Psychologische evaluatie van transplantatiepatiënten en begeleiding bij omgaan met het getransplanteerde leven
|
|
- Esmée Mertens
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Psychologische evaluatie van transplantatiepatiënten en begeleiding bij omgaan met het getransplanteerde leven Carine Poppe, Klinisch psycholoog, cognitief-gedragstherapeut, PhD Transplantatiecentrum, UZG 17 april
2 Interdisciplinaire samenwerking voor- tijdens- achter de transplantatie betere outcome en evolutie ziekteverloop betere therapietrouw betere kwaliteit van leven (Kober B.et.al. 1990, Kollner V et.al. 2003; Schmied B, et al ; Hofer M 2007; Tsai Y et al. 2010) 2
3 Psycholoog bij TX Evaluatie en screening Psychodiagnostiek Behandeling Psychologische begeleiding Psychotherapie 3
4 Psycholoog bij TX Evaluatie en screening Psychodiagnostiek Behandeling Psychologische begeleiding Psychotherapie 4
5 Psychodiagnostiek goede diagnosestelling van psychologische en psychische risicofactoren pre-tx impact op therapietrouw, Problemen met therapietrouw worden geschat tussen de 20-50% kwaliteit van leven Depressie en coping betere voorspellers dan klinische en sociodemografische factoren outcome van TX Geen éénduidigheid rond criteria van de assessment (Kollner, C. 2003; Monras M, et.al., 2004; Dobbels et.al. 2005, Kimmel P, et.al., 2007; Davison S. 2007; Telles- Correia D et.al. 2009, Chen C, et al. 2010) 5
6 Criteria mbt psychodiagnostiek pre-tx 1. Psychisch evenwicht en coping met ziekte 2. Motivatie voor TX Omgevingsfactoren Persoonlijkheidsfactoren 3. Psychopathologie (Laederach-Hofmann K, et.al. 2000; Jindel R et.al. 2003; Perkins J, 2007, Sandeep G et.al. 2012) 6
7 1. Psychisch evenwicht en coping Ernstige ziekte en TX geeft een verstoring van het psychische evenwicht stress vraagt evolutie naar een nieuw psychisch evenwicht Indien hierbij aanhoudende problemen : aanpassingsstoornis (6% van de levertxkandidaten) (Schneekloth et.al. 2012) Het vraagt een specifieke coping van patiënten en hun familie Als coping met de ziekte problemen geeft, is de kans groot dat coping met TX ook problemen geeft 7
8 Belangrijke vorm van coping is acceptatie Coping met een TX behandeling kan pas succesvol zijn als men de ernst van de ziekte accepteert Acceptatie van een chronische ziekte = erkennen van de nood om zich aan te passen aan de ziekte, terwijl men de onvoorspelbaarheid, oncontroleerbaarheid van de ziekte tolereert en omgaat met zijn aversieve gevolgen (Evers et.al. 2001) 8
9 Acceptatie Is een zelf-regulatie proces dat volgt op een stressvolle levenssituatie dat aanpassing vraagt, waarbij de personen meer emotionele rust ervaren met de nieuwe situatie waar ze moeten mee omgaan door cognities over de situatie te veranderen (erkennen van de ziekte en zijn aversieve gevolgen en nieuwe aangepaste doelen formuleren) en hun gedrag veranderen in functie van de haalbare levensdoelen Als dit goed loopt mbt de ziekte, kan men ook een TX als behandeling plaatsen 9
10 2. Motivatie voor TX Motivatie = de intentie tot het stellen van een gedrag Gezondheidsgedrag - verantwoordelijkheid opnemen Therapietrouw Voeding Abstinentie Gevraagd gedrag moet aansluiten bij waarden en doelstellingen van patiënt en zijn omgeving Cognities mbt de ziekte en beperkingen, ziekte en genezingstheorie (besef van ernst en realistisch) Mate van bewust besef bij patiënten bepaalt de aanpassing na TX 77% toont een hoge nood aan informatie over de toekomstige condities (Gangeri L, et.al. 2002) 10
11 Motivatie tot zorg voor het orgaan, dus gezond leven Evalueren van: Omgevingsfactoren Persoonlijkheid, individuele verschillen 11
12 Omgevingsfactoren Belangrijk dat er voldoende sociale support is om de procedure van TX te doorstaan en therapietrouw te zijn Belangrijk dat deze persoon beslissingen kan nemen als de patiënt zelf niet meer in staat is die te nemen Relatie bekijken, voldoende zelfredzaamheid bij patiënt of volledig afhankelijk 12
13 Persoonlijkheidsfactoren, individuele verschillen 13
14 Persoonlijkheid = uniek en stabiel patroon van emotionele en gedragsmatige karakteristieken waardoor een persoon zich differentieert van een ander (Weisberg 2000) Relatie tussen stressvolle situaties en persoonlijkheid Diathesis-stress model: kwetsbare persoonlijkheid bij stressvolle situaties zoals TX, meer kans om pathologie te ontwikkelen (Gatchel e.a. 1995; Banks e.a. 1996; Weisberg 2000) 14
15 Persoonlijkheidstrekken (Big Five) Neuroticisme: gevoelig, uitdagend, zelfbewust, pessimistisch, kwetsbaar Extraversie: warm, assertief, avontuurlijk, energiek, blijmoedig Openheid: fantasierijk, interesse, expressief, creatief, onconventioneel Aangenaamheid: vertrouwend, eerlijk, gevend, gehoorzaam, nederig Consciëntieus: efficiënt, georganiseerd, planmatig, verantwoordelijk, reflecterend 15
16 Persoonlijkheidstoornissen (DSM IV) = onaangepaste varianten van persoonlijkheidstrekken, rigide,star en duurzaam patroon van gedachten, gevoelens en gedrag Cluster A Paranoïde persoonlijkheidsstoornis Schizoïde persoonlijkheidsstoornis Schizotypische persoonlijkheidsstoornis Cluster B Borderline persoonlijkheidsstoornis Antisociale persoonlijkheidsstoornis Narcistische persoonlijkheidsstoornis Theatrale persoonlijkheidsstoornis Cluster C Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis Obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis. 16
17 Evaluatie van de persoonlijkheid Kan een inschatting mogelijk maken van de mogelijkheid tot gedragsverandering en de mate waarin men kan gemotiveerd worden Persoonlijkheidstoornissen zijn gerelateerd aan een verminderde flexibiliteit 17
18 3. Psychopathologie Relevant aanpassingsstoornis persoonlijkheidstoornis depressie angstoornis psychose alcohol en middelenafhankelijkheid neuro cognitieve stoornis Veel onderschatte of gemiste diagnoses en onderbehandeling Psychopathologie is gerelateerd aan een minder aangepaste coping 18
19 Depressieve stoornis Meer depressie bij opgenomen dan ambulante patiënten Nierpatiënten 35 % nierpatiënten heeft een depressieve stoornis (Taskapan, etc, 2005) Leverpatiënten 57% leverpatiënten heeft depressieve stoornis (Bianchi et.al. 2005) 26 % levertxkandidaten heeft depressieve stoornis (Schneekloth et.al. 2012) 19
20 Angststoornis Nierpatiënten 30 % nierpatiënten heeft een angsstoornis (Taskapan, etc, 2005) Leverpatiënten tussen 20 en 50% leverpatiënten heeft een angststoornis (Rogal et.al. 2011) 5% levertx kandidaten heeft een angststoornis (Schneekloth et.al. 2012) 20
21 Psychose Strikte contra-indicatie? Mogelijke problemen: Opvlakkeren van de psychotische symptomen op basis van de stress, medicatie Gevaar voor beperkte therapietrouw mbt medicatie, suicide, Sommige centra TX uitgevoerd (Mahadeva et.al. 1997, Coffman et.al. 2002) Belangrijk dat de symptomen voor de TX stabiel waren en heel strikte en frequente opvolging post TX! Sociale support hierbij nog belangrijker 21
22 Alcohol en middelenafhankelijkheid 28% van 143 levertxkandidaten had ethylprobleem (Schneekloth et.al. 2012) 26% van 526 levertxkandidaten UZG had ethylische cirrose ( ) 70-75% van de ethylische levertxpatiënten zijn alcoholafhankelijk vertonen meer kans op herval dan alcoholabusus (DiMartini et.al. 2008) Gevraagde termijn van abstinentie verschilt van centrum tot centrum Langere duur verlaagt de kans op herval (Gedaly et.al. 2008, Tandon et.al. 2009) Andere factoren belangrijk ikv hervalinschatting: Familiale factor, voorgeschiedenis Afhankelijkheid van meerdere middelen Psychopathologie (Antisociale persoonlijkheid en eetstoornis) (Coffman et.al. 1997; Sandeep et.al. 2012) 22
23 Neuro-cognitieve stoornissen Encephalopatie is frequent voorkomend pre-levertx differentiaal diagnose met andere neurologische problematiek nodig (Korsakoff syndroom, ) 23
24 Contra-indicaties voor TX Onaangepaste coping Niet gemotiveerd voor TX of het omgaan met de consequenties: beperkte therapietrouw, Afwezigheid van sociale support Ernstige persoonlijkheidsstoornissen Actieve psychose Actief alcohol en middelengebruik Ernstige neuro-cognitieve stoornissen Geen strikte moraliserende contra-indicaties, eerder indicatie voor het belang van behandeling voor de probleemgebieden Mate en evolutie moet in beschouwing genomen worden 24
25 Psycholoog bij TX Evaluatie en screening Goede diagnostiek Behandeling Psychologische begeleiding Psychotherapie 25
26 Psychologische begeleiding ondersteunen en opvolgen van een normaal verlopend aanpassingsproces dat met een verstoord evenwicht en stress samengaat, een verandering die spontaan optreedt begeleiden Psychologische behandeling = psychotherapie is gericht op een geblokkeerd proces, behandeling van psychopathologie verandering vereist die men niet zelf kan verwezenlijken 26
27 Psychologische begeleiding Aandacht en ruimte voor emotionele verwarring en opvangen van verstoord emotioneel evenwicht Opvangen van naasten Verbeteren van aanpassing aan ziekte en TXproces, bevorderen van coping en kwaliteit van leven Bevorderen van de therapietrouw door te blijven motiveren en anderen te betrekken Stimuleren tot terug opnemen van sociale en professionele activiteiten posttx 27
28 Psychologische begeleiding Nood aan begeleiding van de levertx kandidaten : 47% voor ze op de wachtlijst komen 13 % na 3 maand op de wachtlijst 16% na 6 maand op de wachtlijst (Goetzmann et.al. 2006) 28
29 Indicatie voor psychotherapie Psychotherapie = aan zichzelf werken Indicatie wordt gesteld door psycholoog of psychiater Algemene doelstellingen: 1. inzicht in eigen functioneren en reageren vergroten 2. veranderen van eigen functioneren en reageren 29
30 Een indicatie is niet voldoende Voorwaarden om een psychologische behandeling/psychotherapie te kunnen realiseren behoefte aan inzicht in eigen functioneren flexibiliteit en bereidwilligheid tot verandering Verschil met een medische behandeling actieve houding van de patiënt noodzakelijk overleg, werkrelatie tussen twee partijen verantwoordelijkheid groter bij patiënt 30
31 Doel van psychotherapie ikv TX zicht krijgen op factoren die het opnemen van verantwoordelijkheid rond gezondheid beletten, stimuleren tot het opnemen gezondheidsgedrag copingstrategieën uitbreiden angst en stressklachten verminderen stemming verbeteren, negatief denken verminderen (Chang C, et;al. 2004, Cost-effectiveness of post-transplantation quality of life intervention among kidney recipients ) 31
32 Welke vorm van psychotherapie Verschillende psychotherapie-scholen: cognitieve gedragstherapie, psychoanalyse, systeemtherapie, Verschillende psychotherapeutische interventies naargelang problematiek Belangrijke therapeutische interventie is het motivationeel interview 32
33 Motivationeel interview (Miller & Rollnick, 2002) Populaire hedendaagse aanpak om patiënten te motiveren tot een bepaald gedrag: verslavingszorg, dieet, oefentherapie, diabetes, eetstoornissen Toepasselijk in deze klinische context Onderzoek heeft uitgewezen dat deze benadering meer resultaat geeft dan traditioneel advies geven 33
34 Definitie van motivationeel interview (MI) = een cliënt-gerichte methode voor het verhogen van de intrinsieke motivatie om te veranderen door het exploreren en oplossen van ambivalentie Patiënt gericht Perspectief van patiënt rond nieuw gezondheidsgedrag staat centraal Verhogen van intrinsieke motivatie Autonoom kiezen voor gezondheidsgedrag, moet aansluiten bij de waarden en opvattingen van het individu Exploreren en oplossen van ambivalentie Willen en niet willen, weerstand 34
35 Basisprincipes van MI 1. Empathie uiten 2. Discrepantie ontwikkelen 3. Omgaan met de weerstand 4. Zelfeffectiviteit ondersteunen 35
36 1. Uitdrukken van empathie Door middel van reflectief luisteren probeert de hulpverlener de patiënt te begrijpen, zijn gevoelens en perspectief te zien zonder te veroordelen De persoon aanvaarden zoals hij is (niet hetzelfde als goedkeuren of beamen) Ambivalentie rond het gezond leven wordt als normaal beschouwd 36
37 2. Vermeerderen van discrepantie Kans op gezondheidsgedrag neemt toe indien een discrepantie waargenomen wordt tussen huidige gedrag en belangrijke persoonlijke waarden/doelen (blijven leven, langer leven) Patiënt en niet de psycholoog geeft argumenten voor gezond leven Directieve stijl in richting van oplossen van de ambivalentie 37
38 3. Omgaan met de weerstand Argumenten voor gezonder leven worden vermeden Op weerstand wordt niet ingegaan met tegenargumenten Uitnodigen om dingen anders te zien, niet opleggen Achterliggende cognities mbt weerstand worden geëxploreerd Patiënt is belangrijkste bron om antwoorden en oplossingen te vinden Weerstand is geen karakteristiek van een persoon, maar kan wel voorkomen vanuit de persoonlijkheid van patiënt, 38
39 4. Ondersteunen van zelfeffectiviteit Geloof in het kunnen realiseren van het gezondheidsgedrag is een belangrijke bron van motivatie Patiënt,en niet psycholoog, is verantwoordelijk voor keuze en realiseren van gezonder leven 39
40 MI geeft aan NIET: Sturen, bevelen Waarschuwen, dreigen Ongevraagd advies geven, suggesties en oplossingen aanbieden Overtuigen met logica, argumenteren, les spellen Moraliseren, zeggen wat men zouden moeten doen Beschuldigen, bekritiseren, veroordelen Goedkeuren, loven Interpreteren en analyseren Geruststellen, betuttelen 40
41 Tenslotte.. Vooraf psychologische en sociale informatie meegeven indien voorhanden Best aan patiënt de interdisciplinaire holistische aanpak aankondigen en nut hiervan benadrukken = erkenning van psychologische impact en lijden 41
42 ! Verwacht geen zwart-wit conclusies over de toekomst! Gedifferentieerd psychologische evaluatie geeft een actuele genuanceerde stand van zaken van steeds evoluerende patiënten Belang van multidisciplinair gedragen beslissingen bij TX 42
43 Dank voor uw aandacht 43
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieZorgprogramma Angststoornissen
Zorgprogramma Angststoornissen Doelgroep Het Zorgprogramma Angststoornissen is bedoeld voor volwassenen die een angststoornis hebben. Mensen met een angststoornis hebben last van angsten zonder dat daar
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieTransplantatiepatiënten: psychologische evaluatie en begeleiding 1
1024 Tijdschr. voor Geneeskunde, 70, nr. 18, 2014 doi: 10.2143/TVG.70.18.2001688 Overzicht Transplantatiepatiënten: psychologische evaluatie en begeleiding 1 C. Poppe 2, 3 Samenvatting Orgaanschaarste
Nadere informatieLet s motivate the patient
LET S MOTIVATE THE PATIENT Melissa.Ooms@Ugent.be Let s motivate the patient 1. Wat is motivatie? 2. Het belang van motivationele gespreksvoering (MG) 3. Theoretische achtergrond 4. Basisprincipes in MG
Nadere informatieEFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS
EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHOLLAND Congres Zorg voor mensen met
Nadere informatieTemperamentsprofielen bij verslaving
17 februari 2017 Temperamentsprofielen bij verslaving Dr Els Santens Psychiater Team Verslavingszorg Inhoud Kader doctoraatsonderzoek Verslaving Gray s Reinforcement Sensitivity Theory (RST) Temperamentsprofielen
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen PAUL VAN DER HEIJDEN MIRIAM VAN VESSEM Inhoud 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? 2. Hoe vaak komt het voor? 3. Hoe stellen we een persoonlijkheidsstoornis vast? 4. Wat
Nadere informatiePsychologische aspecten bij donatie dr. Carine Poppe, MSc, PhD Psycholoog Cognitief-gedragstherapeut Transplantatiecentrum UZG
Psychologische aspecten bij donatie dr. Carine Poppe, MSc, PhD Psycholoog Cognitief-gedragstherapeut Transplantatiecentrum UZG 1 Emotioneel beladen thema s Overlijden van dierbare Donatie van iets van
Nadere informatieDefinities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie
Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste
Nadere informatieBorderline, waar ligt de grens?
Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met
Nadere informatieHantering van psychische problemen bij diabetes mellitus
Hantering van psychische problemen bij diabetes mellitus Wim Wierenga, klinisch psycholoog Hilda van der Heyde,, DVK/docent Kennistoets 1. Iemands persoonlijkheid is per definitie onveranderbaar. 2. Emotionele
Nadere informatieIedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten
Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Geprikkeld brein 19 okt. 2016, Swalmen Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Kent u haar? Kent u haar? Marlou
Nadere informatieOmgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl
Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl Sombere stemming Verminderde interesse in activiteiten Duidelijke gewichtsvermindering Slecht
Nadere informatieHuid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige
Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige L I L I A N F I G E E S E N I O R V E R P L E E G K U N D I G E P O L I D E R M A T O L O G I E U M C / W K Z U T R E C H T Kwaliteit van leven Definitie
Nadere informatieClick to edit Master title style Congres FACT Couleur Locale
Click to edit Master title style Congres FACT Couleur Locale op weg naar een regionaal zorgmodel in de GGZ Workshop Ziektebesef vanuit een ander perspektief Overwegingen voor de praktijk Giovanni Poddighe
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen en Angst. Ellen Willemsen
Persoonlijkheidsstoornissen en Angst Ellen Willemsen Overzicht Relevantie Persoonlijkheidsstoornissen Comorbiditeit in getallen PG cijfers comorbiditeit Relatie tussen angststoornissen en PS Aanbevelingen
Nadere informatieDECISION TOOLS De juiste zorg op de juiste plaats
Stichting Topklinische GGz DECISION TOOLS De juiste zorg op de juiste plaats De juiste zorg op de juiste plaats In de ggz is het al langer een probleem dat patiënten niet altijd de juiste zorg krijgen,
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatieLeven met een hersenletsel: home sweet home?
Leven met een hersenletsel: home sweet home? Prof.dr. Caroline van Heugten ERNAH congres 17 sept. 2015, Hasselt Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Uw spreker... Mate van participatie Ziekte/aandoening
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen: Werk aan de Winkel! Annemieke Noteboom Klinisch psycholoog Kenter Psychodiagnostiek Amsterdam
Persoonlijkheidsstoornissen: Werk aan de Winkel! Annemieke Noteboom Klinisch psycholoog Kenter Psychodiagnostiek Amsterdam Enkele dilemma s in de diagnostiek Beperkingen van de categoriale indeling Wat
Nadere informatie7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn?
Disclosure belangen sprekers B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten & Ieke Winkens (Potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieOrganogram Werkgebied
Wat doet Tactus Verslavingszorg? Tactus is specialist op het terrein van de verslavingszorg. Mensen die door hun verslaving aan alcohol, drugs, medicijnen, gokken, gamen, eten of andere verslavingen in
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieAngst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest
Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie
Nadere informatieReeks 11. Psychiatrie op volwassen leeftijd
Reeks 11 Psychiatrie op volwassen leeftijd Psychiatrische aandoeningen Wanneer ben je ziek en wat is normaal? Hoe wordt een diagnose gesteld? Symptomen van de meest voorkomende ziektebeelden Angst Depressie
Nadere informatieWaarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen?
Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Leerlingen met SOLK Effectieve gesprekken met ouders en leerlingen drs. Hilde Jans psycholoog
Nadere informatieouderenpsychiatrie Het mooie van oud worden, is dat het zo lang duurt Lotte van Elburg en Hester Geerlinks
ouderenpsychiatrie Het mooie van oud worden, is dat het zo lang duurt Lotte van Elburg en Hester Geerlinks INTER-PSY GGz Assen Delfzijl Drachten Groningen Hoogezand Meppel Muntendam Oosterwolde Oude Pekela
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatieMotiverende Gespreksvoering
Motiverende Gespreksvoering Gert Jan van der Burg Kinderarts - MI trainer Wie ben ik en wat doe ik? Sinds 1988 Kinderarts (Amsterdam, Blaricum, Ede) Driedaagse MI cursus in 2005 Toepassen in de praktijk
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel
Stemmingsstoornissen Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Inhoud 1. Casus Mark 2. De context: psychiatriebij mensenmet eenvb 3. Stemmingsstoornissen
Nadere informatieOur brains are not logical computers, but feeling machines that think.
Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,
Nadere informatieSamenvatting Richtlijn
Samenvatting Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker Multidisciplinaire richtlijn ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering van zorgverleners, gericht op patiënten met kanker en/of
Nadere informatieMOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED. Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012
MOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012 Moeilijke mensen, ze zijn overal. In je huis, in je buurt, op je
Nadere informatieThe Glue of (ab)normal Mental Life: Networks of Interacting Thoughts, Feelings and Behaviors A.O.J. Cramer
The Glue of (ab)normal Mental Life: Networks of Interacting Thoughts, Feelings and Behaviors A.O.J. Cramer Wat is een psychische stoornis? Als we de populaire media en sommige stromingen in de gedragswetenschappen
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen in DSM-5. M.A. Louter
Persoonlijkheidsstoornissen in DSM-5 M.A. Louter 6-9-2016 2 Casusbespreking Ivo Croon, 32 jaar Doorverwezen voor psychisch onderzoek door werkgever Leek bij sollicitatie gekwalificeerd (2 diploma s) Echter:
Nadere informatiePsychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers
Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden
Nadere informatieCGG VAGGA. Afdeling Volwassenen en ouderenzorg
VAGGA vzw Centrale aanmelding forensisch cliënteel Inleiding CGG Vagga wil zijn verantwoordelijkheid opnemen en ons zorgaanbod openstellen voor mensen die met justitie in aanraking kwamen en verplicht
Nadere informatieZelfmanagement: Van model naar praktijk
Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.
Nadere informatieKrachten bundelen bij verslaving Workshop Misverstanden bij dubbele diagnose
Krachten bundelen bij verslaving Workshop Misverstanden bij dubbele diagnose Dr. Wencke de Wildt, Gz-psycholoog, directeur behandelzaken Jellinek Dr. Annette Bonebakker, klinisch neuropsycholoog CDP Drs.
Nadere informatieHet geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS
Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie
Nadere informatieTherapietrouw (bij DIABETES)
Therapietrouw (bij DIABETES) S.J. Fischer; Klinisch Psycholoog, Slotervaartziekenhuis Amsterdam Therapietrouw Mate waarin het gedrag van een patiënt overeenkomt met het medische of gezondheidsadvies dat
Nadere informatieDokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica
Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica 2 Geef me de kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen, De moed om te
Nadere informatieDe mens achter de beroerte
De mens achter de beroerte Ketenavond Stroke Service Utrecht-UMCU Klaartje Verhoeven, GZ-psycholoog De Hoogstraat Revalidatie. 17 mei 2016 De mens achter de beroerte De ideale patiënt Psychologische factoren
Nadere informatiePERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Wat is een persoonlijkheidsstoornis? Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Een persoonlijkheid is de optelsom van hoe u als persoon bent, hoe u zich
Nadere informatieDiagnosen in de psychiatrie
Diagnosen in de psychiatrie Persoonlijkheidsstoornissen 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? (3) 2. Indelingen (3) 3. DSM IV (28) A) Zonderling Prof dr Bert van Hemert Psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd
Nadere informatieHet betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose
Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Maarten Smeerdijk Congres LEDD, 21 april 2011 AMC, zorglijn Vroege Psychose Waarom familieleden betrekken bij de behandeling van DD?
Nadere informatieBehandeling informatie.
Behandeling informatie. Bij een wachttijd langer dan een maand wordt de mogelijkheid geboden om door te verwijzen naar een andere GBGGZ- aanbieder. Psychologenpraktijk NK heeft nauwe contacten met een
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatieOncologische revalidatie
Oncologische revalidatie Psycho-educatie Titia Dergent - Klinisch psycholoog ZNA Middelheim Wie ben ik? Definitie specifieke, persoonlijke informatieverstrekking informatief + emotiegericht individueel
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Cognitieve gedragstherapie:
Nadere informatieHoe werkt advies? Ze weten niet wat Ze weten niet waarom Ze weten niet hoe. HersenletselCongres 2014 3 november
HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers C1 Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; wat is lastig en wat kun je als professional doen? (potentiële)
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieChronisch ziek: chaos in je hoofd
Chronisch ziek: chaos in je hoofd Marjan Nijkamp minisymposium Gezondheidspsychologie Utrecht, 31 maart 2017 Chronische ziekte Een langdurige en onomkeerbare ziekte waarbij de kans op volledig herstel
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen bij ouderen
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Prof. Dr. Bas van Alphen b.van.alphen@mondriaan.eu Epidemiologie Beloop Five Factor Model (FFM): Neuroticisme, Extraversie, Openheid nemen af op latere leeftijd,
Nadere informatieWorkshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5
Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5 Voorjaarscongres VGCt April 2014 door Adriaan Sprey www.opleidingsprak=jk- asprey.nl Carla en Frank van PuCen 1 2
Nadere informatieBurn-out en Cluster C
Burn-out en Cluster C Susanne Dalmeijer susanne.dalmeijer@vitaalpunt.nl Klinisch Psycholoog Medisch Directeur 25-01-2018 Kennismiddag Cluster C 1 Inleiding Inleiding Stellingen & discussie 2 Kenmerken
Nadere informatieHandreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes
Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes September 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel
Nadere informatieZorgpad Somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen. Zorgpad Somatische symptoomstoornis
Zorgpad Somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen Een zorgpad beschrijft hoe uw behandeling er uit gaat zien. En welke behandelmethode wordt gebruikt. Stap 1-5 zijn de standaard modules, voor
Nadere informatieKwaliteit van Leven Na NAH. Jeroen Osaer 13/10/2017
Kwaliteit van Leven Na NAH Jeroen Osaer 13/10/2017 NAH is een diep ingrijpende levenservaring. Brengt verregaande veranderingen met zich mee. Wie ben ik nog, als persoon? Rouwen om het ervaren verlies
Nadere informatieOver hard werken, verbinden, humor & houden van!!!
Over hard werken, verbinden, humor & houden van!!! Lonneke Mechelse, GZ psycholoog BIG, Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie bij Peptalk Delft, (generalistische basis GGZ) & Mentaal Beter Gouda
Nadere informatieVermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht
Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Helen Dowling Instituut: Begeleiding bij kanker voor (ex-) kankerpatienten en hun naasten: Onder andere: Individuele begeleiding Lotgenotengroepen
Nadere informatiePsychose. Ziektebeeld en concrete tips. Cluster-ring justitie en GGZ ontmoeten elkaar - 26 februari 2015
Psychose Ziektebeeld en concrete tips Cluster-ring justitie en GGZ ontmoeten elkaar - Thomas Zoveel perspectieven, zoveel rollen, zoveel oordelen.. Psychotische symptomen Hallucinaties Wanen Gedesorganiseerde
Nadere informatieGrenzen stellen in de hulpverlening. Bart De Saeger!
Grenzen stellen in de hulpverlening Bart De Saeger 10/05/2012 Bart De Saeger Klinisch psycholoog - Gedragstherapeut Wat zijn voor jullie grenzen in jullie dagelijkse hulpverlening? Wat is grenzen stellen?
Nadere informatieDSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014 Inhoud DSM IV -> DSM 5 DSM IV: Schizofrenie als kernsyndroom Even stilstaan bij SCHIZOFRENIE Kritiek op DSM IV Overzicht DSM 5 Schizofrenie (1) Epidemiologie:
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie. dag 1
Cognitieve gedragstherapie dag 1 Inhoud Thema s - kennismaking - gespreksvoering - achterhalen van de hulpvraag van de cliënt - beoordelen van fase in motivatie tot verandering - uitleg basistheorieën
Nadere informatieMotiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering Naam Saskia Glorie Student nr. 500643719 SLB-er Yvonne Wijdeven Stageplaats Brijder verslavingszorg Den Helder Stagebegeleider Karin Vos Periode 04 september 2013 01 februari
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieEEN NETWERKBENADERING
EEN NETWERKBENADERING VOOR PSYCHOSE DE ROL VAN SYMPTOMEN EN TRAUMA dr. Hanneke Wigman Januari 2017 De Amsterdamse School DISCLOSURES (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieVroegsignalering van angst bij kanker
Vroegsignalering van angst bij kanker Symposium juni 2016, Amsterdam Hoe harder we angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt en verstikt. Hoe meer we de angst in de ogen zien, hoe sneller ze vrijheid biedt.
Nadere informatieNederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en
Nederlandse samenvatting 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen? Van de trauma- en stressorgerelateerde (kortweg trauma-gerelateerde) stoornissen
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieThe black-box ontmanteld: outcome als input voor continue kwaliteitsverbetering binnen de geestelijke gezondheidszorg
The black-box ontmanteld: outcome als input voor continue kwaliteitsverbetering binnen de geestelijke gezondheidszorg O. Peene (PhD) P. Cokelaere (MSc, MBA) V. Meesseman (MSc) Onze kernopdracht De gezondheid,
Nadere informatieInterpersoonlijke psychotherapie
Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe, psychotherapeut Opleider-supervisor NVGP en NVIPT De genezing van de krekel Geacht somber gevoel,
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen bij ouderen
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Maarten Boogert, soc. psych. verpleegk Divisie Ouderen / 24 uurdienst Mondriaan Zorggroep Heerlen Doelgroepen m.b.t hulpverlening van SPV- er : Acute psychiatrische
Nadere informatieDepressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist
Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Dopamine Ziekte van Parkinson: minder dopamine Dopamine is een signaalstof die de communicatie tussen hersencellen
Nadere informatieMDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst
MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst Inhoud Cijfers Visie op suïcidaal gedrag Diagnostiek en behandeling van
Nadere informatieStress, depressie en cognitie gedurende de levensloop
SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,
Nadere informatie20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
Nadere informatieRisicofactoren voor chronificatie van pijn
PIJN Samen maken we er een punt van. Risicofactoren voor chronificatie van pijn Annemie Verwimp, Psycholoog ZNA Multidisciplinair Algologisch Team Introductie Zijn de gele vlaggen gekend? ORANJE: ik ken
Nadere informatieOuderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan
Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke
Nadere informatieZELFVERWONDEND GEDRAG ALS AFFECTREGULATIE
ZELFVERWONDEND GEDRAG ALS AFFECTREGULATIE 1. Wat is zelfverwondend gedrag? 2. Hoe is het onderzoek opgezet? 3. Resultaten en klinische implicaties Zelfverwondend gedrag: Het opzettelijk toebrengen van
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING 143. Nederlandse samenvatting
NEDERLANDSE SAMENVATTING 143 Nederlandse samenvatting 144 NEDERLANDSE SAMENVATTING De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat psychische gezondheid een staat van welzijn is waarin een individu zich
Nadere informatieMeer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
Nadere informatieNiet vechten met de klant: Motivationele technieken
Niet vechten met de klant: Motivationele technieken Theoretisch kader Één van de redenen waarom veranderen niet lukt, is de gemixte gevoelens (ambivalentie) die de klant heeft ten opzichte van dit veranderen.
Nadere informatieKanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden
Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Regionaal Genootschap Fysiotherapie Midden Nederland Zelfmanagement bij kanker De realiteit 100.000 nieuwe diagnoses in 2012 Het aantal
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieDiagnostiek fase. Behandelfase. Resocialisatiefase. Psychosociale behandeling. Medicamenteuze behandeling. Terugvalpreventie Herstel
Diagnostiek fase Samenvattingskaart WANNEER, HOE? 1. Diagnostiek middelengebruik 2. Vaststellen problematisch middelengebruik en relatie met delict Aandacht voor interacties psychische problemen en middelengebruik
Nadere informatiePsychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden
Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The
Nadere informatieDe CAMS Workshop REMCO DE WINTER & MARIEKE DE GROOT
De CAMS Workshop REMCO DE WINTER & MARIEKE DE GROOT 5 APRIL 2017 VOORJAARSCONGRES NVVP MAASTRICHT. WWW.SUICIDALITEIT.NL Disclosure belangen spreker Remco de Winter (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieKenmerken. VG protocol Borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS) Comorbiditeit. Vaak gepaard met:
VG protocol Borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS) (Emotioneel instabiele persoonlijkheidsstoornis) Kenmerken stabiel onstabiel : een pervasief patroon van: Emotionele instabiliteit Impulsieve gedragingen
Nadere informatieOBSERVATIEFOCUS Oordeel observator
OBSERVATIEFOCUS Oordeel observator. Structuur gesprek 6. Specifieke modellen. Non-verbale. Informeren. Emoties hanteren. Verbale Geef een globaal oordeel over elke dimensie op een -puntenschaal waarbij
Nadere informatieWaarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.
Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.nl Waarom mensen niet? Dus wat kun je doen? Ze weten niet
Nadere informatieScreening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg. Carin Schröder 30 september ALS congres
Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Carin Schröder 30 september ALS congres Wat doet u? Wie gebruikt er screening voor cognitief functioneren? Wie gebruikt
Nadere informatieZiekte van Huntington
Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte
Nadere informatie