Toegankelijkheidsonderzoek

Transcriptie

1 Toegankelijkheidsonderzoek STAGEVERSLAG Stageverslag, 4 de jaar Ronald Colijn

2 Toegankelijkheidsonderzoek STAGEVERSLAG Auteur: Ronald Colijn Plaats: Voorburg Datum: t/m Organisatie: Gemeente Leidschendam-Voorburg afdeling Wmo Externe begeleiding: J.J. de Morree Interne begeleiding: S. Huibers -Stageverslag Ronald Colijn- 2

3 Voorwoord Voor u ligt het stageverslag van Ronald Colijn. Dit verslag is geschreven in het kader van de vierdejaarsstage. Deze stage is een onderdeel van de opleiding bewegingstechnologie aan de Haagse Hogeschool, te Den Haag. Dit verslag is bedoeld voor iedereen die interesse heeft naar mijn verrichtingen gedurende de stage bij gemeente Leidschendam-Voorburg, afdeling Wmo. De stageopdracht betreft, zoals de titel van dit verslag al aankondigt, een toegankelijkheidsonderzoek. Dit deel van het onderzoek richt zich op winkels in de winkelcentra Julianabaan te Voorburg en Leidsenhage te Leidschendam. Het doel is de gevonden gegevens te presenteren op de website van de gemeente. Daarnaast moeten eventuele tips, oplossingen en aanpassingen van gevonden obstakels via een brochure teruggekoppeld worden aan de ondernemers via een brochure. Als laatste wil ik via deze weg mijn begeleiders bedanken. Dit betreft mijn interne begeleider dhr. S. Huibers (senior medewerker zorgloket), dhr. S. van der Munckhof (hoofd toegankelijkheidsonderzoek) van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Tevens beiden oud-student bewegingstechnologie. Daarnaast ook mijn externe begeleider dhr. J.J. de Morree, docent fysiologie aan de Haagse Hogeschool. Voorburg, januari Stageverslag Ronald Colijn- 3

4 Inhoudsopgave 1. Samenvatting 6 2. Verklarende woordenlijst 7 3. Inleiding 8 4. Opdrachtomschrijving 9 5. Literatuurstudie Onderzoek Inleiding De brief Vragenlijst Onderzoeksgebied Bezoekingen Verwerking resultaten Presentatie resultaten Terugkoppeling resultaten Resultaten Resultaten met betrekking tot het toegankelijkheidsonderzoek Inleiding Overzicht onderzoeksgegevens Resultaten openbaar vervoer Resultaten parkeren Resultaten entree Resultaten doorgankelijkheid horizontaal Resultaten doorgankelijkheid verticaal Resultaten sanitair Resultaten voorzieningen blinden en slechtzienden Resultaten voorzieningen doven en slechthorenden Resultaten extra informatie Brochure toegankelijkheid Resultaten op persoonlijk vlak Verbeteringen Oriëntatie werkveld Nevenactiviteiten tijdens stage Bijeenkomst "Veranderingen in de AWBZ - Kosten of Kansen?" Artikel de OORkonde Uitreiking Toegankelijkheidsprijs Werkoverleg met Stichting mantelzorg Discussie Tijdverlies 23 -Stageverslag Ronald Colijn- 4

5 8.2 Relevantie Conclusie Inleiding Conclusie toegankelijkheidsonderzoek Conclusie openbaar vervoer Conclusie parkeren Conclusie entree Conclusie doorgankelijkheid horizontaal Conclusie doorgankelijkheid verticaal Conclusie sanitair Conclusie voorzieningen blinden en slechtzienden Conclusie voorzieningen doven en slechthorenden Conclusie extra informatie Algemene conclusie toegankelijkheidsonderzoek Conclusie stage Bronvermelding Literatuur Internet Afbeeldingen Bijlage 28 I. Bijlage Resultaten 28 II. Uitgaande brief ondernemers 28 III. CD-rom 28 -Stageverslag Ronald Colijn- 5

6 1. Samenvatting Dit verslag is het resultaat van zestien weken stage bij Gemeente Leidschendam-Voorburg, afdeling wmo. Tijdens de stage is van alle winkels uit twee winkelgebieden Julianabaan, te Voorburg en Leidsenhage, te Leidschendam- de toegankelijkheid in kaart gebracht. Het doel van dit onderzoek is dat deze gegevens verzamelt en gepubliceerd worden via de website van de Gemeente Leidschendam-Voorburg. Het idee hierachter is dat mensen met een fysieke handicap kunnen opzoeken in welke mate zij zelfstandig een winkel kunnen bezoeken. Alle ondernemers zijn via een brief ingelicht over het onderzoek, waarna telefonisch een afspraak is gemaakt.tijdens het bezoek zijn aan de winkeliers vragen gesteld en zijn de relevante maten in het pand gemeten. De meetgegevens zijn samengevoegd tot één database. Welke later gebruikt wordt bij de invoer op de website. De gegevens van winkelcentrum Leidsenhage zijn alleen verzameld en staan niet in dit verslag. Er zijn in totaal 85 locaties aangeschreven, waarvan 71 onderzocht zijn (83,5%). 11,8 procent gaf geen gehoor bij contactpogingen. 2,4 procent verleende geen medewerking. Één locatie wordt later onderzocht en één locatie stond kwam dubbel voor in de lijst en is verwijderd. De resultaten per winkel lopen sterk uiteen, mede namens de verschillende functies en grootte van ondernemingen. Deze details worden in het hoofdstuk resultaten (p.13) uitgebreid besproken. Enkele algemene resultaten zijn: 84,4% heeft een invalidenparkeerplaats binnen loopafstand. De aanlooproutes zijn zelden vrij van obstakels (8,9%). Driekwart van de winkels heeft geen te hoge drempel en van net zo veel winkels is de deur breed genoeg. De helft van alle winkels is voldoende horizontaal doorgankelijk, dit geldt ook voor verdiepingen. De verticale doorgankelijkheid voldoet in geen enkel geval aan alle richtlijnen. 50,7% heeft een toiletvoorziening voor bezoekers. Voor aangepaste toiletvoorzieningen is dit slechts 2,8%. Vooral voorzieningen voor auditief en visueel gehandicapten blijken vaak afwezig. Wel zegt 88,7% (speciale) hulp te bieden aan personen met een fysieke beperking. De onderzoeksconclusie is kritisch maar positief. Het gebied blijkt na onderzoek redelijk toegankelijk. De meeste obstakels zijn van een lichte aard welke makkelijk, goedkoop en soms kosteloos op te lossen zijn. De onbekendheid van het onderwerp toegankelijkheid is het grootste obstakel. -Stageverslag Ronald Colijn- 6

7 2. Verklarende woordenlijst AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Horizontale toegankelijkheid De mogelijkheid tot verplaatsing in horizontale richting en de obstakels die daar bij horen. Bijvoorbeeld een (te) smalle entree. MKB-LV Midden Klein Bedrijf Leidschendam-Voorburg NVVS Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden Stichting WOEJ Welzijn Oud En Jong, biedt een uitgebreid pakket aan welzijnsactiviteiten voor inwoners van Leidschendam-Voorburg. 11 Verticale toegankelijkheid De mogelijkheid tot verplaatsing in verticale richting en de obstakels die daar bij horen. Bijvoorbeeld een trap of lift. Wmo Wet Maatschappelijke Ondersteuning -Stageverslag Ronald Colijn- 7

8 3. Inleiding Voor het grootste deel van de bevolking is het fysiek onbelemmerd bezoeken van gebouwen een heel normale zaak. Voor een aantal mensen is dit niet zo vanzelfsprekend. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen in een rolstoel of mensen met een slecht uithoudingsvermogen. Ook mensen die blind, slechtziend, doof of slechthorend zijn ondervinden belemmeringen in de toegankelijkheid van gebouwen. Om deze groepen een inzicht te geven in de voor hun geschikte winkels en openbare ruimten, is er een toegankelijkheidsonderzoek gestart. Deze stageopdracht omvat een vervolg van dat onderzoek. Middels dat onderzoek moet via de website van de Gemeente Leidschendam-Voorburg te zien zijn welke winkels, in welke mate, voldoen aan de bepalingen betreft toegankelijkheid. Dit vervolgonderzoek is uitgevoerd door de auteur middels een vragenlijst. De verschillende locaties zijn ter plaatsen beoordeeld door te meten en een vraaggesprek met een medewerker van de winkel. -Stageverslag Ronald Colijn- 8

9 4. Opdrachtomschrijving De afdeling Servicecentrum bestaat uit 4 clusters. De cluster Zorg valt onder de afdeling Servicecentrum is het loket van de gemeente waar mensen terecht kunnen met al hun vragen op het gebied van wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning en waar mensen geholpen worden van advisering tot en met bemiddeling. Hiernaast is de cluster verantwoordelijk voor het verstrekken van individuele voorzieningen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Onder deze voorzieningen vallen woonvoorzieningen, rolstoelen, vervoersvoorzieningen en hulp bij het huishouden. Voor de periode van september 2009 tot en met januari 2010 biedt de cluster zorg van de gemeente Leidschendam-Voorburg een stage aan voor een stagiair bewegingstechnologie voor een toegankelijkheidsonderzoek. De reden van de vraag naar een stagiair ligt in het feit dat er behoefte is aan het verzamelen van gegevens die inzage geven in het niveau van dienstverlening en toegankelijkheid (fysiek) van de in Leidschendam en Voorburg gevestigde detailhandelsbedrijven. Naar schatting zullen dit rond de 200 complexen zijn. De gemeenteraad en de wethouder sociale leefbaarheid hebben de wens uitgesproken voor het ontsluiten van de toegankelijkheidsgegevens in de vorm van een toegankelijkheidswebsite. Het eindproduct het onderzoek naar toegankelijkheid van een 200 tal complexen zal ontsloten worden op deze toegankelijkheidswebsite* 1. Parallel aan het toegankelijkheidsonderzoek is er vanuit de taskforce economie de vraag ontstaan om invulling te geven aan een aantal iconen* 2. Deze iconen zullen verkort worden betrokken bij het toegankelijkheidsonderzoek en zullen vervolgens (door derden) verwerkt worden in de site De stagiair zal werkzaam zijn op het servicecentrum in Voorburg maar ook veelal in het veld enquêteren waardoor een grote zelfstandigheid en proactieve houding gewenst is. De opdracht vergt naast het onderzoeken van diverse complexen ook de capaciteit voor de interne afstemming met andere afdelingen te weten communicatie en de taskforce economie. Tevens is er voor de stagiair ruimte om in overleg en begeleiding nevenactiviteiten op te zetten in de richting van toegankelijkheid en het midden en kleinbedrijf (MKB). * 1 Naar voorbeeld van Rotterdam, * 2 Lid branchevereniging, bereikbaarheid 24/7, online bestellen, toegankelijkheid -Stageverslag Ronald Colijn- 9

10 5. Literatuurstudie De literatuurstudie voor deze opdracht is redelijk beperkt gebleven. De voornaamste taak was het verdiepen in voorgaande rapportages. Hiermee is inzicht verkregen in de werkwijze. Wat het vervolgens mogelijk maakt om de uitkomsten van het nieuwe onderzoek te kunnen vergelijken met de oude data. Daarnaast is er kennis opgedaan over de normen en bepalingen wat betreft toegankelijkheid. De voornaamste bronnen hiervoor waren verscheidene internetpagina s en het Handboek voor toegankelijkheid 7. Dit leverde een verbeterd inzicht op, wat een pre is alvorens te starten met het eigen onderzoek. Enkele voorbeelden waren de voor mij onbekende termen: SoHo-hond Afkorting voor Sociale Hond, dit betreft een hulphond voor mensen met een motorieke of auditieve beperking of epilepsie. 10 Gidslijnen Hiermee worden natuurlijke lijnen in de omgeving bedoeld, die een looproute vereenvoudigen. Bijvoorbeeld een graskant aan een trottoir of een gevel. 7 Ringleidingsysteem Dit is een systeem voor slechthorende om via hun gehoorapparaat direct een versterkt geluid (bijvoorbeeld een spreker met microfoon) te ontvangen, via een antennelus in de verblijfsruimte. 12 Omdat deze en meer termen voorkomen in de vragenlijst is het belangrijk te weten waar deze betekenen. Figuur 5.1 Icoon ringleidingsysteem 12 -Stageverslag Ronald Colijn- 10

11 6. Onderzoek 6.1 INLEIDING Het toegankelijkheidsonderzoek betreft een controle op locatie middels een vragenlijst. Tijdens het eerste onderzoek is al besloten om in deze vorm te werk te gaan. Hiervoor waren meerdere argumenten bepalend, een voorbeeld daarvan is het kunnen garanderen dat de gegevens betrouwbaar zijn. Op deze manier wordt ook een (on)bewuste verkeerde interpretatie van de vragenlijst door de ondernemer uitgesloten. Om de ondernemers op de hoogte te stellen van het onderzoek is een brief gestuurd. Daarna is er met de ondernemers telefonisch een afspraak gemaakt. In dit hoofdstuk wordt dit verder toegelicht. 6.2 DE BRIEF De uitgaande brief aan de ondernemers kon grotendeels worden overgenomen uit het voorgaande onderzoek. Enkele details moesten aangepast, bijvoorbeeld de contactpersoon en de datum. Tijdens het opstellen van de brief, werd er echter gevraagd door de Taskforce Economie, een onderdeel toe te voegen aan het onderzoek. Dit betreft enkele kleine onderwerpen, zoals genoemd in de opdrachtomschrijving (p.9). Hierop werd besloten de ondernemers hiervan op de hoogte te stellen met de uitgaande brief. De uiteindelijke versie is opgenomen in de bijlage. Om de brief kracht bij te zetten, is deze ondertekend door dhr. J. Zuijdwijk, bureaumanager MKB-LV en dhr. G.G.J. Rensen, wethouder zorg. Helaas heeft deze brief ook veel tijd gekost. Door een aantal kleine veranderingen aan de brief duurde het zeer lang voordat er toestemming was van de afdeling communicatie. Daarnaast kostte het ook flink wat tijd om de adressenlijst te controleren 6.3 VRAGENLIJST De locaties zijn onderzocht op toegankelijkheid. Dit onderzoek gebeurde aan de hand van een vragenlijst die tijdens het bezoek ingevuld moest worden. De gegevens zullen gepubliceerd worden op een website. Dit zal gebeuren samen met die van de voorgaande toegankelijkheidsonderzoeken. Om vergelijkbare resultaten te kunnen tonen is dezelfde vragenlijst 5 gehanteerd als bij het voorgaande onderzoek. Deze vragenlijst is gebaseerd op de bestaande wettelijke normen betreffende toegankelijkheid. De betreffende vragenlijst is opgenomen in de bijlage, tevens treft u daar de handleiding 6 voor het invullen van de vragenlijst aan. 6.4 ONDERZOEKSGEBIED In de opdracht was opgenomen dat voor dit onderzoek de winkelcentra Julianabaan, te Voorburg en Leidsenhage, te Leidschendam aan bod kwamen. Ook in die volgorde. Dit is een bewuste keuze, omdat tijdens het opstarten van het onderzoek winkelcentrum Leidsenhage deels opgebroken was in verband met wegwerkzaamheden. -Stageverslag Ronald Colijn- 11

12 -Toegankelijkheidsonderzoek gemeente Leidschendam-Voorburg- Het tweede argument voor die keuze is opvolgtijd. De tijd tussen het ontvangen van de brief en het telefonisch maken van een afspraak voor een bezoek moet zo kort mogelijk worden gehouden. Dit zorgt voor bekendheid bij de ondernemers tijdens het telefonisch contact. Althans dat was het idee. In bijna alle gevallen moest het onderzoek volledig worden toegelicht aan de ondernemer. Figuur 6.1 Winkelgebied Julianabaan met markering onderzoeksgebied BEZOEKINGEN De eerste onderzoekslocatie was de Rode Kruiswinkel in Voorburg. Deze winkel valt onder het oude onderzoeksgebied Herenstraat. Omdat deze locatie in het vorige onderzoek niet is meegenomen is dat nu gebeurd. Deze locatie is gebruikt om een inschatting te maken voor de benodigde onderzoekstijd per pand. Deze onderzoekstijd is gesteld op 40 minuten. Daarbij komt nog 20 minuten verwerkingstijd. Er wordt dus per pand een uur tijd gerekend. Deze veertig minuten is een gemiddelde. Sommige panden kosten meer tijd dan anderen. Dit komt vooral door de diversiteit van de winkels. Zo is bijvoorbeeld Bon Appetit een eetzaakje wat Vlamingen een frietkot noemen. Deze zaak heeft een vloeroppervlak van ongeveer vijftien vierkante meter wat grotendeels gevuld is met apparatuur. Daar tegenover staat de Blokker. Dit is een grote winkel met één verdieping. De onderzoekstijd van Bon Appetit bedroeg ongeveer 15 minuten, die van de Blokker 45 minuten. Iets wat ook zorgde voor oponthoud is vragen van ondernemers over niet relevante zaken. Ondernemers denken dat iemand van de gemeente bekend is met alles wat er binnen een gemeente speelt. Zo vroeg een ondernemer bijvoorbeeld advies over het aanvragen van een terrasvergunning en een bouwvergunning zodat hij kon uitbreiden. 6.6 VERWERKING RESULTATEN Tijdens het onderzoek worden de gegevens genoteerd op de vragenlijst. Er is nagedacht over de optie dit ter plaatse digitaal te doen. Dit is echter om praktische redenen -zoals de beperkte accutijd- niet gedaan. De verzamelde gegevens zijn vervolgens verwerkt in Microsoft Excel. Dit geeft een overzicht -Stageverslag Ronald Colijn- 12

13 van alle gegevens uit het onderzoek. Deze zijn vervolgens verwerkt in overzichtelijke tabellen. Zoals het Excel-bestand als het overzicht van de resultaten zijn te vinden in de bijlage. 6.7 PRESENTATIE RESULTATEN De presentatie van de gegevens is het doel van het onderzoek. Namelijk de toegankelijkheidswebsite van de Gemeente Leidschendam-Voorburg. Deze site zal een overzicht bieden van de resultaten uit dit rapport en die van voorgaande onderzoeken. 6.8 TERUGKOPPELING RESULTATEN Bij de voorgaande onderzoeken zijn de ondernemers met een brief op de hoogte gesteld van de hun resultaten in het onderzoek. Tijdens dit onderzoek was dat aanvankelijk ook de bedoeling. Echter is er nog gewacht met deze actie. Omdat het opstellen van deze brieven veel tijd in beslag nemen, wordt mogelijk de brochure (paragraaf 7.1.2) als alternatief gebruikt. Omdat nog niet duidelijk is of deze zal worden uitgegeven, krijgt dit een pas een vervolg na de stageperiode. -Stageverslag Ronald Colijn- 13

14 7. Resultaten 7.1 RESULTATEN MET BETREKKING TOT HET TOEGANKELIJKHEIDSONDERZOEK 7.1. Inleiding In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek getoond. Dit zijn enkel de resultaten van winkelcentrum Julianabaan te Voorburg. Tevens is de informatie van locatie Rode Kruiswinkel ook toegevoegd. Deze locatie is toegevoegd, omdat deze tijdens vorig onderzoek niet onderzocht is. Door een gebrek aan onderzoekstijd, worden de gegevens van winkelcentrum Leidsenhage in een latere fase pas ingevoerd. Eerst volgt een overzicht van de gegevens, daarna volgen de resultaten per rubriek. Per paragraaf worden tabelnummers genoemd (m.u.v. paragraaf ). Deze verwijzen naar de tabellen uit Bijlage I Resultaten. Daarnaast moet gezegd worden dat alle termen als richtlijnen, juiste afmetingen et cetera in dit hoofdstuk verwijzen naar de richtlijnen volgens het handboek Overzicht onderzoeksgegevens Voor het onderzoek zijn 85 locaties aangeschreven. Hiervan zijn er 71 onderzocht (83,5%), één wordt later onderzocht (1,2%). Twee locaties verleenden geen medewerking (2,4%). Tien locaties gaven geen gehoor bij verschillende contactpogingen (11,8%). Eén winkel is uit de lijst verwijderd,omdat deze al onder een andere naam voorkwam(1,2%). Het totaal komt hier niet op honderd procent, dit is een gevolg van het afronden Resultaten openbaar vervoer Het gehele winkelcentrum ligt niet binnen het bereik van een treinstation. Één vestiging -welke buiten het onderzoeksgebied ligt- ligt binnen bereik van een treinstation. In totaal 84,4% heeft toegang tot een tramhalte. Voor 8 winkels(11,2%) is de afstand minder dan 200m. Alle locaties hebben bushalte binnen loopafstand, voor 60,5% betekend dit een halte op minder dan 500m. Voor de overige 39,4% is dit minder dan 200m. Tabel B1-B3 -Stageverslag Ronald Colijn- 14

15 7.1.4 Resultaten parkeren Verdeling loopafstand % ,5 40,8 42,3 22,5 19,7 15,5 11,3 1,4 geen<100m loopafstand in meters standaard pp invalide pp Figuur 7.1 Staafdiagram verdeling loopafstand Zoals te zien is in figuur 7.1 hebben niet alle winkels bereik tot een invalidenparkeerplaats(15,5%). Voor het merendeel (42,3%) ligt de loopafstand tussen de 33 en 66 meter. Voor de gewone parkeerplaatsen ligt de afstand het vaakst tussen de nul en 33 meter. Ook is er gekeken naar de kwaliteit van de gehandicapten parkeerplaatsen. Oftewel of ze voldoen aan de richtlijnen. Daarbij valt vooral op dat geen van alle zeven gehandicapten parkeerplaatsen omlijnd is. Daarnaast voldoet 57,1% niet aan de minimaal geldende afmetingen. Tabel B4-B Resultaten entree AANLOOPROUTE Het eerste onderdeel van de rubriek entree is de aanlooproute. Deze is in 8,9% van de gevallen vrij van obstakels. Van de obstakels is 6,2% gemarkeerd. Hierbij dient vermeldt te worden dat in sommige gevallen de aanlooproute zowel gemarkeerd- als ongemarkeerd obstakels heeft. Net zo vaak (6,2%) is er een gids- of geleidesysteem voor blinden en slechtzienden aanwezig. Ook een goede gids voor slechtzienden kan gevelreclame zijn. Gezien de doelgroep van het onderzoek is dit het meest voorkomende herkenningspunt. Er is één locatie die hier geen gebruik van maakt, van de overige 70 winkels voldoet 39,4% aan de richtlijnen. TOEGANG In 97,2% van de gevallen is er één ingang of is de hoofdingang de meest toegankelijke. Het merendeel van de winkels (74,6%) heeft geen drempel hoger dan twee centimeter. Geen van de bezochte locaties heeft een lift of roltrap bij de entree. Drie winkels hebben een hellingbaan wat neerkomt op 16,7% van de winkels met een drempel hoger dan twee centimeter. -Stageverslag Ronald Colijn- 15

16 Met 77,5% heeft het grootste gedeelte van de locaties heeft een toegang die voldoet aan de norm ( 90 cm). Ook is er gekeken naar het soort toegangsdeur, omdat deze vaak voor een verschillend niveau van bedieningsgemak staan. In bijna de helft van de gevallen staat de deur altijd open (49,3%). Kort daarna volgt, met 35,2%, een gewone scharnierdeur welke geopend kan worden zonder te aanbellen. In negen gevallen (12,7) betrof het een automatische deur, welke de minste handelingen eist van een bezoeker. Het minst vaak komt het voor dat een deur pas geopend kan worden na aanbellen. Dit heeft in beide gevallen te maken met een beveiligingsfunctie. De meeste (73,2%) deuren zijn gemakkelijk te openen. Dit komt door het soort deur of de afstelling van de deur en een eventuele deurdranger. Deze laatste zit op de deur 25,4% van de winkels. HELLINGBAAN Geen van de drie hellingbanen voldoet volledig aan de richtlijnen (Figuur 7.2). Maar één hellingbaan voldoet aan de norm 1:10 voor de steilheid, ook voor breedte voldoet er één. Wel is voor alle hellingbanen voldoende ruimte. Na de helling is dit een ander verhaal. Vaak loopt de helingbaan direct uit een deur. Tabel B5-B7 Figuur 7.2 Grafiek toegestane steilheid hellingbanen Resultaten doorgankelijkheid horizontaal BEGANE GROND Op locatie is gekeken naar de smalste doorgang in de winkel. Deze is toch vaak bepalend voor de horizontale doorgankelijkheid. Hier geldt het idee een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Uit de meetgegevens blijkt dat 49,3% op het smalste punt voldoet aan de eisen. Ook is gekeken naar de draairuimte bij hoeken. Dit bleek in 80,3% van de gevallen voldoende te zijn. Alle vloeren zijn van een geschikt materiaal. 91,5% van de locaties heeft geen hoogteverschillen van meer dan twee centimeter in de winkel. Veel winkels hadden obstakels in de winkel die de doorgang belemmeren(39,4%). Net iets meer dan de helft (53,5%) van die winkels had een alternatieve route beschikbaar. -Stageverslag Ronald Colijn- 16

17 VERDIEPINGEN Negen locaties hadden één of meer verdiepingen. Op die verdiepingen is ook gekeken naar de doorgankelijkheid. Ongeveer de helft van de verdiepingen bleek op het smalste punt te voldoen aan de richtlijnen (55,6%). Net zo vaak was de doorgang vrij van obstakels. Op de verdiepingen is echter maar in een kwart van de gevallen een alternatieve route beschikbaar. Twee derde is vrij van drempels. Tabel B8&B Resultaten doorgankelijkheid verticaal Zoals genoemd in de voorgaande paragraaf zijn er negen locaties met één of meer verdiepingen. Dit hoofdstuk beschrijft de resultaten van de verticale doorgankelijkheid. Hiermee worden alle mogelijke onderdelen bedoeld die nodig zijn om een verdieping te bereiken. -Stageverslag Ronald Colijn- 17

18 LIFT Van de gebouwen met een verdieping(en) hebben er vier een lift (44,4%). Geen van deze liften voldoet volledig aan de richtlijnen. Zo heeft geen van allen een auditieve verdiepingsaanduiding. En is er maar één lift waarbij de ruimte tussen de vloer en de lift minder van twee centimeter is. Voor blinden en slechtzienden moeten de knoppen ook voorzien zijn van voelbare aanduiding, dit hebben slechts twee liften. HELLINGBAAN Tijdens het onderzoek is bij geen van de locaties een hellingbaan waargenomen. (ROL)TRAP Geen van de locaties heeft een roltrap om naar een hoger gelegen verdieping te gaan. In totaal zijn er dertien gebouwen met een gewone trap. Hiervan heeft 30,7% leuningen aan weerszijden van de trap en 69,2% een leuning aan één zijde. Trappen zonder leuning komen niet voor. De breedte van de trap van de leuningen moet minimaal 90 centimeter zijn. Hieraan voldoet 46,2% van de trappen. Er gelden ook richtlijnen voor de traptreden. De op- en aantrede voldoet in 30,8% van de gevallen. En hiervan is 23,1% voorzien van een traptrede markering. Tabel B10-B Resultaten sanitair In deze paragraaf zijn de resultaten opgesplitst in twee delen. De algemene toiletvoorzieningen en de aangepaste toiletvoorzieningen. Hiervoor is gekozen omdat voor beiden gelden andere richtlijnen, wat uiteraard invloed heeft op de interpretatie van de gegevens. ALGEMENE TOILETVOORZIENINGEN Een kleine meerderheid (50,7%) heeft een toiletvoorziening voor bezoekers. Deze is in driekwart van de gevallen bereikbaar zonder hoogteverschillen en draait de deur bijna altijd (97,2%) naar buiten open. AANGEPASTE TOILETVOORZIENINGEN In het gehele onderzoek kwamen maar twee aangepaste toiletvoorzieningen voor. Dit is 2,8%. De ruimte rond de toiletpotten bleek in beide gevallen te voldoen aan de richtlijnen. Één toilet had een naar buiten openslaande deur, de ander naar binnen. Waarbij naar buiten als meest toegankelijk wordt beschouwd. Beide toiletten hadden beugels naast de toiletpot en een werkend alarmsysteem. Bij één toilet ontbrak een aangepaste wastafel. Tabel B13&B14 -Stageverslag Ronald Colijn- 18

19 7.1.8 Resultaten voorzieningen blinden en slechtzienden De meeste (95,8%) winkels laten een blindengeleidehond binnen. Als reden tot weigering werd als reden opgegeven de hygiëne (verkoop en productie van etenswaren) en eenmaal was een allergie van een medewerker de reden. In ongeveer een kwart (25,4%) van de winkels is een vorm van bewegwijzering in de winkels aanwezig. Dit betrof vooral nooduitgangsignalering, tweemaal was er in de winkel rubriekaanduiding aanwezig in de winkel. Een voorbeeld hiervan is een cd-winkel waarbij de rubrieken (cd, dvd of games) staan aangeduid in grote letterdruk. Een andere voorziening was aanwezig bij het McDonald s restaurant. In het restaurant was een menu in grote letterdruk en in braille aanwezig. Tabel B Resultaten voorzieningen doven en slechthorenden Er was slechts een locatie met een geïnstalleerd ringleidingsysteem. Daarbij is het interessant te vermelden dat het hier een audicien betrof, welke dus dergelijke systemen verkoopt. Het systeem wat aanwezig was in de winkel was niet gekeurd door de NVVS. Op de vraag of de ondernemers op verzoek een doventolk kunnen regelen werd 9 keer positief gereageerd (12,7%). Tabel B Resultaten extra informatie Onder de rubriek extra informatie zijn allerlei verschillende onderdelen geplaatst. Het zijn kleine onderdelen die niet passen in de overige rubrieken. Om het overzicht te behouden is er gekozen om het onderdeel receptie/balie/toonbank uit te schrijven en de overige gegevens in tabelvorm te presenteren. RECEPTIE/ BALIE/ TOONBANK In 95,8% van de onderzochte winkels is een balie aanwezig. Een overgrote meerderheid heeft de functie kassa. Met 7.4% volgt de balie en daarna komen de functies bureau en receptie met allebei 5,9%. Eenmaal kwam de functie bar voor. Dit staat voor 1,5%. Op één na waren alle balies open en vereisten dan ook geen ringleidingsysteem. Geen van alle bleek onderrijdbaar voor rolstoelen en ongeveer tweederde voldeed aan de juiste baliehoogte. Tabel B18 -Stageverslag Ronald Colijn- 19

20 Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Object rookvrij ,0 Hulphond toegestaan 68 95,8 Personeel biedt assistentie 63 88,7 Medewerkers hebben voorlichting gehad over 3 4,2 omgang met gehandicapten Evacuatieplan voor rolstoelgebruikers 2 3 4,2 Rolstoel te leen/te huur 2 2,8 Speciale toeschouwersplaatsen aanwezig 3 0 0,0 Restaurant gedeelte aanwezig 4 5,6 Tafels voldoende bereikbaar ,0 Tafels onderrijdbaar 4 0 0,0 Paskamer geschikt voor rolstoelgebruikers 5 45,5 Pinapparatuur aanwezig 59 83,1 Onderrijdbaar 6 10,2 Flexibel (op schoot te nemen) 48 81,4 Figuur 7.2 tabel met resultaten extra informatie 1 Sinds de invoering van de anti-rookwet zijn alle ondernemingen rookvrij 2 Veel winkels hebben een dermate kleine vloeroppervlak dat het niet verplicht is een evacuatieplan te hebben. Veelal is er ook maar één deur in het pand. 3 Geen van de locaties had een functie die raagt om speciale toeschouwersplaatsen 4 Hiervoor geldt: n(4)=100% 5 Elf locaties hebben een functie die vraagt om een paskamer daarom geldt: n(11)=100% Brochure toegankelijkheid Eén van de toegevoegde onderdelen aan de stageopdracht was het realiseren van een brochure over toegankelijkheid. Hiervoor is een ruwe opzet geleverd. Omdat er meerdere afdelingen belang en zeggenschap hebben over een dergelijke brochure, is er aangestuurd op een gezamenlijk overleg. Het is niet gelukt dit overleg te houden tijdens de stage. Daarnaast heeft ook de hoeveelheid werk die gemoeid was met het onderzoek een vervolg tegen gehouden. 7.2 RESULTATEN OP PERSOONLIJK VLAK Verbeteringen Mijn contactuele vaardigheden zijn sterk verbeterd. Ik heb geleerd in een gesprek duidelijk en helder te communiceren. Zowel telefonisch als de directe communicatie op locatie met de contactpersoon. Gezien het grote aantal onderzoekslocatie en de beschikbare onderzoekstijd was dit een belangrijke eigenschap. -Stageverslag Ronald Colijn- 20

21 Daarnaast heb ik geleerd mij meer open op te stellen. Voorheen liet ik vragen bij twijfel achterwege. Nu vraag ik iets direct als ik iets wil weten of nodig heb. Dit creëert ook duidelijkheid voor personen in mijn omgeving Oriëntatie werkveld De grootste winst voor mij tijdens deze stage is dat ik ontdekt heb dat dit soort werk - bureauwerk/bezoekingen- erg leuk vind. Wmo-consulent is een uitdagend beroep wat voor mij serieus in aanmerking komt na mijn studie. Voor de stageperiode achtte ik dit niet het geval. Tijdens de stage heb ik me op eigen initiatief sterk verdiept in het werkveld. Zoals te lezen is in paragraaf ben ik mee geweest naar een bijeenkomst verzorgd door een detacheringbureau op het gebied van wmo. Daarnaast ben ik mee geweest bij drie huisbezoeken. Dit waren intakegesprekken met nieuwe aanvragers. Hieruit bleek mijn kennis en inzicht op het gebied van fysieke beperkingen uitgebreid genoeg om de situatie in te kunnen schatten. Ook heb ik de werkboeken gelezen. Deze werkboeken worden door de wmo-consulenten gebruikt als handleiding bij het toe- en afwijzen van voorzieningen en regelingen. Deze werkboeken zijn een praktische interpretatie van de Verordening Individuele Voorzieningen, door de Gemeente Leidschendam-Voorburg. Hierin staan alle mogelijke voorzieningen en regelingen beschreven. Dit heeft mijn inzicht in de mogelijke verstrekkingen aanzienlijk verbreed. 7.3 NEVENACTIVITEITEN TIJDENS STAGE Bijeenkomst "Veranderingen in de AWBZ - Kosten of Kansen?" Toevalligerwijs ving ik op dat een aantal personeelsleden van de afdeling Wmo, de volgende dag naar een informatie bijeenkomst zouden gaan. Daarop geïnformeerd of er een mogelijkheid was mee te gaan. Het idee was hiermee de beeldvorming over de structuur rondom Wmo helderder te krijgen. Deze bijeenkomst is georganiseerd door Van Brederode BV, een adviesbureau op het gebied van wmo, AWBZ en aanverwante zaken. De bijeenkomst bleek een interessante ervaring, maar de vraag is of dit werkelijk heeft geleid tot een verheldering van de structuur. Deels omdat het Van Brederode uiteraard zichzelf promoot, anderzijds was ook de hoge mate van gebruik van afkortingen soms verwarrend. Bij de gelegenheid tot vragen stellen kwamen wel enkele interessante discussies op gang Artikel de OORkonde De OORkonde is een uitgave van de Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden (NVVS). Voor wijkcentrum de Oranjehoek van stichting WOEJ is een Soundshuttle aangeschaft. Dit is een ringleiding systeem voor één-op-ééncontact. Om ingebruikname en het ontvangen van het keurmerk van de NVVS te vieren, brengt dhr. G.G.J. Rensen - wethouder Zorg - een bezoek aan het centrum. Het stuk diende als uitnodiging voor geïnteresseerden. -Stageverslag Ronald Colijn- 21

22 7.3.3 Uitreiking Toegankelijkheidsprijs In het kader van de Week van de toegankelijkheid -11 tot en met 16 oktober werd de toegankelijkheidsprijs uitgereikt. Dit jaar werd was de eerste editie en ging naar het restaurant Ciao Mie, onderdeel van het Mövenpick-hotel te Voorburg. De prijs dient als stimulans voor ondernemers om hun organisatie zo toegankelijk mogelijk te maken. Met andere woorden: proberen de drempels voor fysiek gehandicapten letterlijk en figuurlijk weg te nemen. Helaas bleek er dit jaar nog weinig animo onder de ondernemers tot deelname. Het vermoeden is dat dit te maken heeft de (on)bekendheid van ondernemers met de problematiek rond de toegankelijkheid. Deze uitreiking bleek wel een ideale ontmoetingsplek met initiators van het toegankelijkheidsonderzoek. Enkele voorbeelden hiervan is de wethouder Zorg van Gemeente Leidschendam-Voorburg, dhr. G. Rensen en voorzitter van het Platform Figuur 7.3 Uitreiking toegankelijkheidsprijs 2009 Gehandicapten, dhr. J. Dekkers Werkoverleg met Stichting mantelzorg Dit was gesprek tussen wmo-consulenten van Gemeente Leidschendam-Voorburg en de contactpersonen van Stichting mantelzorg. Het onderwerp van gesprek was voornamelijk de nieuwe mogelijkheid tot het inzetten van vrijwilligers als tijdelijke verlichting voor mantelzorgers. Sommige mantelzorgers nemen erg veel verantwoordelijkheden op zich. Als een vrijwilliger het bijvoorbeeld een middag in de week de taken op zich neemt, wordt de mantelzorger even ontzien. Dan kan die even een avond naar de film, een middag naar de stad met een vriendin. Er is geëvalueerd hoe de doorverwijzing van het zorgloket naar de stichting op dit moment verloopt. -Stageverslag Ronald Colijn- 22

23 8. Discussie 8.1 TIJDVERLIES In de aanloop naar het onderzoek is helaas veel tijd verloren gegaan. De oorzaak hiervan is de uitgaande brief voor ondernemers. Deze brief is opgesteld om ondernemers op de hoogte te stellen van het onderzoek. Volgens protocol moet deze brief langs de afdeling communicatie. Waar de brief gecontroleerd wordt op grammatica, opmaak en inhoud. Het duurde 4 weken voordat deze brief definitief goedgekeurd werd. Dit is erg jammer. 8.2 RELEVANTIE Sommige winkels zijn wat betreft toegankelijkheid niet heel erg interessant. Enkele zaken bleken zo klein dat er bijna geen toegankelijkheid meetbaar was. Er is door de opdrachtgever bewust voor gekozen om eerst deze winkelgebieden in kaart te brengen. -Stageverslag Ronald Colijn- 23

24 9. Conclusie 9.1 INLEIDING In dit hoofdstuk worden de conclusies gegeven van het toegankelijkheidsonderzoek en de stage in het algemeen. Eerst worden de conclusies per rubriek behandeld, waarna een algemene conclusie volgt. Daarna volgt de conclusie over de stage. 9.2 CONCLUSIE TOEGANKELIJKHEIDSONDERZOEK Conclusie openbaar vervoer Het openbaar vervoer is redelijk verzorgd voor het winkelgebied Julianabaan. Alle locaties bevinden zicht binnen loopafstand van een bushalte en voor 84,4% heeft toegang tot de tram. Enig minpunt is de afwezigheid van een treinstation. Alleen de Rode Kruiswinkel heeft toegang tot een treinstation Conclusie parkeren De parkeermogelijkheden zijn matig verzorgd in het gebied. 15,5% van de winkels bevindt zich niet binnen 100 meter van een invalidenparkeerplaats. Voornamelijk het westelijke gebied voorziet niet in geschikte parkeerplaatsen en word niet voldaan aan de richtlijnen volgens het Handboek voor Toegankelijkheid 7. Namelijk dat twee procent van de parkeerplaatsen is bestemd voor invaliden. Een pluspunt is dat er ten tijde van het onderzoek gewerkt werd aan de realisatie van extra invalidenparkeerplaatsen aan de noordzijde van het winkelgebied Conclusie entree AANLOOPROUTE Het winkelgebied is goed toegankelijk. Met name de afschuining van de trottoirbanden bij oversteekplaatsen voorzien hierin. Wel zijn er relatief veel obstakels op de aanlooproutes van de winkels. Maar 8,9% van deze paden is volledig vrij van obstakels. Welke voornamelijk obstakels vormen voor blinden en slechtzienden. TOEGANG De toegang tot de winkels is over het algemeen goed verzorgd. 74,6% heeft geen drempel die hoger is dan twee centimeter. En ongeveer hetzelfde aantal heeft een deur die minimaal 90 centimeter en makkelijk te openen is Conclusie doorgankelijkheid horizontaal BEGANE GROND Per winkel verschilt de doorgang behoorlijk. Waar sommige winkels zeer ruim zijn opgezet staat een andere winkel vol schappen, producten en andere obstakels. Ongeveer de helft van de winkels heeft dan ook een knelpunt in de winkel. Oftewel een te smalle doorgang. Van die groep had maar de helft een alternatieve route in de winkel welke wel toegankelijk was. -Stageverslag Ronald Colijn- 24

25 VERDIEPINGEN Bij de negen gebouwen met een verdieping werden dezelfde cijfers gevonden. 55,6% voldeed aan de richtlijnen wat betreft de minimale doorgang. Het is probleem is dat als er obstakels zijn op een verdieping er zelden een alternatieve route beschikbaar is Conclusie doorgankelijkheid verticaal In totaal hebben vier winkels met verdiepingen een lift. Dit is voor een winkel direct een pluspunt, aangezien een trap voor veel fysiek beperkte mensen een flink obstakel is. Deze liften voldoen helaas niet aan alle richtlijnen. Zo heeft geen van de liften auditieve verdiepingsaanduiding en is de spleet tussen de verdiepingsvloer en de liftvloer in driekwart van de gevallen meer dan toegestaan. Trappen voldoen in ongeveer de helft van de gevallen aan de richtlijnen. Zo is ongeveer de helft breed genoeg en hebben ze allemaal minimaal één leuning. Veel trappen hebben geen traptredenmarkering, maar hier kan vaak de tastfunctie het overnemen van het zicht Conclusie sanitair De sanitaire voorzieningen laten te wensen over. Dit echter niet altijd te wijten aan de ondernemers. Vaak is er simpelweg geen ruimte voor een (extra) toilet. Het winkelgebied betreft dan ook voornamelijk kleine - tot middelgrote winkels. Daardoor voorziet ongeveer de helft (50,7%) in toiletvoorzieningen voor de bezoekers. Als er gekeken wordt naar aangepaste toiletvoorzieningen is dit slechts 2,8%. Wat natuurlijk zeer weinig is Conclusie voorzieningen blinden en slechtzienden Het blijkt dat er weinig stil wordt gestaan van bij de blinden en slechtzienden. Dit gebied voor vaak passief benaderd. Daarmee wordt bedoeld dat ondernemers een blindengeleidehond toestaan, daar hoeft niets voor gedaan te worden. Maar zelden ondernemen de winkeliers zelf stappen om hun winkel ook op dit gebied toegankelijk te maken. Zo was er maar één onderneming die echt een speciale voorziening had voor deze doelgroep. Bij andere gevonden voorzieningen, was dit vaak een toevallige bijkomstigheid Conclusie voorzieningen doven en slechthorenden Ook met de voorzieningen voor doven en slechthorenden is het niet best gesteld. Er was één winkel die een ringleidingsysteem of infraroodsysteem had. Dit was een audicien, welke deze verkoopt. Daarnaast waren er negen winkels (12,7%) die op aanvraag een doventolk regelt. Uiteraard is het wel de vraag in welke mate dit van een winkel verwacht mag worden. Een ringleidingsysteem kost als snel vijf duizend euro. En een doventolk kan niet ter plaatse geregeld worden. Omdat het voornamelijk winkels zijn waar klanten even binnen lopen voor een product en weer weg zijn, is dit geen oplossing. De meeste winkeliers gaven aan dat het vaak opgelost wordt met aanwijzen, opschrijven of heel rustig praten. -Stageverslag Ronald Colijn- 25

26 9.3.9 Conclusie extra informatie In deze rubriek zitten wat verschillen. En is het ook lastig een eenduidige conclusie te maken, aangezien hier zeer uiteenlopende zaken worden bekijken. Wel is het merendeel negatief. Er is zelden voorlichting geweest voor medewerkers, een evacuatieplan voor rolstoelgebruikers of een rolstoel te leen aanwezig. Daarnaast zijn geen van de tafels in de restaurantgedeeltes onderrijdbaar. Ook is minder dan de helft van de aanwezige paskamers rolstoelgeschikt. De positieve punten zijn dat alle objecten rookvrij zijn en bijna overal de hulphond wordt binnengelaten. Ook geeft bijna 90% aan hulp of assistentie te bieden Algemene conclusie toegankelijkheidsonderzoek Gezien de resultaten is het winkelgebied Julianabaan redelijk toegankelijk. Dit klinkt mogelijk niet erg positief, maar het valt mee. Ten eerste moeten de mogelijkheden van de ondernemers in acht genomen worden. Sommige voorzieningen zijn goed voor de toegankelijkheid, maar niet alles kan verwacht worden een kleine winkel, met een kleine omzet. Een ringleidingsysteem is vaak een (te) grote investering. Ook het plaatsen van een aangepast toilet is gezien het budget, maar zeker qua ruimte een probleem. En wanneer er wordt gekeken naar de negatieve resultaten blijkt het gros opgelost kan worden met kleine (goedkope) ingrepen. Soms kan met het verschuiven van een obstakel al een volledige doorgankelijkheid geboden worden. Voor de meeste ingrepen staan de ondernemers dan ook open. Aangezien de kleine ingrepen vaak voldoende zijn, zit er enorm veel potentie in voorlichting op dit gebied. Daarom is een toegankelijkheidsbrochure voor ondernemers een uitkomst. 9.4 CONCLUSIE STAGE Deze stage is voor mij een zeer leerzame periode geweest. Er is mij alle ruimte geboden rond te kijken op de afdeling en aanverwante zaken. Daar heb ik ook volop gebruik van gemaakt. Ik heb natuurlijk vooral uitgebreide kennis opgedaan wat betreft toegankelijkheid. Maar ook in het werk van een wmo-consulent heb ik mij kunnen verdiepen. Deze stageplaats is een uitermate geschikt stageadres voor een student bewegingstechnologie. Gezien het werkveld, de benodigde zelfstandigheid en de groep met collega s die allemaal uitgebreid de tijd voor je nemen, om je vragen te beantwoorden. Kortom een leerzame en erg plezierige stageadres. -Stageverslag Ronald Colijn- 26

27 10. Bronvermelding 10.1 LITERATUUR 1. Bureau VerWijzer (2008). Rapport toegankelijkheid openbare gebouwen. s-gravenzande. 2. Bureau VerWijzer (2008). Rapport Toegankelijkheid. s-gravenzande. 3. Hoogland, Wim & Dik, Roel (2007). Rapport over rapporteren. Groningen, Noordhoff Uitgevers. 4. Meussen, P (2009) Resultaten onderzoek Herenstraat. Den Haag. 5. Meussen, P (2009). Vragenlijst, winkels. Den Haag. 6. Meussen, P (2009). Handleiding bij het invullen van de vragenlijst. Den Haag. 7. Wijk et al., M. (2003). Handboek voor toegankelijkheid. Doetinchem, Reed Business Information. 8. Gemeente Amsterdam, Dienst Wonen (2005).Toegankelijkheid van openbare gebouwen. Amsterdam INTERNET 9. LWSVO (2005), Richtlijnen bronvermelding. Geraadpleegd op 7 september 2009, E%20VERSIE%20MEI% pdf 10. Stichting Hulphond (z.d.). Wat is een hulphond. Geraadpleegd op 7 september 2009, Stichting WOEJ (z.d.) Over Woej. Geraadpleegd op 16 september 2009, AFBEELDINGEN 12. Figuur 5.1 Hearcom (z.d.). ettingahearingaid/menuc/aandachtbijaanschaf/telecoil.gif 13. Figuur 6.1 Google Maps Nederland, bewerkte afbeelding. zoektermen: Julianabaan Voorburg. 14. Figuur 7.1 Het Krantje Online, foto van Dick Janssen geplaatst op Stageverslag Ronald Colijn- 27

28 11. Bijlage I. BIJLAGE RESULTATEN Document met daarin de tabellen met resultaten. II. UITGAANDE BRIEF ONDERNEMERS Dit betreft een voorbeeldbrief zoals deze is verzonden aan de ondernemers. III. CD-ROM Deze cd-rom bevat: Excel-bestand met onderzoeksgegevens Vragenlijst, welke gebruikt bij onderzoek. Handleiding bij vragenlijst. -Stageverslag Ronald Colijn- 28

29 Bijlage I Resultaten OPENBAAR VERVOER Treinstation Afstand (m) Aantal (n) Percentage (%) , ,4 Geen < ,6 Figuur B1: Tabel verdeling bereikbaarheid treinstation Tramhalte Afstand (m) Aantal (n) Percentage (%) , ,2 Geen < ,5 Figuur B2: Tabel verdeling bereikbaarheid tramhalte NB. Het totaal komt niet op 100%, dit komt door de afronding. Bushalte Afstand (m) Aantal (n) Percentage (%) , ,5 Geen < ,0 Figuur B3: Tabel verdeling bereikbaarheid bushalte NB. Het totaal komt niet op 100%, dit komt door de afronding.

30 PARKEREN Standaard parkeergelegenheid De volgende resultaten betreft de afstand locatie-parkeergelegenheid. Loopafstand (m) Aantal winkels (n) Percentage (%) , , , ,4 Figuur B4:Tabel verdeling bereikbaarheid standaard parkeergelegenheid Loopafstand gehandicapten parkeerplaats De volgende resultaten betreft de afstand winkel-gehandicapten parkeergelegenheid. Loopafstand (m) Aantal winkels (n) Percentage (%) Geen < , , , ,5 Figuur B5:Tabel verdeling bereikbaarheid gehandicapten parkeergelegenheid Geschiktheid gehandicapten parkeergelegenheid De volgende gegevens betreffen de kwaliteit van de zeven gehandicapten parkeerplaatsen. Hierbij geldt dus n(7) = 100% Voldoet aan volgende eis: Aantal (n) Percentage (%) E6-bord 7 100,0 Afmetingen 4 57,1 Omlijning 0 0,0 Figuur B6:Tabel geschiktheid gehandicapten parkeergelegenheid

31 ENTREE Aanlooproute De volgende gegevens betreffen de aanlooproute. Dit is de weg tussen openbare weg (óf parkeervak óf ov-halte) Hierbij geldt n(71) = 100%. Voor de gegevens obstakels voorzien van markering geldt n(65)=100%. Eis Aantal (n) Percentage (%) Obstakelvrij 6 8,9 Obstakels voorzien van markering 4 6,2 Gids/geleidesysteem 6 8,9 Geschikte bewegwijzering 28 39,4 Figuur B5:Tabel gegevens aanlooproute Toegang Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Hoofdingang meest toegankelijk 69 97,2 Drempel niet hoger dan 2cm 53 74,6 Geschikte lift 0 0,0 Hellingbaan ,7 Roltrap 0 0,0 Correcte toegangsbreedte ( 90cm) 55 77,5 Omschrijving deur: - - Automatisch 9 12,7 Handmatig zonder aanbellen 25 35,2 Handmatig na aanbellen 2 2,8 Staat altijd open 35 49,3 Geen deurdranger 53 74,6 Deur gemakkelijk te open 52 73,2 Figuur B6:Tabel gegevens toegangsdeur Voor details zie tabel B7

32 Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal gebouwen met hellingbaan 3 16,7 Correcte steilheid hellingbaan 1 33,3% Correcte breedte hellingbaan 1 33,3% Voldoende ruimte voor de hellingbaan 3 100% Voldoende ruimte na de hellingbaan 1 33,3% Figuur B7: Tabel toegang details hellingbaan DOORGANKELIJKHEID HORIZONTAAL Begane grond Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Voldoende breedte doorgang ,3 Voldoende ruimte bij hoeken 57 80,3 Geen hoogteverschillen >2cm 65 91,5 Geschikte vloer ,0 Vrij van obstakels 28 39,4 Alternatieve route beschikbaar ,5 Figuur B8: Tabel gegevens begane grond 1 Het betreft hier het smalste punt in de winkel 2 Van een alternatieve route is alleen sprake als de winkel niet overal doorgankelijk is. Daarom geldt n(43)=100% Verdiepingen Dit zijn de resultaten met betrekking tot de horizontale doorgankelijkheid op een verdiepingsvloer van gebouwen met één of meer verdiepingen. Dit zijn er tien. Van één locatie zijn geen gegevens bekend, omdat ten tijde van het onderzoek de verdieping niet ingericht was. Daardoor wordt gesteld: n=9 Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Voldoende breedte doorgang 5 55,6 Voldoende ruimte bij hoeken 8 88,9 Geen hoogteverschillen >2cm 6 66,7 Geschikte vloer 9 100,0 Vrij van obstakels 5 55,6 Alternatieve route beschikbaar ,0 Figuur B9: Tabel gegevens verdiepingen 1 Van een alternatieve route is alleen sprake als de winkel niet overal doorgankelijk is. Daarom geldt n(4)=100%

33 DOORGANKELIJKHEID VERTICAAL Dit zijn de resultaten met betrekking tot de verticale doorgankelijkheid van gebouwen met één of meer verdiepingen (n=9). Lift Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal gebouwen met lift 4 44,4 Voldoende ruimte in lift ,0 Voldoende deurbreedte ( 90cm) ,0 Hoogteverschil lift-vloer 2cm ,0 Ruimte tussen lift-vloer 2cm ,0 Correcte plaatsing bedieningsknoppen ,0 Voelbare aanduiding knoppen ,0 Visuele verdiepingsaanduiding aanwezig ,0 Auditieve verdiepingsaanduiding aanwezig 1 0 0,0 Figuur B10: Tabel resultaten lift Bij deze categorie geldt: n(4)=100% Hellingbaan Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal gebouwen met hellingbaan 0 0,0 Figuur B11: Tabel resultaten hellingbaan Verder details zijn niet van toepassing (Rol)trap Hierin zijn de gegevens opgenomen van alle winkels met een verdieping(10) en winkels met een verhoging in de winkel(3). Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal gebouwen met roltrap 0 0,0 Aantal gebouwen met trap ,0 Leuning Weerszijde 4 30,7 Één zijde 9 69,2 Geen 0 0,0 Breedte trap tussen leuning 90cm 6 46,2 Correcte op- en aantrede 4 30,8 Traptrede markering aanwezig 3 23,1 Figuur B12: Tabel resultaten (rol)trap

34 SANITAIR De volgende gegevens hebben betrekking op het aanwezigheid van (aangepaste) toiletvoorzieningen voor bezoekers van de locaties. Algemene toiletvoorzieningen Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal locaties met toilet voor bezoekers 36 50,7 Bereikbaar zonder hoogteverschillen ( 2cm) ,0 Deur opent naar buiten ,2 Voldoende ruimte voor toiletpot 1 Voldoende ruimte naast toiletpot 1 Figuur B13: Tabel resultaten algemene toiletvoorziening 1 Hiervoor geldt: n(36)=100% Aangepaste toiletvoorziening Er zijn 2 locaties met een aangepast toilet voor bezoekers. Hierdoor geldt: n(2)=100% Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Aantal locaties met aangepast toilet voor bezoekers 2 2,8 Voldoende ruimte voor toiletpot 2 100,0 Voldoende ruimte naast toiletpot( 90cm) 2 100,0 Deur opent naar buiten 1 50,0 Beugels naast toiletpot 2 100,0 Aangepaste wastafel 1 50,0 Functionerend alarm 2 100,0 Figuur B14: Tabel resultaten aangepaste toiletvoorziening

35 VOORZIENINGEN BLINDEN EN SLECHTZIENDEN Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Blindengeleidehond toegestaan 68 95,8 Bewegwijzering in winkel ,4 Figuur B15: Tabel resultaten voorzieningen blinden en slechtzienden 1 Dit betreft in alle gevallen signalering voor de nooduitgang, eenmaal voor menu s in brailleschrift en tweemaal voor aanduiding in winkel in grote letterdruk. VOORZIENINGEN DOVEN EN SLECHTHORENDEN Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Ringleiding/ infraroodsysteem aanwezig 1 1,4 Minimaal gebruik 1 keer p/j Gekeurd door NVVS 1 0 0,0 Doventolk op verzoek 9 12,7 Figuur B16: Tabel resultaten voorzieningen doven en slechthorenden 1 n(1)=100%

36 EXTRA INFORMATIE Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) Object rookvrij ,0 Hulphond toegestaan 68 95,8 Personeel biedt assistentie 63 88,7 Medewerkers hebben voorlichting gehad over 3 4,2 omgang met gehandicapten Evacuatieplan voor rolstoelgebruikers 2 3 4,2 Rolstoel te leen/te huur 2 2,8 Speciale toeschouwersplaatsen aanwezig 3 0 0,0 Restaurant gedeelte aanwezig 4 5,6 Tafels voldoende bereikbaar ,0 Tafels onderrijdbaar 4 0 0,0 Paskamer geschikt voor rolstoelgebruikers 5 45,5 Pinapparatuur aanwezig 59 83,1 Onderrijdbaar 6 10,2 Flexibel (op schoot te nemen) 48 81,4 Figuur B17: Tabel resultaten extra informatie 1 Sinds de invoering van de anti-rookwet zijn alle ondernemingen rookvrij 2 Veel winkels hebben een dermate kleine vloeroppervlak dat het niet verplicht is een evacuatieplan te hebben. Veelal is er ook maar één deur in het pand. 3 Geen van de locaties had een functie die raagt om speciale toeschouwersplaatsen 4 Hiervoor geldt: n(4)=100% 5 Elf locaties hebben een functie die vraagt om een paskamer daarom geldt: n(11)=100%

37 Receptie/ balie/ toonbank Omschrijving Aantal (n) Percentage (%) r/b/t aanwezig 68 95,8 Doel: Kassa 54 79,4 Bureau (spreekkamer) 4 5,9 Bar 1 1,5 Receptie 4 5,9 Balie 5 7,4 open/gesloten balie ,0 Open 70 98,6 Gesloten 1 1,4 Indien gesloten ringleiding aanwezig 0 0,0 r/b/t onderrijdbaar 0 0,0 Baliehoogte voldoet aan normen 48 67,6 Figuur B18: Tabel resultaten extra informatie, receptie/balie/toonbank 1 Het totaal komt niet op 100%, dit komt door de afronding.

38 Bijlage II Uitgaande brief ondernemers

39 Naam+Adres Datum Ons kenmerk HVB Uw brief/kenmerk Contactpersoon De heer S. Huibers, de heer R. Colijn Telefoon XXXX Bijlagen Onderwerp Toegankelijkheidsonderzoek Voorburg Postbus AX Voorburg Telefoon Fax (070) Geachte mevrouw, heer, De meeste mensen kunnen zonder problemen gebouwen bezoeken. Voor een aantal is dit niet zo vanzelfsprekend. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die een rolstoel gebruiken, of mensen met een slecht uithoudingsvermogen. Ook voor blinden, slechtzienden, doven of slechthorenden is het soms lastig om gebouwen te bereiken, te betreden en te gebruiken. De gemeente Leidschendam-Voorburg vindt het belangrijk dat er extra aandacht wordt besteed aan de toegankelijkheid van gebouwen voor mensen met een beperking. Inmiddels is de toegankelijkheid van ongeveer 90 openbare gebouwen in de gemeente in kaart gebracht. MKB Leidschendam-Voorburg en de gemeente willen ook de toegankelijkheid van particuliere gebouwen, zoals winkels, horecagelegenheden, banken, e.d. inzichtelijk maken. We zijn ervan overtuigd, dat dit niet alleen belangrijk is voor mensen met een beperking, maar ook voor ondernemers. Goede toegankelijkheidsinformatie vergroot de bereikbaarheid en de aantrekkelijkheid van onze gemeente voor het winkelende en uitgaande publiek. De gemeente biedt ondernemers nu de mogelijkheid de toegankelijkheid van hun pand(en) te laten onderzoeken. Hierbij zal uw pand getoetst worden aan de hand van de criteria zoals deze zijn opgenomen in het handboek toegankelijkheid. Hierbij moet u denken aan de maten van deuropeningen, drempel, en andere obstakels. U bent niet verplicht om dit Graag in uw antwoord datum en ons kenmerk vermelden.

40 Pagina 2/2 advies over te nemen. Natuurlijk zijn er altijd panden die alleen tegen hoge kosten of soms zelfs helemaal niet (omdat het een monumentaal pand is) aan te passen zijn. Toch is het ook belangrijk de toegankelijkheid van deze panden in beeld te brengen. Deze informatie is nuttig voor mensen met een beperking en kan teleurstellingen voorkomen. Daarnaast stellen we tijdens het bezoek enkele korte vragen over uw dienstverlening. Daaronder vallen: thuisbezorging, lid van branchevereniging, website/webwinkel en 24- uurs service. Op termijn zal alle informatie met betrekking tot toegankelijkheid en dienstverlening via de website van de gemeente beschikbaar worden gesteld. Aan het onderzoek zijn voor u geen kosten verbonden. De gemeente Leidschendam- Voorburg en MKB L-V stellen het zeer op prijs als u meewerkt aan dit onderzoek. Hebt u vragen naar aanleiding van deze brief dan kunt u contact opnemen met Ronald Colijn op XXXX Of per mail op r.colijn@leidschendam-voorburg.nl. Binnenkort zult u door Ronald Colijn benaderd worden voor dit onderzoek. Vriendelijke groet, Drs. G.G.J. Rensen Wethouder Zorg Dhr. J. Zuijdwijk Bureaumanager MKB-LV