GEMEENTE HOOGEVEEN VERSLAG RAADSAVOND 24 JANUARI 2008 INFORMEREN RAADZAAL

Transcriptie

1 GEMEENTE HOOGEVEEN VERSLAG RAADSAVOND 24 JANUARI 2008 INFORMEREN RAADZAAL Aanwezig: Jan Stoefzand (voorzitter), Sjoukje Brouwer, Gert Huijgen, Ewout Klok, Henk Prigge, Wicher van Regteren, Henk Reinders, Jan Steenbergen, Mark Tuit, Gert Vos, Erik Giethoorn, Dik Schuldink, Rien Sloover, Angelique Torenvlied (commissiegriffier) Aanwezig namens het college: burgemeester Willem Urlings Verder aanwezig: Fred Heerink (projectleider vorming veiligheidsregio Drenthe) en Debbie Bruijn (ambtenaar) Verslag: Zwaantinus Jeuring De agenda luidde als volgt: 1. Spreekrecht 2. Presentatie veiligheidsregio Drenthe 3. Samenwerking brandweer ZuidWest Drenthe 4. Rondvraag Het volgende wordt naar voren gebracht. De voorzitter heet de aanwezigen welkom en opent de vergadering. 1. Spreekrecht Er heeft niemand gebruik gemaakt van het spreekrecht 2. Presentatie veiligheidsregio Drenthe De heer Fred Heerink, projectleider van de vorming van de veiligheidsregio Drenthe, zal aan de hand van een powerpointpresentatie een toelichting geven. Sinds de besluitvorming vorig jaar wordt toegewerkt naar een nieuwe opzet met de RBD en de GHOR. De acht bouwstenen zijn vervangen door vier kamers. Heerink houdt zijn verhaal aan de hand van de vier kamers. De eerste kamer is de kamer van de gemeenschappelijke regeling van de veiligheidsregio Drenthe. Heerink legt uit dat de wet deze gemeenschappelijke regeling voorschrijft en dat deze nodig is omdat de incidenten steeds ingewikkelder worden. Vier voorbeelden van incidenten worden gegeven: een mistongeval, de downburst, de omgevallen trein bij Coevorden en het dierenincident in Hoogeveen. Heerink schetst de opzet van de nieuwe regeling. Het bestuur wordt gevormd door het regionale college van politie en het bestuur van de veiligheidsregio. Daarnaast komt er een veiligheidsdirectie bestaande uit een aantal diensthoofden, dat direct sturing geeft en verantwoordelijk is voor een aantal processen of voor een gemeente. Voorop staat dat er een krachtig beleid wordt gemaakt. Het directiemodel betekent dat er één coördinerende gemeentesecretaris is namens alle twaalf gemeenten. Verder bestaat de Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 1 van 7

2 directie uit de korpschef politie, de regionale brandweer en de directeur GHOR. De directie kan worden aangevuld met vertegenwoordigers van andere van belang zijnde organisaties, zoals waterschappen. Huijgen (PvdA) vraagt wie er de leiding heeft in de directie. Heerink antwoordt dat de directie een roulerende voorzitter kent. Op een vraag van Brouwer (CDA) antwoordt Heerink dat het inderdaad een collegiale directie is en dat er geen leidinggevende is. De opzet is dat de directie afspraken maakt die door het bestuur worden bekrachtigd, zodat een goede uitvoering in de verschillende kolommen wordt gewaarborgd. De tweede kamer is het opdrachtgeverschap van de gemeenten. Hierover later meer. De derde kamer gaat over de rampenbestrijding en crisisbeheersing zelf. Heerink toont een plaatje met de partners die bij de beheersing van incidenten een rol spelen. Er zijn vele betrokkenen bij de uitvoering van het beleid. Nu is de regionale brandweer Drenthe verantwoordelijk voor de voorbereiding van de rampenbestrijding. In de nieuwe situatie ligt dat bij de veiligheidsregio. Het bestuur stelt voor een hulpverleningsdienst Drenthe op te zetten, die verantwoordelijk is voor de voorbereiding. In deze uitvoeringsorganisatie komen in ieder geval de GHOR en de brandweerorganisatie Drenthe. Elk blijft verantwoordelijk voor de eigen kolom. Daarnaast komt een multidisciplinair veiligheidsbureau dat ervoor zorgt dat alle partijen de juiste voorbereiding kiezen. Volgens Heerink betekent deze opzet geen grote reorganisatie. Heerink heeft vorig jaar gesprekken gevoerd met meerdere raadsleden. Veel raadsleden bleken problemen te hebben met het instrument gemeenschappelijke regeling: wat komt daar nu eigenlijk uit? De gemeenteraad praat vaak alleen over de begroting en de jaarrekening, en dat voelt slecht bij de raadsleden. Hierover is nagedacht. Heerink schetst de huidige situatie en laat een plaatje zien met de lijnen zoals deze behoren te lopen. De situatie wordt beter als het beleid door de raad wordt vastgesteld. Het beleid wordt vervolgens door het college naar het bestuur geleid. Daarna voert de organisatie het uit en heeft het beleid effecten voor de samenleving. De beleidsverantwoording gebeurt in omgekeerde volgorde. Deze opzet is door een werkgroep met gemeenteambtenaren uitgewerkt. Vastgesteld is dat de focus moet liggen op inhoud en geld in plaats van enkel op geld. Het beleid van de gemeente moet de bron zijn voor het gemeenschappelijke beleid. Dit principe blijft bestaan, ook al wordt de gemeenschappelijke regeling door het Rijk opgeld. Omgekeerd geldt dat het regionale beleid verwerkt moet worden in het gemeentelijke beleid; het gaat immers om verlengd lokaal bestuur. De informatievoorziening is het cruciale punt. Als de informatie ontbreekt, kan het beleid er geen rekening mee houden. Volgens Heerink is een verankering van de regionale bestuursinformatie nodig in alle gemeentelijke bestuursorganen, dat zijn de raad, het college en de burgemeester. De juiste informatie moet naar elk bestuursorgaan gaan. Als ondersteuning dienen de jaarlijkse inforondjes voor de raad: de raad kan dan horen wat de gemeenschappelijke regeling betekent en doet. En dat wordt op een begrijpelijke en concrete manier uitgelegd. Heerink gaat in op de begroting: het zou goed zijn als een deel van de gemeentelijke begroting in de regionale begroting past. Dat vergroot de duidelijkheid. Punt van discussie is het tijdstip van vaststellen: de raad doet dit meestal aan het eind van het jaar, terwijl de gemeenschappelijke regeling de begroting begin van het jaar gereed Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 2 van 7

3 wil hebben. Een oplossing is een meerjarenbegroting. Verder zal de afstemming tussen de ambtenaren moeten verbeteren, een kwestie van cultuur. Heerink legt uit hoe aan het bovenstaande vorm wordt gegeven. De werkgroep maakt een spoorboekje over de aansturing van de gemeenschappelijke regeling veiligheidsregio door de raad. Dit spoorboekje wordt tegelijk met de gemeenschappelijke regeling aan de raad aangeboden. Bedoeling is dat de raad meer grip krijgt op de gemeenschappelijke regeling. De brandweer vult de vierde kamer. De veiligheidsregio en de regionalisering van de brandweer is niet hetzelfde. Het bestuur van de veiligheidsregio is hier duidelijk in. De minister heeft een andere mening. Het gaat om kwaliteitsverbetering, en dat is niet synoniem met regionalisering. In Drenthe is sprake van 36 brandweerposten, die hun eigen cultuur en aanpak hebben. Er moet een brandweerkolom komen, in het belang van vooral preparatie en grootschalig optreden. Het bestuur van de veiligheidsregio kiest niet voor regionalisering. Heerink laat het ontwikkelde kapstokmodel zien dat aansluit bij de huidige praktijk. Er worden drie districten gevormd: ZuidOost, Noord en Midden en ZuidWest. Afhankelijk van de keuze van de gemeente gaan brandweeractiviteiten over naar de gemeenschappelijke regeling, binnen de context van een district. Heerink noemt dit op fietsafstand. Het is een groeimodel. Vaak wordt over een front- en een backoffice gesproken. De frontoffice omvat de 12 gemeentehuizen en de 36 brandweerposten, de backoffice omvat de specialisten die met de voorbereiding bezig zijn. Heerink geeft samenvattend aan dat contact en communicatie de bodem is onder de nieuwe constructie. De raad, de districten en de partners zijn de betrokken partijen. Bedoeling is in juni 2008 de besluitvorming over de nieuwe gemeenschappelijke regeling af te ronden. Zoals gezegd komt er een spoorboekje en verschijnen er voor die tijd nieuwsbrieven. Burgemeester Urlings doet, om misverstanden te voorkomen, de volgende aanvulling op de uitspraken van de minister dat zij een regionale brandweer wil. De minister bedoelt hiermee dat het gehele brandweerpersoneel in dienst treedt van de regio. Dat willen de gemeenten niet, tenzij dit wettelijk wordt verplicht. Wat de gemeenten wel willen, is een regionale brandweer in de opzet zoals Heerink heeft geschetst, namelijk in districten. Urlings maakt de volgende opmerkingen: De twaalf gemeenten zetten een regionale hulpverleningsdienst op. Deze regionale hulpverleningsdienst verzorgt de backoffice. Wat de frontoffice betreft: het blijven gemeentelijke brandweerkorpsen. De executieven moeten worden onderscheiden van het beleid voor de brandweer, de multidisciplinaire hulpverlening en de GHOR: deze laatste worden wel geregionaliseerd. De aansturing van de districten gebeurt vanuit de regio. De regie komt bij de regionale brandweer. De taken in verband met de executieven komen bij de gemeenten te liggen. De gemeenten gaan wat betreft de executieven samenwerken in de districten. De districten zijn gedeconcentreerde diensten van de regionale brandweer, en geen eigen bestuursorganen. De voorzitter bedankt Heerink voor de inleiding en de burgemeester voor de aanvulling. Hij geeft het woord aan de fracties. Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 3 van 7

4 Brouwer (CDA) stelt de volgende vragen. Welke vrijheden hebben de gemeenteraden nog naast datgene wat wettelijk verplicht is? Hoe is de verhouding met de GGD? Hoe verhouden zich de regionale clubjes binnen de veiligheidsregio tot de provinciale organisatie? Spreker wijst op mogelijke communicatiestoornissen. Heerink antwoordt aan de hand van enkele plaatjes. Er is één bestuur en één collegiale veiligheidsdirectie. Er is op verschillende manieren een relatie met de GGD. In de witte kolom bevinden zich de organisaties die worden ingehuurd voor geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen. Daar zit de GGD ook bij. De GGD heeft ook een relatie met het multidisciplinaire hulpverleningsbureau Drenthe. Dit bureau verbindt alle partijen en kan personeel inhuren bij de GGD. De zes tot zeven mensen die in dienst zijn van GHOR blijven onderdeel van de GGD, met de bedoeling om de netwerken maximaal te benutten. Heerink laat een plaatje zien over de brandweer. In de districten zijn de afspraken bepalend voor de aanpak. De gemeentelijke brandweer blijft redelijk autonoom en de regionale brandweercommandant heeft geen hiërarchische positie. De ruimte voor de gemeenteraad bestaat hieruit dat hij kan besluiten om meerdere keren per jaar te oefenen en om meer mensen op te leiden. Schuldink (Gemeentebelangen) vraagt wat er verandert voor het personeel en de vrijwilligers bij de gemeentelijke brandweerkorpsen. Urlings antwoordt dat de gemeentekorpsen voor 95% de normale repressietaken blijven uitvoeren, tenzij de gemeente besluit vrijwilligerskorpsen naar de regio over te hevelen. Dit wordt door elf gemeenten niet overwogen. Wat wel verandert, is de ondersteuning vanuit de ambtelijke organisatie, de backofficefunctie. Schuldink merkt op dat een deel van het personeel zorgen heeft over hun positie. Hij mist een onderdeel personeel in het blokje besluitvorming. Urlings verwijst voor deze vraag naar het volgende agendapunt. Vos (ChristenUnie) vraagt wat er gebeurt als vrijwilligers bij de regio in dienst treden. Urlings herhaalt dat 95% van de repressieve taken niet veranderen. Daar verandert voor de vrijwilligers niets. De vrijwilligers hebben wel een overeenkomst. De voorzitter rondt de bespreking van dit punt af. De besluitvorming vindt hoogstwaarschijnlijk in juni plaats. Hij bedankt Heerink voor de presentatie. 3. Samenwerking brandweer ZuidWest Drenthe Burgemeester Urlings geeft een toelichting. Hoogeveen heeft in deze samenwerking te maken met drie brandweerposten en drie gemeentehuizen. Op lokaal niveau vindt de ondersteuning van de brandweer plaats. De samenwerking leidt tot efficiënter werken. Het inhoudelijke toezicht gebeurt door de regionale commandant. De districten zijn de gedeconcentreerde diensten van de regio. Debbie Bruijn (ambtenaar) geeft een overzicht van de voortgang in district ZuidWest. De vier gemeenten hebben begin 2007 een voorgenomen besluit genomen tot Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 4 van 7

5 samenwerking. Er is een pilot van één jaar geweest. Een tweede pilot ging alleen over de financiën. De vele eisen vanuit het Rijk maken een efficiencyslag nodig. Uit de eerste pilot blijkt dat samenwerking tot goede resultaten leidt, vooral op het gebied van de ondersteuning van vrijwilligers. Eind 2007 hebben de vier burgemeesters aan de verschillende ondernemingsraden gevraagd hun mening te geven over de samenwerking en de betekenis voor de vrijwilligers. Alle ondernemingsraden gaven een positief advies. Er is veel gesproken over de betekenis voor de individuele vrijwilliger. De landelijke eisen vanuit het Rijk zijn vooral gericht op het opleiden en oefenen van de vrijwilliger. De vrijwilliger in Drenthe moet in voorkomende gevallen ook op andere plekken in Nederland inzetbaar zijn. Recentelijk hebben de vier colleges een positief besluit genomen. Na bespreking in de gemeenteraden volgt de definitieve besluitvorming in de colleges. Brouwer vraagt of het aansturen van de brandweer in ZuidWest Drenthe door een eenhoofdige leiding nog past in het plaatje. Bruijn zegt dat in ZuidWest, Hoogeveen het aansturende brandweerkorps is. De drie districtscommandanten vormen het regionale team, onder leiding van de commandant van Assen. Deze laatste is de regionale commandant. Urlings vult aan dat er sprake is van een smalle organisatie die de ontwikkelingen aanstuurt. Het ligt voor de hand dat de districtscommandant van Assen de regionale commandant wordt. Op den duur zullen er bij de 36 corpsen geen commandanten meer zijn. Zo ontstaat in Drenthe een overzichtelijk geheel waarbij de brandweerposten via de districten invloed op de regio hebben, en vice versa. Urlings wijst op de ontwikkeling dat het aantal commandanten snel vermindert. Nu zijn er nog slechts 7. Van Regteren (VVD) vraagt naar de belasting van vrijwilligers vanwege de nieuwe eisen. Urlings zegt dat dit een landelijke zaak is. De vrijwilligers blijven nodig uit bedrijfseconomisch oogpunt. Aan de andere kant moeten de vrijwilligers bij calamiteiten professioneel opereren, waarvoor kwaliteitseisen gelden. Kwaliteitsverbetering vindt plaats door de organisatie via de backoffice. Dat vergt een cultuuromslag die de nodige tijd kost. Vos wijst op een verschil in opzegtermijn: het raadsvoorstel spreekt over zes maanden en de regeling over twaalf maanden. Verder vraagt hij wat de rol van de raad is bij het raadsvoorstel over de samenwerking. Beslist de raad of het college over het stopzetten hiervan? Urlings zegt dat het college bevoegd is over de samenwerking te beslissen. Wind (griffier) zegt dat de raad zijn zienswijze kan geven over het voorgenomen besluit van het college. Vos vraagt of het de bedoeling is dat de raad nu zijn mening geeft. Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 5 van 7

6 Urlings zegt toe dat het college de stukken zal aanpassen en opnieuw naar de raad zal sturen in de vorm van een voornemen tot een besluit van het college. Het is aan de raad om de stukken wel of niet te agenderen en er een mening over te geven. Deze manier van werken zal in het vervolg worden aangehouden bij dit soort besluiten. De voorzitter constateert dat de meeste raadsleden prijs stellen op agendering in meningvormen over drie weken. Dan zal blijken of het stuk een hamerstuk of bespreekstuk is. Brouwer vraagt of er meer middelen voor de samenwerking zijn uitgetrokken dan de in de meerjarenbegroting genoemde euro. Urlings zegt dat ten tijde van de opstelling van de meerjarenraming uitgegaan is van dit bedrag als kosten voor de samenwerkingsovereenkomst. Dat wil niet zeggen dat er de komende jaren geen extra middelen voor de brandweer nodig zijn. Schuldink vraagt of aandacht kan worden geschonken aan de mening van de vrijwilligers. Urlings zegt toe dat er in het nieuwe stuk op zal worden ingegaan. Schuldink gaat verder in op de positie van de vrijwilligers. Veel vrijwilligers maken zich zorgen over hun positie. Er wordt gesproken over een op te richten soort ondernemingsraad. Besteedt de gemeente hier aandacht aan? Urlings beaamt wat een spreker vanaf de publieke tribune zegt: er is een landelijke vereniging van vrijwilligers in de brandweer in oprichting onder leiding van de commandant van Zwartewaterland. Dit met de bedoeling meer aandacht te krijgen voor de vrijwilligers bij het Rijk. Huijgen merkt op dat de gemeente op vrijwillige basis kan besluiten een soort ondernemingsraad in te stellen om de medezeggenschap te regelen. Urlings vindt dit volstrekt terecht en zegt dat dit de bedoeling is. Huijgen leest in het voorgestelde advies dat de exacte uitwerking van de juridische, de financiële en de HRM-consequenties in de te ondertekenen samenwerkingsovereenkomst gebeurt. Hij vraagt of de financiële paragraaf voldoende is uitgewerkt. Urlings antwoordt dat in 2010 de gemeentelijke begrotingen op dit punt zijn gestroomlijnd. Op een aansluitende opmerking van Huijgen merkt Urlings op dat hij faliekant tegen een districtshoofdkantoor is, zeker in Hoogeveen. Huijgen vraagt ten laste van welk budget personeelsuitbreiding plaatsvindt. Dat moet duidelijk zijn. Hij vindt dit niet terug in de samenwerkingsovereenkomst. Giethoorn (CDA) licht toe dat in de meerjarenramingen van de vier gemeenten de bedragen zijn opgenomen voor de verschillende taken zoals bedrijfsvoering, Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 6 van 7

7 opleidingen, oefeningen, preventie en pro-actie. Voor de gemeente Hoogeveen betekent dit euro, voor De Wolden euro. Sloover (GroenLinks) vraagt hoe de kosten van de backofficefunctie worden verdeeld over de vier gemeenten. Wordt het bedrag gewoon door vier gedeeld? Is een eerlijke verdeling mogelijk? Vinden onderlinge verrekeningen tussen gemeenten plaats? Over het budgetrecht van de gemeenteraden: dit wordt voor elk van de raden beperkt door het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst. Welke budgetvrijheid resteert er voor de raden in dit verband? Urlings antwoordt dat de gemeentelijke begrotingen in 2010 op dit punt in orde zijn. Er is geen eenduidige sleutel te vinden voor de verdeling van de kosten over de gemeente. Dit zal naar redelijkheid en billijkheid moeten gebeuren. Het district is de optelsom van vier begrotingen. De eerste stappen zijn gezet en die zien er goed uit. In 2010 zijn er naar verwachting goed lopende afspraken over wie wat draagt. Urlings noemt het voorbeeld van brandpreventie waar Hoogeveen en Meppel vooral mee te maken hebben, terwijl opleidingen zwaarder drukken op De Wolden en Westerveld. Reinders (CDA) constateert dat steeds twee punten terugkomen: hoe houdt de gemeenteraad grip op de financiële zaken en hoe houdt zij in het algemeen voldoende zeggenschap. De voorzitter rondt de bespreking van dit punt af. Het onderwerp komt over drie weken terug in meningvormen met aangepaste stukken. De griffie is bezig een bezoek van de raad aan het oefencentrum te regelen. Toezeggingen: - Burgemeester Urlings zegt toe dat het college de stukken samenwerking brandweer ZuidWest Drenthe zal aanpassen en opnieuw naar de raad zal sturen in de vorm van een voornemen tot een besluit van het college. - Burgemeester Urlings zegt toe dat in de nieuwe versie van de stukken ingegaan wordt op de inbreng van en de medezeggenschap door vrijwilligers. 4. Rondvraag Er zijn geen punten voor de rondvraag. De voorzitter sluit hiermee het informatieve blok af. Verslag Informeren Raadzaal 24 januari 2008 Brandweer 7 van 7