Hans AUSLOOS en Ignace BOSSUYT (eds.), Hooglied. Bijbelse liefde in beeld, woord en klank

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hans AUSLOOS en Ignace BOSSUYT (eds.), Hooglied. Bijbelse liefde in beeld, woord en klank"

Transcriptie

1 BOEKENRUBRIEK Hans AUSLOOS en Ignace BOSSUYT (eds.), Hooglied. Bijbelse liefde in beeld, woord en klank Acco - VBS-reeks Geïllustreerd ISBN x 24 cm ca. 220 blz. Geen enkel boek heeft zo intens onze cultuur beïnvloed als de bijbel. Talloze werken uit de West- Europese muziek, beeldende kunsten en literatuur zijn door de bijbel geinspireerd, hetzij rechtstreeks, hetzij via vertaling, parafrase en interpretatie. Ook nu nog blijft de bijbel de hedendaagse kunstenaars intrigeren. In deze verzameling van vier teksten wordt het oudtestamentische boek Hooglied en zijn receptie in de kunsten besproken. Als poëtische liefdesliteratuur heeft dit bijbelse geschrift aanleiding gegeven tot zeer uiteenlopende interpretaties, van antropologisch-erotische tot theologisch-allegorische. De eerste bijdrage is bedoeld als een kennismaking met het boek Hooglied en de diverse interpretaties ervan doorheen de geschiedenis (H. Ausloos). Vervolgens wordt de doorwerking van Hooglied in de beeldende kunsten (B. Baert) de literatuur (H. Bloemen) en de muziek (I. Bossuyt) belicht. 44

2 Axel LIÉGEOIS (red.), Schroomvol nabij. Pastorale begeleiding bij euthanasie Deel 7 in de reeks Cahiers voor praktische Theologie van het Academisch Centrum voor Praktische Theologie van de K.U.Leuven. Door de euthanasiewet komen pastores voor een nieuwe uitdaging te staan: patiënten kunnen concrete vragen om euthanasie stellen, die in sommige situaties wettelijk gegrond zijn, door de arts of de zorgverleners ondersteund worden, maar niet aanvaardbaar zijn vanuit de visie van de kerk of de zorgvoorziening. Om deze nieuwe problematiek te verhelderen en te verdiepen, organiseerde het Academisch Centrum voor Praktische Theologie van de K.U.Leuven een studiedag waarvan dit boek verslag uitbrengt. In het boek komen heel wat vragen aan bod. Een eerste reeks heeft te maken met euthanasie en de euthanasiewet. Hoe kijken christenen aan tegen verlossing uit het lijden en euthanasie? Wat kunnen ze denken van de huidige euthanasiewet en van de grijze zone tussen euthanasie en palliatieve sedatie of pijnbestrijding? Andere vragen focussen op de pastorale begeleiding bij euthanasie. Hoe kunnen pastores patiënten begeleiden tussen de eerste formulering van de vraag en de eventuele uitvoering? Wat is de plaats van de pastor in het interdisciplinaire begeleidings-proces? Ten slotte zijn er ook vragen bij de grens van het leven. Op welke wijze kunnen pastores gebruik maken van rituelen en sacramenten? Hoe betrekken ze de familie? En welke begeleiding bieden ze na het overlijden? Met bijdragen en getuigenissen van Marc Desmet, Bert Vanderhaegen, Sabien Hons, Mieke Van Steelandt, Annick Pollefoort en Dirk Snackaert. 14,5 x 23,5 cm; 144 blz. ISBN Prijs: 16,50 euro. U kan het boek Pastorale begeleiding bij levensbeëindiging bestellen door overschrijving van de aangegeven prijs (verzending inbegrepen) op rekening nr van Uitgeverij Halewijn. Vermeld bij mededeling duidelijk het aantal exemplaren en code 277. Areopaag Achtste jaargang (2008) nr. 1 45

3 Paul SCHOTSMANS, Handboek medische ethiek De ontwikkelingen in de geneeskunde plaatsen ons voortdurend voor nieuwe verrassingen. Aan een razend tempo worden nieuwe technologieën mogelijk. Denken we maar aan de medische vooruitgang i.v.m. orgaantransplantatie, medisch begeleide bevruchting, preimplantatie en prenatale diagnostiek, presymptomatische genetische testen, embryonaal en volwassen stamcelonderzoek, neurowetenschappen, levensbehoud en levensverlenging in intensieve eenheden, plastische chirurgie en verbetergeneeskunde Het zijn slechts enkele voorbeelden. Tegelijkertijd evolueert de ethische duiding en de wettelijke omkadering van de geneeskunde grondig. De soms radicale interpretatie van het respect voor de autonomie van de patiënt, het zelfbeschikkingsrecht dreigt te leiden tot een defensieve geneeskunde. Naast de evolutie in de positie van de patiënt is er ook een diepgaande maatschappelijke en politieke discussie omtrent de prioriteiten en keuzes in de gezondheidszorg. Men kan het eerste deel van het boek opdelen in drie thema s. Vooreerst biedt het een overzicht van de voornaamste uitdagingen van de moderne geneeskunde. Vervolgens gaat de auteur dieper in op de belangrijkste ethische modellen, die in de bio-ethiek worden voorgesteld om met deze uitdagingen om te gaan. Ten slotte reikt de auteur een christelijk geïnspireerd, personalistisch denkkader aan om tot een volwaardige ethische integratie te komen van de evoluties (nu en in de toekomst) van de geneeskunde. In het tweede meer pragmatische en toegepaste deel past de auteur zijn personalistische ethische visie toe op verschillende deeldomeinen van de geneeskunde: het medisch handelen bij het begin en het einde van het leven, orgaandonatie en -transplantatie, embryonaal en volwassen stamcelonderzoek, het plannen van een baby als therapie en ten slotte ook nog kort een stellingname i.v.m. de ethische keuzen in de gezondheidszorg. De auteur houdt een pleidooi voor een op menselijkheid bedachte geneeskunde, waarbij de arts-patiënt relatie als vertrouwensrelatie de basis vormt voor de bevordering van een zo menselijk mogelijke gezondheidszorg. 46

4 Peter SCHMIDT, Ongehoord. Christen zijn volgens de Bergrede Een (exegetisch onderbouwde) spirituele bezinning op de Bergrede van Matteüs en op het Onze Vader als haar centrum. Areopaag Achtste jaargang (2008) nr. 1 47

5 Didier POLLEFEYT & Ellen DE BOECK (red.), Daad-werkelijk. Rituelen en zegeningen vandaag In de reeks CAHIERS VOOR PRAKTISCHE THEOLOGIE, Faculteit Godgeleerdheid K.U.Leuven, Halewijn Deel 8 in de reeks Cahiers voor praktische Theologie van het Academisch Centrum voor Praktische Theologie van de K.U.Leuven. De huidige kerkervaring laat aanvoelen dat naast het aanbod van de sacramenten, er ruimte nodig is voor andere rituelen en zegeningen. Mensen verlangen niet naar meer woorden, maar wel naar gebaren en symbolen, sprekende zegeningen, waarin zij hun gevoelens tot uitdrukking brengen of uitgedrukt zien. Er is ongetwijfeld een heropleving van spiritualiteit. Maar spiritualiteit vraagt om structuur. Rituelen en zegeningen kanaliseren het menselijk zoeken en verlangen naar (V)verbondenheid, zeker op belangrijke levensmomenten vanaf geboorte tot uitvaart. Hoe kunnen we als pastor met de concrete mens of gemeenschap in wisselende levensomstandigheden op weg gaan om op dit zoeken en verlangen naar een meer sprekende expressie antwoord te geven? Hoe zullen onze rituelen en zegeningen ontsnappen aan een verdoken magische bezwering en hoe kunnen ze uitgroeien tot authentieke vertolking van geloofservaring? De bijdragen in dit boek verduidelijken hoe we, doorheen inzichten en praktijkervaring, met nieuwe en traditionele zegeningen en rituelen kunnen omgaan en welk aanbod in de huidige kerkbeleving aangewezen lijkt. Met bijdragen van Paul Moyaert, Roger Burggraeve, Ine Van den Eynde, Marcel Barnard, Goedroen Juchtmans en Anne Vandenhoeck. 14,5 x 23,5 cm; 192 blz. ISBN Prijs: 17 euro. U kan het boek Rituelen en Zegeningen bestellen door overschrijving van de aangegeven prijs (verzending inbegrepen) op rekening nr van Uitgeverij Halewijn. Vermeld bij mededeling duidelijk het aantal exemplaren en code

BOEKENRUBRIEK. Bijbel & Cultuur In den beginne : de schepping

BOEKENRUBRIEK. Bijbel & Cultuur In den beginne : de schepping BOEKENRUBRIEK Bijbel & Cultuur In den beginne : de schepping De vrouw keek naar de boom. Zijn vruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat de boom haar

Nadere informatie

STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen

STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen Pastorale Dienst Pastorale zorg situeert zich binnen de context van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. De

Nadere informatie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie 2010-2011 Academisch Centrum voor Praktische Theologie Is spirituele zorg de unieke taak van pastores of behoort het ook tot het werkterrein van de psycholoog? Weten we van elkaar wat we doen met betrekking

Nadere informatie

BOEKENRUBRIEK. Joris Geldhof (red.), Dienstmaagd of vriendin? Een dialoog tussen filosofie en theologie

BOEKENRUBRIEK. Joris Geldhof (red.), Dienstmaagd of vriendin? Een dialoog tussen filosofie en theologie BOEKENRUBRIEK Joris Geldhof (red.), Dienstmaagd of vriendin? Een dialoog tussen filosofie en theologie Leuven/Voorburg: Acco, 2005. In deze bundeling van stuk voor stuk boeiende opstellen staat de relatie

Nadere informatie

IN DE GEZONDHEIDSZORG

IN DE GEZONDHEIDSZORG BASISBOEK ETHIEK & RECHT IN DE GEZONDHEIDSZORG JOHAN LEGEMAATE & GUY WIDDERSHOVEN [ REDACTIE] B O OM Inhoud Voorwoord 11 1 Een inleiding over de ethiek Guy Widdershoven 1.1 Inleiding 15 1.2 Betekenis van

Nadere informatie

G E E S T E L I J K E V E R Z O R G I N G EN EUTHANASIE

G E E S T E L I J K E V E R Z O R G I N G EN EUTHANASIE Afscheid Anneke G E E S T E L I J K E V E R Z O R G I N G EN EUTHANASIE Een katholiek perspectief uit Vlaanderen Door: Prof. dr. Axel Liégeois* Anneke Kemper en Axel Liégeois kennen elkaar van een internationale

Nadere informatie

Medische ethiek. H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen. Derde, herziene druk

Medische ethiek. H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen. Derde, herziene druk Medische ethiek Medische ethiek Medische ethiek H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen Derde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden. Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België

Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden. Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België Wij staan voor iets Zelfreflectie, teruggeven aan onszelf 10 betekenissen,

Nadere informatie

Visie pastoraal in Monsheide

Visie pastoraal in Monsheide Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit

Nadere informatie

Afscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij

Afscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij NVKVV studiedag 31 maart 2011 Afscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij Katholieke godsdienst Prof. Dr. Stefaan Franco Gelovige visie op leven en sterven Twee basisgedachten: 1) Leven is gave

Nadere informatie

Als niet alles is wat het lijkt

Als niet alles is wat het lijkt Als niet alles is wat het lijkt praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Merijn van der Werf, huisarts i.o. Joep van de Geer geestelijk verzorger, onderzoeker spirituele zorg MCL

Nadere informatie

Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie

Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie FOD Volksgezondheid Brussel, 14 december 2017 Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Inclusie psychisch lijden Inclusie psychisch lijden in euthanasiewet

Nadere informatie

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF TIJDSCHRIFT VOOR LITURGIE

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF TIJDSCHRIFT VOOR LITURGIE KADOC Vlamingenstraat 39 3000 LEUVEN PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF TIJDSCHRIFT VOOR LITURGIE Tijdschrift voor Liturgie, 2 1. Briefwisseling met hoofdredacteur A. Verheul, bevat eveneens (ontwerpen van)

Nadere informatie

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN?

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? CONCRETE ZORGPLANNING WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? 1 ZORGZAME ZORG OP MEERDERE DOMEINEN OMTRENT MEDISCHE ZORGEN 3 OMTRENT HET BLIJVEN WONEN ALS JE EEN DAGJE OUDER WORDT DE KINDEREN NIET KORTBIJ WONEN

Nadere informatie

OVER EUTHANASIE BIJ UITZICHTLOOS PSYCHISCH LIJDEN...

OVER EUTHANASIE BIJ UITZICHTLOOS PSYCHISCH LIJDEN... STUDIEDAG OVER EUTHANASIE BIJ UITZICHTLOOS PSYCHISCH LIJDEN... Geen eind aan mijn pijn? ZAAL MANÈGE TIENEN INLEIDING 15 jaar na de goedkeuring van de euthanasiewet, zorgt deze nog steeds voor heel wat

Nadere informatie

Het levende in het sterven

Het levende in het sterven Het levende in het sterven Het levende in het sterven Paulus Rijntjes Schrijver: Paulus Rijntjes Voor informatie over ons werk of over andere publicaties: www.hesychia.net ISBN: 4400006618 Paulus Rijntjes

Nadere informatie

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het

Nadere informatie

Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland

Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland September 2011 Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland Beleidsplan : Samenwerken aan Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg I. Achtergrond De palliatieve zorg ontwikkelt

Nadere informatie

Inzet op Zinzorg & Pastoraal: deskundig, geïnspireerd, geïntegreerd

Inzet op Zinzorg & Pastoraal: deskundig, geïnspireerd, geïntegreerd Inzet op Zinzorg & Pastoraal: deskundig, geïnspireerd, geïntegreerd Koen De Fruyt Brugge 5 oktober 2018 1 Opzet en opbouw Ter inleiding Pastorale zorg doorheen de tijd: aspecten en accenten Pastorale zorg

Nadere informatie

AANKONDIGINGEN PRAKTISCHE THEOLOGIE LEUVEN

AANKONDIGINGEN PRAKTISCHE THEOLOGIE LEUVEN AANKONDIGINGEN PRAKTISCHE THEOLOGIE LEUVEN Het Academisch Centrum voor Praktische Theologie van de faculteit Godgeleerdheid van de K.U. Leuven biedt drie aantrekkelijke vormingstrajecten in de praktische

Nadere informatie

Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie

Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie WERKGROEP ETHIEK IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BROEDERS VAN LIEFDE Ethisch advies Begeleiding van psychiatrische patiënten met een verzoek tot euthanasie in een niet-terminale situatie Januari 2006

Nadere informatie

Ieder leven is van waarde ONZE VISIE OP ZORG EN VERZEKEREN

Ieder leven is van waarde ONZE VISIE OP ZORG EN VERZEKEREN Ieder leven is van waarde ONZE VISIE OP ZORG EN VERZEKEREN Ieder leven is van waarde Het leven is een wonder, een geschenk van God. Het ontstaan en het einde van het leven ligt altijd in Zijn hand. Ook

Nadere informatie

Abdijweekend met Erik Borgman

Abdijweekend met Erik Borgman Abdijweekend met Erik Borgman vrijdag 19 oktober 2006 zondag 21 oktober 2007 Norbertijnerabdij Postel, Abdijlaan 16, 2400 Mol Abdijweekend te Postel: Lectuur en verdieping van Metamorfosen. Over religie

Nadere informatie

Geloven is niet zomaar instemmen met een geheel aan abstracte waarheden. Geloven is een weg gaan, die voert tot gemeenschap met de levende God.

Geloven is niet zomaar instemmen met een geheel aan abstracte waarheden. Geloven is een weg gaan, die voert tot gemeenschap met de levende God. GELOVEN Encycliek Lumen Fideï zegt: Geloven is niet zomaar instemmen met een geheel aan abstracte waarheden. Geloven is een weg gaan, die voert tot gemeenschap met de levende God. PROBLEEM VAN PAROCHIES

Nadere informatie

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar

Nadere informatie

Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie

Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie Leerjaar 1 t/m 4 (alleen de verplichte literatuur; aanbevolen literatuur is vermeld in de moduleboeken) 2012-2013 1. Boekenlijst eerste leerjaar 1.1.1 Oude Testament

Nadere informatie

Willem & Anne van der Meiden. Gids voor zinvol spreken. aandacht. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer

Willem & Anne van der Meiden. Gids voor zinvol spreken. aandacht. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer Mag ik uw Willem & Anne van der Meiden Gids voor zinvol spreken aandacht Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Mulder van Meurs Foto s binnenwerk: Christiaan Krouwels

Nadere informatie

Wensen rond de laatste levensfase

Wensen rond de laatste levensfase Wensen rond de laatste levensfase Ouderen en zelfbeschikking Dorothea Touwen Docent en onderzoeker Medische Ethiek WASSENAAR, 31 OKTOBER 2018 Punten ter bespreking Wensen in deze fase van uw leven Wensen

Nadere informatie

Medische Beslissingen rond het levenseinde

Medische Beslissingen rond het levenseinde Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte

Nadere informatie

CAHIER 23 DEUTERONOMIUM. onder redactie van K. SPRONK. Redactiecommissie: J. DUBBINK, J.W. DYK, P.J. VAN MIDDEN, K. SPRONK

CAHIER 23 DEUTERONOMIUM. onder redactie van K. SPRONK. Redactiecommissie: J. DUBBINK, J.W. DYK, P.J. VAN MIDDEN, K. SPRONK AMSTERDAMSE CAHIERS VOOR EXEGESE VAN DE BIJBEL EN ZIJN TRADITIES CAHIER 23 DEUTERONOMIUM onder redactie van K. SPRONK Redactiecommissie: J. DUBBINK, J.W. DYK, P.J. VAN MIDDEN, K. SPRONK Uitgeverij Skandalon

Nadere informatie

Psychosociaal en spiritueel zorgteam

Psychosociaal en spiritueel zorgteam Psychosociaal en spiritueel zorgteam voor oncologische patiënten en hun familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Inleiding 3 Sociaal werk 4 Oncopsycholoog 5 Pastorale dienst 6 Palliatief

Nadere informatie

Advies over therapiebeperkingsformulieren en toestemmingsformulieren

Advies over therapiebeperkingsformulieren en toestemmingsformulieren FOD VOLKSGEZONDHEID, 15/12/2006 VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU --- DIRECTORAAT-GENERAAL ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN --- FEDERALE COMMISSIE RECHTEN VAN DE PATIËNT --- Ref. : FCRP/DNR

Nadere informatie

Één Herder en één kudde. Johannes 10:1-11. Één lichaam. 1 Korinthe 12: Één. tempel. 1 Korinthe 3: Één

Één Herder en één kudde. Johannes 10:1-11. Één lichaam. 1 Korinthe 12: Één. tempel. 1 Korinthe 3: Één Les 6 voor 10 november 2018 De Bijbel bevat verschillende afbeeldingen die spirituele en theologische waarheden vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld, water in Johannes 7: 38, wind in Johannes 3: 8 en een kolom

Nadere informatie

Op diens verzoek? Over dementie en euthanasie op basis van een wilsverklaring 1 Bert Broeckaert*

Op diens verzoek? Over dementie en euthanasie op basis van een wilsverklaring 1 Bert Broeckaert* goedkeuren, maar is het vooral om die vele mensen die nooit een woord voor zichzelf kunnen uiten een stem te geven, respect en liefde voor hen te vragen, de beschermwaardigheid van hun leven te eerbiedigen

Nadere informatie

Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten

Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Informatiefolder voor patiënten 1 Inleiding Er is een toenemende aandacht

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing

Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing Competentieprofiel Bachelor Godsdienst Pastoraal Werk PROPEDEUSE Inhoudelijk competent A.1 onderkent het belang van de vakinhouden voor zijn persoonlijke ontwikkeling en die van de leerling, pastorant

Nadere informatie

Beroepsgeheim in de drughulpverlening

Beroepsgeheim in de drughulpverlening Beroepsgeheim in de drughulpverlening KU Leuven Broeders van Liefde Studiedag De8 Antwerps Integratiecentrum Antwerpen, 15 januari 2013 Inleiding Specifieke invalshoek Vanuit West-Europese en Vlaamse cultuur

Nadere informatie

Euthanasie bij levensmoeheid: "De dood is nooit een alternatief voor het leven"

Euthanasie bij levensmoeheid: De dood is nooit een alternatief voor het leven Euthanasie bij levensmoeheid: "De dood is nooit een alternatief voor het leven" Experten zijn niet gewonnen voor voorstel Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) 15-08-17, 22.07u - Ann Van den Broek thinkstock

Nadere informatie

Pastoraat en ethiek, meer dan een verstandshuwelijk

Pastoraat en ethiek, meer dan een verstandshuwelijk Artikel Pastoraat en ethiek, meer dan een verstandshuwelijk Axel Liégeois Pastores en pastoraal beleidsverantwoordelijken in de gezondheids- en welzijnszorg verbinden pastoraat en ethiek op een vanzelfsprekende

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016 OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen

Nadere informatie

Procedure euthanasie ouderenzorg

Procedure euthanasie ouderenzorg Procedure euthanasie ouderenzorg 1. Euthanasie: Volgens de Belgische wetgeving wordt euthanasie omschreven als het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene op diens verzoek

Nadere informatie

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Groep Philippus Neri - VZW Sint-Lucia Deze leidraad geldt voor een verzoek om euthanasie door een patiënt bij ondraaglijk psychisch en fysisch lijden.

Nadere informatie

Onschuldig? De grenzen van aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid binnen goede zorg. Paul Schotsmans

Onschuldig? De grenzen van aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid binnen goede zorg. Paul Schotsmans Onschuldig? De grenzen van aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid binnen goede zorg Paul Schotsmans Een eenvoudige vraag, maar tegelijk een grote uitdaging... 2 Casussen Confrontatie met onmacht Jongen

Nadere informatie

VERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN

VERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN Leuven, 27 juni 2011 VERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN Inleiding Een aantal mensen zijn verontschuldigd op deze voorlaatste bijeenkomst: Dominiek Lootens, Lieve Vanhee, Ingrid Debeurme, Anne

Nadere informatie

Inhoud. Wat blijft 11 Groet aan de lezer GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL

Inhoud. Wat blijft 11 Groet aan de lezer GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL Inhoud Wat blijft 11 Groet aan de lezer 17 1. GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL God bestaat 21 Nee of ja tegen God onmogelijk 21 God - een zaak van vertrouwen 22 Het geloof in God als uiteindelijk gefundeerd

Nadere informatie

Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen

Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen Prudentiareeks Redactie Martien Pijnenburg Marius Nuy met bijdragen van Theo Beemer Bert Gordijn & Frank Kortmann Henk

Nadere informatie

Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap

Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap Zorgvuldig omgaan met het levenseinde bij personen met een handicap Door Paul Schotsmans Faculteit geneeskunde KUL Leuven Prof. Schotsmans is geboren in Bekkevoort en volgde de Humaniora aan het Sint Jan

Nadere informatie

VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE.

VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Welkom! WE DENKEN VANAVOND MET ELKAAR NA OVER HET THEMA: VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Openingslied: psalm 139: 7 en 8 7. Gij hebt mij immers zelf gemaakt, mij met

Nadere informatie

Euthanasie/hulp bij zelfdoding. Hoe gaan we hier mee om?

Euthanasie/hulp bij zelfdoding. Hoe gaan we hier mee om? Euthanasie/hulp bij zelfdoding Hoe gaan we hier mee om? Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 2 2. Onze missie en visie... 3 3. Ons standpunt over euthanasie / hulp bij zelfdoding... 3 4. Ons handelen bij een

Nadere informatie

Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie

Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie Boekenlijsten CGO-opleiding Theologie Leerjaar 1 t/m 4 (alleen de verplichte literatuur; aanbevolen literatuur is vermeld in de moduleboeken) 2013-2014 1. Boekenlijst eerste leerjaar 1.1.1 Oude Testament

Nadere informatie

Informatie uitwisselen of geheimhouden?

Informatie uitwisselen of geheimhouden? Een pleidooi voor een voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim van de pastor Axel Liégeois Inleiding Pastores in de gezondheids- en welzijnszorg worden steeds meer geconfronteerd met een ethisch spanningsveld

Nadere informatie

Boekenlijst Pastoraal Werker. In de moduleboeken staat een uitgebreider overzicht van de gebruikte literatuur.

Boekenlijst Pastoraal Werker. In de moduleboeken staat een uitgebreider overzicht van de gebruikte literatuur. Boekenlijst Pastoraal Werker In de moduleboeken staat een uitgebreider overzicht van de gebruikte literatuur. 2015-2016 1.1 Boekenlijst eerste leerjaar Alle boeken van het basisprogramma (AV) leerjaar

Nadere informatie

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit Inhoud Inleiding 11 Zingeving versus maakbaarheid 13 Zingeving: een vast item in diverse contexten 15 Zingeving in de GGZ 16 Zingeving versus objectiviteitseisen in de GGZ 17 Zingeving als item in personeelsmanagement

Nadere informatie

Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde

Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde Mijn persoonlijke waarden en opvattingen Naast de uitdrukkelijke wilsverklaringen die volgen, wil ik dat altijd rekening wordt gehouden

Nadere informatie

Brochure. Medisch - ethische zaken

Brochure. Medisch - ethische zaken Brochure Medisch - ethische zaken Informatie vanuit Wittenbergzorg over medisch-ethische zaken In een veranderende maatschappij en een veranderend zorglandschap wil Wittenbergzorg kwalitatief hoogwaardige

Nadere informatie

Hemel op aarde? Bonhoeffers theologie als inspiratie tot duurzaamheid. Steven van den Heuvel Studiedag Oikos 12 juni 2015

Hemel op aarde? Bonhoeffers theologie als inspiratie tot duurzaamheid. Steven van den Heuvel Studiedag Oikos 12 juni 2015 Hemel op aarde? Bonhoeffers theologie als inspiratie tot duurzaamheid Steven van den Heuvel Studiedag Oikos 12 juni 2015 Dietrich Bonhoeffer & Ecologie Waarom zorgen voor het milieu? Verschillende motieven:

Nadere informatie

De werking en adviezen van de ethische commissies van het Verbond der Verzorgingsinstellingen en van het Vlaams Welzijnsverbond

De werking en adviezen van de ethische commissies van het Verbond der Verzorgingsinstellingen en van het Vlaams Welzijnsverbond De werking en adviezen van de ethische commissies van het Verbond der Verzorgingsinstellingen en van het Vlaams Welzijnsverbond Yvonne Denier, Chris Gastmans & Fons Geerts 1. ETHISCHE REFLECTIE IN HET

Nadere informatie

STATUUT VAN DE PASTOR IN EEN CHRISTELIJK GEÏNSPIREERD ZIEKENHUIS

STATUUT VAN DE PASTOR IN EEN CHRISTELIJK GEÏNSPIREERD ZIEKENHUIS STATUUT VAN DE PASTOR IN EEN CHRISTELIJK GEÏNSPIREERD ZIEKENHUIS INLEIDING 1. De Belgische grondwet bevestigt het recht van alle burgers een beroep te kunnen doen op levensbeschouwelijke bijstand (art.

Nadere informatie

Spirituele zorg: iets uit de oude doos of out of the (spiritual) box?

Spirituele zorg: iets uit de oude doos of out of the (spiritual) box? Spirituele zorg: iets uit de oude doos of out of the (spiritual) box? Zorg voor spirit. Een interdisciplinaire benadering. Dr. Marc Desmet marc.desmet@jessazh.be Gits, 25 oktober 2016 Jessa Hospital Mijn

Nadere informatie

Het (gedeeld) beroepsgeheim

Het (gedeeld) beroepsgeheim Reling Sint-Truiden, 20 januari 2015 Het (gedeeld) beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie Patiëntenrechten: recht op informatie

Nadere informatie

Enquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg

Enquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg BIJLAGE 2 : ENQUÊTE Enquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg Deel 1 : Persoonskenmerken Vooraleer we effectief met de vragen beginnen, had ik graag wat gegevens over u zelf vernomen : 1.

Nadere informatie

Euthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet. 00 Euthanasie 1 Inleiding Euthanasie of actieve levensbeëindiging is in dit ziekenhuis bespreekbaar en wordt serieus benaderd. Euthanasie is een onderwerp waar mensen heel verschillend over kunnen denken.

Nadere informatie

Geestelijke zorg thuis

Geestelijke zorg thuis Informatiebrochure Geestelijke zorg thuis als je niet meer beter wordt Pastorale hulp binnen Palliatieve zorg Informatief Hartelijk dank dat u deze informatiebrochure wilt lezen. Misschien leest u het

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning

Vroegtijdige zorgplanning Vroegtijdige zorgplanning Een planning die zorg vraagt WZC Onze Lieve Vrouw WAT IS VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING? Welke zorg zou u wensen indien u ernstig ziek zou worden? Wilt u een levensverlengende behandeling

Nadere informatie

Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op.

Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op. Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk 2017-2022 Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op. 1 We zijn een open christelijke gemeente die al meer dan 125 jaar een eigen plek heeft in de Nijkerkse samenleving. Als

Nadere informatie

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Overlegplatform Dementie Noord-West-Vlaanderen Brugge, 18 oktober 2018 Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

AFDELING THEOLOGIE CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011. LITURGIE prof. Koen Vanhoutte (code: T1-50,00) maandag van 9.00 tot 9.50 uur

AFDELING THEOLOGIE CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011. LITURGIE prof. Koen Vanhoutte (code: T1-50,00) maandag van 9.00 tot 9.50 uur CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011 AFDELING THEOLOGIE LITURGIE prof. Koen Vanhoutte (code: T1-50,00) maandag van 9.00 tot 9.50 uur In deze cursus wordt een algemene inleiding op de liturgiewetenschap voorgesteld.

Nadere informatie

Onze visie op de gezondheidszorg.

Onze visie op de gezondheidszorg. Onze visie op de gezondheidszorg www.prolife.nl 2 Leven verdient zorg, aandacht en bescherming Veel mensen vragen ons wat onze visie is op christelijke zorg. In dit boekje geven wij hierop een antwoord.

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een

Nadere informatie

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Medische ethiek van theorie naar praktijk Eerste semester Modellen en methoden in medische ethiek

Nadere informatie

DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA

DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA INHOUD EN GEVOLGEN VOOR PATIENTEN EN HULPVERLENERS H. NYS (editor) INTERSENTIA RECHTSWETENSCHAPPEN Antwerpen Groningen INHOUDSTAFEL pg

Nadere informatie

Dankwoord 13. Achtergrond en opzet van de studie Inleiding Onderzoeksmethodes 21

Dankwoord 13. Achtergrond en opzet van de studie Inleiding Onderzoeksmethodes 21 Inhoud Dankwoord 13 DEEL 1 Achtergrond en opzet van de studie 15 1. Inleiding 17 2. Onderzoeksmethodes 21 1. SENTI-MELC studie (Hoofdstukken 6, 7, 8, 9, 15) 21 2. Studie naar de frequentie en kenmerken

Nadere informatie

De Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn

De Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn Spiritualiteit? [Ralf Grossert] M1 Iets voor mensen die graag zweverig doen? Of moet je met je beide benen op de grond staan om spiritueel te kunnen zijn? En welke spiritualiteit past bij mij? Er is zoveel

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging ALGEMEEN Geestelijke verzorging Op verhaal komen Geestelijke verzorging is er voor u als patiënt en uw naasten. In deze folder vindt u meer informatie over: Wat Geestelijke verzorging is Een persoonlijk

Nadere informatie

Ziek zijn en (niet) genezen. Leuven 1-12-2011

Ziek zijn en (niet) genezen. Leuven 1-12-2011 Ziek zijn en (niet) genezen Leuven 1-12-2011 Johan Menten Walter Rombouts UZ Leuven - Goed ouder worden is een levenskunst. - Oudere mensen hebben vele zaken misschien minder in de hand, maar.zo lang mogelijk

Nadere informatie

Beroepsgeheim in de hulpverlening

Beroepsgeheim in de hulpverlening Instituut voor Sociaal Recht K.U. Leuven Beroepsgeheim in de hulpverlening Handelen tussen recht en praktijk donderdag 24 november 2005 De Factorij Huart Hamoirlaan 136 1030 Brussel Voormiddag De theorie

Nadere informatie

Euthanasie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Euthanasie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Euthanasie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Geneeskundige Dagen Antwerpen 2016. Voorzitter: Prof. Dr. Bernard Sabbe Covoorzitter: Dr. André Wildiers

Geneeskundige Dagen Antwerpen 2016. Voorzitter: Prof. Dr. Bernard Sabbe Covoorzitter: Dr. André Wildiers Geneeskundige Dagen Antwerpen 2016 Voorzitter: Prof. Dr. Bernard Sabbe Covoorzitter: Dr. André Wildiers GDA 2016: Zorg voor de Psyche! Thema: Psychiatrie: vandaag en morgen Waar: Campus Drie Eiken Wanneer:

Nadere informatie

Beslissingen en zorg rond het levenseinde. Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman

Beslissingen en zorg rond het levenseinde. Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman Beslissingen en zorg rond het levenseinde Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman Opening Psalm 4:9 In vrede leg ik mij neer En meteen slaap ik in, Want U, HEER, laat mij veilig wonen In een vertrouwd

Nadere informatie

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Agentschap Zorg en Gezondheid Inspiratiedag vrijheidsbeperkende maatregelen Residentiële geestelijke gezondheidszorg Brussel, 19 juni 2019 Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Prof.

Nadere informatie

Een onderzoek naar pastorale zorg bij kinderen in Vlaanderen binnen zorgvoorzieningen.

Een onderzoek naar pastorale zorg bij kinderen in Vlaanderen binnen zorgvoorzieningen. Een onderzoek naar pastorale zorg bij kinderen in Vlaanderen binnen zorgvoorzieningen. Beste pastor, Mijn naam is Davine Debouvere en ik ben een student aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen

Nadere informatie

Medisch begeleid sterven een begrippenkader

Medisch begeleid sterven een begrippenkader Medisch begeleid sterven een begrippenkader Prof.dr. Bert Broeckaert Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen info@palliatief.be www.palliatief.be Bert.Broeckaert@theo.kuleuven.be Medisch begeleid sterven

Nadere informatie

Informatie & Beroepsgeheim

Informatie & Beroepsgeheim Informatie & Beroepsgeheim Duffel 1 december 2009 Axel Liégeois, Waarden in dialoog, hoofdstuk 7, p. 147-181. Inleiding Afbakening onderwerp Alle gegevens over zorgvrager in zijn of haar leefwereld Mondeling

Nadere informatie

VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN

VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN BROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Beste bewoner, Dat is immers onze zorg: betrokken zijn op u en uw naasten en u zoveel als mogelijk gelukkig zien. Wij zijn blij dat u koos

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning.

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

HOOFDSTUK IV: DE EIGEN SPIRITUALITEIT VAN DE VERPLEEGKUNDIGE

HOOFDSTUK IV: DE EIGEN SPIRITUALITEIT VAN DE VERPLEEGKUNDIGE HOOFDSTUK IV: DE EIGEN SPIRITUALITEIT VAN DE VERPLEEGKUNDIGE INLEIDING In dit hoofdstuk willen we meer aandacht besteden aan de spiritualiteit van de zorgverlener zelf. Literatuurstudies wijzen er immers

Nadere informatie

Christiane Berkvens-Stevelinck. Vrije rituelen Vorm geven aan het leven. met medewerking van Johan Blaauw

Christiane Berkvens-Stevelinck. Vrije rituelen Vorm geven aan het leven. met medewerking van Johan Blaauw Vrije rituelen Christiane Berkvens-Stevelinck Vrije rituelen Vorm geven aan het leven met medewerking van Johan Blaauw Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Boekverzorging: Mulder van

Nadere informatie

Medische ethiek. Prof.dr. H.A.M.J. ten Have Prof.dr. R.H.J. ter Meulen Prof.dr. E. van Leeuwen

Medische ethiek. Prof.dr. H.A.M.J. ten Have Prof.dr. R.H.J. ter Meulen Prof.dr. E. van Leeuwen Medische ethiek Medische ethiek Prof.dr. H.A.M.J. ten Have Prof.dr. R.H.J. ter Meulen Prof.dr. E. van Leeuwen Bohn Stafleu Van Loghum Houten 2003 IV 2006 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorg Planning:

Vroegtijdige Zorg Planning: Vroegtijdige Zorg Planning: Waarover maak jij je zorgen? M. Van de Wiele Lid RVB / Ethicus VZW Rusthuizen Zr. Van Berlaar Ethicus RZ H Hart Tienen Psychotherapeut/seksuoloog 1. Inleiding Enkele casussen

Nadere informatie

PASTORALE BEGELEIDING VAN MENSEN DIE OM EUTHANASIE VRAGEN. EEN

PASTORALE BEGELEIDING VAN MENSEN DIE OM EUTHANASIE VRAGEN. EEN PASTORALE BEGELEIDING VAN MENSEN DIE OM EUTHANASIE VRAGEN. EEN KWALITATIEF EMPIRISCH ONDERZOEK BIJ VLAAMSE ZIEKENHUISPASTORES. In de jaren die volgden op het in werking treden van de euthanasiewet in 2002

Nadere informatie

TIJDSCHRIFT "MET ZORG" Thema: Divers jaargang 1 nummer 2 oktober 1995

TIJDSCHRIFT MET ZORG Thema: Divers jaargang 1 nummer 2 oktober 1995 TIJDSCHRIFT "MET ZORG" Thema: Divers jaargang 1 nummer 2 oktober 1995 INHOUDSTAFEL Woord vooraf De visie op vrijwilligerswerk bij de Broeders van Liefde Br. dr. R. Stockman Gezondheidszorg morgen F. Keuleneer

Nadere informatie

leerplandoelen derde cyclus 1 Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op.

leerplandoelen derde cyclus 1 Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op. Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op. Je kan dit overzicht gebruiken om je jaarplan godsdienst op te bouwen. Op de bijhorende gele blaadjes van het leerplan lees je concreet welke

Nadere informatie

Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M

Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M Zorg voor het levenseinde I N T E R A C T I E V E S E S S I E S M E T B E W O N E R S V A N E E N W O O N Z O R G C E N T R U M Concept / voorbereiding 1. Aanzet 2. Idee op papier 3. Overleg met directie

Nadere informatie

Zorg. voor het levenseinde

Zorg. voor het levenseinde Zorg voor het levenseinde Inleiding Onze campussen en woonzorgcentra streven een christelijk-ethische levensvisie na en dit veronderstelt een zorgzame en zinvolle omgang met het eindigende leven en het

Nadere informatie

Palliatie of Euthanasie: De Twilight Zone. Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven

Palliatie of Euthanasie: De Twilight Zone. Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven Palliatie of Euthanasie: De Twilight Zone Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven Situering Beslissingen rond het levenseinde Zeer vaak: Niet meer starten van (al dan niet medisch

Nadere informatie

Zingeving in de palliatieve fase

Zingeving in de palliatieve fase Zingeving in de palliatieve fase Mirjam Broes Huisarts Kaderarts palliatieve zorg Scenarts zingeving Wat geeft ons bestaan zin? Wat maakt dat we ons leven als voltooid beschouwen? Wanneer vragen we om

Nadere informatie

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be 1 inspectie-begeleiding RK godsdienst basisonderwijs Tulpinstraat 75 3500 Kiewit-Hasselt 011 264408 godsdienstbao@dodhasselt.be Collegiale consultatie Godsdienst Lager onderwijs Rijkhoven Kleine Spouwen

Nadere informatie

Pastoraal werk i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m

Pastoraal werk i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m Pastoraal werk imelda omringt u met zorg Inhoud Visie 3 Vraag een pastor voor... 4 Viering en gebedsruimte 6 Contact pastoraal werk 7 2 Aanwezigheid en bereikbaarheid We zijn aanwezig in het ziekenhuis

Nadere informatie