Tuinontwerp De Weieven Nieuwsbrief herfst-2017.

Transcriptie

1 1 Tuinontwerp De Weieven Nieuwsbrief herfst Met hierin : Bezoek aan Hermannshof in Weinheim (Duitsland) met rondleiding De prairietuin van prof. Cassian Schmidt in Weinheim Bollen planten in de herfst Verslag: Thema: Door: Zie: van de rondleiding in de Schau- und Sichtungsgarten Hermannshof d.d Prachtstauden uit Noord-Amerika en hun verzorging (Prachtige vaste planten uit Noord Amerika en hun verzorging). Mevr. Imme Meyer (wetenschappelijk medewerkster van professor Cassian Schmidt in Hermannshof) Zeker een vijftigtal mensen heeft zich verzameld op 20 augustus j.l. voor het Gärtnerhaus in Hermannshof, vlakbij het oude stadscentrum van Weinheim (Duitsland), om deel te kunnen nemen aan een van de gratis rondleidingen, die maar zes keer per jaar hier worden gegeven; Tuinontwerp De Weieven was er ook bij...! Zomer- en najaarsbloeiers uit Noord-Amerika en hun verzorging Dat thema staat vandaag op het programma en Imme Meyer neemt ons mee naar een groot tuindeel, dat afgescheiden is van de prairietuin: de Beetstauden, dit betekent: beplanting in borders en perken van met name meerjarige kruidachtige planten. Vaak zijn dat zomer- en najaars-

2 2 bloeiers en siergrassen; ze bloeien hier in prachtige kleuren: geel, oranje, rood, zachtblauw en paars. Toch opmerkelijk omdat veel van deze vaste planten ook als prairieplanten worden gebruikt. Alles staat op een zonhalfschaduwrijke, frisse, vochtige bodem, die rijk is voorzien van eigen compost. We zien mooie combinaties van grote groepen vaste planten zoals Helianthussoorten (zonnebloem), Helenium (zonnekruid), Rudbeckiasoorten (zonnehoed), Coreopsis- variëteiten (meisjesogen), Salviasoorten (salie), Phlox, Eupathorium (leverkruid), Verbena (ijzerhard), Agastache (dropplant), Vernonia (ijzerkruid), Lobelia, Hemerocallissoorten (daglelie), Ageratina (White Snakeroot), Asters, Chrysanten en siergrassen zoals Panicum (vingergras), Pennisetum (lampenpoetser), Sorghastrum (goudbaardgras) en Miscanthus (prachtriet). Vaak zie je ze in combinatie met eenjarigen zoals Tagetes (afrikaantjes), Dahlia s en oranje Thitonia s (Mexicaanse zonnebloem). Mix Veel van deze sterke Noord-Amerikaanse vaste planten zijn al lang geleden naar Europa gekomen, toch noemt men ze hier nog vaak

3 3 Wildstauden, dus meerjarige, kruidige inheemse wilde zaadplanten, een term die we in Nederland niet kennen! In Hermannshof worden ze gemengd met Prachtstauden, meerjarige vaste bloeiende planten, ook wel Beetstauden genoemd, omdat ze vaak in borders en perken worden geplant. Er ontstaat dus een combinatie van deze geïmporteerde planten uit Noord-Amerika met inheemse vaste planten, om een gevarieerdere en sterkere beplanting te verkrijgen, die langere tijd bloeit en die minder onderhoud behoeft. Verzorging Veel van deze planten worden in het vroege voorjaar al voor de helft terug gesnoeid, zodat ze bossiger en steviger worden en meer bloemen voortbrengen. Bij een aantal van bovengenoemde planten wordt in de zomer remontiert d.w.z. dat de uitgebloeide bloemknoppen met de vingers eruit worden geknepen om nog een tweede bloei te stimuleren. Maar dat werkt niet overal, bijvoorbeeld bij Rudbeckia s en bij Heleniums werkt dit vaak niet. Daarnaast liggen er slangen met een druppelsysteem door de borders, die afgestemd zijn op de natuurlijke regenval. Zij vullen dus extra vocht aan voor de lange warme zomer en herfst. Enerzijds is deze watertoevoer beter dan van bovenaf sproeien, omdat daardoor vaak meeldauw ontstaat op de bladeren. Anderzijds is het zo, dat hoe meer vocht de bodem heeft, hoe meer zon en warmte de plant kan verdragen (verdamping). Het onkruid verwijderen gebeurt hoofdzakelijk in het voorjaar, zodat de hoveniers tijdens de bloei in de zomer de bloembedden niet erger hoeven verstoren dan nodig is. Door grote groepen van dezelfde planten bij elkaar te zetten, wordt de bodem met veel loof afgedekt, zodat deze langer donker en vochtig blijft, waardoor er bijna geen onkruid meer op kan ontkiemen. Dat betekent dus minder onderhoud door vakbeplanting. Mest compost Eind oktober wordt alles tot de helft teruggesnoeid, en eind december tot ongeveer tien cm. boven de grond. Deze plantenresten worden naar een speciaal biologisch composteringcentrum gebracht en na twee jaar terug gebracht als biologische mulch, die weer op dezelfde plantenvakken wordt uitgespreid, met een laag van ongeveer twintig centimeter. Eind januari beginnen de eerste bollen zoals krokussen er al doorheen te komen, daarna volgen de blauwe hyacintjes en als laatste de tulpen en uienbollen. Deze vorm van mulchen wordt nu al een paar jaar met succes uitgevoerd, desondanks blijft men hier experimenteren met de verzorging van deze vaste planten, zodat partijen als gemeenten hier ook profijt van kunnen hebben.

4 4 Nieuwkomers Een mooie hoge Pennisetum macrourum White Lancer (lampenpoetser), eigenlijk eenjarig, maar door hem na de bloei twee tot drie keer terug te snoeien, wordt het hart van deze siergrassoort beschermd tegen de vorst en blijft hij vaak over. Hoogte vaak boven 2 meter, met witte aren in augustus en september. Ageratina altissima Chocolate is een prachtig donkerbladige vaste plant, ook wel Eupathorium rugosum Chocolate (= snakeroot) genoemd, die in augustus en september een minimale bloei heeft van witte bloempjes; hij is meestal 0, m. hoog en mengt goed met gele en oranje bloeiers. Salvia amistad (s-gueranica x s mexicana) is een prachtige hoge Salvia met dieppaarse lipbloemen en is wel 2.00 m hoog, hij bloeit vanaf augustus tot en met oktober. Pen. mac. White Lancer Ageratina alt. Chocolate Salvia Amistad Rudbeckia fulgida Goldsturm is meer geschikt voor de droge grond en doet het geweldig in grote groepen! Lobelia Cardinalis = een felrode lobelia, die bloeit van juni tot en met augustus, 1.00 m. hoog wordt en ook als oeverplant in een laagje water kan staan. Rudbeckia triloba Prairieglow, is een meerkleurige vaste, sterke plant, die bloeit van juni tot oktober, ongeveer 1.00 m. hoog wordt en oranje-bruin in de kroonbladeren heeft, met gele puntjes; een sterke plant, die graag in de zon staat. Rudbeckia triloba Prairieglow Lobelia Cardinalis Rudbeckia fulgida Goldsturm

5 5 Fijn te zien dat ook in ons buurland Duitsland steeds meer geïnvesteerd wordt in tuin- en plantenontwikkeling, daar kunnen ook wij weer van leren. De Hermannshof is vrij toegankelijk en bevindt zich slechts 400 km van Veghel. Het is leuk om via de enigszins heuvelachtige Bergstrasse van Heidelberg naar Weinheim te fietsen (20 km) en terug, zeker in de zomer. Wij vonden de tuinen van Hermannshof zeer de moeite waard! De Prairietuin van prof. Cassian Schmidt in Hermannshof te Weinheim (Duitsland) Dit bord staat vooraan in de Prairietuin van Hermannshof in Weinheim. Vertaald in het Nederlands staat er: Prairies zijn, evenals vroegbloeiende Europese steppen, voornamelijk graslandschappen zonder bomen. Oorspronkelijk besloegen ze grote delen van centraal Noord-Amerika, tot aan de voet van de Rocky Mountains. Afhankelijk van de vochtigheidsgraad en groeihoogte onderscheidt men drie verschillende vegetatietypen: hooggrasprairie, menggrasprairie en laaggrasprairie. Hooggrasprairie is de meest weelderige prairie, die gekenmerkt wordt door mooi bloeiende vaste plantensoorten en veelal manshoge siergrassen. De meeste planten bereiken hun volledige hoogte en bloeiontwikkeling pas als het hoog zomer is. In de prairietuin staan op 1500 m² oppervlakte, 300 typische plantensoorten van de hooggras- en menggrasprairie. Het is een samengestelde beplanting op basis van esthetische aspecten, het is dus geen kopie van een prairie.

6 6 Hermannshof, en met name prof. Cassian Schmidt, heeft deze en andere tuindelen ontworpen, omdat men drie aspecten wil onderzoeken, nl. 1. de mate van concurrentie tussen planten, hoe ze zich op verschillende manieren ontwikkelen, en wat hun verschillende wensen zijn ten aanzien van de bodem; 2. het totstandbrengen van plantcombinaties, die door kleur en vorm, een heel aantrekkelijke harmonie laten zien; 3. het laten zien van duurzame beplantingen, die met weinig onderhoud toch lang aantrekkelijk blijven. Daarom zijn zeven soorten Habitat (ideale standplaatsen) gerealiseerd, waarin de planten het beste kunnen leven: bosgrond, droge bosrand, open vlaktes, stenige bodems, oeverranden (nat), vijvers en droge of frisse bodems. Prof. Cassian Schmidt is een van de grote Europese specialisten in prairietuinieren, naast Jan Spruyt uit België en onze Piet Oudolf met zijn new wave-tuinstijl, die door het combineren van siergrassen en vaste planten dicht bij de prairietuinstijl staat. Eryngium yuccifoium=prairiedistel--vernonia crinita=ijzerhout Andropogon=Bijvoet Er zijn zestien verschillende beplantingsplannen gemaakt voor deze 1500 m² prairietuin, met verschillende ondergronden en omstandigheden (habitat), om te onderzoeken hoe deze plantengemeenschappen het doen. Daarom speelt ook een ander klimaat (Amerika - Europa) een grote rol.

7 7 Deze prairietuinen zijn afgedekt met een laag lavasteen om warmte en vocht goed vast te houden. Het eerste jaar heeft men wel extra water gegeven. In de vroege lente (eind februari, begin maart) wordt alles afgemaaid. Uiteindelijk heeft men ook bollen toegevoegd zoals botanische tulpen, narcisssen en camassia s omdat Hermannshof een openbaar toegankelijke tuin is en men het hele jaar door een mooie tuin wil laten zien. Met de prairiemethode experimenteert men nu al ruim vijftien jaar, om te onderzoeken of deze duurzame planten gemeenschappen ook geschikt zouden kunnen zijn voor openbaar groen van bijv. gemeenten. Dat zou aantrekkelijk zijn omdat een prairietuin weinig onderhoud behoeft. Beeld wild of rustig..? Omdat deze prairietuinen uit zaad, afkomstig van de prairies uit Noord- Amerika, zijn gerealiseerd, geven ze een wild en soms rommelig beeld (foto 1). Maar als je meteen vaste planten en grassen in een pot (P9) neemt voor de realisatie van een nieuwe prairietuin, dan kun je mooie drifts maken van een aantal zelfde planten bij elkaar, zodat je een veel rustiger beeld krijgt (zie foto 2 rechts).

8 8 Erg boeiende experimenten met borders van eenjarigen, rijk gevuld met amarantus, salvia, zinnia, ammi majus-schermbloemen, kardoen en hoge siergrassen, waren ook fabelhaft ( zie foto s hieronder).

9 9 Bollen planten in de herfst Bloembollen krijgen steeds meer de rol van vaste planten, omdat zij acht maanden kunnen voorzien in kleurige aanvullende planten voor tuin en plantsoenen. Van krokus en narcis in februari tot en met herfsttijloos in september! JUB-Holland ofwel Jac. Uittenbogaard uit Noordwijkerhout is een groot, gecertificeerd bollenbedrijf in het hogere segment van de markt, dat duurzaam en milieuvriendelijk bollen teelt, veredelt en verkoopt in binnen- en buitenland. Woensdag 13 september volgde ik hun bollenworkshop bij Schonenberg-kwekerij in Volkel. Helemaal biologisch telen ze nog niet, maar ze zijn wel op de goede weg. Daarom wordt intensief samengewerkt met de Nederlandse Bijentelers Vereniging en de Vlinderstichting, om meer nectar- en stuifmeelrijke bolbloemen te ontwikkelen, die bijvoorbeeld bijdragen aan de biodiversiteit. Alium sphaerocephalon-crocus tommasianus-anemone blanda-scilla siberica-tulipa tarda, zijn o.a. nectar en stuifmeelrijke bollen. Bollen voor de schaduw hebben altijd bloemkopjes die naar beneden gericht zijn, noemt men ook vaak Stinzenbollen met oplichtende kleuren zoals: Erythronium (hondstand), Frittilaria (kievitsbloemen), Leucojum (lenteklokje), Corydalis (holwortel), Tulipa sylvestris, bosanemoon, Scilla s (sterhyacint) en Hyacinth non scripta (boshyacint) ( foto s hieronder) De laatste foto van de Eremurus, ruyter hybride Cleopatra = Naald van Cleopatra vraagt om een zonnige kalkrijke bodem, anders is hij snel weg.

10 10 Bollen voor langere tijd: 6-10 jaar? Voor de gewone tuin met vaste planten zijn er reeds bollen die echt langdurig blijven bloeien (6-10 jaar). JUB adviseert hiervoor de volgende bollen: Viridiflora-tulpenbollen met groene streepjes op de kroonbladeren zoals: Spring Green, China Town, Flaming Spring Green e.a. Maar ook vele narcissoorten zoals Narcissus recurvus en Topolino, blijven vaak tien tot vijftien jaar terugkomen. En zeker de Alliums ofwel de spectaculaire uienbollen zoals de Allium purple sensation en purple rain. Heel apart zijn de Allium Christophy en Schubertii en cernuum. JUB-Holland bollen zijn verkrijgbaar bij Kwekerij Schonenberg in Volkel en via Tuinontwerp de Weieven en vele hoveniers. De tuin leert je de vergankelijkheid van alles in het leven te waarderen! Beleef de herfst, Mieke Hurkmans van Tuinontwerp De Weieven.