Ontwikkeling Virtuele Kenniscentra. Ontwikkelingen onder invloed ICT

Transcriptie

1 LOOWI 2008 Ontwikkeling Virtuele Kenniscentra (en) het werk van vak- en informatiespecialisten Deel 1: Stand van zaken VKC s in Utrecht Jan Kooistra Sociale Wetenschappen / Universiteit Utrecht Bibliotheek /Universiteit Utrecht Technisch Ontwerpen en Informatica / TU Delft LOOWI 2008 Presentatie VKC voor faculteiten als referentiepunt Ontwikkelingen onder invloed ICT - explosieve groei communicatiekanalen en informatiebronnen en daarmee samenhangend - maatschappelijke ontwikkeling in termen van - schaalvergroting en globalisering, - toenemende complexiteit van werk en leven - flexibilisering, - diversificatie (nieuwe markten met nieuwe producten) 1

2 Ontwikkelingen onder invloed ICT kennisorganisaties - Expansie van vakgebieden en (sub)specialisaties - Differentiatie - Kennis versnelt en veroudert in hoog tempo - Toenemende complexiteit van diensten, methoden, werkprocessen en producten - Ketenbenadering (eindresultaat telt) - Intensievere samenwerking - Coördinatie neemt toe Ontwikkelingen ICT kennisorganisaties - Schaalvergroting met behoud van flexibiliteit - Centralisatie (vergelijk bibliotheek, administratie, IT) - Zelfstandige business units ( autonome afdelingen ) - Verbreding onderwijs / verdieping en verzelfstandiging onderzoek - Zorg voor efficiëntie met behoud kwaliteit - Betaalbaarheid, prijs-kwaliteit benadering - Borging van kwaliteit - Werken volgens protocol (evidence based) 2

3 Consequenties voor onderzoeker (professional) - Grotere hoeveelheid informatie - komt binnen - moet worden verwerkt - is eigenlijk niet bij te houden - Waarde / betrouwbaarheid informatie vaak niet duidelijk - Informatie van voldoende kwaliteit niet makkelijk te vinden en/of alleen voor leden - Toevoegen van eigen informatie wordt afgeschermd Wat zou beter moeten kunnen met ICT... Verkrijgen, wegen, ordenen, gebruiken, bewaren en opnieuw delen van diverse soorten informatie afkomstig uit een diversiteit aan bronnen... met het oog op wetenschappelijk verantwoord kunnen oordelen, beslissen, onderzoeken en handelen... maar niet zonder bewustzijn hoe deze informatie werd gegenereerd en welke betekenis dat heeft voor de wijze waarop de informatie kan/mag worden gebruikt WIKI-ACHTIG maar geen WIKI.. 3

4 Oplossingsverzameling VKC Maak een elektronische werkomgeving (Vitueel Kennis Centrum) waar de gebruiker online toegang heeft tot een breed scala aan relevante informatie en wetenschappelijke bronnen, waar een overzicht van, en toegang tot het netwerk (experts, onderzoekers) wordt gegeven (geregeld via een lidmaatschap) en waar de inhoudelijke betrokkenheid bij het eigen wetenschappelijke vakgebied en beroepsdomein virtueel vorm krijgt en permanent ondersteund wordt ook na het afstuderen. Digitale werkomgeving Ordening via het werkproces in plaats van via het leerproces gebaseerd op ontwikkeling wetenschappelijke producten Ordening als onderzoeksomgeving (collaboratory repository model) Communicatie Opslag Uitwisselen / delen Reviewen 4

5 Betrokkenheid / community uit zich In communicatie Diverse tools (synchroon en asynchroon) In collaboratie Correspondentie (letterlijk en figuurlijk) Waarborg In repository Opslag (versiebeheer) Doorzoekbaarheid Vinden Inzage (rechten) Functionaliteiten van een VKC VKC gebaseerd op Internet and Web 2.0 technologie, gedeeltelijk open (full Internet access) en gedeeltelijk gesloten (Intranet access only) bestaande uit repositories voor opslag en content management van wetenschappelijke producten met daaraan gekoppeld community en collaboration diensten die de online activiteiten en interacties van de actoren in dat vakgebied ondersteunen voor wat betreft creëren, vastleggen, delen, opslaan, presenteren van kennisproducten en/of het vinden (retrieval), annoteren en personaliseren van deze producten 5

6 Rolen van de Actoren in het VKC De professional (alumnus) is een gekwalificeerd lid van het Virtueel Kennis Centrum van zijn/haar discipline De student is een toekomstig lid, wat betekent dat zijn opleiding hem/haar opleidt tot het lidmaatschap door in het curriculum speciale aandacht te besteden aan de benodige kwalifikaties (leerlijn lidmaatschap) De wetenschappers binnen een discipline beheren de inhoud van het VKC met het oog op het vastleggen en delen van de kennisproducten die in de interactie met professionals en (semi gekwalificeerde) studenten worden gemaakt De Universiteitsbibliotheek onderhoudt en ondersteunt het VKC (functioneel) en zorgt voor opslag van en de toegang tot het materiaal in repositories. Collaboratory EBCR met daarin verschillende templates Relatie met onderwijs Gelegenheid tot oefenen met voor academici relevante vaardigheden op terreinen van gebruik, creatie en disseminatie van wetenschappelijke informatie/kennis Cultivering van bewustzijn van belang van betrouwbare informatie, de wijze waarop deze informatie tot stand kwam en wat dit betekent voor het gebruik Optimaal gebruik maken van mogelijkheden die moderne ICT middelen bieden Passend bij behoefte / noodzaak om het professionele beslissen en handelen meer direct te verbinden met wetenschappelijke inzichten ( evidence ) VKC is geen ELO. Naar behoefte in curriculum worden producten rechtstreeks in VKC omgeving gemaakt! 6

7 Actoren in een VKC Society Profit 3-rd Party Alumnus Non Profit Researcher VKC Master PostDoc Lecturer UBU PhD Bachelor Utrecht University Bibliotheek schuift op Store KLASSIEK: Selecteren Verwerven Ordenen Ontsluiten Publish Beschikbaar stellen Collaborate Retrieve Communicate Capture Share DEMO in het PARTNER proces 03 UBU 2008 van kenniscreatie met behoud van oorspronkelijke diensten 7

8 Aanloop programma Partner De universiteitsbibliotheek neemt (in 2006) het initiatief een programma te starten, Partner geheten, waarin faculteiten, service centra zoals IVLOS en directie ICT en alumni samenwerken met het doel de informatievoorziening voor onderzoek ( en daarvan afgeleid voor onderwijs) naar een hoger ICT ondersteund - niveau te brengen Komende 3-5 jaar ontwikkeling en bouw VKC s en uitrol over faculteiten. Partnerprogramma Strategisch: blijvend toegang tot de professionele (UU gefaciliteerde) kennisomgeving van je opleiding Didactisch: afstuderen is lidmaatschap van de kennisomgeving (leerlijn lidmaatschap) Informatietechnisch: online informatievoorziening, online collaboratory & repository 8

9 Partnerprogramma vanaf september 2006 Faculteiten / departementen: Geneeskunde Farmacie Diergeneeskunde Geowetenschappen Sociale Geschiedenis Sociale Wetenschappen Universitaire diensten: Universiteitsbibliotheek IVLOS IT diensten Alumni (alumni bureau) (Studenten) Projecten (UBU): Basis VKC UPPER Farmacie Collaboratory Evidence Based Crical Reviews (met SURF) Repository Evidence Based Practice Geneeskunde Leerlijn Lidmaatschap (opnemen in onderwijs) Geneeskunde Diergeneeskunde Farmacie Ivlos Jong geleerd my library 9

10 Research group Social Economic History Utrecht University Collaboratory gestuurd door templates EBCR Collaboratory 10

11 VKC en vak- en informatiespecialist opstap naar deel 2 Vak- en informatiespecialist: een intermediair tussen de gebruikers uit een kennisdomein (vak) en hun informatiebronnen en informatiesystemen Tot de taken behoort het faciliteren van de kennisontwikkeling van onderzoekers, docenten, studenten en hun samenwerkingspartners In termen van ontwerp, invoering en onderhoud van een VKC gaat het om: behoefteanalyses, functionele ontwerpen, toolselectie, begeleiden van de implementatie, ondersteunen gebruikers, instructie en voorlichting. Van belang om deze VKC taken te kunnen uitoefenen: actuele kennis en ervaring met onderzoeks- en onderwijsmethoden binnen het betreffende kennisdomein (sheet Natalia Grygierczyk UBU) LOOWI 2008 als communicatieproces Wetenschappelijke kennis Wetenschappelijke kennis betekent een systematisch geheel waaraan specifieke eisen worden gesteld Planmatig Gebruik methoden en technieken Discipline Logische samenhang in uitspraken Toetsbaar zijn (tijd, plaats, eenheden) Informatief zijn (kenmerken, eenheden, falsificatoren) Expliciet zijn (openheid, herhaalbaarheid) DEMO MT1 ACS

12 Mogelijke rollen vakspecialist in VKC Platform (inhoudelijke inrichting, vakgebiedsindeling) advies auteurs (onderzoekers, studenten, praktijkveld) advies aan ontwikkelaars over functionaliteit promotie digitaliseringsmogelijkheden Gateway (Omega, fulltext, brede en vakindexen, gedrukte en bijzondere collecties) integratie in onderwijs, informatievaardigheden vakmatige selectie ingangen, van bronnen voor harvesting en collectie promotie bronnen, (bijzondere) attendering, (virtuele) tentoonstelling, gekoppeld aan actualiteit of evenementen Community weblog over gebruik VKC, over nieuwe functionaliteit, over bijzondere zoekmogelijkheden, over bijzondere bronnen, gericht en met mate over diensten UBU input in sommige lopende online discussies, bijvoorbeeld bij vakken met veel bronnengebruik input waar nuttig of gevraagd in vraag/antwoord dienst en externe informatieverzoeken Overall meeschrijven aan site (Wiki) als support bij informatievaardigheden en ondersteuning bij gebruik alle aspecten VKC door docenten en staf (sheet: Jeroen Bosman UBU) LOOWI 2008 Deel 2.. Gert Goris Bibliotheek Erasmus Universiteit Rotterdam LOOWI