Philippe Vanparys. Koen Van Deun TOXICOLOGIESTUDIES IN EVOLUTIE. campinia media vzw

Transcriptie

1 Koen Van Deun Philippe Vanparys KENNISMAKING MET HET TOXICOLOGISCH ONDERZOEK IN VIVO, IN VITRO EN IN SILICO TOXICOLOGIESTUDIES IN EVOLUTIE campinia media vzw

2 Van Deun, Koen Toxicologiestudies in evolutie / Koen Van Deun; Geel: Campinia Media vzw, 2009; 278 p; index; 25 cm; gelijmd. ISBN: ; NUR 120. Wettelijk depot België: D/2009/3941/3 Campinia Media vzw Kleinhoefstraat 4 B 2440 GEEL (Belgium) Tel.: (+32) 014/ Fax: (+32) 014/ <info@campiniamedia.be> URL: < Copyright 2009: No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, print, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoudstabel Inhoudstabel Inhoudstabel... 1 Dankwoord... 6 Algemene inleiding Domeinen, principes en mechanismen Vroege historiek Latere toepassingsdomeinen van de toxicologie Mechanisme van toxiciteit Expositiefase Kinetische fase Dynamische fase Biotransformatieprocessen in het lichaam Fase I reacties Fase II reacties Belangrijke factoren voor biotransformatiereacties Inductie en inhibitie van enzymsystemen Farmaco- of toxicokinetische toepassingen Inleiding Concentratiemetingen Afgeleide parameters Referenties Klinische, analytische en forensische toxicologie Veel voorkomende vergiftigingen Soorten oproepen en productgroepen Voorbeelden van gevaarlijke producten Koen Van Deun & Philippe Vanparys, 2 e druk p. 1

4 Fasen van intoxicatie Preventie van absorptie Diagnose en behandeling van ernstige intoxicaties Stabilisatie Eerste inschatting van de intoxicatie Eerste diagnose en behandeling Laboratoriumonderzoek op serum of urine Andere laboratoriumonderzoeken Behandeling met antidota, chelatoren of antistoffen Eliminatietechnieken en opvolging Eliminatietechnieken Resolutie Therapeutische drugmonitoring (TDM) Forensische toxicologie Methodiek Voorbeelden Referenties Toxicologiestudies Toxicologiestudies voor de veiligheid van de mens Vermindering, verfijning en vervanging Validatieproces van alternatieve methoden Regulatorische goedkeuring Acute toxiciteitsstudies In vivo tests In vitro tests (Sub)chronische toxiciteit (Repeated dose toxicity) p. 2 Koen Van Deun & Philippe Vanparys, 2 e druk

5 In vivo tests In vitro tests Genetische toxiciteit Standaard testmethoden Vroegere testmethoden Extra testmethoden Screeningstesten Lokale tolerantie Huidcorrosie en irritatie Oogirritatie en corrosie Sensitizatietesten Fototoxiciteit Reproductie- en ontwikkelingstoxiciteit Klassieke studies Alternatieve studies Andere ex vivo reproductietoxiciteitstests Carcinogeniciteit Inleiding Klassieke kankerstudies Alternatieve kankerstudies Farmaco- en toxicokinetiek Klassieke studies Alternatieve studies Het zebravisje Ecotoxicologiestudies Toxiciteit in aquatisch milieu Koen Van Deun & Philippe Vanparys, 2 e druk p. 3

6 Effecten op terrestrische organismen Uiteindelijk lot en gedrag in het milieu Andere methoden In silico en Cross-over methoden Referenties Toepassingsdomeinen Geneesmiddelen Standaard onderzoek van geneesmiddelen Klinisch onderzoek of klinische ontwikkeling Preklinisch onderzoek of preklinische ontwikkeling Extra onderzoek voor geneesmiddelen Farmacologisch onderzoek Chemisch/farmaceutisch onderzoek Afwijkingen van het prefase I pakket Vergelijking met cosmetica Richtlijnen voor toxicologisch onderzoek Chemicaliën Richtlijnen voor registratie van chemicaliën Hazard assessment (HA) Toxicologische informatie Ecotoxicologische informatie Exposure assessment (EA) & Risk characterisation (RC) Bestrijdingsmiddelen Inleiding: definitie en indeling Richtlijnen voor bestrijdingsmiddelen Richtlijnen voor toxicologisch onderzoek van een gewasbeschermingsmiddel p. 4 Koen Van Deun & Philippe Vanparys, 2 e druk

7 Richtlijnen voor ecotoxicologisch en residu-onderzoek van een gewasbeschermingsmiddel Richtlijnen voor inschatting van blootstelling Eindpunten en grenswaarden Werkplaatstoxicologie (occupational toxicology) Etikettering en klassificatie van gevaarlijke producten Gevarensymbolen Globaal harmonisatie systeem (GHS) Referenties Bijlage 1: Opzoekbronnen voor toxicologie Bijlage 2: R- en S-zinnen Bijlage 3: Lijst van H- en P-zinnen Afkortingenlijst Index Koen Van Deun & Philippe Vanparys, 2 e druk p. 5