informatietechnologie een nog belangrijker onderdeel binnen de bedrijfsprocessen wordt.
|
|
- Krista Bosmans
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Groei j.o.j. in % Branche update - TMT Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 () november 215 Meer stimulering voor omscholing nodig Figuur 1: IT-bedrijven en de economie Bron: CBS 6 15 De IT-branche groeit in dit jaar en in 216 sneller dan de economie als geheel. Er bestaat echter nog steeds een tekort aan hoogopgeleid IT-personeel, hoewel studenten de laatste jaren steeds meer beseffen dat een studie Informatica grote carrièrekansen biedt. Voor de overheid en het bedrijfsleven is het nu zaak om door te pakken, ook door omscholingstrajecten tot IT-specialisten nog nadrukkelijker te stimuleren. Daarmee kan een deel van het grote aantal openstaande vacatures worden ingevuld IT-bedrijven en de economie Er is een structureel tekort aan hoogopgeleid ITpersoneel. Ieder jaar ontstaan veel meer nieuwe vacatures dan dat er gediplomeerde hoogopgeleide IT-specialisten op de arbeidsmarkt bijkomen. Het herstel van de economie in het huidige jaar en 216 brengt deze problematiek nog prominenter aan het oppervlak: vanuit het bedrijfsleven ontstaat meer vraag naar producten en diensten op het gebied van IT en daarmee ontstaan nieuwe vacatures. Mede daarom bestaat er een verband tussen de economische groei in de laatste tien jaar en de omzet van IT-bedrijven (zie Figuur 1), zo blijkt ook uit een regressie-analyse over die periode. Bovendien bevinden verschillende sectoren zich nu in een fase van digitale transformatie, waarin informatietechnologie een nog belangrijker onderdeel binnen de bedrijfsprocessen wordt. IT-ondernemingen (waaronder dienstverleners en softwarebedrijven) profiteren. Vanaf het vierde kwartaal van 213 steeg de gemiddelde omzet per IT-bedrijf elk kwartaal (CBS). In ruim acht jaar tijd is het aantal bedrijven in de sector bijna verdubbeld, van naar 52.49, ook omdat veel IT ers die hun baan kwijtraakten voor zichzelf begonnen. Juist vanwege die digitale transformatie die diverse branches in zijn greep houdt, verwachten wij dat de omzet van de IT-sector over 215 en 216 sneller groeit dan de economie als geheel. Zo ontstaan nieuwe banen voor bijvoorbeeld softwareontwikkelaars Economie (l-as) Omzet IT-bedrijven (r-as) Maar er zullen ook nieuwe banen ontstaan in diverse IT-gerelateerde groeimarkten (zoals de analyse van data, cloud computing en cybersecurity). IT-functies zijn bovendien sectoroverschrijdend en ook binnen bijvoorbeeld de overheid en het bankwezen van belang. Nieuwe vacatures Logischerwijs zijn er door een automatiseringsgolf bij bedrijven en de digitalisering van de samenleving en het bedrijfsleven al diverse IT-gerelateerde functies bijgekomen. Vanaf 211 zijn er gemiddeld elk -5-1
2 kwartaal nieuwe vacatures voor ITgerelateerde beroepen ontstaan, volgens gegevens van het UWV. Hoger opgeleid Een groot deel wordt niet ingevuld. Volgens die gegevens staan er gemiddeld per kwartaal liefst 9.15 vacatures voor IT-functies open. Van de nieuwe vacatures lijkt gemiddeld ruim 7.7 per kwartaal geschikt voor hogere opleidingen (HBO en/of academisch). Daarvan staan er gemiddeld per kwartaal een kleine 6.5 open. In het eerste halfjaar van 215 ontstonden er in totaal nieuwe IT-vacatures: een stijging van 23% ten opzichte van het aantal vacatures dat in het eerste halfjaar van 214 ontstond. Van die lijkt ongeveer 71% (ruim 2.1) vooral geschikt voor personeel met een hogere opleiding ( zie Figuur 2). Er zijn volgens het UWV ook 18.1 werkzoekenden met een ITachtergrond, al is minder dan de helft hoger opgeleid. Studie informatica De meest geschikte af te ronden studie voor veel van de bestaande IT-vacatures is Informatica. De aanwas van de arbeidsmarkt via het aantal afgestudeerden is echter veel te laag om het aantal vrijgekomen banen op te vullen. Sinds studiejaar 23/24 komen er per jaar gemiddeld 4.55 nieuwe afgestudeerden vanuit het hoger onderwijs Informatica bij. Figuur 2: Ontstane IT-vacatures per halfjaar Bron: UWV, bewerking van ABN AMRO Economisch Bureau Totaal Functie met hoog profiel Volgens beroepsvereniging Ngi-NGN is dit zelfs nog vertekend hoog en is een kleiner deel echt geschikt voor een plek op de arbeidsmarkt. 214 De beroepsvereniging wijst daarbij op een gebrekkige aansluiting tussen theorie en praktijk. Daarom implementeert de vereniging in samenwerking met de Hogeschool Utrecht het door Neelie Kroes opgestelde Europese e- Competence Framework, waarin belangrijke competenties en functieprofielen staan omschreven. Dat dergelijke initiatieven worden ontplooid, geeft aan dat er sprake is van een toename van het bewustzijn van het tekort aan hoogopgeleid IT-personeel. 215 Een meerderheid van de afgestudeerden komt van het HBO. Sinds 27/28 komt ruim 68% van het hoogopgeleide gediplomeerde Informatica-studenten van het HBO. Een deel daarvan kiest ervoor om voorts een wetenschappelijke opleiding te volgen, in plaats van te zoeken naar een baan. Het aantal HBO ers dat zijn studie een academisch vervolg in de richting Informatica geeft wordt procentueel de laatste jaren echter steeds minder. Het totaal aantal eerstejaarsstudenten voor een wetenschappelijke opleiding Informatica bestond tien jaar terug nog voor 36,5% uit studenten die Software-ontwikkelaar gezocht Er zijn diverse beroepen binnen de ITbranche waarbij sprake is van krapte op de arbeidsmarkt, blijkt uit gegevens van het UWV. Neem software-ontwikkelaars, programmeurs, en specialisten in specifieke computertalen als Java, Python, SQL en Javascript, maar ook webdevelopers (waaronder appbouwers en makers van gebruiksvriendelijke websites voor de mobiele telefoon en de tablet). Ook aan ontwerpers van industriële automatisering, data-architecten, datawetenschappers, data-analisten en security-specialisten grijpen bedrijven mis.
3 een HBO-vooropleiding gedaan hebben. Vijf jaar terug was dit nog maar 23,1% en voor de jaargang 214/215 was dit 12,6%. Mogelijk komt dit doordat gediplomeerde HBO-studenten zich ervan bewust zijn met die bagage ook grote kansen op de arbeidsmarkt te hebben. Een ander signaal van toenemend bewustzijn is dat in het voortgezet onderwijs het percentage van de havo- en VWO-leerlingen dat in de jaargang 214/215 voor een Natuurprofiel als leerrichting koos, steeg naar respectievelijk 41% (havo) en 59% (VWO), zo blijkt uit gegevens van het UWV en Platform Bèta Techniek. Negen jaar eerder was dit nog slechts respectievelijk 29% en 5%, blijkt uit die gegevens. Een Natuurprofiel is een goed voortraject voor een studie Informatica, al is dit geen garantie dat die keuze dan daadwerkelijk wordt gemaakt. Toch kiezen gediplomeerde leerlingen vanuit het voortgezet onderwijs met een Natuurprofiel nu vaker voor een bèta technische vervolgopleiding dan voorheen. In de jaargang 212/213 maakte vanuit dat Natuurprofiel nog 51% van de gediplomeerde havisten en 6% van de geslaagde VWO ers de keuze voor een bèta technische vervolgopleiding. In de jaargang 214/215 lagen deze percentages op respectievelijk 56% en 65% (UWV). Meer studenten ingeschreven Het zijn signalen dat er een toenemend bewustzijn onder studenten bestaat over de kansen die zij hebben wanneer zij zichzelf specialiseren in IT-gerelateerde aandachtsgebieden, door Informatica te gaan studeren. Door de krapte op de arbeidsmarkt bevinden zij zich immers in een uitstekende onderhandelingspositie ten opzichte van de werkgevers bij het invullen van vacatures. Ook zijn bij afronding van die studie goed gepositioneerd om zich in een groeimarkt op de arbeidsmarkt te begeven. Het toegenomen bewustzijn vertaalt zich ook in meer ingeschreven studenten in het hoger onderwijs bij een studie Informatica (Figuur 3). Het totaal aantal studenten Informatica steeg sinds de jaargang 21/211 van naar , een stijging van 25,6%. Het totaal aantal ingeschrevenen over alle studies in het hoger onderwijs steeg in diezelfde periode weliswaar ook, maar slechts met 6,7%. Figuur 3: Steeds meer studenten Informatica Bron: CBS, bewerking ABN AMRO Economisch Bureau /'9 21/'11 212/'13 214/'15* Studenten informatica in hoger onderwijs Langer studeren bij Informatica Studenten die uiteindelijk een wetenschappelijk Masterdiploma Informatica weten te bemachtigen doen over hun gehele academische studie gemiddeld 71,4 maanden (bijna zes jaar), gemeten vanaf de jaargang 25/26. Dit is langer dan andere studies, want het gemiddelde over alle opleidingen ligt op 67,7 maanden (ruim vijfeneenhalf jaar). Daarbinnen hebben studenten die de studie instromen met een HBO-diploma Informatica vaak het voordeel om een deel van de studie te mogen overslaan. Studenten die vanuit het VWO instromen, doen gemiddeld bijna 84,6 maanden over hun studie (meer dan zeven jaar). Voor alle studies ligt dit gemiddelde op ruim 76 maanden, ruim zes jaar. Omscholing binnen bedrijven Deze positieve signalen laten onverlet dat het tekort groot is en het een proces van jaren zal vergen om dit structureel het hoofd te bieden. Daarom is het voor het bedrijfsleven van groot belang om stevig in te zetten op omscholingsprocessen van bestaand personeel. Ook het duidelijk en aantrekkelijk omschrijven van functieprofielen binnen de groeimarkten van de sector is belangrijk. Ngi-NGN geeft echter aan dat omscholing in Nederland nog op een laag pitje staat.
4 Voor de overheid is het van belang om nog veel nadrukkelijker het omscholen van personeel tot IT-specialist te stimuleren. Zo is er een overschot aan studenten van de opleiding ICT op middelbaar niveau. Het is een uitdaging om die studenten naar een hoger niveau te tillen. Daarnaast gaat het ook om omscholing van hoogopgeleid personeel uit andere richtingen, en ervaren personeel in verouderde ITrichtingen. Hiervoor is ook een nadrukkelijke samenwerking met onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven nodig. Vanuit bedrijven is er bijvoorbeeld veel behoefte aan specifieke kennis, bijvoorbeeld over programmeertalen. Er bestaan al initiatieven (bijvoorbeeld Make It Work in Amsterdam), maar idealiter wordt het tekort grootschaliger en collectiever aangepakt. Die omscholing vereist, vanwege de complexiteit van bepaalde banen binnen de sector, grote inspanningen. Daarom is het belangrijk dat dit nadrukkelijker gestimuleerd wordt. Onder het Techniekpact bestaan weliswaar gefinancierde sectorplannen waar bij- en omscholing ook onderdeel van is, maar het pact richt zich op de Technieksector als geheel. Bovendien gaat dit niet alleen om omscholing. Het is sowieso van belang dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen de krapte bij bepaalde Techniekberoepen (zoals monteurs, cnc-verspaners, autoschadetechnici en lassers) en de krapte bij hoogopgeleid IT-personeel. Deze tekorten zijn beide belangrijk om aan te pakken, maar verschillen dermate van karakter dat ze een specifieke aanpak behoeven. Het lopende Sectorplan ICT (vanuit vakbonden en IT-verenigingen) werkt al gerichter. Onderwijs Het is ook van cruciaal belang dat de inhoud van Informatica-studies aansluit op wat nodig is in de praktijk aan IT-specialisten. Dit verandert van tijd tot tijd en zou dus een dynamisch proces moeten zijn. Belangrijk hierbij is dat hogescholen en academische instellingen samen optrekken, en het grote tekort als collectief en maatschappelijk probleem zien. In het voortgezet onderwijs is het van belang dat Informatica als zeer belangrijk (en zwaarwegend) vak wordt beschouwd. Het verouderde schoolvak wordt onder de loep genomen, maar de echte modernisering heeft nog niet plaatsgevonden. Vestigingsklimaat Als omscholingsinitiatieven en educatieve hervormingen echt van de grond komen, is dit zeer positief voor het bedrijfsleven. Het huidige tekort aan hoogopgeleid IT-personeel is, voor bedrijven die hiervan afhankelijk zijn, een zeer serieuze zaak. Het beschikken over competent personeel is immers een belangrijker factor binnen ondernemingen. Ondernemingen ondervangen nu vaak het probleem door IT-personeel uit het buitenland in de gelederen op te nemen, of openen (mede) hierom vestigingen in het buitenland. Wanneer het aanbod van hoogopgeleide ict-specialisten structureel naar een hoger aantal gebracht wordt, is Nederland nog aantrekkelijker als vestigingsklimaat voor ondernemingen. Onder meer vanwege de positie als geografische poort naar Europa en de beschikking over een sterke telecominfrastructuur (met één van s werelds grootste internetsnelwegen bevindt zich rond Amsterdam) is ons land nu al populair als vestigingsplek. Conclusie De IT-markt groeit in 215 en 216 sneller dan de economie. Dit brengt het tekort aan hoogopgeleid IT-personeel verder aan het oppervlak. Positief is dat het bewustzijn over de problematiek toeneemt: het aantal ingeschreven studenten Informatica groeit en in het voortgezet onderwijs wordt steeds vaker het geschikte profiel gekozen. Toch is het tekort nog altijd erg groot. Voor Nederland als vestigingsklimaat is het belangrijk dat dit grondig aangepakt wordt. Er is daarin veel werk aan de winkel voor de overheid en het bedrijfsleven. Idealiter zouden omscholingsprocessen tot IT-specialist nadrukkelijker gestimuleerd worden vanuit de overheid. Goed functionerende omscholingsmechanismen kunnen een deel van het tekort het hoofd bieden. Ook is belangrijk dat het tekort door hogescholen en universiteiten als een collectief maatschappelijk probleem wordt gezien.
5 Economisch Bureau Nederland Contactgegevens ABN AMRO Economisch Bureau Nederland: Aandachtsgebied Telefoonnummer: adres: Jacques van de Wal (hoofd) Algemeen jacques.van.de.wal@nl.abnamro.com Eric Huliselan Zakelijke Dienstverlening eric.huliselan@nl.abnamro.com Casper Burgering Industrie (w.o. industriële materialen) casper.burgering@nl.abnamro.com Nadia Menkveld Transport & Logistiek nadia.menkveld@nl.abnamro.com Frank Rijkers Agrarisch, Food, Agrarische grondstoffen frank.rijkers@nl.abnamro.com Sonny Duijn Retail, TMT sonny.duijn@nl.abnamro.com Hans van Cleef Olie & Gas hans.van.cleef@nl.abnamro.com Madeline Buijs Bouw, Real Estate madeline.buijs@nl.abnamro.com Nico Klene Macro-economie nico.klene@nl.abnamro.com Philip Bokeloh Woningmarkt, Macro-economie philip.bokeloh@nl.abnamro.com Theo de Kort Informatieanalist, Autoretail theo.de.kort@nl.abnamro.com Volg ons ook op Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the agricultural market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 215
Bouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Op korte termijn positieve vooruitzichten bouw Flevoland De productie van gebouwen blijft op dit moment
Nadere informatiesteeg met 5,4% j-o-j. In de overige leeftijdsgroepen was een daling te zien. Vooral meer uitzendkrachten % groei j-o-j eerste halfjaar 2016
ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 oktober 2016 Zzp er geen oplossing voor vergrijzing Het aantal zzp ers is in het eerste halfjaar van 2016 opnieuw toegenomen.
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Bouw Gelderland leunt op koopwoningen De productie van gebouwen in Gelderland bleef in de eerste 10
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Goed vooruitzicht bouw Limburg ondanks krimpgebieden De economie van Limburg groeide harder dan de economie
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 In Friesland trekt woningbouw de kar Terwijl de economie en woningmarkt in Friesland minder snel herstellen
Nadere informatiebouwsector als geheel; er worden geen uitspraken gedaan over de financiële situatie van individuele bouwbedrijven.
Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 juni 2015 Hoge kosten struikelblok voor bouwbedrijven Ontwikkeling bedrijfsresultaat Ondanks dat de bouwproductie op dit
Nadere informatieoperationele marges bleven hierdoor onder druk staan. Ontwikkeling productie en omzet bouw
% Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 12 juni 214 Zachte winter zorgt voor mooi eerste kwartaal bouw De bouwsector liet aan het eind van 213 de eerste tekenen
Nadere informatieStand van Food. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 2017
Stand van Food Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 217 Stand van Food: Gunstig klimaat foodsector Productie food gestegen 3 Omzet groothandel groente en
Nadere informatieWoningbouw - sector focus
Woningbouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 8 december 2014 Herstel woningbouw ligt in het verschiet In deze sector focus wordt stilgestaan bij het herstel van
Nadere informatielast van prijsdruk. Schoonmaak- en beveiligingsbedrijven hebben niet alleen te Omzet overige diensten groei p. kw, joj, in %
Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 26 september 214 Nieuwe bedrijfsmodellen bieden onvoldoende compensatie aan structurele marktdruk De opleving
Nadere informatieBranche update - Advocatenkantoren
Branche update - Advocatenkantoren Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 September 216 Omzetgroei advocatuur houdt aan. De groei van het aantal advocaten vlakt af, maar de omzetgroei
Nadere informatiePrognoses Economie & Sectoren
Prognoses Economie & Sectoren augustus 2015 Sectoren groeien gestaag verder.. en 7 andere feiten die je moet weten over sectoren en de Nederlandse economie De laatste tijd heeft het positieve nieuws over
Nadere informatieThema: faillissementen in de Retail
Thema: faillissementen in de Retail Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 65 1186389 +31 (0) 20 3436535 11 oktober 2016 Faillissementen in Retail op laagste niveau sinds 2008 Het aantal faillissementen
Nadere informatieDeurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen
Branche update Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 634 36 87 Juli 2016 Deurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen Verschillende factoren beperken de groeimogelijkheden
Nadere informatieZZP - focus. Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving
ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 juni 2016 Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving Ondanks dat het merendeel van de Nederlandse beroepsbevolking nog
Nadere informatieblijven, omdat daar geen vergunning voor hoeft te worden aangevraagd. Vergunningen renovatie minder volatiel Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 9 september 2015 Woningrenovatie heeft de toekomst De renovatie van woningen is belangrijk voor de woningbouw. Renovatie
Nadere informatieLagere zuivelprijs in 2018 drukt op omzet
Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Lagere zuivelprijs in 8 drukt op omzet Nadia Menkveld Maart 8 Stand van Food Zuivelprijs bepalend in 7 en 8 maart 7 Inhoudsopgave sheet Macro-economie
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 23 januari 2015 Nieuwbouw groeimotor voor bouw in 2015 In 2014 is het herstel van de bouwsector ingezet. Wij verwachten
Nadere informatieDe halfgeleiders hebben in de eerste helft van dit jaar een stijging laten zien van 10% j-o-j. Dit is dus goed nieuws voor de luchtvrachtsector.
Luchtvracht - Update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Oktober 2014 Het tij zit mee, maar structurele trends werken tegen De wereldhandel neemt toe en ook de verzending van halfgeleiders laat
Nadere informatieOntwikkeling productie per kwartaal. kw1 kw2 kw3 kw Bron: CBS (2010=100)
Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 25 september 213 Grote onderlinge verschillen tekenen bouwsector Nu Prinsjesdag achter de rug is en de beoogde invulling van
Nadere informatieInstallatie - branche update
Installatie - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 22 januari 2014 Effect huidige btw-verlaging op installatiesector nihil De installatiebranche heeft net als de rest
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 10 maart 2016 Eenzijdig herstel in de bouwsector De bouwsector herstelde in 2015 sterk. Ook in 2016 en 2017 is groei van
Nadere informatieSchriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant
Schriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant Betreft: Bouwen voor Leegstand Netersel, 1 maart 2016 Geacht college, Leegstand is in Brabant een grote maatschappelijke opgave. In "Beweging
Nadere informatieAgrifood - Update. Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende productie
X EUR miljoen Agrifood - Update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen Juni 216 Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende
Nadere informatieAutoretail - sector update
Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 1 februari 2016 Positief sentiment, maar structureel nog veel te doen De autoretail was in 2015 de laatste sector die
Nadere informatieLeisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) Juli 2016
Leisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 343 7684 Juli Minder Britse toeristen door Brexit Het aantal bezoekers dat vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland komt, neemt af door
Nadere informatieBouw - sector update. Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector De Randstad is het grootste en belangrijkste landsdeel
Nadere informatieZakelijke dienstverlening - prognoses
Groei per kw in %, joj 2= Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 September 215 Eric Huliselan +31 2 628 21 38 Niet alle branches zijn de klap van
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015 Stand van Transport overwegend positief Wereldexport: 4% (dec) PMI Nederland: 53,9 (feb) PMI
Nadere informatieSector Update: Uitzendbranche
Sector Update: Uitzendbranche Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan 9 september 2013 Uitzendmarkt geen graadmeter voor economisch herstel Resultaten uitzendbranche dalen al zes kwartalen op rij Zeer
Nadere informatieOntwikkeling woning- en utiliteitsbouw Oost Nederland eerste halfjaar 2014. Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Renovatie heeft de toekomst in Oost Nederland De ontwikkelingen in de oostelijke provincies lopen uiteen.
Nadere informatieSectorupdate voeding- & drankenindustrie
saldo pos./neg. antwoorden (%) Sectorupdate voeding- & drankenindustrie Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 november 215 Gezonde voedingsbodem voor de toekomst van de levensmiddelenindustrie
Nadere informatieBiologische voeding groeit verder
Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Biologische voeding groeit verder Nadia Menkveld Mei 218 Stand van Food Hoge arbeidsproductiviteit Foodsector Mei 218 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie
Nadere informatieals voorlopende indicatoren aanwijzingen geven of en wanneer herstel in de verschillende branches van de bouw te verwachten is.
Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 13 juni 213 Bodem bouw wordt niet voor 214 bereikt Na een slecht 212 en eerste kwartaal van 213 is de vraag die de bouwsector
Nadere informatieBouw - sector update. Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing De woning- en
Nadere informatiePrognoses Economie & Sectoren
Prognoses Economie & Sectoren 28 januari 2015 Economisch Bureau Nederland Jacques van de Wal +31 20 6280499 Bedrijfsleven gaat spannend jaar tegemoet Groei in alle sectoren, maar structurele veranderingen
Nadere informatieSector Update - Foodretail
Sector Update - Foodretail Sector Advisory Nadia Menkveld 020 62 86 441 Sonny Duijn 020 343 65 35 Madeline Buijs 020 38 38 201 27 september 2017 Voedingsspeciaalzaak belangrijk voor aantrekkelijkheid winkelgebied
Nadere informatieThema update - Leegstand in de winkelstraat
Thema update - Leegstand in de winkelstraat 17 juni 2016 Ingreep noodzakelijk in veranderend winkellandschap Het bezoek van de winkelstraat daalde sinds 2004 met meer dan 20%. Er waren in 2015 op een koopzaterdag
Nadere informatieHoogconjunctuur stuwt dienstensector
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Hoogconjunctuur stuwt dienstensector Kasper Buiting Senior Sectoreconoom Januari 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei houdt aan 3 3 Voorlopende
Nadere informatieBouw - sector update. Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland De bouw in Zuid Nederland daalde
Nadere informatieBouw - branche update
Bouw - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 augustus 2016 Stuivertje wisselen in de infrastructuur De gww blijft achter bij de ontwikkelingen in de bouwsector. De
Nadere informatieBouw - branche update
Bouw - branche update Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 24 januari 2017 Nieuwbouw woningen in lagere versnelling Na records in 2015, zette de stijgende lijn op de woningmarkt in 2016 door.
Nadere informatieBouw - focus op sociale woningbouw
Bouw - focus op sociale woningbouw Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 november 2015 Sociale woningbouw in een spagaat De sociale huursector is in verhouding tot andere Europese
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 6 februari 2014 2015 jaar van herstel voor de bouwsector De lichte economische groei en aantrekkende bedrijfsinvesteringen
Nadere informatieBranche update - Drukkerijen
Branche update - Drukkerijen Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 6 51186389 22 september 2016 Export door drukkerijen neemt flink toe Eén zwaluw maakt geen zomer. Toch is de omzetgroei van
Nadere informatieBranche update - Glasgroenten
Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor
Nadere informatieZomer in zakelijke dienstverlening
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Zomer in zakelijke dienstverlening Kasper Buiting Senior Sectoreconoom augustus 17 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 3 Voorlopende
Nadere informatieAgrarisch branche update
Agrarisch branche update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 05 november 2014 Keuzes maken in de Phalaenopsisteelt De markt voor Phalaenopsis is een relatief jonge markt. Toch is
Nadere informatieEconomisch Bureau - Sector Advisory 1 augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein
Economisch Bureau - Sector Advisory augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein Update faillissementen Inhoudsopgave Minder ontsporingen: economie loopt als een
Nadere informatieWachten op herstel. Sector Advisory. Maandupdate Grondstoffen prijsvooruitzichten grondstoffen. ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory
Wachten op herstel Sector Advisory ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory mei Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen Maandupdate 15 mei Inhoudsopgave 3 mnds vooruitzicht Vooruitzicht
Nadere informatieZakelijke dienstverlening - prognoses
groei per kw, in %, joj Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 20 628 21 38 10 maart 2015 Eric Huliselan +31 20 628 21 38 Economisch herstel geen garantie
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 215 Inhoudsopgave Economie Consumptie zorgt voor economische groei VS en eurozone 3 Afkoeling China
Nadere informatieSector Update - Industrie
Sector Update - Industrie Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 2 383 26 93 26 november 213 Bedrijvigheid in de blijft gunstig Na een lange periode van krimp lijken de meeste indicatoren voor
Nadere informatieAgrarisch/Food sector update
Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 02 september 2014 In de ban van de Russische boycot Op woensdag 6 augustus kondigde de Russische premier Dmitri Medvedev
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 215 Inhoudsopgave 217 in beeld 3 Consument trekt economische groei Nederland 5 Overslag haven Hamburg
Nadere informatieBranche update - Glasgroenten
Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor
Nadere informatieAutoretail - sector update
Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 Bescheiden groei in 2014 De sterk gestegen omzet in het laatste kwartaal van 2013, de verwachte hogere economische groei,
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 216 Stand van Transport: Risico s toegenomen Macro-economie: prognoses naar beneden bijgesteld
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus Prijs Index BBP Groei China (% j.o.j.) jan-05 aug-05 mrt-06 okt-06-07 dec-07 jul-08 feb-09 sep-09
Nadere informatieRetail - sectorupdate
Retail - sectorupdate Economisch Bureau Sector & Commodity Research Mathijs Deguelle +31 23 442179 18 februari 213 Herstel balans huishoudens doet volumes retail dalen Besteedbaar inkomen Nederlandse huishoudens
Nadere informatieKasper Buiting Senior Sectoreconoom. Stand van TMT. Sector Advisory. September Sector Advisory september 2017
Stand van TMT September 217 Kasper Buiting Senior Sectoreconoom september 217 Inhoudsopgave pagina 1 2 3 4 5 6 7 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 Voorlopende economische indicatoren Economisch
Nadere informatieStabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in 2017
Stabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory maart Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen
Nadere informatieBranche update - Beveiliging
Branche update - Beveiliging Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 Juni 217 Beveiligingsbranche op slot? De beveiligingsbranche heeft te maken met een beperkte omzetgroei. Ook in
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2016
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 216 Stand van Transport: Een aantal vragen beantwoord Groei in Nederland boven gemiddelde eurozone
Nadere informatieBranche update - Fruitteelt
Branche update - Fruitteelt Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 26 augustus 215 Hardfruitteelt branche heeft nog voldoende kansen om laaghangend fruit te plukken De hardfruitteelt
Nadere informatieBouw - sectorprognose
Bouw - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 30 maart 2017 De bouwsector komt in evenwicht De bouwsector zal naar verwachting verder groeien in 2017 en 2018. De groei zal wel
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 21 mei 2014 Groei industriële productie houdt aan in 2014 De industrie is dit jaar goed uit de startblokken gekomen,
Nadere informatieBranche-update: Reclamebureaus
Branche-update: Reclamebureaus Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 217 December Reclamebureaus op drift De economische crisis en digitalisering van de samenleving hebben het reclamewezen
Nadere informatieAgrifood - sector prognoses
Agrifood - sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 26 februari 2015 Bestendige groei voor het agrifood-complex Volumemutaties naar (sub)sector Het zogenoemde agrifood-complex, bestaande
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 216 Stand van Transport: Gunstig ondernemerssentiment Derde kwartaalcijfers overstijgen
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 12 februari 2015 Sentiment industriële ondernemers is goed De industrie (exclusief food) heeft 2014 positief afgesloten,
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 216 Stand van Transport: Vooral wegtransport presteert Brexit grootste risico voor EU 3 Onrust
Nadere informatieFood - Sector prognoses
Food - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 020 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 05 februari 2016 Hongerige foodsector vindt het groeipad weer In
Nadere informatieAgrarisch/Food sector update
Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 07 augustus 2014 Russische importbeperkingen zorgen voor hoofdpijn Nadat er eind vorige week bekend werd gemaakt
Nadere informatieBinnenvaart - sector update
Binnenvaart - sector update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld +31 20 628 6441 20 mei 2016 Is er toekomst voor droge bulk? Waar de tankvaart vorig jaar nog flink groeide, namen de droge bulk volumes
Nadere informatieFocus op consumptie. Balansherstel consument drukt consumptie
Focus op consumptie Economisch Bureau Nederland Mathijs Deguelle Nico Klene 24 januari 214 Balansherstel consument drukt consumptie Consumptie in derde kwartaal 213 teruggevallen naar niveau midden 24
Nadere informatieRobotisering in de sector Food
Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Robots in de foodsector: een razendsnelle inhaalslag De voedingsmiddelenindustrie loopt achter in de robotiseringsslag
Nadere informatieESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer
ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer Ambities en verwachtingen; Een pallet aan mogelijkheden Adrie Heinsbroek Principal Responsible Investment December 2018 www.nnip.com1 Ambities en verwachtingen
Nadere informatieEconomisch Bureau - Sector Advisory 5 februari Update faillissementen - Aantal faillissementen op weg naar de bodem
Economisch Bureau - Sector Advisory februari 1 Update faillissementen - op weg naar de bodem Update faillissementen Inhoudsopgave 1 op weg naar de bodem Transport en Logistiek Agrarisch 9 TMT 3 Food (industrie
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017 Stand van Transport: Divers beeld Stevige groei Nederlandse economie vierde kwartaal 3 Gunstige
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 2016
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 216 Stand van Transport: Groeipad zet voort Herstel zet door in VS en eurozone 3 Opkomende markten
Nadere informatieIndustriële Metalen Monitor
Industriële Metalen Monitor Prijzen industriële metalen nemen toe Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com januari 2014 Huidige standen regionale industriële PMI s bieden goed
Nadere informatieRobotisering in de sector Food
Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Heel langzaam en zorgvuldig beweegt een gigantische robotarm zich naar een flesje bier. De robotarm pakt
Nadere informatieOVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN
OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie METHODOLOGIE - Een
Nadere informatieBranche update - Telecom
Branche update - Telecom Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 () 2 3436535 29 december 215 Dreiging telecomovernames gunstig voor consument Het blijft voor Europese telecombedrijven voorlopig lastig
Nadere informatieBouwbedrijven blijven positief over de toekomst
Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Sector Econoom Bouw mei 7 Bouwbedrijven blijven positief over de toekomst Stand van de Bouw Bouwbedrijven blijven positief over
Nadere informatieIndustriële Metalen Monitor
VS Eurozone Eurozone China VS China Industriële Metalen Monitor Hogere prijzen voor basismetalen volgend jaar Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com Terwijl overcapaciteit de
Nadere informatieBeleggen met Impact. Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium Didier Devreese NN Investment Partners Belgium.
Beleggen met Impact Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium 20 June 2017 Didier Devreese NN Investment Partners Belgium www.nnip.com 1 Wat is impact beleggen? 2 Wat is impact beleggen? Financieel
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 3 oktober 2014 Groei industriële productie houdt stand De industrie maakte na een goede start in het eerste kwartaal
Nadere informatieOVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE
hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 METHODOLOGIE - Een jaar na het eerste
Nadere informatieAgrarisch - Sector prognoses
Agrarisch - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 3 december 215 Hogere prijzen voor agrarische producten in 216
Nadere informatieWat kost dat nou, dat klimaat?
Wat kost dat nou, dat klimaat? Marieke Blom 5 oktober 2018 Klimaat en economie gaan niet zo lekker samen 2 Maar we willen nu wel 3 Uitstoot broeikasgassen (CO 2 -equivalenten), in megaton 221-13% 193-41%
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering 020 383 26 93 Senior sector econoom Industrie & Industriële Metalen 23 december 2015 Industriële productie houdt groei vast in
Nadere informatiePERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016
PERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016 SÉBASTIEN DEGAND GREET VAN CRIEKINGEN 2/02/2017 @BNPPFBelgie #BNPPFimmo AGENDA 1. VASTGOEDSECTOR IN BELGIË 2. BELANGRIJKSTE TENDENSEN 2016 A. Algemene tendensen: blijven
Nadere informatieTransport & Logistiek - sectorprognose
Transport & Logistiek - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 13 april 2017 Transportsector op de goede weg De omzet van bedrijven in de transportsector daalde in 2016 licht met
Nadere informatieSeminar 360 on Renewable Energy
Seminar 360 on Renewable Energy Financieren van duurzame energie initiatieven ING Lease (Nederland) B.V. Roderik Wuite - Corporate Asset Specialist - Agenda I 1. Introductie 2. Financiering van duurzame
Nadere informatie29 april Stand van de Bouw. de bouwsector in economisch perspectief. Sectoranalist Bouw en Vastgoed
29 april 219 Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Casper Wolf Sectoreconoom Bouw en Vastgoed Sectoranalist Bouw en Vastgoed Stand van de Bouw Rustiger vaarwater voor
Nadere informatieTransport & Logistiek - sectorprognose
Transport & Logistiek - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 13 april 2017 Transportsector op de goede weg De omzet van bedrijven in de transportsector daalde in 2016 licht met
Nadere informatiePositieve uitgangspunten voor de transportsector
Stand van Transport de transportsector in economisch perspectief Positieve uitgangspunten voor de transportsector Madeline Buijs Sector Econoom Transport & Logistiek Mei 17 Stand van Transport Positieve
Nadere informatie