De geld- en kapitaalmarkt

Transcriptie

1 De geld- en kapitaalmarkt Omschrijf het begrip kapitaal. - geldkapitaal: - goederenkapitaal: De financiële markt - 1 op 6 DE FINANCIËLE MARKT Situeer de financiële markt in de economische kringloop. Bedrijven Overheid Gezinnen Bedrijven hebben machines, gebouwen, enz... nodig op te produceren. Ook de overheid heeft gebouwen, enz... nodig. Waar kopen ze deze kapitaalgoederen?... Hoe noemt men deze activiteiten?... Waar halen de bedrijven het geld om deze kapitaalgoederen te kopen? 1/... 2/... 3/... Hoe noemt men het ter beschikking stellen van kapitaal aan bedrijven of overheid door gezinnen?... De kapitaalvraag is een afgeleide vraag. Verklaar.... Hoe noemt men de prijs die moet betaald worden voor het gebruik van kapitaal?... Hoe zal de prijs van de productiefactor kapitaal tot stand komen op een zuiver concurrentiële financiële markt?... Ook als een ondernemer zijn eigen geld ter beschikking stelt van zijn onderneming kan men spreken van een kapitaalkost. Verklaar. We bekijken nu de vraag naar en het aanbod van kapitaal.

2 De financiële markt - 2 op 6 1/ Vraag naar kapitaal Wie vraagt er kapitaal? Waarom is de vraag naar kapitaal een afgeleide vraag? 1E Gezinnen Waarom lenen gezinnen, of waarom vragen gezinnen kapitaal? Waarvan zal de vraag naar kapitaal door gezinnen afhangen? Hoe zal de vraagcurve naar kapitaal verlopen?... Sommige mensen lenen om op reis te gaan, om een trouwfeest te betalen, e.d. Uw mening? Mensen die een huis kopen of bouwen, gaan daarvoor meestal een lening aan. Uw mening hierover. Welke a) voordelen en b) nadelen heeft lenen? a) voordelen: b) nadelen:

3 De financiële markt - 3 op 6 2E Bedrijven Waarom vragen bedrijven kapitaal? Welke factor zal bepalend zijn voor de grootte van de vraag naar kapitaal door bedrijven? De vraag naar kapitaal door bedrijven is gebaseerd op rendementsoverwegingen. Wanneer zullen bedrijven investeren? 3E De overheid Waarvoor leent de overheid geld? Hoeveel bedraagt de overheidsschuld op dit ogenblik?... Hoeveel intrest moet de overheid jaarlijks betalen op haar schulden?... Wat is uw mening hierover. Hoe kan het probleem van de hoge overheidsschuld opgelost worden? De kapitaalvraag vanwege de overheid is niet gebaseerd op rendementsoverwegingen. Toon aan.

4 De financiële markt - 4 op 6 2/ Het aanbod van kapitaal Wie biedt er kapitaal aan? 1E Gezinnen Wat doen de gezinnen met het inkomen dat zij verdienen? Wat is oppotten? Waarvan zal het afhangen of gezinnen veel of weinig sparen? 1/ 2/ 3/ 4/ 5/ Welke a) voordelen en b) nadelen heeft sparen? a) voordelen: b) nadeel: Statistieken i.v.m. sparen door gezinnen België Spaarquote gezinnen Gemiddeld sparen 1996 Italië (21.4%) Portugal België Zweden Nederland Finland Frankrijk Spanje Duitsland Denemarken Groot-Brittannië Geld op spaarboekjes in België in 1994: 2000 mia.; in 1999: 4000 mia.

5 De financiële markt - 5 op 6 2E Bedrijven Wat doen bedrijven met de winst die zij realiseren? Waarom sparen bedrijven? Wat is het verschil tussen netto en bruto bedrijfssparen? Netto: Bruto: 3E Overheid Wanneer kunnen we spreken van sparen door de overheid? 4E Buitenland Hoe kunnen wij gebruik maken van buitenlandse spaargelden? Welke voor- en nadelen heeft lenen in het buitenland?

6 3/ Prijsvorming op de financiële markt 1 Hoe wordt de intrest bepaald bij volkomen concurrentie? De financiële markt - 6 op 6 2 Institutionele factoren die de intrestvoet beïnvloeden Correcties aan het basismodel van de zuiver concurrentiële financiële markt Evenals de arbeidsmarkt kan de totale financiële markt gesplitst worden in een aantal deelmarkten met eigen kenmerken. Zo spreken we over de geld- en kapitaalmarkt. De financiële markt bestaat uit: 1/ De KAPITAALMARKT (hier wordt geld belegd en gevraagd op lange termijn) De kapitaalmarkt wordt beheerd door de beurs (of de secundaire kapitaalmarkt: verhandeling van aandelen en obligaties). Noot: primaire kapitaalmarkt: uitgifte van aandelen en obligaties 2/ De GELDMARKT (korte termijn) is de markt waar professionelen uit de financiële sector tijdelijk liquiditeiten beleggen bij andere professionelen die kortlopende middelen nodig hebben. (Enkel voor grote beleggers - minimum 25 mio.) Delen: 1. Markt van het kortlopend overheidspapier (belangrijkste) 2. Interbankenmarkt (De andere 2 delen zijn verwaarloosbaar klein.) De overheid oefent een grote invloed uit op de intrestvoet. (1) De vraag naar kapitaal komt voor een zeer groot deel van de overheid. Langs de kant van het kapitaalaanbod spelen de z.g. institutionele beleggers (levensverzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen e.d.) een zeer belangrijke rol. (2) De overheid (Europese Centrale Bank - ECB) stuurt de geldmarkt bij. De voornaamste opdracht van het ESCB (= ECB + 12 NB) bestaat erin voor prijsstabiliteit te zorgen. Algemeen is men het er immers over eens dat enkel een op prijsstabiliteit gericht monetair beleid de voorwaarden voor duurzame economische groei kan scheppen. Inflatie leidt immers tot onzekerheid, wat de investeringen en bijgevolg ook de economische groei ondermijnt. In bijkomende orde moet het ESCB het algemene economische beleid in de eurozone ondersteunen, voor zover dat de prijsstabiliteit niet in gevaar brengt. Het ESCB tracht deze opdrachten te verwezenlijken door de rentestand te beïnvloeden. Op 17/9/2001, een week na de aanslagen op de WTC-twins van 11/9, heeft de ECB o.l.v. Wim Duizenberg de basisrente, in navolging van de FED (o.l.v. Alan Greenspan), verminderd met 0,5% tot 3,5%. Welke invloed heeft een verlaging van de basisrente op het intrestpeil? Welke invloed heeft een daling van de rente op a) de inflatie b) de munt c) de productie; d) de economische groei; e) de aandelenkoersen f) de werkgelegenheid? Noot: De intrest wordt mee bepaald door looptijd, risico en omzetbaarheid. Wie een lening aangaat zal een hogere intrest betalen naarmate het risico dat de SE loopt groter is, het effect moeilijker omzetbaar is in geld en naarmate de looptijd korter is.

7 Beleggingsfonds - 1 van 2 BELEGGINGSFONDSEN Een beleggingsfonds verzamelt als het ware gelden van een massa beleggers in één grote spaarpot. Wie toetreedt tot een fonds, bezit dus een deeltje van dat enorme kapitaal. Dit heeft een aantal niet te versmaden voordelen. Voordelen van een beleggingsfonds 1/ Opvangen van het beleggingsrisico 2/ Professioneel beheer 3/ Minimalisering van de kosten op financiële transacties 4/ Geen administratieve rompslomp 1/ Opvangen van het beleggingsrisico Een belegging houdt vaak risico s in. Die risico s worden belangrijker naarmate een beleggingsportefeuille een minder groot aantal waarden bevat: besluit u bv. uw gehele vermogen in aandeel X te stoppen, dan hangt uw lot als belegger volledig af van de toekomstige ontwikkeling van X. Een enorm risico. Beleggingen spreiden (of diversifiëren) over verschillende waarden is dan ook de boodschap. Het is de klassieke manier van omgaan met risico. Om tot een ruime spreiding te komen, is al een aanzienlijk kapitaal nodig. Aangezien een beleggingsfonds over een zeer groot kapitaal beschikt, kan het zonder enige moeite een hele reeks verschillende waarden aankopen, met een aantrekkelijke diversificatie en een uitschakeling van het risico van individuele waarden tot gevolg. Dank zij de fondsenformule kunt u dus al aan risicospreiding doen met een relatief klein beginkapitaal. Door te beleggen in een aandelenfonds neemt u nog wel het (beperktere) risico van de aandelenmarkt, maar niet meer het individuele risico van aandeel X. Dankzij een specifieke combinatie van financiële instrumenten, bieden bepaalde fondsen u kapitaalbescherming: op een vooraf vastgestelde vervaldag recupereert u dan alvast minimaal uw oorspronkelijke inlage, wat ook de ontwikkeling is geweest van de markt waarin u hebt belegd. 2/ Professioneel beheer Het vermogen van een fonds wordt beheerd door vaklui, de fondsbeheerders. Zij volgen economische en politieke ontwikkelingen op de voet en bezitten een grondige kennis van de markt waarop zij handelen. 3/ Minimalisering van de kosten op financiële transacties Omdat een fonds door zijn omvang steeds grote pakketten verhandelt, kunnen de kosten per individuele belegger aardig worden gedrukt. 4/ Geen administratieve rompslomp De fondsbeheerders innen op tijd en stond de dividenden of de coupons van de beleggingen van het fonds, volgen de vervroegde terugbetaling van obligaties op, zorgen voor de nodige herbeleggingen zonder tijd- en renteverlies.

8 Beleggingsfonds - 2 van 2 Soorten - wettelijk erkende pensioenspaarfondsen Pricos - obligatiefondsen beleggen overwegend in obligaties KBC Bonds - aandelenfondsen beleggen overwegend in aandelen KBC Equity Fund - vastgoedfondsen beleggen overwegend in vastgoed of vastgoedcertificaten IPF - gemengde fondsen Fivest / KBC Master Fund - fondsen met kapitaalbescherming KBP Security Click / Equisafe Noot: - uitkeringsaandelen geven recht op een jaarlijks dividend terwijl bij - kapitalisatieaandelen de opbrengst herbelegd wordt (geen RV). - beveks = beleggingsvennootschappen met veranderlijk kapitaal naar Belgisch recht KBC Equity Fund - sicavs = beveks naar Luxemburgs recht (société d investissement à capital variable) KBC Renta Zie: KBC-Fondsengids