10238/17 DEP/ev 1 DG C 2B

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Luxemburg, 19 juni 2017 (OR. en) 10238/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 19 juni 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties CFSP/PESC 524 CSDP/PSDC 322 POLMAR 22 COPS 196 POLMIL 73 TRANS 270 nr. vorig doc.: 10221/17 CFSP/PESC 520 CSDP/PSDC 319 POLMAR 21 COPS 192 POLMIL 70 TRANS 269 Betreft: Conclusies van de Raad over wereldwijde maritieme beveiliging - Conclusies van de Raad (19 juni 2017) Voor de delegaties gaan hierbij de conclusies van de Raad over wereldwijde maritieme beveiliging, die de Raad tijdens zijn 3551de zitting op 19 juni 2017 heeft aangenomen /17 DEP/ev 1 DG C 2B NL

2 BIJLAGE Conclusies van de Raad over wereldwijde maritieme beveiliging Inleiding 1. De Raad wijst op de rol van de EU als verstrekker van wereldwijde maritieme beveiliging bij het bevorderen van maritiem multilateralisme en de rechtsstaat op zee, en op het belang van samenwerking op het gebied van het internationaal recht, in het bijzonder de universele toepassing van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS), in overeenstemming met de prioriteiten die zijn vastgesteld in de integrale strategie van de EU en de desbetreffende conclusies van de Raad. 2. De Raad moedigt in dat verband de gestage uitvoering aan van de maritieme veiligheidsstrategie van de EU en het bijbehorend actieplan, dat ook een sterkere samenwerking tussen de externe en de interne veiligheidsdimensie van het EU-beleid beoogt, in coördinatie met andere betrokken sectorale en regionale strategieën en beleidslijnen op het gebied van maritieme beveiliging die gelden voor de zeegebieden van de EU en de gedeelde maritieme gebieden in de mondiale maritieme ruimte. De Raad wijst tevens op de nauwe band tussen internationale oceaangovernance en mondiale maritieme beveiliging, conform de gezamenlijke mededeling van 10 november 2016 getiteld: Internationale oceaangovernance: een agenda voor de toekomst van onze oceanen, de conclusies van de Raad van 3 april 2017 ter ondersteuning van de uitvoering van de universele VN-agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling en de stimulans die tijdens de eerste VN-conferentie over oceanen (New York, van 5 tot 9 juni 2017) is gegeven aan een wereldwijde aanpak, en hij neemt hij van het gezamenlijk communiqué over maritieme beveiliging van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7. 3. Ook is de Raad ingenomen met de lopende werkzaamheden in verband met de integrale EUstrategie en het Europees defensieactieplan, met name over de voorstellen en acties die de ontwikkeling van een sterkere capaciteit op het gebied van maritieme beveiliging ten goede komen /17 DEP/ev 2

3 Geografisch toepassingsgebied 4. De Raad wijst erop dat de prioriteiten van de maritieme beveiliging moeten worden aangepakt en dat de EU verder actief moet worden in Europese zeegebieden, met name de Middellandse Zee, de Oostzee en de Zwarte Zee. Daarnaast moedigt hij regionale samenwerking met derde landen in alle Europese zeegebieden aan, conform reeds afgesproken EU-beleid en in het kader van regionale multilaterale fora zoals Synergie voor het Zwarte Zeegebied, en roept hij iedereen op te leren van bestaande beste praktijken van de regionale samenwerking rond maritieme beveiliging in de Oostzee. 5. De Raad benadrukt dat samenwerking met landen in het noordpoolgebied, ook in het kader van de Arctische Raad, een prioriteit voor de EU is. Gezien de snel veranderende omgeving en de opening van nieuwe handelsroutes, moet verder worden onderzocht of de EU in het noordpoolgebied een grotere betrokkenheid bij het ondersteunen van regionale structuren en processen aan de dag kan leggen, in overeenstemming met de conclusies van de Raad over het noordpoolgebied van 23 juni /17 DEP/ev 3

4 6. Onder verwijzing naar de verklaring van Malta van 3 februari 2017 en de verklaring EU- Turkije van 18 maart 2016 toont de Raad zich tevreden over de lopende acties in het Middellandse Zeegebied, met name de door Frontex gecoördineerde operaties in het centrale en oostelijke Middellandse Zeegebied en EUNAVFOR MED operatie SOPHIA in de internationale wateren voor de kust van Libië, en met de informatie-uitwisseling ter verbetering van de algehele maritieme beveiliging. Voorts benadrukt hij dat nauwe samenwerking met landen en organisaties in de regio en transregionale samenwerking essentieel zijn voor het voor het opbouwen van lokale capaciteit in het Middellandse Zeegebied. De Raad is ingenomen met de tenuitvoerlegging van het Seahorse-netwerk Middellandse Zee, dat ervoor moet zorgen dat de landen in Noord-Afrika meer samenwerken en beter toegerust zijn om irreguliere migratie en illegale handel te bestrijden door een versterking van hun grensbewakingssystemen. De Raad moedigt aan tot de verdere ontwikkeling van een gedeeld situationeel bewustzijn in de Middellandse Zee door de relevante EU-agentschappen, waaronder het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA), het Satellietcentrum van de Europese Unie (Satcen), het Europees Bureau voor visserijcontrole (EFCA), het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex) en het Europees grensbewakingssysteem (Eurosur), en vraagt tegelijkertijd dat het netwerk voor maritieme bewaking (MARSUR) ten volle wordt ontwikkeld en operationeel wordt gemaakt ter ondersteuning van het GVDB, evenals de toekomstige gemeenschappelijke gegevensuitwisselingsstructuur (CISE) voor het maritieme gebied van de EU, die optimaal moet worden benut. Ook met de gespecialiseerde agentschappen van de Verenigde Naties moet verder worden samengewerkt, waarbij optimaal gebruik dient te worden gemaakt van het mechanisme inzake Shared Awareness and Deconfliction in het Middellandse Zeegebied (SHADE MED). Voorts is de Raad ingenomen met de rol die de MED 7 speelt bij het onder de aandacht brengen van vraagstukken inzake maritieme beveiliging in de Middellandse Zee /17 DEP/ev 4

5 7. De Raad is verheugd over de lessen die zijn getrokken uit de totaalaanpak van de EU in de strijd tegen piraterij voor de kust van Somalië en in de Hoorn van Afrika. Deze aanpak moet de EU ook in de toekomst leiden en inspireren om de uitdagingen in andere onveilige maritieme gebieden het hoofd te bieden, in partnerschap en dialoog met belangrijke internationale partners. De Raad onderkent dat EUNAVFOR Somalia operatie ATALANTA en de marines van derde landen effectief bijdragen aan het ontmoedigen, voorkomen en bestrijden van piraterij en gewapende overvallen voor de kust van Somalië, alsmede aan de regionale veiligheid. Ook de toepassing van beste praktijken door de maritieme sector, in combinatie met de inzet van gewapende bewakers aan boord van koopvaardijschepen, is belangrijk gebleken in de strijd tegen piraterij. Daarnaast hebben EUCAP Somalia en aanvullende programma's voor capaciteitsopbouw in aanzienlijke mate bijgedragen aan de regionale veiligheid en stabiliteit, in overeenstemming met het strategisch kader van de EU voor de Hoorn van Afrika en het betreffende regionale actieplan van de EU voor de periode De Raad onderstreept het belang van lokale en regionale inbreng, en is in dit verband verheugd over de lopende werkzaamheden van de Contactgroep piraterij voor de kust van Somalië. Tegelijkertijd stelt hij vast dat de diepere oorzaken van piraterij in Somalië nog niet zijn weggenomen, en dat andere vormen van maritieme criminaliteit in het westelijk deel van de Indische Oceaan en in de Rode Zee de aandacht blijven opeisen /17 DEP/ev 5

6 8. De Raad is ingenomen met de lopende EU-activiteiten voor capaciteitsopbouw ter ondersteuning van kuststaten en regionale organisaties, zoals de CEEAC en de Ecowas in de Golf van Guinee, in overeenstemming met het "proces van Yaoundé". Hij prijst ook de belangrijke bijdrage van de Groep Vrienden van de Golf van Guinee (G7++), en wijst erop dat het gezamenlijke rapportagemechanisme van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk "Maritime Domain Awareness for Trade Gulf of Guinea" vruchten blijft afwerpen. De Raad onderstreept de behoefte aan effectieve samenwerking tussen en lokale inbreng van regionale staten en belanghebbenden, onder meer in de sector maritieme bewaking, ook op operationeel niveau. De Raad verwelkomt de bilaterale initiatieven van EU-lidstaten in de regio en onderstreept dat deze moeten worden gecoördineerd met bestaande EU-initiatieven. Tevens stelt de Raad bezorgd vast dat de regio van de Golf van Guinee nog steeds wordt geconfronteerd met piraterij en gewapende overvallen, waarbij almaar meer ontvoeringen voor losgeld plaatsvinden. Hij is dan ook verheugd over de plannen om de EU-activiteiten voor capaciteitsopbouw in de regio op te voeren, met bijzondere aandacht voor de juridische sector en de rechtsstaat op zee en op land. De Raad spoort de regionale staten voorts aan hun rechtsstelsels aan te passen teneinde piraterij, gewapende overvallen en andere vormen van criminaliteit op zee doeltreffender te kunnen bestrijden. 9. De Raad benadrukt dat de maritieme spanningen in de Indische en de Stille Oceaan toenemen, dringt bij de EU en de lidstaten aan op maatregelen voor vertrouwensopbouw om de spanningen in de Zuid-Chinese Zee aan te pakken, in overeenstemming met het Unclos, en vraagt dat zij beste praktijken inzake vreedzame geschillenbeslechting uitwisselen, onder meer bij het opzetten van concrete samenwerking voor het gemeenschappelijk beheer van watervoorraden en de bescherming van het maritieme milieu. De Raad is verheugd over de voortgang van de onderhandelingen tussen de ASEAN-leden en China over de kaderovereenkomst voor een gedragscode inzake de Zuid-Chinese Zee. Hij beschouwt deze kaderovereenkomst als een veelbelovende stap op weg naar een effectieve gedragscode. De Raad onderstreept het belang van samenwerking op het gebied van internationaal recht en van de mechanismen voor geschillenbeslechting van het Unclos /17 DEP/ev 6

7 Samenwerking met andere internationale organisaties 10. De Raad moedigt samenwerking met relevante internationale partners en organisaties, met name de VN, aan. In dit verband moet de samenwerking tussen de EU en het VN-systeem, met inbegrip van de VN-organisaties, worden bevorderd. De Raad is ingenomen met de bijdrage van de VN aan het bevorderen van de universele toepassing van het Zeerechtverdrag en met de door de Internationale Maritieme Organisatie en het VN-Bureau voor drugs- en misdaadbestrijding verrichtte werkzaamheden ter waarborging van veilige en beveiligde zeeën en oceanen. De Raad is tevens ingenomen met het verslag van de secretaris-generaal van de VN van 25 juli 2016 en Resolutie A/71/463 van de Algemene Vergadering van de VN over afvalstoffen afkomstig van in zee gedumpte chemische munitie. 11. De Raad is ingenomen met de geboekte vooruitgang met het versterken van de samenwerking tussen de EU en de NAVO op het gebied van maritieme beveiliging en stimuleert de verdere uitvoering van maritieme projecten, waaronder het verzekeren van de complementariteit van onze inspanningen voor maritieme capaciteitsopbouw, in overeenstemming met de gezamenlijke verklaring die de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Europese Commissie en de secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie op 8 juli 2016 in Warschau hebben ondertekend. De Raad onderstreept dat de samenwerking tussen de EU en de NAVO geheel moet blijven stroken met de beginselen van inclusiviteit, wederkerigheid en autonome besluitvorming van elke organisatie. 12. De Raad merkt op dat de internationale samenwerking met de Associatie van Zuidoost- Aziatische Staten (ASEAN) en andere Aziatische partners een belangrijke stap voor de EU in deze regio is. In dit verband verheugt het de Raad dat de EU binnenkort het covoorzitterschap van de intersessionele vergadering over maritieme beveiliging ( ) van het Regionaal Forum van de ASEAN (ARF) zal vervullen en dat verschillende edities van de dialoog op hoog niveau tussen de EU en de ASEAN over maritieme beveiliging worden belegd. Voorts ziet hij uit naar een grotere betrokkenheid van de EU bij de beleids- en veiligheidsarchitectuur in Zuidoost-Azië /17 DEP/ev 7

8 13. Voortbouwend op de positieve resultaten van de top van staatshoofden en regeringsleiders van de Afrikaanse Unie over maritieme beveiliging, veiligheid en ontwikkeling die in oktober 2016 plaatsvond in Lomé, beklemtoont de Raad hoe belangrijk het voor de EU is om de samenwerking met de Afrikaanse partnerlanden en organisaties voort te zetten, onder meer op het gebied van de blauwe economie, en om de dialoog over maritieme beveiliging in verschillende fora te verdiepen, onder meer tijdens de komende top Afrika-EU in Abidjan. In dit verband steunt de Raad de Afrikaanse Unie bij het bevorderen van maritieme beveiliging en ontwikkeling, inclusief de snelle inwerkingtreding van het Handvest van Lomé (Lomé Charter). Volgende stappen 14. Aangezien de Raad zich ervan bewust is dat maritieme beveiliging een essentiële voorwaarde vormt voor ontwikkeling, werkgelegenheidscreatie, onderzoek inzake maritieme en mariene milieus en mondiale governance van oceanen, is hij ingenomen met de organisatie door de EU van de vierde "Our Ocean"-conferentie op 5 en 6 oktober 2017 in Malta, en ziet hij uit naar toezeggingen van alle deelnemers die bijdragen aan een veilig, schoon en duurzaam gebruik van oceanen. 15. De EU herhaalt haar oproep tot volledige naleving en toepassing van het internationaal recht, met inbegrip van het Zeerechtverdrag. De Raad beklemtoont het belang van de eerbiediging van de vrijheid van de volle zee, de vrijheid van scheepvaart en van overvliegen in de exclusieve economische zones, het recht van onschuldige doorvaart in territoriale wateren en het recht van doortocht door zeestraten, alsmede het belang van het bevorderen van de navigatieveiligheid overeenkomstig het Zeerechtverdrag. Hij benadrukt tevens de taken van derde landen in exclusieve economische zones, alsmede het belang van bescherming de soevereine rechten en jurisdictie van kuststaten uit hoofde van de delen V en VI van het Zeerechtverdrag. De Raad herhaalt ook dat de soevereiniteit en de soevereine rechten van de staten wat betreft de opsporing en winning van hun natuurlijke hulpbronnen moeten worden gewaarborgd /17 DEP/ev 8

9 16. De Raad ziet uit naar de verdere ontwikkeling van een op maat gesneden EU-respons ter verbetering van de maritieme beveiliging in alle belangrijke maritieme regio s wereldwijd, en onderstreept dat steeds een alomvattende aanpak moet worden gevolgd om een stabiel en veilig mondiaal maritiem domein te helpen verwezenlijken door maritieme onveiligheid te bestrijden en wereldwijd goed bestuur op zee te propageren, in lijn met de prioriteiten en beginselen van de integrale EU-strategie en andere relevante beleidslijnen van de EU /17 DEP/ev 9