Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice. CHAMP catalogus. Regels voor het succesvol implementeren. cycling.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice. CHAMP catalogus. Regels voor het succesvol implementeren. cycling."

Transcriptie

1 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMP catalogus Regels voor het succesvol implementeren cycling.eu

2 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Contacts Project Co ordinator Traject Vincent Meerschaert Maria Hendrikaplein 65C, B 9000 Gent, Belgium Dissemination leader Polis Karen Vancluysen Rue du Trone 98, B 1050 Brussels, Belgium Tel vme@traject.be Tel kvancluysen@polisnetwork.eu 2

3 Content CHAMPPrestatieanalyse 6 Zelfanalyse 7 Peer review 8 Gap analyse 10 Volgende stappen 10 De CHAMP Fietsgeboden 11 BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP 12 CHAMP Quick wins 18 CHAMP steden: Bolzano, Italië 22 CHAMP cities: Burgos, Spain 25 CHAMP steden: Edinburgh, VK 28 CHAMP steden: Groningen, Nederland 31 CHAMP steden: Kaunas, Litouwen 34 CHAMP steden: Ljubljana, Slovenië 37 CHAMP steden: Örebro, Zweden 40 Duurzame stedelijke mobiliteit in een groeiende economie: Shkodra, Albanië 44 CHAMP uitwisselingsprogramma 47 Workshop 1: Het fietsnetwerk verbeteren 48 Workshop 2: Fietsen en verwante beleidsdomeinen 49 Workshop 3: Marketing en communicatie 50 Workshop 4: Fietsparkeren 51 Workshop 5: Start van een fietsbeleid 52 Workshop 6: Monitoring en evaluatie 53 Workshop 7: Co existentie tussen fietsers en voetgangers 54 Tot slot Het CHAMP consortium 56 3

4 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Waarom groeien sommige steden uit tot echte fietssteden terwijl in andere steden met vergelijkbare kenmerken het fietsgebruik beperkt blijft? Dat is een van de sleutelvragen waarop het CHAMP project een antwoord wil geven. Dit Europese project dat in oktober 2011 voor drie jaar van start ging, bracht zeven van de meest toonaangevende Europese fietssteden samen: Bolzano, Burgos, Edinburgh, Groningen, Kaunas, Ljubljana en Örebro. Door met hun Europese collega s praktijken en ervaringen uit te wisselen en successen en mislukkingen te analyseren, willen de CHAMP steden hun fietsbeleid verbeteren en optimaliseren en nieuwe ideeën verzamelen om van de fiets een nog veiliger en aantrekkelijker stedelijk vervoermiddel te maken. De CHAMP steden willen ook andere minder gevorderde steden met een duidelijke ambitie inspireren en op weg helpen om een CHAMP te worden. Örebro Edinburgh Groningen Kaunas Burgos Bolzano Ljubljana 7 steden Toonaangevende fietssteden op nationaal en Europees niveau met... een uitgebreide expertise op het gebied van fietsbeleidsmaatregelen een groot aandeel voor de fiets in de stedelijke modal split de ambitie om het beleid verder te verbeteren 7 consultants Ter ondersteuning van de CHAMP steden, telt het CHAMP consortium ook ervaren fietsconsultants, een universiteit en een netwerk van Europese steden en regio s. 4

5 3 vragen 1. Waarom groeien sommige steden uit tot echte fietssteden terwijl in andere steden met vergelijkbare kenmerken het fietsgebruik beperkt blijft? 2. Hoe zijn steden zoals Groningen, Bolzano en Örebro de toonaangevende fietssteden geworden die zij vandaag zijn? 3. Hoe kunnen de successen en mislukkingen van de CHAMP steden andere Europese steden helpen een CHAMP te worden? 6 doelstellingen Beleidsmakers in Europese steden bewust maken van de economische, ecologische en energie efficiënte voordelen van de fiets als vervoermiddel Expertise in een geïntegreerd fietsbeleid bevorderen, door opleiding en uitwisseling van ervaringen Het fietsgebruik in de CHAMP steden met 10% verhogen In de CHAMP steden een reductie optekenen van 1 5% van het energieverbruik in personenvervoer en een terugdringing van 1 5% van de broeikasgassen De levenskwaliteit in de steden verbeteren, door het autoverkeer te beperken en de co existentie tussen fietsers en voetgangers te bevorderen. De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen beperken, door een economisch voordelig en een voor iedereen toegankelijk alternatief vervoermiddel te promoten. 4 outputs 1. Een prestatieanalysetool om successen en mislukkingen te beoordelen 2. Een praktijkgericht uitwisselingsprogramma 3. De implementatie van minstens 2 innovatieve maatregelen in elk van de CHAMP steden 4. Een CHAMP catalogus met inspiratie, DO s en DON Ts en goede voorbeelden van succesvol fietsbeleid om in andere Europese steden te verspreiden. 5

6 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMPPrestatieanalyse Bij de lancering van het CHAMP project werd een prestatieanalysetool ontwikkeld die in alle 7 CHAMP steden en vervolgens ook in een aantal andere steden werd getest. Hiermee kunnen steden hun bestaande fietsbeleid beoordelen en de sterke en zwakke punten ervan identificeren. Op basis hiervan kan een stad nieuwe doelstellingen bepalen om haar fietsbeleid te verbeteren en dienovereenkomstig de nodige acties organiseren. Daarnaast, en met het oog op veiligere en betere fietsvoorzieningen in Europa, kunnen de steden via peer reviews goede praktijken en ervaringen met andere Europese steden uitwisselen. 3 stappen De prestatieanalysetool bestaat uit drie stappen: De eerste stap, de zelfanalyse, is gemakkelijk uit te voeren, biedt een gestructureerd beeld van de sterke en zwakke punten, en legt de basis voor de verbetering van het fietsbeleid. Ter aanvulling van de zelfanalyse, bieden de peer review en gap analyse meer een benadering op maat, alsook de mogelijkheid om externe kennis van andere fietssteden aan het proces toe te voegen. De samenwerking met een netwerk van fietssteden bevordert onderlinge kennisuitwisseling over het thema van de fiets en vermijdt de kost van extern advies. Uit de peer review van Brugge door andere Vlaamse steden blijkt dat wij in onze inspanningen moeten volharden om een echte fietsstad te worden. Wij zullen dat doen door een aanbod van extra fietsparkeervoorzieningen, meer autovrije straten en een gratis leenfietssysteem. Annick Lambrecht, Schepen Mobiliteit van Brugge Self analysis overview of elements in cycling policy Gap analysis Peer review key objectives & priority measure in depth analysis of cycling policy Process of CHAMP Performance Analysis Tool 6

7 Zelfanalyse Doelstellingen De invulling van de vragenlijst voor de zelfanalyse door de persoon belast met het fietsbeleid van het departement Mobiliteit of Vervoer van de stad, is de eerste stap in de uitstippeling van een fietsbeleid van een stad. Na de invulling van de vragenlijst, Heeft een stad een beeld van wat in het kader van het bestaande fietsbeleid al werd gedaan, en van de beschikbare en ontbrekende gegevens Kan een stad haar fietsbeleid aan de CHAMP zelfanalyse toetsen en vaststellen welke punten van het fietsbeleid goed zijn ontwikkeld en welke mogelijkheden bestaan voor verdere verbetering. 10 elementen van een alomvattend fietsbeleid De CHAMP zelfanalysetool werd ontwikkeld op basis van de ervaringen en resultaten van andere (lopende) Europese projecten zoals BYPAD, QUEST en ADVANCE. Zo werden voor een fietsbeleid op hoog niveau 10 essentiële elementen bepaald: Workshop Örebro Planning: Gebruikersbehoeften Coördinatie / organisatie Beleid op papier Monitoring / evaluatie Financiële aspecten Acties: Infrastructuur Fietsbeschikbaarheid Informatie en promotie Kennis en partnerships Aanvullende acties De vragen van de zelfanalysetool detailleren elk van de voornoemde elementen. Het invullen van de vragenlijst zelf kan de steden inspireren tot mogelijke verbeteringen op verschillende beleidsgebieden. Download de zelfanalysetool op de CHAMP website: cycling.eu 7

8 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Peer review Doelstellingen Met een peer review kan een meer diepgaande analyse worden uitgevoerd, waarbij de steden hun mening geven over elkaars sterke en zwakke punten. De peer review heeft tot doel een externe en objectieve kijk te krijgen op het fietsbeleid. De reviewers hebben een ruime ervaring die zij delen met de steden die zij bezoeken en beoordelen, en kunnen ook nieuwe ideeën en perspectieven suggereren. Zij doen zelf ook nieuwe kennis op en leren van de steden op hun beurt die zij beoordelen. Workshop Örebro Steden met een vergelijkbare achtergrond bieden zeker een goede basis voor een peer review. Anderzijds kan het ook interessant zijn steden uit te nodigen van een verschillende cultuur die een heel andere kijk kunnen geven op de fietsvoorzieningen in de stad. Deelnemende stad in het kader van een uitwisselingsprogramma Samenstelling van een peer reviewteam Idealiter is het peer reviewteam samengesteld uit 5 personen die vertrouwd zijn met fietsbeleidsmaatregelen. Met het oog op een maximale kennisuitwisseling moeten de peer reviewers ervaring hebben met vergelijkbare uitdagingen en vergelijkbare steden. Het team zal ook bij de erop volgende gap analyse worden betrokken (zie volgende pagina). TIP: Nationale of regionale stedelijke netwerken kunnen een nuttig middel zijn om geïnteresseerde steden te vinden en het prestatieanalyseproces te organiseren. 8

9 De verschillende stappen van de peer review Beoordeling van de zelfanalyse vóór de uitvoering van de peer review moet het peer reviewteam de volledige vragenlijst van de zelfanalyse doornemen om een duidelijk beeld te krijgen van het fietsbeleid van de stad en de wijze waarop organisatorische, institutionele en beleidsfactoren dit beleid beïnvloeden. Bezoek per fiets het peer reviewteam ervaart zelf hoe het voelt om in de stad te fietsen. TIP: Met het oog op een onpartijdige ervaring, wordt dit fietsbezoek niet door een vertegenwoordiger van de stad begeleid. Ontmoetingen met stakeholders ontmoetingen met politici, medewerkers van het departement mobiliteit, openbaarvervoermaatschappijen, niet gouvernementele organisaties en liefdadigheidsinstellingen, kunnen een hulp zijn bij de identificatie van de sterke punten, het vinden van de oorzaken van de zwakke punten en het zoeken naar eventuele oplossingen. Afrondende bijeenkomst het peer reviewteam legt zijn bevindingen aan de stad voor met aanbevelingen voor verdere verbeteringen. Peer reviewverslag de peer reviewers schrijven hun bevindingen neer het fietsbeleid van de stad in een verslag op. TIP: Hiertoe kunt u op de CHAMP website een sjabloon downloaden. Voor de steden is de komst van een extern deskundigenteam interessant om het fietsbeleid van de stad te bekrachtigen. Externe deskundigen bevorderen de geloofwaardigheid van het beleid en wekken media aandacht. Stad Örebro Burgos peer review meeting Feb 2012 Download de peer reviewvoorschriften op de CHAMP website: cycling.eu. 9

10 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Gap analyse Burgos peer review meeting Feb 2012 Doelstellingen De gap analyse moet wijzen op de prioritaire uitdagingen waarmee de stad wordt geconfronteerd. De gap analyse kan dienen als belangrijkste input voor de uitstippeling van een fietsbeleid en de grondslag leggen voor de ontwikkeling van doelstellingen en acties om deze uitdagingen aan te gaan. Maatregelen om uitdagingen aan te gaan Op basis van de conclusies getrokken uit de zelfanalyse en de peer review, stelt het peer reviewteam een lijst op van prioriteiten (doelstellingen) die aan aanpak bieden voor de belangrijkste uitdagingen van het fietsbeleid van de gaststad. Voor elk van de betrokken doelstellingen worden specifieke maatregelen voorgesteld, samen met een beschrijving van hoe die kunnen bijdragen tot de modal split en hoe gemakkelijk ze kunnen worden uitgevoerd. Download het Excel sjabloon van de gap analyse op de CHAMP website: cycling.eu. Volgende stappen Vervolgens moet de stad een definitieve beslissing nemen over welke maatregelen zullen worden genomen. Daarnaast moeten de conclusies van de prestatieanalyse in het algemene mobiliteits en vervoerbeleid van de stad worden geïntegreerd als belangrijkste input voor de uitstippeling van een nieuw fietsbeleid. Het is bijzonder nuttig en leerzaam om de mening te kennen van andere deskundigen over het fietsbeleid van de stad. De gap analyse heeft op enkele opmerkelijke factoren gewezen, bijvoorbeeld het besef van het hoge fietsdiefstalcijfer dat door de lokale inwoners als normaal wordt gezien. Momenteel wordt werk gemaakt van beveiligde fietsenstallingen. Stad Groningen SUCCES: De resultaten van de prestatieanalyse uitgevoerd in de 7 CHAMP steden werden gebruikt bij de uitstippeling van een nieuw fietsbeleid en om voor elke stad passende maatregelen vast te stellen en uit te voeren. 10

11 De CHAMP Fietsgeboden Op basis van de uitgebreide ervaringen die in het kader van het project werden uitgewisseld en verzameld, hebben de CHAMP partners 12 fietsgeboden opgesteld die u op weg kunnen helpen om een CHAMP te worden. GEGEVENS Be analytical, know your numbers. / Ga analytisch te werk, ken de cijfers. Verzamel kwaliteitsgegevens en ken je vertrekpunt. Engage with others. / Werk samen met andere steden. Doe een beroep op hun hulp om de problemen van uw stad te identificeren en leer van hun ervaringen. Consider the problem before finding a solution. / Beschouw eerst het probleem alvorens een oplossing te zoeken. Laat u niet verleiden door een maatregel zonder te weten of die het probleem effectief aanpakt. Optimise cycling s position on the political agenda. / Plaats het fietsbeleid hoog op de politieke agenda. STRATEGIE Make someone a leader. / Stel een leider aan. Vind iemand die het fietsbeleid verpersoonlijkt en bereid is de fietsbelangen te verdedigen. Extend the scope of your cycling work. / Breid het bereik uit van uw werkzaamheden op het gebied van fietsen. Leg nauwere banden met andere beleidsterreinen en vervoerswijzen. Administrations should be challenged! / Overheidsbesturen moeten worden uitgedaagd! Ruim hindernissen uit de weg die u beletten om vooruit te komen. TENUITVOERLEGGING Create an impact. / Maak een verschil. Laat je niet tegenhouden door bestaande drempels of beperkingen om een vooruitstrevend fietsbeleid te voeren. Highlight & optimise existing infrastructure. / Benut en optimaliseer de bestaande infrastructuur. Wees pragmatisch en benut optimaal publieke ruimten, evenementen, personen en netwerken. Assure you are well prepared to carry out measures. / Zorg ervoor dat u goed bent voorbereid om de maatregelen uit te voeren en stel een nauwkeurige planning op. Test monitor beoordeel verbeter herhaal. Marketing techniques should be used. / Marktsegmentatie zoals steekproeven, branding en segmentatie moeten worden toegepast. Houd boodschappen neutraal, gericht en positief. Play the media. / Benut de media. Maak uw verhaal bekend, verzorg uw fietsimago en zet uw successen in de kijker. 11

12 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP Ga analytisch te werk, ken de cijfers. Verzamel kwaliteitsgegevens en ken je vertrekpunt. De verzameling en analyse van kwaliteitsgegevens over fietsen is een eerste en belangrijke stap om een CHAMP te worden. Gegevens zullen u helpen om de Een fietverslag opmaken loont zowel bestaande toestand te begrijpen, het de moeite als de tijd. Kent u uw huidige CHAMP feit beleid richting te geven en voortgang situatie niet, dan zou u wel eens de Ljubljana en Örebro hebben binnen het te monitoren. Zij zijn ook een belangrijk verkeerde prioriteiten kunnen stellen. CHAMP project hun eerste fietsverslag instrument om politieke steun te Anna Åhlgren, gemeentebestuur opgemaakt dat nuttig is gebleken om krijgen. van Örebro prioriteiten te identificeren en politici bij het beleid te betrekken. Beide steden Een fietsverslag is een ideale wijze van zijn van plan om het fietsverslag op systematische gegevensverzameling en is geschikt voor steden met een hoog of regelmatige basis te herhalen. laag fietsgebruik. Het is belangrijk dat de gegevens van goede kwaliteit zijn en op consistente wijze worden verzameld. Documenteer alle gegevensbronnen, vul ontbrekende gegevens aan en bouw op het aantal indicatoren dat u elk jaar verzamelt. Werk samen met andere steden. Doe een beroep op hun hulp om de problemen van uw stad te identificeren en leer van hun ervaringen. Het fietsgebruik in uw stad door een derde partij laten analyseren, is een efficiënte wijze om een objectief beeld te krijgen van de situatie en om oplossingen te vinden voor specifieke problemen. Behalve goedkoop, eenvoudig en efficiënt, kan dat ook de grondslag leggen voor een samenwerking op lange termijn en bijdragen tot de bevordering van het fietsgebruik in beide steden. Deze peer review was voor de stad Het is nuttig de mening te kennen van een van de nuttigste instrumenten lokale actoren en hun behoeften en en werd uitgevoerd met een kijk op verwachtingen te begrijpen. Door met de toekomst. Zo konden toekomstige anderen samen te werken, kunt u bij problemen worden afgebakend die wij de uitvoering van uw fietsmaatregelen inmiddels aanpakken. ook hun contacten en competenties José Maria Diez, benutten. Gemeentebestuur van Burgos Photo: bicycle count & survey Kaunas Source: Kaunas City CHAMP feit Bolzano voerde een onderzoek uit bij haar burgers over het fietsgebruik en stippelde met het oog op een betere en systematische betrokkenheid van gebruikers en andere actoren bij het besluitvormingsproces, een strategie uit voor stakeholderparticipatie. 12

13 BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP Analyseer eerst het probleem alvorens een oplossing te zoeken. Laat u niet verleiden door een maatregel zonder te weten of die het probleem effectief aanpakt. Hoewel sommige efficiënte fietsmaatregelen aantrekkelijk kunnen lijken, zijn die niet noodzakelijkerwijs geschikt voor uw stad. Analyseer de gegevens Beoog ambitieuze maar realistische waarover u beschikt, leer uit de ervaringen van andere steden, en zorg ervoor maatregelen die u volgens plan zult dat de maatregelen aangepast zijn kunnen uitvoeren. CHAMP feit aan de lokale behoeften en een Mojca Balant, UIRS Door onderzoek in Groningen naar oplossing bieden voor uw specifieke innovatieve fietsenstallingen in het fietsproblemen. stadscentrum kwam de financiering bestemd voor de promotie van een Inspireer u op innovatieve ideeën maar onderschat de doeltreffendheid niet van gedragswijziging op de helling te staan. eenvoudige en gerichte maatregelen. Alle steden zijn verschillend en hoewel u veel kunt leren van wat andere steden hebben gedaan, moet u de tijd nemen en onderzoeken of hun maatregelen overdraagbaar zijn op uw stad en een toegevoegde waarde kunnen bieden voor uw fietsnetwerk. Bijvoorbeeld, de tablets die in Kopenhagen op de huurfietsen zijn bevestigd en waarmee de fietser fietsparkeervoorzieningen en evenementen kan opzoeken, treintickets kan boeken, enz., zijn inderdaad indrukwekkend maar zijn misschien niet geschikt voor steden met een lager fietsgebruik. Plaats het fietsbeleid hoog op de politieke agenda. CHAMP feit Brede politieke steun voor de fiets is een absolute voorwaarde om een CHAMP te In de CHAMP stad Örebro is het worden. Creëer een draagvlak, wek belangstelling en trek de aandacht van politici. fietsbeleid in het ruimere klimaatplan geïntegreerd en staat het zo hoog op de De uitstippeling van een fietsbeleid met meetbare doelstellingen dat de steun agenda van het gemeentebestuur. wegdraagt van politici, getuigt van hun betrokkenheid en geeft de stad een doel in termen van verbetering van de fietsvoorzieningen. Tracht waar mogelijk en met het oog op een toekomstvisie die verder reikt dan de verkiezingscyclus, steun te krijgen van verschillende politieke partijen. Verbind uw boodschap en argumenten aan de heersende politieke prioriteiten zoals klimaatverandering, energie efficiëntie, gezondheidszorg, enz. zodat de politici er onmiddellijk de voordelen van zien. Photo: CHAMP partners meet with local councillor in Burgos. Het gebrek aan financiering wordt vaak vermeld als een hindernis voor de uitvoering van fietsmaatregelen. Tracht dus waar mogelijk financiering van externe instellingen aan te trekken en toon de politici het grote potentieel van investeringen in de fiets. 13

14 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP Stel een leider aan. Vind iemand die het fietsbeleid verpersoonlijkt en bereid is de fietsbelangen te verdedigen. De toekomst van het fietsbeleid van een stad kan afhankelijk zijn van één persoon, van zijn visie en enthousiasme. Help deze visie te vormen en te verbeteren en kies gepaste rolmodellen en gesprekspartners. Leiderschap is belangrijk. Dat kan de vorm aannemen van een politicus die bereid is de fiets op de politieke agenda te plaatsen en een ambitieus fietsbeleid aan te nemen, maar ook van een specifiek aangestelde ambtenaar belast met het toezicht op de uitvoering van fietsprojecten, en van andere vertrouwde personen die het fietsbeleid bij de burgers een herkenbaar gezicht geven. CHAMP feit Een politieke leider kan wel eens hulp nodig hebben om zijn fietsdoelstellingen te formuleren en te bereiken. Zo heeft de CHAMP stad Shkodra bijvoorbeeld ambitieuze plannen om een nieuw autovrij stadscentrum aan te leggen, maar door het omringende wegennet moet men de autosnelweg gebruiken om er te geraken. Breid het bereik uit van uw werkzaamheden op het gebied van fietsen. Leg nauwere banden met andere beleidsterreinen en vervoerswijzen. De fiets laat zich gemakkelijk met tal van andere beleidsthema s in verband brengen, zoals gezondheid, sociaal beleid, verkeerscongestie en klimaatverandering, alsook openbaar vervoer en verplaatsingen te voet. Zie erop toe dat de fiets een plaats krijgt toebedeeld op de agenda van deze beleidsdomeinen en geïntegreerd wordt in de activiteiten van andere departementen. De boodschap over de vele voordelen van fietsen kan deze diversiteit weerspiegelen. Bijvoorbeeld, kinderen die met de fiets naar school gaan zullen allicht wakker en fris op school toekomen en zich gemakkelijker kunnen concentreren. Maatregelen om het gebruik van de auto te ontraden zoals parkeertarieven, snelheidsbeperkingen, vermindering van het aantal parkeerplaatsen en autovrije stadscentra kunnen parallel aan de promotie van de fiets worden ingevoerd. Anderzijds kunnen CHAMP steden met een hoog fietsgebruik, behalve of in plaats van de fiets, andere duurzame vervoerswijzen promoten om de aantrekkingskracht van de fiets te behouden. Denk er bij een groeiend fietsgebruik ook aan om voor korte afstanden verplaatsingen te voet te stimuleren om een verzadiging van de fietsroutes te voorkomen en om te vermijden dat personen opnieuw te auto gaan nemen. Burgos peer review meeting Feb

15 BECOME A C HAMP / WORD EEN CHAMP Overheidsbesturen moeten worden uitgedaagd! Ruim hindernissen uit de weg die u beletten om vooruit te komen. Om uw doelen te bereiken, moet u soms risico s nemen. Aarzel niet om meningen, regels en procedures in vraag te stellen, die u beletten de doelstellingen van uw fietsbeleid te bereiken. CHAMP Fact Zo is Groningen erin geslaagd sommige administratieve procedures in te korten omdat de verantwoordelijken overtuigd waren dat hun plannen weerklank zouden vinden bij het stadsbestuur dat een fietsvriendelijke cultuur toepast. Wat ook een verschil heeft gemaakt, is het feit dat de maatregelen op externe financiering konden rekenen. Alle besturen passen bureaucratie en procedures toe die u bij de uitvoering van nieuwe maatregelen in acht moet nemen. Houd in uw planning waar mogelijk rekening met de tijd die dergelijke procedures in beslag kunnen nemen. Mochten echter aanzienlijke hindernissen bestaan, overweeg dan om die aan te kaarten en zodoende de weg te bereiden voor toekomstige projecten. Photo: Bike box in Groningen Source: Municipality of Groningen Maak een verschil. Laat u bij uw denken en handelen niet door conventies beperken. Soms kunnen minder voor de hand liggende maatregelen het grootste effect sorteren. Innoveer, neem initiatief en laat van u horen. Het kan de moeite lonen zich van de massa te onderscheiden, de aandacht te trekken en tot de verbeelding te spreken. Zo zal uw boodschap heel natuurlijk en vlot bij het doelpubliek overkomen. Photo: Bicycle ballet, Edinburgh Source: Edinburgh City Council CHAMP feit Groningen kreeg internationale media aandacht door aan de verkeerslichten een regensensor te installeren die de verkeerslichten voor de fietsers bij regen en sneeuw vaker op groen schakelde. Wanneer een topic media aandacht krijgt, gaan de burgers zich erbij betrokken voelen en de politici luisteren. CHAMP feit Edinburgh maakte gebruik van een internationaal muziekfestival om een pas heraangelegde fietsroute te promoten. Zo bereikte de boodschap niet alleen een publiek dat normaliter niet is blootgesteld aan fietsmarketing in de stad, maar werd ook een opmerkelijk en uniek fietsballet georganiseerd dat veel bijval oogstte. 15

16 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP Benut en optimaliseer de bestaande infrastructuur. Wees pragmatisch en benut optimaal publieke ruimten, evenementen, personen en netwerken. Wacht niet op het fietsparadijs om een CHAMP te worden. Kies voor quick wins, benut waarover u al beschikt en zet uw successen in de kijker. Zelfs met een niet optimale infrastructuur kan een hoog fietsgebruik worden bewerkstelligd door de bestaande voorzieningen en het fietsgebruik in het algemeen te promoten, terwijl verbeteringen worden aangebracht. CHAMP feit Kaunas maakte gebruik van het CHAMP project en van sociale media om een belangrijke schakel in haar fietsnetwerk te promoten. Groningen op haar beurt promootte in zijn campagne van slimme routes alternatieve bestaande fietsroutes om verzadiging te beperken veeleer dan nieuwe infrastructuren aan te leggen. CHAMP feit Bolzano maakte gebruik van de openbare ruimte om de fiets te promoten en om reparatieateliers te organiseren. In Ljubljana werd voor de distributie van leaflets een beroep gedaan op de contacten van een lokale NGO. Kleine verbeteringen aan de bestaande infrastructuur kunnen zeer efficiënt zijn, zoals nieuwe bewegwijzering of de marketing van een fietsroute in een bestaand voetgangersgebied. Quick wins zijn een goedkope en gemakkelijke manier om de fiets te promoten. Zo hebben de CHAMP steden een lijst opgesteld die u zal helpen om oplossingen te vinden voor uw stad zie pagina 18. Photo: Coexistence campaign in Ljubljana Source: Ljubljana City Zorg ervoor dat u goed bent voorbereid om de maatregelen uit te voeren en stel een nauwkeurige planning op. Test monitor beoordeel verbeter herhaal. U kunt nooit voldoende voorbereid zijn. Zorg ervoor dat u de voorbereidingstijden en aankoopprocessen goed inschat en over voldoende middelen beschikt, zowel in tijd als in geld, om een project tot een goed einde te brengen. CHAMP feit Bij de opstelling van een fietsverslag heeft Örebro een monitoring en evaluatiestrategie voor fietsmaatregelen uitgestippeld om erop toe te zien dat alle toekomstige fietsprojecten systematisch worden beoordeeld. CHAMP feit Ljubljana vond dat hun campagne voor een betere co existentie te kort was voor één fietsseizoen en is van plan om de campagne jaarlijks te herhalen voor een optimaal effect. Elk project begint met een efficiënt uitgekiend projectplan dat de taken, middelen, verantwoordelijkheden, timing, monitoring en evaluatie duidelijk afbakent. Zorg ervoor campagnes te herhalen om voort te bouwen op het cumulatieve effect en tegelijkertijd de campagnes te verbeteren voor een maximale impact. Photo: Cycling in Örebro Source: City of Örebro 16

17 BECOME A CHAMP / WORD EEN CHAMP Marketingtechnieken zoals steekproeven, branding en segmentatie moeten worden toegepast. Houd boodschappen neutraal, gericht en positief. CHAMP feit Burgos en Groningen hebben de Gebruik bewezen marketingtechnieken en verschuif de focus van uw boodschap om afhankelijk van demografie en sociale media met succes gebruikt om stadium van de gedragswijziging studentendoelgroepen te bereiken. verschillende doelgroepen te bereiken. Zorg ervoor dat de campagne bij de lokale context, culturele normen en verwachtingen aansluit. Uw stad als fietsstad labelen, is doeltreffend om als CHAMP te worden erkend. Een goed ontworpen en consistent gebruikt fietslogo is een efficiënt communicatiemiddel en moet, wanneer bestaand, op al uw marketingmateriaal worden aangebracht. Organiseer focusgroepen en voer enquêtes uit om de behoeften/verwachtingen te kennen van uw doelgroep. Campagnes kunnen humoristisch of competitief zijn, maar de boodschap moet altijd positief blijven. Photo: Cycling in Bolzano Source: City of Bolzano CHAMP-stad Bolzano heeft een duidelijk herkenbare identiteit voor alle fiets-acties CHAMP feit Ljubljana, Bolzano en Burgos vonden het belangrijk dat in hun campagnes voor een betere co existentie tussen voetgangers en fietsers om niemand met de vinger te wijzen. (rest van de zin valt weg). Benut de media. Vertel uw verhaal, verzorg uw fietsimago en zet uw successen in de kijker. Goede media aandacht voor fietsactiviteiten kan van onschatbare waarde zijn om een breder doelpubliek te bereiken en uw boodschap over te brengen. Laat van u horen en laat de media uw boodschap kennen. Ga proactief tewerk om de aandacht te trekken van de media en ze kosteloos maximaal te benutten. Schrijf perscommuniqués veeleer dan te wachten tot de pers naar u toekomt. Alle CHAMP steden hebben in lokale kranten, op de radio en TV aandacht gekregen voor hun activiteiten. Wees voorbereid om op eventuele negatieve berichten te reageren, ze te weerleggen en in uw voordeel te benutten. CHAMP feit De campagne voor een betere co existentie in Burgos kreeg zowel in als buiten de stad grote media aandacht waardoor meer problemen werden gemeld. Zo kon meer steun worden gekregen voor de aanpak van problemen van co existentie en de bewustmaking van persoonlijke gedragingen. 17

18 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMP Quick wins Terwijl de weg om een CHAMP stad te worden lang kan zijn en de ontwikkeling vereist van een fietscultuur over een aantal jaren, bestaan er een aantal quick wins die onmiddellijk effect kunnen sorteren. Hierna volgen een aantal quick wins op basis van onze ervaringen binnen het CHAMP project: Voer een peer review uit. CHAMP partners vonden de kritische beoordeling van hun fietsbeleid door andere steden van onschatbare waarde. Richt met andere steden een uitwisselingsprogramma op om van hun ervaringen en ook over uzelf te leren. Stel een fietsambtenaar aan. Creëer een functie om de fietsprojecten van de stad op te volgen en zorg ervoor dat de fiets in alle beleidsterreinen geïntegreerd is. Begrijp politieke prioriteiten en focus uw campagnes dienovereenkomstig, bv. fietsen is gezond, zorgt voor minder verkeersproblemen, enz. Maak een fietsverslag op. Een systematische en methodische gegevensverzameling over het fietsgebruik is essentieel om uw vertrekpunt te begrijpen en prioriteiten te stellen. Sluit partnerships. Benader bestaande fietsbelangengroepen en benut hun contacten en expertise. Zet het proces in werking om in het kader van uw fietsbeleid partnerships te sluiten en netwerken op te richten. Wees pragmatisch. Integreer het thema van de fiets in bestaande bijeenkomsten en evenementen. Optimaliseer bestaande voorzieningen. Benut optimaal wat op het vlak van infrastructuur en openbare ruimte al voorhanden is. Wijs anderen op het bestaan van deze fietsvoorzieningen. Geef de fiets een grotere zichtbaarheid. Voer eenvoudige bewustmakingscampagnes. Markeer de fietspaden op het straatdek of verbeter de bestaande bewegwijzering. Gebruik rolmodellen. Gebruik vertrouwde personen om uw campagneboodschappen bij uw doelgroep een stem te geven. Schrijf perscommuniqués. Maak uw boodschap over aan de media om een breder publiek te bereiken. 18

19 Photo: CHAMP partners Ljubljana 19

20 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Bolzano Photo: Cycling in Bolzano Source: City of Bolzano Burgos Photo: Cycling in Burgos Source: City of Burgos Edinburgh Photo: Cycling in Edinburgh Source: City of Edinburgh Groningen Photo: Cycling in Groningen Source: City of Groningen 20

21 Kaunas Photo: Cycling in Kaunas Source: City of Kaunas Ljubljana Photo: Cycling in Ljubljana Source: City of Ljubljana Örebro Photo: Cycling in Örebro Source: City of Örebro 21

22 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMP steden: Bolzano, Italië Fietsen in Bolzano Bolzano heeft een lange geschiedenis van beleidskeuzes en investeringen ter bevordering van het fietsgebruik waardoor het aandeel van de fiets in de stedelijke verplaatsingen bijna 30% bedraagt. Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden aangetoond. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Goed ontwikkeld fietsnetwerk met fietscorridors van zeer goede kwaliteit Promotie van een positief fietsimago Gegevensondersteunde planning van het fietsbeleid Politieke steun en interactie in het departement mobiliteit Bolzano kernfeiten: Ligging: Zuid Tirol, Italië Inwoners: 105,000 Modal split: lopen 30%, fietsen 29% en OV 8% Topografie: overwegend vlak en compact Klimaat: hete zomers, koude winters Verbeterpunten Voltooiing van het fietsnetwerk Fietsparkeervoorzieningen, vooral in de buurt van het treinstation Gesegmenteerde communicatie en promotie specifiek afgesteld per doelgroep Vermijden dat veiligheidsverplichtingen een hindernis vormen voor de fietsers Burgerparticipatie Het eruit voortvloeiende fietsbeleid werd aan de dienst mobiliteit voorgelegd en door het raadslid belast met mobiliteit goedgekeurd. De twee maatregelen die in het kader van het CHAMP project zijn geïmplementeerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Afbakening van de behoeften van gebruikers en stakeholders Een strategie voor de participatie van gebruikers en stakeholders werd uitgestippeld. Om de mening van de inwoners en stakeholders over het bestaande fietsbeleid te kennen en richtsnoeren voor het toekomstige beleid te bepalen, werd een gedetailleerd onderzoek uitgevoerd. Op basis van de ervaring van andere steden, werd een gedetailleerd document opgesteld over de voordelen en methodes voor een efficiënte deelname van burgers en bedrijven. Per e mail en via de sociale media werd een online vragenlijst verspreid met vragen over de vervoerswijzen, de perceptie van conflicten, de tevredenheid over de bestaande infrastructuur en fietsmaatregelen in het algemeen. In lokale winkels en bedrijven werden eveneens enquêtes uitgevoerd. Wat wij qua fietsvoorzieningen hebben, is zeer waardevol. Maar er is nog ruimte voor verbetering. Sommige eenrichtingsstraten vereisen fietsvoorzieningen om voor de fietsers een lange omweg of duwen te vermijden. Interview met een respondent 22

23 Belangrijkste resultaten De resultaten van het onderzoek hebben gewezen op het grote aandeel van de fiets in de stedelijke verplaatsingen, samen met een hoog tevredenheidsniveau over de verkeersomstandigheden voor de fietsers. Uit het onderzoek is ook gebleken dat er nog een aantal werkpunten zijn, en dat in het stadscentrum risico s bestaan van conflicten tussen voetgangers en fietsers Overall conditions for cycling in Bolzano Perception of conflict potential between cyclist and other road users incl. pedestrians in Bolzano Very good Good Mediocre Bad Very bad Very high High I don t know Low Very low Het gemeentebestuur heeft de strategie voor de participatie van stakeholders en gebruikers positief ontvangen. Deze strategie zal de fietsplanning verbeteren door beter in te spelen op de behoeften van de inwoners en bedrijven. Voorts zal deze strategie het belang van de fiets in de ogen van de inwoners bevorderen, het bezit van de fiets stimuleren en inzicht geven in de besluitvorming van de stad. Campagne ter promotie van de fiets en een grotere veiligheid Met het oog op de promotie van de fiets, op een grotere veiligheid en ter bevordering van de co existentie tussen de vervoerswijzen, werd het volgende promotiemateriaal met een positieve emotionele benadering ontworpen en verspreid: 3 brochures over fietsveiligheid in het autoverkeer Een fietsreparatieatelier waar ook promotiemateriaal werd uitgedeeld Een levensgrote fietsmascotte die op alle publieke evenementen aanwezig was Posters die overal op het fietsnetwerk werden aangeplakt Belangrijkste resultaten 84% van de respondenten was zeer tevreden of tevreden over dit initiatief. 84% van de respondenten vond de campagne voor de beperking van conflicten tussen voetgangers en fietsers nuttig of zeer nuttig. Het Wimmelbild ( krioelbeeld : een afbeelding van het verkeer in stripstijl), in Bolzano ontworpen en verspreid, is een ludiek en didactisch hulpmiddel voor klein en groot dat verschillende verkeerssituaties afbeeldt. 23

24 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Positieve emotionele marketing is een efficiënt middel om een boodschap over te brengen en hoffelijkheid te bevorderen, in tegenstelling tot marketing die onhoffelijk gedrag in het verkeer hekelt. Veiligheidskwesties en de beperking van conflicten zijn heel belangrijk in steden met een laag en hoog fietsgebruik. Voor steden met een laag fietsgebruik kunnen veiligheidsoverwegingen een hindernis vormen om de fiets te nemen en in steden met een hoog fietsgebruik geven dergelijke overwegingen blijk van respect voor zowel de fietsers als voetgangers en kunnen ze worden aangewend om de voordelen van alternatieve vervoerswijzen nog meer te promoten. De naleving van een aantal fundamentele regels is van essentieel belang voor alle weggebruikers zodat ruimten met succes kunnen worden gedeeld en iedereen zich veilig en comfortabel kan verplaatsen. J.K. Peintner, raadslid Mobiliteit CHAMP legacy in Bolzano Aanstelling van een fietsambtenaar belast met het toezicht op de uitvoering van fietsprojecten en met de toepassing van een geïntegreerde aanpak. Studie van fietsparkeergelegenheid om de haalbaarheid te bepalen van een nieuwe fietsenstalling naast het treinstation. Meer mobiele fietsonderhoudsbeurten en reparatieateliers naar het voorbeeld van het CHAMP initiatief. Mobiele app: te ontwikkelen, om jongeren via online spelen bewust te maken van fietsveiligheid. Welkomstpakket voor nieuwe inwoners over duurzame mobiliteitskeuzen. Mediacampagne over fietsgebruik in het algemeen met de nadruk op veiligheid en co existentie. Regelmatige organisatie van workshops voor stakeholders om input te verzamelen van stakeholders voor het fietsbeleid en fietsmaatregelen. Fiets naar het werk campagne die voortbouwt op CHAMP ideeën Uitbreiding en verbetering van het fietsnetwerk overeenkomstig het stedelijk mobiliteitsplan. Wij waren bijzonder verheugd om met sommige van Europa s toonaangevende fietsteden ervaringen en ideeën uit te wisselen. Wij hebben deze kans om van elkaar te leren en het fietsgebruik te bevorderen bijzonder op prijs gesteld. Ivan Moroder, Directeur van de dienst Mobiliteit tijdens een bezoek aan Bolzano in het kader van een peer review. Source: helios.bz 24

25 CHAMP cities: Burgos, Spain Fietsen in Burgos Burgos is de stad met het hoogste fietsgebruik in de modal split. Burgos heeft het aantal fietsers verdubbeld sinds het uitrollen van een fietsstrategie in 2006 en het beleid wil op de ingeslagen weg verdergaan. Via de CHAMPprestatieanalysetool werden de sterktes en zwaktes van het fietsbeleid in Burgos in kaart gebracht: Burgos key facts: Location: capital of Burgos province, Spain Inhabitants: 180,000 Modal split: walking 45%, cycling 4%, PT 23 % Topography: flat & compact Climate: seasonal Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Een goed onderhouden en aangenaam netwerk De fiets is een integraal onderdeel van het volledige mobiliteitsbeleid Het fietsdeelsysteem De deelname aan Europese projecten: ondersteuning van fietsinfrastructuur, campagnes, evaluatie, Verbeterpunten Het fietsnetwerk kan consistenter en veiliger te zijn Betere complementariteit tussen fietsers en voetgangers Promotie van de fiets als dagelijks vervoermiddel De financiële middelen voor het fietsbeleid Als gevolg van deelname aan CHAMP werd een vaste fietscommissie opgericht en werden diverse fietsmaatregelen geïmplementeerd of gepland. De twee belangrijkste maatregelen die tijdens het CHAMP-projecten werden geïmplementeerd worden hierna toegelicht. Fietscampagne bij universiteitsstudenten Het doel van deze campagne was om het fietsgebruik bij universiteitsstudenten te verdubbelen voor de verplaatsingen naar en van de campus. Op die manier wou Burgos het gemotoriseerd verkeer naar de campus verminderen, het gezonde karakter van fietsen in de verf zetten en aantonen dat fietsen een trendy manier is om je te verplaatsen. Studenten en universiteitspersoneel werden uitgenodigd om hun fietservaring te delen via diverse communicatiekanalen: fietsdagboeken, foto s, videoclips or kunstwerkjes. De campagne werd gevoerd via sociale media als Facebook, postercampagnes en face-to-face fietspromotie door medewerkers. 3 inzendingen werden als winnaar aangeduid en de inzenders werden beloond met een tablet Het is geweldig om s ochtends uit je bed te springen en op je fiets naar de campus te peddelen. Je komt fit en monter aan en vol energie! Uit het fietsdagboek van Ruben González, één van de winnaars Photo: Burgos City 25

26 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Belangrijkste resultaten 78 inzendingen werden ontvangen, 202 studenten en medewerkers namen deel aan de campagne en 75% onder hen veranderden hun reisgedrag: 63% stapten over van auto naar fiets 23% stapten over van bus naar fiets 14% stapten over van bromfiets / te voet naar fiets 100% van de deelnemers vond de campagne geslaagd De champagne is erin geslaagd om het fietsgebruik naar de campus van 4% naar 5% te doen stijgen. CHAMP was ook de aanleiding voor de lokale overheid om goede fietsenstallingen te voorzien bij de campus. De ervaring in Burgos leert dat Car (alone) 23,4% Car Sharing 9,0% Bus 34,2% Walking 28,8% Bicycle 4,1% Motorbike 0,5% Car (alone) 21,2% Car Sharing 9,3% Bus 34,1% Walking 29,8% Bicycle 5,1% Motorbike 0,5% studenten een ideale doelgroep zijn voor fietscampagnes: het is makkelijker om hen op de fiets te krijgen dan woon-werk pendelaars en ze staan open voor het uittesten van nieuw vervoersgedrag. Bovendien zijn de studenten van nu, de werknemers van morgen dus als ze nu de fiets ontdekken, blijven ze misschien ook voor hun woon-werkverplaatsing de fiets kiezen. Een beter samengaan van fietsers en voetgangers Samen met de stijging van het aantal fietsers in Burgos, is ook het aantal conflicten tussen beide zachte weggebruikers toegenomen. De Stad wou binnen het CHAMP-project een campagne voeren die het wederzijds respect van fietsers en voetgangers moest vergroten. Omdat voetgangers voornamelijk klachten hadden over jonge, ietwat roekeloze fietsers in de autovrije zone in de binnenstad, werd deze doelgroep gekozen. Als baseline werd respect voor mekaar gekozen 500 stickers en 200 leaflets waarin werd opgeroepen tot wederzijds respect werden gedurende 4 dagen uitgedeeld aan voetgangers en fietsers in de binnenstad. Fietsers moeten zich inleven in de positie van de voetganger als ze in de autovrije zone fietsen: gedraag je als fietser zoals je zelf als voetganger wil dat een fietser zich hoort te gedragen Alberto, Voorzitter van de lokale fietsersbond Burgos Conbici 26

27 Belangrijkste resultaten Het aantal gerapporteerde conflicten tussen voetgangers en fietsers steeg verrassend tijdens het project: van 2 in 2011 naar 7 in Verondersteld wordt dat de campagne de aandacht op de problematiek heeft gevestigd en dat daardoor het aantal rapporteringen is toegenomen. De campagne werd goed onthaald door de lokale politici en had een positieve impact op de houding ten aanzien van de fiets. Ook de fietsersbond vond de campagne nodig en heeft deze nadien nog herhaald. De campagne kreeg ook nationaal veel weerklank. Campagnes om het samengaan tussen voetgangers en fietsers te bevorderen, kunnen zinvol zijn in steden waar het fietsgebruik in stijgende lijn gaat. Het is belangrijk om de juiste toon te vinden zodat fietsers zich niet geviseerd voelen maar de oproep tot respect voor voetgangers wel duidelijk aanwezig blijft. Respect each other sticker used in Burgos campaign CHAMP-nalatenschap in Burgos Nieuwe fietstelpaal Als gevolg van de CHAMP-workshop in Kopenhagen besliste Burgos om eveneens een fietstelpaal te installeren. Enerzijds om fietsdata te verzamelen, anderzijds om te visualiseren dat het aantal fietsers in Burgos in stijgende lijn gaat Optimalisatie van het netwerk Onder andere door nieuwe bewegwijzering, een verbeterd onderhoudsprogramma, betere afstelling van de verkeerslichten ten gunste van de fietser en waarschuwingsborden voor automobilisten. Uitbreiding van het aantal fietsenstallingen in de stad in 2014 werden 450 extra fietsenstallingen geplaatst, zowel op privaat als op publiek domein. Betere data over het fietsgebruik de dataverzameling van het aantal fietsers, van hun herkomst en bestemming en een betere registratie van het aantal ongevallen met fietsers. Verhoogde intermodaliteit bij bushaltes werden fietsenstallingen voorzien. Ook het aantal deelfietsen bij bushaltes zal opgetrokken worden in de periode Photo: Burgos City 27

28 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Fietsen in Edinburgh CHAMP steden: Edinburgh, VK Edinburgh kernfeiten: Edinburgh, de hoofdstad van Schotland, is een compacte Ligging: Oostkust Schotland, VK stad en de Schotse koploper als we kijken naar het aandeel verplaatsingen met de fiets en het engagement ten aanzien Inwoners: van de fiets. Terwijl 6% van alle woon werkverplaatsingen Modal split: lopen 35%, fietsen 2% en OV 17% met de fiets gebeurt, is er de algemene perceptie dat Topografie: heuvelachtig fietsen iets is voor de middenklasse en dat je om te fietsen Klimaat: volgens het seizoen, gemiddelde neerslag gespecialiseerde uitrusting zoals professionele fietskledij, een dure fiets enz. nodig hebt. Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden geïdentificeerd. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Veilige fietsroutes zoals een familienetwerk Integratie van de fiets in het vervoersbeleid Betrokkenheid van de stakeholders via het Edinburgh Cycle Forum Monitoring en evaluatie van het fietsgebruik Informatie over en promoten van fietsen via evenementen, kaarten en campagnes Verbeterpunten Coherentie van het fietsnetwerk Conflicten met andere vervoerswijzen Onderhoud van fietspaden Marketingcampagnes om fietsgebruik te promoten zonder de mensen af te schrikken met de veiligheidsrisico s Fietsparkeren voor bewoners in het stadscentrum Veiligheidseducatie Als resultaat werd de fietsstrategie van de stad opnieuw bekeken en werd een herziene versie van het Active Travel Action Plan in september 2013 door het Vervoersinfrastructuur en Milieucomité van de gemeenteraad goedgekeurd. Sindsdien zijn tal van fietsinitiatieven gepland en opgestart. De twee maatregelen die in het kader van het CHAMP project zijn geïmplementeerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Routegebaseerde fietspromotie De festivalgangers van het internationale MELA muziekevenement in Edinburgh werden aangemoedigd om met de fiets te komen via een onlangs heraangelegde fiets en wandelweg. De informatie van de lokale segmentatiegegevens en focusgroepen werd gebruikt om de campagnematerialen en boodschappen te ontwerpen. De campagne omvatte: Informatie tijdelijke opvallende markering van de route, fietsroute informatie en onlinereclame, het bussen van folders bij de lokale inwoners Incentives fietsonderhoud, fietsenstalling met bewegwijzering, gratis prijzen 400 flesjes water en 45 t shirts, met een groene reiziger beloningssysteem Betrokkenheid een dance mob en Strictly Cycling Ballet (fietsballet) op de fietsroute en een fietshub op het festival 28

29 Belangrijkste resultaten Het fietsgebruik langs de doelroute verdubbelde tijdens de campagne Het aantal fietsen dat op beide dagen op het festival werd geparkeerd piekte op % van de festivalgangers had de informatie om met de fiets naar het festival te komen, voor zijn vertrek ontvangen. 352 mensen ondertekenden de belofte om de komende 6 maanden meer te fietsen. Ik denk dat de respons op het initiatief van vorig jaar zeer positief was. We zullen voortaan op het Mela festival altijd fietsparkeergelegenheid voorzien... Directeur, MELA Edinburgh Werken met bestaande evenementen kan een kosteneffiënte manier zijn om het fietsgebruik en de beschikbare fietsinfrastructuur te promoten. Vooral een evenement dat goed bereikbaar is met de fiets, is een ideale gelegenheid om een doelgroep te bereiken die normaal niet spontaan voor de fiets zou kiezen. Segmentatiegegevens zijn een nuttig instrument om dit te bepalen. Het fietsballet, een vernuftige act rond fietsen en de fiets gebracht als kunst en toneel, wekte met succes lokale en online belangstelling, daar waar dit met andere meer traditionele activiteiten misschien niet het geval zou zijn geweest. Fietsparkeer testsites voor de inwoners Om de problemen door het tekort aan stallingsruimte in de oude woongebouwen in de stad aan te pakken, werden verspreid over heel Edinburgh 5 fietsparkeer testsites gekozen. Door de beperkte ruimte in de trappenhuizen van de gebouwen, kwam parkeren op straat als enige haalbare optie uit de bus. Er kwamen 13 aanvragen voor parkeervoorzieningen binnen van inwoners. 6 buurten kregen voorrang. In die buurten werd met de hulp van de lokale politie een enquête verricht. Photo: City of Edinburgh Council De lokale inwoners van de buurten werden geraadpleegd en één site werd geschrapt wegens bezwaren. Belangrijkste resultaten De 5 testsites liggen geografisch verspreid binnen een straal van 5 km rond het stadscentrum. De geïnstalleerde parkeervoorzieningen zullen plaats bieden aan 51 fietsen. Van de bevraagde huisgezinnen: had 32% van de volwassenen en 68% van de kinderen minstens 1 fiets. was 33% van alle respondenten ontevreden of zeer ontevreden met zijn toegang tot fietsparkeergelegenheid. werden fietsen door 47% van de bevraagden aangegeven als de meest voorkomende oorzaak van een rommelig trappenhuis. deed 41% van de bevraagde fietsers zijn woon werkverplaatsingen met de fiets; 51% gebruikte de fiets voor recreatieactiviteiten. 29

30 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Example of roll top secure parking to be installed in South Oxford Street & Douglas Crescent Bike Lockers in Warrender Park Terrace De langdurige aanbestedingsprocedure heeft de installatie van de parkeervoorzieningen vertraagd tot juli Daarna is een evaluatie gepland om te bepalen of het systeem in heel de stad zal worden geïntroduceerd. Veilige fietsparkeervoorzieningen zowel in centrale als in residentiële gebieden zijn van essentieel belang in om het even welke stad en vooral dan in steden met een groot of toenemend aantal fietsers. Voorzieningen op straat zijn een zeer zichtbare manier om het fietsgebruik te promoten, om nieuw fietsgedrag aan te moedigen en om het plaatsgebrek waar oude gebouwen vaak mee kampen, op te lossen. Houd rekening met lange introductietijden bij het testen van nieuwe infrastructuur, om ruimte te laten voor de aanbestedingsprocedures. CHAMP nalatenschap in Edinburgh Netwerkbeheerverbeteringen, inclusief onderhoud, foutmeldingssystemen en ontwikkeling van voorrangsroutes Active Travel Action Plan monitoringstrategie, inclusief de regelmatige monitoring van fietsentellers, de installatie van 24 nieuwe tellers en het eerste fietsverslag dat in 2015 zal worden opgemaakt Lokale vervoersstrategie is politiek goedgekeurd voor bespreking en bevat 10 fietsleidraden inclusief maatregelen om de straatontwerpnormen voor fietsers te verbeteren, het meenemen van fietsen op trein en tram, co existentie, een fietshuursysteem en ondersteuning voor elektrische fietsen. Fietsenstallingen: installatie van 402 nieuwe parkeerplaatsen met elk jaar nog eens 1000 extra plaatsen gepland. Photo: City of Edinburgh Council Autoparkeren op fietsstroken moet worden aangepakt nadat het probleem is onderzocht en fietsen in eenrichtingsstraten opnieuw is bekeken. Fietsen meer mainstream maken: de mythe uit de wereld helpen dat fietsen een nicheactiviteit is die is voorbehouden voor de middenklasse. 30

31 CHAMP steden: Groningen, Nederland Fietsen in Groningen Groningen heeft een lange fietsgeschiedenis en een dicht fietsnetwerk van zeer goede kwaliteit. Voor meer dan 50% van alle verplaatsingen in de stad wordt vandaag de fiets gebruikt. Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden aangetoond. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Politieke steun en duidelijk actieplan Vervoersbeleid promoot verplaatsingen met de fiets i.p.v. met de auto Integratie in andere domeinen Dicht fietsnetwerk Ruimte voor innovatieve maatregelen Compacte stad Groot aantal fietseigenaars Groningen kernfeiten: Ligging: Noord Nederland Inwoners: Modal split: lopen 14%, fietsen 47% en OV 5% Topografie: vlak & compact Klimaat: volgens het seizoen Verbeterpunten Zorgen voor voldoende capaciteit voor grote aantallen fietsers Organisatie van veilige fietsparkeergelegenheid Structurele betrokkenheid van stakeholders Evaluatie van het fietsbeleid De daaruit voortvloeiende CHAMP fietsstrategie werd gunstig onthaald en gesteund door de gemeenteraad en verantwoordelijke wethouder en er zijn een aantal maatregelen gepland en geïmplementeerd. De twee maatregelen die in het kader van het CHAMP project zijn ingevoerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Creatieve fietsparkeeroplossingen Het grote aantal fietsers in Groningen heeft de voorbije jaren geleid tot fietsparkeerproblemen in het stadscentrum. Er werd een studie over de fietsparkeervoorzieningen en het fietsparkeergedrag verricht: Er werden parkeerhotspots geïdentificeerd en het gebruik ervan werd door middel van time lapse video s gemonitord. Fietsenrekken werden op verschillende plaatsen in het stadscentrum vervangen door geschilderde fietsboxen. De fietsparkeergelegenheid buiten de universiteit werd herschikt om ervoor te zorgen dat de toegangen niet worden geblokkeerd en voor fout geparkeerde fietsen werd een boete uitgeschreven. De haalbaarheid en de kost van andere parkeeroplossingen en plaatsen voor werknemers en bezoekers werden onderzocht. Photo: Bicycle box on Guldenstraat city centre Source: Municipality of Groningen 31

32 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Belangrijkste resultaten Door gebruik te maken van time lapse video s kon worden aangetoond dat in de fietsenrekken bij winkels heel de dag dezelfde fietsen stonden, zodat er voor shoppers niets anders op zat dan elders te parkeren:. Geschilderde fietsboxen worden vaker in winkelstraten dan in woonstraten gebruikt. Aanvankelijk werden meer fietsen op straat geparkeerd dan in de boxen, maar het gebruik ervan is met de tijd toegenomen. Uit een enquête onder de inwoners van Groningen bleek dat die meer tevreden waren over de parkeervoorzieningen nadat de fietsboxen waren geplaatst. Grafiek die het parkeren voor en na de plaatsing van de fietsboxen in de Guldenstraat illustreert 100% 80% 60% 40% 20% 0% 16 April 18 April 19 April 22 April 26 Apri 7 May 16 May 23 May 5June 13 June 20 June Bicycle park Other Elke stad heeft nood aan een eigen parkeeroplossing en steden moeten hun fietsparkeervoorzieningen afstemmen op hun volume fietsers en gebruikersbehoeften. Time lapse videostudies kunnen een waardevol inzicht geven in hoe elke parkeerplaats in werkelijkheid wordt gebruikt en innovatieve oplossingen, zoals fietsboxen, kunnen de belangstelling wekken van fietsers én politici. Slimme routes Om de fietsfiles en veiligheidsproblemen aan te pakken die het gevolg zijn van de drukke fietsroute naar de universiteit, werd een campagne gevoerd om twee nabijgelegen alternatieve routes te promoten die werden bewegwijzerd en aanbevolen als slimme routes. Een greep uit de acties: Ontwikkeling van campagnemateriaal en kaart; Aanbrengen van borden en markeringen op de weg om de slimme routes aan te geven; Promoten tijdens de studentenintroductieweek via website, sociale media, messageboards, uitdelen van folders en flesjes water; Ik ben een nieuwkomer in de stad en wist niet hoe ik naar de universiteit moest rijden. Al die borden onderweg waren erg nuttig. Ik kwam niet alleen op tijd aan, maar het was bovendien een zeer pittoreske route. Eerstejaars. Wedstrijd waarmee je voor het beste commentaar over of de beste tip voor de slimme routes een fiets kunt winnen 32

33 Belangrijkste resultaten Uit de resultaten van de fietsmonitoring bleek dat de campagne een succes was: 4% van de fietsers schakelde over op de alternatieve slimme routes. 79% van de bevraagden was op de hoogte van de campagne en 20% van hen is dientengevolge van fietsroute veranderd. De campagne werd gunstig onthaald door de studenten, onderwijsinstellingen, media en politici. De campagne wordt volgend academiejaar herhaald. Fietssteden die worden geconfronteerd met de problemen van een netwerk dat (bijna) geen extra fietsers meer aankan, zouden de mogelijkheid moeten onderzoeken om hun bestaande routes te optimaliseren met een campagne zoals de slimme routes campagne, voor ze in nieuwe infrastructuur investeren. Photo: signs on route to the university Source: Saskia Zwiers CHAMP nalatenschap in Groningen Nieuw fietslogo van de stad: deze opdracht is toevertrouwd aan fietsmarketingexpert Mikael Colville Andersen. Hogesnelheidsnetwerk: aanleg van verschillende fietssnelwegen met plannen voor meer routes in de komende jaren. Verbetering van verbindingen met gewestroutes en belangrijke lokale bestemmingen, inclusief de scheiding van fietsverkeer en (zwaar) verkeer door middel van infrastructuur en communicatie. Een slimme fietsstad worden via onderzoek naar gedragsverandering. Door het grote succes van de Slimme routes campagne zullen we het gebruik van alternatieve fietsroutes blijven promoten en proberen om ze te verbeteren, dankzij de ideeën en suggesties die in dit Champ project worden verzameld Gemeentebestuur, december 2013 De monitoring van het fietsgebruik in voetgangersgebieden is gepland. Meer fietsparkeergelegenheid: in 2014 zullen aan het centraal station 1000 extra plaatsen worden gecreëerd en zal nog eens 1 miljoen worden geïnvesteerd in parkeergelegenheid op openbaarvervoershubs. Ook zal een kaart met de parkeergelegenheid worden opgemaakt. Promoten van e fietsen als onderdeel van een plan om werkgevers aan te moedigen het verplaatsingsgedrag van hun werknemers te beïnvloeden. Source: Cor van der Veen, Municipality of Groningen 33

34 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMP steden: Kaunas, Litouwen Fietsen in Kaunas Fietsen is een populaire vrijetijdsbezigheid in Kaunas, dat kan bogen op een aantal aantrekkelijke fietsroutes buiten de stad. De voorbije jaren lag de nadruk op het promoten van duurzame verplaatsingen in de stad en het stadsmasterplan van Kaunas omvat een strategie om de fietsinfrastructuur te verbeteren, vooral de verbindingen met het stadscentrum en fietspaden in het centrum. Kaunas kernfeiten: Ligging: Midden Litouwen Inwoners: Modal split: lopen 6%, fietsen 4% en OV 66% Topografie: heuvelachtig Klimaat: volgens het seizoen, koel Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden geïdentificeerd. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Recreatieve fietsroutes Werkgroep voor fietsbeleid en implementatie Verschillende plannen en studies Fietsindicatordatabase Verschillende fietsevenementen en promotiecampagnes Verbeterpunten Integratie van fietsen in het algemene vervoersbeleid, creatie van een fietsvriendelijke omgeving Veilige fietsomstandigheden op de hoofdwegen Promoten van de fiets als vervoersmiddel i.p.v. voor recreatiedoeleinden Dientengevolge werd de fietsstrategie van de stad opnieuw bekeken en voorgelegd aan de gemeenteraad en zal deze in de strategische en planningsdocumenten van de stad worden opgenomen. Er zijn een aantal maatregelen gepland. De twee die in het kader van het CHAMP project zijn geïmplementeerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Promoten van een nieuwe fietspadverbinding In november 2013 werd een nieuw fietspad dat 3 bestaande routes verbindt geopend en in het kader van het CHAMP project gepromoot, om het aantal fietsers die de routes gebruiken te maximaliseren. Het nieuwe fietspad maakt de verbindingsinfrastructuur gemakkelijker en veiliger, aangezien fietsers nu een gevaarlijke rotonde in de buurt van het stadscentrum vermijden. De inwoners van de stad werden geïnformeerd over de voortgang van de aanleg en de opening van het pad via: de media dagbladen, tv en websites 2000 folders en 3000 prentbriefkaarten die via fietsverenigingen, het toerismebureau, openbare gebouwen, studentencentra en winkels, inclusief benzinestations werden verdeeld Photo: New cycle junction Source: Kaunas City 34

35 Belangrijkste resultaten: Uit een handmatige telling op twee van de routes dicht bij de nieuwe verbinding bleek dat het aantal fietsers na de openstelling van de verbinding in totaal met 30% was toegenomen. Dit is driemaal meer dan de aanvankelijk vooropgestelde 10 % meer fietsers op bepaalde plaatsen in de stad tijdens het CHAMP project. Promotiecampagnes ondersteunen de aanleg van een veilige en rechtstreekse route. Ze zijn tegelijk een bewustmakingsinstrument voor het fietsen zelf, dat de mensen aanmoedigt om de fiets te nemen door de mogelijkheden en voordelen van de fiets te onderlijnen. Ontwikkelen van een fietswebsite Er was duidelijk nood aan een informatiebron over fietsen in Kaunas voor inwoners en bezoekers en daarom kwam er een nieuwe website. Op bestaande fietswebsites werd gezocht naar best practices en informatie en de verzamelde content werd op de nieuwe website gezet. Hij omvat meer bepaald: een geüpdatete kaart van het fietsnetwerk in Kaunas; Ik vind de website leuk. Informatie over fietsen informatie over de toestand van de fietspaden; in de stad vinden is makkelijker en het menu van de website is strategische documenten met betrekking tot fietsen erg praktisch. Ik surf regelmatig naar voortgang van werkzaamheden aan de fietsstroken; Linas Vainius, lid van de raad van de Litouwse informatie over fietsdiefstallen en preventie; Fietsersgemeenschap fietscampagnes en andere evenementen; contactgegevens voor verdere informatie. De bestaande domeinnaam van de Litouwse Fietsersgemeenschap werd gebruikt en de website werd gepromoot via lokale en sociale media en het uitdelen van prentbriefkaarten. In de toekomst zal de pagina eveneens in het Engels beschikbaar zijn. Belangrijkste resultaten De nieuwe website werd in januari 2014 gelanceerd. Uit de analyse van het gebruik van de website blijkt dat: het aantal bezoekers van de site tussen januari en mei 2014 is gestegen; de bezoekers informatie zoeken over nieuwe fietspaden, evenementen en fietsen in de stad; de tevredenheidsgraad over de geüpdatete website 70% bedraagt. Number of users Jan Feb Mar Arp May Screenshot of 35

36 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Eén bron met alle informatie over fietsen is waardevol voor steden, of er nu weinig of veel wordt gefietst. Zo hebben inwoners van de stad, bezoekers en stakeholders gemakkelijk toegang tot de nodige informatie en fungeert ze als een reclame instrument om fietsers aan te moedigen meer te fietsen en om niet fietsers ertoe aan te zetten de fiets te beginnen gebruiken als vervoersmiddel. Steden kunnen de website van Kaunas gemakkelijk kopiëren door samen lokale informatie te verzamelen en een departement of organisatie aan te stellen om de website in stand te houden en te updaten. CHAMP nalatenschap in Kaunas Nieuwe fietsinfrastructuur: tussen 2012 en 2014 kregen alle nieuw aangelegde straten in Kaunas een speciale fietsstrook, waardoor het netwerk naar het stadscentrum werd uitgebreid. In het stadsmasterplan zijn plannen voor nieuwe routes opgenomen. Het CHAMP project heeft de nood aan en de voordelen van het promoten van fietsinfrastructuur in de stad Kaunas net op tijd aangetoond. Kaunas Mayor Andrius Kupčinskas Verbeterd onderhoud: de fietspaden worden nu heel het jaar door onderhouden en de wegmarkeringen worden elk jaar in de lente opnieuw geschilderd. Stadsmasterplan: in maart 2014 goedgekeurd voor Het bevat een hoofdstuk Fietsinfrastructuur dat het netwerk van bestaande en geplande fietspaden in Kaunas verder bepaalt. Tellingen: er zijn routinetellingen van het aantal fietsers die de verschillende fietspaden gebruiken ingevoerd. Opleidingscursus voor kinderen jonger dan 14 en hun ouders om autobestuurders te veranderen in fietsers. De verdeling van een fietsroutekaart met de nieuwe en bestaande fietsinfrastructuur is gepland. Voorbereiding van een mobiliteitsplan: verwacht tijdens Photo: Kaunas City 36

37 CHAMP steden: Ljubljana, Slovenië Fietsen in Ljubljana Het aantal fietsers is in Ljubljana de voorbije jaren gestegen. De stad wil dat de fiets als vervoersmiddel de eerste keuze wordt van de inwoners, pendelaars en bezoekers en wil tegen 2020 een modal split van 15% voor de fiets bereiken. Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden aangetoond. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Het fietsnetwerk dekt het grootste deel van het gebied Leenfietssysteem Sterk bottom up pleidooi voor de fiets: fietsplatform, fietscoördinator en NGO Ljubljana Fietsnetwerk Promotie via verschillende kanalen Ljubljana kernfeiten: Ligging: hoofdstad, midden Slovenië Inwoners: Modal split: lopen 10%, fietsen 12% en OV 13% Topografie: vlak, compact centrum Klimaat: warme zomers en koude winters Verbeterpunten Comfort en veiligheid voor fietsers op de fietspadenns Integratie van fietsen in alle verkeersbeslissingenns Minder nadruk op autoverkeer in het algemeen vervoersbeleid Evenwichtige uitbreiding van leenfietssysteem Structurele evaluatie en monitoring van de fietsindicatoren Dientengevolge is voor de periode een fietsstrategie ontwikkeld en werden een aantal voorrangsmaatregelen vastgelegd. De twee maatregelen die in het kader van het CHAMP project zijn geïmplementeerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Ik loop op het pad waar jij fietst Het toegenomen aantal fietsers en de uitbreiding van het centrale voetgangersgebied heeft geleid tot meer klachten van voetgangers over het gedrag van de fietsers. De campagne Ik loop op het pad waar jij fietst was bedoeld om de co existentie tussen beide vervoerswijzen in het voetgangersgebied van Ljubljana te verbeteren en het aantal ongevallen dat wordt gemeld, te verminderen. Wat wij nodig hebben is een sterke gedragscode die is gebaseerd op diep wederzijds respect onder alle gebruikers van de openbare ruimte. Fietser, Ljubljana Photo: campaign poster Pay attention in this area. Cyclists ride slowly and gently. Source: City of Ljubljana 37

38 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Er werd in het doelgebied een fietsers en voetgangersstudie verricht die is gebaseerd op de Nederlandse (Fietsberaad ) methode om te tellen en hotspots te identificeren. Een eerste enquête over gepercipieerde en meegemaakte conflicten werd online verricht en door in het voetgangersgebied mensen aan te spreken. Er werden 1000 flyers uitgedeeld en er werd ook een bakfiets met een campagneposter op een strategische plek in het gebied geparkeerd. De online en straatenquête werden na de campagne herhaald. Belangrijkste resultaten De campagne werd goed onthaald door de fietsers. 50% van hen gelooft dat regelmatige campagnes kunnen leiden tot een betere co existentie. 77% vond dat er borden nodig zijn om fietsers aan te moedigen het voetgangersgebied links te laten liggen en 65% zou van zo n omweg gebruikmaken. Een toename in het aantal klachten over conflicten zowel van voetgangers als fietsers, hoogstwaarschijnlijk omdat het probleem door de campagne meer onder de aandacht is gebracht. De campagne Ik loop op het pad waar jij fietst is erin geslaagd het probleem van de co existentie tussen fietsers en voetgangers aan te kaarten en werd goed onthaald door de inwoners van de stad, de politici en de media. Dergelijke campagne dient om het belang van beide actieve vervoerswijzen in de verf te zetten en ze regelmatig herhalen kan helpen om het effect te versterken en op lange termijn een gedragsverandering teweeg te brengen. Fietsverslag In Ljubljana werd een fietsverslag opgemaakt om de geplande fietsmaatregelen waarin was geïnvesteerd te beoordelen via de stelselmatige verzameling van betrouwbare fietsgegevens en feedback van de inwoners over de fietsvoorzieningen en het fietsbeleid. Er werd een werkgroep opgericht die een selectie maakte van de gegevens die op zijn minst moeten worden verzameld: telling van het fietsverkeer fietsparkeerinfrastructuur fietsinfrastructuur en onderhoud verkeersongevallen waarbij fietsers zijn betrokken modal split gegevens interviews en enquêtes om de tevredenheid van de inwoners over de fietsomstandigheden te beoordelen De gegevens werden opgenomen in een fietsverslag. Er werd een lange versie van het document gepubliceerd voor beleidsmakers en technici en een kortere versie voor het grote publiek. Belangrijkste resultaten Het fietsverslag kreeg veel lof toegezwaaid van de burgemeester en verschillende stadsraden. Er werden exemplaren van het fietsverslag aan de huisgezinnen in de stad uitgedeeld. 50% van de inwoners was op de hoogte van het fietsverslag en 98% van hen was er zeer tevreden over. Dankzij het fietsverslag zal de stad vier bestaande fietsentellers upgraden met totemdisplays en één extra totem toevoegen in de hoofdstraat, Slovenska street. 38

39 De sterke politieke wil om het verslag te publiceren zorgde ervoor dat de gegevens beschikbaar werden gesteld. Het proces legde ook de nadruk op leemten in de beschikbare gegevens, die in toekomstige verslagen zullen worden rechtgezet. Zo n document opmaken is een belangrijke start. Zo kunnen verschillende cijfers worden vergeleken met die van andere steden in Europa. Het is daarom een goede manier om de fiets te promoten. Fietsverslagen zijn een doeltreffende manier om de Inwoner van Ljubljana vooruitgang en de resultaten van de fietsstrategie van een stad te meten. Ze illustreren de huidige status van het fietsgebruik maar brengen hem ook onder de aandacht van politici en inwoners, en kunnen bovendien een doeltreffend instrument zijn om meer mensen op de fiets te krijgen. Het feit dat alle inwoners bij de totstandkoming en de verspreiding van dit verslag worden betrokken, toont aan dat de gemeente fietsen belangrijk vindt. CHAMP nalatenschap in Ljubljana Modal split enquête: sinds 2003 werd geen enquête meer over de mobiliteitsgewoonten van de inwoners gevoerd. De gegevens werden in het fietsverslag opgenomen. Er is een communicatieplan in de maak over hoe specifieke groepen kunnen worden bereikt en welke boodschappen moeten worden gebruikt. Er is een fietsersplatform opgericht met regelmatige bijeenkomsten van de stakeholders om input te geven voor het fietsbeleid en de fietsprioriteiten. Er wordt gewerkt aan een fietsvoorrangsnetwerkplan met plannen voor nieuwe bewegwijzering, branding en routes. Fietsparkeerplan inclusief een inventaris van de beschikbare parkeergelegenheid en nieuwe fietsparkeerstandaarden. Veiligheidsplan: is in de maak met sterke nadruk op veiligheid van het ontwerp en snelheidsbeperking, om het aantal verkeersongevallen waarbij fietsers betrokken zijn, te verminderen. Fietsen en openbaar vervoer: in 2012 hoefde je op de stadsbussen niet langer te betalen voor een vouwfiets. Aan sommige bushaltes staat een fietsenrek. Fietsrecyclage: groepen die fietsen inzamelen, recycleren en opnieuw verdelen krijgen steun. Winkelen met de fiets: er is een campagne gepland om mensen ertoe aan te zetten hun boodschappen te doen met de fiets. Hierbij zullen bakfietsen worden gepromoot. Source: City of Ljubljana 39

40 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice CHAMP steden: Örebro, Zweden Fietsen in Örebro Örebro heeft een lange fietsgeschiedenis en een dicht fietsnetwerk van zeer goede kwaliteit. Eén verplaatsing op vier in de gemeente gebeurt met de fiets en het is de bedoeling dat dit één op drie wordt. Met de CHAMP prestatieanalysetool konden de belangrijkste sterke en zwakke punten van de stad worden aangetoond. We zetten ze even op een rijtje: Belangrijkste sterke punten voor fietsgebruik Goed ontwikkeld en gescheiden netwerk Sterke politieke steun en investering Geïntegreerd in plannen van verschillende departementen Gecoördineerd op een dynamische manier Örebro kernfeiten: Ligging: 200 km ten westen van Stockholm Inwoners: Modal split: lopen 11%, fietsen 25% en OV 8% Topografie: vlak Klimaat: neerslag onder het gemiddelde, strenge winters Verbeterpunten Kwaliteitscorridors die de gewestwegenverbinden Betere parkeergelegenheid Gerichte communicatie en promotie Aandacht voor veiligheid en wisselwerking met de inwoners Dientengevolge werd de fietsstrategie van de stad opnieuw bekeken en in oktober 2013 door het Uitvoerend Comité van de Stad goedgekeurd en werden een aantal maatregelen gepland en geïmplementeerd. De twee maatregelen die in het kader van het CHAMP project zijn geïmplementeerd, worden hierna in grote lijnen weergegeven. Gezonde fietsers campagne Doel van de Gezonde fietsers campagne was om de fiets in de kijker te plaatsen als een gezond alternatief vervoermiddel en om het aantal pendelkilometers dat in Örebro met de auto wordt afgelegd te verminderen. Er werden 46 autopendelaars van kleine bedrijven geselecteerd. De deelnemers werd gevraagd om gedurende een periode van 35 weken voor hun woon werkverplaatsingen de fiets te nemen en hun verplaatsingen op te tekenen. Voor en na die periode werden gezondheids / conditietests uitgevoerd en vragenlijsten ingevuld Source: City of Örebro 40

41 Belangrijkste resultaten Tijdens de campagne werden in totaal 6822 verplaatsingen gemeld, waarbij de deelnemers gemiddeld 3 dagen per week naar het werk fietsten, wat neerkomt op gefietste kilometers en een besparing van 8 ton CO2 uitstoot. Uit gezondheidstests bleek dat de conditie van meer dan 50% van de deelnemers was verbeterd. 67% van hen zei dat ze voelden dat hun conditie was verbeterd en 38% van hen vond dat hun algemene gezondheid na de campagne zeer goed was tegenover 17% voor de campagne. 100% van hen zei dat ze na de campagne zouden blijven fietsen en één derde van hen verklaarde dat hun deelname aan de campagne iemand in hun gezin er had toe aangezet om meer te fietsen. How do you feel your physical condition (cardio) has changed? Better then before Same Worse then before De gezonde fietsers campagne levert meetbare resultaten waaruit de modal shift van auto naar fiets blijkt, met korte en langetermijnvoordelen voor de gezondheid en de plaatselijke economie. De door de WGO ontwikkelde HEAT 1 tool werd gebruikt om te berekenen hoeveel het sterftecijfer is gedaald door de fiets in plaats van de auto te nemen. De resultaten ramen het sociaal economische voordeel op SEK ( ) per jaar, waarbij ervan uitgegaan wordt dat 35 mensen gemiddeld 1019 km per jaar fietsen. Ik voel me alerter en gezonder. Ik ben dit jaar zowaar minder vaak ziek Voor de campagne is een zekere kwaliteit van de fietsinfrastructuur nodig, om de geweest. mensen over de streep te kunnen halen om naar het werk te fietsen. Maria Schultz, campagnedeelnemer Örebro s fietsverslag Er is een fietsverslag opgemaakt om de doeltreffendheid van de fietsstrategie en maatregelen aan te tonen. Het omvatte het uitwerken van een monitoring en evaluatieplan om specifieke fietsprojecten en investeringen te beoordelen. Een greep uit de gegevens die in het fietsverslag worden voorgesteld: aantal fietsers demografische gegevens, verplaatsingsdetails, toegang tot fietsen/ eigendom: ongevallenstatistieken; informatie over fietsroutes investering en onderhoud; beschikbaarheid van parkeergelegenheid, pompen, bewegwijzering, barometers en relingen; Het visualiseren van de evolutie van de fiets en alle lopende projecten, heeft de belangstelling om verder in fietsen te investeren vergroot. Anna Åhlgren, Gemeente Örebro resultaten van de inwonersenquêtes; communicatie en media aandacht, inclusief netwerking door de gemeente

42 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Het monitoring en evaluatieplan (MEP) geeft een beknopte beschrijving van een stelselmatige projectevaluatiemethode en van hoe algemene trends (bv. aantal fietsers en tevredenheid van de inwoners) zouden moeten worden gemonitord. Het plan met gedetailleerde doelstellingen, targets en indicatoren die moeten worden verzameld, inclusief hoe en wanneer, werd getest op een proefproject om de fietsparkeervoorzieningen in het centraal treinstation te verbeteren. Belangrijkste resultaten Het fietsverslag werd overgemaakt aan de besluitvormers, de lokale stakeholders en bezoekers van de stad. Het kan ook online worden geraadpleegd in het Engels en het Zweeds. 78% van de bevraagde gemeentemedewerkers vond het document nuttig. Het zal jaarlijks worden herhaald en in een verkeersverslag worden opgenomen. Fietsverslagen zijn een doeltreffende manier om de vooruitgang en resultaten van de fietsstrategie van een stad te meten. Ze illustreren niet alleen de huidige status van het fietsgebruik maar brengen hem ook onder de aandacht van politici en inwoners, en ze kunnen een doeltreffend tool weglaten zijn om investeringen te verhogen en te prioritiseren. Het opmaken van een monitoring en evaluatieplan zorgt er dan weer voor dat de impact van fietsinvesteringen kan worden aangetoond. Photo: Örebro municipality CHAMP nalatenschap in Örebro Nieuwe fietsplannen inclusief een communicatieplan, een fietsnetwerkplan dat de acties om het netwerk te verbeteren schetst, een fietsparkeerplan en een veiligheidsplan. Fietscorridors van zeer goede kwaliteit: er is een plan in de maak voor 15 corridors waar snel en comfortabel kan worden gefietst, om bepaalde belangrijke plaatsen te verbinden. 5 corridors zijn al voltooid. Er is een adviescomité opgericht met zo n 30 geëngageerde lokale fietsers om hun input te verzamelen. Herziening van de onderhoudsroutines: dit moet ervoor zorgen dat de fietspaden heel het jaar door kunnen worden gebruikt. Aanmoediging van duurzame verplaatsingen in de gemeente inclusief woon werkverplaatsingen met de fiets. Photo: Marcus Lundstedt 42

43 Kick off Groningen Kick off Groningen 43

44 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Duurzame stedelijke mobiliteit in een groeiende economie: Shkodra, Albanië Economieën in overgang Fietssteden met een ontwikkelde economie hebben de omschrijving starter, klimmer en kampioen gebruikt om hun fietsaandeel (vb. PRESTO project) in te delen. Deze termen toepassen op steden met een economie in overgang is echter niet zo gemakkelijk, aangezien een aantal steden waar lopen en fietsen een buitengewoon groot aandeel van de verplaatsingswijzen vertegenwoordigen, deze wijzen slechts heeft behouden door een gebrek aan economische ontwikkeling en een historisch gezien laag percentage autobezitters. Voor dergelijke steden ligt de uitdaging nu in het verdedigen van hun actieve verplaatsingswijzen. Cycling cities in transition economies Level of development Asserter Maintaining cycling share over a period of 5 years Defender Preventing significant loss of cycling share over a period of 5 years Decliner Significant loss of cycling share over a period of 5 years Degrader Dramatic loss of cycling share over a period of 5 years Voor economieën in overgang zou een handhaver het aandeel van de actieve verplaatsingswijzen behouden of vergroten, een verdediger het verlies van het bestaande grote aandeel van de verplaatsingswijze voorkomen, en zou een afname van het gebruik van duurzame wijzen kunnen worden aangeduid met de term terugloper. Als de afname van de actieve verplaatsingen in een stad rampzalige proporties aanneemt, dan zou dat kunnen worden omschreven met de term verwoester of aantaster. De paradox in het pleidooi voor een duurzame stedelijke mobiliteit in economieën in overgang in het algemeen is dat instellingen gebruikmaken van wegmodernisering voor op zichzelf staande economische ontwikkelingsdoeleinden, terwijl de lange loop en fietstraditie/cultuur in ruime mate over het hoofd wordt gezien en mogelijkerwijs wordt verwaarloosd. In tegenstelling tot de meeste steden en gemeenten in de westelijke Balkan, begrijpt de Albanese stad Shkodra dat haar stedelijke fiets lifestyle een pluspunt is voor de ontwikkeling van de stad. Cycling in Shkodra 44

45 Fietsen in Skhodra De Albanese stad Shkodra (partnerstad van het CHAMP project) illustreert de verschillende uitdagingen die moeten worden aangepakt. Shkodra gaat sinds lang door het leven als een beroemde fietsstad, een reputatie die haar oorsprong vindt in de politieke en economische geschiedenis van de stad. Recreatief fietsen is populair in en rond Shkodra en kan als toeristische troef worden uitgespeeld. Met het toenemende autoverkeer hebben de leiders van Shkodra evenwel dringend nood aan een stedelijk mobiliteitsbeleid dat het hoge aandeel van de fietsverplaatsingen verdedigt. Shkodra kernfeiten: Ligging: Noord Albanië Inwoners: Modal split: lopen 44% / fietsen 29% / OV 3% (huishoudelijk mobiliteitsenquete) Topografie: vlak Klimaat: Middelandse-zeeklimaat Shkodra streeft ernaar om een top-fietsstad te blijven ondanks het groeiende autobezit. Ongeveer 29% van de inwoners van Shkodra kiest dagelijks voor de fiets. Cycling in Shkodra Fietsen werd geïntegreerd in een ruimere stedelijke mobiliteitsbenadering in het MOBALB project (Shkodra Vlaanderen , Volgende activiteiten werden geïmplementeerd met de bedoeling een kader uit te bouwen voor duurzame stedelijke mobiliteitsplanning: beoordeling van de verhouding tussen strategische stadsontwikkeling en stedelijke mobiliteit in Shkodra; verzamelen en analyseren van nieuwe gegevens om een beter inzicht te verwerven in de stedelijke mobiliteitspatronen, trends en opportuniteiten (dagelijkse verplaatsingen van huisgezinnen, woning/ school en woning/werkverplaatsingen); In 2012 was het thema van het fietsevenement Shkodra, fietsstad: grote tradities - stralende toekomst. Voor meer informatie: fietsbeleidsaudit; invoering van nieuwe verplaatsingsbewustmakings en campagnetechnieken; opleiding in mobiliteitsplangerelateerde instrumenten via themaworkshops; Fietsevenementen in 2011 en 2012 met mode, kunst en tentoonstellingen 45

46 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Belangrijkste resultaten Fietsbeleidsauditrapport en aanbevelingen voor dringende, middellangetermijn en langetermijnacties. Stedenbouwkundig plan dat Shkodra s compacte stadsvorm en de diversiteit van functies van zijn 7 districten bevestigt. Aanleg van een voetgangersgebied: 1,2 km as Nieuwe set gegevens over stadsverplaatsingen inclusief opvattingen over stadsverkeersproblemen en oplossingen. Gaststad van de 1e nationale conferentie over stedelijke mobiliteit in Albanië. Oprichting van de ngo GO 2, Ga voor Albanië op 2 voeten en 2 wielen EPOMM prijs 2013 voor best practice op het gebied van mobiliteitsmanagement. Shkodra is vastbesloten om in de westelijke Balkan het perfecte voorbeeld te worden van een stad die haar fietstraditie verdedigt en moderniseert. Daar komt nog bij dat ze door deel te nemen aan het CHAMP project kan leren van toonaangevende fietssteden in de EU. Shkodra: Toptips om de uitdagingen tot een goed einde te brengen Nieuwe fietsplannen: Een comfortabel en veilig fietsnetwerk moderniseren binnen een mobiliteitsplan en werk maken van dringende veiligheidsmaatregelen (veilige oversteekplaatsen op een ringweg en 30 km/u in heel de stad) Link met andere beleidsvelden: Partnerships met de onderwijs, economische, gezondheids en toeristische sector oprichten om het fietsgebruik te bevorderen. Autoafhankelijkheid voorkomen: Vermijd de weginfrastructuur (groot en klein) in de stad die uit mobiliteitsplan oogpunt ondoeltreffend is. Contact Jozef Zuallaert: jzuallaert@yahoo.co.uk or Nektar Dumar: neoetnia@yahoo.com 46

47 CHAMP uitwisselingsprogramma Het doel van het CHAMP uitwisselingsprogramma was om de fietsstrategieën in de CHAMP steden te verbeteren en tegelijk ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. De ambitie was om veiligere en aantrekkelijkere fietsomstandigheden in Europa te bespreken en uit te tekenen. Ook steden buiten het CHAMP consortium konden aan het uitwisselingsprogramma deelnemen. De deelnemers kregen de mogelijkheid om hun kennis en expertise te verruimen en al doende te leren. Er werden CHAMP uitwisselingsworkshops georganiseerd in Örebro, Kaunas, Bolzano, Groningen, Edinburgh, Ljubljana en Kopenhagen. Door in kleine groepen te werken, konden de deelnemers projecten op maat uitwerken die zich toespitsten op de specifieke uitdagingen van hun eigenstad. Op die manier ontstond er ook ruimte voor uitwisseling tussen de deelnemers. Vertrekkend van de expertise of context van de gaststad werd het centrale workshopthema uitgewerkt via opleiding, discussie en deskundig advies. Alle deelnemers waren tevreden over de workshops. Op de volgende bladzijden worden de sterke aspecten van de gaststeden in de kijker geplaatst. De CHAMP steden zijn klaar om hun kennis nog verder met andere steden te delen. Voor meer informatie, zie contactgegevens op het einde van dit document. Burgos peer review meeting 47

48 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Workshop 1: Het fietsnetwerk verbeteren (Örebro, Zweden) De veiligheid en het comfort van het fietsnetwerk spelen een zeer belangrijke rol in het aantal fietsers in een stad en er is altijd ruimte voor verbetering. Uitgaande van Örebro s ervaring ter zake nam elke deelnemende stad haar eigen sterke punten, zwakke punten en opportuniteiten betreffende het fietsnetwerk onder de loep. Behalve de lokale deelnemers woonden 3 fietsdeskundigen uit Dendermonde (België), Rijsel (Frankrijk) en Bolzano (Italië) de workshop bij. De kleine groep deelnemers kreeg de kans om zeer interactieve discussies te voeren en sites te bezoeken. 219km fietspaden 92% toegang tot fiets 25% fietsersaandeel 50% winterfietsers Workshop Örebro Eerste stad in Zweden met fietscorridors (fietssnelwegen): Brede en rechte stroken Auto s geven fietsers voorrang Voorrang tijdens de winter Voetgangers en fietsers zijn van elkaar gescheiden Oversteekplaatsen met verkeerslichten Workshop Örebro Snel. Eenvoudig. Veilig. Mooi en groen. 48

49 Workshop 2: Fietsen en verwante beleidsdomeinen (Kaunas, Litouwen) Andere beleidsdomeinen zoals ruimtelijke planning, openbare werken, en technische departementen spelen een zeer belangrijke rol bij het uitwerken van een fietsbeleid. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat alle verwante beleidsdomeinen hun rol spelen bij het verbeteren van de fietsomstandigheden? Workshop Kaunas Ondanks het momenteel lage aantal fietsers is de stad Kaunas ambitieus, wat het uitwerken van een echte fietsstrategie betreft. 40 Litouwse steden hebben deelgenomen aan deze workshop waar zowel het CHAMP als het MOBILE2020 project werden voorgesteld. Workshop Kaunas Workshop Kaunas 49

50 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Workshop 3: Marketing en communicatie (Bolzano, Italië) Marketing en communicatie zijn een zeer belangrijk onderdeel van een fietsbeleid. Uitgaande van Bolzano s ruime ervaring op dit gebied, nam elke deelnemende stad haar eigen sterke punten, zwakke punten en opportuniteiten onder de loep. Zeven internationale deelnemers uit België (Turnhout), Frankrijk (Rijsel), Tsjechië (Rousinov, Otrokovice), Slovenië (Ljubljana) en Litouwen (Kaunas) bespraken samen met gaststad Bolzano en haar marketingconsultant, Helios, welke marketingstrategieën het meest succesvol zijn om de fiets te promoten bij verschillende doelgroepen. De workshop was gekoppeld aan Bolzano s In bici festival op 22 september. Fietsmobiliteit in Bolzano: netwerk communicatie en marketing services gebruikersmotivatie Workshop Bolzano Nieuwe bedrijfsidentiteit: Logo Eén ontwerp Marketingacties: Megaprints Reclameaffiches op bussen Prentbriefkaarten Reclamespotjes in bioscopen De fietsdag in Bolzano/Bozen Mascotte Workshop Bolzano 50

51 Workshop 4: Fietsparkeren (Groningen, Nederland) Goede oplossingen vinden voor fietsparkeren is een uitdaging voor fietskampioenen. Niet alleen op de belangrijke aantrekkingspolen (treinstations, stadscentra ) maar ook in woongebieden vereisen fietsparkeervoorzieningen oplossingen op maat. Deze workshop combineerde een sitebezoek van innovatieve parkeeroplossingen van de CHAMP stad Groningen met een onderzoek naar de opportuniteiten voor elke deelnemende stad. Behalve collega CHAMP stad Örebro waren er deelnemers uit 5 andere steden in Groningen: Brugge (België), Nantes (Frankrijk), San Sebastian (Spanje), Umea en Boras (Zweden). Samen met de lokale verkeersplanners en ontwerpers werden een aantal echte parkeeruitdagingen in Groningen besproken. De deelnemers keerden naar huis terug met inspiratie en praktische oplossingen om de fietsparkeeromstandigheden in hun eigen stad te verbeteren. 205 km speciale infrastructuur (fietspaden en stroken) 1,31 verplaatsingen per persoon per dag met de fiets (het gemiddelde in Nederland is 0,84) 60% van alle verplaatsingen met de fiets een aantal routes fietsers per dag Workshop Groningen Workshop Groningen Stadsfietsenproject: Workshop Groningen Fietsenstallingen zijn de ruggengraat van fietsparkeren Gratis gebruik van fietsenstallingen Invoering van de rode loper voor voetgangers Invoering van piekuurparkeervoorzieningen voor fietsers Parkeergarages op voornaamste hotspots en op einde van de belangrijke fietsroutes 51

52 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Workshop 5: Start van een fietsbeleid (Edinburgh, VK) Hoe gaat een fietsbeleid van start? Is het netwerk belangrijker dan communicatie? Hoe zit het met de parkeervoorzieningen? Hoe komen we voorbij de 5% fietsen? Wat moet voorrang krijgen en welk budget moet worden voorzien? De startende steden Gdynia (Polen) en Kaunas (Litouwen) hebben aan deze interactieve workshop deelgenomen. Fietsgebruik vermeerderen vanuit een lage startpositie, belangrijkste acties: Promotie (bewegwijzering, fietskaarten en folders, webgebaseerde initiatieven) Ontwerpbegeleiding Wegnemen van barrières Verplaatsingsplannen (algemeen/school) Source: city of Edinburgh Veilig fietsnetwerk Source: city of Edinburgh Source: city of Edinburgh 52

53 Workshop 6: Monitoring en evaluatie (Kopenhagen, Denemarken) De resultaten van een fietsbeleid monitoren en evalueren helpt de besluitvorming ondersteunen. Bovendien spelen ze ook een belangrijke rol als men beleidsvormers wil overtuigen van het belang van een fietsbeleid. Deze workshop presenteerde het fietsverslag van Kopenhagen en formuleerde suggesties voor de manier waarop het in andere steden moet wordt geïmplementeerd. Deelnemers uit meer dan 10 verschillende landen deden aan deze workshop mee. Alle fietsgegevens in Kopenhagen zijn terug te vinden in het zogenaamde fietsverslag van Kopenhagen dat sinds 2012 wordt gepubliceerd. Daarvoor verzamelde Kopenhagen sinds 1996 om het half jaar kerncijfers over de fietsomstandigheden in de stad en over de tevredenheid van de inwoners over de verschillende fietsaspecten, en publiceerde de stad ook de gegevens. De fietsverslagen hebben gefungeerd als een belangrijke planningstool voor de stad en hebben de besluitvormers geholpen bij het prioritiseren van investeringen en het toekennen van middelen. Vele andere Deense steden en ook steden buiten Denemarken zijn begonnen met fietsverslagen. De CHAMP steden Örebro en Ljubljana maakten hun eerst fietsverslag op tijdens het CHAMP project. De fiets is het favoriete vervoersmiddel voor de meeste inwoners van Kopenhagen Workshop Copenhagen Voordelen: Verkeersvermindering Gezondheidsvoordelen Minder luchtverontreiniging Minder lawaaioverlast Iedereen op de weg is veiliger dankzij een verkeersvermindering en maatschappelijke erkenning Er wordt minder ruimte door auto s ingenomen Workshop Copenhagen 53

54 Cycling Heroes Advancing sustainable Mobility Practice Workshop 7: Co existentie tussen fietsers en voetgangers (Ljubljana, Slovenië) Conflicten tussen fietsers en voetgangers kunnen (negatieve) druk uitoefenen op het fietsbeleid. Uitgaande van de ervaring van de deelnemende steden werd bekeken hoe deze conflicten kunnen worden vermeden en onder controle gehouden. Er schreven geen internationale deelnemers in voor deze workshop maar 7 andere Sloveense steden namen er wel aan deel. Tijdens een fietstocht in het voetgangersgebied konden de deelnemers zelf ontdekken of er een echt conflict is dan wel alleen een denkbeeldig conflict. Uit de besprekingen bleek dat zelfs het gevoel van een slechte co existentie tussen beide verplaatsingswijzen moet worden opgelost. Doelstellingen: conflicten identificeren en minimaliseren een veilige sfeer scheppen tussen alle weggebruikers het probleem opnieuw positioneren van een politiek naar een professioneel niveau Workshop Ljubljana Hoofdmaatregelen: enquête over de conflicten tussen voetgangers en fietsers in het voetgangersgebied van Ljubljana voorstelling van de resultaten aan de stadspolitici en de beleidsvormers actie om co existentie te bevorderen Campaign Ljubljana Source: City of Ljubljana 54

55 Tot slot... CHAMP consortium Beste lezer, Wanneer we terugblikken op de aanvankelijke ambitie van het project en zien wat we vandaag als een consortium hebben bereikt, is één ding zeker: CHAMP is een succes. Het project heeft niet alleen de uitwisseling van ervaringen en kennis tussen partnersteden vergemakkelijkt maar ook een stevige basis gelegd waarop andere Europese steden in de toekomst kunnen voortbouwen. Instrumenten zijn in het leven geroepen voor steden op alle niveaus, van nieuwkomers tot gevorderden, en we zijn ervan overtuigd dat de CHAMP tools ook uw stad op weg zullen helpen om uit te groeien tot een fietsparadijs. Graag wil ik alle partners van het consortium danken die heel het project lang blijk hebben gegeven van niet aflatende motivatie en ik hoop dat ook u de CHAMP spirit kunt voelen. Veel succes! Vincent Meerschaert, CHAMP Coördinator GA DE UITDAGING AAN EN WORD OOK EEN CHAMP! 55

56 Het CHAMP consortium CHAMP consortium Bolzano Burgos Tractebel Engineering Edinburgh Napier Universiteit Kaunas Traject Polis Edinburgh Ljublijana VEKSØ Mobility Ökoinstitut Südtirol/ Alto Adige Orebro Groningen Instituut voor Stedenbouw van Slovenië

Het Europese CHAMP-project brengt een aantal toonaangevende fietssteden samen.

Het Europese CHAMP-project brengt een aantal toonaangevende fietssteden samen. Het Europese CHAMP-project brengt een aantal toonaangevende fietssteden samen. CHAMP geeft hen de gelegenheid ideeën en ervaringen uit te wisselen met andere fietskampioenen. Zo kunnen ze hun eigen beleid

Nadere informatie

TUSSENTIJDSE EVALUATIE VAN HET FIETSPLAN 2010-2015 VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. Etienne Holef R&D verantwoordelijke

TUSSENTIJDSE EVALUATIE VAN HET FIETSPLAN 2010-2015 VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. Etienne Holef R&D verantwoordelijke TUSSENTIJDSE EVALUATIE VAN HET FIETSPLAN 2010-2015 VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Etienne Holef R&D verantwoordelijke - Context - Doelstelling - Methodologie - Resultaat - Conclusie 2 Fietsplan

Nadere informatie

Fietsklimaattest. Benchmarken. www.trendy-travel.eu. supported by

Fietsklimaattest. Benchmarken. www.trendy-travel.eu. supported by Benchmarken Fietsklimaattest supported by www.trendy-travel.eu De verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze publicatie ligt volledig bij de auteurs. Het vertegenwoordigt niet noodzakelijk de mening

Nadere informatie

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)

Nadere informatie

Fietsen, het spreekt van zelf, of niet?

Fietsen, het spreekt van zelf, of niet? Fietsen, het spreekt van zelf, of niet? Ook bij minder weer Wat cijfers Gent = 250,000 inwoners UGent + Hoge scholen = > 65,000 students Gemiddeld 2,6 fietsen per huishouden > 200,000 fietsbewegingen per

Nadere informatie

#sterkfietsbeleid ook in jouw gemeente!

#sterkfietsbeleid ook in jouw gemeente! #sterkfietsbeleid ook in jouw gemeente! FIETSBERAAD VLAANDEREN is hét kenniscentrum voor fietsbeleid. Goede praktijken delen en investeren in nieuw en praktijkgericht onderzoek vormen de focus. Zo stimuleert

Nadere informatie

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting

Nadere informatie

RESPONS Er zijn panelleden benaderd. Van hen hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit resulteert in een respons van 66%.

RESPONS Er zijn panelleden benaderd. Van hen hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit resulteert in een respons van 66%. Samenvatting mobiliteit, 4-meting 2014 Het Delft Internet Panel (DIP) is ingezet om een beeld te krijgen van de door Delftenaren gebruikte vervoersmiddelen voor verplaatsingen binnen de stad en de regio.

Nadere informatie

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Kiezen om ruimte te maken Den Haag 2040 Den Haag is volop in beweging, de stad is in trek. Verwacht wordt dat Den Haag groeit, van 530.000 inwoners in 2017 naar

Nadere informatie

Hoofddoelstelling. Brugge wordt DÉ fietsstad van Vlaanderen INFRASTRUCTUUR. Lange termijn visie op fietsbeleid in Brugge

Hoofddoelstelling. Brugge wordt DÉ fietsstad van Vlaanderen INFRASTRUCTUUR. Lange termijn visie op fietsbeleid in Brugge FIETS PLAN BRUGGE Hoofddoelstelling Lange termijn visie op fietsbeleid in Brugge Brugge wordt DÉ fietsstad van Vlaanderen Veiligheid Fietscomfort INFRASTRUCTUUR Strategische doelstelling Het stadbestuur

Nadere informatie

Helsinki. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec be samen slim mobiel

Helsinki. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec be samen slim mobiel 69 Stadsperimeter Brussel Helsinki 70 Visitekaart o Bevolking: " Stad: 600.000 inwoners " Hoofdstedelijke regio : 1.050.000 inwoners " Grootstedelijk gebied: 1.350.000 inwoners o Netwerk " Regionale treinen:

Nadere informatie

Waarom een evenementenvervoerplan?

Waarom een evenementenvervoerplan? Waarom een evenementenvervoerplan? VSV Mobiliteitsacademie 17 november 2014 Scelta Mobility Mobiliteitsbureau Oplossingen op maat voor: Evenementen Recreatieve locaties: toerisme, cultuurhuizen, Tijdelijke

Nadere informatie

E-resultaat aanpak. Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen

E-resultaat aanpak. Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen E-resultaat aanpak Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen 2010 ContentForces Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,

Nadere informatie

16-22 SEPTEMBER #mobilityweek

16-22 SEPTEMBER #mobilityweek 16-22 SEPTEMBER 2019 #mobilityweek www.mobilityweek.eu EUROPESEMOBILITEITSWEEK De EUROPESEMOBILITEITSWEEK vindt elk jaar van 16 tot en met 22 september plaats. Zij biedt gemeenten de mogelijkheid om alternatief,

Nadere informatie

Stappenplan voor het opstellen van een mobiliteitsplan

Stappenplan voor het opstellen van een mobiliteitsplan Stappenplan voor het opstellen van een mobiliteitsplan Duurzame mobiliteit hoeft niet noodzakelijk veel te kosten of veel tijd in beslag te nemen. Heel wat maatregelen zijn heel eenvoudig en hebben toch

Nadere informatie

München. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec. 2017

München. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec. 2017 83 Stadsperimeter Brussel München 84 Visitekaart o Bevolking: " Stad: 1.400.000 (sterke groei verwacht tegen 2030) " Grootstedelijk gebied: 5.500.000 o Netwerk " Regionale treinen: 14 lijnen " Metro: 6

Nadere informatie

Bordeaux. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec be samen slim mobiel

Bordeaux. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec be samen slim mobiel 22 Stadsperimeter Brussel Bordeaux 23 Visitekaart o Bevolking : " Stad: 245.000 inwoners " Grootstedelijk gebied: 750.000 inwoners o Netwerk " Regionaal OV-netwerk: 15 lijnen TER + 4 buslijnen " Stedelijk

Nadere informatie

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen!

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! D66 zet in op Den Haag als 'Fietsstad van de toekomst'. En daar moet Den Haag snel mee aan de slag! D66 gaat daarom ook voor Den Haag als Fietsstad van het

Nadere informatie

Uitkomsten t.b.v. de visie

Uitkomsten t.b.v. de visie Achtergrond Ten behoeve van de regionale bereikbaarheidsvisie IJmond is in de periode april-juni 2012 een digitale enquête gehouden onder de inwoners van de IJmond. Via regionale pers en diverse websites

Nadere informatie

Toegankelijke en energie-efficiënte mobiliteit voor iedereen

Toegankelijke en energie-efficiënte mobiliteit voor iedereen Toegankelijke en energie-efficiënte mobiliteit voor iedereen Hoe toegankelijk is je stad, gemeente of regio? En waarom is dit belangrijk? Mobiliteit maakt deel uit van ons leven. Elke dag zijn we mobiel:

Nadere informatie

Hoe kunnen we de Vlaming inspireren en motiveren tot duurzame woonkeuzes?

Hoe kunnen we de Vlaming inspireren en motiveren tot duurzame woonkeuzes? Hoe kunnen we de Vlaming inspireren en motiveren tot duurzame woonkeuzes? Agenda Doel en aanpak Thuis in de Toekomst Mijlpalen in het project Rol lokale besturen We doen het samen Inhoud platform Communicatiemiddelen

Nadere informatie

Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement

Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement Een overzicht van de beschikbare kennis Florence Bloemkolk, Henk Taale 21 juni 2018 Stedelijk verkeersmanagement: wat is het? CROW: Verkeersmanagement

Nadere informatie

Online distributiekanalen. In samenwerking met Sabre Hospitality Solutions

Online distributiekanalen. In samenwerking met Sabre Hospitality Solutions Online distributiekanalen In samenwerking met Sabre Hospitality Solutions 2 Agenda Hoe kiest & boekt uw gast? Uw logieswebsite Kan uw logies (gemakkelijk) geboekt worden? Hoe kiest & boekt uw gast? 3 Een

Nadere informatie

Ruim baan voor de fiets

Ruim baan voor de fiets Ruim baan voor de fiets Ruim baan voor de fiets Nederland telt meer fietsen dan inwoners. Alleen ook het daadwerkelijk gebruiken van die fiets, dat kan nog wel vaker. Zo pakken we voor het woon-werkverkeer

Nadere informatie

Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst

Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst 22 juni 2017 - Peter Steijn Utrecht.nl Utrecht en Gezond Stedelijk Leven Trends: Demografie: Steden groeien, Utrecht groeit het snelst.

Nadere informatie

Fietscampagne - 2. Beleidsonderzoek & Analyse BOA LeidenPanel draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming. Juni 2016.

Fietscampagne - 2. Beleidsonderzoek & Analyse BOA LeidenPanel draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming. Juni 2016. Beleidsonderzoek & Analyse BOA LeidenPanel draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Juni 2016 Fietscampagne - 2 Leiden en de omliggende gemeenten investeren de komende jaren flink om het

Nadere informatie

Fietsen in Groningen 2016

Fietsen in Groningen 2016 B A S I S V O O R B E L E I D Fietsen in Groningen 2016 Laura de Jong Onderzoek en Statistiek Groningen, april 2016 Fietsen in Groningen 2016 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Fietsen in Groningen 2016 4 2.1 Respons

Nadere informatie

advies CRB Federale actievoorstellen ter bevordering van carpooling in België

advies CRB Federale actievoorstellen ter bevordering van carpooling in België advies CRB 2014-1820 Federale actievoorstellen ter bevordering van carpooling in België CRB 2014-1820 Advies over de Federale actievoorstellen ter bevordering van carpooling in België BRUSSEL 15.10.2014

Nadere informatie

Fietsen in Groningen 2018

Fietsen in Groningen 2018 veel respons Fietsen in Groningen 2018 Kübra Ozisik April 2018 Marjolein Kolstein www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Samenvatting... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek... 3

Nadere informatie

Actieplan Verkeersveiligheid Sint-Niklaas

Actieplan Verkeersveiligheid Sint-Niklaas Actieplan Verkeersveiligheid Sint-Niklaas Er moet de nadruk worden gelegd op het creëren van een veiligheidscultuur in de stad Sint- Niklaas. Het is beter dat er een beperkt aantal acties worden uitgewerkt,

Nadere informatie

BAROMETER 2018 SMART CITIES IN BELGIË

BAROMETER 2018 SMART CITIES IN BELGIË BAROMETER 2018 SMART CITIES IN BELGIË 01 METHODOLOGIE 21% antwoordpercentage, ofwel123 deelnemende gemeenten REPRESENTATIVITEIT Deze studie is representatief op niveau van de: Regio s Provincies Karakter

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek fietsers Michiel Bassant

Tevredenheidsonderzoek fietsers Michiel Bassant Tevredenheidsonderzoek fietsers 2006 Michiel Bassant Inleiding De gemeente Amsterdam wil het fietsgebruik stimuleren. Om dit te bereiken wordt een actief fietsbeleid gevoerd met maatregelen die het fietsen

Nadere informatie

Een korte handleiding

Een korte handleiding Een korte handleiding Inleiding Je gaat deelnemen of bent in elk geval geïnteresseerd in deelname aan een kennisuitwisseling gefaciliteerd door E-motive. Zo n uitwisseling kan bestaan uit het bijwonen

Nadere informatie

Word een participatie-expert!

Word een participatie-expert! Word een participatie-expert! Coaching bij extern participatietraject van een klimaatactie Van juli tot mei 2017 coacht Bond Beter Leefmilieu (BBL), in samenwerking met de provincie Antwerpen, gemeenten

Nadere informatie

De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040

De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040 De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040 Saskia Kluit Directeur Fietsersbond Penningmeester Fietsplatform (Eerste Kamer-lid) De wereld verandert Ontstaan van daily urban systems, maar

Nadere informatie

Kindvriendelijke ruimte en mobiliteit. Carl Hanssens Schepen voor mobiliteit, economie en werk

Kindvriendelijke ruimte en mobiliteit. Carl Hanssens Schepen voor mobiliteit, economie en werk Kindvriendelijke ruimte en mobiliteit Carl Hanssens Schepen voor mobiliteit, economie en werk 5/05/2015 Profiel Sint-Niklaas 1 van de 13 Vlaamse centrumsteden Kernstad en 3 deelgemeenten 74.000 inwoners

Nadere informatie

Parkeerbeleid in al zijn facetten Mobiliteitsacademie VSV 1 december 2014

Parkeerbeleid in al zijn facetten Mobiliteitsacademie VSV 1 december 2014 Parkeerbeleid in al zijn facetten Mobiliteitsacademie VSV 1 december 2014 Opvallende elementen in parkeerbeleid Europese steden Vincent Meerschaert, Traject VSV 30/10/2014 page 2 Overzicht parkeerbeleid

Nadere informatie

Campagnevoorbeeld: Actieweek fietsbeloning. 1 Inleiding. 1.1 Omschrijving. 1.2 Wanneer. 1.3 Betrokken partijen. 1.4 Doel(en) Utrecht, 17 februari 2010

Campagnevoorbeeld: Actieweek fietsbeloning. 1 Inleiding. 1.1 Omschrijving. 1.2 Wanneer. 1.3 Betrokken partijen. 1.4 Doel(en) Utrecht, 17 februari 2010 Campagnevoorbeeld: Actieweek fietsbeloning Utrecht, 17 februari 2010 1 Inleiding In deze notitie is een korte beschrijving gegeven van de campagne Actieweek fietsbeloning Zaanstad / Amsterdam-Noord. Aan

Nadere informatie

Checklist Fietsvriendelijk bedrijf. Een fietsvriendelijk certificaat voor bedrijven

Checklist Fietsvriendelijk bedrijf. Een fietsvriendelijk certificaat voor bedrijven Checklist Fietsvriendelijk bedrijf Een fietsvriendelijk certificaat voor bedrijven De checklist We weten allemaal dat gezonde en fitte medewerkers met plezier naar hun werk gaan, maar wat doen we eigenlijk

Nadere informatie

Europese projecten in de praktijk. Maandag 8 december, Provincie West-Vlaanderen

Europese projecten in de praktijk. Maandag 8 december, Provincie West-Vlaanderen Europese projecten in de praktijk Maandag 8 december, Provincie West-Vlaanderen Europese projecten in de praktijk Waarom een Europees project? Hoe begin je aan een Europees project? Hoe stel je de aanvraag

Nadere informatie

Doelstellingen: Wat willen we met het Project Gent Sint-Pieters bereiken?

Doelstellingen: Wat willen we met het Project Gent Sint-Pieters bereiken? Doelstellingen: Wat willen we met het Project Gent Sint-Pieters bereiken? 1. Knooppunt van duurzame mobiliteit vernieuwd treinstation met een geïntegreerd tram- en busstation voldoende en comfortabele

Nadere informatie

Stadjers over fietsen in Groningen. Een Stadspanelonderzoek

Stadjers over fietsen in Groningen. Een Stadspanelonderzoek B A S I S V O O R B E L E I D Stadjers over fietsen in Groningen Een Stadspanelonderzoek Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering van beleidsgericht

Nadere informatie

Goederenvervoerplan voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Goederenvervoerplan voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Goederenvervoerplan voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Marianne Thys, Brussel Mobiliteit Date Structuur van de uiteenzetting Het goederenvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Strategisch plan

Nadere informatie

WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN

WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN MVO Vlaanderen Naam van uw begeleider Agenda Voorstelling & toelichting Wat is duurzaamheid? Waarom deze stuurgroep? Start met de Sustatool! Waarden En nu? 1 Wie bent u? Voorstelling:

Nadere informatie

Fietsen in Groningen 2017

Fietsen in Groningen 2017 veel respon Fietsen in Groningen 2017 Kübra Ozisik April 2017 www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Inhoud... 1 1. Inleiding... 2 2. Fietsen in Groningen 2017... 3 2.1 Respons en achtergrond...

Nadere informatie

Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld.

Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld. Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld. Vragenlijst "Een tussentijdse herziening van Europa 2020 - het standpunt van de EU-regio's en -steden" Achtergrond De tussentijdse herziening

Nadere informatie

Communiceren over mobiliteit Yves De Baets Mobiliteitsbedrijf Gent

Communiceren over mobiliteit Yves De Baets Mobiliteitsbedrijf Gent Strategische doelstellingen rond mobiliteit (Gent) 1. Wij houden Gent goed en selectief bereikbaar in ruimte en tijd voor alle doelgroepen. Communiceren over mobiliteit Yves De Baets Mobiliteitsbedrijf

Nadere informatie

Campagnevoorbeeld: Lekker Fietsen. 1 Inleiding. 1.1 Omschrijving. 1.2 Wanneer. 1.3 Betrokken partijen. Fietsberaad, 12 februari 2010

Campagnevoorbeeld: Lekker Fietsen. 1 Inleiding. 1.1 Omschrijving. 1.2 Wanneer. 1.3 Betrokken partijen. Fietsberaad, 12 februari 2010 Campagnevoorbeeld: Lekker Fietsen Fietsberaad, 12 februari 2010 1 Inleiding In deze notitie is een korte beschrijving gegeven van de campagne: Lekker Fietsen. Aan het eind van dit document staat het campagnemateriaal.

Nadere informatie

Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling

Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling Naar een gezamenlijke visie: lokale overheden als actoren voor ontwikkeling Consultatieproces Dit document bevat de ontwerpvisie die resulteerde uit de conferentie Winning through twinning, die van 17

Nadere informatie

IJsselstein: een fietsvriendelijke stad

IJsselstein: een fietsvriendelijke stad Raadsvoorstel Gemeente IJsselstein agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer 482318 Programma 3 Commissie Ruimte Portefeuillehouder: Drs I.C.J. Nieuwenhuizen Informatie bij : H Hellinga

Nadere informatie

70% 75%

70% 75% 70% 75% 4/10 4/10 Woning Vlotte toegang tot fiets Voldoende ruimte, ook voor buitenmaatse fietsen Geen of beperkte hinder voor voetgangers Minimum: 1 fietsparkeerplek per hoofdkussen Beter: #hoofdkussens

Nadere informatie

Kübra Ozisik September

Kübra Ozisik September Kübra Ozisik September 2018 www.ois-groningen.nl Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek 3 1.2 Doel van het onderzoek 3 2. Resultaten 4 2.1 Respons 4 2.2 Fietsen in de stad 4 2.3 Bewaakte

Nadere informatie

Geen dikke map, stuur uw klanten op reis met een APP! www.travel.builders

Geen dikke map, stuur uw klanten op reis met een APP! www.travel.builders Geen dikke map, stuur uw klanten op reis met een APP! Hoe kunnen we op een moderne manier langer in contact blijven met onze klanten en hen verrassen tijdens de klantenreis? 2 grote kansen voor reisorganisaties

Nadere informatie

Actieplan verkeersveiligheid Ledegem

Actieplan verkeersveiligheid Ledegem Actieplan verkeersveiligheid Ledegem Er moet de nadruk worden gelegd op het creëren en behouden van een veiligheidscultuur in de gemeente Ledegem. De grootste vraag waarop het actieplan verkeersveiligheid

Nadere informatie

Bruikbare Aanbevelingen om de EILEEN- Benadering toe te passen

Bruikbare Aanbevelingen om de EILEEN- Benadering toe te passen Bruikbare Aanbevelingen om de EILEEN- Benadering toe te passen Verbeterd interculturele leren in Europese ondernemingen Nederlandstalige Versie Dutch Language Version De EILEEN Aanbevelingen Introductie

Nadere informatie

Nijmegen Fietsstad. Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Embargo tot 19 mei Onderwerp. Programma Mobiliteit

Nijmegen Fietsstad. Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Embargo tot 19 mei Onderwerp. Programma Mobiliteit Embargo tot 19 mei 2016 Onderwerp Nijmegen Fietsstad Programma Mobiliteit BW-nummer n.v.t. Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting Nijmegen voert al jaren een actief fietsbeleid, als integraal onderdeel

Nadere informatie

15 tips om het maximum uit uw congres- en beursdeelname te halen

15 tips om het maximum uit uw congres- en beursdeelname te halen 15 tips om het maximum uit uw congres- en beursdeelname te halen Miek Wouters Learning Consultant, Kluwer Opleidingen miek.wouters@kluwer.be Twitter: @KluwerLearning www.kluweropleidingen.be 2013 Kluwer

Nadere informatie

Doeltreffend communiceren over jouw Open Monument

Doeltreffend communiceren over jouw Open Monument Doeltreffend communiceren over jouw Open Monument Een antwoord op jouw communicatievragen Hoe kan ik ervoor zorgen dat mensen naar mijn Open Monumentendag komen? Hoe communiceer ik over mijn programma

Nadere informatie

Wat is marketing dan wel? De beste omschrijving komt uit het Engels.

Wat is marketing dan wel? De beste omschrijving komt uit het Engels. KENNETH NIEUWEBOER M arketing is meer dan het ontwikkelen van een logo en het bewaken van je huisstijl. Als er een goede strategie achter zit, levert marketing een wezenlijke bijdrage aan het rendement

Nadere informatie

scenario 1: De Leefstraat

scenario 1: De Leefstraat scenario 1: De Leefstraat De Rozenstraat en Palmstraat vormen vandaag een belangrijke levensader voor de Heilig-Hartwijk. Ze verbinden het sportcentrum Alverberg, de Heilig-Hartkerk, de Daltonschool en

Nadere informatie

Juryrapport Fietsstad 19 mei 2016

Juryrapport Fietsstad 19 mei 2016 0 Juryrapport Fietsstad 2016 Juryrapport Fietsstad 19 mei 2016 De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Dat kan

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

CIVITAS PROSPERITY. Ondersteunen van lokale and nationale overheden bij de invoering of verbetering van een Duurzaam Mobiliteits Plan

CIVITAS PROSPERITY. Ondersteunen van lokale and nationale overheden bij de invoering of verbetering van een Duurzaam Mobiliteits Plan CIVITAS PROSPERITY Ondersteunen van lokale and nationale overheden bij de invoering of verbetering van een Duurzaam Mobiliteits Plan Inhoud presentatie DUURZAME MOBILITEITSPLANNEN definitie, sleutelbegrippen

Nadere informatie

Coachingstraject Participatie. Mechelen, 20 juni 2017

Coachingstraject Participatie. Mechelen, 20 juni 2017 Coachingstraject Participatie Mechelen, 20 juni 2017 Klimaatbeleid en participatie Veel gemeenten ondertekenden het Burgemeestersconvenant en stelden een klimaatactieplan op. Maar hoe zorgt u ervoor dat

Nadere informatie

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Inleiding De FOD Mobiliteit en Vervoer en het Vias-instituut hebben een grote enquête georganiseerd om de mobiliteitsgewoonten

Nadere informatie

20-3-2015. 1. Bereikbaarheid wordt meestal geassocieerd met slechte bereikbaarheid. 2. Maar wat is dan goede bereikbaarheid?

20-3-2015. 1. Bereikbaarheid wordt meestal geassocieerd met slechte bereikbaarheid. 2. Maar wat is dan goede bereikbaarheid? 1. Bereikbaarheid wordt meestal geassocieerd met slechte bereikbaarheid Els Cools coördinator lokaal economisch beleid UNIZO 3 zeker bij onvoorziene omstandigheden Bereikbaarheid bij openbare werken? 2.

Nadere informatie

Verkeer en vervoer. Omnibus 2011

Verkeer en vervoer. Omnibus 2011 Verkeer en vervoer Omnibus Afdeling Onderzoek & Statistiek Januari 2012 2 Samenvatting In het najaar van is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch een omnibusonderzoek

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek fietsers 2007. Michiel Bassant

Tevredenheidsonderzoek fietsers 2007. Michiel Bassant Tevredenheidsonderzoek fietsers 2007 Michiel Bassant Inleiding De gemeente Amsterdam wil het fietsgebruik stimuleren. Om dit te bereiken wordt een actief fietsbeleid gevoerd met maatregelen die het fietsen

Nadere informatie

Burgerparticipatie in het stedelijke mobiliteitsplan van Amiens Métropole

Burgerparticipatie in het stedelijke mobiliteitsplan van Amiens Métropole BEPOMM Inspiratiemeeting Mobiliteitsmanagement Brussel - 24 februari 2015 Burgerparticipatie in het stedelijke mobiliteitsplan van Amiens Métropole Pierre TACHON PDU (Plans de Déplacements Urbains) Stedelijke

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE Gezamenlijk in één dag a Rough Guide to CSR schrijven

INHOUDSOPGAVE Gezamenlijk in één dag a Rough Guide to CSR schrijven INHOUDSOPGAVE Gezamenlijk in één dag a Rough Guide to CSR schrijven Stel je voor: CSR is het land dat je wilt bezoeken. Je pakt als eerste de Rough Guide om je in te lezen Hoofdstuk 1: CSR entry requirements

Nadere informatie

Tabel competentiereferentiesysteem

Tabel competentiereferentiesysteem Bijlage 3 bij het ministerieel besluit van tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 december 2001 tot uitvoering van sommige bepalingen van het koninklijk besluit van 30 maart 2001 tot regeling

Nadere informatie

GEMEENTERAAD. Zitting van 25 november 2016 Aanvullende agenda. Mevrouw Mijnheer

GEMEENTERAAD. Zitting van 25 november 2016 Aanvullende agenda. Mevrouw Mijnheer GEMEENTERAAD Zitting van Aanvullende agenda Mevrouw Mijnheer Overeenkomstig artikel 22 van het gemeentedecreet, heb ik de eer u mee te delen dat de agenda voor de gemeenteraadszitting van vrijdag om 19:00

Nadere informatie

Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein

Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Stappenplan Wil jij dat jouw Scoutinggroep rookvrij wordt? Zet dan de eerste stap en gebruik het stappenplan om op weg te gaan naar een rookvrije Scoutinggroep.

Nadere informatie

Als je groen doet -> vertel het dan!

Als je groen doet -> vertel het dan! 1 10 Groene communicatie tips over jouw duurzame organisatie / initiatief Als je groen doet -> vertel het dan! 2 1. Zorg dat je verhaal klopt Als je wilt dat je duurzame inspanningen en het MVO beleid

Nadere informatie

Bedrijven en vervoerplannen: de praktijk

Bedrijven en vervoerplannen: de praktijk Bedrijven en vervoerplannen: de praktijk Pieter Derudder Diensthoofd Mobiliteit 18/11/2014 Inspiratiedag Leg de Link Bedrijfsvervoerplan Een bedrijfsvervoerplan is een pakket van maatregelen op maat van

Nadere informatie

DÉ APP DIE UW BEURSDEELNAME DOET RENDEREN

DÉ APP DIE UW BEURSDEELNAME DOET RENDEREN DÉ APP DIE UW BEURSDEELNAME DOET RENDEREN Leg alle essentiële informatie over uw potentiële klanten efficiënt vast. Ontdek binnenin een uitgebreide handleiding voor Boabee. WAT IS BOABEE? Boabee is een

Nadere informatie

URBACT Interactive Cities zitten samen in Gent

URBACT Interactive Cities zitten samen in Gent URBACT Interactive Cities zitten samen in Gent Vertegenwoordigers van tien Europese steden zaten op dinsdag 7 en woensdag 8 november 2017 in Gent samen in het kader van het Europees project 'Urbact, Interactive

Nadere informatie

Gent in Europese projecten

Gent in Europese projecten Gent in Europese projecten Europese projecten Nu: - Push & Pull - Ch4llenge - Tide Belangrijkste ervaring: - Civitas Elan (2008-2012) Europese projecten Gent heeft vooral een mentorrol, aangezien we via

Nadere informatie

Het digitale stadspanel over bereikbaarheid

Het digitale stadspanel over bereikbaarheid Het digitale stadspanel over bereikbaarheid Enkele resultaten uit de digitale enquête onder het Nijmeegse stadspanel over het thema bereikbaarheid 1. Inleiding Eind augustus / begin september jl. is het

Nadere informatie

Verkeer en vervoer. Omnibus 2009

Verkeer en vervoer. Omnibus 2009 Verkeer en vervoer Omnibus 2009 Afdeling O&S Maart 2010 2 Kort samengevat Najaar 2009 is door de afdeling Onderzoek & Statistiek een omnibusonderzoek gehouden. In dit onderzoek is de bewoners van de gemeente

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 469186 Datum : 22 augustus 2017 Programma : 3 Blad : 1 van 5 Commissie : Ruimte Portefeuillehouder: dhr. J.H. Lappee Informatie

Nadere informatie

Resultaten eerste peiling digitaal burgerpanel Externe communicatiemiddelen gemeente Oirschot. Januari 2015

Resultaten eerste peiling digitaal burgerpanel Externe communicatiemiddelen gemeente Oirschot. Januari 2015 Resultaten eerste peiling digitaal burgerpanel Externe communicatiemiddelen gemeente Oirschot Januari 2015 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Resultaten... 4 2.1 Onderzoeksverantwoording... 4 2.2 Hoe tevreden

Nadere informatie

Mobiliteitsmanagement. Mobiliteits- en inspraakcommunicatie

Mobiliteitsmanagement. Mobiliteits- en inspraakcommunicatie Mobiliteitsmanagement Mobiliteits- en inspraakcommunicatie Mobiliteitsmanagement Samenwerking met verkeersgeneratoren Drie doelgroepen 1. Bedrijven 2. Scholen 3. Evenementen Mobiliteitsmanagement Bedrijven:

Nadere informatie

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de Kadernota Evenementen 2016-2020 van de Provincie Groningen Kadernota Evenementen 2016-2020 van de provincie Groningen Het huidige evenementenbeleid heeft een looptijd tot en met 2015. In deze kadernota

Nadere informatie

LANDELIJKE FACTSHEET. 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid. Beter Benutten. Gedragsmeting 2016

LANDELIJKE FACTSHEET. 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid. Beter Benutten. Gedragsmeting 2016 LANDELIJKE FACTSHEET Beter Benutten Gedragsmeting 2016 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid De tabel op de volgende pagina toont de belangrijkste uitkomsten van de Gedragsmeting 2016, een landelijk mobiliteitsonderzoek

Nadere informatie

Competentieprofiel. Maatschappelijk werker

Competentieprofiel. Maatschappelijk werker Competentieprofiel maatschappelijk werker OCMW 1. Functie Functienaam Afdeling Dienst Functionele loopbaan Maatschappelijk werker Sociale zaken Sociale dienst B1-B3 2. Context Het OCMW garandeert aan elke

Nadere informatie

Inspiratie voor duurzame wijken en duurzaam bouwen. Wedstrijd Onze Straat Beweegt. Yves De Baets VVSG trefdag - 6 mei 2010

Inspiratie voor duurzame wijken en duurzaam bouwen. Wedstrijd Onze Straat Beweegt. Yves De Baets VVSG trefdag - 6 mei 2010 Inspiratie voor duurzame wijken en duurzaam bouwen Wedstrijd Onze Straat Beweegt Yves De Baets VVSG trefdag - 6 mei 2010 Inhoud 1. Toelichting van de civitas maatregel 2. Onze straat beweegt 1. Omkadering

Nadere informatie

Als je groen doet -> vertel het dan!

Als je groen doet -> vertel het dan! 10 Groene communicatie tips over jouw duurzame organisatie / initiatief Als je groen doet -> vertel het dan! 2. 3. 1. Zorg dat je verhaal klopt Als je wilt dat je duurzame inspanningen en het MVO beleid

Nadere informatie

Effectiviteitsbarometer Rapport voorbereid voor Effie Belgium door Profacts 1 maart 2019

Effectiviteitsbarometer Rapport voorbereid voor Effie Belgium door Profacts 1 maart 2019 Effectiviteitsbarometer 2018 Rapport voorbereid voor Effie Belgium door Profacts 1 maart 2019 1 Achtergrond & objectieven Doel en context Effie Belgium was tot voor kort vooral gekend vanwege de prijzen

Nadere informatie

Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids

Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids Wat? Internationale stages worden steeds belangrijker in de context van de internationalisering van hoger onderwijs en

Nadere informatie

Stappenplan voor het opstellen van een schoolvervoerplan

Stappenplan voor het opstellen van een schoolvervoerplan Procedures - Schoolvervoerplan stappenplan / 1 Stappenplan voor het opstellen van een schoolvervoerplan I N H O U D 1. Inventarisatie van de vervoermiddelen... 2 2. Inventarisatie van de knelpunten...

Nadere informatie

Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Takenpakket mobiliteitscoördinator. Delphine Eeckhout, Traject 28 april 2014

Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Takenpakket mobiliteitscoördinator. Delphine Eeckhout, Traject 28 april 2014 Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Takenpakket mobiliteitscoördinator Delphine Eeckhout, Traject 28 april 2014 Takenpakket Mobiliteitscoördinator - page 2 Mobiliteit veranderen veronderstelt begrip

Nadere informatie

Doorsteken in de gebouwde omgeving: een kerkhof in de stad is ideaal om een doorsteek te voorzien. Foto: Campo Santo, Gent, Google maps

Doorsteken in de gebouwde omgeving: een kerkhof in de stad is ideaal om een doorsteek te voorzien. Foto: Campo Santo, Gent, Google maps Via het opzetten van mobiliteitsplannen wordt bepaald hoe de gewenste verhoudingen zijn tussen de verschillende vervoersmodi (modal split) en hoe een beleid kan opgezet worden ten voordele van meer duurzame

Nadere informatie

VVP 2005 VVP 2005 VVP 2005. De kaders voor het Verkeers- en Vervoerbeleid 2005-2015 van de gemeente Amersfoort

VVP 2005 VVP 2005 VVP 2005. De kaders voor het Verkeers- en Vervoerbeleid 2005-2015 van de gemeente Amersfoort 4 4 De kaders voor het Verkeers- en Vervoerbeleid 2005-2015 van de gemeente Amersfoort Bereikbaar en bewegen Voorwoord van H. Brink, Wethouder verkeer gemeente Amersfoort Hoe houden we Amersfoort bereikbaar

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma 2019 fietsnota 'Dordt fietst verder!'

Uitvoeringsprogramma 2019 fietsnota 'Dordt fietst verder!' Uitvoeringsprogramma 2019 fietsnota 'Dordt fietst verder!' 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Overzicht maatregelen en kosten... 4 3 Maatregelen fietsimpuls 2019... 5 3.1 Verkeersveiligheid Brouwersdijk...

Nadere informatie

Verspreiden en borgen: werkwijze om andere locaties binnen de organisatie veilig te maken

Verspreiden en borgen: werkwijze om andere locaties binnen de organisatie veilig te maken Verspreiden en borgen: werkwijze om andere locaties binnen de organisatie veilig te maken Dat men zich bewust is van een probleem en een mogelijke oplossing (een verbetertraject) leidt niet automatisch

Nadere informatie

Social Media Strategie Plan

Social Media Strategie Plan Social Media Strategie Plan Creëren van de strategie en planning van de uitvoering Een stappenplan met daarin vastgelegd waar je merk staat, waar je heen wilt en en hoe er te komen. Houd in gedachten dat

Nadere informatie

Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009

Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009 Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009 Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid 17 juni 2009 Inleiding Onderwijs en gezondheid hebben een

Nadere informatie

Parkeerplan Gent 2020. 30-09-2013 Themacommissie Parkeren

Parkeerplan Gent 2020. 30-09-2013 Themacommissie Parkeren Parkeerplan Gent 2020 30-09-2013 Themacommissie Parkeren Deel 2: onderzoeksfase vergelijkend onderzoek 2 Deel 2: onderzoeksfase vergelijkend onderzoek Werkwijze - Stap 1 desk research - Stap 2 van longlist

Nadere informatie