De lokale overheidssector in perspectief

Transcriptie

1 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 1 De lokale overheidssector in perspectief Jozef Pacolet Véronique Coudron Onderzoek in opdracht van de RSZPPO - Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten Juli 2004 Katholieke Universiteit Leuven Hoger Instituut voor de Arbeid

2 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 2 2 Index Voorwoord Hoofdstuk 1 De lokale overheidssector in perspectief 1 Totale gesalarieerde werkgelegenheid: algemeen overzicht Zorgsector en socioculturele sector: meest expansieve non-profitsectoren De lokale overheidssector: één van de snelst groeiende sectoren, gedreven door de expansie van de zorgsector Private en publieke non-profit kennen gelijke opgang Sectorale verscheidenheid Densiteit van de jobcreatie in de lokale overheidssector Hoofdstuk 2 De lokale overheidssector nader bekeken Verantwoordelijke uitgever Jan Gysen, Jozef II-straat 47, 1000 Brussel Depotnummer D/2004/10.237/1 Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de auteur. Ontwerp & realisatie Erik Hubin, RSZPPO Jozef II-straat Brussel TEL FAX info@rszppo.fgov.be 1 Werkgevers Tewerkstelling per soort bestuur Tewerkstelling bij een aantal specifieke diensten Gemeenten-politiezones Brandweer Politie Andere gemeentelijke diensten OCMW S Provincies Intercommunales Diverse Samenvatting ziekenhuizen Statuut van de werknemers Graad van feminisering Leeftijdsprofiel van de werknemers Woonplaats-werkplaats Densiteit van het aantal jobs Andere toepassingsen: vergelijken en vooruitzien Samenvatting Bibliografie

3 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 3 3 Twee jaar geleden, ter gelegenheid van de viering van het 50-jarig bestaan van de RSZPPO, hebben de professoren Jozef Pacolet (KUL) en Denise Deliège (UCL) op de academische zitting van 19 november 2002 de eerste resultaten bekendgemaakt van de studie die zij in opdracht van en in samenwerking met de RSZPPO hadden aangevat. Deze studie werd voortgezet en vandaag presenteren Prof. Jozef Pacolet en Véronique Coudron (KUL-HIVA) hun onderzoek in boekvorm. Hierin tonen zij aan dat de plaatselijke overheidsdiensten 1 op 10 van alle gesalarieerde werknemers in België uitmaken. Wanneer we het onderwijs meerekenen is dat zelfs bijna 1 op 8. De studie illustreert hoe de verschillende subsectoren van de overheidsadministratie en de door de overheid gefinancierde verzorgingsstaat in de tijd zijn geëvolueerd. Achtereenvolgens groeide eerst de administratie, dan onderwijs, gezondheid, welzijn, de socioculturele sector en tenslotte opnieuw de overheidsadministratie. Het is precies in deze sectoren dat de plaatselijke besturen actief zijn. Om dit onderzoek mogelijk te maken moesten definities verduidelijkt worden, foutieve interpretaties uitgezuiverd en een zelfde informaticaomgeving tot stand gebracht. Dit alles leidde tot een grotere vergelijkbaarheid van het beschikbare statistisch materiaal van de RSZPPO met dat van andere overheidsorganisaties. De enorme verscheidenheid van statuten in de plaatselijke overheidssector maakt dit trouwens niet gemakkelijk. Ook institutionele ontwikkelingen (herstructurering van de ziekenhuissector, de politiehervorming) bemoeilijken vaak de analyse en interpretatie. Met de publicatie van dit rapport gaat de RSZPPO het engagement aan om vanaf 2005 jaarlijks een vaste reeks statistische gegevens te publiceren in verband met de tewerkstelling door de plaatselijke besturen. De RSZPPO drukt haar waardering uit voor al wie tot dit resultaat bijgedragen heeft. Jan Gysen ADMINISTRATEUR-GENERAAL

4 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 4 Voorwoord Onbekend is onbemind was de titel waarmee wij ongeveer 10 jaar terug een rapport publiceerden over de OCMW s (G. Bogaert, H. Spinnewyn, J. Pacolet, 1992). In 2001 rondden wij ons rapport over de macro-economische rekeningen van de private en publieke non-profitsector in België af met de conclusie: statistische herkenning leidt tot maatschappelijke erkenning (J. Pacolet, A. Marchal, I. Van De Putte, S. Dewilde, K. Verbrugghe, S. Strobbe, 2001). Het is deze strategie om de dingen te benoemen en in betrouwbare statistieken te vatten en die maakt dat men hun belang gaat realiseren, die wij met deze publicatie opnieuw bewandelen in een onderzoek in opdracht van de RSZPPO 1. Er zit beleidsrelevante informatie vervat in de statistieken die kunnen gemaakt worden op basis van de administratieve informatie van deze sociale zekerheidsinstelling, relevant voor de instelling zelf, de betrokken overheid, de rest van de samenleving, en niet in het minst de lokale overheden zelf. Toen wij in de reeds geciteerde studie over de non-profitsector in België terug gingen naar de historische roots van de sector (J. Pacolet, I. Van De Putte, J. Defourny, S. Mertens, 2001) kwamen wij onmiddellijk het gemeentelijk en lokaal initiatief tegen, niet alleen in bestuur, maar ook in gezondheid, zorg en onderwijs. Toch werd het relatieve belang van deze sector pas echt opmerkelijk wanneer de naoorlogse verzorgingsstaat werd uitgebouwd. In de negentiende eeuw was de tewerkstelling ten laste van het overheidsbudget maar 1/10 van het huidige volume; het overheidsbeslag maar 1/5 van het huidige. Geen wonder dus ook dat de RSZPPO een nog zo jonge organisatie is. De hele historiek van de sector kunnen wij hier niet schetsen, maar vanaf 1973 hebben wij de non-profit sector, die toen volop in uitbouw was, in kaart kunnen brengen wat toelaat om zijn waarde, niet alleen in termen van tewerkstelling maar ook in toegevoegde waarde, in beeld te brengen.

5 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 5 In een eerste deel wordt de lokale overheidssector van 1973 tot vandaag geschetst vanuit een meervoudig perspectief. Eerst en vooral de plaats van de non-profit sector binnen de sectorale structuur van onze tewerkstelling of economie; vervolgens de plaats in de non-profitsector van de publieke sector en vervolgens de plaats van de lokale overheidssector zoals wij die kunnen tellen in de RSZPPO-bestanden. In het tweede deel wordt de tewerkstelling van de lokale overheidssector meer in detail toegelicht voor de periode De auteurs houden er aan de RSZPPO te danken voor de geboden onderzoeksmogelijkheden en de samenwerking die ondermeer leidde tot dit onderzoeksrapport. Vooral de directe betrokkenheid van Jan Gysen, Aministrateur-generaal, Nicolas Jeurissen, Adjunctadministrateur-generaal en Johan Van der Bruggen was een aangename en gewaardeerde steun en sturing voor dit werk. Eventuele resterende fouten en interpretatie en duiding van de cijfers zijn de enige verantwoordelijkheid van de auteurs. Prof. dr. Jozef Pacolet, doctor in de Economische Wetenschappen, is hoofd van de sector Sociaal en Economisch Beleid van het Hoger Instituut voor de Arbeid van de Katholieke Universiteit Leuven. Véronique Coudron, handelsingenieur, is wetenschappelijk medewerker aan ditzelfde instituut en verrichtte een deel van het onderzoek ook binnen de dienst statistiek van de RSZPPO.

6 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 6 6 Hoofdstuk 1 De lokale overheidssector in perspectief 1 Totale gesalarieerde werkgelegenheid: algemeen overzicht De economie wordt onderverdeeld in drie grote categorieën van activiteiten: de primaire sector (landbouw en ontginning van grondstoffen), de secundaire sector of industriële sector en de tertiaire sector of dienstensector. Deze laatste wordt doorgaans opgesplitst in private marktdiensten en overige activiteiten die als nietmarkt of gesubsidieerde diensten worden gedefinieerd. Voor deze niet-markt sector gebruikt men soms een aparte categorie: de quartaire sector. De quartaire sector omvat de publieke sector (met uitzondering van de overheidsbedrijven) en de private, in min of meer grote mate, gesubsidieerde sector. Het is de private en publieke nonprofitsector. Vaak worden veel van deze activiteiten ondergebracht bij de dienstensector of tertiaire sector. Hier onderscheiden we echter expliciet de private dienstensector (tertaire sector), die zich louter in de marktsector situeert, van de quartaire sector 2. Een synoniem hiervoor is de non-profitsector. Binnen deze nonprofitsector, zijn nog drie grote functies te onderscheiden: zuiver collectieve goederen waaronder onder andere bestuur, vervolgens onderwijs en tenslotte de quasicollectieve goederen, waarbinnen gezondheid, welzijn en de socioculturele sector zich situeren. Daarbinnen gaan wij verder op zoek naar het aandeel van de publieke sector, te onderscheiden van de private non-profit, om tenslotte de lokale overheidssector te identificeren. Volgende tabellen en grafieken illustreren de evolutie van de werkgelegenheid binnen de diverse non-profitsectoren. Ze geven een beeld van bijna drie decennia en ze kunnen ook gelezen worden volgens deze drie deelperiodes: de evolutie tussen 1973 en 1982 (9 jaar), tussen 1982 en 1992 (10 jaar) en tussen 1992 en 2002 (10 jaar). 2 Zie voor meer detail: Pacolet J., Van De Putte I., Van Damme B., Gos E. & Tilleman B., 2001.

7 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 7 Hoofdstuk 1 7 De quartaire sector, private en publieke sector samen, beslaat vandaag ongeveer 35% van de totale gesalarieerde tewerkstelling 3 in onze samenleving of 1,2 miljoen van de 3,4 miljoen jobs. Opmerkelijk is evenwel dat dit aandeel de jongste 30 jaar toenam van 22% naar 35%. Ook de private dienstensector nam relatief toe terwijl de desindustrialisatie drastisch verder ging. Dit maakt dat de marktsector anno 2002 nog altijd kleiner is dan hij was op de vooravond van de eerste oliecrisis in Tabel 1 Gesalarieerde werkgelegenheid in België, in eenheden, LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID LOKALE OVERHEDEN Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ Dit beeld is nog verrassender als men corrigeert voor de graad van deeltijds werken. Dan blijkt dat vandaag de marktsector in België meer dan 10% onder het peil van 1973 ligt, terwijl de totale tewerkstelling enkel op peil werd gehouden door de expansie van de quartaire sector; een expansie die voor de totale quartaire sector vooral in de jaren zeventig spectaculair was, terwijl de jaren tachtig en negentig een gelijke opgang kenden. De jongste vijf jaar kende de quartaire sector opnieuw een snellere expansie. De tewerkstelling in de marktsector bleef tot 1997 stagneren, maar kende de laatste vijf jaar eveneens een nieuwe relance. 3 In deze analyse wordt de zelfstandige arbeid buiten beschouwing gelaten.

8 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 8 8 Tabel 2 Gesalarieerde werkgelegenheid in België, in voltijdse equivalenten (raming), LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID LOKALE OVERHEDEN Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ en RSZPPO In onderstaande tabellen worden de tewerkstellingscijfers in aantallen en voltijds equivalent 4 gegeven, maar opgesplitst per gewest 5. Het Waalse Gewest wordt altijd gekenmerkt door een sterke uitbouw van de quartaire sector. Reeds in 1982 maakte de quartaire sector 37% van de totale werkgelegenheid uit. Dit is in 2002 gestegen tot 43,7%. Het Brusselse Gewest wordt door zijn centrumfunctie gekenmerkt door een zeer sterke aanwezigheid van private diensten. Ondermeer de aanwezigheid van de hoofdzetels van diensten zoals banken en verzekeringen maakt dat de private diensten bijna de helft van de totale tewerkstelling vormen. De aanwezigheid van de sectoren landbouw, energie en industrie is in Brussel zeer beperkt. In het Vlaamse Gewest daarentegen maakt de industrie een belangrijk aandeel uit in de totale tewerkstelling. De quartaire sector bedroeg in 1982 minder dan een derde van het totaal. De laatste twee decennia is er echter een inhaalbeweging bezig ten opzichte van de andere gewesten. Vooral de uitbouw van de sectoren gezondheid en welzijn zorgde ervoor dat het aandeel van de quartaire sector in het Vlaamse Gewest opgeklommen is tot 38%. 4 Dit is een raming van het aantal voltijdse jobs. Voor 2001 en 2002 wordt er vanuit gegaan dat er in de sectoren landbouw 17,4%, energie 11,1%, industrie 5,8%, bouw 3,1%, tertiaire sector 27,2% en quartaire sector 32,2% deeltijdse jobs zijn. Er wordt vanuit gegaan dat er een gemiddelde jobtijd is van 60%. Zie ook: Pacolet J., Van De Putte I., Van Damme B., Gos E. & Tilleman B. (2002), p Het betreft telkens tewerkstelling naar plaats van tewerkstelling.

9 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 9 Hoofdstuk 1 9 Opvallend in deze tabellen is dat er in de periode enkel in het Vlaamse Gewest nog een groei was (in eenheden) van de werkgelegenheid in de marktsector, terwijl deze op een paar duizend eenheden na op exact hetzelfde niveau is gebleven in het Brusselse en Waalse Gewest. In deze twee gewesten is de toename van het aantal jobs de voorbije twintig jaar volledig op het conto te schrijven van de quartaire sector. Vertaald in geraamde voltijdse equivalenten is er voor deze periode nog een verdere daling van het werkvolume in de marktsector. Merk ook op dat dit beeld geschetst wordt vanaf 1982, dus nog na de werkgelegenheidscrisis van de jaren zeventig. Tabel 3 Gesalarieerde werkgelegenheid naar gewest, in eenheden, VLAAMS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID WAALS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID BRUSSELS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO

10 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Tabel 4 Gesalarieerde werkgelegenheid naar gewest, in voltijdse equivalenten (raming), VLAAMS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID WAALS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID BRUSSELS GEWEST LANDBOUW ENERGIE INDUSTRIE BOUW TERTIAIRE SECTOR QUARTAIRE SECTOR MARKTSECTOR TOTALE GESALARIEERDE WERKGELEGENHEID Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO De volgende grafiek illustreert overduidelijk hoe de totale tewerkstelling in België eerst daalt en daarna als het ware opgetild wordt door de werkgelegenheid in de quartaire sector; een expansie waarvan wij verder zullen aantonen dat zij ook volledig gevolgd wordt door de lokale overheidssector.

11 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 11 Hoofdstuk 1 11 Figuur 1 Gesalarieerde tewerkstelling in de marktsector en de quartaire sector, in aantallen, Zuiver collectieve goederen Onderwijs Quasi-collectieve goederen Marktsector Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) Volgende indexen illustreren nog verder de algemene crisis in de jobcreatie die de voorbije drie decennia heerste. De totale gesalarieerde werkgelegenheid (in koppen) had drie decennia nodig om 10% te groeien; in voltijdse equivalent was de totale expansie amper 4%. De marktsector is anno 2002 nog altijd beneden het niveau van 1973 en is iets boven het niveau van 1982 uitgestegen. De jobdestructie in de jaren zeventig is de daaropvolgende twee decennia nog altijd niet hersteld, wat illustreert hoe diep de crisis was in de jaren zeventig. De quartaire sector heeft dit goed gemaakt, vooral in het eerste decennium, maar ook de laatste twee decennia kenden een substantiële groei. Niet alle segmenten van de quartaire sector kenden evenwel eenzelfde verloop. Dit wordt hierna verder toegelicht.

12 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 2 Evolutie van de gesalarieerde tewerkstelling, totaal en in de quartaire sector en de marktsector in België, (index aantallen 1982=100) Index Totaal (absolute aantallen) Totaal (in voltijdse equivalent) Marktsector (absolute aantallen) Quartaire sector (absolute aantallen) Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) 2 Zorgsector en socioculturele sector: meest expansieve non-profitsectoren Binnen de quartaire sector onderscheiden we (zuiver) collectieve goederen, onderwijs en quasi-collectieve goederen. Uit de grafiek blijkt dat de collectieve goederen (bestuur, openbare veiligheid) maar in beperkte mate stijgen. Onderwijs is nog veel minder gestegen sinds het begin der jaren 80. De sterkste expansie trad op bij de quasi-collectieve goederen (gezondheid, welzijn en de socioculturele sector), drie domeinen waarin de OCMW s respectievelijk de gemeenten een belangrijke rol spelen. In de jaren negentig kende de onderwijssector geen verdere expansie meer. De collectieve goederen (o.m. overheidsadministratie) daarentegen kenden, na een stagnatie in de jaren tachtig, in het begin van de jaren negentig een sterke groei (de sterkste groei sinds de jaren zeventig). De quasi-collectieve goederen kenden onder

13 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 13 Hoofdstuk 1 13 invloed van een besparende overheid in de aanloop naar de invoering van de eenheidsmunt in de EU een geringe expansie. Na 1999 is er, ondermeer dank zij de Sociale Maribel, een nieuwe groeiperiode ingetreden. Merkwaardig is dat de quasicollectieve goederen en de collectieve goederen een ander verloop kenden. Het lijkt erop dat zij de voorbije twintig jaar om beurt perioden van snellere en tragere expansie kenden. Figuur 3 Evolutie van de gesalarieerde tewerkstelling in de quartaire sector in België, (index aantallen 1982=100) 180 Index Collectieve goederen Onderwijs Quasi-collectieve goederen Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) Wij geven in de volgende grafieken een beeld van de drie voornaamste subsectoren van de quasi-collectieve goederen. Daaruit blijkt dat de expansie van de gezondheidssector in het begin sterk was, maar is beginnen te vertragen in de jaren 90. De sociale sector of de welzijnssector groeide sterk in zowel de jaren 70 als 80, maar begint ook nu te vertragen. De groei in de socioculturele sector is blijven doorgaan, maar deze groei in de statistieken kan deels verklaard worden door de regularisatie van bijzondere statuten.

14 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 4 Evolutie van de subsectoren gezondheid, welzijn en socioculturele sector van de quasi-collectieve goederen in België, (index aantallen 1982=100) Index Gezondheid Welzijn Socioculturele sector Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) 3 De lokale overheidssector: één van de snelst groeiende sectoren, gedreven door de expansie van de zorgsector De sterkst groeiende sector is blijkbaar deze van de quasi-collectieve goederen. De lokale overheidssector neemt daar sinds mensenheugenis een prominente rol in en heeft die ook behouden. Wanneer wij stellen dat de quartaire sector, en daarin de zorgsector en socioculturele sector, een belangrijke rol speelden als motor voor jobcreatie in de totale economie, geldt dit mutadis mutandis ook voor de lokale overheidssector 6. Tussen 1973 en vandaag is de tewerkstelling in deze sector tot de snelst groeiende activiteitensectoren gaan behoren met een vermenigvuldigingsfactor 2,5, dezelfde factor als van de voorheen meest expansief gebleken sector namelijk welzijn en de socioculturele sector (vergelijk figuur 5 met figuur 4). 6 Zie ondermeer Pacolet J., Marchal A., Van De Putte I., Dewilde S., Verbrugghe K. (2001) en Pacolet J., Van De Putte I., Cattaert G., Coudron V. (2002)

15 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 15 Hoofdstuk 1 15 De werkgelegenheid van de lokale overheden steeg van naar arbeidsplaatsen. Deze expansie is te verklaren door de groei in de gezondheids-, welzijns-, en socioculturele sector. Het spreekt vanzelf dat dit aanzienlijke implicaties heeft op de relatieve verhoudingen tussen gemeenten en OCMW s en op de verschillende functies binnen deze besturen. Tabel 5 Gesalarieerde werkgelegenheid in de quartaire sector en de lokale overheidssector in België, in eenheden, ZUIVER COLLECTIEVE GOEDEREN ONDERWIJS QUASI-COLLECTIEVE GOEDEREN GEZONDHEID SOCIALE SECTOR CULTUUR TOTAAL QUARTAIRE SECTOR TOTAAL RSZPPO Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO Figuur 5 Evolutie van de totale tewerkstelling in de lokale overheidssector, België, (index aantallen 1982=100) Index Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO en De Boeck E., Pacolet J. & Vleminckx A. (1983)

16 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page De analyse van de groei (tussen 1982 en 2002) in de lokale overheden per gewest leert ons dat er duidelijke regionale verschillen zijn. Vlaanderen kent de grootste groei met bijna een verdubbeling van de tewerkstelling. De groei in het Waalse Gewest bedraagt ongeveer 80%. In het Brusselse Gewest is er gedurende de laatste 20 jaar slechts een stijging geweest met ongeveer meer dan 20%. Voor dit gewest impliceert het ook dat sectoren als gezondheid en welzijn, elders sterk expansief, hier een minder grote groei kennen. Figuur 6 Evolutie van de totale tewerkstelling in de lokale overheidssector, per gewest, (index aantallen 1982=100) Index Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Gewest Bron: Eigen berekeningen op basis van de RSZPPO en De Boeck E., Pacolet J. & Vleminckx A. (1983) Het relatieve belang van de lokale overheidssector in de totale werkgelegenheid steeg van 4% in 1973 naar bijna 10% in 2002 (dezelfde factor van x2,5). Het aandeel in de quartaire sector steeg van 18 naar 26% (figuur 7).

17 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 17 Hoofdstuk 1 17 Ook hier zijn er echter relatief grote verschillen tussen de gewesten (figuur 8). Het aandeel van de lokale overheidssector in de totale tewerkstelling is in Brussel ongeveer 7% en kende ook een relatief beperkte groei gedurende de laatste twee decennia. Ook het belang van de quartaire sector is nauwelijks gegroeid. Het belang van de lokale overheid is het grootst in het Waalse Gewest en dit zowel ten opzichte van de totale gesalarieerde tewerkstelling (13% in 2002) als van de tewerkstelling binnen de quartaire sector (30% in 2002). Voor het Vlaamse Gewest bedraagt dit aandeel in % voor de quartaire sector en 8% voor de totale tewerkstelling. De cijfers zijn niet gecorrigeerd voor de tewerkstelling in het onderwijs. Met name is het provinciaal en gemeentelijk onderwijs eveneens een belangrijke speler in de onderwijssector, maar het personeel wordt niet geteld binnen de RSZPPO-statistieken omdat een groot gedeelte van dit personeel rechtstreeks gefinancierd wordt door de gemeenschappen. Figuur 7 Aandeel van de lokale overheidssector in de totale gesalarieerde werkgelegenheid en in de quartaire sector, België, (in %) 30% 25% 20% % 10% 5% 0% Aandeel in de totale werkgelegenheid Aandeel in de quartaire sector Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ en RSZPPO en Pacolet J., Van de Putte I., Van Damme B., Gos E. & Tilleman B. (2001)

18 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 8 Aandeel van de lokale overheidssector in de totale gesalarieerde werkgelegenheid en in de quartaire sector, per gewest, (in %) % 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Gewest Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ en RSZPPO en Pacolet J., Van de Putte I., Van Damme B., Gos E. & Tilleman B. (2001) 4 Private en publieke non-profit kennen gelijke opgang In een volgende grafiek illustreren we de publieke non-profitsector binnen de quartaire sector. Een iets langer tijdsperspectief geeft opnieuw een opvallend beeld. De verschuivingen tussen 1973 en 1997 laten in de totale quartaire sector een toename zien van de private sector van 37% naar 43%. Deze toename van het private segment is echter in grote mate toe te schrijven aan de toename van die segmenten waarin de private sector relatief sterker is, met name de sterk groeiende welzijnssector, terwijl de sector bestuur relatief minder groeide zodat ook het publiek segment minder sterk steeg.

19 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 19 Hoofdstuk 1 19 Figuur 9 Evolutie van de private en publieke sector in de totale quartaire sector en de quasi-collectieve goederen en onderwijs, België, % 60% % privé % publiek 50% 40% 30% 20% 10% 0% Quartaire sector Quasi-collectieve goederen en onderwijs Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) Binnen elk activiteitendomein is er echter een opmerkelijke wijziging in de verhouding privé-publiek. Tot 1996 bleef het private aandeel in de sociale sector ongeveer 75%, terwijl er zelfs een lichte daling optrad van het private aandeel in de gezondheidssector tot Sindsdien steeg het publiek aandeel terug lichtjes in de gezondheidszorgsector en ook in beperkte mate in de sociale sector. De algemene indruk over bijna dertig jaar is er evenwel één van stabiele verhoudingen.

20 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Sociale sector privé Sociale sector publiek Figuur 10 Evolutie van de private en publieke sector in de sociale sector in België, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) Gezondheidszorg privé Gezondheidszorg publiek Figuur 11 Evolutie van de private en publieke sector in de gezondheidszorg in België, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken)

21 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 21 Hoofdstuk Sectorale verscheidenheid In de volgende grafieken geven wij de omvang weer van de quartaire sector, het aandeel van de publieke werkgelegenheid en tenslotte de werkgelegenheid van de lokale openbare besturen. In de totale quartaire sector in België van ongeveer 1,2 miljoen werknemers nemen de quasi-collectieve goederen 40%, het onderwijs en de zuiver collectieve goederen elk ongeveer 30% in beslag. In de publieke sector bedraagt het relatief aandeel van de zuiver collectieve goederen ongeveer de helft, terwijl onderwijs toch nog een kwart uitmaakt. Bij de lokale overheden maken de collectieve goederen van bestuur, veiligheid, brandweer iets meer dan 40% uit en de quasi-collectieve goederen (gezondheid, welzijn en cultuur) iets minder dan 40%. Deze beide functies zijn bijna even belangrijk. De meeste personeelsleden in het gemeentelijk en provinciaal onderwijs worden rechtstreeks betaald door het Ministerie van Onderwijs, waardoor de aangifte voor deze groep rechtstreeks gebeurt bij de RSZ zoals voor de andere gewest-, gemeenschaps- en federale overheidsinstellingen. Het gevolg is dat deze activiteit van de lokale overheden niet voorkomt in de statistieken van de RSZPPO. Om deze tewerkstelling in de lokale overheden niet uit het oog te verliezen werd in de volgende grafieken op basis van een raming van het personeel in gemeentelijke en provinciale scholen een correctie toegepast.

22 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 12 De quartaire sector anno 2002 in België: totaal, publieke sector en de lokale overheidssector Bestuur Justitie Openbare veiligheid Brandweer Defensie Onderwijs Onderzoek Gezondheidszorg Sociale sector Religie Cultuur Andere quasi-collectieve goederen RSZPPO overige Totaal Publiek RSZPPO * Voor het onderwijs werd niet enkel rekening gehouden met de personeelsleden aangegeven bij de RSZPPO. Alle personeelsleden die werkzaam zijn in het gemeentelijk en provinciaal onderwijs werden hier in rekening gebracht. Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO

23 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 23 Hoofdstuk 1 23 De plaats van de lokale overheidssector kan nu verder in beeld worden gebracht voor de gewesten, de arrondissementen en de gemeenten. De vergelijking is des te relevanter op het gemeentelijk niveau omdat tal van activiteiten, opgenomen in deze sectoren, behoren tot de lokale dienstverlening, bestuur, onderwijs of persoonsgebonden overige quasi-collectieve goederen. De quartaire tewerkstelling maakte in % uit van de totale tewerkstelling in het Vlaamse Gewest, 43,7% in het Waalse Gewest en 39% in het Brusselse gewest. Voor de drie gewesten vergelijken wij hier het aandeel van de openbare sector en de lokale openbare sector. Voor Brussel is het beeld vertekend door zowel zijn hoofdstedelijke administratieve als economische functie. Het aandeel van de publieke sector in de totale quartaire sector in Brussel is ongeveer 64%; in Vlaanderen en Wallonië is dat respectievelijk 48 en 61%. Het RSZPPO-aandeel in de quartaire werkgelegenheid is in Brussel relatief het kleinste deel (20%), in Vlaanderen is dit 30% en in Wallonië is dit 37%.

24 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 13 De quartaire sector, anno 2002, per gewest: totaal, publieke sector en de lokale overheidssector Bestuur Justitie Openbare veiligheid Brandweer Defensie Onderwijs Onderzoek Gezondheidszorg Sociale sector Religie Cultuur Andere quasi-collectieve goederen RSZPPO overige Totaal Publiek RSZPPO Totaal Publiek RSZPPO Totaal Publiek RSZPPO Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Gewest * Voor het onderwijs werd niet enkel rekening gehouden met de personeelsleden aangegeven bij de RSZPPO. Alle personeelsleden die werkzaam zijn in het gemeentelijk en provinciaal onderwijs werden hier in rekening gebracht. Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO

25 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 25 Hoofdstuk Densiteit van de jobcreatie in de lokale overheidssector Voor de totale quartaire tewerkstelling impliceert dit ongeveer 105 jobs per inwoners in Vlaanderen, 117 in Wallonië en 244 in Brussel (figuur 14). Voor de publieke tewerkstelling wordt dit respectievelijk 54, 69 en 161 en voor de lokale overheden respectievelijk 31, 44 en 52. Figuur De tewerkstelling per inwoners in de quartaire sector, anno 2002: totaal, de publieke sector en de lokale overheidssector Zuiver collectieve goederen Onderwijs Quasi-collectieve goederen RSZPPO overige België Vl. G. W. G. Br. G. België Vl. G. W. G. Br. G. België Vl. G. W. G. Br. G. Totaal Publiek RSZPPO Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZ (gedecentraliseerde statistieken) en RSZPPO Het is sinds de eerste HIVA-studie (Hoger Instituut voor de Arbeid) over de quartaire sector, nu ongeveer 20 jaar geleden, dat dergelijk profiel van de werkgelegenheid in de quartaire sector, met name niet alleen met het onderscheid tussen de private en publieke sector, maar binnen de publieke sector ook de werkgelegenheid in de lokale overheidssector, geschetst wordt (De Boeck E., 1983).

26 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Wij hebben het onderscheid naar de diverse functies van de lokale overheden en besturen verder behouden. In de functie collectieve goederen is het aandeel van de RSZPPO-tewerkstelling aanzienlijk. Ook hier hebben we voor onderwijs alle personeelsleden van het gemeentelijk en provinciaal onderwijs opgenomen in de grafiek, wat veel ruimer is dan de kleine groep onderwijspersoneel die aanwezig is in de RSZPPO-statistieken. Het aandeel van de lokale overheidssector is vooral groot in de sociale sector en in het bestuur. In de gezondheidssector is het aandeel iets minder prominent doordat de universitaire ziekenhuizen ondergebracht zijn bij de publieke sector. Hun verdere expansie kon dan ook de opvallende marktaandeelwinst verklaren van de publieke sector in de gezondheidszorg. In de cijfers voor de brandweer, openbare veiligheid is de lokale publieke sector belangrijk. Tenslotte is de lokale overheidssector ook sterk actief als publieke aanbieder in de culturele sector. Daarenboven verschijnen in de statistieken een aantal overige activiteiten bij de lokale overheden (bv. productie en distributie van water).

27 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 27 Hoofdstuk 2 27 Hoofdstuk 2 De lokale overheidssector nader bekeken In het vorige hoofdstuk werd de tewerkstelling in de lokale overheden geplaatst in een ruimer perspectief. Hierna gaan we dieper in op enkele kenmerken van de tewerkstelling bij de plaatselijke overheidsdiensten. Daarvoor nemen we alle bijdrageplichtige werknemers op in de statistieken. Dit impliceert dat bepaalde statistieken afwijkingen kunnen vertonen tegenover het eerste hoofdstuk omdat daar bepaalde werknemerscategorieën buiten beschouwing werden gelaten om een betere vergelijkbaarheid met de statistieken van de RSZ te krijgen. Het gaat ondermeer over de vrijwillige brandweer, gesubsidieerd onderwijzend personeel en een aantal andere bijzondere werknemerscategorieën. Verder kunnen eventuele afwijkingen verklaard worden door dubbeltellingen die in dit hoofdstuk uitgezuiverd worden. 1 Werkgevers 1.1 Tewerkstelling per soort bestuur De bij de RSZPPO aangesloten besturen kunnen opgedeeld worden in een aantal grote categorieën: gemeenten, OCMW s, intercommunales, provincies en diverse (gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen en gemeenschapscommissies). Met de invoering van de hervormde politiestructuur is in 2002 een nieuwe categorie van de lokale politiezones ontstaan. Ook de ziekenhuizen met een rechtsvorm van een vereniging, hoofdstuk 12 of 12bis van de OCMW-wet, worden opgenomen als afzonderlijke categorie. De gemeenten stellen de grootste groep personeelsleden tewerk. De gemeentebesturen hebben in totaal ongeveer personeelsleden in dienst, terwijl de OCMW s ongeveer personeelsleden tellen. Wanneer we het relatieve aandeel van de verschillende besturen in de verschillende gewesten vergelijken dan stellen we vast dat de gemeentebesturen en de OCMW s in Vlaanderen de grootste werkgevers

28 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page zijn. Samen vormen zij een aandeel van 75% van de tewerkstelling bij de plaatselijke overheden. Het belang van gemeenten en OCMW s is in het Waalse Gewest lager met respectievelijk ongeveer 39% en 19% (samen 58%). In het Waalse Gewest nemen de provincies en intercommunales een beduidend groter aandeel in. In het Brusselse Gewest worden er nog werknemers tewerkgesteld door een aantal andere werkgevers zoals gemeenschapsinstellingen en een tweetal pararegionale instellingen. Ingevolge de politiehervorming worden de lokale politiezones vanaf 2002 afzonderlijke werkgevers en behoort het politiepersoneel niet langer tot het gemeentepersoneel 7. Dit verklaart de daling van de tewerkstelling bij de gemeenten in Ook bij de OCMW s is er een dalende tendens vast te stellen. De laatste jaren is er in de ziekenhuissector een evolutie merkbaar. Steeds meer OCMW-ziekenhuizen nemen de rechtsvorm aan van een vereniging, hoofdstuk 12 of 12bis van de OCMWwet, met participatie van partners uit de private sector. Bij de intercommunales 8 en provinciesbesturen is er in elk gewest een stijging van het aantal personeelsleden. 7 De politiezones zijn niet altijd per definitie ook juridische werkgever. 8 Ten gevolge van het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking zullen werkgevers met het juridische statuut van intercommunale verdwijnen in het Vlaamse Gewest. In deze statistieken worden ze voorlopig nog bij de intercommunales gegroepeerd.

29 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 29 Hoofdstuk 2 29 Tabel 6 Aantal bijdrageplichtige werknemers in de lokale besturen per soort bestuur, BELGIË GEMEENTEN OCMW S ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) INTERCOMMUNALES PROVINCIES LOKALE POLITIEZONES NVT NVT DIVERSE VLAAMS GEWEST GEMEENTEN OCMW S ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) INTERCOMMUNALES PROVINCIES LOKALE POLITIEZONES NVT NVT DIVERSE WAALS GEWEST GEMEENTEN OCMW S ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) INTERCOMMUNALES PROVINCIES LOKALE POLITIEZONES NVT NVT DIVERSE BRUSSELS GEWEST GEMEENTEN OCMW S ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) INTERCOMMUNALES PROVINCIES LOKALE POLITIEZONES NVT NVT DIVERSE Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO

30 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Figuur 15 Bijdrageplichtige werknemers bij de lokale overheid per soort bestuur, per gewest, Gemeenten OCMW s Ziekenhuis-verenigingen Intercommunales Provincies Diverse Lokale politiezones 37.61% 3.90% 4.59% 0.12% 1.20% 11.90% 0.05% 11.26% 4.93% 15.10% 2.04% 46.88% 52.59% 5.36% 28.18% 53.59% 20.71% Vlaams Gewest 1995 Waals Gewest 1995 Brussels Gewest % 5.02% 7.11% 4.05% 0.12% 51.37% 15.89% 5.64% 11.02% 0.05% 46.79% 5.01% 16.25% 11.56% 52.98% 20.61% 14.20% Vlaams Gewest 2000 Waals Gewest 2000 Brussels Gewest % 0.10%9.37% 0.05% 8.62% 10.71% 3.79% 7.56% 42.53% 39.58% 11.84% 12.33% 40.21% 16.85% 4.60% 5.52% 15.54% 32.82% 18.67% 15.48% Vlaams Gewest 2002 Waals Gewest 2002 Brussels Gewest 2002 Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO

31 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 31 Hoofdstuk Tewerkstelling bij een aantal specifieke diensten Hieronder wordt de tewerkstelling bij de verschillende soorten besturen hernomen, waarbij een aantal specifieke diensten of sectoren meer in detail worden belicht Gemeenten - lokale politiezones In onderstaande tabel wordt er een verdere opsplitsing gegeven van de personeelsleden die tewerkgesteld worden door gemeentebesturen. Het personeel wordt opgesplitst in brandweer, politie en andere gemeentelijke diensten. Om de vergelijkbaarheid naar 2002 door te trekken werden ook de politiezones aan de tabel toegevoegd. Om een volledig beeld te krijgen van de brandweer, worden alle personeelsleden van de brandweer opgenomen en niet enkel de bijdrageplichtige werknemers. Aangezien vrijwillige brandweerlieden die aan bepaalde voorwaarden voldoen niet bijdrageplichtig zijn, bestaat er voor deze groep geen verplichting tot aangifte. Vandaar dat het aantal vrijwillige brandweerlieden in de tabel een onderschatting kan zijn van de realiteit. Tabel 7 Evolutie van het personeel tewerkgesteld bij de verschillende diensten van een gemeente (en bij de lokale politiezones), per gewest, VLAAMS GEWEST WAALS GEWEST BRUSSELS GEWEST 3 TOTAAL 1995 GEMEENTEN ANDERE DIENSTEN BRANDWEER POLITIE LOKALE POLITIEZONES GEMEENTEN ANDERE DIENSTEN BRANDWEER POLITIE LOKALE POLITIEZONES GEMEENTEN ANDERE DIENSTEN BRANDWEER POLITIE LOKALE POLITIEZONES Schatting 2 Alle brandweermannen, ook de niet-bijdrageplichtige, werden opgenomen 3 In het Brusselse gewest maakt de brandweer deel uit van een afzonderlijke pararegionale instelling: de Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandweer en Dringende Medische Hulp. Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO

32 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Brandweer De brandweer kan verder opgesplitst worden in vrijwillige brandweer en beroepsbrandweerlieden. Voor de beroepsbrandweer in het Vlaamse Gewest was er in de periode tussen 1995 en 2000 een daling van bijna 20%, in 2002 is dit aantal terug gestegen tot boven het niveau van In het Waalse Gewest is er een zeer lichte stijging van het aantal beroepsbrandweerlieden, terwijl dit in het Brusselse Gewest stabiel gebleven is. Tabel 8 Evolutie van het aantal aangesloten brandweerlieden 1 bij de RSZPPO, per gewest, VLAAMS GEWEST WAALS GEWEST BRUSSELS GEWEST TOTAAL 1995 BEROEPSBRANDWEER VRIJWILLIGE BRANDWEER BEROEPSBRANDWEER VRIJWILLIGE BRANDWEER BEROEPSBRANDWEER VRIJWILLIGE BRANDWEER Alle brandweerlieden, niet enkel de bijdrageplichtigen. Bron: Eigen berekeningen op basis van de RSZPPO Politie Wanneer we de politieleden aangesloten bij de RSZPPO in beeld willen brengen, moeten we rekening houden met de veranderingen die zich hebben voorgedaan ten gevolge van de politiehervorming. Vroeger werd het politiepersoneel aangegeven bij het personeel van de betreffende gemeente. Sinds 2002 zijn 196 lokale politiezones opgericht en deze kunnen als afzonderlijk bestuur in de databank teruggevonden worden. Deze politiezones hebben 2 groepen personeelsleden: de personeelsleden die afkomstig zijn van het gemeentelijke politiekorps en de personeelsleden die overgekomen zijn van de rijkswacht. Het feit dat een groep van ongeveer (ex-) rijkswachters overging naar de politiezones zorgt er voor dat de politiezones een beduidend groter aantal personeelsleden tewerk stellen dan de vroegere gemeentepolitiekorpsen. Ook is er een verschuiving van een aantal personeelsleden met een administratieve functie binnen de politie.

33 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 33 Hoofdstuk Andere gemeentelijke diensten De categorie andere gemeentelijke diensten omvat alle overige diensten van een gemeentebestuur: administratieve functies, groendienst, technische dienst, personeel in gemeentelijke bibliotheken, sportcentra, culturele centra De toename is het grootst in het Waalse en het Brusselse gewest (17-18%). In Vlaanderen bedraagt de toename ongeveer 10% OCMW s De laatste jaren is er een belangrijke tendens waar te nemen bij de OCMW s waarbij steeds meer OCMW-ziekenhuizen afgestoten worden. De betreffende ziekenhuizen krijgen dan het zogenaamde statuut van hoofdstuk 12 van de OCMW-wet. De oprichting van de IRIS-ziekenhuizen in het Brusselse Gewest kadert in een dergelijke operatie, wat de opmerkelijke verschuivingen verklaart in het Brusselse Gewest. Ook in het Vlaamse en Waalse Gewest zijn er al meerdere dergelijke verschuivingen gebeurd (zie ook verder). Bij de overige dienstverleningen door de OCMW s is er een gemiddelde groei van 30% in de periode tussen 1995 en De grootste relatieve groei is waar te nemen in het Waalse en Brusselse Gewest. Tabel 9 Evolutie van de tewerkstelling bij de OCMW-ziekenhuizen, andere diensten van OCMW s en ziekenhuis-verenigingen, VLAAMS GEWEST WAALS GEWEST BRUSSELS GEWEST TOTAAL 1995 OCMW-ZIEKENHUIZEN OCMW ANDERE DIENSTEN ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) OCMW-ZIEKENHUIZEN OCMW ANDERE DIENSTEN ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) OCMW-ZIEKENHUIZEN OCMW ANDERE DIENSTEN ZIEKENHUIS-VERENIGINGEN (hfdst bis OCMW-wet) Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO

34 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page Provincies Voor provincies worden de tewerkstellingscijfers verder opgesplitst naar provinciaal ziekenhuis, autonome provinciale regie en andere provinciale diensten. Deze laatste categorie omvat alle administratieve diensten, personeel van provinciale sportcentra, culturele centra In het Brusselse Gewest is er geen provinciaal personeel terug te vinden. Aangezien de administratie van de provincie Vlaams-Brabant gevestigd is in Leuven en van Waals- Brabant in Waver, wordt het desbetreffende personeel onder respectievelijk het Vlaamse en Waalse Gewest meegeteld. Tabel 10 Evolutie van het personeel tewerkgesteld bij de verschillende diensten van provincies, per gewest, VLAAMS GEWEST WAALS GEWEST TOTAAL 1995 PROVINCIAAL ZIEKENHUIS PROVINCIALE REGIE ANDERE PROVINCIALE DIENSTEN PROVINCIAAL ZIEKENHUIS PROVINCIALE REGIE 8-8 ANDERE PROVINCIALE DIENSTEN PROVINCIAAL ZIEKENHUIS PROVINCIALE REGIE ANDERE PROVINCIALE DIENSTEN Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO Intercommunales Intercommunales zijn actief binnen uiteenlopende sectoren. Sommige intercommunales behoren tot de gezondheids- en welzijnssector, met name de intercommunale ziekenhuizen en rusthuizen. Maar verder zijn er ook intercommunales die actief zijn binnen de sector van de nutsvoorzieningen. Tenslotte worden ook een aantal intercommunales ingedeeld onder diverse. Deze zijn voornamelijk terug te vinden in de sectoren winning, zuivering en distributie van water en telecommunicatie (o.a. kabelmaatschappijen).

35 RSZPPO_studie_v9_NL&FR.qxd 6/24/04 4:23 PM Page 35 Hoofdstuk 2 35 In het Vlaamse Gewest zijn de intercommunales voornamelijk actief in de sector van de nutsvoorzieningen. Voor het Vlaamse Gewest moet er echter opgemerkt worden dat ten gevolge van de invoering van het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking, de instellingen of organisaties het juridische statuut van intercommunale niet meer kunnen aannemen. Deze organisaties worden hier echter voorlopig nog bij de intercommunales gegroepeerd. In tegenstelling tot het Vlaamse en Brusselse Gewest zijn er ook in het Waalse Gewest een aantal intercommunale ziekenhuizen. In deze ziekenhuizen is er een toename in personeel van bijna 50% in de periode tussen 1995 en 2002 ten gevolge van de hergroepering van OCMW ziekenhuizen en OCMW s. Tabel 11 Evolutie van de tewerkstelling bij intercommunale ziekenhuizen en andere activiteiten van intercommunales, VLAAMS GEWEST WAALS GEWEST BRUSSELS GEWEST TOTAAL 1995 INTERCOMMUNALE ZIEKENHUIS INTERCOMMUNALE RVT INTERCOMMUNALE NUTSVOORZIENING INTERCOMMUNALE DIVERSE INTERCOMMUNALE ZIEKENHUIS INTERCOMMUNALE RVT INTERCOMMUNALE NUTSVOORZIENING INTERCOMMUNALE DIVERSE INTERCOMMUNALE ZIEKENHUIS INTERCOMMUNALE RVT INTERCOMMUNALE NUTSVOORZIENING INTERCOMMUNALE DIVERSE Bron: Eigen berekeningen op basis van RSZPPO Diverse De overige besturen worden verder opgesplitst in Gewestelijke Economische Raden (G.E.R.), gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen (G.O.M.), gemeenschapsinstellingen en pararegionale instellingen. Deze laatste twee besturen komen enkel voor in het Brusselse Gewest.