strategie Biblionet Drenthe/de 9 We gaan op reis en nemen mee

Transcriptie

1 We gaan op reis en nemen mee

2 Dit strategieplan 1 Bijna alles is anders 1 Heel lang was het bibliotheekwerk, achteraf gezien, erg overzichtelijk: klanten hadden behoefte aan informatie of wilden een leuk boek, de Bibliotheek stelde daar een collectie voor beschikbaar, deed aan leespromotie en dat resulteerde in uitleningen. Tja zo simpel is het niet meer. Er is van alles veranderd: Internet, de digitalisering is een hele belangrijke verandering. Bijna alles wat we doen wordt digitaal ondersteund en digitaal ge(re)presenteerd. Nederland loopt voorop als het gaat om breedbandverbindingen 2 en het gebruik van mobiele apparatuur om mee te internetten. Er gelden nog weinig traditionele kaders, hetgeen leidt tot individualisering. Maar online zijn we met van alles en nog wat verbonden. Het maakt delen (Airbnb, Peerby, Snappcar) mogelijk. En de klant is niet alleen consument, maar ook producent. De overheid geeft minder subsidie en stelt andere eisen aan de Bibliotheek. De Bibliotheek wordt in toenemende mate gezien als beleidsinstrument om bij te dragen aan de participatie van burgers. Er is een nieuwe bibliotheekwet, die door de provincie aangegrepen wordt om haar taken en verantwoordelijkheden te heroverwegen. De bibliotheekbesturen uit negen Drentse gemeenten en de provinciale ondersteuningsorganisatie Biblionet Drenthe hebben hun krachten gebundeld in een nieuwe organisatie. Zij willen in het nieuwe Biblionet de kwetsbaarheid verminderen en de kwaliteit en efficiency van het bibliotheekwerk in de provincie vergroten.

3 Nu de bieb nog 2 Als de Bibliotheek doorgaat met wat ze altijd al deed uitlenen is het snel gebeurd met de Bibliotheek. Om in te spelen op de maatschappelijke veranderingen, de daardoor veranderde publieksvoorkeuren en de vraag vanuit de lokale politiek moet en wil de Bibliotheek zichzelf opnieuw uitvinden. Dat zichzelf opnieuw uitvinden houdt in elk geval in: een verbreding van de taken ten opzichte van vroeger. En is te zien als een reis waarbij wel de globale (wind)richting bekend is, maar niet precies de eindbestemming, omdat we gedurende de reis nog moeten uitvinden wat het best bij ons past.

4 De globale richting bekend 3 Is echt alles anders? Niet helemaal. Er is ook al neemt die in omvang af nog steeds een markt voor het traditionele bibliotheekwerk. Er is nog steeds een kloof tussen arm en rijk; niet iedereen kan boeken kopen, beschikt over een breedbandverbinding of is (voldoende) digivaardig om zijn weg te kunnen vinden in de overvloed aan informatie. Bibliotheken vormen daarom nog steeds een laagdrempelige toegangspoort. Bibliotheken hebben deels de weg al ingezet naar het zichzelf opnieuw uitvinden. Keuzes uit de vorige beleidsperiode zijn ook nu nog actueel: de klant in het digitale domein beter van dienst willen zijn; meer nadruk op de jeugd en strategische samenwerking met het onderwijs; en de kwaliteit en de toegankelijkheid van de fysieke Bibliotheek waarborgen. Ook de missie is ongewijzigd. We staan nog steeds achter de maatschappelijke doelstelling van de Drentse bibliotheken: Bijdragen aan de persoonlijke ontplooiing van klanten. De Drentse bibliotheken bieden toegang toe informatie en voeden en inspireren hun klanten bij het lezen en leren. Klanten ervaren de meerwaarde van de bibliotheek. Zo is en blijft de Bibliotheek een van de meeste gebruikte en geraadpleegde instellingen van Drenthe.

5 Wat is er dan wel anders? 4 Heel belangrijk is dat het besef van urgentie in de hele organisatie doordringt. Iedereen beseft dat we niet kunnen blijven doorgaan op de oude voet. Dat er nu echt dappere keuzes moeten worden gemaakt. En dat de nieuwe koers van alle medewerkers een andere houding en andere competenties vraagt. Wat verder verandert is dat we t.a.v. de beleidskeuzes meer insteken op de maatschappelijke relevantie van de bibliotheek. Uitlenen blijft belangrijk, maar is niet meer de kern. Veel Drentse gemeenten en de provincie steken in op participatie: Ondersteuning is gericht op het bereiken van maximale zelfstandigheid en zelfredzaamheid van mensen (Bestuursprogramma gemeente Coevorden). We zullen actief op zoek gaan naar nieuwe vormen van burgerparticipatie (Collegeprogramma Aa en Hunze). Iedereen doet mee in economie en samenleving (Collegeakkoord provincie Drenthe). In het verlengde daarvan steken ook de Drentse bibliotheken,omdat het past bij de missie, in op participatie: elke Drentse burger moet mee kunnen doen aan de maatschappij. Dat hoeft de Bibliotheek niet alleen te regelen. Ze kan, wil en moet samenwerken met relevante partners en haar rol zal meer het faciliteren en verbinden worden. Die samenwerking en taakopvatting geldt ook t.a.v. vitaal platteland en het sociaal domein.

6 Wat is er dan wel anders? 4 Het besef van urgentie en de wil maatschappelijk relevant te zijn leiden tot (deels) andere beleidskeuzes voor in aanvulling op de eerder in hoofdstuk 2 genoemde keuzes: Een verdere invulling van de Bibliotheek op school, omdat is aangetoond dat het werkt! Werk maken van laaggeletterdheid, in de brede definitie, dus ook mediawijsheid, eentwintigste-eeuwse skills. Duidelijk is, ook bij de politiek, dat in een kennismaatschappij als de onze (goed) kunnen lezen en het beschikken over basis digitale vaardigheden absolute voorwaarden zijn voor participatie. Onder invloed van de drie decentralisaties is laaggeletterdheid (meer) in het sociale domein komen te liggen. We maken gebruik van het momentum om ook een rol dan wel taken te pakken in het sociale domein.

7 Wat betekent dat concreet? 5 Samengevat zijn de keuzes uit de vorige beleidsperiode die ook nu nog actueel zijn en de nieuwe beleidskeuzes: 1 Klassieke Bibliotheek 2 Digitale Bibliotheek 3 Onderwijs 4 Sociaal domein Hoe worden de beleidskeuzes praktisch ingevuld? We maken onderscheid tussen inhoud en wat een en ander organisatorisch betekent. Inhoud Niet alles is volledig uitgekristalliseerd. Een aantal speerpunten bespreken we nog met onze partners. En we willen niet alles dichttimmeren. Om terug te komen op de metafoor van het reizen: het plezier bestaat deels uit de verrassing. Dat je nog niet precies weet hoe je er komt. Wat we wel weten: 1 De Bibliotheek op school wordt doorgezet en zo mogelijk uitgebreid naar voorschools (Boekstart) en het voortgezet onderwijs (dbos VO). 2 Laaggeletterdheid wordt zo veel mogelijk door bibliotheekorganisaties samen met het Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Drenthe, de Stichting Lezen en Drentse gemeenten van vorm en inhoud voorzien. De drie noordelijke provincies (Drenthe, Friesland en Groningen) hebben gezamenlijk een projectleider laaggeletterdheid aangesteld om slagen te maken. Kansen die zich voordoen m.b.t. Taalhuizen worden verzilverd.

8 Wat betekent dat concreet? 5 3 Het spreidingsplan wordt uitgevoerd. Zulks in overleg met de gemeenten en provincie en in overeenstemming met de mogelijkheden. In lijn met de sterk afgenomen uitleningen en subsidie zullen de fysieke bibliotheekvoorzieningen in aantal afnemen en deels afschalen. Er zijn XS, S, M, L en XL bibliotheken. Voor ouderen die om welke reden dan ook de Bibliotheek niet kunnen bezoeken blijft de bezorgdienst. 4 In elke basisbibliotheek wordt invulling gegeven aan de vijf kernfuncties van de Bibliotheek: leren, lezen, informeren, ontmoeting en cultuur. De drie eerstgenoemde zijn de belangrijkste. Maar in elke gemeente is één vlaggenschipbibliotheek. Daar is de Bibliotheek ontmoetingsplek, wordt de culturele functie ingevuld door samenwerking met andere culturele organisaties en een uitgebreide (gezamenlijke) activiteitenprogrammering. Een vlaggenschipbibliotheek heeft de allure en het aanzien van een grand café. In deze beleidsperiode willen we er drie realiseren. 5 Keuzes t.a.v. de Digitale Bibliotheek en innovatie zijn mede afhankelijk van de landelijke ontwikkelingen en keuzes die de provincie maakt voor wat betreft de invulling van haar taken. Als daar meer duidelijkheid over is wordt er een jaarplan gemaakt. Onderdeel daarvan zal in elk geval zijn ondersteuning van het primair onderwijs. We gaan op korte termijn bepalen hoe we de laatste bus goed kunnen inzetten ter ondersteuning van het onderwijs en het stimuleren van digitale vaardigheden. 6 De rol van de bibliotheken in het sociale domein willen we samen met gemeenten invullen. De eindbestemming van de reis is hier nog niet bekend. Waar hebben gemeenten behoefte aan? Dat wordt nu gepeild.

9 Wat betekent dat concreet? 5 Concrete voorbeelden Vitaal Platteland: Bibliotheek als spin in web, activiteitenmakelaar in het dorp Inzet van mensen met een beperking op bedrijfsonderdelen, bv. leescafé Informatie/voorlichting/loketfunctie m.b.t. de 3D-wijzigingen Samenwerken met UWV, bv. Walk & Talk: een nieuwe dienstverlening voor werkzoekenden i.s.m. UWV om werkzoekenden elkaar te laten ontmoeten en vaardigheden bij te brengen op het gebied van solliciteren. Ook wordt hier het nodige verwacht van het ondernemerschap van de twee bibliotheekmanagers. In deze beleidsperiode willen we drie succesvolle initiatieven in het sociale domein realiseren. We gaan zeker werk maken van Digisterker, een scholingsprogramma dat burgers wil leren werken met de elektronische overheid. Zodat zij zelfstandig gebruik kunnen maken van de elektronische dienstverlening van bijvoorbeeld de gemeente, het UWV en de Belastingdienst. 7 Bibliotheken zullen samen meer werk gaan maken van marketing. Met de uitvoering van het nieuwe strategisch marketingplan wordt najaar 2015 gestart. In dit plan kiezen we voor: een herpositionering van de Bibliotheek om duidelijk te maken waar we voor staan en wat we doen (merkkompas). gaan we naast consumentenmarketing werk maken van naar businessmarketing, vooral om de inkomsten op de kerntaken veilig te stellen gaan de bibliotheken meer faciliteren in plaats van zelf doen.

10 Wat betekent dat concreet? 5 zullen bibliotheken naast het aanbieden van fysieke boeken e-books door online marketing aan de man brengen zullen bibliotheken werk maken van op doelgroep gepersonaliseerde marketingacties. 8 In de bibliotheekorganisaties waarvan de besturen zijn ingefuseerd zal op enigerlei wijze worden georganiseerd, bv. via een platform, of een ambassadeur o.i.d., dat we duidelijk krijgen waar ze behoefte aan hebben, wat ze willen organiseren, enz. Organisatie Biblionet en negen Drentse bibliotheken vormen met ingang van 2015 samen één nieuwe organisatie. Zo kunnen we slagvaardig anticiperen op maatschappelijke veranderingen. Maar om de bovenstaande inhoudelijke keuzes waar te kunnen maken, zijn meer organisatorische aanpassingen nodig: 1 De backoffice en de frontoffice zullen worden geïntegreerd. 2 Van de (vrijwillige) medewerkers wordt een andere houding en worden andere competenties gevraagd. Dat betekent dat er een HR-ontwikkeltraject wordt ingezet, waarbij er een strategische personeelsplanning komt, aan competentieontwikkeling wordt gewerkt en in opleiding en scholing wordt voorzien. We zullen regelmatig personeelsbijeenkomsten/werkmeetings organiseren. 3 Projectmatig werken zal breed worden ingevoerd. In elk geval zal iedereen in de organisatie de taal begrijpen.

11 Wat betekent dat concreet? 5 4 Om te zorgen dat de organisatie financieel gezond is en blijft zal ondernemerschap verder gestimuleerd worden. Managers krijgen meer budgetverantwoordelijkheden en we onderzoeken bijvoorbeeld of de afdeling ICT dienstverlening aan het basisonderwijs kan verzorgen. Er worden meer meerjarenbegrotingen en een nieuw en eenvoudiger tarievenmodel ontwikkeld. 5 Er worden twee innovatieteams gestart, waarvan één zich richt op de inzet van de bus (zie Inhoud, punt 5) en één tot taak heeft meer inkomsten te genereren. Stakeholders De stakeholders worden meegenomen in deze nieuwe strategie zodat de nieuwe meerwaarde van de Bibliotheek ook door hen gedragen en gefinancierd wordt. In het programma van eisen 2016 van de provincie staat: De provincie subsidieert Biblionet Drenthe als provinciale ondersteuningsinstelling voor de uitvoering van een takenpakket dat past bij de wettelijke taak van de provincie. Dit takenpakket concentreert zich op ondersteuning van lokale openbare bibliotheken, samenwerking, netwerkvorming en de bereikbaarheid van bibliotheken. Om die reden betrekken wij gemeenten uitdrukkelijk bij de provinciale programma s van eisen. ( ) Biblionet Drenthe ondersteunt en faciliteert de bibliotheken. Het is hierbij belangrijk aantoonbaar vraaggericht en klantgericht te werken. Biblionet Drenthe werkt vanuit afstemming met de bibliotheken, heeft

12 Wat betekent dat concreet? 5 een open en transparante opstelling naar de klant, luistert goed naar de ideeën en wensen en formuleert op basis daarvan voorstellen met alle bibliotheekpartners aan B12 en DNB. Biblionet Drenthe functioneert als verbinder tussen de bibliotheken door te signaleren wat er speelt en dat in overleg met de samenwerkende bibliotheken op te pakken. De provincie stelt zich dus nadrukkelijk op als opdrachtgever. Ook van gemeenten wordt zeker nu een aantal bezuinigt verlangd dat ze verantwoordelijkheid nemen voor (keuzes ten aanzien van) het bibliotheekwerk.

13 Hoe gaan we het oppakken? wat hebben we nodig? 6 Veel zal nog concreter moeten worden uitgewerkt in plannen. Onderlinge afstemming en totaaloverzicht is daarbij van belang. De opsomming in de vorige paragraaf is veel, zeker voor een beleidsperiode van ruim twee jaar. Maar iedereen is ook doordrongen van de noodzaak te veranderen. Het betekent ook dat we taken/werkzaamheden niet meer doen. Omdat we dat niet meer kunnen of willen. We stellen een werkgroep in die vanuit de klant gedacht keuzes maakt t.a.v. van wat we niet meer doen. Wat we nodig hebben is: elkaar, nieuwe kennis en competenties, reislust en durf om te kiezen. Het vraagt, actief geformuleerd, een en ander van ons: We zijn actief en ondernemend We verkiezen samen boven alleen We bouwen bruggen We zijn betrokken, dichtbij en toegankelijk We maken deel uit van de gemeenschap We zijn eerlijk en onafhankelijk We treden iedereen met een open houding tegemoet Van onze stakeholders hebben we nodig: blijvend commitment en financiering.

14 het resultaat 7 Al we deze omslag met zijn allen weten te realiseren, wat is dan het resultaat? Welnu, we zien dan bibliotheken waar mensen: bij elkaar komen en zich welkom voelen kennis kunnen opdoen en terecht kunnen voor informatie worden geïnspireerd en elkaar inspireren, met nieuwe producten en dynamische activiteiten digitaal 24 uur per dag terecht kunnen merken dat er veel aandacht is voor laaggeletterdheid ook in het sociale domein de Bibliotheek, samen met partners, als vanzelfsprekend ervaren O ja, en waar je boeken en tijdschriften kunt lezen en lenen. En reserveren uit de collectie Nederland. Bibliotheekmedewerkers zullen dan ons nieuw merkkompas willen uitdragen: Wij zijn trots. Het wordt niet minder, maar anders. We stellen grenzen, maken keuzes en zijn daarin helder. We zien mogelijkheden; we zijn actief, verbindend en open. We laten onze resultaten zien. Wij zijn de Bibliotheek! Besproken en vastgesteld in AB-vergadering d.d. 19 mei 2015

15 noten # 1 Dit strategisch plan heeft betrekking op de nieuwe organisatie die is ontstaan door de fusie van de negen bibliotheken en Biblionet Drenthe. De PSO van de nieuwe organisatie blijft diensten voor alle twaalf stichtingen verrichten. Het Drents Netwerk Bibliotheken zal haar eigen strategisch plan vaststellen. 2 Maar ruim Drentse huishoudens (9%) en bijna bedrijven (10%) zijn gevestigd in een wit gebied. De provincie ondersteunt initiatieven voor snel internet die vanuit de burgers en bedrijven zelf komen.

16