Transitie naar Wet natuurbescherming Platform Natuur in de Gemeente - sessie Marieke Kaajan

Transcriptie

1 Transitie naar Wet natuurbescherming Platform Natuur in de Gemeente - sessie Marieke Kaajan

2 Inleiding 1. Gebiedsbescherming: vergunningplicht en uitzonderingen; 2. Soortenbescherming: ontheffingsplicht en uitzonderingen; 3. Praktisch; besluitvormingsproces, verantwoordelijkheden aanvrager en rol gemeente. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

3 1. Gebiedsbescherming Hoofdstuk 2 WNB; relevante bepalingen bij vraag naar vergunningplicht: Art. 2.7 (drempel vergunningplicht projecten en andere handelingen); Art. 2.8 (materiële criteria bij vergunningverlening); Art. 2.9 (uitzonderingen vergunningplicht); Art. 5.6 Besluit omgevingsrecht (nieuw): nadere regels voor beoordeling van aanvraag en voorschriften die aan omgevingsvergunning kunnen worden verbonden; Art. 8.1 Regeling omgevingsrecht (nieuw): nadere eisen aan aanvraag; Regeling vvgb in art. 6.10a Bor ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

4 1. Overzicht vergunningplicht Significant negatieve effecten zijn op voorhand uitgesloten Geen vergunning Project of andere handeling Effecten op Natura 2000-gebied Met zekerheid geen aantasting natuurlijk kenmerken Verslechtering of significante verstoring niet op voorhand uitgesloten Vergunningplicht PB voor projecten Belangenafweging art. 2.8 lid 8 WNB Geen zekerheid: ADCtoets ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

5 1. Drempel vergunningplicht Drempel voor vergunningplicht: 1. Project / andere handeling; 2. Verslechtering of significante verstoring niet op voorhand uitgesloten; Dan natuurvergunning nodig, tenzij een wettelijke uitzondering geldt ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

6 1. Project of andere handeling? Project/Andere handeling: Geen definities van deze begrippen in WNB of HRL; Alles wat geen project is, is een andere handeling. Opknippen niet toegestaan; ABRvS (en HvJ EU) sluit aan bij definitie/omschrijving project in de MER- Richtlijn, dus: Categorieën van projecten zoals genoemd in de bijlagen bij de MER-richtlijn; Bouwwerken en andere werken (waaronder ingrepen) die de materiële toestand van een plaats veranderen; Vb: geen project: vliegen boven en landen in een Natura 2000-gebied (zonder werkzaamheden in dit gebied); verlenging exploitatie luchthaven; gebruik strand voor excursies. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

7 1. Materiële toets Verslechtering of significante verstoring niet op voorhand uitgesloten Wanneer op grond van objectieve gegevens niet kan worden uitgesloten dat dergelijke effecten optreden; Bij stikstof: bij overschrijding van KDW en een (zeer) geringe toename van stikstofdepositie vanwege project/andere handeling in beginsel altijd vergunningplicht (ABRvS 24 september 2014, ECLI:NL:RVS:2014:3462). Dan een vergunning nodig; Dan verschil tussen project en andere handeling relevant (andere toetsingscriteria); ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

8 1. Uitzonderingen op vergunningplicht Uitzonderingen op vergunningplicht: Handelen conform beheerplan; Handelen conform een vastgesteld programma (zoals het PAS); In geval van bestaand gebruik; Bij door PS bij verordening aangewezen categorieën van gevallen; In bij AMvB aangewezen gevallen; ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

9 1. Uitzonderingen op vergunningplicht Uitzondering vergunningplicht voor bestaand gebruik levert wellicht in de praktijk de meeste discussie op: Bestaand gebruik = andere handelingen die op de referentiedatum bekend waren of redelijkerwijs bekend hadden kunnen zijn bij bestuursorgaan dat bevoegd is voor de verlening van de vergunning en sedertdien niet of niet in betekende mate zijn gewijzigd; Referentiedatum is 31 maart 2010; Maar.. ABRvS kijkt bij de toets naar de uitzondering op de vergunningplicht ook naar vergund gebruik op het moment dat gebiedsbeschermingsregime van de HRL in werking is getreden (de Europeesrechtelijke referentiedatum) ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

10 1. Uitzonderingen op vergunningplicht Europeesrechtelijke referentiedata: 10 juni 1994 voor VRL-gebieden aangewezen op of vóór deze datum; Datum aanwijzing VRL-gebieden, aangewezen na 10 juni 1994; HRL-gebieden: datum van plaatsing van deze gebieden op de lijst van communautair belang (7 december 2004); Relevant: Wat was vergund op de referentiedatum; In hoeverre is deze vergunning nadien beperkt? ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

11 1. Rol mitigerende maatregelen? Let bij de vraag naar een eventuele vergunningplicht op mitigerende maatregelen! Maatregelen die onlosmakelijk verbonden zijn met een project / andere handelingen; Ter voorkoming of beperking van het (mogelijke) effect van het project of andere handeling. Het positieve effect van deze maatregelen mag niet bij de vraag naar een eventuele vergunningplicht worden betrokken (maar pas bij het besluit op een aanvraag om een vergunning) ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

12 1. Vergunningplicht PAS Vergunningplicht en PAS: Geen vergunningplicht voor projecten en andere handelingen met een (maximale) stikstofdepositie tot max 1 mol N/ha/jaar (mits de grenswaarde niet van rechtswege is bijgesteld); Eventueel een meldplicht voor projecten en andere handelingen tussen 0,05 mol N/ha/jaar en de geldende grenswaarde (waarvoor zogeheten depositieruimte voor grenswaarden beschikbaar is gesteld); Toename stikstofdepositie boven geldende grenswaarde: vergunningplicht en dan ontwikkelingsruimte nodig. Omvang stikstofdepositie moet worden vastgesteld aan de hand van het rekenmodel AERIUS Calculator. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

13 1. PAS: ontwikkelingsruimte Bij project/andere handeling waarvoor ontwikkelingsruimte nodig is: Zal het vvgb-orgaan moeten aangeven of en in welke mate ontwikkelingsruimte kan worden toegekend (art. 6.10a (nieuw) Bor); Wordt de ontwikkelingsruimte daadwerkelijk toebedeeld met de omgevingsvergunning voor natuur; Indien nog andere effecten op Natura 2000-gebieden optreden: dan is hiervoor ook een omgevingsvergunning voor natuur nodig. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

14 1. PAS: depositieruimte grenswaarden Bij project/andere handeling waarvoor depositieruimte voor grenswaarden kan worden benut: Geen vergunningplicht; Meldplicht voor Wm-inrichting voor landbouw, industrie en gebruik gemotoriseerde voertuigen voor wedstrijden; Meldplicht geldt voor initiatiefnemer bij GS of EZ; Automatische melding indien ook een (gewone) omgevingsvergunning wordt aangevraagd, dan dus bij B&W; Degene bij wie de melding wordt gedaan, moet deze terstond na ontvangst registreren in AERIUS. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

15 2. Soortenbescherming Hoofdstuk 3 WNB: Par Beschermingsregime soorten VRL; Par Beschermingsregime soorten HRL; Par Beschermingsregime andere soorten; Voor de beoordeling van de vraag of er een ontheffing nodig is, zijn de volgende vragen relevant: Komen er beschermde soorten voor? Er zijn drie beschermingsregimes voor soorten. De WNB geeft per soort de verboden en de ontheffingsmogelijkheden; Wat is er verboden (per soort)? ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

16 2. Verbodsbepalingen vogels Verboden: Gelden t.a.v. alle van nature in NL in het wild levende vogels soorten ex art. 3 VRL; Opzettelijk doden of vangen; Opzettelijk nesten, rustplaatsen en eieren van vogels te beschadigen, of nesten van vogels weg te nemen; Eieren te rapen en deze onder zich te hebben; Opzettelijk te storen, tenzij de storing niet van wezenlijke invloed is op de staat van instandhouding van de desbetreffende vogelsoort; Opzettelijk = ook voorwaardelijke opzet: willens en wetens de geenszins te verwaarlozen kans aanvaarden; ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

17 2. Gronden voor ontheffing bij vogels GS kunnen ontheffing verlenen: Geen andere bevredigende oplossing; Op limitatief genoemde (Vogelrichtlijn)gronden; Indien geen verslechtering van de staat van instandhouding van de soort; PS kunnen bij verordening vrijstelling verlenen. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

18 2. Verbodsbepalingen HRL-soorten Verboden: Aangewezen dieren in hun natuurlijke verspreidingsgebied opzettelijk te doden of te vangen; Deze dieren opzettelijk te verstoren; Eieren van deze dieren opzettelijk te vernielen of te rapen; Verplantingsplaatsen of rustplaatsen van deze dieren te beschadigen of te vernielen; Aangewezen planten opzettelijk te plukken en te verzamelen, af te snijden, te ontwortelen of te vernielen. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

19 2. Gronden voor ontheffing bij HRL-soorten Welke soorten? Dieren van soorten en planten, genoemd in bijlage IV, onderdeel a resp. b, van de HRL; Bijlage II bij het Verdrag van Bern of Bijlage I bij het Verdrag van Bonn (dit kunnen ook vogels zijn!); GS kunnen ontheffing verlenen van de verboden (art. 3.8 WNB) mits: Geen andere bevredigende oplossing; Op limitatief genoemde (HRL-)gronden; Indien geen afbreuk aan een gunstige staat van instandhouding. PS kunnen bij verordening vrijstelling verlenen. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

20 2. Verboden nationale soorten Art WNB; Specifiek de in dit artikel genoemde soorten, opgenomen in een bijlage (voornamelijk oude Rode lijst-soorten), in de in dit artikel genoemde situaties; GS kunnen ontheffing verlenen (en PS kunnen bij verordening vrijstelling verlenen van de verboden), mits: Geen andere bevredigende oplossing; Geen afbreuk aan een gunstige staat van instandhouding; Op limitatief genoemde gronden waarbij (blijkens MvT) een belangenafweging zal worden verricht; Voor nationale soorten kan bij ministeriële regeling een meldingsplicht worden geïntroduceerd. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

21 2. Noodzaak ontheffing: hoe toetsen? Voor de beoordeling of er een ontheffing nodig is, is het volgende van belang: 1. Hebben activiteiten effecten op de beschermde soorten? 2. Kunnen er mitigerende maatregelen worden getroffen? NB: Relevant zijn alleen maatregelen die er voor zorgen dat er daadwerkelijk geen verboden worden overtreden; Dit is dus een wezenlijk verschil met wijze van toetsing bij gebiedsbescherming. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

22 2. Rol van mitigerende maatregelen Voorbeelden van mitigerende maatregelen: Locatiekeuze, inrichting locatie; Moment waarop gewerkt wordt (buiten voortplantingsseizoen/winterslaap); Volgorde werkzaamheden; Maatregelen vooraf (bijv. broedkasten); Monitoring. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

23 2. Uitzondering op verboden: gedragscodes Art. 3:31: basis voor goedkeuring gedragscodes; De verboden voor soorten zijn niet van toepassing op: Handelingen die zijn beschreven in en aantoonbaar worden uitgevoerd overeenkomstig een door de Minister van EZ goedgekeurde gedragscode en Die plaatsvinden in het kader van: Bestendig beheer of onderhoud aan vaarwegen, watergangen, waterkeringen, waterstaatswerken, oevers, vliegvelden, wegen, spoorwegen of bermen, of in het kader van natuurbeheer; Bestendig beheer of onderhoud in de landbouw of de bosbouw; Bestendig gebruik of Ruimtelijke ontwikkeling of inrichting. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

24 3. Praktijk Besluitvormingsprocedure; Rol en verplichtingen aanvrager; Rol en verplichtingen gemeente. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

25 3. Procedures Uitgebreide procedure Wabo van toepassing (art lid 1 sub e Wabo); Geen vergunning van rechtswege; Aan vergunning kunnen voorschriften/beperkingen worden verbonden (o.a. beperking geldigheidsduur); Handhaving: bevoegd gezag omgevingsvergunning = bevoegd gezag tot handhaving m.b.t. natuurtoestemmingen; Dit geldt ook in de situatie waarin natuur-omgevingsvergunning nodig was, maar niet is aangevraagd en/of verkregen; Vvgb-orgaan kan verzoeken om handhaving. ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

26 3. Verantwoordelijkheden aanvrager Aanvraag omgevingsvergunning moet voldoende informatie bevatten over gevolgen van aangevraagde activiteiten voor Natura 2000-gebieden en relevante soorten; Art. 8.1 en 8.2 Regeling omgevingsrecht; ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

27 3. Verantwoordelijkheden bevoegd gezag Aanvraag gewone omgevingsvergunning toetsen op volledigheid en anders om aanvulling van de aanvraag verzoeken; Mogelijkheid om aanvraag niet in behandeling te nemen indien gegevens niet volledig zijn; Maar: hoe dit zelf goed te beoordelen? Overleg met vvgb-orgaan een optie? Vervolgens aanvragen vvgb, of zelf besluit nemen dat vvgb niet nodig is? Mogelijkheid of noodzaak tot afstemming met vvgb-orgaan? ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

28 3. Het spel tussen aanvrager en bevoegd gezag Wat kan van aanvrager verlangd worden in het kader van de gegevensverstrekking bij de aanvraag? Spanningsveld tussen onzekerheid over effecten vooraf en overleggen gegevens waaruit blijkt dat natuurtoestemming toch niet nodig is; Hoe zou gemeente dit proces kunnen faciliteren? Eigen inventarisaties ( soortendatabases ) waarmee aanwezigheid van bepaalde soorten kan worden uitgesloten; Kennis over gebieden en checklisten voor effecten: beschikbaar (effectindicator) of zelf opstellen? Gedeelde verantwoordelijkheid? Of service voor de aanvrager? ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart

29 VRAGEN? Marieke Kaajan ENVIR Advocaten Marieke Kaajan 16 maart