het communicatieplan en campagne over de overgang naar Europese standaarden en betaalmiddelen richting Nederlandse bevolking en bedrijfsleven (23%). Anders dan in de eerste metingen is in deze monitor gevraagd door welke instanties deelnemers geïnformeerd zijn over de komst van Europese betaalmiddelen. De ondervraagde groepen worden het meest geïnformeerd door de eigen huisbank. Voor de top 3 van genoemde instanties per doelgroep, zie tabel 3. 9

10 Tabel 3: Top 3 genoemde instanties waardoor deelnemers geïnformeerd zijn over de komst van Europese betaalmiddelen MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Huisbank Huisbank Huisbank Huisbank De overheid Media Media DNB De overheid Huisbank Boekhouder/ accountant/ administratiekantoor Softwareleverancier Media Media Media 2.3 Voorbereidingen op komst Europese betaalmiddelen Er blijven grote verschillen bestaan tussen groepen gebruikers in de voortgang en voorbereiding op de komst van de Europese overschrijving (SEPA Credit Transfer, SCT) en de Europese Incasso (SEPA Direct Debit, SDD). Van de MKB ers is het grootste deel nog niet begonnen met de voorbereidingen. In de andere groepen is het grootste deel van de bedrijven/organisaties inmiddels wel gestart, maar veel middelgrote bedrijven en gemeenten bevinden zich nog in de uitzoekfase. De meeste grootbedrijven en alle publieke instellingen zijn concreet bezig met de voorbereidingen of zelfs al over. De publieke instellingen zijn van alle groepen het verst gevorderd. Van het MKB heeft 70% nog geen voorbereidingen getroffen voor de overgang op de Europese overschrijving (zie grafiek 2). Dit is een vooruitgang ten opzichte van de vorige meting, toen dit aandeel nog 85% was. Bedrijven met 20 of meer werknemers zijn duidelijk verder dan kleinere MKB ers. Ook zijn er verschillen tussen sectoren, waarbij vooral de groothandel duidelijk verder gevorderd is dan de overige sectoren. In de sectoren zorg en bouw is juist een opvallend hoog percentage nog niet met de voorbereidingen begonnen (zie tabel 4, op bladzijde 16/17). Van de MKB ers die nog niets aan de voorbereiding gedaan hebben denkt 24% nog voldoende tijd te hebben omdat de deadline pas op 1 februari 2014 is, geeft 21% aan dat zij niet veel hoeven aan te passen voor hun bedrijf, wist 20% niet dat ze verplicht iets moesten doen en weet 17% niet wát ze moeten doen. Verder heeft 12% nog geen tijd gehad en verwacht 14% van de MKB ers dat de overgang geregeld gaat worden door een ander (bank, softwareleverancier of externe boekhouder/accountant/administratiekantoor). Van de MKB ers die al wel begonnen zijn met uitzoeken wat er moet gebeuren maar nog niet concreet met de voorbereidingen bezig zijn zegt 40% maar weinig aan te hoeven passen voor hun bedrijf, denkt 40% nog voldoende tijd te hebben voor 1 februari 2014 en heeft 30% nog geen tijd gehad om met de voorbereidingen te beginnen. Verder wacht 11% op bericht van hun softwareleverancier en 10% op bericht van hun bank. 10

11 Ruim de helft van MKB ers heeft nog geen planning voor de overgang op de Europese overschrijving (54%). Dit is wel een duidelijke verbetering ten opzichte van de vorige meting, toen 78% dit nog niet wist. De meeste bedrijven die wel een tijdsplanning hebben willen over in de eerste (12%) of tweede (16%) helft van % wil nog in 2012 over en 9% wacht tot begin Slechts 3% is al volledig over. Grafiek 2: Voorbereiding Europese overschrijving 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Weinig tot niets Uitzoeken wat er moet gebeuren Bezig met de impactanalyse Bezig met de requirements/opstellen van een plan Uitvoering is intern gestart Bezig met het testen Bezig met de implementatie Volledig over op de Europese overschrijving Van het middelgrootbedrijf heeft 21% nog niets gedaan voor de overgang op de Europese overschrijving. Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van de vorige meting, toen 41% aangaf nog niets gedaan te hebben. Van de bedrijven die nog niets gedaan hebben verwacht 38% dat dit geregeld wordt door een ander (bank, softwareleverancier of externe boekhouder/accountant/ administratiekantoor). Verder geeft 22% aan nog geen tijd hiervoor gehad te hebben, ziet 16% nog geen urgentie omdat de SEPA-standaarden pas op 1 februari 2014 verplicht zijn, wist 10% niet dat ze verplicht iets moesten doen en verwacht 7% maar weinig aan te hoeven passen voor hun bedrijf. Van de bedrijven die al wel begonnen zijn met uitzoeken wat er moet gebeuren maar nog niet concreet met de voorbereidingen bezig zijn zegt 51% nog voldoende tijd te hebben omdat de overgang pas op 1 februari 2014 verplicht is. Verder heeft 23% nog geen tijd gehad, wacht 11% op bericht van de softwareleverancier en heeft 9% nu geen geld om met de concrete voorbereidingen te beginnen. Van de middelgrootbedrijven heeft 27% geen concrete planning voor de overgang op de Europese overschrijving. Dit is een verbetering ten opzichte van de vorige meting, toen 49% nog geen planning hiervoor had. De middelgrootbedrijven die een planning hebben zijn ongeveer gelijk verdeeld over het eerste en tweede halfjaar van 2013 ( 29% wil over in het eerste halfjaar, 28% in het tweede). 5% van 11

12 de middelgrootbedrijven wil nog in 2012 over en 7% wacht tot begin Slechts 5% is al volledig over. Bij de grootbedrijven is 87% concreet bezig met de voorbereiding op de Europese overschrijving of zelfs al helemaal over. Dit is hoger dan bij de vorige meting (toen 72%). Waar bij de vorige meting een groot deel van de grootbedrijven nog bezig was met de impactanalyse (34%) zijn de meeste bedrijven die fase nu voorbij en zijn bezig met het opstellen van een plan (30%) of zijn intern al gestart met de uitvoering (32%). Van deze groep heeft 4% nog niets gedaan aan de voorbereiding. Bij de grootbedrijven die nog niets gedaan hebben aan de voorbereiding of die nog in de uitzoekfase zijn is de meest genoemde reden een gebrek aan tijd. Slechts 14% van de grootbedrijven heeft nog geen concrete planning voor de overstap op de SCT. Bij de vorige meting was dit nog 38%. De hoogste piek komt volgens de nu bekende planningen in juni % van de grootbedrijven heeft de migratie naar SCT in die maand gepland. Ook willen veel bedrijven overstappen in juli (12%) of oktober (14%) Halverwege 2013 zou volgens de huidige planningen 40% van de grootbedrijven over zijn. Uit de resultaten van de gemeenten blijkt dat 14% nog niets heeft gedaan, 41% bezig is met uitzoeken wat er dient te gebeuren en dat 45% begonnen is met de voorbereidingen voor de overgang op de Europese overschrijving. Dit is een verbetering ten opzichte van de vorige meting. Meer gemeenten zijn nu van de uitzoekfase naar de concrete voorbereidingsfase overgestapt. Het percentage dat nog geen voorbereidingen heeft getroffen is significant gedaald van 41% eind 2011, naar 32% in het voorjaar van 2012 tot 13% bij de huidige meting. Het deel van de gemeenten dat al volledig over is op het gebruik van Europese overschrijvingen blijft 1%. Van de gemeenten die al gebruik maken van de Europese overschrijving gebruikt 15% deze voor binnenlandse en grensoverschrijdende betalingen. De meeste gemeenten die nog niet volledig over zijn op het gebruik van de Europese overschrijving geven aan in 2013 over te gaan. Alle ondervraagde publieke instellingen zijn bij deze meting concreet bezig met de voorbereidingen op de overgang naar de Europese overschrijving (85%) of kunnen al betalingen accepteren en verrichten (15%), waarvan 5 deelnemers alleen nog maar gebruik maakt van Europese overschrijvingen. De meeste publieke instellingen die nog niet volledig over zijn op het gebruik van de Europese overschrijving geven aan in 2013 over te gaan. Bedrijven en organisaties die gebruik maken van incasso s moeten zich niet alleen voorbereiden op de Europese overschrijving, maar ook voor de Europese incasso. Uit de enquête blijkt dat 27% van de MKB ers, 65% van de middelgrootbedrijven, 87% van de grootbedrijven, 79% van de gemeenten en 46% van de publieke instellingen gebruik maken van incasso s. De voorbereidingen van deze 12

13 bedrijven en instellingen op de Europese incasso lopen over het algemeen nog sterk achter op de voorbereidingen op de Europese overschrijving. Bij de publieke instellingen zijn de deelnemers grotendeels concreet met de voorbereiding bezig. Niemand geeft aan weinig tot niets gedaan te hebben. Eén deelnemer geeft aan alleen nog de Europese incasso te gebruiken. Ten opzichte van de vorige meting zijn de meeste publieke instellingen wel verder in hun voorbereidingen, het merendeel is nu met bezig met de requirements en het opstellen van een plan, terwijl bij de vorige meting het merendeel bezig waren met de impactanalyse. Bij de gemeenten is de groep die nog niets gedaan heeft verder gedaald van 38% tot 23%. Nog geen enkele gemeente is volledig over op de Europese incasso. 43% is aan het uitzoeken wat er gedaan moet worden, en 34% is bezig met voorbereidingen (ten opzichte van 12% in de vorige meting). De meeste publieke instellingen en gemeenten geven aan in 2013 over te gaan. Grafiek 3: Voorbereiding Europese incasso 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Weinig tot niets Uitzoeken wat er moet gebeuren Bezig met de impactanalyse Bezig met de requirements/opstellen van een plan Uitvoering is intern gestart Bezig met het testen Bezig met de implementatie Volledig over op de Europese incasso Van de MKB ers die gebruik maken van incasso s heeft 80% nog niets gedaan aan de voorbereidingen op de Europese incasso. Dit is nauwelijks veranderd ten opzichte van de vorige meting (toen 82%). Het percentage dat nog niet begonnen is met de voorbereidingen is vrijwel gelijk in alle grootteklassen, behalve de grootste ( werknemers). Van die laatste groep heeft 65% nog niets gedaan. De sectoren groothandel, detailhandel en in mindere mate vervoer en opslag lopen voor op de andere sectoren wat de voorbereidingen op de Europese incasso betreft. Van de bedrijven die nog niets gedaan heeft wist 25% niet dat ze verplicht waren om iets te doen, denkt 22% nog voldoende tijd te hebben voor 1 februari 2014, heeft 17% nog geen tijd gehad en weet 13

14 12% nog niet wat ze moeten doen. 16% verwacht dat hun bank, softwareleverancier en/of externe boekhouder/accountant/administratiekantoor de migratie voor ze regelt. MKB ers die wel bezig zijn met uitzoeken wat er moet gebeuren maar nog niet begonnen zijn met de concrete voorbereidingen denken nog voldoende tijd te hebben (25%), verwachten weinig aanpassingen te moeten doen (25%), wachten op bericht van hun softwareleverancier (22%) of hun bank (18%), hebben nog geen tijd gehad (9%) of hebben nog onvoldoende informatie (9%). Net zoals bij de overschrijvingen weet 54% van de MKB ers nog niet wanneer ze overstappen op de Europese incasso (bij de vorige meting was dit 80%). Ook de planningen van de bedrijven die al wel weten wanneer ze overgaan komen grotendeels overeen met de planningen voor de overschrijving: 4% zegt al over te zijn, 5% wil nog in 2012 over, 16% in het eerste halfjaar van 2013, 16% in het tweede halfjaar van 2013 en 5% begin Van het middelgrootbedrijf heeft 27% nog niets gedaan aan de overstap op de Europese incasso. Dit is een sterke verbetering ten opzichte van de vorige meting (toen 65%). Van de middelgrootbedrijven die nog niets gedaan hebben verwacht 27% dat ze maar weinig hoeven te doen voor hun bedrijf, wist 27% niet dat ze verplicht iets moeten doen, denkt 27% nog voldoende tijd te hebben omdat de deadline pas 1 februari 2014 is, heeft 22% nog geen tijd gehad om met de voorbereidingen te beginnen en verwacht 16% dat hun migratie geregeld wordt door een ander (bank, softwareleverancier of externe boekhouder/accountant/administratiekantoor). Middelgrootbedrijven die al wel bezig zijn met uitzoeken wat ze moeten doen maar nog niet met de concrete voorbereidingen begonnen zijn hebben nog geen tijd gehad (41%), denken voor 1 februari 2014 nog voldoende tijd te hebben (31%), wachten op bericht van hun softwareleverancier (15%) of verwachten voor hun bedrijf weinig aanpassingen te doen (13%). Van de middelgrote bedrijven heeft 38% nog geen planning voor de overstap op de Europese incasso. Dat is een verbetering ten opzichte van de vorige meting, toen 49% nog geen planning had. Net zoals bij de overschrijving is de migratie van de middelgrote bedrijven die al wel een planning hebben ongeveer gelijk verdeeld over het eerste en het tweede halfjaar van 2013: 25% wil in het eerste halfjaar over en 25% in het tweede. Verder wil 3% nog dit jaar over en wacht 8% tot begin Bij het grootbedrijf is het percentage dat nog niets gedaan heeft gedaald ten opzichte van de vorige meting (toen 13%, nu 3%). Net zoals bij de overschrijvingen zijn ook hier de meeste grootbedrijven de fase van het maken van een impactanalyse voorbij. Veel bedrijven zijn nu bezig met het opstellen van een plan (39%) of zijn intern al begonnen met de uitvoering (27%). Slechts een klein deel (13%) van de grootbedrijven heeft nog geen concrete planning voor de overstap op de Europese incasso. Bij de vorige meting was dit nog 43%. Evenals bij de overschrijving ligt de hoogste piek in juni 2013, met 14

15 19%. Ook zijn er pieken in juli (13%) en oktober (16%) Halverwege 2013 is volgens de nu bekende planningen 33% van de bedrijven over op de Europese incasso. In het Nationaal Forum SEPA-migratie (NFS) van 16 mei 2012 is besloten dat de Acceptgiro aangepast wordt aan Europese standaarden, zodat deze ook na 1 februari 2014 kan worden gebruikt. In deze monitor is daarom voor het eerst gemeten hoever de verschillende groepen deelnemers zijn in de voorbereiding op de komst van de IBAN-Acceptgiro. In het algemeen is de voorbereiding op de IBAN-Acceptgiro nog in een beginstadium. Een groot deel van zowel de publieke instellingen als de gemeenten hebben nog niets gedaan of zijn aan het uitzoeken wat gedaan moet worden of bezig met de impactanalyse. Ditzelfde geldt voor MKB en middelgrootbedrijf. Van het grootbedrijf is wel een groot deel (46%) al bezig met het maken van een plan of de uitvoering daarvan. Grafiek 4: Voorbereiding IBAN-Acceptgiro 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Weinig tot niets Uitzoeken wat er moet gebeuren Bezig met de impactanalyse Bezig met de requirements/opstellen van een plan Uitvoering is intern gestart Bezig met het testen Bezig met de implementatie Volledig over op de IBAN-Acceptgiro In februari 2012 is het SEPA-migratieplan vastgesteld door het Nationaal Forum SEPA-migratie. In dit plan zijn afspraken opgenomen over de data waarop groepen gebruikers migreren: grootzakelijke gebruikers in de periode tot 1 juli 2013 en kleinzakelijke gebruikers tot uiterlijk de wettelijke einddatum 1 februari Uit de resultaten van deze monitor blijkt dat 40% van de grootbedrijven dit volgens de huidige planningen gaat halen voor de overschrijving (12% is van plan in juli 2013, dus vlak ná deze deadline, te migreren). Bij de incasso ligt dit percentage nog wat lager: 33% is van plan voor de deadline uit het migratieplan te gaan migreren (en 13% vlak daarna, in juli 2013). Ongeveer de helft van de grootbedrijven heeft hun migratie dus pas na de zomer van 2013 gepland, in de periode waarin zowel volgens het migratieplan als volgens de monitor ook de kleinzakelijke gebruikers migreren. Er dreigt dus een concentratie van de migratie te ontstaan in de tweede helft van

16 Tabel 4: Voorbereidingsfase op overgang Europese betaalmiddelen Europese overschrijving Weinig tot niets gedaan Bezig met uitzoeken en impactanalyse Bezig met requirements en uitvoering Bezig met testen en implementatie Volledig over Type gebruiker MKB 70% 8% 6% 11% 3% Middelgrootbedrijf 19% 27% 26% 21% 5% Grootbedrijf 4% 22% 62% 10% 1% Gemeenten 13% 49% 28% 9% 1% Publieke instellingen 0% 0% 54% 31% 15% MKB onderverdeeld naar grootteklasse werknemers 40% 16% 12% 14% 8% werknemers 40% 16% 20% 17% 4% 5-19 werknemers 65% 12% 8% 9% 4% 2-4 werknemers 59% 13% 8% 11% 7% ZZP 79% 5% 4% 11% 0% MKB onderverdeeld naar sector Informatie en communicatie 57% 17% 10% 9% 1% Groothandel 23% 24% 27% 21% 2% Vervoer en opslag 64% 7% 5% 20% 4% Horeca 74% 14% 3% 2% 8% Zorg (markt) 95% 4% 0% 0% 0% Detailhandel 63% 16% 5% 9% 6% Industrie 72% 4% 6% 14% 2% Cultuur/sport/ recreatie 85% 9% 1% 4% 1% Bouwnijverheid 93% 2% 1% 4% 0% Zakelijke en financiële dienstverlening 79% 2% 2% 13% 4% Gemeenten onderverdeeld naar grootte of meer inwoners 0% 33% 50% 17% 0% tot inwoners 0% 21% 57% 21% 0% tot inwoners 14% 52% 25% 6% 2% tot inwoners 7% 66% 21% 7% 0% tot inwoners 71% 14% 0% 14% 0% 16

17 Weinig tot niets gedaan Bezig met uitzoeken en impactanalyse Europese incasso Bezig met requirements en uitvoering Bezig met testen en implementatie Volledig over Type gebruiker MKB 80% 9% 1% 6% 4% Middelgrootbedrijf 32% 40% 15% 11% 0% Grootbedrijf 3% 27% 65% 3% 1% Gemeenten 23% 53% 23% 1% 0% Publieke instellingen 0% 43% 57% 0% 0% MKB onderverdeeld naar grootteklasse werknemers 65% 12% 9% 14% 0% werknemers 82% 9% 0% 5% 4% 5-19 werknemers 78% 15% 3% 4% 0% 2-4 werknemers 81% 16% 0% 2% 2% ZZP 82% 0% 0% 9% 9% MKB onderverdeeld naar sector Informatie en communicatie 95% 2% 1% 3% 0% Groothandel 51% 6% 0% 23% 19% Vervoer en opslag 70% 6% 0% 12% 12% Horeca 84% 16% 0% 0% 0% Zorg (markt) 82% 17% 0% 0% 0% Detailhandel 55% 44% 0% 1% 0% Industrie 83% 0% 14% 3% 0% Cultuur/sport/ recreatie 88% 6% 1% 5% 0% Bouwnijverheid 97% 3% 0% 0% 0% Zakelijke en financiële dienstverlening 95% 3% 0% 0% 1% Gemeenten onderverdeeld naar grootte of meer inwoners 0% 33% 67% 0% 0% tot inwoners 31% 38% 31% 0% 0% tot inwoners 20% 55% 24% 1% 0% tot inwoners 25% 65% 10% 0% 0% tot inwoners 75% 25% 0% 0% 0% 2.4 Ontwikkeling van software voor de overgang op SEPA Deze monitor hebben 21 softwarebedrijven deelgenomen aan de inventarisatie. De ontwikkeling van software voor zowel de Europese overschrijving als voor de Europese incasso is vooruitgegaan. Ten opzichte van de vorige meting bevinden meer softwareleveranciers zich in de fases: testen, bouwen, en klaar voor gebruik. Van de leveranciers die concreet bezig zijn verwachten de meesten in 2012 klaar te zijn met softwarepakketten voor de Europese overschrijving en in 2013 met de softwarepakketten voor de Europese incasso. Van alle leveranciers geeft het merendeel aan dat bij verschillende klanten de 17

18 softwarepakketten al zijn aangepast of geeft aan dat de softwarepakketten automatisch aangepast zullen worden via een nieuwe release. Hoewel de ontwikkeling van SEPA-proof software dus vooruit is gegaan, loopt deze toch achter bij de afspraken in het SEPA-migratieplan. Hierin is namelijk de afspraak opgenomen dat per 1 oktober 2012 alle pakketten aangepast moeten zijn voor het gebruik van de Europese overschrijving en incasso. Bij een aanzienlijk deel van de pakketten is dit dus niet het geval. De softwareleveranciers is voor het eerst ook gevraagd naar de voorbereiding op de IBAN-Acceptgiro. 33% geeft aan nog niet te weten wanneer ze willen starten met de uitrol van de software, maar wel bekend te zijn met de wijzigingen. 14% geeft aan niet te weten wanneer ze willen starten, maar ook niet bekend te zijn met de wijzigingen. 19% heeft aan een planning te hebben, 29% geeft aan geen software te ontwikkelingen voor de IBAN-Acceptgiro en 5% geeft aan dat de software al klaar is voor gebruik. Grafiek 5: Hoe ver bent u met de ontwikkeling van software van SEPA-betaalmiddelen voor binnenlandse betalingen? Europese overschrijving Europese incasso 9% 5% 6% 6% De software is klaar voor gebruik 5% 43% 18% 35% Bezig met het testen van de software Bezig met het bouwen van de software Bezig met ontwerp en specificaties 29% Bezig met analyse 9% 24% 12% Nog niets aan gedaan De leveranciers is ook gevraagd hoe ver ze voor hun eigen bedrijf zijn met de overgang op de Europese overschrijving. Hieruit blijkt dat 10% hier nog niets aan gedaan heeft (ten opzichte van 32% bij de vorige meting), 0% bezig is uit te zoeken wat hiervoor moet gebeuren (ten opzichte van 15% bij de vorige meting), 72% concreet bezig is met de voorbereidingen (ten opzichte van 28% bij de vorige meting), 14% Nederlandse en Europese overschrijvingen gebruikt en 4% alleen nog Europese overschrijvingen gebruikt. 18

19 Softwareleveranciers zien op dit moment als belangrijkste knelpunten de onvoldoende standaardisatie in de bank-klant interface, gebrek aan testfaciliteiten en dat banken en processoren niet op tijd klaar zijn. Dit is onveranderd ten opzichte van de vorige monitor. De meest genoemde onderwerpen waar softwareleveranciers nog over geïnformeerd willen worden zijn verschillen tussen banken in de aanlevering van betaalopdrachten (67%), de migratiestatus in andere eurolanden (29%) en de specificaties van de Europese betaalmiddelen (14)%. Deze informatie zouden ze van de NVB of DNB willen ontvangen. 2.5 Houding ten aanzien van SEPA Het oordeel over de verwachte gevolgen van SEPA voor de eigen organisatie is over het algemeen neutraal tot positief (zie grafiek 6). Van alle groepen zijn de middelgrote bedrijven het meest positief (zie tabel 8). MKB ers, middelgrootbedrijven en gemeenten zijn ten opzichte van de vorige meting iets positiever geworden over SEPA, grootbedrijven en publieke instellingen juist minder positief. Grafiek 6: Verwachte gevolgen van SEPA voor uw organisatie Publieke instellingen Gemeenten Grootbedrijf Middelgrootbedrijf MKB 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 (zeer ongunstig) (neutraal) (zeer gunstig) Tabel 8: Gemiddelde oordelen over SEPA Najaar 2010 Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Najaar 2012 MKB 4,6 4,3 4,1 4,1 4,5 Middelgrootbedrijf - 4,8 4,6 4,5 4,6 Grootbedrijf 4,2 4,3 4,5 4,1 3,6 Gemeenten 3,7 4,2 4,0 4,3 4,4 Publieke instellingen 6,2 3,9 4,3 5,1 4,3 19

20 Bij de MKB ers valt op dat bedrijven in de sectoren groothandel (4,9), vervoer en opslag en informatie en communicatie (beide 4,8) positiever staan ten opzichte van SEPA en bedrijven in de cultuur, sport en recreatie en de bouwsector juist minder positief (beide 4,0). Geen enkele sector staat gemiddeld negatief ten opzichte van SEPA. Eén van de doelstellingen van de Over op IBAN-campagne is een neutrale houding t.o.v. SEPA. De daling van de waardering van SEPA onder de grootbedrijven tot onder het neutrale niveau is hiervoor dus een punt van aandacht. 2.6 Verwachte knelpunten van overgang naar Europese betaalmiddelen De overgang naar Europese betaalmiddelen kan op organisaties een sterke wissel trekken, onder meer doordat administratiesystemen en rekeningnummers van klanten moeten worden aangepast en doordat hierover voorlichting aan klanten en burgers moet worden gegeven. Aan bedrijven en overheden is daarom gevraagd welke knelpunten zij zien bij de overgang naar SEPA. De meest genoemde knelpunten zijn opgenomen in tabel 9. Tabel 9: Meest genoemde knelpunten per gebruikersgroep MKB Middelgrootbedrijf Grootbedrijf Gemeenten Publieke instellingen Geen knelpunten Geen knelpunten Veel tijd kwijt aan de benodigde aanpassingen Nieuwe software die niet goed werkt aanpassingen Veel tijd kwijt aan de benodigde aanpassingen Weet niet Nieuwe software die niet goed werkt Veel tijd kwijt aan de benodigde aanpassingen Nieuwe software die niet goed werkt Hoge investeringskosten Veel fouten bij overboekingen door burgers en bedrijven Veel vragen van burgers en bedrijven Veel tijd kwijt aan benodigde Nieuwe software die niet goed werkt Onduidelijkheid in de markt door het naast elkaar bestaan van Nederlandse en Europese standaarden en betaalmiddelen De helft van de MKB ers ziet geen knelpunten. Ook bij de vorige meting was dit het meest genoemde knelpunt. Verder weet 11% van de MKB ers niet wat mogelijke knelpunten zouden kunnen zijn. MKB ers die wel knelpunten noemen vrezen vooral veel tijd kwijt te zijn aan de benodigde aanpassingen in de administratie. Bij het middelgrootbedrijf is net zoals bij de vorige meting geen knelpunten duidelijk het meest gegeven antwoord. Middelgrote bedrijven die wel knelpunten zien wijzen vooral op nieuwe software die niet goed werkt en de tijd die men kwijt is aan de aanpassingen in de administratie. 20

21 Grootbedrijven weten in tegenstelling tot MKB ers en middelgrote bedrijven veel mogelijke knelpunten te noemen. Meer dan de helft van de grootbedrijven noemt als knelpunt de hoeveelheid tijd die men kwijt is aan de benodigde aanpassingen, nieuwe software die niet goed werkt en hoge investeringskosten. Bij de gemeenten zijn de verwachte knelpunten nagenoeg hetzelfde als bij de vorige meting. Wat nu als een nieuw knelpunt in de top drie is gekomen is veel vragen van burgers en bedrijven. De publieke instellingen noemen ook dezelfde knelpunten als bij de vorige meting. Nieuw in de top drie is dat nieuwe software niet goed werkt. 3. CONCLUSIES Uit de zesde SEPA-Migratiemonitor van het najaar 2012 blijkt dat er een duidelijke vooruitgang is ten opzichte van de vorige meting, maar ook dat veel grote bedrijven hun migratie later gepland hebben dan afgesproken in het nationale SEPA-migratieplan. Ook de ontwikkeling van software voor het gebruik van de Europese overschrijving en incasso loopt achter bij de afspraken in het migratieplan. Een half jaar na de start van de campagne Over op IBAN is bij alle onderzochte groepen de bekendheid met SEPA flink toegenomen en is ook een vooruitgang waargenomen in de voorbereiding op de komst van Europese betaalmiddelen. Een groot deel van het MKB, middelgrootbedrijf en de gemeenten bevinden zich echter nog in de beginfase van de voorbereidingen of hebben weinig tot niets gedaan. De meeste middelgrootbedrijven, grootbedrijven, gemeenten en publieke instellingen verwachten in 2013 klaar te zijn voor gebruik van Europese betaalmiddelen. Het grootste deel van het MKB geeft aan nog geen planning te hebben of verwacht in 2013 klaar te zijn. Ook in de informatiebehoefte zijn er grote verschillen tussen de groepen. Het grootste deel van het MKB en het middelgrootbedrijf heeft, net als bij de vorige monitor, geen specifieke informatiebehoefte. Voor grootbedrijven ligt de grootste behoefte in informatie over de nationale communicatiecampagne en de migratiestatus in andere landen. De gemeenten hebben vooral vragen over de nationale communicatiecampagne en de kosten van migratie. Een groot deel van de publieke instellingen geeft aan nergens meer over geïnformeerd te hoeven worden. Indien er wel wat wordt aangegeven zijn het vragen over de verschillen in productvoorwaarden tussen de nieuwe Europese en de Nederlandse betaalmiddelen en de migratiestatus in andere eurolanden. Over de verwachte gevolgen voor de eigen organisatie zijn de deelnemers grotendeels neutraal tot positief. De middelgrote bedrijven zijn het meest positief. Het middelgrootbedrijf is samen met het 21

22 MKB en de gemeenten iets positiever dan bij de vorige meting. De grootbedrijven en de publieke instellingen zijn iets negatiever ten opzichte van de vorige meting. De meest genoemde knelpunten zijn onveranderd ten opzichte van de vorige meting. Enkele daarvan zijn de hoeveelheid tijd die men kwijt is aan de benodigde aanpassingen, nieuwe software die niet goed werkt en hoge investeringskosten. Veel bedrijven en organisaties zijn voor de overgang op SEPA afhankelijk van softwareleveranciers. In het SEPA-migratieplan is daarom afgesproken dat softwarepakketten 1 oktober 2012 gereed moeten zijn. Uit de resultaten van deze monitor blijkt dat dit niet gehaald wordt, maar dat de ontwikkeling van software voor zowel de Europese overschrijving als voor de Europese incasso wel is vooruitgegaan. Ten opzichte van de vorige meting bevinden meer softwareleveranciers zich in de fases: testen, bouwen, en klaar voor gebruik. Van de leveranciers die concreet bezig zijn verwachten de meesten in 2012 klaar te zijn met softwarepakketten voor de Europese overschrijving en in 2013 met de softwarepakketten voor de Europese incasso. In deze monitor is voor het eerst geïnventariseerd hoever de verschillende groepen deelnemers zijn in de voorbereidingen op de komst van de IBAN-Acceptgiro. In het algemeen bevinden de voorbereidingen op de IBAN-Acceptgiro zich nog in een beginstadium. 22

23 Bijlage I Onderzoeksmethodologie 1. Vragenlijsten Het MOB-secretariaat heeft vragenlijsten opgesteld voor zes typen zakelijke afnemers van betaaldiensten: de overheid, het grootbedrijf, het middelgrootbedrijf, het MKB, gemeenten en softwareleveranciers. De vragenlijsten voor het MKB, het middelgrootbedrijf, het grootbedrijf en de overheidsbedrijven komen in sterke mate met elkaar overeen, hoewel de vraagstelling is toegespitst op hun kennis over betalingsverkeer. De lijsten bevatten kwalitatieve vragen over SEPA-bewustzijn, de gemaakte voorbereidingen en de geplande overgang op de Europese overschrijving en de Europese incasso en, indien van toepassing, over het gebruik van de nieuwe Europese betaalmiddelen. Ook bevatten zij vragen over informatiebehoefte, verwachte aanpassingen en consequenties van SEPA voor de eigen onderneming/organisatie en verwachte knelpunten. De vragenlijsten worden aangepast aan veranderende omstandigheden. Ook ervaringen van vorige metingen kunnen leiden tot enkele aanpassingen in de vragen. 2. Dataverzameling en samenstelling steekproeven Midden- en kleinbedrijf Evenals bij de eerste vijf metingen heeft DNB Stratus Marktonderzoek telefonische interviews laten afnemen onder ondernemers in het midden- en kleinbedrijf, gestratificeerd naar tien sectoren en vijf grootteklassen. De sectoren zijn: industrie, bouwnijverheid, detailhandel, horeca (hoge transactiebedragen), groothandel, vervoer en opslag, informatie en communicatie, dienstverlening, cultuur en recreatie en de zorgsector (markt). De grootteklassen gemeten naar aantal werknemers zijn: ZZP, 2-4 werknemers, 5-19 werknemers, werknemers, werknemers. De sectoren die in de steekproef zijn opgenomen zijn na weging representatief voor het MKB in de beschouwde (deel)sectoren. De maximale onnauwkeurigheidsmarge voor uitspraken over de onderzoekspopulatie na weging is ca. 7%. De resultaten voor specifieke sectoren en grootteklassen zijn indicatief. In totaal heeft een geheel nieuwe groep van 500 MKB ers deelgenomen aan deze monitor. Middelgrootbedrijf Middelgrootbedrijven zijn bedrijven met tussen de 200 en 999 werknemers. DNB heeft ook hiervoor Stratus Marktonderzoek telefonische interviews laten afnemen, onderverdeeld in dezelfde sectoren als het MKB. In totaal is de enquête bij 100 middelgrootbedrijven afgenomen. De resultaten zijn indicatief, maar niet representatief voor het middelgrootbedrijf in de beschouwde (deel)sectoren. 23

24 Grootbedrijf De vragenlijst voor grootbedrijven is uitgezet bij 122 grote bedrijven uit de achterban van de leden van de Task Force SEPA Nederland (m.n. VNO-NCW, waterbedrijven, energiebedrijven, verzekeraars en de Dutch Association of Corporate Treasurers) en bedrijven geselecteerd door de bancaire Stuurgroep SEPA. In totaal hebben 77 bedrijven de enquête ingevuld. De resultaten zijn indicatief voor het grootbedrijf in Nederland, maar niet representatief. Gemeenten Deze enquête is in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) toegespitst op de gemeenten. Alle gemeenten van Nederland, ruim 400, zijn benaderd voor deelname aan de monitor, daarop hebben 119 gemeenten gehoor gegeven door het invullen van de online enquête. De resultaten zijn indicatief voor de gemeenten in Nederland. Publieke instellingen DNB heeft samen met het Ministerie van Financiën de leden van het SEPA Platform voor de Publieke Sector (SPPS) benaderd voor deelname. Financiën heeft het SPPS in 2008 ingericht om de overgang naar SEPA van de Rijksoverheid, lagere overheden en zelfstandige bestuursorganen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Van de 25 SPPS-leden hebben er 13 deelgenomen aan deze monitor. Een zestal SPPS-leden is een gemeente en is daarom in de enquête voor gemeenten opgenomen. De resultaten zijn indicatief voor grote publieke instellingen in Nederland. Softwareleveranciers Voor de softwareleveranciers wordt de groep benaderd die deze monitor de vorige keer hebben ingevuld, aangevuld met softwarebedrijven die de vorige keer niet hebben meegedaan, maar wel voor veel bedrijven software leveren. Dit laatste kunnen we achterhalen omdat we in de vragenlijsten aan de overige deelnemers van een eerdere monitor gevraagd hebben, wie hun softwareleveranciers zijn. De resultaten zijn indicatief voor de softwareleveranciers in Nederland. 24

SEPA migratiemonitor

SEPA migratiemonitor SEPA migratiemonitor Meting voorjaar 2012 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland Mei 2012 Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer

Nadere informatie

SEPA migratiemonitor. Meting najaar 2013

SEPA migratiemonitor. Meting najaar 2013 SEPA migratiemonitor Meting najaar 2013 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland November 2013 Nationaal Forum SEPA-migratie

Nadere informatie

SEPA migratiemonitor

SEPA migratiemonitor SEPA migratiemonitor Meting voorjaar 2013 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland Mei 2013 Nationaal Forum SEPA-migratie INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

SEPA migratiemonitor

SEPA migratiemonitor SEPA migratiemonitor Meting najaar 2011 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland November 2011 Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer

Nadere informatie

SEPA migratiemonitor

SEPA migratiemonitor SEPA migratiemonitor Meting voorjaar 2010 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland Mei 2010 Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer

Nadere informatie

SEPA migratiemonitor

SEPA migratiemonitor SEPA migratiemonitor Meting najaar 2010 Bewustwording, voorbereiding en gebruik van Europese betaalmiddelen door bedrijven en overheidsgebruikers in Nederland November 2010 Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer

Nadere informatie

SEPA-middag Forum Standaardisatie, 4 september 2012 Michiel van Doeveren, Secretaris NFS

SEPA-middag Forum Standaardisatie, 4 september 2012 Michiel van Doeveren, Secretaris NFS Nederland klaar voor IBAN en SEPA? Publieke sector klaar? SEPA-middag Forum Standaardisatie, 4 september 2012 Michiel van Doeveren, Secretaris NFS 1 Agenda - Achtergrond van Single Euro Payments Area (SEPA)

Nadere informatie

Frans van Beers Stuurgroep SEPA Platform Administratieve Software Maarssen, 28 september 2010

Frans van Beers Stuurgroep SEPA Platform Administratieve Software Maarssen, 28 september 2010 SEPA status update Frans van Beers Stuurgroep SEPA Platform Administratieve Software Maarssen, 28 september 2010 Overgang naar SEPA is onvermijdelijk 2004 2006: Europese Commissie vind één infrastructuur

Nadere informatie

Speech SEPA migratie Nederland last call for boarding

Speech SEPA migratie Nederland last call for boarding Speech SEPA migratie Nederland last call for boarding Dames en heren, Op weg naar Leiden kwam ik vanochtend langs Schiphol. En ik realiseerde me weer hoe complex het vliegverkeer in elkaar zit. Dagelijks

Nadere informatie

en de Europese overschrijving

en de Europese overschrijving De Europese overschrijving Inleiding Waarom een nieuwe Europese overschrijving Wat is de Europese overschrijving Wat moet u doen? 1. Verzamel informatie over de Europese overschrijving 2. Benoem een projectleider

Nadere informatie

NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN. 17 februari 2012

NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN. 17 februari 2012 NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN 17 februari 2012 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 INLEIDING 6 HOOFDSTUK 2 KADER VOOR HET SEPA-MIGRATIEPLAN 7 2.1 Aannames verordening 7 2.2 Uitgangspunten migratieplan 8 HOOFDSTUK

Nadere informatie

SEPA komt er aan! 1 februari 2014. Februari 2013 FJ Dalstra Doest

SEPA komt er aan! 1 februari 2014. Februari 2013 FJ Dalstra Doest SEPA komt er aan! 1 februari 2014 Februari 2013 FJ Dalstra Doest Inleiding Naar aanleiding van de presentatie SEPA komt er aan!, ontvangt u deze hand out. Hierin staan de onderwerpen, die in de presentatie

Nadere informatie

Betalen in SEPA; wat verandert er in Nederland? workshop. Frans van Beers (Stuurgroep SEPA) Detailhandel Nederland Delft, 8 juni 2010

Betalen in SEPA; wat verandert er in Nederland? workshop. Frans van Beers (Stuurgroep SEPA) Detailhandel Nederland Delft, 8 juni 2010 Betalen in SEPA; wat verandert er in Nederland? workshop Frans van Beers (Stuurgroep SEPA) Detailhandel Nederland Delft, 8 juni 2010 scope SEPA veranderingen Huidige betaalmarkt (met huidig rekeningnummer)

Nadere informatie

Grensoverschrijdend betaalgedrag van Nederlanders in 2014

Grensoverschrijdend betaalgedrag van Nederlanders in 2014 Grensoverschrijdend betaalgedrag van Nederlanders in 2014 Uitkomsten DNB onderzoek naar hoe Nederlanders betalen in en naar het buitenland 1 Nederlanders gebruiken in het buitenland vaker contant geld

Nadere informatie

Mohamed Amri. Manager productmanagement

Mohamed Amri. Manager productmanagement 24 mei 2012 Mohamed Amri Manager productmanagement o MKB ers, middelgrote bedrijven: onbekend met SEPA en gevolgen voor eigen organisatie o Gemeenten, MKB ers en middelgrote bedrijven: onvoorbereid

Nadere informatie

SEPA Kennisevent 17 september 2013. No time to waste. 17 september 2013 SEPA Kennisevent. 2012 Exact

SEPA Kennisevent 17 september 2013. No time to waste. 17 september 2013 SEPA Kennisevent. 2012 Exact SEPA Kennisevent 17 september 2013 No time to waste 17 september 2013 SEPA Kennisevent SEPA Kennisevent 17 september 2013 Agenda 17 september 2013 SEPA Kennisevent Wanneer en hoe begonnen met SEPA De hobbels

Nadere informatie

SEPA: Europa gaat over op IBAN

SEPA: Europa gaat over op IBAN SEPA: Europa gaat over op IBAN Delft, 17 september 2012 Rob Timmers Agenda Waarom SEPA? Wat verandert er voor u? Kansen en uitdagingen van SEPA Tijdlijnen SEPA Waarom SEPA? Lissabon agenda ; Europa wil

Nadere informatie

STAPPENPLAN Uw sportvereniging over op IBAN

STAPPENPLAN Uw sportvereniging over op IBAN Iedereen in Nederland gaat de komende jaren gebruik maken van IBAN (International Bank Account Number* ) als rekeningnummer. Dit geldt voor bedrijven en consumenten, maar ook voor verenigingen. Ook de

Nadere informatie

Microsoft Dynamics NAV voorbereiden op SEPA en IBAN

Microsoft Dynamics NAV voorbereiden op SEPA en IBAN Microsoft Dynamics NAV voorbereiden op SEPA en IBAN 2012 GAC Business Solutions De Scheper 307 5688 HP Oirschot +31 (0)499 58 28 28 info@gac.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Introductie... 3 2 Wat

Nadere informatie

Betalen in het eurogebied: nog niet alle wensen vervuld

Betalen in het eurogebied: nog niet alle wensen vervuld ers zijn over het algemeen positief over de bestaande betaalmogelijkheden, maar toch betaalt men in of naar het buitenland niet altijd zoals men zou willen. Zo is de tevredenheid over de acceptatie van

Nadere informatie

Betalingsverkeer via IBAN en SEPA

Betalingsverkeer via IBAN en SEPA Betalingsverkeer via IBAN en SEPA Gaston Aussems Programmabureau SEPA DNB ICT Financials 29 november 2012 Agenda 1. Wat is SEPA? 2. Hoe migreren we in Nederland? 3. Wat is de impact van SEPA? 4. Hoe pakt

Nadere informatie

Betalingsverkeer over op IBAN en SEPA

Betalingsverkeer over op IBAN en SEPA Betalingsverkeer over op IBAN en SEPA ICT Accountancy congres Hoevelaken, 19 maart 2013 Gaston Aussems Agenda 1. Wat is SEPA? 2. Hoe migreren we in Nederland? 3. Wat is de impact van SEPA? 4. Wat zijn

Nadere informatie

Starten met SEPA. Webinar voor verenigingen, stichtingen en vrijwilligersorganisaties. Programmabureau SEPA, De Nederlandsche Bank

Starten met SEPA. Webinar voor verenigingen, stichtingen en vrijwilligersorganisaties. Programmabureau SEPA, De Nederlandsche Bank Starten met SEPA Webinar voor verenigingen, stichtingen en vrijwilligersorganisaties Programmabureau SEPA, De Nederlandsche Bank Doel van dit webinar Inzicht geven: - Waarom we naar SEPA migreren - Hoe

Nadere informatie

Invoering SEPA in Nederland

Invoering SEPA in Nederland Invoering SEPA in Nederland Factuurcongres Kennisplatform Administratieve Software 24 april 2012 Gaston Aussems Agenda - Waarom SEPA? - Wat gaat SEPA betekenen? - Hoe migreert Nederland? - Hoe kunnen we

Nadere informatie

MKB gaat over naar SEPA, maar weet het nog niet!

MKB gaat over naar SEPA, maar weet het nog niet! REIN KIEVIET MKB gaat over naar SEPA, maar weet het nog niet! Het Nederlandse betalingsverkeer staat voor grote uitdagingen. Binnen enkele jaren moeten de Nederlandse betaalmiddelen zijn vervangen door

Nadere informatie

Rapportage Onderzoek MKB en ZZP. Uitgevoerd door Direct Research in opdracht van Betaalme.nu Mei 2017

Rapportage Onderzoek MKB en ZZP. Uitgevoerd door Direct Research in opdracht van Betaalme.nu Mei 2017 Rapportage Onderzoek MKB en ZZP Uitgevoerd door Direct Research in opdracht van Betaalme.nu Mei 2017 1 Achtergrond DirectResearch heeft in opdracht van Betaalme.nu een onderzoek uitgevoerd onder mensen

Nadere informatie

SEPA in Nederland Migratie en belang ICT sector. Gaston Aussems

SEPA in Nederland Migratie en belang ICT sector. Gaston Aussems SEPA in Nederland Migratie en belang ICT sector Gaston Aussems Agenda - SEPA in Nederland - Nationaal Forum voor SEPA-migratie - Nationaal SEPA-migratie plan - Hoe bereiken we een soepele en efficiënte

Nadere informatie

Klaar voor SEPA in 6 stappen

Klaar voor SEPA in 6 stappen Klaar voor SEPA in 6 stappen Gaston Aussems Programmabureau SEPA DNB Credit Expo 14 november 2012 Agenda 1. Wat is SEPA? 2. Hoe migreren we in Nederland? 3. Wat is de impact van SEPA? 4. Hoe pakt u het

Nadere informatie

NATIONAAL SEPA MIGRATIEPLAN versie 0.9

NATIONAAL SEPA MIGRATIEPLAN versie 0.9 NATIONAAL SEPA MIGRATIEPLAN versie 0.9 Nationaal Forum voor de SEPA migratie...30 november 2011 1 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1 INLEIDING...3 HOOFDSTUK 2 KADER VOOR HET SEPA-MIGRATIEPLAN...5 2.1 Aannames verordening...5

Nadere informatie

Oranje is Samen ondernemen WELKOM

Oranje is Samen ondernemen WELKOM Oranje is Samen ondernemen WELKOM Juni 2013 Oranje is kansen zien Oranje is ING ING zet zich in voor Ondernemend Nederland. Dit doen we door het bieden van financiële oplossingen en het gemakkelijk maken

Nadere informatie

SEPA (Single Euro Payments Area)

SEPA (Single Euro Payments Area) SEPA (Single Euro Payments Area) Op weg naar Europees betalen Studiedag KNR 11 Oktober 2012 SEPA: één gezamelijke betaalmarkt vanaf 1 februari 2014 Wat is SEPA? Geen gefragmenteerde betaalmarkten maar

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

impact? Uw betalingsverkeer volgens nieuwe standaarden

impact? Uw betalingsverkeer volgens nieuwe standaarden SEPA impact? Uw betalingsverkeer volgens nieuwe standaarden 1 impact scan urgentie wetgeving standaarden overschrijvingen iban incasso erordening impact scan urgentie wetgeving standaarden overschrijvingen

Nadere informatie

Vrijwilligersorganisaties over op IBAN en SEPA. NOV bijeenkomst, Utrecht, 29 januari 2013, Gaston Aussems, Programmabureau SEPA

Vrijwilligersorganisaties over op IBAN en SEPA. NOV bijeenkomst, Utrecht, 29 januari 2013, Gaston Aussems, Programmabureau SEPA Vrijwilligersorganisaties over op IBAN en SEPA NOV bijeenkomst, Utrecht, 29 januari 2013, Gaston Aussems, Programmabureau SEPA Agenda 1. Wat is SEPA? 2. Hoe migreren we in Nederland? 3. Wat betekent SEPA

Nadere informatie

Workshop IBAN en SEPA Wat betekent dit voor uw onderneming?

Workshop IBAN en SEPA Wat betekent dit voor uw onderneming? Inleiding Programma Aanmelden Route Workshop IBAN en SEPA Met ingang van 1 februari 2014 is één Europese betaalmarkt een feit. Vanaf die datum werken de nationale girale betaalproducten en automatische

Nadere informatie

Van: Plooij, M.A. Doeveren, M.A.J.M. van (drs.) Onderwerp: De zorgsector en SEPA. 1. Inleiding en conclusie

Van: Plooij, M.A. Doeveren, M.A.J.M. van (drs.) Onderwerp: De zorgsector en SEPA. 1. Inleiding en conclusie 1 van 7 Van: Plooij, M.A. Doeveren, M.A.J.M. van (drs.) Onderwerp: De zorgsector en SEPA 1. Inleiding en conclusie Naar aanleiding van de SEPA-migratiemonitor MKB en middelgrootbedrijf van januari 2013,

Nadere informatie

Probleemloos naar één Europese markt voor betalingen

Probleemloos naar één Europese markt voor betalingen Probleemloos naar één Europese markt voor betalingen SEPA: betalingsverkeer zonder grenzen In een groot deel van Europa worden de grenzen voor het betalingsverkeer afgeschaft. Er komt één grote Europese

Nadere informatie

Rapportage Onderzoek betaaltermijnen en betaalgedrag MKB Uitgevoerd door Direct Research In opdracht van Betaalme.

Rapportage Onderzoek betaaltermijnen en betaalgedrag MKB Uitgevoerd door Direct Research In opdracht van Betaalme. Rapportage Onderzoek betaaltermijnen en betaalgedrag MKB 2018 Uitgevoerd door Direct Research In opdracht van Betaalme.nu Juni 2018 Achtergrond van het onderzoek Doel onderzoek DirectResearch heeft in

Nadere informatie

Rapportage. Peiling onder mkb ers en zzp ers. 20 april 2017

Rapportage. Peiling onder mkb ers en zzp ers. 20 april 2017 Rapportage Peiling onder mkb ers en zzp ers 20 april 2017 In opdracht van: Betaalme.nu Datum: 20 april 2017 Projectnummer: 2017051 Auteurs: Kelly de Heij en Sterre Horsman Inhoud 1 Achtergrond & opzet

Nadere informatie

SEPA: Europees betalen

SEPA: Europees betalen SEPA: Europees betalen Exportclub Groningen, Veendam 03-10-2012. Stad en Midden Groningen Programma Stukje historie, waarom SEPA? SEPA nu Stad en Midden Groningen Europese integratie 1951 EGKS (Frankrijk

Nadere informatie

Stappenplan IBAN-Acceptgiro. Voor incassanten

Stappenplan IBAN-Acceptgiro. Voor incassanten Stappenplan IBAN-Acceptgiro Voor incassanten Inleiding Standaardiseren betalingen IBAN-Acceptgiro Belangrijke mijlpalen Wat moet u doen 1. Verzamel informatie over IBAN-Acceptgiro 2. Benoem een projectleider

Nadere informatie

CASH is SEPA-proof! U kunt eenvoudig uw eigen IBAN en BIC codes opvragen via de website:

CASH is SEPA-proof! U kunt eenvoudig uw eigen IBAN en BIC codes opvragen via de website: Er vinden de komende tijd grote veranderingen plaats binnen het Europese betalingsverkeer, welke ook gevolgen hebben voor het gebruik van CASH. Wij willen u graag op de hoogte stellen dat CASH deze ontwikkelingen

Nadere informatie

SEPA: Europa gaat over op IBAN

SEPA: Europa gaat over op IBAN Aspect ICT, 13 en 26 september 2012 SEPA: Europa gaat over op IBAN Handelsstraat 4, 3371 XC Hardinxveld-Giessendam www.aspect-ict.nl, info@aspect-ict.nl Waarom SEPA? Lissabon agenda ; Europa wil de meest

Nadere informatie

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland 18 december 2012 Social Media Onderzoek MKB Nederland 1. Inleiding Er wordt al jaren veel gesproken en geschreven over social media. Niet alleen in kranten en tijdschriften, maar ook op tv en het internet.

Nadere informatie

Bijdrage Ineke Bussemaker

Bijdrage Ineke Bussemaker Bijdrage Ineke Bussemaker Overgang naar SEPA Samenwerking tussen bedrijven en banken Ineke Bussemaker voorzitter Stuurgroep SEPA 6 december 2012 Migratie naar SEPA nog weinig tijd Einddatum: 1-2-2014 Wat

Nadere informatie

Stand van zaken SEPA-migratie Rijksoverheid Rapportage aan Bureau Standaardisatie. Datum 29 augustus 2012

Stand van zaken SEPA-migratie Rijksoverheid Rapportage aan Bureau Standaardisatie. Datum 29 augustus 2012 Stand van zaken SEPA-migratie Rijksoverheid Datum 29 augustus 2012 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE... 2 I. WELKE ACTIVITEITEN HEEFT U RICHTING UW ACHTERBAN ONDERNOMEN?... 3 I.1 DE ACHTERBAN... 3 I.2 DE RICHTING

Nadere informatie

- Doorgest.: Ledenbrief Wat betekent de komst van SEPA voor gemeenten

- Doorgest.: Ledenbrief Wat betekent de komst van SEPA voor gemeenten pagina l van 2 zeist@zeist.nl - Doorgest.: Ledenbrief Wat betekent de komst van SEPA voor gemeenten Van: Aan: Datum: Onderwerp: Bijlagen: Tanja Knopperts zeist@zeist.nl 18-2-2010 11:41 Doorgest. : Ledenbrief

Nadere informatie

Overgaan naar SEPA. Hoe ondersteunen wij onze relaties. 2012 Exact

Overgaan naar SEPA. Hoe ondersteunen wij onze relaties. 2012 Exact Overgaan naar SEPA Hoe ondersteunen wij onze relaties Gestart met SEPA? Planning juni 2012 NFS Gestart met SEPA? SEPA Migratie Traject De website van uw bank www.rabobank.nl www.abnamro.nl www.ing.nl www.overopiban.nl/impactcheck

Nadere informatie

Over op IBAN en SEPA Wat betekent dat voor uw organisatie? Wij zijn uw bank.

Over op IBAN en SEPA Wat betekent dat voor uw organisatie? Wij zijn uw bank. Over op IBAN en SEPA Wat betekent dat voor uw organisatie? Wij zijn uw bank. 1 Over op IBAN en SEPA Op dezelfde manier betalen in heel Europa, dat is het doel van SEPA (Single Euro Payments Area). Vanaf

Nadere informatie

Veranderingen voor directe aanlevering door SEPA

Veranderingen voor directe aanlevering door SEPA Veranderingen voor directe aanlevering door SEPA Voor bedrijven die betaalopdrachten direct naar Equens sturen in plaats van naar hun eigen bank Februari 2013 Versie 1.0 Eén Europese betaalmarkt Europa

Nadere informatie

NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN. 17 februari 2012

NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN. 17 februari 2012 NATIONAAL SEPA-MIGRATIEPLAN 17 februari 2012 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 INLEIDING 6 HOOFDSTUK 2 KADER VOOR HET SEPA-MIGRATIEPLAN 7 2.1 Aannames verordening 7 2.2 Uitgangspunten migratieplan 8 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Klaar voor SEPA in 6 stappen

Klaar voor SEPA in 6 stappen Klaar voor SEPA in 6 stappen Congres Financial Systems 6 juni 2012 Gaston Aussems SEPA harmoniseert de interne betaalmarkt - Logische voltooiing Euro markt - Naast uniforme munt en betaalkaart ook uniform

Nadere informatie

SEPA en uw PxPlus/ProvideX software

SEPA en uw PxPlus/ProvideX software SEPA en uw PxPlus/ProvideX software CLIEOP vervalt, SEPA komt hiervoor in de plaats Nederland gaat op 1 februari 2014 over op het Europese betalingssysteem, SEPA (Single Euro Payments Area). We gaan niet

Nadere informatie

Opzet van het onderzoek. A.1 Achtergrond van het AVP. A.2 Beoogde onderzoekspopulatie

Opzet van het onderzoek. A.1 Achtergrond van het AVP. A.2 Beoogde onderzoekspopulatie Bijlage A Opzet van het onderzoek Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers 2017 beschrijft de ontwikkelingen in de opvattingen en het personeelsbeleid van werkgevers ten aanzien van een aantal actuele beleidsthema

Nadere informatie

Makkelijk over op IBAN en SEPA Uden, 10 april 2013

Makkelijk over op IBAN en SEPA Uden, 10 april 2013 Makkelijk over op IBAN en SEPA Uden, 10 april 2013 Rabobank helpt u graag op weg Agenda De achtergrond van SEPA Wat verandert er met SEPA? Wat betekent SEPA voor verenigingen en stichtingen? De Rabobank

Nadere informatie

Update Financieringsmonitor MKB September 2009

Update Financieringsmonitor MKB September 2009 Update Financieringsmonitor MKB September Lia Smit Joris Meijaard Johan Snoei Pim van der Valk Zoetermeer, 10 september Financieringssituatie MKB blijft zorgelijk De vierde meting van de MKB-Financieringsmonitor

Nadere informatie

SEPA: Gemakkelijk betalen in Europa UNIT4 Multivers Extended. versie 1.0

SEPA: Gemakkelijk betalen in Europa UNIT4 Multivers Extended. versie 1.0 SEPA: Gemakkelijk betalen in Europa UNIT4 Multivers Extended versie 1.0 1. SEPA: Gemakkelijk betalen in Europa SEPA (Single Euro Payments Area) leidt tot harmonisatie van de betaalmarkt binnen de Europese

Nadere informatie

FORUM STANDAARDISATIE Aanmelding SEPA

FORUM STANDAARDISATIE Aanmelding SEPA -----Oorspronkelijk bericht----- Van: Survey [mailto:website.open.standaarden@nl] Verzonden: donderdag 11 november 2010 15:47 Aan: Logius Forumstandaardisatie CC: Joris Gresnigt Onderwerp: Formulier Open

Nadere informatie

SEPA Veranderingen voor onderwijsland. 18 Juni 2010 Ernst Kokke, Capgemini

SEPA Veranderingen voor onderwijsland. 18 Juni 2010 Ernst Kokke, Capgemini SEPA Veranderingen voor onderwijsland 18 Juni 2010 Ernst Kokke, Capgemini Inhoud SEPA in een notendop Betalingsverkeer, het basismodel Huidige situatie in Europa Wat is SEPA? Impact van SEPA 1 SEPA in

Nadere informatie

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002)

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002) Rapportage producentenvertrouwen oktober/november 2002 Inleiding In de eerste Economische Barometer van Breda heeft de Hogeschool Brabant voor de eerste keer de resultaten gepresenteerd van haar onderzoek

Nadere informatie

Vraag naar Arbeid 2015

Vraag naar Arbeid 2015 Bijlage A: Opzet van het onderzoek Auteurs Patricia van Echtelt Roelof Schellingerhout Marian de Voogd-Hamelink Bijlage A. Opzet van het onderzoek Het rapport Vraag naar Arbeid 2015 beschrijft de ontwikkelingen

Nadere informatie

Monitor Standard Business Reporting. Tweede meting januari 2012

Monitor Standard Business Reporting. Tweede meting januari 2012 Monitor Standard Business Reporting Tweede meting januari 2012 Inhoudsopgave 1. Doelstelling 2. Onderzoeksverantwoording Monitor Standard Business Reporting. Respons 4. Samenvatting 5. Bekendheid en kennis

Nadere informatie

Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt nog steeds toe. Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers

Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt nog steeds toe. Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers. Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt

Nadere informatie

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Inleiding Chris M. Jager In mei en juni 2015 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) een groot aantal bedrijven benaderd met vragenlijsten. Doel

Nadere informatie

M Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel

M Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel M200706 Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel Zoetermeer, mei 2007 Waar is die wortel? De nieuwe staatssecretaris van Economische

Nadere informatie

Stand van zaken op de energiemarkt

Stand van zaken op de energiemarkt Stand van zaken op de energiemarkt Onderzoek energiemarkt consumenten Rapportage kerncijfers Tweede halfjaar 12 Majka van Doorn, research consultant Thijs Hendrix, senior research consultant 14 uari 13

Nadere informatie

Ondernemers ga nu over op IBAN en SEPA!

Ondernemers ga nu over op IBAN en SEPA! Ondernemers ga nu over op IBAN en SEPA! Regioavond BETA-leden november 2013 Michiel van Doeveren DNB Programmabureau SEPA Nederland 1 2 SEPA harmoniseert de interne betaalmarkt Binnen de Single Euro Payments

Nadere informatie

oktober Creditmanagement Trendmeter 15 De belangrijkste CM-ontwikkelingen in kaart gebracht

oktober Creditmanagement Trendmeter 15 De belangrijkste CM-ontwikkelingen in kaart gebracht oktober 15 Creditmanagement Trendmeter 15 De belangrijkste CM-ontwikkelingen in kaart gebracht Woord vooraf Wat zijn de laatste trends en ontwikkelingen op het gebied van credit management? Om antwoord

Nadere informatie

Laveren naar sepa: de overgang naar Europese betaalmiddelen in Nederland

Laveren naar sepa: de overgang naar Europese betaalmiddelen in Nederland Laveren naar sepa: de overgang naar Europese betaalmiddelen in Nederland Vanaf 28 januari 2008 zullen consumenten en bedrijven Europees kunnen gaan betalen. Op die datum komen banken in het hele eurogebied

Nadere informatie

Concept Agendapunt: 06 Lijsten met open standaarden Bijlagen: College Standaardisatie

Concept Agendapunt: 06 Lijsten met open standaarden Bijlagen: College Standaardisatie Forum Standaardisatie Wilhelmina v Pruisenweg 104 2595 AN Den Haag Postbus 84011 2508 AA Den Haag www.forumstandaardisatie.nl COLLEGE STANDAARDISATIE Concept CS10-05-06C Agendapunt: 06 Lijsten met open

Nadere informatie

Stappenplan IBAN-Acceptgiro. Voor servicebureaus

Stappenplan IBAN-Acceptgiro. Voor servicebureaus Stappenplan IBAN-Acceptgiro Voor servicebureaus Inleiding Standaardiseren betalingen IBAN-Acceptgiro Belangrijke mijlpalen Wat moet u doen 1. Verzamel informatie over IBAN-Acceptgiro 2. Benoem een projectleider

Nadere informatie

Stand van zaken op de energiemarkt

Stand van zaken op de energiemarkt Stand van zaken op de energiemarkt Onderzoek energiemarkt consumenten Rapportage kerncijfers Eerste halfjaar 13 Majka van Doorn, research consultant Thijs Hendrix, senior research consultant 11 13 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Makkelijk over op IBAN en SEPA. Rabobank. Een bank met ideeën.

Makkelijk over op IBAN en SEPA. Rabobank. Een bank met ideeën. Makkelijk over op IBAN en SEPA Rabobank. Een bank met ideeën. Agenda SEPA toegelicht Wat verandert er? Wat betekent SEPA voor verenigingen en stichtingen? De Rabobank helpt u op weg! Aan de slag met de

Nadere informatie

Makkelijk over op IBAN en SEPA. Rabobank Noord Twente

Makkelijk over op IBAN en SEPA. Rabobank Noord Twente Makkelijk over op IBAN en SEPA Rabobank Noord Twente Agenda SEPA toegelicht Wat verandert er? Wat betekent SEPA voor verenigingen en stichtingen? De Rabobank helpt u op weg! Handige tips en tricks Projectenfonds

Nadere informatie

Single Euro Payments Area (SEPA) De standaard voor betalen in Nederland en Europa

Single Euro Payments Area (SEPA) De standaard voor betalen in Nederland en Europa Single Euro Payments Area (SEPA) De standaard voor betalen in Nederland en Europa Welke onderwerpen komen aan bod? Waarom SEPA? Voordelen van één Europese betaalmarkt Het IBAN rekeningnummer De SEPA-overboeking

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij

Maatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid

Nadere informatie

Veranderingen voor de reconciliatie door SEPA

Veranderingen voor de reconciliatie door SEPA Veranderingen voor de reconciliatie door SEPA Hoe kunnen bedrijven ervoor zorgen dat ze ook na maart 2013 automatisch betalingen kunnen blijven verwerken? Hoe kunnen bedrijven ervoor zorgen dat ze ook

Nadere informatie

MKB ICT-onderzoek 2009

MKB ICT-onderzoek 2009 ICT: noodzakelijk kwaad of concurrentievoordeel? Voor 32% van het MKB vormt ICT een bijrol binnen de business, terwijl voor het overig deel ICT een sleutelfunctie heeft binnen de bedrijfsvoering: als de

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018 Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud De economie zit duidelijk in de lift. Na eerdere positieve berichten over de groeiende omvang van het Nederlandse bedrijfsleven, blijkt ook uit deze Graydon

Nadere informatie

SEPA EN DE IMPACT OP BEDRIJVEN

SEPA EN DE IMPACT OP BEDRIJVEN SEPA EN DE IMPACT OP BEDRIJVEN Februari 2013 INHOUD Het onderwerp SEPA staat hoog op de zakelijke agenda s van 2013. Op 1 februari 2014 moeten alle organisaties namelijk voldoen aan de SEPA standaarden

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Single Euro PaymentS Area. Aanlevering batchopdrachten Equens

Single Euro PaymentS Area. Aanlevering batchopdrachten Equens Single Euro PaymentS Area Aanlevering batchopdrachten Equens Per 1 februari 2014 is de definitieve implementatie van de Single Euro Payments Area (SEPA) een feit. SEPA raakt vrijwel alle aspecten van uw

Nadere informatie

In 2015 is NV schade opnieuw goed beoordeeld door werknemers en werkgevers

In 2015 is NV schade opnieuw goed beoordeeld door werknemers en werkgevers In 2015 is NV schade opnieuw goed beoordeeld door werknemers en werkgevers Samenvatting KTO NV schade 2015 31 maart 2016 Situatie en centrale vraagstelling Onderzoek naar de tevredenheid en loyaliteit

Nadere informatie

SEPA, leuk is het niet

SEPA, leuk is het niet SEPA, leuk is het niet Even voorstellen Henk Lubberts particuliere fondsenwerving team Communicatie & Fondsenwerving 498 dagen De grootste voordelen zitten volgens Verhagen in de besparing op transactiekosten

Nadere informatie

De migratie naar SEPA

De migratie naar SEPA De migratie naar SEPA De overgang: complex en tijdrovend? Advies: Begin op tijd ING ondersteunt u! Utrecht, 20 november 2012 VAP Themadag 2012 Peter Hardeman Programma Historie Wat gaat er veranderen Overzicht

Nadere informatie

M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB

M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB A.M.J. te Peele Zoetermeer, 24 december 2004 Beperkte groei werkgelegenheid MKB in 1999-2002 De werkgelegenheid in het MKB is in 2002 met 3% toegenomen

Nadere informatie

Floriade Almere 2022 juli 2018

Floriade Almere 2022 juli 2018 Floriade Almere 2022 juli 2018 INLEIDING AANLEIDING ONDERZOEK In Almere vindt in 2022 de Floriade plaats. Deze zevende editie van de wereldtuinbouwtentoonstelling staat in het teken van Growing Green Cities,

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

Financiering in het MKB

Financiering in het MKB M201004 Financiering in het MKB Onderzoek naar de financieringsbehoefte per provincie Johan Snoei Abdelfatah Ichou Zoetermeer, maart 2010 Financiering in het MKB Financieringsbehoefte in het MKB verschilt

Nadere informatie

Migratie naar SEPA. 86 days to go

Migratie naar SEPA. 86 days to go 1 Migratie naar SEPA 02/10/13 De Laatste Mijl 86 days to go 2 Credit Expo 7 november 2013 Gaston Aussems agenda 01. Stand van migratie in Nederland 02. Bekendheid SEPA en IBAN en verloop migratie 03. SEPA

Nadere informatie

SEPA Impact & Compliancy Igor Wortel en Jeffry Proost

SEPA Impact & Compliancy Igor Wortel en Jeffry Proost SEPA Impact & Compliancy Igor Wortel en Jeffry Proost www.phalanxes.eu/sepa "Sepa is a hunny jar, everybody wants a spoon" Agenda Introductie SEPA Quiz Gestelde vragen Waar staat SEPA voor & historie De

Nadere informatie

Contant geld: gedrag en beleving van retailers

Contant geld: gedrag en beleving van retailers Contant geld: gedrag en beleving van retailers Uitkomsten DNB onderzoek, in samenwerking met Panteia, naar het gedrag en de beleving van retailers ten aanzien van contant geld Retailers zijn een belangrijke

Nadere informatie

Rapport klanttevredenheid 2013

Rapport klanttevredenheid 2013 Rapport klanttevredenheid 2013 2014.1.73 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Procedure nieuwe verhuur 4 3. 3.1 Reparatieverzoeken Resultaten afgehandelde enquêtes Meerssen 2013 5 5 4. Procedure vertrekkende

Nadere informatie

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2012 / 1

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2012 / 1 ECONOMISCHE MONITOR EDE 2012 / 1 De economische monitor geeft een beeld van de economie van de gemeente Ede in de afgelopen periode van 2008 tot 20. De economische monitor is verdeeld in twee delen. Het

Nadere informatie

ONDERZOEK LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM Onder werkgevers klein MKB (2 tot 20 werknemers)

ONDERZOEK LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM Onder werkgevers klein MKB (2 tot 20 werknemers) ONDERZOEK LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM Onder werkgevers klein MKB (2 tot 20 werknemers) September 2014 GfK 2014 Kennis langdurig ziekteverzuim september 2014 1 Inhoudsopgave 1. Management Summary 2. Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Financieringsmonitor MKB

Financieringsmonitor MKB M201006 Financieringsmonitor MKB December 2008 en december 2009 vergeleken Lia Smit Pim van der Valk Zoetermeer, januari 2010 Financieringsmonitor MKB 1 Samenvatting MKB-bedrijven in 2009 meer op zoek

Nadere informatie

NOORDZEE EN ZEELEVEN. 2-meting Noordzee-campagne. Februari 2015. GfK 2015 Noordzee en zeeleven Stichting Greenpeace Februari 2015

NOORDZEE EN ZEELEVEN. 2-meting Noordzee-campagne. Februari 2015. GfK 2015 Noordzee en zeeleven Stichting Greenpeace Februari 2015 NOORDZEE EN ZEELEVEN 2-meting Noordzee-campagne Februari 2015 1 Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. Onderzoeksverantwoording 3. Onderzoeksresultaten 4. Contact 2 1. Samenvatting 3 Samenvatting Houding t.a.v.

Nadere informatie

M200412 Opleidingsniveau in MKB stijgt

M200412 Opleidingsniveau in MKB stijgt M200412 Opleidingsniveau in MKB stijgt A.M.J. te Peele Zoetermeer, 24 december 2004 Meer hoger opgeleiden in het MKB Het aandeel hoger opgeleiden in het MKB is de laatste jaren gestegen. Met name in de

Nadere informatie

Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015

Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015 Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015 Willemstad, Mei 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Methodologie... 3 Resultaten conjunctuurenquête... 3 Concluderende opmerkingen... 17 1 CBS Curaçao mei 2016 Inleiding

Nadere informatie

DNA-ps december Resultaten november Uitleg KvK Ondernemerspanel

DNA-ps december Resultaten november Uitleg KvK Ondernemerspanel DNA-ps december 2012 - Resultaten november 2012 - Uitleg KvK Ondernemerspanel Hoe groot is uw onderneming? Ik ben zelfstandige, zonder personeel Micro-onderneming (1-9 werknemers) 28,1 64,8 - Twee derde

Nadere informatie