EEN SPECIALE UITGAVE VAN SALT MAGAZINE Avontuurlijke treinreistips voor Duitsland en Zwitserland

Transcriptie

1 EEN SPECIALE UITGAVE VAN SALT MAGAZINE Avontuurlijke treinreistips voor Duitsland en Zwitserland

2 De leukste Duitse steden. Per trein vanaf 39 euro. 04 The Green Machine: de trein en het milieu 06 Rechtstreekse verbindingen vanuit Nederland 19 Rollin Restaurant 31 Slim & Slow: goedkoop door Duitsland 74 City Night Line: Hotel op wielen 80 Zo krijg je de beste deals 86 Reizen met het Swiss Travel System Urban Cool + super aanbiedingen 08 Hamburg 14 Frankfurt 20 Hannover 26 Düsseldorf 32 Bremen / Bremerhaven 38 Berlijn 44 Hessen 50 Osnabrück 78 Zürich 79 Praag Onvergetelijke treinreizen + super aanbiedingen door Duitsland: 56 All you need is love: Duitse romantiek 58 Weimar, Leipzig, Dresden: reizen door 1000 jaar geschiedenis 60 Stoom afblazen: stoomtreinen in de Harz door Zwitserland: 62 Bernina Express 64 Glacier Express 66 Wilhelm Tell Express 68 GoldenPass Line 70 Best of Zwitserland Scholvien Berlijn en vele andere hippe Duitse steden bereik je het snelst en relaxt per trein. Vanaf 39 euro enkele reis vanaf elk station in Nederland. Informatie en tickets op bahn.com/nl De TrainGuide is een trots product van Salt magazine, gemaakt in samenwerking met DB Bahn, Duits verkeersbureau, de Treinreiswinkel en Swiss Travel System. Redactie Ard Krikke, Natasha Bloemhard, Bart Giepmans. Vormgeving Chris Pollen, Laura Luykenaar. Copyright Rebel Media Creators BV in Amersfoort, GetSalt.com. Prijzen en reistijden onder voorbehoud. Get in, relax SALT TRAINGUIDE 3

3 Deutsche Bahn AG Reizen is per definitie niet duurzaam maar thuisblijven is ook niet echt een goede optie. Er bestaat immers (bijna) geen betere opleiding voor het leven dan op reis gaan. Door te reizen maak je kennis met verschillende landen en culturen en al die ervaringen kun je toch maar mooi in je rugzakje stoppen. Dus echt groen reizen bestaat niet, maar door vaker voor de trein te kiezen, beperk je de milieuschade. Bovendien staat de trein garant voor een flinke portie comfort en avontuur. Snoeiharde feiten Een retourtje Amsterdam-Berlijn is met de trein ruim 7 x schoner dan met het vliegtuig. Minstens 75% van alle treinreizen binnen het Duitse langeafstandsverkeer wordt sinds voorjaar 2013 uitsluitend gemaakt met groene energie. DB heeft 25 windmolens onder contract die zoveel stroom produceren dat ze een jaar lang een stad met inwoners van energie zouden kunnen voorzien. DB wil in 2050 volledig CO2-vrij personen- en goederenvervoer aanbieden. Op het glasdak van Berlijn Hauptbahnhof liggen zonnecellen die jaarlijks net zoveel energie produceren als 40 vierkoppige families verbruiken. Eco checker Mocht je na het lezen van de feiten toch nog onbedaarlijk nieuwsgierig zijn naar de impact van de door jou geplande treinreis, kies dan na het opvragen van de verbinding op voor de optie Umwelt MobilCheck. Achter dit digitale loketje vind je een bak vol met rauwe groene cijfers. 4 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 5

4 Kolding Kolding Kopenhagen Bremerhaven Hamburg Bremen Bremen Amersfoort Hannover Deventer Amsterdam Utrecht Utrecht Hengelo Hengelo Osnabrück Arnhem Arnhem Duisburg Düsseldorf Keulen Keulen Kassel Kassel Berlijn Berlijn Dresden Warschau NL Hamburg pag. 8 vanaf e 29,- NL Frankfurt pag. 14 vanaf e 39,- NL Hannover pag. 20 vanaf e 29,- NL Düsseldorf pag. 26 vanaf e 19,- NL Bremen* pag. 32 vanaf e 29,- NL Bremerhaven* pag. 32 vanaf e 29,- rechtstreekse verbindingen per ICE / Intercity verbindingen met één overstap rechtstreekse verbindingen per nachttrein City Night Line winter ver bin dingen per nachttrein Karlsruhe Freiburg Basel Basel Brig Brig Frankfurt Mannheim Ulm Ulm Zürich Zürich München Innsbruck Praag Praag NL Berlijn pag. 38 vanaf e 29,- NL Kassel* pag. 44 vanaf e 39,- NL Wiesbaden* pag. 44 vanaf e 39,- NL Osnabrück pag. 50 vanaf e 19,- NL Zürich pag. 78 vanaf e 29,- NL Praag pag. 79 vanaf e 29,- * bestemmingen met 1 overstap Plan je treinreis in Europa op 6 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 7

5 ART & DESIGN HafenCity HafenCity, you re so pretty Hafencity met Unilever-Haus Trots op Het water dat de stad omringt Beroemdste Helmut Schmidt (bondskanselier), inwoners Karl Lagerfeld (modeontwerper), Johannes Brahms (componist) Verplichte kost Franzbrötchen en Alsterwasser Brahms Beste uitzicht Vanuit het König der Löwen-Musicaltheater Verrassendste straat Bellevue Mooiste plein en park Rathausmarkt / Planten und Blomen Leukste Biergarten Strandperle Niet te missen evenement Internationale Gartenschau Hamburg (26 april-13 okt. 2013) Stilste/drukste plek Verlaten strandjes aan de Elbe/Reeperbahn Website Waar Je vindt HafenCity op ruim een kilometer van het centraal station. Doen omdat Wanneer je in HafenCity rondloopt, het grootste stedenbouwkundige project van Europa, dan is het nog maar moeilijk voor te stellen dat hier ooit vervallen fabriekshallen en roestige kranen stonden. Hoewel het omvangrijke bouwproject nog lang niet is afgerond, hebben de gründliche Hamburgers nu al een goede mix van oud en nieuw gevonden. Zo staan stijlvolle woontorens zij aan zij met ruim 100 jaar oude pakhuizen van het wereldberoemde Speicherstadt. Het kroonjuweel van het nieuwe stadsdeel is echter de Elbphilharmonie, een concertgebouw waarvan de zaal van glas en staal bovenop een oude loods is gebouwd. Een ander gebouw dat je bijna onmogelijk over het hoofd kunt zien, is het Internationales Maritimes Museum. Gevestigd in een oud pakhuis vertelt het tien verdiepingen tellende museum je alles over 3000 jaar scheepsvaart. Tip Heb je niet zulke zeebenen, maak dan een pitstop in automuseum Prototyp. De vaste collectie bestaat onder andere uit Porsches, Volkswagens en autokunst. Meer weten? ART & DESIGN Uit de (stads)kunst Kunstaustellungen Paul Klee - senecio Waar De Hamburger Kunsthalle ligt op een steenworp afstand van het Hauptbahnhof, aan de Glockengiesserwall. Het Bucerius Kunst Forum vind je aan de Rathausmarkt in het centrum. Doen omdat Zowel de Hamburger Kunsthalle als het Bucerius Kunst Forum besteden tot en met eind mei 2013 aandacht aan het leven en werk van de beroemde Zwitserse schilder en beeldhouwer Alberto Giacometti. Komt het werk van deze sur realistische kunstenaar je bekend voor, zijn sculptuur L Homme qui marche staat op een Zwitsers biljet van 100 francs. Een andere tentoonstelling die je als liefhebber van moderne kunst niet teleur zal stellen, is Engel van Paul Klee. Deze Duits-Zwitserse kunstschilder was gefascineerd door de strijd tussen goed en kwaad en maakte talloze engelfiguren. Engel is van 26 april tot en met 7 juli 2013 te zien in de Kunsthalle. Daarnaast vind je in deze kunsthal een van de mooiste openbare collecties van Duitsland, waaronder veel werken van oude Duitse en Nederlandse meesters zoals Rembrandt. Tip Meer beeldende kunst zien? Op slechts enkele minuten lopen, in de Deichtorhallen ten zuiden van het station, vind je het internationale Kunst & Fotografie Museum met wisselende exposities. Meer weten? SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 9

6 BORN AGAIN Internationale Gartenschau In 80 tuinen rond de wereld Waar Deze internationale tuinshow wordt gehouden in het Inselpark. Doen omdat Van 26 april t/m 13 oktober slaat de Internationale Gartenschau haar tenten in Hamburg op. Maar liefst honderd hectare (ongeveer 150 voetbalvelden) verandert een half jaar lang in een grote bloeiende tuin. Hoewel, tuin eigenlijk niet het goede woord is. Geïnspireerd door Jules Vernes boek De Reis om de wereld in tachtig dagen hebben de bedenkers van al dit moois tachtig verschillende landschappen gecreëerd. Doordat deze tuinen weer zijn onderverdeeld in zeven verschillende werelden is t alsof je op een miniwereldreis wordt gestuurd. Zo wandel je als een echte Phileas Fogg het ene moment door tropische regenwouden en theeplantages terwijl je je op het andere moment in wereldsteden als Londen of Hong Kong waant. Tip Zie je door de bomen het bos niet meer, ga dan naar de Nordwand indoor klimhal. Doordat een van de halmuren compleet uit glas bestaat, heb je hier al snel het gevoel alsof je buiten aan het klimmen bent. Zowel beginners als gevorderden zijn welkom. Meer weten? EXTREEM Alter Elbtunnel Hier heb je tunnelvisie Waar De Elbtunnel, in Hamburg beter bekend als de St. Pauli Elbtunnel, verbindt de noordelijke havenkant bij St. Pauli Landungsbrücken met het Elbe-eiland Steinwerder (zuidkant). Doen omdat Toen de Elbtunnel in 1911 werd geopend, was het de eerste tunnel op het Europese vasteland die onder een rivier doorliep. De twee 426,5 meter lange tunnelbuizen werden in die tijd gezien als een technologisch huzarenstukje. Hoewel de Alte Elbtunnel de afgelopen eeuw gezelschap van tientallen bruggen heeft gekregen, gaat het oudje nog lang niet met pensioen. Nog steeds wordt der Alte, sinds 2003 een monument, dagelijks door voetgangers ( /jaar), fietsers (63.000/jaar) en automobilisten gebruikt. Leuk feitje: iedere laatste zondag van januari wordt de Elbtunnel marathon gelopen waarbij deelnemers beide tunnelbuizen 48 keer in totaal moeten doorkruizen. Tip Ieder jaar in mei viert Hamurg met Hafengeburtstag Hamburg haar bestaan als havenstad (sinds 1189). Dit grootste havenfeest ter wereld vindt plaats van 9 t/m 12 mei. Meer info op Meer weten? (tik Elbtunnel in het zoekvenster in) Alter Elbtunnel BORN AGAIN Internationale Bauausstellung IBA Hamburg Blik op de toekomst Waar Midden in de wijk Wilhelmsburg, Veddel en de Harburger binnenhaven. Doen omdat Wil je weten hoe een metropool als Hamburg zich op de klimaatveranderingen van de 21e eeuw voorbereidt, check dan in bij de Internationale Bauausstellung IBA Hamburg. Behalve diverse tentoonstelling en lezingen, die gedurende het hele jaar door op diverse locaties in de stad worden georganiseerd, kun je ook al gerealiseerde en toekomstige projecten van deze grootschalige expositie bekijken. Pak gewoon bij het IBA Dock in Wilhelmsburg de speciale (hybride) IBA-bus. Deze neemt je onder andere mee naar energiezuinige waterwoningen of naar Energieberg Georgweder, een vuilnisbelt met windmolens en zonnepanelen. Je kunt ook een kijkje nemen bij de Energiebunker. Ooit diende dit enorme blok beton als luchtafweergeschut, nu moet het een energiecentrale worden. De meest actuele informatie vind je op de website onder het kopje Besucher. Tip Nu je toch in Wilhelmsburg bent, kun je net zo goed in het schitterende Wälderhaus overnachten. Alle kamers van deze ecologische stadsblokhut bestaan volledig uit hout. Nu maar hopen dat je niet gaat zagen. Meer weten? Andreas Heller Architects & Designers 10 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 11

7 EXTREEM Machinistje spelen Miniatur Wunderland Slowman CULINAIR Koken met sterren Hamburger Fernsehköche Station Hamburg Hauptbahnhof Enkele reis vanaf 29,- (vanaf elk station in Nederland) Verbinding 6 x per dag rijdt een Intercity vanaf o.a. Amsterdam Centraal, Hilversum, Amersfoort, Deventer en Hengelo naar Osnabrück, waar je kunt overstappen op een rechtstreekse Intercity of ICE naar Hamburg. Zonder overstap reizen? De nachttrein City Night Line rijdt dagelijks vanaf Amsterdam, Utrecht en Arnhem rechtstreeks naar Hamburg. Enkele reizen vanaf 29,- (zitplaats) of 49,- (ligplaats). Reistijd vanaf Amersfoort 4:35 uur Tip Vanuit Hamburg Hauptbahnhof beland je zonder de straat over te steken zó in de voetgangerszone van de binnenstad, waar je eindeloos kunt shoppen. Vanaf de Nord-uitgang van het station ben je in 10 minuten aan het binnenmeer Alster, een oase van rust die je bijna doet vergeten dat je je in de 2 e stad van Duitsland bevindt. Waar In een van de pakhuizen in Speicherstadt (HafenCity). Doen omdat Had je vroeger een modelspoorbaantje door de huiskamer van je ouders lopen of droomde je ervan om treinmachinist te worden, dan voelt Miniatur Wunderland aan als thuiskomen. Miniatur Wunderland in Speicher stadt is met afstand de grootste modelspoorbaan ter wereld. Een paar getallen op een rijtje: 930 locomotieven, wagons, bomen, poppetjes, auto s, huizen en een ongelooflijke 13 kilometer aan rails. In totaal heeft het maar liefst arbeids uren gekost om acht verschillende treinwerelden te creëren. De computergestuurde treinen rijden onder andere door Scandinavië, de Oostenrijkse Alpen, Las Vegas en uiteraard Hamburg, waar zelfs vliegtuigen vanaf een compleet werkend vliegveld opstijgen. Tip Volg de 60 minuten durende rondleiding Blick hinter die Kulissen en je krijgt vanzelf nog meer respect voor de prestatie van de treinbouwers. Meer weten? Waar Lagerstrasse (Bullerei), Burchardstrasse (Slowman), Eppendorfer Landstrasse (Gastronomia). Doen omdat De kans dat je als niet-duitser wel eens van Tim Mälzer, Christian Rach of Cornelia Poletto hebt gehoord, is vrij klein. Toch kan het drietal in Hamburg (en de rest van Duitsland) niet ongemerkt over straat lopen. Ze hebben namelijk allemaal een eigen kookprogramma op televisie. Ook jij kunt als gewone sterveling deze bekende tv-koks live in actie zien. Hoe? Door gewoon naar een van hun restaurants in Hamburg te gaan. Mälzer zwaait de kookscepter in de hippe Bullerei, een omgebouwde veehal. De Argentijnse steak is een aanrader. Rach s restaurant is gevestigd in het imposante Chilehaus. De bekende kok maakt zoveel mogelijk gebruik van streekproducten. In Gastronomia van Poletto tref je tenslotte een authentieke Italiaanse keuken aan. In Poletto s aangrenzende winkel haal je als thuiskok de lekkerste mediterrane ingrediënten. Tip Of je nu wel of niet uit eten gaat, haal in ieder geval een Franzbrötchen bij de bakker. Het broodje is een zoete variant op de Franse croissant. Meer weten? Hotel Stella Maris*** Centraal gelegen bij de haven/landungsbrücken. Altstadt en Speicherstadt om de hoek. Uitgebreid ontbijtbuffet. Gratis WiFi. U/S-Bahn Landungsbrücken op 5 minuten loopafstand. 3 dagen incl. trein v.a. 172,- p.p. Hamburg Card: Onbeperkt openbaar vervoer. Korting bij o.a. Citytours, havenrondvaarten, musea en attracties vermeld in deze Trainguide. 3 dagen 21,- p.p. Speicherstadt InterCityHotel Hamburg*** Direct naast het station. De haven en het centrum zijn op loopafstand. Het hotel heeft een restaurant en een dakterras met een panoramisch uitzicht over de stad. De winkelstraat Mönckebergstraße en de Alster liggen om de hoek. 3 dagen incl. trein v.a. 190,- p.p. Inclusief gratis openbaar vervoerkaart Fulcanelli 12 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 13

8 ART & DESIGN Wolkenkratzer Stadsbergen beklimmen S Borisov Mainhattan Trots op Skyline Beroemdste inwoner Johann Wolfgang von Goethe Verplichte kost Ebbelwoi oftewel appelwijn Beste uitzicht Vanaf de Main Tower (200m) Verrassendste straat Berger Straße Mooiste plein Römerberg Leukste Biergarten Lorsbacher Thal Niet te missen evenement Wolkenkratzer-Festival (25-26 mei) Hier moet je overnachten 25hours Hotel by Levi s Stilste/drukste plek Der kaiserdom/die Zeil Website Waar De grootste concentratie Wolkenkratzer staat in het westelijke deel van de stad. Doen omdat De titel mooiste skyline van Europa gaat zonder enige twijfel naar Frankfurt. In het stadshart zijn de afgelopen decennia maar liefst twaalf wolkenkrabbers met een hoogte tussen de 154 en 259 meter verrezen. Hoewel de stadsbergen in Mainhattan minder hoog zijn dan de skyscrapers van The Big Apple, vormen de verlichte pieken s avonds een skyline die minstens zo indrukwekkend is. Wat de stad verder gemeen heeft met New York is dat ook haar bevolking een culturele smeltkroes is: een op de vier inwoners is buitenlands. Twee gebouwen die je van dichtbij gezien moet hebben zijn de postmodernistische 257 meter hoge Messe Turm en de futuristische 258,7 meter hoge Commerzbank Tower. Voor het beste uitzicht over dit stadslandschap beklim je de 56 verdieping tellende Main Tower. Het uitzicht vanaf dit 200 meter hoge stadsdak is adembenemend mooi. Tip Tijdens het Wolkenkratzerfestival, dat in het weekend van 25 en 26 mei 2013 wordt gehouden, worden de wolkenkrabbers door een spetterende lichtshow in lichtelaaie gezet. De rondleiding Architektur in Frankfurt is het hele jaar door een aanrader. Meer weten? Born Again Klassikstadt Laat je oldtimer-hart sneller kloppen Waar Klassikstadt ligt in het oostelijke deel van Frankfurt, op de noordoever van de Main. Doen omdat Ben je iemand die spontaan begint te kwijlen wanneer een klassieke auto voorbij rijdt, dan is een bezoek aan het immense Klassikstadt eigenlijk verplichte kost. Zo n twee jaar geleden kwamen ze in Frankfurt op het slimme idee om een honderd jaar oud industrieterrein met uit rode bakstenen opgetrokken fabriekshallen een tweede leven te geven als oldtimer hotspot. Op de plek waar ooit landbouwmachines van de lopende band rolden, vergaap je je nu aan de mooiste klassiekers. Behalve dat je in het monumentale Klassikstadt terecht kunt voor tentoonstellingen, is het ook mogelijk om zelf een oldtimer te huren. Ben je de benzinedampen even zat? In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden is Die Werkskantine een prima plek om je te laten verrassen door de lokale Küche. Tip Klassikstadt maakt deel uit van de Route der Industriekultur Rhein-Main. Dit routenetwerk verbindt maar liefst zevenhonderd industriële monumenten die in de buurt van de Rijn en Main liggen. Download de Frankfurt routes via (Lokale Routen>Frankfurt). Meer weten? 14 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 15

9 Waar Das Museumsufer bevindt zich in het stadsdeel Sachsenhausen, tussen de Eiserner Steg en de Friedensbrücke. Doen omdat Door de aanwezigheid van 26 verschillende musea en theaters die als een parelsnoer langs de oevers van de Main aan elkaar zijn geregen, liggen kunst en cultuur hier bijna letterlijk op straat. Zo komen operaliefhebbers in het Opernhaus aan hun trekken, vertellen ze je in het Museum Judengasse alles over het Joodse getto dat zich ooit op deze plek bevond, duiken film freaks het Deutsche Filmmuseum in en is het Museum für Moderne Kunst de Duitse tegenhanger van het MoMa in New York. Uiteraard mag het wereldberoemde Goethe-Musuem, gevestigd in Goethe s ouderlijke huis, niet op je to do lijstje ontbreken. Met het MuseumsuferTicket heb je voor slechts 18 euro twee dagen toegang tot alle musea. Tip Blokkeer de laatste drie dagen van augustus in je agenda voor het Museumsuferfest, het grootste cultuurfeest van Europa. Behalve dat alle musea hun deuren wagenwijd voor je openzetten, bruist het op straat van de optredens, theatervoorstellingen en culinaire verrassingen. Houd in de gaten voor het definitieve programma. Meer weten? CULINAIR Grüne Soße Gekruide lekkernij ROUTE Main-Radweg Go with the flow ART & DESIGN Museumsufer Kunst ligt op straat Waar Overal in Frankfurt en omstreken. Doen omdat Als er één gerecht is waar je Frankfurters midden in de nacht wakker voor kunt maken, dan is het Grüne Soße. Goethe was er zo verzot op dat hij het speciaal door zijn moeder liet maken en het vervolgens per postkoets naar zijn latere woonplaats Weimar liet brengen. Deze traditionele lekkernij kan op verschillende manieren worden bereid, maar bestaat naast eieren, uien, azijn, olie en yoghurt altijd uit minstens zeven soorten kruiden. Traditioneel wordt de Grie Soß (Frankfurts dialect) pas vanaf Gründonnerstag (Witte Donderdag), meestal met eieren of aardappelen, geserveerd. Het groene goedje is zelfs zo populair dat ieder jaar in mei het zogenaamde Grüne Soße Festival wordt georganiseerd. Een week lang proberen koks elkaar met hun beste groene creaties af te troeven. De uiteindelijk winnaar mag zich een jaar lang Grüne Soße Meister noemen. Tip De 2013-editie van het smulfeest wordt van 11 tot en met 18 mei gehouden. Op vind je alvast een paar recepten om je honger te stillen. Meer weten? Waar De Main-Radweg begint bij de bron van de Main in Bayreuth en volgt de loop van de rivier om uiteindelijk uit te monden in Mainz. Doen omdat De Main-Radweg is een 597 kilometer lang fietsfeest voor iedereen die een meerdaagse fietsroute wil volgen zonder zich hiervoor het apezuur te trainen. De Radweg werd door de Allgemeiner Deutscher Fahrrad-Club zelfs bestempeld tot een van de mooiste van Duitsland. De route kronkelt als een slang door negen verschillende Fränkische landschappen. Van met wijnranken bebouwde heuvels en uitgestrekte laagvlaktes tot idyllische bossen en glinsterende rivieroevers. Vervelen is geen optie. Ben je bezorgd of je deze overdosis natuur wel aankunt? Historische plaatsen als Hanau of Seligenstadt, wijndorpen als Großheubach en Miltenberg en grote steden als Würzburg en Frankfurt vormen een goed middel tegen afkickverschijnselen. Onderweg wijzen wit-groene fietsborden je (in beide richtingen) de juiste weg. Mocht je toch niet de geplande dagafstand halen, overal langs het traject bevinden zich fietsvriendelijke overnachtingsplekken. Of je stapt gewoon in de trein en reist naar de volgende grote stad. Tip Download gratis de speciale Main-Radweg app, beschikbaar voor zowel iphone als Android. Meer weten? 16 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 17

10 Station Frankfurt Hauptbahnhof Enkele reis vanaf 39,- (vanaf elk station in Nederland) Verbinding De hogesnelheidstrein ICE rijdt dagelijks 7 x rechtstreeks vanaf Amsterdam, Utrecht en Arnhem naar Frankfurt Airport en Frankfurt Hauptbahnhof. Reistijd vanaf Utrecht Centraal 3:28 uur Tip Vanaf Keulen reis je highspeed met 300 km/u door het groene Westerwald en de Taunus richting Frankfurt. Neem vooral een kijkje in de lounge voorin de trein, waar je over de schouders van de machinist kunt meekijken. Deutsche Bahn AG Leonardo Hotel Frankfurt City*** Op 100 meter van het Hauptbahnhof en midden in het centrum van Frankfurt. Rustige kamers met Wifi. Ontbijtbuffet met onder meer biologische producten. 3 dagen incl. trein v.a. 158,- p.p. Vroegboekvoordeel: tot 28 dagen voor vertrek 10% korting op hotel in periode 1 jan t/m 6 apr, 13 apr t/m 20 mei, 24 mei t/m 22 aug, 28 aug t/m 1 nov SALT TRAINGUIDE 2013 Lindner Hotel & Residence Main Plaza**** Klassieke wolkenkrabber aan de Main. Kamers met uitzicht over de rivier en stad. In het gebouw is een spa van maar liefst 450 m 2 inclusief zwembad, sauna, stoombaden en fitness. De toegang is gratis voor hotelgasten. Dineren kan in één van de twee restaurants. 3 dagen incl. trein v.a. 188,- p.p. 3 nachten boeken, 2 betalen (van 1 jan t/m 27 okt) (zondagnacht moet inbegrepen zijn) Frankfurt Card: gratis openbaar vervoer en kortingen op vele musea en attracties. Vanaf 9,20 voor 1 dag. Lekker eten in de trein Wat dacht je van lekker wakker worden met een krantje, verse koffie en een verse croissant, of s avonds genieten van een heerlijke soep en pasta met rode wijn? Gewoon een koud Weissbiertje drinken kan ook. Nee, je bevindt je niet op een of ander zonnig terras, maar in de Bordbistro of het Bordrestaurant van DB waar je tijdens het genieten het landschap aan je voorbij ziet glijden. De kaart is klein maar verrassend. Naast klassiekers als Currywurst en Chili con Carne, dook de DB in oma s kookboeken en zette voor 2013 een paar lekkere gerechten uit vroegere tijden zoals goulash en rollade op het menu. Ook zijn steeds vaker biologische of Fairtrade producten in het assortiment opgenomen. Zo wordt iedere maand een ander biologisch gerecht op de kaart gezet. Kortom, keuze genoeg en vrijwel alle ICE s en Intercity s beschikken over een Bordbistro of Bordrestaurant. In de 1e klas word je aan je zitplaats bediend. In de wijnbar Aangespoord door internationale wijnkenners die Duitse wijnen steeds meer roemen, biedt Deutsche Bahn in haar treinen alleen nog maar wijnen aan die uit Duitsland komen. Zo staan op de wijnkaart drie rode wijnen (zoals de biologische Urschrei), drie witte wijnen (bijvoorbeeld Weissburgunder) en twee soorten sekt. De keuze is tot stand gekomen in samenwerking met het Deutsche Weininstitut. Hierdoor weet je 100% zeker dat het met de wijnen helemaal snor zit SALT TRAINGUIDE 19

11 BORN AGAIN Schloss Herrenhausen Slot herrijst uit de as Een van de Nanas Trots op Voetbalclub Hannover 96 Beroemdste inwoner Gerhard Schröder (politicus) Verplichte kost Lüttje Lage Beste uitzicht Rathaus Turm (100m) Verrassendste straat Lister Meile Mooiste plein Ballhof Mooiste park Herrenhäuser Gärten Leukste Biergarten Alle kroegen rondom Maschsee Niet te missen evenement Maschseefest (13 jul-18 aug) Stilste/drukste plek Eilenriede/Linden Website Ortwin Eversmeyer ART & DESIGN Kunst im öffentlichen Raum Grootste openbare kunstruimte Waar Kris kras door de hele stad. Doen omdat Wist je dat je nergens in Duitsland zoveel beeldende kunst op straat kunt zien als in Hannover? Waar je ook bent, overal in het straatbeeld duiken de meest uiteenlopende kunstwerken van steen, staal, plastic of glas op. Zo staan verspreid in de stad tientallen kunstzinnig vormgegeven bushokjes genaamd Busstops. Het bekendste kunstwerk dat je in deze stadsgalerie tegen het lijf loopt, is waarschijnlijk de vrolijk gekleurde beeldengroep de Nanas. De vrouwelijke Nanas zijn op hun beurt weer onderdeel van Hannover s beroemde Skulpturenmeile; een 1,2 kilometer lange openbare expositieruimte langs de oever van de Leine waar je acht compleet verschillende kunstwerken kunt bewonderen. Hannover s openbare collectie telt in totaal zo n 200 kunstwerken. Tip Het Sprengel Museum behoort tot de belangrijkste musea voor moderne kunst in Europa en mag je dus absoluut niet missen. Meer weten? (type Skulpturenmeile in het zoekvenster in). Waar Herrenhausen ligt in de gelijknamige wijk in het noordwesten van de stad. Doen omdat In 1943 legde een Britse vliegtuigbom het ruim 400 jaar oude Schloss Herrenhausen in puin. Precies zeventig jaar later is het klassieke slot in al zijn oude glorie hersteld. Om een indruk te krijgen van het leven van de rich & famous uit de 17 e en 18 e eeuw volg je een rondleiding door het kasteel of bezoek je het nieuwe museum waar vanaf mei 2013 wisselende tentoonstellingen te zien zullen zijn. Voor de echte pracht en praal moet je echter buiten zijn. De slottuinen van Slot Herrenhausen behoren namelijk tot de mooiste en meest indrukwekkende ter wereld. Deze groene schatkamer bestaat uit vier verschillende tuinen: de Großer Garten, de Berggarten, de Georgengarten en de Welfengarten. Met name de barokke Grote Tuin met zijn weelderige groen, sculpturen en een grote fontein (die 82 meter hoog spuit) doet niet onder voor de wereldberoemde tuinen van Versailles. Tip Tussen mei en september zetten de beste vuurwerkkunstenaars uit de hele wereld tijdens het Internationaler Feuerwerkwettbewerb de kasteeltuinen in vuur en vlam. De precieze data en prijzen vind je op (zoek op Feuerwerk) Meer weten? herrenhausen 20 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 21

12 ART & DESIGN Grotte von Niki de St. Phalle Spiegeltje aan de wand martin kirchner EXTREEM Schützenfest Stort je in het feestgedruis Waar Op de Schützenplatz in de wijk Calenberger Neustadt. Doen omdat Van 28 juni t/m 7 juli 2013 is Hannover weer volledig in de ban van het Schützenfest, het grootste schuttersfeest van de wereld. Tien dagen waan je je dankzij een gigantische kermis met meer dan 250 attracties en de talloze eet- en biertenten, en diverse concertpodia in een compleet andere wereld. Het hoogtepunt van dit bijna 500 jaar oude volksfeest is de 12 kilometer lange schuttersparade die op de afsluitende zondag trots door de stad loopt. In de parade lopen zo n in traditionele kledij gestoken schutters mee. Tip Het feest is uiteraard niet compleet zonder een traditionele Lüttje Lage te drinken. Een Lüttje Lage bestaat uit een glas brandewijn en een glas bier die je in een keer achterover moet slaan. Dit doe je door het bierglas tussen duim en wijsvinger te houden en de Schnaps tussen de middelste en ringvinger te klemmen. Als je het goed doet, mixt de Schnaps zich tijdens het drinken vanzelf met het bier. Zum Wohl! Meer weten? www. visit-hannover.com Waar In de slottuinen van Slot Herrenhausen. Doen omdat Een van Hannover s andere beroemdste kunstwerken, de Grotte von Niki de St. Phalle, bevindt zich op een nogal verrassende plek, namelijk midden in de wereldberoemde Grote Kasteeltuin van Schloss Herrenhausen. De eerste keer dat je de door de Franse kunstenares Niki de St. Phalle ontworpen ruimtes binnenstapt, is het net alsof je droomt. De wanden en de plafonds bestaan namelijk uit vrolijk gekleurde mozaïeken van glas, spiegels en stenen. Bovendien vind je er tal van bonte figuren van plastic. Tip Ga naar als je meer wilt weten over het leven en werk van Niki de St. Phalle, Hannovers eerste en enige ereburger. Niki maakte in 1974 overigens ook de vrolijk gekleurde beeldengroep Nanas. Meer weten? herrenhausen ROUTES Der Rote Faden Pak de draad op Waar De toeristische route langs de Sehenswürdigkeiten van Hannover begint en eindigt net buiten het Hauptbahnhof. Doen omdat Laat je smart phone met Google Maps of je gps maar thuis, want in Hannover wijst de Rote Faden je heel einfach de weg. De Rote Faden is een op het wegdek getekende lijn die letterlijk als een rode draad door het stadscentrum van Hannover loopt. Volg de 4200 meter lange streep en je komt automatisch langs alle bezienswaardigheden (36 in totaal) van de stad. Behalve langs straatkunst in de vorm van een groot aantal beelden, loop je ook langs musea, historische gebouwen (waaronder het mooie middeleeuwse raadhuis), winkelcentra en oude vakwerkhuizen. Tip Als je echt niet zonder je slimme telefoon op pad wilt, download dan meteen de Rote Faden app ( 0,79 alleen voor iphone). Behalve de uitgestippelde route geeft deze app je tevens per bezienswaardigheid een zee aan handige informatie. Meer weten? 22 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 23

13 BORN AGAIN Wasserturm Hoog van de toren blazen visit-hannover.com Waar Aan de Vahrenwalderstraße, in het noorden van Hannover. Doen omdat Wat doe je met een ruim honderd jaar oude watertoren die al 16 jaar geleden buiten bedrijf is gesteld en van ellende bijna uit elkaar valt? In plaats van de monumentale Wasserturm met de grond gelijk te maken, werd in Hannover besloten om het gebouw te recyclen tot een Event Turm. De watertoren was met een diameter van een kleine 26 meter de grootste in zijn soort van heel Europa. Watertanks, leidingen en pompen werden gesloopt om plaats te maken voor gigantische ruimtes waar nu regelmatig allerlei evenementen, feesten en tentoonstellingen worden georganiseerd. Surf naar Programm op de site voor de laatste updates. Midden in de toren bevindt zich een koepelvormig restaurant waar je jezelf kunt trakteren op gerechten uit de Duitse keuken. Tip Wil je meer weten over deze industriële kolos, volg dan een rondleiding. Behalve dat de gids je alles vertelt over de geschiedenis van het bakstenen gebouw, heb je vanaf de top ook nog eens een mooi uitzicht over de omgeving. Meer weten? CULINAIR Menühopping Culinaire stoelendans Waar Het centrum van Hannover. Doen omdat Ben jij ook zo iemand die in een vreemde stad eindeloos menukaarten voor restaurants staat te bestuderen? In Hannover hebben ze hier wat op gevonden, namelijk Menühopping. Het idee is even simpel als briljant. Je zou Menühopping kunnen vergelijken met een culinaire stoelendans waarbij iedere gang (vier in totaal) in een ander restaurant geserveerd wordt. Afspraken over de BOB tijdens dit eetfeest hoef je niet te maken, een bij het menu horende bus brengt je heel luxe van gerecht naar gerecht. Als deze 4-gangen rondrit door Hannover je wat lijkt, reserveer dan ruim van te voren plaatsen via de onderstaande site. De culinaire roadtrip langs een van de 24 meewerkende restaurants wordt namelijk slechts één keer per maand georganiseerd en het aantal plekken is beperkt. Tip Echte fijnproevers komen tijdens Hannover is(s)t Phantastisch (HIP), het grootse Gourmetfest van Duitsland, aan hun trekken. Eind mei wordt de Opernplatz omgetoverd tot een groot openlucht restaurant waar de lokale chefs hun beste beentje voorzetten. Houd blogspot.de en voor de exacte datum in de gaten. Meer weten? Karl Allgaeuer Station Hannover Hauptbahnhof Enkele reis vanaf 29,- (vanaf elk station in Nederland) Verbinding 6 x per dag rijdt een rechtstreekse Intercity vanaf o.a. Amsterdam Centraal, Hilversum, Amersfoort, Deventer en Hengelo naar Hannover Hauptbahnhof. Reistijd vanaf Amersfoort 3:41 uur Tip Hannover leent zich ook uitstekend voor een tussenstop op weg naar Berlijn. Dit kan met hetzelfde ticket. Op bahn.com/nl geef je onder zoekopties aan hoe lang je tussenstop moet duren. Stop je bagage in een kluisje en volg de Roter Faden. Vanaf Hannover gaat er elk uur een ICE met 250 km/uur naar de Duitse hoofdstad. InterCityHotel Hannover**** Om de hoek van het Hauptbahnhof en op slechts drie minuten lopen van het centrale plein. Elke ochtend een uitgebreid ontbijtbuffet in het zonnige restaurant met grote ramen en terras. Op de dinerkaart vind je ook regionale specialiteiten. De kamersleutel geldt als openbaar vervoerkaart voor Hannover. 3 dagen incl. trein v.a. 190,- p.p. Vroegboekvoordeel: tot 42 dagen voor vertrek 15% korting op hotel Hannover Rathaus SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 25

14 ART & DESIGN Medienhafen & Kö-Bögen Architectuurpareltjes Reichsturm Medienhafen Trots op Rheinuferpromenade Beroemdste inwoner Heinrich Heine (dichter) Verplichte kost Düsseldorfer Altbier & Rheinischer Sauerbraten Beste uitzicht Rheinturm (172,5m) Verrassendste straat Flinger Straße Mooiste plein Carlsplatz Leukste Biergarten Burghof in Kaiserswerth Niet te missen evenement Größte Kirmes am Rhein (12-21 juli) Hier moet je overnachten Hotel Sir & Lady Astor Stilste/drukste plek Der Stiftsplatz (Kaiserswerth)/Bolker Straße Website Waar Voor de Medienhafen volg je de Rijn stroomafwaarts (naar het zuidwesten). De Kö-Bögen ligt ingeklemd tussen de Königsallee (de noordkant) en de Hofgarten. Doen omdat De skyline van Düsseldorf behoort tegenwoordig tot een van de mooiste van Duitsland. Ruim 10 jaar geleden kreeg de oude Rijnhaven een grondige make-over. Leegstaande fabriekshallen, roestige kranen en noeste havenarbeiders maakten plaats voor hypermoderne gebouwen en hightech media- en communicatiebedrijven. Talloze beroemde architecten, waaronder Frank O. Gehry (bekend van het Guggenheim Museum in Bilbao) toverden het troosteloze havengebied om tot een architectonisch hoogstandje dat zijn gelijke in Duitsland niet kent. Tip Je moet nog even geduld hebben, maar als alles volgens planning verloopt, kun je je nog voor het einde van 2013 vergapen aan Düsseldorfs nieuwste design pareltje: de Kö-Bögen van architect Daniel Libeskind. Gesitueerd in het hart van de stad moet dit duurzame gebouw van leisteen en glas een weerspiegeling vormen van het groene en historische stadshart. Op kun je aan de hand van foto s en filmpjes alvast proeven van deze kers op de architectuurtaart. Meer weten? EXTREEM Langste 'bar' ter wereld Een avondje stappen Waar In het oude centrum, de Altstadt. Doen omdat Nergens ter wereld vind je zoveel kroegen, restaurants, barretjes, nachtclubs en brouwerijen bij elkaar als in de historische binnenstad van Düsseldorf. Meer dan 260 drankschenkende Kneipen vormen samen de langste (spreekwoordelijke) bar ter wereld. Je avond begint uiteraard pas goed als je jezelf in een van de vele restaurants op een varkenspoot met zuurkool trakteert en deze met lokaal gebrouwen Altbier wegspoelt. Over de BOB hoef je je overigens geen zorgen te maken, het station ligt namelijk om de hoek. Tip Een stuk minder bekend, maar minstens zo leuk is de Ackerstraße in de hippe wijk Flingern. Behalve kleine (lokale) winkeltjes vind je hier biologische restaurants, hippe bars en leuke galerieën. Surf naar voor meer informatie over dit creatieve bolwerk. Uiteraard kun je je ook prima in het centrum van Düsseldorf vermaken. Hardcore fashionistas komen aan hun trekken in de grootste en bekendste winkelstraat, de Königsallee. Meer weten? 26 SALT TRAINGUIDE 2013 Kö-Bogen 2013 SALT TRAINGUIDE 27

15 Born Again Parken Stadsoases CULINAIR Altbier Biersafari Waar In de historische Altstadt. Doen omdat Midden in de wirwar van smalle steegjes en kleine straatjes bevinden zich vijf stadsbrouwerijen die nog volgens oud recept het Düsseldorfse Altbier brouwen. Gelukkig liggen het Füchschen Brauhaus, Brauerei Kürzer, Brauerei zum Schlüssel, Brauerei Schumacher en Brauerei Uerige im Goldenen Kessel op een steenworp afstand van elkaar. Een Altbier-safari waarbij je op zoek gaat naar je eigen Big Five is dus zo georganiseerd. De naam Altbier verwijst overigens niet naar de leeftijd van het brouwsel, maar slaat op het tradi tionele bovengistende brouwproces. Tip Op vind je per brouwerij handige informatie. Hier kun je ook terecht voor een begeleide tour langs de vijf micro breweries. Tijdens deze twee uur durende kroegentocht dompelt een stadsgids je onder in de geschiedenis van het Düsseldorfse Altbier. Meer weten? ART & DESIGN EKO-Haus Japan am Rhein Waar In stadsdeel Niederkassel, op de westoever van de Rijn. Doen omdat Geloof het of niet, de enige boeddhistische tempel van Europa staat in Düsseldorf. Weinigen weten dat in Düsseldorf de op drie na grootste Japanse gemeenschap van Europa woont. Zo waan je je in de omgeving van de Immermannstraße zelfs in Klein -Tokio. Van Japanse toko s tot goede restaurants, je zou bijna vergeten dat je in Duitsland bent. Helemaal in oosterse sferen kom je als je vanuit het centrum de Rijn oversteekt en het Eko-Haus binnenloopt. Behalve een boeddhistische tempel vind je hier een traditioneel Japans huis, een Japanse theekamer en uiteraard een Japanse tuin. Als je meedoet aan een authentieke oosterse theeceremonie proef je echt een beetje van de Japanse cultuur. Tip Een feest dat je eigenlijk niet mag missen is Japan-Tag, die op 25 mei 2013 wordt gehouden. Tijdens deze feestdag laat Tokio aan de Rijn zich in de vorm van talloze culturele, sportieve en culinaire activiteiten van haar beste kant zien. Meer weten? Waar De parken van Düsseldorf wapperen als een groen lint dwars (van noord naar zuid) door het stadslandschap heen. Doen omdat Hoewel Düsseldorf midden in een van de grootste industriegebieden van Europa ligt, is de stad dankzij haar groene longen kerngezond. Met maar liefst 23 stadsoases is er altijd wel een plek waar je even de urban jungle achter je kunt laten. Wat dacht je van een wandeling door het statige Nordpark met zijn unieke Japanse tuin en gigantische waterfonteinen, een potje frisbeeën in het intieme Ostpark of misschien ga je toch liever hardlopen in het uitgestrekte Rheinpark Golzheim. Heb je alleen maar zin of tijd om slechts één park te bezoeken, ga dan naar het indrukwekkende Schlosspark Benrath. Wanneer je in dit, naar Frans voorbeeld geschapen, park tussen de eeuwenoude bomen en de statige beelden ronddwaalt, reis je automatisch terug in de tijd. Tip Dit gevoel van tijdreizen wordt nog eens versterkt wanneer je het uitbundig versierde Slot Benrath ziet. Zodra je over de drempel van dit 18e eeuwse barokslot stapt, waan je je vanzelf in een wereld van gepoederde neuzen, hoge pruiken en deftige ballen. Meer weten? (Parks) Schlosspark Benrath 28 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 29

16 Station Düsseldorf Hauptbahnhof Enkele reis vanaf 19,- (vanaf elk station in Nederland) Verbinding De hogesnelheidstrein ICE rijdt dagelijks 7 keer rechtstreeks vanaf Amsterdam, Utrecht en Arnhem naar Düsseldorf Hauptbahnhof. Voor het zuiden is er ook vanaf Venlo elk uur een rechtstreekse verbinding naar Düsseldorf met Eurobahn. Reistijd vanaf Utrecht Centraal 1:44 uur; vanaf Venlo 1:03 uur Tip Nachtje stappen in Düsseldorf? Op vrijdagen van april t/m oktober vertrekt om 21:04 uur nog een ICE vanuit Amsterdam (21:32 uur vanuit Utrecht). Deze komt om 23:18 uur aan in Düsseldorf. De machinist is de bob, dus je kunt lekker doorhijsen in de Ratinger Straße totdat je om uur weer relaxt op de trein terug naar Nederland stapt... Hotel Terminus*** Leuk hotel op uitstekende locatie nabij Düsseldorf Hauptbahnhof en de Altstadt. Inclusief binnenzwembad. Inbegrepen is gratis openbaar vervoer tijdens het verblijf. 2 dagen incl. trein v.a. 101,- p.p. 2 nachten voor de prijs van 1 van 27 mrt t/m 7 apr, 26 apr t/m 5 mei en 20 mei t/m 30 juni Düsseldorf WelcomeCard: gratis openbaar vervoer en kortingen op vele musea en attracties. 14,- voor 48 uur isarescheewin Wie deze TrainGuide goed doorspit, zal vele Duitse bestemmingen zeer waarschijnlijk ook eens op zijn of haar moeten-we-doen-lijstje plaatsen. En wanneer je je treinreis een beetje goed voorbereidt, reis je ook nog eens super goedkoop. Een paar tips. Rondreis-tickets Met het Quer-durchs-Land-Ticket kun je doordeweeks na 9.00 uur de hele dag met alle regionale treinen onbeperkt door heel Duitsland reizen voor slechts 44,-*. De 2e t/m 5e persoon betaalt slechts 6,- p.p. extra! Het Schönes-Wochenende-Ticket is een hele zaterdag of zondag geldig in alle regionale treinen van Deutsche Bahn en eveneens in het openbaar vervoer van vrijwel alle Duitse steden. Prijs: 42,-* voor maximaal 5 personen die op één ticket kunnen reizen. Dit is dus nog geen 8,50 per persoon. Länderticket Met een Länderticket reis je met maximaal 5 personen voordelig een hele dag met alle regionale treinen en het openbaar vervoer door één bepaald Bundesland. Een Länderticket is zaterdag of zondag geldig of op doordeweekse dagen na 9.00 uur. De prijzen variëren per Bundesland en in sommige deelstaten mag je ook je fiets mee de trein in nemen. Prijsindicaties zijn: Nordrhein-Westfalen 39,50*, Niedersachsen v.a. 22,-* * Deze tickets koop je het gemakkelijkst en snelst bij een van de DB-automaten die je overal op de Duitse stations vindt. Koop je je ticket aan de balie van de DB-Reisezentra in Duitsland zelf, dan wordt er 2,- extra gerekend. 30 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 31

17 Trots op Bremer Stadtmusikanten Beroemdste inwoner Robinson Crusoe Verplichte kost Beck s Bier Beste uitzicht Vanaf het uitzichtsplatform in SAIL City Verrassendste straat Böttcherstrasse Mooiste plein Marktplatz Mooiste park Bürgerpark Leukste Biergarten Weserpromenade Schlachte Niet te missen evenement Musikfest Bremen (24 aug-14 sept 2013) Stilste/drukste plek Bleikeller/Ostertorviertel Website EXTREEM Bremer Ratskeller Duitse wijnen achter slot en grendel Waar In een kelder onder de Strassenbahn in het oude centrum. Doen omdat Een van Bremen s kostbaarste stadsschatten ligt veilig onder de grond verstopt. In de kelder onder het ruim 600 jaar oude Rathaus (UNESCO Werelderfgoed) rijpt de grootste wijncollectie van Duitsland in vaten. De alleroudste (vat) wijn, een Rüdesheimer Rosewein uit 1653, ligt veilig achter slot en grendel en wordt niet meer geschonken. De wijn is echter nog steeds goed te drinken. Zo mocht de Engelse Koningin Elizabeth tijdens een bezoek aan Bremen een vingerhoedje van het goddelijke vocht proeven. Gelukkig kun je in de Ratskeller behalve 'kijken' ook echt te diep in het spreekwoordelijke vaatje kijken. De ondergrondse ruimte is behalve een wijnkelder namelijk ook een proeflokaal, wijnwinkel en restaurant. Santé! Tip Ga mee met de Ratskellerführung en duik met een gids niet alleen onder de grond, maar ook in de geschiedenis van deze Duitse wijnhemel. Meer weten? (tik Ratskeller in het zoekvenster in) BORN AGAIN Überseestadt Bremen Nieuw leven voor oud havenkwartier Waar In de wijk Walle. Doen omdat Nog niet zo heel lang geleden lag hier de trots van Bremen s handelsvloot, nu wordt het oude havenkwartier in rap tempo getransformeerd tot een nieuwe stadswijk, compleet met woningen, promenades, winkels en een uitgaansgebied. In tegenstelling tot veel andere gerecyclede havengebieden in de wereld probeert Bremen de industriële kant van Überseestadt niet te verbergen. Al lopend zie je hier nog steeds veel bedrijvigheid. Hoewel het gigantische project pas in 2025 zal worden afgerond, snuif je op de 1,5 kilometer lange Flaniermeile, tussen de kop van de Europahafen en de Landmark Tower, nu al de maritieme sfeer op. Of je komt in het Hafenmuseum alles te weten over de geschiedenis van de havenstad. Of je drinkt in het tussen de zeecontainers verstopte Lloyd Caffee een lekkere cappuccino. Toch aan wat sterkers toe, bezoek dan de whiskybranderij van Birgitta Rust. Tip Van een fietstocht door het nieuwe stadsdeel tot een rondvaart door de oude haven, op (Freizeit & Tourismus>Entdeckungstouren) vind je alle stadstochten. Meer weten? 32 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 33

18 ART & DESIGN Böttcherstrasse Straat als kunst Waar De Böttcherstrasse. Doen omdat Dit smalle straatje dankt zijn naam aan de kuipers die hier vroeger hun vaten (Böttich is Duits voor kuip) maakten. Hier kwam verandering in toen de steenrijke koffiehandelaar Ludwig Roselius in de jaren 20 van de vorige eeuw hele stukken van de vervallen straat opkocht met de bedoeling om er een Gesamtkunstwerk van te maken. Onder supervisie van architect Bernard Hoetger werd in vier jaar een compleet nieuwe straat uit de grond gestampt. Het resultaat is een uniek staaltje baksteenarchitectuur waarin zowel art-deco als expressionistische kenmerken zijn verwerkt. Een paar hoogtepunten van de 110 meter lange straat: het gouden beeldhouwwerk (met aartsengel Michael) boven de ingang van de straat, het Haus Atlantis, het Paula Modersohn-Becker Museum, het Robinson- Crusoe-Haus, het Carillon met 30 porseleinen klokken en uiteraard de talloze ateliers en winkeltjes. Wil je meer weten over de bijzondere gebouwen in de Böttcherstrasse, download dan gratis de iphone app Die Böttcherstrasse Bremen. Tip Pittoreske straatjes vind je ook in het Schnoorviertel, de oudste wijk van de stad. Dit is een aaneenrijging van kleine, smalle vakwerkhuizen uit de 15e en 16e eeuw, waar je nu vele café s, restaurants en boetiekjes vindt. Meer weten? bremen-tourismus.de/boettcherstrasse CULINAIR Kohl und Pinkel Kool en vette worst eten Waar In bijna elk restaurant. Doen omdat Als ze in Bremen ergens hun vingers bij aflikken, dan is het wel Grünkohl und Pinkel, oftewel groene kool met worst. Vroeger werd dit gerecht vooral gegeten door de allerarmsten, tegenwoordig geldt het als een delicatesse. Grünkohl, in Bremen ook wel Braunkohl genoemd, is overigens niet alleen lekker, het is ook nog eens een vitaminebom. De groente bevat bijvoorbeeld meer vitamine C dan paprika. Een dampend bord van deze oerdegelijke lekkernij is niet compleet zonder Pinkel, een vette worst, en uiteraard een portie Kartoffeln en spek. Omdat Grünkohl een echte wintergroente is, vind je het alleen in de maanden november tot en met februari op de menukaart. Tip Een Bremense lekkernij die je gewoon het hele jaar door kunt eten zijn de op dominostenen lijkende Bremer Kluten. Het snoepje is gemaakt van pepermuntfondant waarvan de helft in chocolade is ondergedompeld. Je haalt ze gewoon bij een Konditorei in de binnenstad. Meer weten? so-isst-man-bremisch BORN AGAIN Klimahaus Bremerhaven 8 Ost There is planet B Waar Het Klimahaus ligt in de Havenwelten Bremerhaven, direct aan de dijk. Doen omdat Hoewel het Klimahaus op het eerste gezicht verdacht veel weg heeft van een ruimteschip dat net is geland, is het toch echt voor aardbewoners. Sterker nog, het glimmende gevaarte van glas en staal is volledig gewijd aan een van de grootste problemen van deze tijd: klimaatverandering. Eenmaal over de drempel begin je aan een ontdekkingsreis door verschillende werelddelen waarbij al je zintuigen worden geprikkeld. Zo loop je het ene moment door een snikhete woestijn, terwijl je vijf minuten later op een ijskoud poolstation staat. Het doel van al deze ontberingen is te laten zien welke invloed de klimaatverandering op het leven op aarde heeft. Tip Een goed voorbeeld van dat we oude rommel niet zomaar in de natuur moeten dumpen, is de Schaufenster Fischereihafen. Een deel van deze historische haven is gerecycled tot een hip uitgaansgebied waar je vis in alle soorten en maten eet, het liter Meerwasseraquarium Atlanticum bezoekt of gewoon in een van de havenkroegen een biertje drinkt. Kijk ook op Meer weten Paul Rathke 34 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 35

19 Deutsches Auswandererhaus / Werner Hutmacher EXTREEM Deutsches Auswanderer Haus Toegangspoort naar een beter bestaan Waar Op steenworp afstand van het Klimahaus ligt aan de Columbusstrasse (hoe kan het ook anders) het Duitse emigratiehuis. Doen omdat Tussen 1830 en 1974 verlieten meer dan 7 miljoen Europeanen hun vaderland op zoek naar een beter bestaan. Bremerhaven werd hierdoor de grootste emigratiehaven van Europa. Het Deutsches Auswanderer Haus staat volledig in het teken van alle mensen die op weg naar de Nieuwe Wereld voorgoed de deur achter zich dichttrokken. Tijdens de rondgang langs de griezelig echt nagebouwde vertrekken kruip je automatisch in de huid van de emigranten. Zo begint je reis na allerlei formaliteiten in de vertrekhal en steek je vervolgens per (stoom) boot de oceaan over. Eenmaal aangekomen op het New Yorkse Ellis Island is het nog maar de vraag of je voor de strenge (gezondheids)controles slaagt. Zo ja, dan is Grand Central Terminal uiteindelijk je toegangspoort naar de rest van het Amerikaanse continent. Tip Jarenlang was Treffpunkt Kaiserhafen, beter bekend als Letzte Kneipe vor New York, een verzamelplek waar zeelui elkaar troffen. Nu drink je hier een biertje met noeste havenarbeiders en matrozen. Meer weten EXTREEM Langste zeekade ter wereld Ga op havensafari Waar In de Überseehäfen (Wilhelm Kaisen Terminal) in Bremerhaven. Doen omdat Sinds haar oprichting in 1827 heeft Bremerhaven zich ontwikkeld tot een van de belangrijkste (container)havens van Europa. Zo zorgt de 4,6 kilometer Wilhelm Kaisen Terminal er met zijn ontelbare kranen voor dat zelfs schepen met een lengte van 398 meter (inhoud: containers) geen nummertje hoeven te trekken. Er bestaat geen langere zeekade in de wereld. Spring op de HafenBus (120 min.) of stap aan boord van een Hafenrundfahrt (60 min.) en laat je tijdens een van deze havensafari s verrassen door de onbekende kant van deze Noord-Duitse stad. Leuk havenfeitje: Elvis Presley, de enige echte King of Rock n Roll, kwam tijdens zijn diensttijd in Bremerhaven aan land. Tip Bremerhaven laat zich natuurlijk het beste bekijken vanaf het water. En hoe kun je dit beter doen dan aan boord van een echt tall ship, de driemaster Alexander von Humboldt II. Tik in het zoekvenster van onderstaande website de scheepsnaam in en je weet precies wanneer je kunt aanmonsteren. Meer weten? Station Bremen Hauptbahnhof & Bremerhaven Enkele reis vanaf 29,- (vanaf elk station in Nederland) Verbinding 6 x per dag rijdt een Intercity vanaf o.a. Amsterdam Centraal, Hilversum, Amersfoort, Deventer en Hengelo naar Osnabrück, waar je kunt overstappen op een rechtstreekse ICE, Intercity of Regional Express naar Bremen en Bremerhaven. Reistijd vanaf Amersfoort naar Bremen 3:38 uur, naar Bremerhaven 4:53 uur. Tip Met het Niedersachen-Ticket doorkruis je voor een prikkie de hele deelstaat Nieder sachsen en reis je ook voor een habbekrats tussen Bremen en Bremerhaven. Eén hele dag, inclusief openbaar vervoer, voor slechts 22,- (1 persoon), 2e t/m 5e persoon voor slechts 4,- p.p. extra. Meer informatie vind je op pagina 33. InterCityHotel Bremen*** Naast het centraal station en dichtbij het centrum. Het hotel heeft klassiek ingerichte kamers met gratis internet. Inclusief gratis openbaar vervoerkaart en gratis retourtreinticket Bremen Bremerhaven. 3 dagen incl. trein v.a. 158,- p.p. Vroegboekkorting hotelgedeelte 15% voor verblijf van 1 jan t/m 31 okt en 5 nov t/m 28 nov bij boekingen tot 42 dagen voor aankomst. Erlebnis Card Bremen: 11,- p.p., 2 personen 17, catalonia 36 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 37

20 EXTREEM Fernsehturm 360 graden uitzicht over Berlijn Trots op Berlijns Lebensgefühl Beroemdste inwoner John F. Kennedy ( Ich bin ein Berliner ). Verplichte kost Brathähnchen in de Henne in Berlin-Kreuzberg Beste uitzicht Van de Kreuzberg over de stad Verrassendste straat Goltzstraße in Berlin-Schöneberg Mooiste plein Viktoria-Luise-Platz Mooiste park Tempelhofer Freiheit Leukste Biergarten Schleusenkrug Niet te missen evenement Kings of Leon in Waldbühne, 27 jun 2013 Stilste/drukste plek Raum der Stille am Brandenburger Tor/Hackescher Markt Website EXTREEM Urban jungle Zoologischer Garten & Tierpark Waar Tierpark Friedrichsfelde ligt am Tierpark in de wijk Lichtenbeg. De ingang van de Zoologischer Garten bevindt zich op de Hardenbergplatz (Charlottenberg), pal naast station Berlin Zoo. Doen omdat Met dierentuindieren is Berlijn de ongekroonde wild life koning. Deze urban jungle ontstond na de Tweede Wereldoorlog toen de Zoologischer Garten in West-Berlijn kwam te liggen en het voor Oost-Duitsers steeds moeilijker werd om naar het westerse deel van de stad te gaan. In 1955 werd daarom op het Oost-Duitse landgoed Friedrichsfelde, het groots opgezette Tierpark Berlin geopend. Gelukkig is het IJzeren Gordijn definitief gevallen en kun je tegenwoordig beide dierentuinen ongehinderd bezoeken. De Zoologische Garten behoort niet alleen tot een van de oudste (1844) dierentuinen ter wereld, maar wordt ook geroemd vanwege de architectuur en zijn unieke verzameling van bewoners ( dieren). En Tierpark Friedrichsfelde is een van de grootste (landschaps)dierentuinen ter wereld. Tip Geen Zoo-Wetter? Bezoek dan het monumentale Zoo Aquarium in de Zoologischer Garten, het grootste aquarium van Duitsland met meer dan dieren en ruim 1000 soorten. Meer weten? Waar Pak de bus, tram, S-Bahn of U-Bahn richting Alexanderplatz. Doen omdat Wat de Eiffeltoren is voor Parijs, de London Eye voor de Britten of het Opera House voor Sydney, is de Fernsehturm voor Berlijn. Met een lengte van 368 meter steekt de ranke toren, in de volksmond Telespargel genoemd, met kop en schouders boven de rest van de stad uit. Behalve dat je de uit 1969 stammende erfenis van het voormalige Oost-Duitsland bijna overal in de stad ziet opdoemen, is het ook mogelijk om op een hoogte van ruim 200 meter van een van de mooiste uitzichten van heel Duitsland te genieten. Bij goed weer is het mogelijk om zo n 40 kilometer ver te kijken. De Fernsehturm is het hoogste openbare gebouw van Europa dat zijn deuren wagenwijd voor het publiek heeft opengezet. Leuk weetje: het glanzende kruis dat op de metalen bol verschijnt zodra de zon zich laat zien, zorgde direct na de voltooiing voor veel ophef in de anti religieuze DDR. De bevolking van Berlijn sprak namelijk al snel over de wraak van de paus. Tip Voor een voorproefje surf je alvast naar Behalve interessante achtergrondgeschiedenis vind je hier een webcam die je alvast mee naar boven neemt. Meer weten? 38 SALT TRAINGUIDE SALT TRAINGUIDE 39