EVENEMENTEN ZONDER BEPERKING

Transcriptie

1 EVENEMENTEN ZONDER BEPERKING EEN ONDERZOEK NAAR DE TOEGANKELIJKHEID VAN FESTIVALS EN EVENEMENTEN IN AMSTERDAM ONDERZOEKSRESULTATEN EN ADVIEZEN

2 Colofon De praktijkonderzoeken zijn uitgevoerd als onderdeel van het project 'Evenementen zonder beperking' van het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA). Projectleiding / eindredactie eindrapportage en adviesrapportages: MDRA, Fleur Poot Onderzoeken, rapportages en adviesrapporten: Hogeschool van Amsterdam, studierichting ergotherapie: Sterre de Boer, Shanti Gatting, Hetty Zegwaard, Ilse van Kleef Cliëntenbelang Amsterdam (voor festival Buiten Westen): Bart Weggeman Onderzoekers / ervaringsdeskundigen: Louis Rijks, Stephanie Vormer, Nicolette Besemer (Buiten Westen), José Zwaneveld (Buiten Westen), Christiaan Zandstra (Buiten Westen) De onderzoeken zijn uitgevoerd in de periode mei - september 2014 Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam Postbus NA Amsterdam discriminatie@mdra.nl november

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Onderzoeksmethode Uitvoering onderzoek 5 3. Onderzoeksresultaten veldwerk Onderzoeksvraag 1: Hanteert de gemeente richtlijnen betreffende toegankelijkheid bij het toekennen van een evenementenvergunning of subsidie? 3.2. Onderzoeksvraag 2: Is het evenement goed bereikbaar voor mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking? 3.3. Onderzoeksvraag 3: Komen mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking goed het evenement binnen? 3.4. Onderzoeksvraag 4: Kunnen mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking zich goed verplaatsen op het evenement/festivalterrein? Ervaringen van de onderzoekers en vrijwilligers Ervaringen van de onderzoekers Ervaringen van de vrijwilligers Good practice Conclusie Aanbevelingen 18 Aan de slag met toegankelijkheid en meer advies en ondersteuning nodig? 21 3

4 1. Inleiding Toegankelijkheid van festivals en evenementen voor mensen met een visuele en/of lichamelijke beperking heeft de hoofdrol gespeeld in het onderzoek 'Evenementen zonder beperking' van het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA). Het onderzoek kwam tot stand naar aanleiding van een aantal klachten over de toegankelijkheid van een evenement. Het MDRA gaf een onderzoeksteam de opdracht om van tenminste tien evenementen binnen de regio Amsterdam de toegankelijkheid in kaart te brengen. Wat is toegankelijkheid? Toegankelijkheid is de mogelijkheid voor mensen om zelfstandig en op een gelijkwaardige manier gebruik te maken van de omgeving, voorzieningen, producten en diensten. Volgens de Nederlandse wetgeving is iedereen gelijkwaardig en hebben mensen met een beperking dezelfde rechten en plichten als mensen zonder beperking. Wat is er onderzocht? Het onderzoek betreft vijf facetten van toegankelijkheid: 1. Informatievoorziening over de toegankelijkheid van een evenement (denk aan de website, flyers) 2. De route naar het evenement: kan ik er komen? 3. De entree van een evenement: kan ik naar binnen? 4. De inrichting van het terrein: kan ik gebruikmaken van de voorzieningen, zijn er voorzieningen getroffen voor mensen met een beperking? (denk aan een rolstoeltoegankelijk toilet). 5. Sociale toegankelijkheid: hoe is de sfeer op het terrein, zijn medewerkers en bezoekers meedenkend en behulpzaam? Wat is er te vinden in deze rapportage? De rapportage geeft een overzicht van de onderzoeksresultaten van de tien onderzochte evenementen en bevat adviezen hoe de toegankelijkheid is te verbeteren. De in dit rapport beschreven adviezen zijn bruikbaar voor iedere festivalorganisator die een start wil maken met het verbeteren van de toegankelijkheid van zijn of haar evenement. Voor wie doen we het eigenlijk? Volgens de Rijksoverheid ( heeft ruim 1 miljoen Nederlanders een handicap. De aard van de beperkingen loopt zeer uiteen en is deels leeftijdsgebonden. Maar iedereen kan zijn been breken en tijdelijk in een rolstoel belanden. Fijn als je dan toch je favoriete festival kunt bezoeken! Tot slot Dit onderzoek is niet bedoeld om festivalorganisaties te wijzen op wat er allemaal niet goed is. Wel hoopt het MDRA de organisatoren van festivals en evenementen met dit rapport duidelijk te maken wat toegankelijkheid betekent en met welke (betrekkelijk eenvoudige) aanpassingen een festival een feest kan zijn waar iedereen, met of zonder beperking, zich welkom en thuisvoelt. 4

5 2. Onderzoeksmethode Hoofddoel van het onderzoek: Het in kaart brengen van de toegankelijkheid van festivals en evenementen op tijdelijke buitenlocaties in Amsterdam en het op basis van de gevonden resultaten adviseren van festival- en evenementenorganisatoren hoe de toegankelijkheid is te verbeteren. Het onderzoek bestond uit de volgende onderdelen: 1. Literatuuronderzoek: er werd een inventarisatie gemaakt van bestaande richtlijnen, achtergrondinformatie en wetgeving. 2. Opstellen checklist: de checklist is opgesteld op basis van bestaande richtlijnen en in overleg met Cliëntenbelang Amsterdam en het MDRA. 3. Veldwerk: met behulp van de checklist heeft het onderzoeksteam in samenwerking met vrijwilligers onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van de verschillende evenementen. 4. Adviesrapportages: op basis van de ingevulde checklisten en het literatuuronderzoek heeft het onderzoeksteam voor elk evenement een adviesrapport opgesteld. 2.1 Uitvoering onderzoek Budget Het project is mogelijk dankzij financiële steun van het Revalidatie Fonds. Met de subsidie konden toegangskaarten worden aangeschaft en consumpties worden betaald. Organisator Pleinvrees van festival Buiten Westen sponsorde de toegangskaarten voor dit festival. Keuze voor festivals en evenementen De festivals en evenementen die werden onderzocht in het kader van 'Evenementen zonder beperking' voldeden tenminste aan de volgende voorwaarden: ze vonden plaats op een buitenlocatie die tijdelijk als festivalterrein werd ingericht. ze vonden plaats in Amsterdam. De keuze voor de evenementen werd verder bepaald door de locatie, de doelgroep, het type evenement en de praktische uitvoerbaarheid. Festivals en evenementen die werden bezocht: 1. Nationale herdenking op de Dam 2. Bevrijdingsfestival (Westerpark) 3. Uitmarkt (Museumplein) 4. Parade (Martin Luther Kingpark) 5. Appelsap (Oosterpark) 6. Festival the Brave (Tuinen van West) 7. Hemeltjelief (NDSM-werf) 8. Magneetfestival (IJdijk) 9. Valtifest (NDSM-werf) 10. Buiten Westen (Westerpark) 5

6 Onderzoekers Vier studenten van de studie ergotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam stelden de checklist samen, voerden de praktijkonderzoeken uit en schreven de adviesrapportages. Bij de praktijkonderzoeken werden de studenten ondersteund door ervaringsdeskundigen die zich voortbewegen in een rolstoel of gebruikmaken van een hulphond. De kwaliteit van de onderzoeken en de adviesrapportages werd bewaakt door het MDRA en Cliëntenbelang Amsterdam. Terrein Bevrijdingsfestival (Westerpark) Buiten Westen (Westerpark) 6

7 3. Onderzoeksresultaten veldwerk Uitvoering De evenementen werden bezocht door twee studenten. In de meeste gevallen werd het onderzoeksteam met tenminste één vrijwilliger aangevuld. De vrijwilligers waren of rolstoelafhankelijk of maakten gebruik van een hulphond. De checklist werd ingevuld op het evenemententerrein en duurde ongeveer anderhalf uur. In totaal heeft het onderzoeksteam ongeveer vier uur doorgebracht op elk festival. Bij de beoordeling van de toegankelijkheid speelde ook de sociale toegankelijkheid een rol. In enkele gevallen zijn bezoekers met een beperking gevraagd naar hun beleving van de toegankelijkheid van het festival. Verwerken onderzoeksresultaten Na het bezoeken van de evenementen zijn de checklists uitgewerkt en is er per evenement een adviesrapportage geschreven. Deze adviesrapportages worden aan de betreffende festivalorganisaties overhandigd Onderzoeksvraag 1: Hanteert de gemeente richtlijnen betreffende toegankelijkheid bij het toekennen van een evenementenvergunning of subsidie? De gemeente hanteert op dit moment weinig tot geen richtlijnen met betrekking tot toegankelijkheid. In het Draaiboek evenementen van de gemeente Amsterdam ( zijn wel richtlijnen voor het aantal te plaatsen sanitaire voorzieningen per aantal bezoekers opgenomen (paragraaf 6.3), maar hierin is niet de verplichting opgenomen ook rolstoeltoegankelijke toiletten te plaatsen. Bij grotere evenementen kan de gemeente een mobiliteitsplan vragen. In paragraaf 2.2 van het Draaiboek wordt de mogelijkheid genoemd om bij een wegafsluiting ontheffing te verlenen aan onder meer gehandicapten Onderzoeksvraag 2: Is het evenement goed bereikbaar voor mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking? De route naar een festival of evenement loopt bijna altijd over openbaar terrein en valt daarmee meestal niet onder de verantwoordelijkheid van een festivalorganisator. De bereikbaarheid is echter wel van groot belang. De route naar het evenement toe is beoordeeld aan de hand van de checklist. Bevindingen De toegankelijkheid van de tien festivals en evenementen was matig tot redelijk. De looproutes naar de entree van de diverse evenementen waren over het algemeen breed en bestonden uit een goed onderhouden ondergrond, zonder uitstekende tegels of diepe putten. Hierdoor konden mensen met een lichamelijke beperking zich veilig en zelfstandig verplaatsen middels een rolstoel, rollator of ander hulpmiddel. Geleidelijnen ontbraken vaak. Bij een aantal evenementen was de looproute vanaf het openbaar vervoer naar het evenement langer dan 10 minuten en ontbraken zitvoorzieningen. Voor mensen met een lichamelijke beperking die zich verplaatsen met behulp van een rolstoel, rollator of een ander loophulpmiddel is deze 7

8 afstand te ver. In veel gevallen was er geen of onvoldoende bewegwijzering aanwezig, zoals borden en gids- en geleidelijnen. Voor mensen met een visuele beperking zijn gids- en geleidelijnen belangrijk om zelfstandig en veilig te kunnen bewegen. Hieronder zijn de bevindingen in een schema weergegeven. Route naar het evenement Evenement Beoordeling Toelichting Dodenherdenking 04/05/2014 Bevrijdingsfestival 05/05/2014 Hemeltjelief 29/05/2014 Buiten Westen 19/07/ brede paden - obstakels op de looproute - geen gids- en geleidelijnen aanwezig + brede paden - slecht onderhouden ondergrond - geen gids- en geleidelijnen aanwezig + brede wegen - slecht onderhouden ondergrond - diepe gleuven en uítstekende tegels - algemene gehandicaptenparkeerplaats werd gebruikt als fietsenstalling - obstakels op de looproute, waardoor de wegbreedte niet voldeed Appelsap 09/08/2014 Parade 20/08/2014 Festival the Brave 23/08/2014 Magneetfestival 29/08/2014 Uitmarkt 31/08/ brede paden +/- matige ondergrond, deels verhard en deels van gras - geen gids- en geleidelijnen aanwezig + hoofdpad is breed - geen gids- en geleidelijnen aanwezig - geen route-informatie aanwezig + brede wegen - slechte bereikbaarheid met het openbaar vervoer - geen route-informatie aanwezig - geen gids- en geleidelijnen aanwezig + brede wegen - lange afstand tot openbaar vervoer - onduidelijke/onvoldoende routeinformatie/bewegwijzering aanwezig - geen gids- en geleidelijnen + brede verharde wegen - geen gids- en geleidelijnen aanwezig 8

9 Valtifest 06/09/2014 (Groen: goed, geel: voldoende, paars: matig, rood: onvoldoende) + brede verharde wegen - slechte bereikbaarheid vanaf het openbaar vervoer - geen zitvoorzieningen aanwezig - geen gids- en geleidelijnen aanwezig 3.3. Onderzoeksvraag 3: Komen mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking goed het evenement binnen? De meeste bezochte evenementen hebben een entree die voldoende toegankelijk is. Een aantal evenementen vermeldde op de website dat huisdieren op het terrein niet zijn toegestaan. In die gevallen is de organisatie voorafgaand aan het bezoek benaderd met de vraag of een hulphond wel naar binnen mocht. Dit was in alle gevallen, soms na overleg, mogelijk. Entree van het evenement Evenement Beoordeling Toelichting Dodenherdenking 04/05/2014 Bevrijdingsfestival 05/05/2014 Hemeltjelief 29/05/2014 Buiten Westen 19/07/2014 Appelsap 09/08/2014 Parade 20/08/ brede paden, goede toegang - er stonden grote witte blokken op de weg die niet goed zichtbaar zijn voor mensen met een visuele beperking + brede paden, goede toegang - slecht onderhouden ondergrond + een extra (zij)ingang voor rolstoelgebruikers + brede wegen +/- na contact met de organisatie toegankelijk voor hulphonden - slecht onderhouden ondergrond + stalen rijplaten zijn breed en vlak genoeg - de randen van stalen rijplaten staan vaak omhoog. Hierdoor wordt het struikelgevaar en drempels vergroot. Ook waren de rijplaten niet overal aaneensluitend gelegd - houten plankiers en stalen rijplaten kunnen (gevaarlijk) glad worden als ze nat zijn + brede paden +/- matige ondergrond, deels verhard en deels van gras - de pinautomaat was te hoog + hoofdpad was breed - de pinautomaat was te hoog 9

10 Festival the Brave 23/08/2014 Magneetfestival 29/08/2014 Uitmarkt 31/08/2014 Valtifest 06/09/2014 (Groen: goed, geel: voldoende, paars: matig, rood: onvoldoende) + brede wegen + er was een lage tafel aanwezig om informatie te krijgen +/- voor rolstoelen werd een toegang geïmproviseerd - gevaarlijke route van entree naar terrein (pallets) - pas bij navraag toegankelijk voor hulphonden + brede wegen + pinautomaat op de juiste hoogte + brede verharde wegen - kabels op de route naar de entree + brede verharde wegen - de poortjes om naar binnen te komen waren te smal - de kassa voor de kluissleutels was te hoog 3.4. Onderzoeksvraag 4: Kunnen mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking zich goed verplaatsen op het evenement/festivalterrein? Algemene informatie Het terrein is beoordeeld aan de hand van een checklist en de beleving van de desbetreffende vrijwilliger. De toegankelijkheid voor mensen met een lichamelijke en visuele beperking was erg afhankelijk van de locatie van het evenement. Een terrein is bij voorkeur voorzien van verharde looproutes, zodat deze voor rolstoelgebruikers en mensen met een andere lichamelijke en/of visuele beperking makkelijk begaanbaar zijn. Voor het aanleggen van looproutes kan gebruik worden gemaakt van vlonders, plankieren of rubber loopmatten. Deze tijdelijke verhardingen zijn voor mensen met een lichamelijke beperking noodzakelijk op het moment dat er door regenbuien een onbegaanbare, modderige ondergrond is ontstaan. Obstakels kunnen overbrugd worden door alternatieve vlakkere routes aan te leggen of door het plaatsen van een hellingplaat of een lift in het geval er traptreden overbrugd moeten worden. 10

11 Toegankelijkheid en voorzieningen op het terrein Evenement Beoordeling Toelichting Dodenherdenking 04/05/2014 Bevrijdingsfestival 05/05/2014 Hemeltjelief 29/05/2014 Buiten Westen 19/07/2014 Appelsap 09/08/2014 Parade 20/08/2014 Festival the Brave 23/08/2014 Magneetfestival 29/08/ moeilijk begaanbare ondergrond - geen extra voorzieningen voor gehandicapten + brede paden - groot grasveld, niet verhard + hoofdpad was breed - onveilige trap - slecht onderhouden ondergrond - geen hellingen aangelegd om hoogteverschil te kunnen overbruggen + brede paden + een groot aantal podia en voorzieningen was bereikbaar via planken en rijplaten - de gebruikte platen en planken waren niet voor iedereen te gebruiken. - bij trappen en treden ontbraken opritjes of hellingbanen + brede paden + diverse hellingen aangelegd + gebruikgemaakt van bestaande wegen + hoofdpad was breed + voldoende rustvoorzieningen + looproutes waren aangelegd - looproutes waren niet breed genoeg - terrein was zeer modderig - onvolledige maatregelen getroffen + er zijn platen neergelegd - gevaarlijke route van entree naar terrein (pallets) - modderpoelen - zijpaden waren niet volledig of ontbraken - zeer steile helling, onbegaanbaar voor handbewogen rolstoel - geen rolstoeltoegankelijk toilet - zandvlakte - veel onbereikbare plekken voor rolstoelgebruiker 11

12 Uitmarkt 31/08/2014 Valtifest 06/09/2014 (Groen: goed, geel: voldoende, paars: matig, rood: onvoldoende) + brede verharde wegen + groot terrein - platen lopen niet door tot standjes - paden lopen uit op grasveld - losliggende kabels + vlakke en harde ondergronden + onderhouden ondergrond - route naar het toilet was smal en chaotisch Rolstoeltoegankelijk toilet, Buiten Westen 12

13 4. Ervaringen van de onderzoekers en vrijwilligers 4.1 Ervaringen van de onderzoekers De toegankelijkheid van de tien verschillende evenementen liep zeer uiteen. Een van de grootste belemmeringen die het onderzoeksteam ervoer waar het de toegankelijkheid van evenementen betreft was de ondergrond. Veel (tijdelijke) evenemententerreinen waren onvoldoende onderhouden. Verharde, aaneengesloten en obstakelvrije looproutes ontbraken. Tevens werd er weinig rekening gehouden met mensen met een visuele beperking. Er zijn geen tot weinig gids- en geleidelijnen op de routes naar en op de terreinen. Daarnaast werd er bij een aantal evenementen moeilijk gedaan over het meebrengen van een hulphond. De medewerkers van deze evenementen gaven aan dat huisdieren niet waren toegestaan. Een hulphond is echter een hulpmiddel, geen huisdier. Op de meeste festivals waren rolstoeltoegankelijke toiletten aanwezig. Soms waren die geplaatst, soms kon men gebruikmaken van rolstoeltoegankelijke toiletten in bestaande gebouwen (Westerpark). De informatievoorziening hieromtrent was echter niet altijd optimaal, en de toiletten waren niet altijd goed bereikbaar. Een aantal evenementen had minstens één drank- of eetverkooppunt dat toegankelijk was voor mensen met een lichamelijk en/of visuele beperking. Positief punt is dat veel medewerkers en bezoekers bereid waren om mensen met een beperking indien nodig te helpen. Zo waren festivals soms qua voorzieningen niet goed toegankelijk, maar hadden de vrijwilligers door de goede sfeer en de bereidheid te zoeken naar oplossingen toch een goede indruk van het festival. Enkele evenementen schreven op hun website dat ze graag ondersteuning boden mocht zich een (hulp)vraag voordoen. De vrijwilligers vonden het leuk en interessant om aan dit onderzoek mee te doen. Tijdens het onderzoek hebben zij ervaren dat sommige evenementen heel toegankelijk zijn en andere weer niet. Zij konden goed aangeven welke punten verbeterd kunnen worden aan de toegankelijkheid van elk festival. 4.2 Ervaringen van de vrijwilligers Vrijwilliger Stephanie Vormer bezocht samen met haar hulphond en de onderzoekers vier festivals. Hieronder haar bevindingen. Hemeltjelieffestival Jammer dat je van te voren aan moet geven of moet vragen of je kan komen met een blindengeleidehond. Het terrein vond ik niet echt toegankelijk. Dit vanwege obstakels en rare trappen; niet echt handig voor mensen in een rolstoel of met een blindengeleidehond. De toiletten waren ook niet goed toegankelijk voor mensen met een beperking. Appelsap Ik ben zeer tevreden over de toegankelijkheid van dit festival. Zonder van te voren aangegeven te hebben dat we met een blindengeleidehond zouden komen, konden we zo naar binnen zonder dat 13

14 iemand er wat van zei. Geweldig vond ik dat. Kan menig festival of evenement een voorbeeld aan nemen. Na verder onderzoek bleken er ook rolstoeltoegankelijke toiletten en maar weinig obstakels op het terrein aanwezig te zijn. Festival the Brave Ik ben helemaal niet te spreken over de toegankelijkheid van dit festival. Van te voren moesten we aangeven dat we met een blindengeleidehond zouden komen. Eenmaal bij de ingang moest er nagevraagd worden of er wel huisdieren naar binnen mochten. Ik wilde water meenemen voor mijn hond, waarop er werd gezegd dat dat niet mee naar binnen mocht. Er werd gezegd dat er genoeg plassen op het terrein waren waar mijn hond uit kon drinken. Bij iemand anders, die mijn tas controleerde, heb ik het nogmaals uitgelegd en mocht ik het water voor mijn hond toch mee naar binnen nemen. Eenmaal binnen begon de ellende. We moesten over houten pallets die op sommige plekken kapot waren. De gaten waren afgezet met vlaggetjes. Dit is bijna niet te doen als je met een blindenstok of geleidehond komt. Met een rolstoel was deze route helemaal niet begaanbaar. Op het festivalterrein waren een hoop obstakels van planken die niet goed lagen. Ook was er geen rolstoeltoegankelijk toilet aanwezig. Ik vond dit festival qua toegankelijkheid zwaar onder de maat. Uitmarkt Het terrein van de Uitmarkt op het Museumplein was goed toegankelijk voor mensen met een blindengeleidehond. Soms lagen de planken op de grond niet even gelijk dus dat is wel een puntje. Er was een rolstoeltoegankelijk toilet. Nicolette Besemer, José Zwanenveld en Christiaan Zandstra bezochten Buiten Westen: Buiten Westen De klantvriendelijkheid en hulpvaardigheid van de medewerkers werd door ons bijzonder hoog gewaardeerd. De geconstateerde tekortkomingen in de fysieke toegankelijkheid werden goed gemaakt doordat medewerkers actief op zoek gingen om vragen te beantwoorden en oplossingen te zoeken. De medewerkers waren buitengewoon vriendelijk en behulpzaam. Ook de festivalbezoekers waren vriendelijk en hulpvaardig. 5. Good practice Appelsap en de Uitmarkt scoren in dit onderzoek bovengemiddeld. Pleinvrees is medeorganisator van het festival Buiten Westen en is een van de weinige festivalorganisatoren die actief op zoek zijn naar advies en tips voor het verbeteren van de toegankelijkheid van hun evenementen. Buiten Westen werd onderzocht op verzoek van Pleinvrees. In hun eerstvolgende editie van het festival DGTL zal toegankelijkheid een belangrijk thema zijn. 14

15 Een aantal punten die in het oog sprongen bij Appelsap en de Uitmarkt: Appelsap: Het was mogelijk om een blindengeleidehond mee te nemen, zonder dit van te voren te hoeven aangeven. Ook waren er diverse hellingen aangelegd voor het overbruggen van hoogteverschillen en was er een rolstoeltoegankelijk toilet aanwezig. Verder was ook de informatievoorziening op orde, op het terrein konden eventuele (hulp)vragen goed gesteld worden. Ook op de Uitmarkt was er een aantal goede maatregelen getroffen met betrekking tot toegankelijkheid. De onderzoekers waren erg tevreden over de sanitaire voorzieningen. Ook hier was op het terrein goed vindbaar een informatiebalie aanwezig. Bevrijdingsfestival Hemeltjelief festival 15

16 6. Conclusie Hoofdvraag: Hoe is het in de periode van april tot en met september 2014 gesteld met de toegankelijkheid van evenementen in de gemeente Amsterdam voor mensen met een lichamelijke en/of visuele beperking? De evenementen in Amsterdam waren over het algemeen matig toegankelijk. Een aantal evenementen heeft aandacht besteed aan het verbeteren van de toegankelijkheid. Bij andere organisatoren heeft toegankelijkheid geen rol gespeeld bij de ontwerpfase en de inrichting van het terrein. Er zijn (nog) geen wettelijke vereisten voor toegankelijkheid van festivals en evenementen. Soms kan een kleine aanpassing al een grote verandering teweeg brengen, maar ook de bereidheid samen met de bezoeker te zoeken naar oplossingen geven de bezoeker een welkom gevoel. Een aantal voorzieningen is onmisbaar: een entree die breed genoeg is om een rolstoel door te kunnen laten, het toelaten van hulphonden, begaanbare paden en looproutes, rolstoeltoegankelijke sanitaire voorzieningen. Het blijkt dat op websites informatie over de aanwezigheid van voorzieningen voor mensen met een beperking vaak ontbreekt. Ook is niet altijd een telefoonnummer of mailadres te vinden waar informatie opgevraagd kan worden. Dit is een gemis, zeker als er wel degelijk voorzieningen zijn getroffen. Ook op de openbare ruimte is nog veel aan te merken. Nog niet alle bus- en tramhaltes zijn toegankelijk gemaakt en vaak ontbreken geleidelijnen. Algemene beoordeling Evenement Beoordeling Toelichting Dodenherdenking 04/05/2014 Bevrijdingsfestival 05/05/2014 Hemeltjelief 29/05/2014 Buiten Westen 19/07/2014 Appelsap 09/08/2014 Parade 20/08/2014 route: matig entree: voldoende op het terrein: onvoldoende route: matig entree: voldoende op het terrein: matig route: onvoldoende entree: voldoende op het terrein: onvoldoende route: onvoldoende entree: voldoende op het terrein: matig route: voldoende entree: voldoende op het terrein: goed route: voldoende entree: voldoende op het terrein: matig 16

17 The Brave 23/08/2014 Magneetfestival 29/08/2014 Uitmarkt 31/08/2014 Valtifest 06/09/2014 (Groen: goed, geel: voldoende, paars: matig, rood: onvoldoende) route: voldoende entree: onvoldoende op het terrein: onvoldoende route: voldoende entree: goed op het terrein: onvoldoende route: voldoende entree: voldoende op het terrein: matig route: matig entree: onvoldoende op het terrein: goed Nationale herdenking, Dam Bevrijdingsfestival 17

18 7. Aanbevelingen Een toegankelijk festival is een festival waar iedereen zich welkom voelt en waar iedereen op een gelijkwaardige manier van het aanbod kan genieten. Deels kan dit door het treffen van voorzieningen en het voorkomen van obstakels. Voor een niet onbelangrijk deel wordt dit ook bereikt door vriendelijke en behulpzame medewerkers die goed op de hoogte zijn van de aanwezige voorzieningen en waar nodig een oplossing kunnen bedenken en uitvoeren. Belangrijkste aanbeveling is om het verbeteren van de toegankelijkheid een vaste plek te geven binnen de organisatie. Dit kan door een van de medewerkers hiervoor verantwoordelijk te maken. Maak vooral gebruik van de expertise van de locale belangenorganisatie en de informatie in het Handboek Toegankelijkheid van evenementen. In dit Handboek worden vele richtlijnen vermeld zodat de getroffen voorzieningen ook voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Het Handboek is te vinden op de website van de gemeente Amsterdam (zie pagina 21 van dit rapport). Elke verbetering is winst. Hieronder staan de belangrijkste tips. Informatievoorziening Folders, brochures, programmaboekjes en websites zijn belangrijke informatiebronnen en het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen kennis kunnen nemen van de informatie. Voor mensen met een lichamelijke beperking is het prettig wanneer er voorafgaand aan het evenement voor hen belangrijke informatie aangeboden wordt, zodat zij niet voor verrassingen komen te staan. Daarom is informatieverstrekking over gehandicaptenvoorzieningen (het meenemen van medicijnen of een hulphond, de bereikbaarheid en de aanwezigheid van rolstoeltoegankelijke toiletten) voorafgaand aan het evenement een belangrijk onderdeel. Ook een duidelijke plattegrond waarop de voorzieningen, routes en vluchtroutes weergegeven zijn (denk aan: toiletten, EHBO-post, nooduitgang, welke horecagelegenheden toegankelijk zijn en welke niet, waar bevinden zich obstakels, herkenningspunten enz.) is een waardevolle aanvulling. Websites zijn voor bezoekers met een visuele beperking beter toegankelijk wanneer er een voorleesfunctie is of wanneer het lettertype vergroot kan worden. Ook de keuze voor de kleur en opmaak is van belang. Met verschillende aanpassingen kan het lezen van een website voor mensen met een visuele beperking verbeterd worden. Bij het maken van een nieuwe website zijn deze aanpassingen vrij eenvoudig in te passen. Route naar het evenement en de entree Keuze voor de locatie Bij de keuze voor een locatie is het goed ook de bereikbaarheid mee te laten wegen. Ligt een terrein ver van openbaar vervoer verwijderd of is de route slecht begaanbaar, overweeg dan om bijvoorbeeld pendelbusjes in te zetten die ook geschikt zijn voor het vervoeren van een rolstoel. Route naar entree De ondergrond van de looproute voor het evenement is bij voorkeur horizontaal, vlak liggend, aangesloten en gemaakt van stroef materiaal. Voert de route over bijvoorbeeld een gras- of zandvlakte dan kan met behulp van platen een verharde en goed begaanbare route worden aangelegd. De aanbevolen afmetingen zijn te vinden in het Handboek Toegankelijkheid van Evenementen. 18

19 Parkeergelegenheid Het is belangrijk dat er voor het evenement parkeerplaatsen voor gehandicapten aanwezig zijn. Het Handboek Toegankelijkheid van evenementen hanteert als richtlijn dat tenminste 2% van het totaal aantal parkeerplaatsen gereserveerd wordt voor gehandicapten. De afstand van de gehandicaptenparkeerplaats tot de entree is bij voorkeur niet groter zijn dan 50 meter. De parkeerplaatsen moeten zichtbaar gereserveerd zijn, bijvoorbeeld door middel van een bord. Entree Het is belangrijk om de entree breed genoeg te maken zodat een rolstoel kan passeren. Ook bezoekers met bijvoorbeeld kinderwagens hebben daar plezier van. Hulphonden zijn welkom en de het meenemen van drinkwater voor de hond is geen probleem. Toegang informatiebalie en kassa Het is aan te raden tenminste een van de kassa's en pinautomaten en een aantal kluisjes (indien van toepassing) op zithoogte te maken. Er kan ook gewerkt worden met een mobiel pinapparaat, maar de bezoeker moet zijn of haar bestelling aan de medewerker kenbaar te kunnen maken. Dit betekent dat een balie of loket in hoogte aangepast zal moeten worden. Toegankelijkheid op het evenement Algemeen Zorg dat er op het terrein zo min mogelijk obstakels aanwezig zijn. Dek kabels bijvoorbeeld af, timmer een hellingplaatje als het hoogteverschil te groot is. Maak niet te vermijden obstakels, kleine opstapjes, traptreden duidelijk zichtbaar met een felle en contrasterende kleur en zorg, indien nodig, voor een alternatieve route. Muntverkoop en garderobe De hoogtes van de muntverkoop en de garderobe worden zo aangepast dat ook bezoekers in een rolstoel van deze voorzieningen gebruik kunnen maken. Looproutes op het terrein Hellingen die dwars op de looproute staan zijn bij voorkeur niet steiler dan 1:50. Dit houdt in dat als er een hoogteverschil van 5 cm overbrugd moet worden, de hellingplaat minimaal 50 cm lang is. Daarnaast wordt er geadviseerd om de hellingen te voorzien met een waarschuwingsmarkering voor bezoekers met een visuele beperking. Tevens dienen de obstakels die op de looproute aanwezig zijn een waarschuwingsmarkering te bevatten. Vloeren en ondergronden Om je in een rolstoel of met een rollator goed over een terrein te kunnen bewegen is het belangrijk dat de ondergrond van de looproutes stevig en vlak is. Terreinen voorzien van een grasmat zijn bij droog weer redelijk goed te berijden, maar na een regenbui met een rolstoel onbegaanbaar. Het aanleggen van een looproute is daarom belangrijk. Metalen platen en houten planken kunnen bij nat weer gevaarlijk glad worden en sluiten niet altijd goed aan. Kunststof of rubberen loopmatten zijn een goed alternatief. 19

20 Horeca en restauratieve voorzieningen Als er tafels zijn geplaatst is het van belang deze zo te plaatsen dat een rolstoel kan manoeuvreren en aan kan schuiven. Bij voorkeur zijn er verspreid over het terrein voldoende plekken om even te kunnen zitten. De horeca is bereikbaar (geen trappetjes of andere obstakels) en de verkoopbalies zijn niet te hoog. Zorg dat in ieder geval een van barren goed toegankelijk is. Alternatief kan zijn om mobiele verkoop op het terrein te organiseren met draagbare koffie, bier- of frisdrankschenkers. Toiletten Zorg ervoor dat er minstens één rolstoeltoegankelijk toilet aanwezig is op het terrein. Deze zijn bij verschillende verhuurders van mobiele sanitaire voorzieningen te verkrijgen. Hetzelfde geldt voor wasbakken. Geef op de plattegrond aan waar het rolstoeltoegankelijke toilet te vinden is. Vluchtvoorzieningen Vluchtvoorzieningen worden duidelijk op het gehele terrein aangegeven. Voor de veiligheid dient de vluchtvoorziening niet geblokkeerd te worden door obstakels. Geef de vluchtroute en de nooduitgang duidelijk aan op de plattegrond. Bedenk dat in het geval er ontruimd moet worden bezoekers in een rolstoel zich moeilijk kunnen voortbewegen in de massa. Bovendien hebben zij geen zicht op de locatie van de nooduitgang (zij kunnen niet over de massa heenkijken). Voor bezoekers met een visuele beperking geldt dat zij niet zien welke kant de massa op beweegt of waar het gevaar zich bevindt en dat zij afhankelijk zijn van gesproken informatie. Houdt hier rekening mee met het opstellen van het veiligheidsplan. 20

21 Aan de slag met toegankelijkheid en meer advies en ondersteuning nodig? Neem vrijblijvend contact op met een van de onderstaande organisaties. Festival 5D, praktisch advies voor het verbeteren van toegankelijkheid Cliëntenbelang Amsterdam, advies voor het verbeteren van toegankelijkheid Handboek Toegankelijkheid van evenementen Landelijk Bureau Toegankelijkheid / Gemeente Amsterdam, februari evenementen en herdenkingen evenement organiseren handboek Accessibility, Expertisecentrum voor toegankelijke ICT Bartiméus, advies over toegankelijke communicatie, ICT Wetgeving College voor de rechten van de mens (CRM) Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA) 21