VII - C Programma Opgroeien & Ontwikkelen

Transcriptie

1 Voorstel GEMEENTERAAD VII - C Stuknummer Programma Programma Opgroeien & Ontwikkelen Programma Corsanummer Opgroeien & Ontwikkelen Onderwerp Enschede Toekomst leerlingenvervoer 11 december 2012 Wij stellen u voor te besluiten tot 1. Uit de in dit voorstel omschreven opties te kiezen voor scenario 3 voor aanscherping van de regeling leerlingenvervoer. 2. De indicatiestelling voor aangepast vervoer vast te stellen conform de in dit raadsvoorstel beschreven wijze, waarbij externe toetsing mogelijk is. 3. Het vervoer t.b.v. de gymnastieklessen en t.b.v. het schoolzwemmen te handhaven met strikte toepassing van de voorwaarden. 4. In de verordening Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013 een overgangsregeling voor het schooljaar op te nemen. 5. De verordening "Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013" vast te stellen. 6. De effecten van de verordening "Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013" direct na afloop van het schooljaar te evalueren en daar in september 2015 aan de gemeenteraad over te rapporteren. Toelichting op het voorstel 1. Relatie met programma/beleidskader/wettelijke taak/bestuurlijke geschiedenis Om budgettaire en inhoudelijke redenen is het noodzakelijk kritisch te kijken naar het beleidsmatig kader m.b.t. het leerlingenvervoer. Dit met als doel te komen tot een nieuwe verordening en beleidsregels voor het leerlingenvervoer vanaf het schooljaar In dit voorstel wordt aangegeven aan welke knoppen binnen de regelgeving gedraaid kan worden om meer tegemoet te komen aan de uitgangspunten: zelfredzaamheid en ondersteuning zo licht mogelijk. Daarbij wordt ook aangegeven welke mogelijkheden tot besparingen hierdoor tot stand kunnen komen. Wanneer we het huidig beleidskader en de verordening als uitgangspunt blijven nemen, ontstaat er vanaf 2014 een tekort van ,-. Door keuzes te maken kan dit tekort gedeeltelijk worden teruggedrongen. Op 26 november 2012 is de toekomst van het leerlingenvervoer besproken in de Stedelijke Commissie. Wij leggen u hierbij een n.a.v. die bespreking aangepast voorstel voor. Bij dit voorstel is ook een overzicht van tijdens de behandeling in de commissie besproken technische vragen toegevoegd. 2. Situatieschets, probleemstelling, doelstelling Dit raadsvoorstel beperkt zich tot een beknopte toelichting op de huidige regeling en de keuzemogelijkheden voor de toekomst. Een uitgebreidere beschrijving is opgenomen in de bijgevoegde notitie Talenten Onderweg. Als bijlage bij dit raadsvoorstel treft u ook aan de hand-out van de presentatie, zoals gegeven bij de raadsinformatiebijeenkomst van 4 oktober jl. over de regeling leerlingenvervoer en de mogelijke keuzes. Leerlingenvervoer algemeen De regeling leerlingenvervoer heeft als doel de toegankelijkheid van het onderwijs te waarborgen. Wetgeving verplicht de gemeente om, onder bepaalde voorwaarden, de kosten van het vervoer te vergoeden. De Gemeenteraad moet hiertoe een regeling (verordening) vaststellen. De belangrijkste voorwaarden om aanspraak te kunnen maken op de regeling zijn: als de dichtstbijzijnde toegankelijke school te ver weg is (wettelijk maximale norm is 6 kilometer, in Enschede geldt voor het grootste deel nu: 2 kilometer); als een leerling een lichamelijke, zintuiglijke, of verstandelijke handicap heeft waardoor hij/zij niet of niet zelfstandig naar school kan. Nadat is vastgesteld dat iemand recht heeft op vervoer wordt de bekostiging bepaald op basis van de meest passende vorm van vervoer. Hierbij is openbaar vervoer het uitgangspunt. Een beperking, maar ook eventuele onbereikbaarheid van openbaar vervoer of een te lange reistijd, kunnen redenen zijn waarom iemand niet van het openbaar vervoer gebruik kan maken; in die gevallen wordt aangepast vervoer geïndiceerd (taxi s, taxibusjes, grote schoolbussen e.d.).

2 De mogelijkheden tot aanpassing van de regelgeving In Enschede is in het verleden een ruimere regeling vastgelegd in de verordening dan volgens de wettelijke norm voorgeschreven wordt. Daarnaast is ook met de toepassing van de regelgeving ruimhartig omgegaan. In de bij dit voorstel gevoegde notitie Talenten Onderweg worden verschillende mogelijkheden voor aanpassingen van de regelgeving in beeld gebracht. Het gaat daarbij m.n. om mogelijkheden tot wijziging van het afstandscriterium en vervolgens de toewijzing van de vervoersvorm voor leerlingen die alleen op basis van het afstandcriterium in aanmerking komen voor leerlingenvervoer. Momenteel maken jaarlijks ongeveer 1200 leerlingen binnen Enschede gebruik van het leerlingenvervoer. Voor een grote groep van deze leerlingen (circa 700) heeft een strikte(re) toepassing van de wet geen, dan wel nauwelijks consequenties. Dit zijn de leerlingen met een lichamelijke, zintuiglijke, of verstandelijke beperking met een indicatie voor aangepast vervoer of openbaar vervoer met begeleiding. Leerlingenvervoer is daarbij volgens de wet noodzakelijk, deze leerlingen blijven buiten de discussie en ondervinden geen nadeel van de geschetste scenario s. Wijziging van het afstandscriterium en de bepaling van de vervoersvorm Wanneer een kind een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke handicap heeft, waardoor het niet zelfstandig met het openbaar vervoer kan reizen, geldt geen afstandscriterium. In alle overige gevallen is een van de voorwaarden om aanspraak te kunnen maken op leerlingenvervoer dat de meest passende school op minimaal 6 kilometer (wettelijk minimum) van het woonadres is gelegen. In Enschede geldt op dit moment voor de meeste onderwijssoorten een ruimere regeling, nl. een afstandscriterium van 2 kilometer. Bij de bepaling van de mogelijkheden tot wijziging van het afstandcriterium zijn in theorie alle afstanden mogelijk, zolang die afstand maar niet meer dan 6 kilometer is. In de bijgevoegde notitie Talenten Onderweg zijn de gevolgen van een keuze voor 3, 4 en 6 kilometer uitgewerkt. Vervolgens is het zo dat indien de verordening en de wet strikt worden toegepast leerlingen die alleen op basis van de afstand recht hebben op leerlingenvervoer (en dus geen beperking, met indicatie voor aangepast vervoer) in principe ten hoogste een vergoeding voor het OV hoeft te worden toegekend. Voor kinderen tot 9 jaar moeten daarbij ook de OV-kosten voor een begeleider vergoed worden. In Enschede maakt een groot deel van deze leerlingen op dit moment gebruik van aangepast vervoer. In de notitie Talenten Onderweg zijn t.a.v. de passende vervoersvorm diverse mogelijkheden uitgewerkt, waarbij ook is aangegeven dat daarop meerdere varianten mogelijk zijn. Gecombineerd zijn de in de notitie uitgewerkte keuzemogelijkheden eerst verwerkt in een 4-tal scenario s (ook hiervoor geldt dat meer scenario s denkbaar zijn). Samengevat zijn de effecten op leerlingenaantallen en financiën voor deze 4 scenario s als volgt: Scenario s km, > 9 jr in OV 4 km, alle lft in OV 6 km > 9 jr in OV 6 km alle lft in OV Leerl. met onverkort recht Leerl. geen recht meer op llv Leerl. met OV als vervoersvorm bezuinigingsmogelijkheid * * in het voorstel van 30 oktober 2012 is abusievelijk een bedrag van ,- opgenomen N.B. de uitwerking van de effecten (zowel wat betreft financiën als wat betreft aantallen leerlingen) zijn aannames mede gebaseerd op ervaringscijfers, toegepast op het huidige bestand (peildatum juni 2012). Op uw verzoek zijn in dit voorstel, mede n.a.v. de bespreking in de Stedelijke Commissie van 26 november 2012, twee scenario s toegevoegd. Scenario s die uitgaan van het vervoer zoveel mogelijk met grote schoolbussen voor leerlingen die geen indicatie voor aangepast vervoer hebben (dus alleen op basis van. het afstandscriterium in aanmerking komen voor leerlingenvervoer). Scenario 5: Het organiseren en bekostigen van vervoer met grote schoolbussen voor al die leerlingen die alleen op grond van het afstandscriterium in aanmerking komen (en dus geen indicatie hebben voor aangepast vervoer op grond van een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking). Scenario 6, de variant die tijdens de inspraak door de SBO-scholen als variant is aangegeven: Het organiseren en bekostigen van vervoer met grote schoolbussen voor alleen de leerlingen van de 3 SBOscholen, die alleen op grond van het afstandscriterium in aanmerking komen (en dus geen indicatie hebben voor aangepast vervoer op grond van een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking). Waarbij leerlingen uit groep 8 allemaal met het Openbaar Vervoer gaan. Met de betrokken SBO- scholen is afgestemd welke uitgangspunten gehanteerd worden m.b.t. aanvangstijden van scholen, het combineren van leerlingen, opstapplaatsen, begeleiding e.d. De volledige lijst uitgangspunten is opgenomen in de notitie Talenten Onderweg.

3 In onderstaand overzicht zijn de besparingsmogelijkheden weergegeven voor de kilometergrenzen van 2, 3 en 4 km. Uitwerking voor de kilometergrens van 6 km. levert vanwege het geringe aantal te vervoeren leerlingen dusdanige efficiencynadelen op dat deze niet is opgenomen. 2 km 3 km 4 km Scenario 5 Bezuinigingsmogelijkheid Scenario 6 Bezuinigingsmogelijkheid , NB genoemde bedragen bij 3km en 4 km zijn inclusief de bedragen die bezuinigd worden door ophoging van de km grens, hierdoor vervalt voor een aantal leerlingen het recht op vervoer. Voorstel: te kiezen voor scenario 3 In het collegevoorstel van 30 oktober hebben wij u voorgesteld te kiezen voor scenario 4. Scenario 4 komt het meest tegemoet aan de ambitie: het vergroten van zelfredzaamheid van ouders en kinderen, het alleen ondersteunen indien nodig, zo licht en zo nabij mogelijk. Daarnaast kent dit scenario de grootste besparingsmogelijkheid en komt dit het meest overeen met de wettelijk norm Bij de behandeling van de Programmabegroting op 12 november 2012 heeft uw raad een amendement leerlingenvervoer aangenomen om meer mogelijkheden te hebben voor het vervoer naar school voor kinderen onder de 9 jaar die buiten de kilometergrens wonen. In aansluiting op dit amendement stellen wij u daarom met onderhavig voorstel voor te kiezen voor scenario 3, d.w.z. het afstandscriterium naar 6 kilometer en leerlingen vanaf 9 jaar die niet (cf. de daarvoor geldende regelgeving) zijn geïndiceerd voor aangepast vervoer, in aanmerking te laten komen voor een OV-vergoeding of een fietsvergoeding Wijze van indicatiestelling Tot op heden werd een aanvraag voor leerlingenvervoer voornamelijk gebaseerd op het schooladvies. Dat wil zeggen dat vervoersadviezen van scholen door ons onverkort werden overgenomen. Nu we de kilometergrenzen gaan optrekken en kritischer kijken naar de meest passende vervoersvorm wordt het nog belangrijker om een eenduidige, objectieve indicatiestelling voor vervoersadviezen vast te leggen, waarbij ook de mogelijkheid van externe toetsing nadrukkelijk is ingebouwd. In de bijgevoegde notitie Talenten Onderweg is de voorgestelde werkwijze uitgebreid beschreven. Uit ervaringscijfers blijkt dat externe toetsing door een onafhankelijke instantie bij circa 1 op de 3 aanvragen aan de orde is. Dit zou een totale extra kostenpost van circa ,- per jaar kunnen betekenen. De gemiddelde kosten voor een leerling in het aangepast vervoer bedragen 2.000,- per jaar. Door strikte indicatiestelling zal het aantal leerlingen in het aangepast vervoer afnemen. De kosten van externe toetsing zijn verdisconteerd in de uitwerkingen van de besparingsmogelijkheden. Wij stellen u voor in de nieuwe regelgeving bepalingen op te nemen m.b.t. een eenduidige en objectieve indicatiestelling (met mogelijkheden tot externe toetsing) en deze bepalingen strikt toe te passen. Invoering/overgangsperiode De invoering van een nieuwe verordening zal voor een aantal leerlingen (grote) consequenties hebben. Dit geldt voor leerlingen die nu vervoerd worden op basis van het afstandcriterium van 2 kilometer, en die door de verhoging van dit afstandcriterium naar 6 kilometer geen recht meer hebben op leerlingenvervoer. Daarnaast geldt dit voor de leerlingen waarvoor de vervoersvorm wijzigt. Een overgangsperiode (m.b.t. het afstandscriterium en de vervoersvorm) voor bestaande gevallen kan bijdragen aan draagvlak voor wijziging, en daarnaast klachten en bezwaren verminderen. Een periode tot 1 augustus 2014 wordt daarbij redelijk geacht. In een nieuwe verordening wordt een hardheidsclausule opgenomen. Deze clausule geeft het College van B&W de mogelijkheid om in individuele gevallen in positieve zin af te wijken van de verordening, indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven Wij stellen u voor de aanpassingen in de regelgeving voor de leerlingen die nu al gebruik maken van het vervoer een overgangsregeling (m.b.t. het afstandscriterium en de vervoersvorm) tot de start van het schooljaar (d.w.z. 1 augustus 2014) vast te leggen. Het vervoer naar gymlessen en schoolzwemmen Naast het reguliere leerlingenvervoer kent de gemeente Enschede ook het vervoer van leerlingen t.b.v. gymlessen en schoolzwemmen. In Enschede wordt sinds jaar en dag het vervoer naar gym- en zwemlocaties bekostigd, waarbij de praktijk is dat vervoer bekostigd wordt wanneer de afstand tot de voorziening meer dan meter is en/of er grote verkeersbarrières zijn. In tegenstelling tot het reguliere leerlingenvervoer is het

4 gym- en zwemvervoer geen wettelijke taak. Het niet of beperkter aanbieden van deze vorm van vervoer zal op veel weerstand stuiten bij de betrokken scholen en zet de deelname aan gymlessen en schoolzwemmen onder druk. Bij het vervoer van leerlingen naar de gymlessen gaat het om leerlingen van De Bothoven en de Usselerschool, de totale kosten bedragen ca ,- (prijspeil 2012). De vervoerskosten t.b.v. het schoolzwemmen bedragen: ,- (prijspeil 2012). Wij stellen u voor bekostiging van deze vormen van vervoer te handhaven met strikte toepassing van de regelgeving. 3. Bevindingen uit de interactie met belanghebbenden Op 4 oktober jl. is voor de raadsleden een informatiebijeenkomst leerlingenvervoer georganiseerd over de toekomst van het leerlingenvervoer. Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst waren betrokkenen uit het veld aanwezig: vertegenwoordigers van ouders, vervoerders en onderwijsinstellingen. Raadsleden en externe betrokkenen zijn daarbij met elkaar in gesprek gegaan over de praktische gevolgen van de mogelijke keuzes t.a.v. het leerlingenvervoer. Tijdens deze bijeenkomst zijn de aspecten van leerlingenvervoer en de betekenis en de uitwerking daarvan op leerlingen besproken. Hierbij is ook de noodzaak tot het maken van kritische keuzes met de noodzakelijke aandacht voor zorgvuldige communicatie aan de orde geweest. Na de besluitvorming in het college over het voorstel aan de Raad, waarbij ook gevraagd wordt de verordening vast te stellen, is het voorstel op 5 november 2012 in het randprogramma van de Stedelijke Commissie technisch toegelicht. Voor de meest betrokken SBO-scholen is een informatiebijeenkomst gehouden. Voor alle betrokken scholen is op 6 december een bijeenkomst gehouden om de ontwikkelingen toe te lichten. Ook als de verordening is vastgesteld (streefdatum 1 januari 2013), moet er voortdurend aandacht zijn voor de communicatie en voorlichting richting ouders van leerlingen en de betrokken scholen. De Gehandicaptenraad heeft advies uitgebracht over de verordening Leerlingenvervoer gemeente Enschede Het advies van de Gehandicaptenraad is als bijlage bij dit voorstel gevoegd. In haar advies vraagt de Gehandicaptenraad aandacht voor de leerlingen die te maken krijgen met wijzigingen in de regelgeving en verzoekt het college om na één jaar na invoering met een evaluatie te komen. Wij stellen voor om een evaluatie uit te voeren direct na afloop van het schooljaar (dat wil zeggen na 2 jaar) en daar in september 2015 aan de gemeenteraad over te rapporteren. Op dat moment is de verordening voor bestaande leerlingen 1 jaar van toepassing geweest en voor nieuwe aanvragen 2 jaar. 4. Informeren over het vervolg Nieuwe aanvragen in het kader van de regeling leerlingenvervoer worden vanaf het schooljaar getoetst aan de nieuwe verordening. Voor bestaande gevallen gebeurt dit vanaf de start van het schooljaar Uw Raad zal via de reguliere IPC-cyclus geïnformeerd worden over de uitwerking van de nieuwe verordening en uiteraard eerder als daar aanleiding toe is. De nieuwe verordening dient mede als basis voor de aanbesteding van de nieuwe contracten voor het leerlingenvervoer (ingangsdatum nieuwe contracten: 1 augustus 2013). De voorbereidingen voor deze aanbesteding moeten begin 2013 worden gestart. Uw Raad wordt over de resultaten van deze aanbesteding geïnformeerd. 5. Financiële informatie Wanneer we het huidig beleidskader en de verordening als uitgangspunt blijven nemen (scenario 0), ontstaat er vanaf 2014 een tekort van circa ,- voor het leerlingenvervoer. In navolgende tabel worden de gevolgen voor het tekort per scenario aangegeven. Benodigde middelen Beschikbaar budget Tekort Scenario Scenario Scenario Scenario Scenario Scenario 5 (2 km) Scenario 5 (3 km) Scenario 5 (4 km) Scenario 6 (2 km) Scenario 6 (3 km) Scenario 6 (4 km) NB 1. Uitgangspunt is het begrotingsbedrag van 1,9 miljoen vanaf 2014 exclusief amendement

5 NB 2. Bij de uitwerking in de tabel zijn de gevolgen van de aanbesteding nog niet meegenomen. Door de keuze voor scenario 3 kan het tekort voor een deel worden teruggedrongen. Het tekort is (na de aanpassingen en overgangsregeling uit dit voorstel) becijferd op circa ,-. Na verwerking van het op 12 november jl. aangenomen amendement resteert ,- Zoals opgemerkt zijn de uiteindelijke kosten voor het leerlingenvervoer vanaf 2013 mede afhankelijk zijn van aanbestedingsresultaten (waarbij bijvoorbeeld ook gestegen brandstofprijzen e.d. een invloed hebben). De indicaties die vanuit de branche gegeven worden zijn dat de lijn m.b.t. de prijsstijgingen van de afgelopen jaren zal worden voortgezet. De indexering voor het vervoer is inmiddels bekend; voor 2013 is dit 6,5%. Naar verwachting kan in mei 2013 een indicatie van het aanbestedingsresultaat worden gegeven. Dit alles leidt tot de conclusie dat het tekort van circa ,- slechts gedeeltelijk wordt teruggedrongen. In de kadernota 2014 wordt uw Raad daarover nader geïnformeerd. 6. Risicoparagraaf De in de notitie Talenten Onderweg uitgewerkte effecten (zowel wat betreft financiën als wat betreft aantallen leerlingen) zijn gebaseerd op ervaringscijfers van andere gemeentes toegepast op het huidige bestand. Dit betekent dat de daadwerkelijke gevolgen uiteindelijk af kunnen wijken van de in de notitie uitgewerkte effecten. Daarnaast zijn de uitvoeringskosten van het leerlingenvervoer afhankelijk van de aanbestedingresultaten (nieuwe contractsperiode start per 1 augustus 2013). De uitvoering van het onderhavige raadsvoorstel zal voor een groep leerlingen grote consequenties hebben. Een aantal komt binnen de nieuwe regelgeving niet meer in aanmerking, voor een ander deel worden de gevolgen wellicht als een stap terug ervaren. De kans bestaat dat bij het toepassen van de bepalingen uit de nieuwe verordening het aantal bezwaar- en beroepsschriften zal toenemen. 7. Overige voor de raad relevante informatie n.v.t. 8. Bijlagen bij dit raadsvoorstel Mee te zenden: a. notitie "Talenten Onderweg" b. handout presentatie "Talenten Onderweg" c. verordening "Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013" d. Q&A leerlingenvervoer e. Advies Gehandicaptenraad Ter inzage (leeskamer): Vertrouwelijke bijlagen (bij de griffie): Burgemeester en Wethouders van Enschede, de Secretaris, de Burgemeester, M.J.M. Meijs M.A. van Hees, (loco)

6 Besluit van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 1. Uit de in dit voorstel omschreven opties te kiezen voor scenario 3 voor aanscherping van de regeling leerlingenvervoer. 2. De indicatiestelling voor aangepast vervoer vast te stellen conform de in dit raadsvoorstel beschreven wijze, waarbij externe toetsing mogelijk is. 3. Het vervoer t.b.v. de gymnastieklessen en t.b.v. het schoolzwemmen te handhaven met strikte toepassing van de voorwaarden. 4. In de verordening Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013 een overgangsregeling op te nemen. 5. De verordening "Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013" vast te stellen. 6. De effecten van de verordening "Leerlingenvervoer gemeente Enschede 2013" direct na afloop van het schooljaar te evalueren en daar in september 2015 aan de gemeenteraad over te rapporteren. vastgesteld in de vergadering van de Griffier, de Voorzitter,