Schoon water. Hoe zuiveren wij uw afvalwater?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schoon water. Hoe zuiveren wij uw afvalwater?"

Transcriptie

1 Schoon water Hoe zuiveren wij uw afvalwater?

2 Welkom bij een van de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Waterschap Peel en Maasvallei. Schoon regenwater kan prima worden opgevangen in een regenwaterbuffer. Niet alleen beter voor het milieu, maar ook een fraai element in het stadsgezicht. Staat u er weleens bij stil hoeveel afvalwater u produceert? Hoeveel water u door de gootsteen en het toilet spoelt? Gemiddeld produceert iedere Nederlander zo n 130 liter afvalwater per persoon per dag. Ook bedrijven vervuilen water. Al dat afvalwater verdwijnt via de gemeentelijke riolering naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties van het waterschap. Waterschap Peel en Maasvallei heeft verspreid over Noord- en Midden- Limburg zes rioolwaterzuiveringsinstallaties, die ervoor zorgen dat al dat vieze water weer schoon in de beek wordt teruggepompt. ~ In deze folder leest u wat het waterschap allemaal doet om het rioolwater schoon te maken. ~ Waar komt het vuile rioolwater vandaan? We maken per dag heel wat water vies: gemiddeld zo n 130 liter per persoon per dag. Wastafel, wassen, tandenpoetsen: 5 liter Voedselbereiding: 2 liter Geen regenwater in het riool! Behalve afvalwater komt er ook veel regenwater via daken, regenpijpen en straatputten in het riool en vervolgens in de zuiveringsinstallatie terecht. Dat is zonde, want schoon regenwater hoeft immers niet gezuiverd te worden. En er is nog een belangrijke reden om schoon regenwater uit het riool te houden: als het heel hard regent is de rioolbuis te klein voor al dat water. Riolen hebben dan overstorten om al het vuile rioolwater direct in beken en vijvers te kunnen lozen. Het gevolg: het water in de beek wordt vuil, waardoor er vissterfte en stank kan optreden. Het waterschap en de gemeenten werken er samen aan om het regenwater uit het riool te houden. Dat is niet alleen beter voor het milieu, maar we kunnen er ook geld mee besparen doordat rioolwaterzuiveringen en het rioolstelsel niet groter gemaakt hoeven te worden. Wilt u meer weten over het afkoppelen van regenwater bij uw eigen woning, neem dan contact op met uw gemeente. Let op: bepaalde soorten afval horen niet in het riool, maar in de vuilniszak. Denk hierbij aan maandverband, luiers, frituurvet, sla- en bakolie of kattenbakkorrels. In het riool kan dergelijk afval namelijk tot ernstige verstoppingen leiden. Bovendien: meer afval betekent meer kosten voor de zuivering hiervan, en meer slib. Motorolie, petroleum, thinner, ammoniak, bestrijdingsmiddelen, medicijnen en fotochemicaliën zijn zelfs gevaarlijk in het riool. Er kunnen explosieve dampen door ontstaan. Dergelijk chemisch afval dient dan ook altijd te worden ingeleverd bij de gemeente. Overig: 6 liter Afwas: 7 liter Wassen kleding: 20 liter Baden en douchen: 50 liter Toilet: 40 liter

3 Voorbezinktank Vervolgens stroomt het afvalwater in een voorbezinktank. Het water komt hier vrijwel tot stilstand, waardoor nóg fijnere afvaldeeltjes naar Beheersgebied Waterschap Peel en Maasvallei RWZI RWZI met excursiemogelijkheid Slibdroger Woonkern GENNEP Maas VENRAY ~ Hoe maken wij het water schoon? ~ Hieronder is de werking van een rioolwaterzuiveringsinstallatie globaal beschreven. In het werkgebied van Waterschap Peel en Maasvallei staan zes rioolwaterzuiveringsinstallaties die samen jaarlijks zo n 55 miljoen m 3 afvalwater zuiveren. De zuiveringsinstallatie in Venlo heeft ook een slibdrooginstallatie. 3 de bodem zakken. Een veegarm onderin deze tank verzamelt dit fijne afval, zodat we het kunnen verwijderen. Ook halen we in de voorbezinktank drijvend vuil, zoals vetten, uit het water. Beluchtingstank Hier begint het eigenlijke zuiveringsproces, waarbij we het natuurlijke zuiveringsproces nabootsen zoals dat in een beek plaatsvindt. In de beluchtingstank zijn miljarden bacteriën in het water aanwezig, die met behulp van WEERT PANHEEL MEIJEL SUSTEREN Maas ROERMOND VENLO 2 1 Het afvalwater komt binnen Het afvalwater van toiletten, (af)wasmachines, baden, douches en bedrijven gaat via het riool naar een van de zuiveringsinstallaties. Ook regenwater van de straat komt via straatputten in het riool, en zo bij de installatie terecht. Grofvuilhark en zandvang Allereerst wordt grof afval zoals bladeren en plastic uit het water gehaald. 5 4 zuurstof veel afvalstoffen kunnen afbreken. Hierbij wordt dus veel zuurstof gebruikt. Om dat weer aan te vullen, wordt er lucht in deze tank geblazen. Vandaar de naam beluchtingstank. Door de afbraak en omzetting van vuil vermeerderen de bacteriën zich. Nabezinktank Na gemiddeld één dag stroomt het water vanuit de beluchtingstank naar de nabezinktank. De bacteriën, die zijn samengeklonterd tot een slibachtige massa, zakken naar de bodem en worden door een grote veegarm naar het midden van de bak geveegd. Een groot deel van de bacteriën gaat vervolgens opnieuw aan het werk in de beluchtingstank. Wat over is gaat naar de slibverwerking. Van de zuurstofbindende stoffen (dit zijn afvalstoffen die in het water zitten en met behulp van zuurstof en bacteriën te verwijderen zijn) is dan ongeveer 95% weggezuiverd. Het gezuiverde water leiden we naar een meetput waar we de hoeveelheid en de kwaliteit van Dit gebeurt met een soort hark. In een aantal installaties stroomt het water het water meten. Als de kwaliteit goed genoeg is lozen we het gezuiverde afvalwater op de daarna nogmaals door een fijner rooster, waardoor ook kleiner vuil achter- dichtstbijzijnde beek of rivier. blijft. Dit afval wordt naar de vuilverbranding gebracht. Het zand in het afvalwater (van straatputten, het wassen van groenten, etc.) zakt naar de bodem van een zogenoemde zandvang, waar het wordt verzameld en afgevoerd.

4 ~ Interesse in een excursie? ~ Misschien is er in uw omgeving ook iemand die interesse heeft in een excursie op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Daarom nog even de excursie-informatie op een rijtje: 6 Steeds schoner Het gezuiverde afvalwater dat een rioolwaterzuivering verlaat wordt teruggebracht in de beek. Dit water moet dan ook voldoen aan strenge eisen. Om aan deze steeds strengere lozingseisen te kunnen voldoen, moeten rioolwaterzuiveringsinstallaties regelmatig worden verbeterd en uitgebreid. Daar is veel geld voor nodig. Het waterschap betaalt het schoonmaken van het afvalwater uit de opbrengst van de verontreinigingsheffing. Alle inwoners en bedrijven die afvalwater lozen in Noord- en Midden-Limburg betalen dus hieraan mee. Slibverwerking Bij het zuiveren van afvalwater ontstaan twee producten: gezuiverd afvalwater (effluent) en slib. Slib is het restproduct dat na zuivering overblijft. Dit slib bevat veel vocht. Om het volume te verkleinen en het makkelijker te kunnen verwerken, wordt er eerst zoveel mogelijk water uit het slib geperst. Vervolgens gaat het ontwaterde slib naar de slibdrogers in Venlo of Susteren. In deze drogers wordt het ontwaterde slib gedroogd tot slibkorrels. De korrels worden gemalen, waarna de fijngemalen korrels ingezet worden als brandstof. De slibdroger in Venlo produceert elk jaar circa ton droge stof van de slibkorrels. De cementindustrie gebruikt de fijngemalen slibkorrels als brandstof bij de productie van cement. Hiermee heeft het Limburgse zuiveringsslib een milieuvriendelijke bestemming. 7 Een excursie duurt circa twee uur. U krijgt er uitleg over en inzicht in de problematiek van de afvalwatervervuiling. Ook maakt u een rondgang over het terrein van de zuiveringsinstallatie. Excursies op de rioolwaterzuiveringsinstallatie zijn gratis. Er gelden wel enkele spelregels: ~ een groep van minimaal 12 en maximaal 25 personen; ~ vanaf 10 jaar (groep 7 basisschool) en ~ tijdens kantoortijden (dus niet in het weekeinde of s avonds), aanvang uiterlijk uur. Groepen, zoals het voortgezet onderwijs, (overheids)organisaties, personeelsverenigingen, vrouwenverenigingen, industriële kringen of buurtverenigingen zijn van harte welkom. Dichtbij huis Als u een zuiveringsinstallatie in uw eigen omgeving wilt bezoeken, dan kunt u in Noord-Limburg kiezen uit de locaties Gennep, Venlo, Weert of Roermond. Bellen maar! Voor het maken van een excursie-afspraak kunt u een sturen aan excursie@wpm.nl, met uw naam, telefoonnummer en voorkeursdatum voor de excursie(s). Wij nemen dan zo spoedig mogelijk contact met u op. Of bel met het waterschap: ~ Droge voeten, voldoende en schoon water ~ Waterschap Peel en Maasvallei is verantwoordelijk voor het beheer van het water in beken, sloten en vennen in Noord- en Midden-Limburg (van Mook tot Roermond). Verder beschermen we burgers en bedrijven tegen wateroverlast door beheer en onderhoud van de kades langs de Maas. En we zuiveren afvalwater van burgers en bedrijven. Onze doelstellingen blinken uit in eenvoud: zorgen voor droge voeten, voldoende en schoon water. Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas (het waterschap voor Zuid-Limburg) hebben samen het Waterschapsbedrijf Limburg opgericht. Dit bedrijf zuivert in opdracht van de twee waterschappen het afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties, verstrekt en controleert lozingsvergunningen en verstuurt de belastingaanslagen. Door deze samenwerking kan er beter en goedkoper worden gewerkt.

5 Waterschap Peel en Maasvallei Drie Decembersingel 46, Venlo-Blerick Postbus 3390, 5902 RJ Venlo T F E info@wpm.nl I (Eind)redactie: afdeling Communicatie, Waterschap Peel en Maasvallei Foto s: Gé Hirdes, Ger Moonen, archief Waterschapsbedrijf Limburg en Waterschap Peel en Maasvallei Ontwerp: Imagro BV, Ottersum

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we

Nadere informatie

Handleiding. Afvalwaterzuivering. Uitleg Samenvatting Test jezelf

Handleiding. Afvalwaterzuivering. Uitleg Samenvatting Test jezelf Handleiding Voorbereiding Organiseer eventueel een excursie naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie in de directe omgeving. Deze excursie kan worden gepland voorafgaand aan de behandeling van dit Bloq,

Nadere informatie

Lespakket Bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016

Lespakket Bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Lespakket Bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Rioolwaterzuivering (RWZI) Misschien fiets je weleens langs een rioolwaterzuivering (RWZI) of heb je ooit een bezoek gebracht. Waterschap Aa en Maas heeft

Nadere informatie

Werkblad voor de leerling

Werkblad voor de leerling Werkblad voor de leerling werken aan zuiver water 1. Kies het juiste antwoord Water uit een gemengd rioolstelsel dat op de RWZI wordt verwerkt is: 1. regenwater 2. huishoudelijk afvalwater 3. een mengsel

Nadere informatie

Werkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT

Werkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT Werkstuk Techniek Rioolwaterzuiveringsinstallaties Bron foto: www.wve.nl Bron foto: www.wve.nl Werkstuk gemaakt door: Anoniem Samantha (op van eigen de verzoek) Maat Bert Bert van van Naamen Naamen Klas:

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

Uw straat gaat open. vanwege werkzaamheden aan het riool

Uw straat gaat open. vanwege werkzaamheden aan het riool Uw straat gaat open vanwege werkzaamheden aan het riool DIENST Wijken Van lozen naar rioleren Afvalwater werd vroeger gewoon in sloten, grachten en rivieren geloosd. Dat was toen geen probleem. Water heeft

Nadere informatie

Werkblad voor de leerling

Werkblad voor de leerling Werkblad voor de leerling werken aan zuiver water. Kies het juiste antwoord Water uit een gemengd rioolstelsel dat op de WZ wordt verwerkt is:. regenwater. huishoudelijk afvalwater. een mengsel van huishoudelijk

Nadere informatie

Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016

Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Vragen/opdrachten voorafgaand aan het bezoek Vraag 1 Grof vuil halen we met een rooster uit het afvalwater. Noem 4 dingen die je verwacht

Nadere informatie

Aquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN

Aquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING Aquafin - leerpakket NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag? l 1. 120 liter l 2. 80 liter l 3. 200 liter 2.

Nadere informatie

zo doet u dat! Regenwater afkoppelen? De gemeente voert in uw buurt een afkoppelproject uit. U kunt meedoen door de regenwaterafvoer

zo doet u dat! Regenwater afkoppelen? De gemeente voert in uw buurt een afkoppelproject uit. U kunt meedoen door de regenwaterafvoer gemeente Ede november 2007 Regenwater afkoppelen? zo doet u dat! De gemeente voert in uw buurt een afkoppelproject uit. U kunt meedoen door de regenwaterafvoer van uw dak af te koppelen. Of u bent dit

Nadere informatie

Schoner water in sloten en plassen Maatregelen voor een betere waterkwaliteit

Schoner water in sloten en plassen Maatregelen voor een betere waterkwaliteit Schoner water in sloten en plassen Maatregelen voor een betere waterkwaliteit We leven in een land vol water. Daar genieten we van. We zwemmen, vissen, besproeien de tuin, varen in bootjes en waarderen

Nadere informatie

Aquafin leerpakket Lager onderwijs. 1. Verbind wat bij elkaar past. 2. Zoek het antwoord in het stripverhaal. werken aan zuiver water

Aquafin leerpakket Lager onderwijs. 1. Verbind wat bij elkaar past. 2. Zoek het antwoord in het stripverhaal. werken aan zuiver water or o v d a l b Werk eerling de l werken aan zuiver water 1. Verbind wat bij elkaar past RWZI Naam van de Vlaamse waterzuiveringsmaatschappij Drinkwater Oppervlaktewater Grondwater Leidingwater uit de kraan

Nadere informatie

Aquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN

Aquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING Aquafin - leerpakket NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag? 1. 120 liter 2. 80 liter 3. 200 liter 8. Waar komt

Nadere informatie

Aquafin leerpakket Lager onderwijs. 1. Verbind wat bij elkaar past. 2. Zoek het antwoord in het stripverhaal. werken aan zuiver water

Aquafin leerpakket Lager onderwijs. 1. Verbind wat bij elkaar past. 2. Zoek het antwoord in het stripverhaal. werken aan zuiver water or o v d a l b Werk eerling de l werken aan zuiver water. erbind wat bij elkaar past RWZI Leidingwater uit de kraan Naam van de laamse waterzuiveringsmaatschappij fkorting van rioolwaterzuiveringsinstallatie

Nadere informatie

MILIEUJAARVERSLAG 2002. Van het zuiverste water

MILIEUJAARVERSLAG 2002. Van het zuiverste water Van het zuiverste water Milieujaarverslag 2002 Schoon water: voor nu en later Toen het Zuiveringschap Limburg in 1973 werd opgericht, was het belangrijkste waterkwaliteitsprobleem de rechtstreekse lozing

Nadere informatie

De Friese Waterketen: samen besparen!

De Friese Waterketen: samen besparen! De Friese Waterketen: samen besparen! Weet u het antwoord? Drinkwater; waar halen we dit vandaan? Hoeveel water gebruikt u per dag? Auto naar de wasstraat of zelf wassen? Waterbelasting, rioolheffing,

Nadere informatie

Waarom zijn putdeksels rond? Over krokodillen, witte schapen en wc-papier in het riool.

Waarom zijn putdeksels rond? Over krokodillen, witte schapen en wc-papier in het riool. Waarom zijn putdeksels rond? Over krokodillen, witte schapen en wc-papier in het riool. Vroeger waren alle putdeksels vierkant. Tegenwoordig zijn ze vrijwel allemaal rond. Want een vierkante deksel kan

Nadere informatie

Wat weet je van water?

Wat weet je van water? Vragenset Wat weet je van water? Genoeg schoon water voor iedereen www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Wat weet jij van (schoon) water? Het waterschap zorgt voor

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Water

Praktische opdracht ANW Water Praktische opdracht ANW Water Praktische-opdracht door een scholier 2120 woorden 23 december 2002 6 48 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud Inleiding Korte uitleg Wat is en doet een hoogheemraadschap? Wat is

Nadere informatie

Aftekenlijst

Aftekenlijst Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Ik en water

Nadere informatie

Rioolverstopping voorkomen en verhelpen

Rioolverstopping voorkomen en verhelpen Een verstopte riolering komt altijd ongelegen. U weet vaak niet direct wat de oorzaak is en waar de verstopping zit. In deze folder kunt u lezen hoe u een verstopping herkent en voorkomt, maar ook wat

Nadere informatie

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d.23-06-2017. We werden rond 14.00 uur verwelkomd door de heren Dick v.d.outenaar, die als spreker optrad, samen met Arjan Buitenhuis

Nadere informatie

Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden

Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden gemeente Ede Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden U woont in een gebied waar het huishoudelijk afvalwater via een pompput op de drukriolering wordt geloosd. Omdat de werking van drukriolering

Nadere informatie

GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, p.

GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, p. 4* Z 6 - c 87 GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, 1973. - 5 p. ; 30 cm Informatie inzake de financiering der waterzuivering.

Nadere informatie

Waterschapsbelasting 2015

Waterschapsbelasting 2015 Waterschapsbelasting 2015 uw bijdrage aan droge voeten en schoon water Het hoogheemraadschap van Rijnland zorgt voor droge voeten en schoon water, en dat kost geld. Om alles te kunnen bekostigen, zijn

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie

Nadere informatie

Het riool. Wat te doen bij verstoppingen en hoe werkt het riool?

Het riool. Wat te doen bij verstoppingen en hoe werkt het riool? Het riool Wat te doen bij verstoppingen en hoe werkt het riool? Rioolverstopping? Wat is een verstopping? Er is een verstopping als water in uw huis niet meer weg kan. U merkt dat bijvoorbeeld doordat

Nadere informatie

Riolering 120 kilometer

Riolering 120 kilometer De gemeente Leiderdorp heeft 120 kilometer riolering onder de grond 1. 108 km vrijverval, waarvan ca. 80 km. gemengd riool en 28 km. (verbeterd-) gescheiden stelsel. 2. 12 km drukriolering. Vrijverval

Nadere informatie

Hoe werkt de rioolwaterzuivering. Amersfoort? Waterschap zuivert afvalwater uit: Amersfoort Leusden Bunschoten

Hoe werkt de rioolwaterzuivering. Amersfoort? Waterschap zuivert afvalwater uit: Amersfoort Leusden Bunschoten Hoe werkt de rioolwaterzuivering Amersfoort? Waterschap zuivert afvalwater uit: Amersfoort Leusden Bunschoten Waterschap Vallei & Eem werkt aan schoner water Tot het begin van de jaren zeventig ging de

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over afkoppelen

Veelgestelde vragen over afkoppelen 1 Veelgestelde vragen over afkoppelen Inhoudsopgave 1. Wat is afkoppelen?... 2 2. Waarom afkoppelen?... 2 3. Afkoppelen, hoe werkt dat?... 3 4. Wanneer wordt mijn straat afgekoppeld?... 3 5. Welk beleid

Nadere informatie

Regenwater in de tuin

Regenwater in de tuin Regenwater in de tuin Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? Minder wateroverlast Een klimaatvriendelijke tuin Voorkom verdroging Wateroverlast door verandering van het klimaat Het is goed om te weten dat gemeenten,

Nadere informatie

AFSCHAFFING MET GROTE GEVOLGEN

AFSCHAFFING MET GROTE GEVOLGEN n Septische put AFSCHAFFING MET GROTE GEVOLGEN Vroeger hadden de meeste huizen een septische put. Die was nodig om het huishoudelijk afvalwater enigszins te zuiveren voordat het in de grachten of beek

Nadere informatie

Beleid gemeente De Marne bij verstoppingen van riolering - Riolering en water. vastgesteld in B&W d.d. 20 november 2007. Leens, oktober 2007

Beleid gemeente De Marne bij verstoppingen van riolering - Riolering en water. vastgesteld in B&W d.d. 20 november 2007. Leens, oktober 2007 Beleid gemeente De Marne bij verstoppingen van riolering - Riolering en water vastgesteld in B&W d.d. 20 november 2007 Leens, oktober 2007 A.S. Zwart Pol Medew. afd. Gemeentewerken Inhoudsopgave 1. Inleiding.

Nadere informatie

Wijzer over water in Zuid- en Midden-Limburg

Wijzer over water in Zuid- en Midden-Limburg Wijzer over water in Zuid- en Midden-Limburg Wat doet Waterschap Roer en Overmaas? Draag zelf bij aan schoon water! Tips en leuke gratis apps Wat doet Waterschap Roer en Overmaas? In Zuid- en Midden-Limburg

Nadere informatie

Brabantwater en uw kraanwater

Brabantwater en uw kraanwater Brabantwater en uw kraanwater Uw kraanwater wordt geleverd door Brabant Water. Wij winnen en zuiveren grondwater, wat u later als drinkwater van hoge kwaliteit uit de kraan haalt. In totaal maken 2,4 miljoen

Nadere informatie

Les 3 - Het waterschap

Les 3 - Het waterschap Les 3 - Het waterschap Inleiding Weet jij wat een waterschap is? Het is eigenlijk best een vreemd woord. Dat het over water gaat is wel duidelijk, maar wat is dan een schap Denk eens aan het woord maatschappij.

Nadere informatie

Lespakket. Rioolwaterzuivering. Genoeg schoon water voor iedereen. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lespakket. Rioolwaterzuivering. Genoeg schoon water voor iedereen. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lespakket Rioolwaterzuivering Genoeg schoon water voor iedereen www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lespakket Rioolwaterzuivering Informatie voor de leerkracht Het

Nadere informatie

Het regent, het regent

Het regent, het regent Het regent, het regent Wat te doen bij een veranderend klimaat? Naam: Stefan Meijer (gemeente Heiloo) en Hartger Griffioen (LNH) Datum: donderdag 15 januari 2015 Even voorstellen Stefan Meijer 37 jaar

Nadere informatie

Regenwater in de tuin. Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder

Regenwater in de tuin. Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder in de tuin Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder Wateroverlast door verandering van het klimaat Een wadi is een verlaging in een grasveld of tuin, waar water

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

Sterke dijken. veilig wonen en werken

Sterke dijken. veilig wonen en werken Sterke dijken veilig wonen en werken Bij mijn vaste rondje op de dijk viel mij weer op hoe bijzonder het eigenlijk is. Aan de ene kant de rivier, aan de andere kant ons dorp. Bij hoogwater is dat extra

Nadere informatie

Waterhuishouding in de Contreie

Waterhuishouding in de Contreie Waterhuishouding in de Contreie Water speelt een belangrijke rol in de Contreie. Er is bij de ontwikkeling van deze woonwijk gekozen om het regenwater of te infiltreren in de bodem of hiermee de omliggende

Nadere informatie

Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd

Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Schoon water Afdrukken pagina 2-23 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

Waterschapsbedrijf Limburg Kwaliteit en samenwerking maken het verschil

Waterschapsbedrijf Limburg Kwaliteit en samenwerking maken het verschil Waterschapsbedrijf Limburg Kwaliteit en samenwerking maken het verschil Technologisch jaarverslag 2011 ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 Is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? wateroverlast. Een klimaatvriendelijke

Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? wateroverlast. Een klimaatvriendelijke in de tuin Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? Minder wateroverlast Een klimaatvriendelijke tuin Subsidie Wateroverlast door verandering van het klimaat Het is goed om te weten dat gemeenten, samen met waterschappen,

Nadere informatie

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen 2015 Wandelen voor Water Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, Twenterand, Wierden, samen met Wilde Ganzen Wat gaan we vandaag doen? Wat is Wandelen voor Water? Hoe is het eigenlijk bij ons? Voor

Nadere informatie

is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001

is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 Het Technologisch jaarverslag is een uitgave van het Waterschapsbedrijf Limburg

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2013

Publieksmilieujaarverslag 2013 Publieksmilieujaarverslag 2013 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2014

Publieksmilieujaarverslag 2014 Publieksmilieujaarverslag 2014 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Stimuleringsregeling afkoppelen bestaand verhard oppervlak 2002 Zuiveringschap Limburg en beslisbomen verantwoord afkoppelen van regenwater

Stimuleringsregeling afkoppelen bestaand verhard oppervlak 2002 Zuiveringschap Limburg en beslisbomen verantwoord afkoppelen van regenwater RELATIEBLAD VAN HET ZUIVERINGSCHAP LIMBURG Stimuleringsregeling afkoppelen bestaand verhard oppervlak 2002 Zuiveringschap Limburg en beslisbomen verantwoord afkoppelen van regenwater Stimuleringsregeling

Nadere informatie

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Bergen van water in de buurt 3 1.2 Schoon oppervlaktewater in de wijk 4 1.3 Wat u kunt doen 5 2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater 7 2.1 Van regenton 8 2.2 naar tuinbeek

Nadere informatie

Lespakket Water. Instructieblad groep 5-8. Inhoud pakket: Lessuggesties: Achtergrondinformatie Instructieblad groep 5-8

Lespakket Water. Instructieblad groep 5-8. Inhoud pakket: Lessuggesties: Achtergrondinformatie Instructieblad groep 5-8 Lespakket Water Instructieblad groep 5-8 Inhoud pakket: Achtergrondinformatie Instructieblad groep 5-8 Materialen van het pakket: * 2 plastic potten * 1 potje melk * 1 potje met thee * 1 potje met broodkorstjes/

Nadere informatie

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen. 5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge

Nadere informatie

W A T E R Z U I V E. H o e w o r d t w a t e r g e z u i v e r d? In opdracht van. Chr.mavo De Saad. w e r k s t u k. s e c t o r.

W A T E R Z U I V E. H o e w o r d t w a t e r g e z u i v e r d? In opdracht van. Chr.mavo De Saad. w e r k s t u k. s e c t o r. s e c t o r w e r k s t u k Datum: 17-12-2010 W A T E R Z U I V E R E N H o e w o r d t w a t e r g e z u i v e r d? In opdracht van Chr.mavo De Saad O p g e s t e l d d o o r : R o n a l d K o s t e r

Nadere informatie

Regenwater leid je niet om de tuin!

Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater is te waardevol om direct het riool in te laten lopen. Vang het op en gebruik het goed. Kijk voor tips op www.denhaag.nl/water Regenwater leid je niet om

Nadere informatie

Gescheiden riolering voor bestaande woningen

Gescheiden riolering voor bestaande woningen Gescheiden riolering voor bestaande woningen een geschenk uit de hemel gebruik je nuttig. Daarom houden we hemelwater en afvalwater graag apart. WaT uit de hemel komt, hoort niet In de riolering Water

Nadere informatie

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,

Nadere informatie

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver Mobiele waterzuivering voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver ing Afvalwater zuiveren voor de deur Afvalwater zuiveren voor de deur? Niet

Nadere informatie

Deze gebruikershandleiding is bedoeld als algemene richtlijn voor het juiste gebruik van uw IBA.

Deze gebruikershandleiding is bedoeld als algemene richtlijn voor het juiste gebruik van uw IBA. Deze gebruikershandleiding is bedoeld als algemene richtlijn voor het juiste gebruik van uw IBA. Voor het melden van storingen aan de IBA die niet kunnen wachten kunt u contact opnemen met de storingsdienst

Nadere informatie

Infiltratievoorziening Stadshagen

Infiltratievoorziening Stadshagen betrokken Gemeente Zwolle Afd. Civiel en Groen Stadskantoor Lübeckplein 2 Postbus 10007 8000 GA Zwolle M.Heideveld@zwolle.nl www.zwolle.nl Infiltratievoorziening Stadshagen Programma van eisen Versie Stadshagen

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

KLAAR VOOR DE TOEKOMST Uitbreiding rwzi Meppel

KLAAR VOOR DE TOEKOMST Uitbreiding rwzi Meppel Waterschap Reest en Wieden P r e s e n t P r e s s Bezoekadres Blankenstein 540 7943 PA Meppel Postadres Postbus 120 7940 AC Meppel Overige gegevens T (0522) 27 67 67 F (0522) 27 67 99 E waterschap@reestenwieden.nl

Nadere informatie

Inleiding 4. Energie en MJA 15 Biogas Elektriciteit Aardgas Meerjarenafspraken energie-efficiency (MJA) Chemicaliën 16

Inleiding 4. Energie en MJA 15 Biogas Elektriciteit Aardgas Meerjarenafspraken energie-efficiency (MJA) Chemicaliën 16 Technologisch jaarverslag 2009 Inhoud Pagina Inleiding 4 Ontwikkelingen, ambities en plannen 6 Innovatieprojecten Zuiveringsbedrijf Onderzoek naar thermische hydrolyse en vergisting van slib op de rwzi

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

leeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren

leeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren Schijndel leeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren Schijndel leeft met water Door veranderende weersomstandigheden en toekomstige ontwikkelingen in de waterwetgeving, moet iedere gemeente een

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 2. Water is een wonder. 3. De kringloop van het water 4. Zoet, zout of brak 5. Drinkwater 6. Liter na liter

inhoud 1. Inleiding 2. Water is een wonder. 3. De kringloop van het water 4. Zoet, zout of brak 5. Drinkwater 6. Liter na liter Water inhoud 1. Inleiding 3 2. Water is een wonder. 4 3. De kringloop van het water 5 4. Zoet, zout of brak 6 5. Drinkwater 7 6. Liter na liter 9 7. Water in de wereld 10 8. Zuinig met water 11 9. Water

Nadere informatie

Wat doet het waterschap?

Wat doet het waterschap? Werken aan water Waterschap De Dommel werkt aan schoon, veilig en voldoende water in Midden-Brabant. Hier zorgen 360 medewerkers dat de inwoners in dit gebied kunnen genieten van de prachtige beken zoals

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2016

Publieksmilieujaarverslag 2016 Publieksmilieujaarverslag 2016 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

WERKBUNDEL WATER & WATERZUIVERING

WERKBUNDEL WATER & WATERZUIVERING WERKBUNDEL WATER & WATERZUIVERING Naam:. Klas: In deze werkbundel zitten 4 hoeken. De spelhoek, de doehoek, de leerhoek en de leeshoek. In elke hoek moet je eerst de opdrachtenkaart lezen. Daarna volg

Nadere informatie

Doel: Je leert van alles over het riool. Uitleg opdracht

Doel: Je leert van alles over het riool. Uitleg opdracht Thema: Ter land, ter zee en in de lucht aardrijkskunde Nederland Water Moeilijkheid: *** Tijdsduur: **** Juf Carolien Het riool in Doel: Je leert van alles over het riool. Uitleg opdracht Ga naar: http://www.nietinhetriool.nl/indeklas/

Nadere informatie

AFKOPPELING OP PRIVAAT DOMEIN

AFKOPPELING OP PRIVAAT DOMEIN Wegen en riolering Architectuur Betonstudies Landmeten Veiligheidscoördinatie STUDIEBUREAU Ir. Jonckheere BVBA INFOBROCHURE AFKOPPELING OP PRIVAAT DOMEIN Info voor eigenaars van woningen waar een gescheiden

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2017

Publieksmilieujaarverslag 2017 Publieksmilieujaarverslag 2017 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

watermanagement Alles over uw rioolaansluiting informatie voor eigenaren van woningen of andere panden

watermanagement Alles over uw rioolaansluiting informatie voor eigenaren van woningen of andere panden watermanagement Alles over uw rioolaansluiting informatie voor eigenaren van woningen of andere panden Waarom deze folder? Iedere woning en elk bedrijf in Rotterdam hebben een aansluiting op de gemeentelijke

Nadere informatie

Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater

Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater - Rode vlak is Brussel uitvergroten heel wat water in Brussel, zie blauwe lijntjes. - Is er een waterloop in de buurt van je school? Waar ligt je school

Nadere informatie

LIMBURG WATERSCHAPSBEDRI-JF. Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas

LIMBURG WATERSCHAPSBEDRI-JF. Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas WATERSCHAPSBEDRI-JF donderdag 1 maart12 Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Huidige situatie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Presentatie Wateroverlast. AOC Oost Almelo

Presentatie Wateroverlast. AOC Oost Almelo Presentatie Wateroverlast AOC Oost Almelo Inhoud - Intro wateroverlast - Afbeeldingen wateroverlast - Opdracht 1 Oorzaken wateroverlast - Oorzaken wateroverlast - Mogelijk oorzaken - Opdracht 2 Oplossingen

Nadere informatie

Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater

Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater Doel expo = we volgen de reis van het kraantjeswater - Rode vlak is Brussel uitvergroten heel wat water in Brussel, zie blauwe lijntjes. - water in de stad trek leven (planten en dieren) naar de stad =

Nadere informatie

Beter omgaan met hemelwater

Beter omgaan met hemelwater Beter omgaan met hemelwater Informatie over het afkoppelen van het dakoppervlak Wat kunt u doen? Van alles eigenlijk. Een van de gemakkelijkste dingen die u gewoon thuis kunt doen, is de regenpijp doorzagen.

Nadere informatie

7.9. Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september keer beoordeeld

7.9. Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1925 woorden 8 september 2010 7.9 13 keer beoordeeld Vak ANW Water Drinkwater Drinkwater ( H2O ) is nodig voor het in leven houden van de mensen. Zonder water/ drinkwater krijgen

Nadere informatie

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)

Nadere informatie

Gescheiden riolering voor bestaande woningen

Gescheiden riolering voor bestaande woningen Gescheiden riolering voor bestaande woningen een geschenk uit de hemel gebruik je nuttig. Daarom houden we hemelwater en afvalwater graag apart. WaT uit de hemel komt, hoort niet In de riolering Water

Nadere informatie

SCHOON EN VEILIG WATER

SCHOON EN VEILIG WATER SCHOON EN VEILIG WATER Publicatie Afvalwater 2011 U staat er vast niet dagelijks bij stil wat er allemaal voor nodig is om het afvalwater en regenwater in te zamelen, te transporteren en te zuiveren.

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2015

Publieksmilieujaarverslag 2015 Publieksmilieujaarverslag 2015 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Het afkoppelen van regenwater

Het afkoppelen van regenwater Het afkoppelen van regenwater Op deze pagina s vindt u informatie over: - waarom water een belangrijke rol speelt in de Vlindervallei en omgeving - het doen en laten rond het watersysteem - zelf aan de

Nadere informatie

Euralcodes van het verwerkingsproces van luierafval middels een thermische drukhydrolyse installatie

Euralcodes van het verwerkingsproces van luierafval middels een thermische drukhydrolyse installatie Griffioenlaan 2 3526 LA UTRECHT Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 088 7971111 www.rijkswaterstaat.nl Contactpersoon Bas van Huet Adviseur Euralcodes van het verwerkingsproces van luierafval middels een thermische

Nadere informatie

WATERSCHAP HUNZE EN AA S IBA JAARVERSLAG IBA 015

WATERSCHAP HUNZE EN AA S IBA JAARVERSLAG IBA 015 WATERSCHAP HUNZE EN AA S IBA JAARVERSLAG 2015 IBA 015 Individuele Behandeling Afvalwater (IBA s) Jaarlijks overzicht over de werking van de IBA s 2015 Waterschap Hunze en Aa s IBAJAARVERSLAG2015 1 In landelijk

Nadere informatie

nme-les voor groep 5/6 Het raadsel van Rio de excursie

nme-les voor groep 5/6 Het raadsel van Rio de excursie nme-les voor groep 5/6 Het raadsel van Rio de excursie Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Leerdoelen en inhoud lesproject... 5 3. Organisatie van de les...8 Bijlagen A. Instructie voor de begeleiders...13

Nadere informatie

Miezeren of plenzen...

Miezeren of plenzen... Miezeren of plenzen... voor elke bui de juiste aanpak Voor onze beleving én de manier waarop we met regen (moeten) omgaan, maakt het uit hoeveel water er naar beneden komt. Die hoeveelheid kan per bui

Nadere informatie

WAT BIED BORALIT AAN?

WAT BIED BORALIT AAN? WAT BIED BORALIT AAN? Boralit bied 2 systemen aan. Een intensief en een extensief systeem. Wat is het verschil? Bij een intensief systeem wordt er zuurstof in de zuivering geblazen door middel van een

Nadere informatie

Mijn koeien moeten zo vroeg mogelijk in het voorjaar de wei in

Mijn koeien moeten zo vroeg mogelijk in het voorjaar de wei in 4 Mijn koeien moeten zo vroeg mogelijk in het voorjaar de wei in Het land mag niet te droog of te nat zijn Het hoogheemraadschap van Rijnland zorgt voor het juiste waterpeil 5 De taak Het hoogheemraadschap

Nadere informatie

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water.

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water. Water Zonder water kun niet Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te plassen

Nadere informatie