DNB Household Survey (DHS) en het CentERpanel. Maarten van Rooij NPSO Lezingendag, 8 september 2016

Transcriptie

1 DNB Household Survey (DHS) en het CentERpanel Maarten van Rooij NPSO Lezingendag, 8 september 2016

2 Achtergrond DHS DHS is een panelstudie Gegevens worden verzameld onder de leden van het CentERpanel DHS is opgezet door CentER (Universiteit van Tilburg) Uitgevoerd door Telepanel (UvA) en sinds 1997 door CentERdata (UvT) Momenteel gefinancierd door DNB, UvT en CenERdata (in het verleden door o.a. VSB Fonds en NWO) Gegevens eigendom CentERdata 2

3 Inhoud DHS Doel: inzicht in financiële situatie huishoudens en individuele financiële beslissingen Doelpopulatie: Nederlandssprekende bevolking (uitgezonderd personen in instituties) Omvang panel: circa 2500 huishoudens en 3500 personen De vragenlijst is opgedeeld in 6 modules 1. Algemene informatie over het huishouden 2. Huishouden en werk 3. Wonen en hypotheken 4. Gezondheid en inkomen 5. Bezit en lenen 6. Economische en psychologische concepten 3

4 Duur en mode DHS Startjaar DHS: 1993 Jaarlijkse frequentie: 23 golven beschikbaar (golf 24 staat in het veld) Panelleden oorspronkelijk getrokken in samenwerking met het CBS (op basis van een kanssteekproef), bijwerving tegenwoordig uitbesteed aan TNS NIPO (adressensteekproef). Trekking van adressensteekproef obv de landelijke postale afgiftepunten. Huishoudens worden via traditionele methoden benaderd (niet online) Enquêtering via internet (als panelleden na selectie niet over internet blijken te beschikken, krijgen zij vervangende apparatuur) 4

5 Gebruik DHS Data zijn gedoneerd bij DANS voor lange-termijn archivering Data zijn gratis beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek via CentERdata (na ondertekening van de gebruikersovereenkomst). Voor beleids- en maatschappelijk relevant onderzoek zijn data beschikbaar tegen een vergoeding. Type vragen dat wordt beantwoord is heel divers en bestrijkt alle terreinen van financiële beslissingen (sparen, lenen, betalen, pensioen, verzekeren, arbeid) en soms daarbuiten (gezondheid, geluk); uitbreiding mogelijk in combinatie met aanvullende enquêtes De data worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Publicaties voornamelijk in nationale en internationale vaktijdschriften, bv. Journal of Financial Economics, Journal of Finance, American Economic Review, maar ook in ESB 5

6 Uitdagingen Kosten: moeilijk om voor bestaande veranderingsstudies financiering te krijgen Modulaire opzet: hoe bereik je zo groot mogelijke deelname aan alle modules Goede respons vraagt inspanning 6

7 Instrument voor onderzoek en beleidsanalyses Door combinatie DHS en CentERpanel een krachtig instrument voor onderzoek en beleidsanalyses Leden CentERpanel beantwoorden bijna wekelijks enquêtes; flexibiliteit en snelheid De antwoorden op specifieke enquêtes kunnen eenvoudig worden gecombineerd, zowel onderling als met DHS DHS is te koppelen aan administratieve bestanden via het CBS (Centrum voor Beleidsstatistiek) Veranderingen door de tijd kunnen worden gemeten vanwege panelstructuur 7

8 Verkregen inzichten: enkele voorbeelden Meer financiële kennis leidt tot aandelenparticipatie, hogere vermogensopbouw, meer pensioenplanning, hogere rente op spaarrekeningen, meer risicovolle hypotheken Na verhoging pensioenleeftijd en versobering pensioenopbouw hebben werkenden hun verwachtingen aangepast, zij het slechts zeer beperkt Verhoging pensioenleeftijd kan op begrip rekenen Deelnemers willen vooral een zeker pensioen, behoefte aan invloed beperkt (maar groeiende), pensioeninteresse en -kennis gering Rekeninghouders van probleembanken (DSB, Icesave) hebben spaargedrag aangepast. Vertrouwen in banken en andere personen extra gedaald. Hoge bonussen belangrijke oorzaak verlies aan vertrouwen. 8