Het jonge kind. Blok 3.1. Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Transcriptie

1 Het jonge kind Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Studiewijzer Pabo Voltijd Blok Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

2 INHOUD BLOK 3.1 HANTEREN VAN VERSCHILLEN TUSSEN KINDEREN IN DE GROEP HET JONGE KIND...3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 3 HET ONDERWIJSPROGRAMMA VAN PABO HVA - EEN OVERZICHT VAN DEZE STUDIEWIJZER... 4 BEKNOPT OVERZICHT STUDIEPROGRAMMA EN TOETSING BLOK 3.1 EN HOOFDSTUK 1. THEMAONDERWIJS 3.1 JONGE KIND DE HOOR- EN WERKCOLLEGES...6 HOOFDSTUK 2. BEROEPSOPDRACHT 3.1 & 3.2 JONGE KIND JIJ MAAKT HET VERSCHIL! HOOFDSTUK 3. KENNIS EN VAARDIGHEDEN - DE VAKCOLLEGES 3.1 JONGE KIND ENGELS 3.1 JONGE KIND REKENEN EN WISKUNDE: PROFILERINGSOPDRACHT 3.1/3.2 R&W JONGE KIND (MAATWERK) ONDERSTEUNING SCHRIJVEN VISIESTUK MET OOG OP PPO MENS & WERELD: PROFILERINGSOPDRACHT M&W 3.1 JONGE KIND KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: MUZIEK JONGE KIND KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: BEELDENDE VORMING JONGE KIND KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE: DANS EN DRAMA JONGE KIND BEWEGINGSONDERWIJS: BEWO JONGE KIND CULTUURPROJECT 3.1 VT: CULTUUR EN SCHOOL HOOFDSTUK 4. DE PRAKTIJK VAN HET BASISONDERWIJS HOOFDSTUK 5. PERSOONLIJKE PROFESSIONELE ONTWIKKELING (3.1 EN) 3.2 JONGE KIND HOOFDSTUK 6. PRAKTISCHE INFORMATIE BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER BEROEPSOPDRACHT 3.2 OK/JK BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER PROF. OPDRACHT 3.1/3.2 JK REKENEN/WISKUNDE BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER PROF. OPDRACHT 3.1 JK MENS EN WERELD BIJLAGE 4. BEOORDELINGSFORMULIER PROF. OPDRACHT 3.1 JK K.O. MUZIEK BIJLAGE 5. BEOORDELINGSFORMULIER PROF. OPDRACHT 3.1 JK K.O. BEELDENDE VORMING BIJLAGE 6. BEOORDELINGSFORMULIER PROF. OPDRACHT 3.1 JK K.O. DANS OF DRAMA BIJLAGE 7. BEOORDELINGSFORMULIER LIO-BEKWAAMHEIDSGESPREK (PPO 3.2 VT / PPO 2.4 DT) BIJLAGE 8. DE TAALNORM VAN PABO HVA Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 2

3 BLOK 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep Het jonge kind INLEIDING - Je hebt ervoor gekozen om je te specialiseren in het jonge kind, de leeftijdsfase van 4 tot 8 jaar. Dit betekent dat het jonge kind (groep 1 tot en met 4) gedurende het hele semester centraal staat, op de opleiding en in de praktijk. Kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 8 jaar bevinden zich in een bijzondere leeftijdsfase. Jonge kinderen ontwikkelen zich door te spelen en geleidelijk aan gaat dit over in bewuste leeractiviteiten. Kinderen onderzoeken op deze manier de wereld om zich heen, omdat ze mee willen doen in het dagelijkse leven. We verdiepen ons in de ontwikkelingspsychologie om dieper inzicht te krijgen in de ontwikkeling van jonge kinderen en wat dat betekent voor voorbereidende en aanvankelijke leerprocessen. Je leert hoe je een inspirerende leeromgeving voor kinderen kunt creëren en welke belangrijke rol pedagogisch handelen, didactisch handelen en organiserend vermogen daarin spelen. Verder gaan we in op verschillende onderwijsvisies op onderwijs aan jonge kinderen. Je visie bepaalt o.a. welke activiteiten je aanbiedt, waar je over praat met kinderen, hoe je omgaat met verschillen etc. Ook daar gaan we op in. Ten slotte kijken we ook naar (de aansluiting met) de voorschoolse periode en naar de benadering van kinderen in een Integraal Kind Centrum, waar kinderopvang en onderwijs elkaar ontmoeten. Kortom: je ontwikkelt je in deze periode tot een échte onderbouwleerkracht. Hoe ver ben je met de opleiding? De eerste twee jaren van de opleiding tot leerkracht basisonderwijs waren vooral gericht op een brede kennismaking met het vak. Vanaf het derde jaar verwachten we meer eigen inbreng van jou als student. We gaan dieper in op het omgaan met verschillen tussen de kinderen in de klas. Je hebt gekozen voor een specialisatie van je kennis rond de onderbouw: het jonge kind staat de komende twee blokken centraal. In het schema hieronder geven we weer waar je je momenteel in chronologisch opzicht in de opleiding bevindt. 1 Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam 1.1 Amsterdams onderwijs in beeld Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad 1.2 Lesgeven over Amsterdam 1.3 Leren door te spelen 1.4 Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Praktijk Bovenbouw Bovenbouw Onderbouw (accent groep 1 en 2) Onderbouw (accent groep 1 en 2) 2 Differentiatie in opvoeden en onderwijzen 2.1 Leren en ontwikkelen stimuleren 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren op verschillende manieren 2.3 Leren in en met de groep 2.4 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Praktijk Onderbouw (accent groep 3 en 4) Onderbouw (accent groep 3 en 4) Bovenbouw Bovenbouw 3 Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, in onder- c.q. bovenbouw 3.2 Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Praktijk Bouw profilering leeftijdsgroep Bouw profilering leeftijdsgroep Minor 4 Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.1 Eigen (LiO)-groep: verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen en verantwoorden Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Afstuderen / voorbereiden overgang naar het werkveld 4.4 Afstuderen / voorbereiden overgang naar het werkveld Praktijk LIO-1 LIO-1 LIO-2 LIO Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 3

4 Het onderwijsprogramma van Pabo HvA - Een overzicht van deze studiewijzer Iedere lesperiode wordt het onderwijs op de pabo, zoals je inmiddels bekend is, verzorgd rondom een specifiek thema. Voor het komende blok is dat Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, ook wel aangeduid met de term passend onderwijs. In dit eerste blok zijn er steeds zes hoorcolleges en zes werkcolleges gepland omtrent de themalijn, waarvan de stof aan het slot van dit blok wordt getoetst. Al in deze periode wordt er onderwijs aangeboden met betrekking tot de beroepsopdracht, maar die wordt pas aan het eind van de collegereeks in blok 3.2 getoetst. Wel is er in de afrondingsweken van blok 3.1 een feedbackmoment voor deelproduct 1 van de beroepsopdracht. Gekoppeld aan de beroepsopdracht volg je dit blok zes colleges en drie practica. Je krijgt colleges Engels voor de onderbouw, Engels wordt afgesloten met een vaktoets. Er zijn drie colleges visie, waarin je je bewust wordt van je visie op het jonge kind en welke denkers/theorieën inspirerend en richtinggevend zijn voor jou. Dit kun je gebruiken als input voor het visiestuk, dat je schrijft voor het liobekwaamheidsgesprek. Het cluster Mens en Wereld wordt getoetst met een profileringsopdracht. Het cluster Kunstzinnige Oriëntatie bestaat uit drie verschillende lessenseries, waarvan jij één serie hebt gekozen; muziek, dans/drama óf beeldende vorming. Je maakt daarbij één profileringsopdracht Kunstzinnige Oriëntatie. Bij het vak bewegingsonderwijs ben je actief bezig met leerstoornissen en de relatie met motoriek tijdens de bijeenkomsten en (in de tweede helft) ontwerp en geef je bewegingsonderwijs aan kleuters. Het aanbod voor de profileringsopdracht rekenen/wiskunde begint in 3.1 (drie bijeenkomsten) en loopt door in 3.2 (drie bijeenkomsten), zodat de stageopdrachten verdeeld kunnen worden over de stagetijd in 3.1 en 3.2. De afronding vindt plaats in 3.2. Dit blok ben je ook weer actief in de praktijk: je doet dat vanaf dit studiejaar gedurende twee dagen per week. PPO geeft een verbinding tussen theorie, praktijk en jouw persoonlijke ontwikkeling. In het derde jaar word je voorbereid op de zelfevaluatie, het visiestuk en de casus. Deze stukken zijn de basis voor je lio bekwaamheidsgesprek. In hoofdstuk 6 van deze studiewijzer hebben we alle praktische informatie voor je op een rijtje gezet. Er staan daar een aantal internetsites en documenten die je kunt raadplegen Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 4

5 Beknopt overzicht studieprogramma en toetsing blok 3.1 en 3.2 Hieronder vind je een samenvatting van het studieaanbod en de wijze van toetsen van blok 3.1 en blok 3.2. Uitgebreide informatie (bv. over de toetsstof en de omschrijving van de opdracht) vind je in deze studiewijzer bij het betreffende studieonderdeel. STUDIESCHEMA PABO e JAAR BLOK 3.1 & 3.2 VT STUDIEONDERDEEL: Studiepunten: Thematoets Profilering jonge kind / Passend Onderwijs Engels 3.1 (vaktoets) 2 BLOK 3.1 Profileringsopdracht Mens en Wereld 3.1 jonge kind 2 Profileringsopdracht Kunstzinnige Oriëntatie 3.1 jonge kind 2 Kennisbasistoets rekenen 1 Kennisbasistoets Nederlands 1 Praktijk 3.1 jonge kind (2 dagen per week) 5 Totaal studiepunten BLOK 3.1 : 16 STUDIEONDERDEEL: Profileringsopdracht Nederlands 3.2 Jonge kind Studiepunten: 2 BLOK 3.2 Profileringsopdracht Rekenen & Wiskunde 3.2 Jonge kind 2 Beroepsopdracht 3.1 & 3.2 Jonge kind Praktijk 3.2 Jonge kind (2 dagen per week) 5 3 PPO 2 Totaal studiepunten BLOK 3.2 : Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 5

6 HOOFDSTUK 1. Themaonderwijs 3.1 Jonge kind De hoor- en werkcolleges SIS-code: Pedagogiek/Themalijn 3.1 JK INLEIDING Je hebt ervoor gekozen om je in het tweede deel van je opleiding te verdiepen in de ontwikkeling van en het onderwijs aan het jonge kind. Het jonge kind, de onderbouw (groep 1 tot en met 4) staat gedurende het hele semester centraal in je stagepraktijk en bij alle lessen die je volgt op de opleiding. Werken met jonge kinderen vraagt specifieke kennis en vaardigheden. Bij jonge kinderen is spelen en spel van groot belang. Vanuit spel wordt geleerd en geleidelijk gaat het spelen meer over in (bewuste) leeractiviteiten naarmate het kind ouder wordt. Het is belangrijk dat je goed leert kijken en luisteren zodat je aan kunt sluiten bij deze ontwikkeling van jonge kinderen en daarbij kunt begeleiden en sturen. Je moet betekenisvolle speelleersituaties kunnen ontwerpen en zorgen voor een uitdagende speelleeromgeving. Daarnaast is het belangrijk dat je op pedagogisch gebied jonge kinderen emotioneel kunt ondersteunen en hen een gevoel van veiligheid en welbevinden kunt bieden. Om dit goed te kunnen doen moet je goed weten hoe de ontwikkeling van jonge kinderen verloopt, van de kleuterfase en de daaraan voorafgaande en de daarop volgende fase. Dán vind je voldoende aanknopingspunten om de ontwikkeling van jonge kinderen een stapje verder te brengen. 1.1 Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je toont aan de wet en het beleid Passend Onderwijs te kennen en geeft vanuit de eigen praktijk concrete voorbeelden op welke wijze Passend Onderwijs is georganiseerd. Je toont aan concrete voorbeelden te kunnen geven van de koppeling tussen ontwikkelings- en leerpsychologische uitgangspunten van het jonge kind en jouw eigen leerkracht handelen. Je toont aan kenmerken te kennen van opbrengstgericht werken (OGW) en handelingsgericht werken (HGW) en je kunt met behulp van het zesfasenmodel aangeven wat kwalitatief goed handelen is en hoe je dat kunt vormgeven in een klas. Je toont aan verschillende visies op het leren en ontwikkelen van jonge kinderen te kennen in dagelijkse onderwijssituaties en je kunt op basis van deze visies een rijke en gedifferentieerde leeromgeving ontwerpen. Je begrijpt dat spel de basis vormt voor de ontwikkeling van jonge kinderen en kunt benoemen op welke manieren spel kan worden geobserveerd en begeleid. Je kent de doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen en weet hoe de ontwikkeling in de voorschoolse periode en de onderbouw kan worden gestimuleerd en begeleid. 1.2 Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten Hoorcollege 1: Handelingsgericht en opbrengstgericht werken In het college wordt het zesfasenmodel (HGW & OGW) toegelicht. Wat zijn de kenmerken van opbrengstgericht werken? Wat zijn de kenmerken van handelingsgericht werken? Tijdens dit hoorcollege analyseren we het HGW, OGW en het 6 fasen model. Wat zijn de overeenkomsten en wat de verschillen? Wat betekenen de 6 fasen en hoe kan je je voordeel doen met dit model? Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Muynck, B. de, Both, D & Visser-Vogel, E. (2013) Opbrengstgericht leren, meer dan presteren. Een integrale aanpak van OGW en HGW. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Pagina s 12 t/m 26 Bekijk alvast de site : Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 6

7 Werkcollege 1: Handelingsgericht en opbrengstgericht werken Tijdens het werkcollege richten we ons specifiek op de fase van het waarnemen. Aandacht voor de `bril` die je opzet als je gaat observeren, je opvoedings- en onderwijsvisie geeft richting aan wat je observeert en hoe je observeert. Dit leidt tot gericht waarnemen en onderzoeken met behulp van instrumenten, zoals observaties of gesprekken. (week van 4 september 2017) Hoorcollege 2: Passend Onderwijs; omgaan met verschillen In dit college wordt ingegaan op de verschillende wetten. Jullie hebben kennis van de wet Passend Onderwijs en de WPO. Maar wat zie je in de dagelijkse praktijk terug als gevolg van de wet op het passend onderwijs? Wat betekent het voor jouw klas? Op deze manier bespreken we waarom we in dit blok werken aan hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep. Je bestudeert: Je kunt als je wilt, ter herhaling, de kennisclip over passend onderwijs behorend bij 1.4 bekijken via: PET413/1516/Paginas/HC-4.aspx Werkcollege 2: Passend Onderwijs; omgaan met verschillen Handreikingen, werken in drietallen. Aan de hand van kenmerken/evt. vragen over wat passend onderwijs is of zou kunnen zijn. Wat betekent passend onderwijs voor Duncan en Aniek? (week van 11 september 2017) Hoorcollege 3: Verdieping in de ontwikkeling van het jonge kind We verdiepen ons in de ontwikkeling van het jonge kind. Aan de hand van filmfragmenten en/of casussen wordt duidelijk welke specifieke kenmerken je bij jonge kinderen kunt observeren en welke ontwikkelingsgebieden centraal staan. We zoemen ook in op de verschillen tussen kleuters en de groep ¾ kinderen. Werkcollege 3: Verdieping in de ontwikkeling van het jonge kind In het werkcollege koppel je casussen over jonge kinderen aan de kenmerken van de ontwikkelingsfase, de ontwikkelingsgebieden en de rol, houding en vaardigheden van de leerkracht. Lees en bestudeer: Brouwers, H. (2010). Hoofdstuk 1 & 2. Bekijk de kennisclips uit 1.3 (jaar 1) over het jonge kind, er komen quizvragen over! Neem een korte beschrijving (ongeveer 10 regels) en een foto mee van jezelf als jong kind! Het kan gaan over een typisch jonge kind kenmerk, over een bepaald ontwikkelingsgebied (denk aan sensomotoriek) of over jezelf en je favoriete leerkracht als kleuter of groep ¾ kind. (week van 18 september 2017) Hoorcollege 4: Rijke leeromgeving en ontwikkelingsmaterialen In dit hoorcollege staan de eisen aan de inrichting van een rijke (speel)leeromgeving centraal. We gaan in op de inrichting, bevorderen van zelfstandigheid van kinderen, het belang van orde, structuur en overzicht. Moet de rijke (speel)leeromgeving in de grote stad anders zijn dan elders? En welke rol spelen doelen en visies bij de keuzes die je maakt als leerkracht? Lees en bestudeer: Brouwers, H. (2010), Hoofdstuk 8. Uit: Ontwikkelingspsychologische visies op het jonge kind - Bowlby, Bronfenbrenner en Dewey (wordt uitgereikt) Werkcollege 4: Klassenmanagement in de onderbouw In dit werkcollege ga je zelf aan de slag met regels en routines. Welke regels en routines zijn belangrijk en waarom? We gaan met elkaar Lees en bestudeer: Brouwers, H. (2010), hoofdstuk Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 7

8 verkennen welke rol je als leerkracht hebt bij klassenmanagement. Welke mediators kun je inzetten om de zelfstandigheid te vergroten? We oefenen o.a. met visualisaties, goed voorbeeldgedrag, vragen stellen, het gezamenlijk bedenken en afspreken van regels. (week van 25 september 2017) Hoorcollege 5: Belang van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen Wat is spel? Wat is de waarde van spel voor het jonge kind? Welke soorten spel kun je bij het jonge kind onderscheiden? Welke ruimte bieden wij kinderen (fysiek en mentaal) om te kunnen spelen en welke spelbegeleidingsvormen zijn er? Neem je eigen voorbeelden mee uit de praktijk: hoe gaan ze in jouw groep om met regels en routines? Lees en bestudeer: Brouwers, H. (2010). Hoofdstuk 3. Werkcollege 5: Belang van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen In dit werkcollege kijken we naar de voorwaarden voor spelen. We verbinden praktijksituaties met theoretische inzichten. Aan de hand van casussen (ook van jullie zelf) gaan we kijken hoe je het spel kunt begeleiden (didactische impulsen). (week van 2 oktober 2017) Hoorcollege 6: Voor- en vroegschoolse educatie We kijken naar de historie van vroeg- en voorschoolse educatie en hoe scholen hier nu mee omgaan. Welke methodes worden gebruikt en hoe worden ze gebruikt? Welke doelen streven we na met VVE?? Recent evaluatie onderzoek van VVE in Nederland wordt toegelicht. Welke effecten zijn er (of zijn er niet) en hoe gaan we verder? Werkcollege 6: Voor- en vroegschoolse educatie We gaan met elkaar in debat over het nut en de waarde van VVE aan de hand van stellingen. Wat zijn de effecten van de verschillende vormen van samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs bv. in de Integrale Kind Centra? (week van 16 oktober 2017) Lees en bestudeer: Brouwers, H. (2010), Hoofdstuk 7 Recente artikelen worden op MijnHvA geplaatst. Kijk op je stageschool hoe de aansluiting is tussen de voorschoolseen vroegschoolse periode met name gericht op taal en woordenschat. Neem deze informatie mee! 1.3 Toetsing Je krijgt een toets met open vragen. Aan de vragen worden totaal 100 punten toegekend, op basis waarvan een omrekening plaatsvindt naar cijfers De toets wordt als voldoende beoordeeld (= cijfer 5,5) indien minimaal 55 punten door de student zijn behaald Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 8

9 1.4 Literatuur / toetsstof Brouwers, H. (2010) Kiezen voor het jonge kind, Bussum, Coutinho. Hoofdstuk 1 : Kenmerken van kleuters Hoofdstuk 2 : Ontwikkeling van jonge kinderen Hoofdstuk 3 : Het belang van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen Hoofdstuk 7 : Visies, werkplannen en programma s Hoofdstuk 8: Een rijke speelleeromgeving: inrichting en materialen Hoofdstuk 9: Klassenmanagement: activiteiten en organisatie Muynck, B. de, Both, D., & Visser-Vogel, E. (2013) Opbrengstgericht leren, meer dan presteren. Een integrale aanpak van OGW en HGW. Bussum: Coutinho. Pagina s 12 t/m 26. Themanummer Het Jonge kind Ontwikkelingspsychologische visies op kleuters (2002) daarin Bowlby, Bronfenbrenner en Dewey Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 9

10 HOOFDSTUK 2. Beroepsopdracht 3.1 & 3.2 Jonge kind Jij maakt het verschil! SIS-code: Beroepsopdracht 3.2 JK INLEIDING - In dit semester richten we ons op de soms grote verschillen in ontwikkeling die er zijn tussen kinderen in de groep. We rekken de bandbreedte op, dat wil zeggen je leert zicht krijgen op en omgaan met grotere verschillen tussen kinderen. Ook de kinderen met een (dreigende) vertraagde ontwikkeling of een ontwikkelingsvoorsprong komen nu expliciet in beeld. Als leerkracht moet je kunnen aansluiten bij het ontwikkelingsniveau van een kind en het stimuleren en begeleiden bij de volgende stap. Om dat goed te kunnen doen zodat je het verschil maakt voor een kind - moet je zicht hebben op de ontwikkeling van jonge kinderen. Je zult merken dat er binnen één groep vaak heel grote verschillen qua ontwikkeling en in gedrag zijn. Voor de beroepsopdracht breng je twee verschillende kinderen met speciale onderwijsbehoeften in detail in beeld. Je gaat kijken hoe je het onderwijs zo goed mogelijk op de behoeften van deze kinderen kunt afstemmen, binnen de context van de lessen aan jouw groep. Je doet dat aan de hand van de cyclus Handelingsgericht Werken (HGW) en je betrekt ook Opbrengstgericht Werken (OGW) daarbij. Je zult merken hoe belangrijk de rol van de leerkracht is en dat jij écht het verschil maakt. Voor het uitvoeren van deze complexe beroepsopdracht heb je het hele semester. De afronding vindt plaats eind blok Leerdoelen blok 3.1 en 3.2 Je kunt aangeven welke pedagogische en/of leer- en ontwikkelingsbehoeften jonge kinderen hebben en op welke wijze het onderwijsaanbod daarop kan worden afgestemd. Leerdoelen blok 3.2 Je kunt aangeven welke fundamentele keuzes op de eigen stageschool zijn gemaakt ten aanzien van het omgaan met verschillen in de onderbouw en je kan de discrepantie tussen beleid en praktijk benoemen. Je kunt de cyclus van het handelingsgericht werken (HGW) toepassen in een handelingsplan in combinatie met opbrengstgericht werken (OGW). Je bent in staat om de kind- en omgevingsfactoren te beschrijven en op basis daarvan de onderwijsbehoeften van een kind te formuleren. Je kunt je onderwijs afstemmen op de meest voorkomende ontwikkelings- en gedragsproblemen, alsmede op ontwikkelingsvoorsprong. Bij de beroepsopdracht wordt ook een door jou zelf geformuleerd leerdoel beoordeeld Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 10

11 2.2 Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? De beroepsopdracht wordt begeleid in bijeenkomsten met de kerndocent: Bijeenkomsten Beroepsopdracht (door de kerndocent) Bijeenkomst 1: Ontmoeten van je toekomstige bovenbouwcollega s Jouw activiteiten vooraf Je hoeft deze bijeenkomst niet voor te bereiden. (week 4 september) Deze week begint je profilering! In deze bijeenkomst gaan we in op de vraag wat je motivatie voor deze profilering is en wat het betekent om een specialist voor het jonge kind te worden. Daarnaast maken we kennis met elkaar, uiteraard met echte onderbouwspelletjes. We oriënteren ons op de beroepsopdracht 3.1 en 3.2 en de relatie met je specialisatie jonge kind. We bekijken alvast wat voorbeelden van eindproducten van vorige jaren, ter inspiratie! Bijeenkomst 2: Voorbereiden praktijkanalyse (week 11 september) De hoofdvraag voor de beroepsopdracht wordt gegeven. Voor je praktijkanalyse moet je de volgende stappen nemen: documentenanalyse doen, interviews houden en observaties doen. Vandaag operationaliseren we gezamenlijk het begrip omgaan met verschillen. Aan de hand van een mindmap of kijkwijzer bekijken we hoe breed of hoe smal we naar dit begrip gaan kijken de komende tijd. Op basis hiervan bekijken we de gegeven deelvragen en formuleer je een eigen deelvraag. We maken een plan hoe je de deelvragen gaat onderzoeken. Aankomende week bestudeer je de schoolgids en het schoolplan en beschrijf je het bijbehorende deel van je onderzoek. Lees en bestudeer: Bekijk de website en de schoolgids van je stageschool. Je leest de tekst over de beroepsopdracht in de studiewijzer en weet wat de opdracht voor deelproduct I is. Kallenberg, T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek, een handreiking voor leraren. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Blz OF: Donk, van der, C., & Lanen, van, B. (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Uitgeverij Coutinho. H. 4 Blz Bijeenkomst 3: Voorbereiden praktijkanalyse vervolg (week 18 september) Je formuleert vandaag de vragen voor de interviews en hebt een beeld van observaties die je wil gaan uitvoeren. Dit doe je op basis van wat je in de documenten hebt gelezen. Je leert hoe je een open observatie kunt doen en welk observatie-instrument je zou kunnen gebruiken of ontwerpen voor de gesloten observatie. We besteden aandacht aan het verantwoorden van je onderzoeksmethoden, hoe doe je dat? We bekijken nogmaals posters van deelproduct 1 van vorig jaar om de opdracht te verhelderen. Aankomende week (26 en 27 september) neem je de interviews af en voer je observaties uit. Bijeenkomst 4: Het eindproduct en het handelingsplan (week 25 september) Je kijkt vooruit naar het eindproduct, waarin het afstemmen van jouw handelen op de onderwijsbehoeften van twee kinderen in jouw stageklas centraal staat. Neem de tijd om de kinderen uit je stagegroep te leren kennen. Je inventariseert vandaag in les alvast in tweetallen Lees en bestudeer: Je hebt de schoolgids en het schoolplan bestudeerd en je hebt het bijbehorende deel van je onderzoek beschreven. Kallenberg, T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek, een handreiking voor leraren. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Hoofdstuk 6.2, blz 202, 225 t./m OF: Donk, van der, C., & Lanen, van, B. (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Uitgeverij Coutinho. H. 6 blz Lees en bestudeer: Je leest de tekst in de studiewijzer en weet wat de eindopdracht is. Je hebt de interviews afgenomen en observaties uitgevoerd. Je neemt de resultaten mee naar de bijeenkomst Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 11

12 hoe de verdeling in jouw klas is qua instructiebehoeften en pedagogische behoeften aan de hand van het Mickey Mouse-model (blz. 61, Opbrengstgericht leren, meer dan presteren). Je gaat vervolgens op 2 en 3 oktober in de stage bekijken welke kinderen in aanmerking komen voor de opdracht. Je krijgt vandaag alvast het format voor het handelingsplan. We bekijken hoe ons format Handelingsplan zich verhoudt tot het zes fasen model HGW/OGW. Bijeenkomst 5: Zicht op de opdracht? (week 2 oktober) In deelproduct 2 richt je je op de onderwijsbehoeften van het individuele kind. Tijdens deze bijeenkomst richten we ons op de fase waarnemen. De focus ligt op het in kaart brengen van beschermende en risicofactoren voor een kind. Lees: Muynck, B. de, Both, D & Visser-Vogel, E. (2013) Opbrengstgericht leren, meer dan presteren. Een integrale aanpak van OGW en HGW. Hoofdstuk 1 en 3. Je hebt twee leerlingen gekozen voor deelproduct 2. We bekijken de beoordelingscriteria voor het eindproduct. Daarbij schenken we ook aandacht aan het formuleren van een eigen criterium ter beoordeling. Na de stageweek lever je het eigen criterium in bij de docent. In de stageweek verzamel je de benodigde gegevens en vul je de fase waarnemen van je handelingsplannen in. STAGEWEEK week van 9 oktober Bijeenkomst 6: Het individuele handelingsplan; begrijpen en wegen (week van 16 oktober ) In veel groepen in Amsterdam wordt vooral gewerkt met groepsplannen en komt het werken met een individueel handelingsplan minder vaak voor. Tóch ga je voor de beroepsopdracht twee individuele handelingsplannen opstellen omdat je daardoor gedwongen wordt in het hoofd van een kind met specifieke onderwijsbehoeften te kruipen. Je doet daardoor kennis en ervaring op die je als leerkracht nodig hebt om individuele kinderen binnen de groep goed te kunnen begeleiden. Tijdens deze bijeenkomst richten we ons op de fase begrijpen en wegen. De focus ligt op het formuleren van doelen op basis van de onderwijsbehoeften van een kind. Opdracht : Je neemt je twee geanonimiseerde handelingsplannen mee, je hebt het onderdeel leerling gegevens ingevuld. Je levert je zelf geformuleerde criterium voor je eindproduct in bij je docent. Aan het einde van deze bijeenkomst zijn je handelingsplannen in concept af t/m het kopje doelstellingen. Je kunt dit kopje in blok 3.2 definitief maken. Blok 3.2 zal namelijk starten met themabijeenkomsten waar onderwijsbehoeften en bijbehorende interventie mogelijkheden van kinderen met speciale behoeften worden behandeld. Behalve de begeleiding die je ontvangt van je kerndocent volg je drie practica in het kader van deze beroepsopdracht. Dit zijn specifieke trainingen die je essentiële vaardigheden aanleren, die jou niet alleen ondersteunen bij het uitvoeren van de beroepsopdracht, maar ook van wezenlijk belang zijn in de praktijk van het basisonderwijs Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 12

13 Bijeenkomsten Practicum (door de kerndocent) Praxticum 1: Werkvormen en didactisch impulsen voor het jonge kind In dit practicum ga je een aantal werkvormen uitproberen en aan elkaar presenteren. Daarna analyseren we deze werkvormen op pedagogische houding en vaardigheden, didactische vaardigheden en organisatie. Het belang van de executieve functies en hoe je die ontwikkelt, zie je terug in de werkvormen. Tot slot houden we een leergesprek over wat we hebben ervaren en wat de verschillen zijn met werkvormen en didactiek voor het oudere kind? Hoe gaan we om met groep 3/4? Opdracht: Je neemt een good practice/goed voorbeeld mee van een kennismakingsactiviteit die je de afgelopen jaren met succes hebt uitgevoerd. Practicum 2: Communicatie met ouders Deze les kijken we terug op de gespreksvaardigheden die we aanleerden in jaar 1 en 2, en we passen deze vaardigheden toe op casussen rondom oudercontacten & 10-minuten gesprekken. Practicum 3: Ontwikkelingsmateriaal In dit practicum ga je na een korte introductie aan de slag met ontwikkelingsmaterialen in een groepje van drie studenten. Je analyseert een aantal materialen voor jonge kinderen en verbindt ze aan ontwikkelingslijnen voor jonge kinderen. Welke gebieden en welke leerlijnen worden aangesproken? Hoe kun je door gerichte didactiek observeren dat kinderen verschillende stappen binnen één materiaal maken? Je aanbieding en begeleiding richt zich op het leerproces van het kind. We gaan met groep 1/2 materialen, maar ook met groep ¾ materialen aan de slag. 2.3 De beroepsopdracht Deelproduct 1: Visie en werkwijze van jouw school met betrekking tot het omgaan met verschillen In het eerste deel van de beroepsopdracht richt je je op de onderwijskundige en pedagogische visie van de school, met name toegespitst op omgaan met verschillen. Vervolgens onderzoek je hoe deze visie geconcretiseerd wordt in de dagelijkse onderwijspraktijk van jouw (bovenbouw)groep en van jouw school. Deze opdracht is erop gericht om de volgende onderzoeksvaardigheden verder te ontwikkelen: observeren, interviewen, documenten analyseren. Dit betekent dat je op basis van bronnen (bv. schoolplan, zorgplan, LVS) die in school aanwezig zijn data verzamelt, selecteert en analyseert. De nadruk bij dit deelproduct van de beroepsopdracht ligt op het verwerven van genoemde onderzoeksvaardigheden, en minder bij op zelfstandig formuleren van hoofd- en deelvragen. Je verwerkt de resultaten van je onderzoek in onderzoeksposter 1. Let erop dat de naam van de school en de betrokken medewerkers anoniem worden beschreven Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 13

14 De hoofdvraag van deelproduct 1 is: Op welke wijze wordt de visie van jouw stageschool op omgaan met verschillen tussen kinderen concreet zichtbaar in de dagelijkse onderwijspraktijk van jouw school en jouw klas? Er zijn vier deelvragen waar je onderzoek zich op richt. 1. Welke manieren van omgaan met verschillen zijn er op jouw stageschool? 2. Welke pedagogische visie op omgaan met verschillen wordt er op jouw stageschool beschreven en uitgedragen? 3. Welke didactische visie op omgaan met verschillen wordt er op jouw stageschool beschreven en uitgedragen? Je kiest zelf de vierde deelvraag, je mag daarbij ook onze suggesties gebruiken: Welke verschillende taken en rollen zijn er op school, specifiek gericht op omgaan met verschillen? Hoe draagt deze taakverdeling bij aan het omgaan met verschillen? Op welke manier gebruikt de school verschillende toetsresultaten en voortgangregistraties over de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling van de leerlingen? Welke middelen zet de stageschool in om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van álle leerlingen? Om deze vraag te beantwoorden doe je een documentanalyse, interview je de interne begeleider, je mentor en eventueel anderen, en observeer je de gehanteerde werkwijzen op groepsniveau. Daarbij is er een duidelijke relatie tussen je documentanalyse, de interviews en de observatiecriteria. De observaties doe je zowel open als gericht met een instrument en je hanteert daarbij duidelijke indicatoren. Je verantwoordt waarom je juist déze manier van observeren en interviewen gebruikt. Vervolgens ga je op zoek naar de overeenkomsten en verschillen (discrepantie) tussen de beschreven visie van de school op omgaan met verschillen en de dagelijkse onderwijspraktijk. Je maakt een poster waarop je de bovenstaande deelaspecten kernachtig en op hoofdlijnen weergeeft, zodat de lezer / kijker een beeld krijgt van de wijze waarop op jouw school gedacht wordt over en gewerkt wordt aan omgaan met verschillen tussen kinderen. Samengevat: Op onderzoeksposter 1 (deelproduct 1) besteed je in ieder geval aandacht aan de volgende aspecten: - Hoofdvraag - Resultaten van je onderzoek waarmee je antwoord geeft op de deelvragen. - Weergave en verantwoording van je onderzoeksinstrumenten, o.a. welke interviewvragen heb je gesteld, welke documenten heb je onderzocht, welke observatiemethoden gebruikt (= triangulatie), waarom heb je deze drie methoden van onderzoek gebruikt. - Benoem je de discrepantie tussen beleid en praktijk. - Wat valt je op, wat kun je op basis van je resultaten zeggen? Formuleer een antwoord op de hoofdvraag in de vorm van een conclusie. - Literatuuropgave (volgens APA) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 14

15 Deelproduct 2: Een individueel handelingsplan opstellen Je hebt in deelproduct 1 gekeken wat de visie van de school op omgaan met verschillen is en hoe dat in de praktijk is uitgewerkt. Voor deelproduct 2 kies je twee kinderen uit jouw groep die specifieke pedagogische onderwijsbehoeften hebben. Je maakt een individueel pedagogisch handelingsplan en je doorloopt hierbij nauwgezet het zesfasenmodel op leerlingniveau, zoals dat in de colleges en in de literatuur is behandeld. Eindproduct: Verantwoording, terugblik en vooruitblik Deelproduct 1 en 2 zijn onderdeel van en zijn de basis voor het eindproduct. Het eindproduct omvat twee deelposters die qua vormgeving recht doen aan de inhoud door middel van structuur en visualisatie. Je formuleert conclusies en aanbevelingen voor jezelf en jouw school. Je toont dit eindproduct tijdens het mondelinge toetsmoment. 2.4 Toetsing De toetsing vindt plaats aan de hand van een eindproduct (posters). De deelproducten 1 en 2 zijn onderdeel van het eindproduct. Theoretische kennis voor deze opdracht doe je mede op tijdens de lessenserie Pedagogiek themalijn 3.2 Let op: deze beroepsopdracht lever je aan het eind van blok 3.2 in! Je start er echter al begin blok 3.1 mee. In de toetsweek van blok 3.1 neem je wél je deelproduct 1 mee naar de feedbackronde. Alle studenten dienen hierbij aanwezig te zijn. 2.5 Beoordelingscriteria De beoordelingscriteria zijn uitgewerkt in een beoordelingsformulier. De beoordelingscriteria sluiten aan op de leerdoelen van dit studieonderdeel. Let op: Alle voldoende beoordeelde producten worden altijd opgenomen in het portfolio. Maak dus een foto van je voldoende poster en voeg het beoordelingsformulier toe. Houd je portfolio dus zorgvuldig bij! 2.6 Literatuur Donk, van der, C., & Lanen, van, B. (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. Hendriksen, J. (2012) Het verhaal van het onbegrepen kind. ThiemeMeulenhoff. Kallenberg, T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek, een handreiking voor leraren. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Muynck, B. de, Both, D., & Visser-Vogel, E. (2013) Opbrengstgericht leren, meer dan presteren. Een integrale aanpak van OGW en HGW. Bussum: Coutinho. Collegestof & artikelen die via MijnHVA beschikbaar worden gesteld Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 15

16 HOOFDSTUK 3. Kennis en vaardigheden - de vakcolleges 3.1 Jonge kind INLEIDING - Dit onderdeel van de studiewijzer beschrijft de vakcolleges die je dit blok gaat volgen. In blok 3.1 volg je allereerst colleges voor Engels. Je volgt colleges Mens en Wereld en Kunstzinnige Oriëntatie. Je rondt in blok 3.1 twee profileringsopdrachten af: een opdracht als afronding van de vakreeksen Mens en Wereld en een opdracht ter afsluiting van de vakreeksen Kunstzinnige Oriëntatie. Je maakt een keuze voor Muziek, Dans en Drama of Beeldende Vorming. Daarnaast start je in dit blok alvast met de profileringsopdracht Rekenenwiskunde, maar deze opdracht rond je af in blok 3.2. Het is echter van belang om er nu al mee te starten omdat met name de praktijkcomponent de nodige (stage)tijd van je vraagt. De omschrijving van deze opdracht is al opgenomen in deze studiewijzer. Een profileringsopdracht integreert altijd drie onderdelen: 1. specifieke kennis en vaardigheden die met het onderwijs voor het jonge kind te maken hebben, 2. een inleiding in de didactiek omtrent passend onderwijs, en 3. kennis en vaardigheden die met het vak in kwestie te maken hebben (vakinhoud en vakdidactiek). Daarnaast worden er drie colleges Visie Jonge kind gegeven, als input voor het schrijven van je visiestuk. Het stuk is gericht op de persoonlijke keuzes die jij maakt voor onderwijs- en opvoeding aan het jonge kind. Voor je LIObekwaamheidsgesprek dat je eind volgend blok (3.2) gaat voeren is één van de vereisten een visiedocument. In dit blok krijg je ook colleges Bewegingsonderwijs, en als onderdeel daarvan richt je je op het zelf geven van deze lessen op de basisschool. Ten slotte is en nog een Cultuurproject, dat is geprogrammeerd in de projectweek aan het begin van blok 3.2. Iedere beschrijving in de volgende paragrafen is op dezelfde wijze gestructureerd. We beginnen met een korte inleiding. Dan volgen steeds een beschrijving van de leerdoelen, een schematische weergave van het programma (opgedeeld in de behandelde stof tijdens de bijeenkomst, en de voorbereiding die we voor die bijeenkomst van je verlangen), informatie over de toetsing en een overzicht van de literatuur/toetsstof Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 16

17 3.1 Titel: Engels 3.1 Jonge kind SIS-code: Vaktoets Engels 3.1 JK INLEIDING In the third year our focus will be on the specific classroom language the teacher needs in order to feel comfortable teaching in English. The lessons will comprise micro teaching whereby the focus will be on application of the theory learnt in the second year in combination with classroom English. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? you are able to apply the four phase model to your practice & reflect on its purpose you are able to design and carry out an English lesson appropriate to the needs and ability of your class you are able to teach an English lesson in English appropriate to the needs and ability of your class you are able to provide feedback, feed up and feedforward to classmates on their use of (classroom) English and their teaching methodology Relatie met beroepspraktijk At primary schools English has steadily taken a more prominent place since it became compulsory in In order to be able to communicate and cooperate in an international context a good command of the English language is of great importance. Non-native speakers need the necessary confidence to feel at home in a global society in which the English language has become a second language to increasing numbers. English is present in daily life and (young) children experience this all the time through media, games, etc. Teachers need to feel and be competent enough in English in order to activate and motivate the children in their class for whom English is already often a part of their daily lives. Kennisbasis Pabo Engels 1. De student kan de bijdrage van Engels/vreemde taalverwerving aan het leren en ontwikkelen van kinderen verwoorden en kan deze illustreren aan de hand van voorbeelden. 2. De student kan aangeven welke bijdrage het vak Engels levert aan de realisatie van de kerndoelen van het primair onderwijs, en hoe dit aansluit bij de kerndoelen voor Engels in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. 3. De student kan verschillende communicatieve strategieën voor het ontwikkelen van receptieve en productieve vaardigheden beschrijven, waaronder ook compenserende strategieën. 4. De student kan voor verschillende leeftijdsgroepen een variatie van werkvormen voor het leren van Engels beschrijven. Toetsing The grade for this module comprises two parts. Part one will be based purely on your spoken English and part two will be based on both your spoken English and your teaching of English. The grade will be the average of both parts whereby compensation is not possible i.e. each part must be assigned a minimal of a 5.5 in order to pass Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 17

18 . Toetsstof Bodde-Alderlieste & Joke Schokkenbroek (2011) Engels in het basisonderwijs. Kennisbasis vakdidactiek. Netherlands, Noordhoff Uitgevers. ISBN: Materials handed out in class and made available via MijnHvA. Aanbevolen literatuur Bakker A. & Mantel, A. (2014) Basisvaardigheden Engels voor de Pabo, Netherlands, Noordhoff Uitgevers, ISBN: Beoordelingscriteria Your oral English and teaching methodology will be assessed using the rubrics which will be made available to participants during the module. Beoordelingsnorm In order to obtain a pass, the student must obtain at least 5.5 in both assignments. Compensation is not allowed Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 18

19 3.2 Titel: Rekenen en Wiskunde: Profileringsopdracht 3.1/3.2 R&W JONGE KIND (Maatwerk) SIS-code: Rekenen Wiskunde Profileringsopdracht 3.1/3.2 RW JK INLEIDING - Het onderbouwprogramma (groep 1-4) staat in het spanningsveld van het programmatische karakter van het spelend rekenen- wiskunde leren in de groepen 1 en 2, tegenover het cursorische, meer formele leren van reken-wiskunde in de groepen 3 en 4. Hoewel verschillend van karakter zal er in alle groepen van de onderbouw door de leraar maatwerk geleverd moeten worden. Het maatwerk wordt gedragen door het niveau van gecijferdheid van de leraar en de vaardigheid om handelingsgericht te werken. In deze eenheid draait het om het leveren van maatwerk in rekenen-wiskunde. De opdracht staat telkens in het teken van het analyseren en het verbeteren van je interactief handelen in de context van handelingsgericht werken met de bijbehorende groepsplannen. Passend, interactief handelen in relatie tot de groep als geheel of met betrekking tot een of meer opvallende leerlingen op het gebied van rekenen-wiskunde (zwakkere of juiste sterkere rekenaars) stelt hoge eisen aan de voorbereiding, uitvoering, evaluatie van het onderwijs. Je leert enerzijds verantwoord, planmatig en systematisch te werken volgens de empirische onderzoekcyclus waarbij je feiten (observaties vastgelegd in gespreksprotocollen), bewerkingen van die gegevens en interpretaties leert te (onder-)scheiden, anderzijds leer je hoe je leerlingen kunt ondersteunen bij het aanpakken van een leertaak. Bijvoorbeeld, zijn de eventuele moeilijkheden waarmee de leerling worstelt terug te voeren tot talige, wiskundige en/of nog andere problemen? Beheerst de leerling de kerninzichten voldoende of moet daar meer aandacht aan worden besteed? Gebruik je de technieken voor het voeren van een (diagnostisch) interactief gesprek wel adequaat? Of: heb je wel alle beschikbare bronnen zoals gegevens van Cito-toetsen geraadpleegd en correct geïnterpreteerd om het rekenhandelen van leerlingen te begrijpen? In het kader van de vakopdracht rekenen-wiskunde, breid je kennis, vaardigheden en attitude uit door: het uitvoeren van een casestudie waarin het signaleren, diagnosticeren en remediëren van een opvallende leerlingen centraal staat Het resultaat van deze praktijkactiviteit is een product (een diagnostisch onderzoek met daaruit volgend handelingsplan) met een wiskundige en vakdidactische verantwoording op grond van de literatuur en de inhoud van de colleges. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je herkent de kerninzichten rekenen en de realistische didactiek van rekenen-wiskunde in de onderbouw, kan deze benoemen en toepassen in deze praktijkopdracht; Je signaleert rekenmoeilijkheden, kan die op basis van observaties op individueel niveau in kaart brengen en kan daaraan een verantwoord planmatig vervolg geven met behulp van de cyclus van handelingsgericht werken; Je kunt leerprocessen fasegewijs beschrijven, interpreteren en analyseren met behulp van de cyclus van handelingsgericht werken; Je signaleert rekenmoeilijkheden door het analyseren en interpreteren van getalsmatige en statistische gegevens van beschikbare toetsen en observaties (fase 1 HGW); Je kunt een diagnostisch gesprek voorbereiden, uitvoeren en analyseren waarbij de verantwoording van de diagnostische onderzoeksvraag is gebaseerd op analyse van beschikbare data en kennis van de leerlijnen en kerndoelen (fase 2 HGW) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 19

20 Je diagnosticeert door gesprekken te voeren met kinderen door het toepassen van vraagtechnieken om kerninzichten en hiaten hierin te herkennen en toe te passen en daarop te reflecteren (fase 2 HGW); Je kunt beschrijvingen, analyses en interpretaties aantoonbaar baseren en onderbouwen op transcripties van video- of audioregistraties (fase 2 HGW); Je kunt op basis van de verzamelde gegevens conclusies formuleren met betrekking tot toekomstig didactisch handelen, zodanig dat deze inpasbaar zijn in het groepsplan en in een handelingsplan (fase 3 HGW); Je evalueert en reflecteert op je leerprocessen en eigen vraaggedrag in het licht van de ontwikkeling van zijn professionele gecijferdheid; Je kunt op heldere wijze verslag uitbrengen van je bevindingen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1. Opbrengstgericht werken De cyclus van opbrengstgericht werken vraagt verschillende stappen en beslissingen. In de klas staat daarbij het handelingsgericht werken centraal. De verschillende fases van het handelingsgericht werken worden doorgenomen en de opdracht wordt uitgelegd. 2. Informatie verzamelen (fase 1 HGW) Informatie uit het Leerlingvolgsysteem en methode-gebonden toetsen helpen bij het signaleren. Maar je kunt ook zelf veel aanvullende informatie vergaren door observaties en gesprekjes met kinderen te voeren. Het toetsen van kleuters is een ander verhaal. Je maakt kennis met participerende observatie bij kleuters. Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Oonk et al. (2013). Verschillen in de klas. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Je bestudeert: Oonk et al. (2013). Verschillen in de klas. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Begrijpen (fase 2 HGW) Hoe voer je een diagnostisch gesprek? Waar moet je op letten? Welke vraagtechnieken zijn er? Wat levert zo n gesprekje op? En: hoe bereid je dat voor? Hoe bereid je het tweede diagnostische gesprek voor? Welke keuzes maak je en waarom? Hoe koppel je de conclusies uit de diagnostische gesprekken aan kerninzichten en leerlijnen rekenen? Het diagnosticeren bij kleuters is een ander verhaal. Je maakt kennis met peilingsspelletjes voor kleuters. Je bestudeert: Oonk et al. (2013). Verschillen in de klas. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Oonk, Keijzer, Lit (red.). 2014). Onderbouw. p Handelen (fase 3 HGW) Hoe formuleer je handelingssuggesties op basis van de uitkomsten uit de diagnostische gesprekken? Hoe pas je de suggesties in een handelingsplan in? Je bestudeert: Oonk et al. (2013). Verschillen in de klas. p ERWD protocol In het Protocol Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie (ERWD) wordt beschreven wat het onderwijs kan doen aan het signaleren en begeleiden van leerlingen met ernstige reken- Je bestudeert: Oonk et al. (2013). Verschillen in de klas. p Samenvatting ERWD protocol: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 20

21 wiskundeproblemen en hoe er uiteindelijk geconstateerd kan worden of er sprake is van dyscalculie. In welke fase van de onderwijsbehoefte zoals beschreven in het ERWD bevindt de leerling zich die centraal staat in jouw onderzoek? 6. Responsie college In dit afsluitend college wordt de gelegenheid geboden om in groepsverband elkaars werk te evalueren en vragen te stellen. Toetsing Tentamen (schriftelijk werk, opdracht). De eerste kans vindt plaats in de toetsweek van blok 2. Literatuur / toetsstof Oonk W., Keijzer, R., Lit, S. & Barth, F. (2013). Rekenen-wiskunde in de praktijk: Verschillen in de klas. Groningen: Noordhoff. Oonk W., Keijzer, R., Lit, S., Amse, H., Barth, F. & Lek, A. (2014). Rekenen-wiskunde in de praktijk: Onderbouw. Groningen: Noordhoff. Samenvatting ERWD protocol: dyscalculie/basisonderwijs/protocol-erwd-bao-sbo-sosamenvatting.pdf De opdracht Een casestudy. De vakopdracht houdt het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een diagnostisch onderzoek in naar de knelpunten die een opvallende leerling (zwakkere of juist sterkere rekenaar) ondervindt bij het zich eigen maken van een deelgebied van een van de rekendomeinen van rekenen-wiskunde. Voer een casestudy uit bij een opvallende leerling waarbij de fasen signaleren ( voorbereiden HGW fase 1) en diagnosticeren ( begrijpen HGW fase 2) en indien mogelijk - remediëren ( uitvoeren HGW fase 3) aan de orde komen. Formuleer op basis van de verzamelde informatie in fase één ( signaleren ) een diagnostische onderzoeksvraag die je in fase twee ( begrijpen ) gaat onderzoeken. Voer in fase twee van begrijpen tenminste 2 interviews van 15 á 20 minuten uit, die je protocolleert, bewerkt en verwerkt in een verslag. Voor beide diagnostische gesprekken formuleer je een diagnostische onderzoeksvraag op basis van de verzamelde informatie in fase één, de kerninzichten en leerlijnen rekenen. Formuleer in fase drie handelingssuggesties die inpasbaar zijn in het groepsplan en in een handelingsplan en voer deze indien mogelijk ook uit (fase drie handelen ). Sluit het Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 21

22 geheel af met reflectie op je eigen didactisch handelen tijdens het doorlopen van de fases HGW en de mate waarin je daarbij maatwerk leverde. Werkwijze 1. Kies in overleg en afstemming met je mentor een leerling en analyseer welk knelpunt je gaat onderzoeken. Maak gebruik van beschikbare data in het LVS, methodetoetsen, observaties en rekengesprekjes (fase 1 HGW signaleren). Sluit deze fase af met het formuleren van een diagnostische onderzoeksvraag, die je verantwoordt op basis van de geanalyseerde data, de kerninzichten en leerlijnen realistisch rekenen. 2. Voer twee diagnostische gesprekken uit (fase 2 HGW) en leg deze vast (op video-of auditief). Verantwoord voor beide gesprekken de keuze van je diagnostische onderzoeksvraag, de keuze voor de te bespreken kernopgaven rekenen en vraagstelling op basis van de geanalyseerde data (uit fase 1 HGW), de kerninzichten en leerlijnen realistisch rekenen. 3. Kies twee onderwijsepisoden uit (van elk 20 minuten) protocolleer, analyseer en verwerk deze (fase 2 HGW). Formuleer de onderwijsbehoefte van de leerling. Richt je behalve op de inhoud (kerninzichten), didactiek (o.a. leerlijnen) en knelpunten in het leerproces, ook op het aandeel van je eigen handelen (met name je vraaggedrag en in welke mate dat volgens jou passend is). Dit aandeel eigen handelen verwerk je in een aparte paragraaf. 4. Formuleer op basis van de uitkomsten uit fase één en twee van het HGW handelingssuggesties die inpasbaar zijn in het groepsplan en in een handelingsplan. Voer ze indien mogelijk uit en evalueer het leerlingresultaat en je eigen handelen (fase 3 HGW handelen ). 5. Richt je alle gevallen op de criteria van het beoordelingsformulier. Vormgeving vakopdracht Eisen algemeen: 1. het verslag ziet er verzorgd uit; 2. het verslag kent geen spel- of stijlfouten; 3. de pagina s zijn genummerd; de nummering begint bij de inhoudsopgave; 4. het gebruikte lettertype is (Arial) 11; 5. ieder onderdeel begint op een nieuwe bladzijde; 6. de omvang van het verslag is maximaal 10 A ieder (video- of audio)fragment duurt niet langer dan twintig minuten; 8. de protocolverslagen voeg je als bijlagen aan je verslag toe. EISEN SPECIFIEK - Het verslag bevat de volgende onderdelen: Voorblad Inhoudsopgave Voorwoord - naam van de student; - de klas; - het studentnummer; - de naam van de vakopdracht; - de inleverdatum. Alleen de beginpagina s van de diverse onderdelen vermelden. Hier vertel je hoe je te werk bent gegaan; geef de naam en het adres van de stageschool, de stagegroep en het aantal kinderen. Je kunt hier ook een bedankwoord uitspreken Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 22

23 Fase 1 HGW Info verzamelen ( signaleren ) Fase 2 HGW ( begrijpen ) Analyse Video-of audiofragmenten Fase 3 HGW ( handelen ) Evaluatie/ reflectie Nawoord Bronnenlijst Verzamel en analyseer informatie over de leerling inzake het rekenprobleem. De informatie moet data bevatten uit het LVS systeem, een foutenanalyse van de methodetoetsen, observaties, een rekengesprekje met de leerling en een gesprek met de leerkracht. Koppel in je conclusie van de fase één de geanalyseerde informatie aan de realistisch rekentheorie (kerninzichten, kerndoelen en leerlijnen rekenen). Sluit fase één af met het formuleren van een diagnostische onderzoeksvraag. Voer twee diagnostische gesprekken uit en leg deze vast (op video-of auditief). Voor beide gesprekken formuleer je wat je wilt onderzoeken (onderzoeksvraag) en waarom. Verantwoord voor beide gesprekken de keuze van je diagnostische onderzoeksvraag, de keuze voor de te bespreken kernopgaven rekenen en vraagstelling op basis van de geanalyseerde data (uit fase 1 HGW), de kerninzichten, kerndoelen en leerlijnen realistisch rekenen. Kies twee onderwijsepisoden uit (van elk 20 minuten) protocolleer, analyseer en verwerk deze. Richt je behalve op de inhoud (wat is het rekenprobleem, welke kerninzichten beheerst het kind wel en niet, op welk niveau opereert het kind, wat zijn knelpunten in het leerproces) ook op het aandeel van je eigen handelen (met name je vraaggedrag en in welke mate dat volgens jou passend is). Deze analyse van het eigen handelen verwerk je in een aparte paragraaf. Zorg dat alle geprotocolleerde observaties genummerd zijn en verwijzen naar de audio- of videofragmenten. Onderbouw je conclusies met verwijzingen naar de protocollen. Voor de lezer moet het glashelder zijn op basis van welke observaties je tot welke conclusies bent gekomen. Formuleer de onderwijsbehoefte van de leerling. Vergeet niet je eigen handelen (o.a. je vraaggedrag) tot voorwerp van een kritische analyse te maken. Dit verwerk je in een aparte paragraaf. Deze zijn desgewenst opvraagbaar. Formuleer op basis van de uitkomsten uit fasen één en twee handelingssuggesties die inpasbaar zijn in het groepsplan en in een handelingsplan. Voer ze indien mogelijk uit en evalueer het leerlingresultaat en je eigen handelen. Het verslag wordt afgesloten met een overall-evaluatie van en reflectie op de persoonlijke leeropbrengsten van deze opdracht met betrekking tot vakinhoudelijke aspecten, vakdidactische aspecten van de theorie van realistisch rekenen en de gebruikte diagnostische interviewtechnieken (het eigen vraaggedrag). Blik terug op het uitvoeren van de diagnostische casestudie en het schrijven van het verslag. Wat heb je geleerd en aan welke competenties kun je dat relateren? De bronnenlijst is opgesteld volgens de APA-normen (zie RichtlijnenAPA.pdf) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 23

24 3.3 Titel: Ondersteuning schrijven Visiestuk met oog op PPO 3.2 SIS-code: Extra ondersteuningsbijeenkomsten met het oog op het LIO-Bekwaamheidsgesprek (PPO 3.2) INLEIDING - In blok 2.4 heb je gewerkt aan een visiestuk op pedagogisch en didactisch gebied. In deze bijeenkomsten over visie blikken we eerst even terug op hoe ver je nu al bent met je visie. Je kijkt naar visie in de brede zin (historisch, traditionele en actuele denkers/vernieuwers) en verbindt uitgangspunten met het pedagogisch klimaat en de didactiek. Wat is jouw visie op opvoeding en onderwijs aan het jonge kind? Hoe worden de verschillende beroepsrollen ingevuld in jouw visie? Op welke manier ben je tot je keuzes gekomen? Je stelt elkaar vragen over voorlopige keuzes en onderbouwt deze keuzes met theorie. Je visie krijgt zo een meer definitieve vorm. Zo eindig je met een goede basis voor het visiestuk dat je schrijft voor je LIObekwaamheidsgesprek. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kan een eigen visie op onderwijs en opvoeding met betrekking tot het jonge kind (schriftelijk) verwoorden. Je kan je visie op onderwijs onderbouwen met gebruikmaking (van onderdelen) van de traditionele vernieuwers en / of actuele vernieuwers. Je kan je pedagogisch-didactische visie onderbouwen vanuit (leer-)theorieën en algemene inzichten van pedagogen en psychologen op zowel het pedagogisch klimaat als de didactiek. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten : Visie Bijeenkomst 1: Visies Allereerst presenteert de docent een aantal visies met betrekking tot het jonge kind. De traditionele vernieuwers, de actuele vernieuwers en een aantal denkers (Bronfenbrenner, Bowlby en Dewey) passeren de revue. Vervolgens voeren we een debat waarin je óf kindgericht onderwijs óf programmagericht onderwijs met argumenten verdedigt. Jouw activiteiten vooraf Lees: Hoofdstuk 7 uit Kiezen voor het jonge kind Ontwikkelingspsychologische visies op kleuters (themanummer De Wereld van het jonge kind 2002), hierin Bronfenbrenner, Bowlby en Dewey. Bijeenkomst 2: Pedagogisch klimaat In deze bijeenkomst gaan we in op het pedagogisch klimaat. Welke voorwaarden zijn noodzakelijk voor een goed pedagogisch klimaat? Wat betekent dat voor je handelen? Op welke manier hangt het pedagogisch klimaat en de maatregelen die je hiervoor treft, samen met je visie? Lees: Hoofdstuk 5 uit Kiezen voor het jonge kind Neem literatuur of een filmpje mee dat jou heeft geïnspireerd bij het ontwikkelen van je visie! Bijeenkomst 3: Didactiek voor het jonge kind De rijke leeromgeving die je ontwerpt voor het jonge kind bevat impulsen voor alle ontwikkelingsgebieden. Pedagogiek en didactiek zijn met elkaar verbonden. We zoemen nu in op de didactiek voor het jonge kind en welke keuzes je hierin kunt maken in het licht van je visie. Lees: Hoofdstuk 6 uit Kiezen voor het jonge kind Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 24

25 Toetsing Dit studieonderdeel wordt in blok 3.1 niet getoetst. Wel krijg je feedback van de docent op je visiestuk in de toetsperiode van dit blok. Deze feedback kun je gebruiken om je visiestuk met oog op je LIO- Bekwaamheidsgesprek verder aan te scherpen. De criteria die de docent gebruikt bij het geven van feedback, zijn uitgewerkt in een formulier. De criteria sluiten aan op de leerdoelen van dit studieonderdeel. De feedbackcriteria staan in het feedbackformulier. Je kunt je visiestuk beter maken door ook nog te letten op de volgende kwalitatieve criteria: Het visiestuk leest prettig omdat de student bijvoorbeeld - vlot lopende zinnen formuleert; - vaktermen gebruikt; - een logische opbouw hanteert; - de student heeft zijn persoonlijke drijfveer m.b.t. onderwijs en opvoeding zichtbaar gemaakt; - de student kan onderscheid maken tussen doel en middel. Tip: kijk ook alvast naar de beoordelingscriteria van het onderdeel Visie op het beoordelingsformulier van PPO 3.2 (het LIO-Bekwaamheidsgesprek). Literatuur: Brouwers, H. (2010) Kiezen voor het jonge kind Coutinho, Bussum, hoofdstuk 5, 6 en 7. Themanummer van De wereld van het jonge kind (2002) Ontwikkelingspsychologische visies op kleuters, Bronfenbrenner, Bowlby en Dewey. Collegestof & artikelen welke via MijnHvA beschikbaar worden gesteld of in de lessen worden aangereikt. Zelfgekozen literatuur (ten minste 250 pagina s) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 25

26 3.4 Titel: Mens & Wereld: Profileringsopdracht M&W 3.1 Jonge kind SIS-code: PO Mens en Wereld 3.1 JK INLEIDING Jonge kinderen leren door interactie met hun omgeving. Zij spelen en zijn van nature nieuwsgierig naar de wereld om zich heen. De vakken in het domein Mens & Wereld kunnen hierbij uitzonderlijk goed tot hun recht komen. In deze module kijken we hoe we de natuurlijke nieuwsgierigheid en het spel van het jonge kind om kunnen buigen naar onderzoekend gedrag en hoe het leren hierbij gemaximaliseerd kan worden. Dit doe je bij jonge kinderen vooral door een rijke, uitdagende leeromgeving aan te bieden en daarin als leerkracht een stimulerende rol aan te nemen. We halen hierbij inspiratie uit instellingen in Amsterdam. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je bent bekend met het veld aan musea en instellingen die informeel leren faciliteren op het gebied van Mens en Wereld in en rondom Amsterdam. Je kunt het leren van jonge kinderen in een informele setting analyseren en hieraan conclusies voor je eigen onderwijspraktijk verbinden. Je kunt ontwerpregels formuleren om het leren van jonge kinderen te stimuleren en dit uitwerken in een concreet product. Je hebt inzicht in het redeneren van jonge kinderen. Je kunt een rijke leeromgeving creëren waarbinnen onderzoekend gedrag gestimuleerd wordt. Je kan vragen stellen aan jonge kinderen die aanzetten tot onderzoekend gedrag. Je kunt geïntegreerd onderwijs ontwerpen, waarbij meerdere vakgebieden zo worden gebruikt dat deze betekenisvoller en leerzamer worden door het leggen van verbanden. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1.Introductie van het vak en de profileringsopdracht Er wordt gezamenlijk gestart met een vakcollege waarin de context en de profileringsopdracht worden uitgelegd. Daarna wordt de profileringsopdracht verder uitgediept en de observatieopdracht voor les 3 voorbereid. Jouw activiteiten vooraf Niet van toepassing. 2. Materialencarrousel We gaan de rijke leeromgeving analyseren: wat voor materialen veroorzaken onderzoekend gedrag en wat zijn de kenmerken van een rijke leeromgeving? Vervolgens bereiden we gezamenlijk het kleuterbezoek tijdens de volgende bijeenkomst voor. 3. Kleuterbezoek en opzet eigen onderzoek We gaan spelende kleuters observeren. Wat kunnen wij leren van het leren van kinderen in een informele setting? Waarom werkt de ene leeromgeving beter dan de andere? Je gaat dit nog verder onderzoeken in een andere instelling of ander museum. 4. Workshops 1. Rijke leeromgeving en de mogelijkheden. 2. Onderzoeksvaardigheden bij het jonge kind en het stellen van vragen. Je bestudeert: Hoofdstuk 7, 10.3, 10.4 en 20 uit De Vaan E. & Marell, J. (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Je neemt mee: Opzet observatie-instrument voor volgende week. Je neemt mee: Digitale camera, observatieformulieren en een pen. Je bereidt voor: Uitwerking van de resultaten van de observaties samen met een foto of kort filmpje van een geslaagde/minder geslaagde interactie. Je bestudeert: Literatuur op MijnHvA volgens de studiewijzer. Je bereidt voor: Uitwerking van de resultaten van de observaties in het zelfstandig bezochte museum. Twee foto s van exhibits: één exhibit die je succesvol vindt, en één die je niet succesvol vindt Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 26

27 5. Opzet van de rijke leeromgeving. De uitwerking van de eigen excursie komt ter sprake. We maken op basis van de resultaten ontwerpregels voor het eindproduct: de rijke leeromgeving. Verder besteden we aandacht aan de evaluatie van de rijke leeromgeving: hoe doe je dat? 6. Uitwerking product Je neemt een eerste opzet van je leeromgeving mee en krijgt hierop feedback. Hierbij is aandacht voor het ontwerpen van de startactiviteit en het gedrag van de leerkracht tijdens de uitvoering van de leeromgeving. Je bestudeert: Literatuur op MijnHvA volgens de studiewijzer. Je bereidt voor: Een opzet van je rijke leeromgeving. Toetsing De afronding van dit studieonderdeel vindt plaats door middel van een profileringsopdracht. Beoordelingscriteria Het eindproduct (verslag) wordt beoordeeld op basis van criteria die zijn geformuleerd in overeenstemming met de leerdoelen en de inhoud van de opdracht. Het eindproduct wordt beoordeeld op verschillende criteria en is voldoende als het totaal aantal gescoorde punten (zie het beoordelingsformulier voor de puntenverdeling) leidt tot het cijfer 5,5 of hoger. Literatuur / toetsstof De Vaan E. & Marell, J. (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 7: Jonge kinderen en natuuronderwijs Hoofdstuk 10: Werkvormen met echt materiaal Hoofdstuk 20: Vaardigheden en attitudes bij natuuronderwijs Pilgram, P. (2002). Een hoekje in de klas. In: Uit de Grabbelton over didactiek. Didactische aanwijzingen voor lessen over natuur, techniek en milieu. Stichting Leerplanontwikkeling (SLO), Enschede. Bleijerveld, K. (2002). Ontdekdozen Meer dan een handige organisatievorm. In: Uit de Grabbelton over didactiek. Didactische aanwijzingen voor lessen over natuur, techniek en milieu. Stichting Leerplanontwikkeling (SLO), Enschede. Esch, W. van (2011). Kansen benutten in een rijke leeromgeving. Mensenkinderen 128. Beets Kessen, A. (2013). Opbrengstgericht werken met jonge kinderen. Investeren in spel en spelen. HJK 9 april Oers, B. van (2012). Spelen en blijven spelen. Mensenkinderen 130. Boomsma, C. & Bosch, W. (2013). Leeropbrengsten in de zandbak. Opbrengstgericht werken en spel. JSW Jeugd in School en Wereld, Jrg. 96 Nr. 9, blz Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 27

28 De opdracht: De rijke leeromgeving, binnen & buiten Jonge kinderen leren door hun eigen omgeving te onderzoeken. Als leerkracht is het je taak de leeromgeving zo in te richten dat kinderen hier onderzoekend gedrag gaan vertonen en daarbij denk-stimulerende vragen te stellen. In deze opdracht ga je een rijke leeromgeving ontwerpen in de vorm van een ontdekhoek of ontdekdoos, waarbij je meerdere vakken integreert. Het eindproduct is een ontwerp van een thematische ontdekhoek of ontdekdoos. Je doet hiervoor een vooronderzoek, om te analyseren welke inrichting van de leeromgeving leidt tot onderzoekend gedrag. Dit vooronderzoek vindt enerzijds plaats tijdens een bezoek van een groep 1-2 van een Amsterdamse basisschool op de HvA en anderzijds bij een zelfgekozen gelegenheid waar spelende kinderen te observeren zijn. Deze mag je zelf kiezen in overleg met de docent. Op basis van de analyse van je observaties stel je een lijst met ontwerpregels op. Met de ontwerpregels maak je duidelijk wat je belangrijk vindt aan een rijke leeromgeving: aan welke criteria moet deze voldoen? Vervolgens werk je de ontwerpregels uit in een zelfgekozen thema. Hierbij bedenk je wat de onderliggende leerdoelen zijn en hoe je deze tot uiting kunt laten komen in een ontdekhoek of doos. Behalve om het materiaal dat je in de hoek of doos stopt, gaat het ook om het didactisch handelen van de leerkracht: wat moet je doen om de kinderen te stimuleren tijdens het werken met de hoek of doos? Het eindproduct bestaat uit: Een kort verslag van het vooronderzoek naar het leren van kinderen en hoe je het succes van exhibits kunt vaststellen (mag overeenkomen met verslag van één medestudent); ontwerpregels die ten grondslag liggen aan de leeromgeving, verantwoord vanuit de aangeboden vakliteratuur en vanuit inzichten die zijn opgedaan in het vooronderzoek en de eigen stagepraktijk (individueel); benoeming van leerdoelen en de wijze van vakkenintegratie (individueel); de inrichting van de leeromgeving, inclusief materialen en mogelijke instructies voor leerlingen en de verantwoording hiervan (individueel); didactische aanwijzingen voor de leerkracht voor de uitvoering van de leeromgeving en aanwijzingen t.b.v. het evalueren van de geformuleerde leerdoelen (individueel); Let op: Als voldoende beoordeelde producten worden altijd opgenomen in het portfolio. Een geactualiseerd portfolio geldt als voorwaarde voor het functioneringsgesprek met de kerndocent aan het eind van het semester. Houd je portfolio dus zorgvuldig bij! N.B. Het ontwerp dat uit deze opdracht voortkomt kan worden ingezet bij het werkplekleren. De ervaring leert zelfs dat het uitvoeren van het ontwerp in de stagepraktijk, voorafgaand aan het schrijven van het verslag, de kans op een voldoende/goede beoordeling verhoogt Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 28

29 3.5 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Muziek jonge kind SIS-code: PO KO 31 JK INLEIDING In deze profileringsopdracht verdiep je je in de specifieke leeftijdsgroep in relatie tot muziek en word je uitgedaagd om vanuit een (prenten)boek, verhaal of gedicht een rijke lessenreeks muziek voor je stageklas te ontwerpen. Een deel van de lessenreeks wordt uitgevoerd in je stageklas. Nadat je eigen vakspecifieke competenties in kaart gebracht zijn werk je gericht aan verdiepende kennis van het vak muziek, aan je eigen vaardigheid en je methodisch didactisch handelen. Tijdens de werkcolleges wordt de uit te voeren profileringsopdracht voorbereid en gepresenteerd. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kan een lessenserie ontwikkelen voor muziek gekoppeld aan het thema van het prentenboek of verhaal. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. Je kan de inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1.De bedoeling In deze eerste bijeenkomst wordt de inhoud en het doel van deze module toegelicht en a.h.v. voorbeelden geconcretiseerd. Tijdens deze bijeenkomst bepalen we vanuit de vakspecifieke competenties wat jouw leerdoelen voor het vak muziek gaan zijn. 2. Creëren vanuit het (prenten)boek, verhaal / gedicht In deze bijeenkomst ga je met elkaar aan de slag om vanuit het gekozen (prenten)boek, verhaal of gedicht muzikale activiteiten te verzamelen. Je bepaalt wat jij nodig hebt om de gekozen activiteit ten uitvoer te kunnen brengen en gaat dit met de groep uitproberen. Jouw activiteiten vooraf Aanbevolen literatuur voor deze lessen: Lei, R. van de, & Haverkort F & Noordam, L. (2014). Muziek Meester. Thieme Meulenhoff ( hoofdstukken die aansluiten op de door jouw geplande activiteiten Nieuwmeijer, C (2008). Het prentenboek als invalshoek.uitgeverij Lemniscaat Voor deze les bestudeer je het document Vakspecifieke competenties geplaatst op MijnHvA. Je maakt een inschatting van jou eigen vakspecifieke competenties muziek. Je neemt het (prenten)boek,verhaal of gedicht mee. Presentaties / peerfeedback 3. De vertaalmethodiek muziek en de leerlijn Hoe kan je vanuit je gekozen materiaal (prentenboek, verhaal, gedicht) inhoud geven aan de muzieklessen? Hoe sluit je aan bij de beginsituatie van jouw leerlingen en welke leerlijnen en doelen zijn dan relevant? In deze bijeenkomst start je met de opzet van je lessenreeks. De eerste les ga je geven in de praktijk. Je maakt van deze les een video-opname. Je bestudeert m.b.v.onderstaande link de leerlijn muziek voor jouw stagegroep Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 29

30 4. Kijken naar eigen materiaal In deze bijeenkomst kijken we naar de eerste opzet van je lessenreeks en/of naar videomateriaal dat je hebt opgenomen in je stage. Van hieruit analyseren we wat nodig is om tot het verdere ontwerp van de lessenreeks te komen. 5. De lessenreeks In deze bijeenkomst ga je aan de slag met het verder ontwerpen van je lessenreeks. Je oefent muzikale en didactische vaardigheden die nodig zijn bij de uitvoer van je muzieklessen. Meenemen eerste opzet lessenreeks en/of videomateriaal. Jouw lesontwerp breng je mee als vertrekpunt voor het verdere ontwerp. 6. Presentaties In deze bijeenkomst presenteer je je lessenreeks. Toetsing De afronding van de collegereeks kunstzinnige oriëntatie vindt plaats door middel van een profileringsopdracht. Je voert deze opdracht uit voor één van de vakken van kunstzinnige oriëntatie: Dus óf voor beeldende vorming, óf voor dans & drama, óf voor muziek. Je gebruikt daarbij theorie, behorend bij het vakgebied van jouw keuze. Literatuur ter inspiratie Muziek: (muziek) Lei, R. van der & Haverkort & F.Noordam, L. (2015). Muziek Meester. Amersfoort: Thiememeulenhoff Nieuwmeijer, C. (2008) Het prentenboek als invalshoek, werken met prentenboek in het basisonderwijs. Van Gorcum uitgevers, Assen Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 30

31 3.6 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Beeldende vorming jonge kind SIS-code: PO KO 31 JK INLEIDING In deze profileringsopdracht verdiep je je in de specifieke leeftijdsgroep in relatie tot beeldende vorming en word je uitgedaagd om vanuit een (prenten)boek, verhaal of gedicht een rijke lessenreeks beeldende vorming voor je stageklas te ontwerpen. Een deel van de lessenreeks wordt uitgevoerd in je stageklas. Nadat je eigen vakspecifieke competenties in kaart gebracht zijn werk je gericht aan verdiepende kennis van het vak beeldende vorming, aan je eigen vaardigheid en je methodisch didactisch handelen. Tijdens de werkcolleges wordt de uit te voeren profileringsopdracht voorbereid en gepresenteerd. Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kan een lessenserie ontwikkelen voor beeldende vorming gekoppeld aan het thema van het prentenboek of verhaal. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. Je kan de inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Het programma Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten 1.De bedoeling In deze eerste bijeenkomst wordt de inhoud en het doel van deze module toegelicht en a.h.v. voorbeelden geconcretiseerd. Tijdens deze bijeenkomst bepalen we vanuit de vakspecifieke competenties wat jouw leerdoelen voor het vak beeldende vorming gaan zijn. 2. Creëren vanuit het (prenten)boek, verhaal / gedicht In deze bijeenkomst ga je aan de slag om vanuit het gekozen (prenten)boek, verhaal of gedicht een introductie voor een beeldende les te verzamelen. Denk aan beeldmateriaal dat past bij het thema van het gekozen boek, verhaal of gedicht. Jouw activiteiten vooraf Aanbevolen literatuur voor deze lessen: Voor deze les bestudeer je het document Vakspecifieke competenties geplaatst op MijnHvA. Je maakt een inschatting van jou eigen vakspecifieke competenties beeldende vorming. Je neemt het (prenten)boek,verhaal of gedicht mee. Bekijk vast een aantal websites van musea of culturele instellingen die je als inspiratiebron zou kunnen gebruiken Onderzoek de mogelijkheden die culturele instellingen je kunnen bieden bij deze introductie 3. De vertaalmethodiek beeldende vorming en de leerlijn Hoe kan je vanuit je gekozen materiaal (prentenboek, verhaal, gedicht) inhoud geven aan de beeldende lessen? Hoe sluit je aan bij de beginsituatie van jouw leerlingen en welke leerlijnen en doelen zijn dan relevant? In deze bijeenkomst start je met de opzet van je lessenreeks. Dit is een kunst- of beeld beschouwingsles. De eerste les ga je geven in de praktijk. Je maakt een kort verslag van het verloop van de les en verzamelt/fotografeert het werk van de kinderen. Je bestudeert m.b.v.onderstaande link de leerlijn beeldende vorming voor jouw stagegroep Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 31

32 4. Kijken naar eigen materiaal In deze bijeenkomst kijken we naar de eerste opzet van je lessenreeks en/of naar materiaal dat de kinderen in de eerste les hebben gemaakt. Van hieruit analyseren we wat nodig is om tot het verdere ontwerp van de lessenreeks te komen. 5. De lessenreeks In deze bijeenkomst ga je aan de slag met het verder ontwerpen van je lessenreeks. Meenemen eerste opzet lessenreeks en materiaal gemaakt door kinderen. Jouw lesontwerp breng je mee als vertrekpunt voor het verdere ontwerp. 6. Presentaties In deze bijeenkomst presenteer je je lessenreeks. Toetsing De afronding van de collegereeks kunstzinnige oriëntatie vindt plaats door middel van een profileringsopdracht. Je voert deze opdracht uit voor één van de vakken van kunstzinnige oriëntatie: Dus óf voor beeldende vorming, óf voor dans & drama, óf voor muziek. Je gebruikt daarbij theorie, behorend bij het vakgebied van jouw keuze. Literatuur ter inspiratie Nieuwmeijer, C. (2008) Het prentenboek als invalshoek, werken met prentenboek in het basisonderwijs. Van Gorcum uitgevers, Assen. Boermans B. (5 e druk) Beeldende Begrippen. Uitgeverij Lamboo (beeldende vorming) Dada, kunsttijdschrift voor kinderen van 6 tot 106, uitgeverij Plint Onna, van. J. Laat maar zien, bijlage 3, p. 340, procesfasenformulier BoekieBoekie, het allerleukste tijdschrift voor kinderboekenhelden Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 32

33 3.7 Titel: Kunstzinnige Oriëntatie: Dans en Drama jonge kind SIS-code: PO KO 3.1 JK INLEIDING In deze profileringsopdracht verdiep je je in de specifieke leeftijdsgroep in relatie tot dans of drama en word je uitgedaagd om vanuit een (prenten)boek, verhaal of gedicht een rijke lessenreeks dans of drama voor je stageklas te ontwerpen. Je zet daarbij ook je eigen dans- of spelvaardigheid in door een korte dansante of dramatische presentatie als inleiding op de lessenreeks te ontwerpen. Deze inleiding en een deel van de lessenreeks wordt uitgevoerd in je stageklas. Nadat je eigen vakspecifieke competenties in kaart gebracht zijn werk je gericht aan verdiepende kennis van het vak dans of drama, aan je eigen vaardigheid en je methodisch didactisch handelen. Tijdens de werkcolleges wordt de uit te voeren profileringsopdracht voorbereid en gepresenteerd. Leerdoelen Je kan een lessenserie ontwikkelen voor het door jou gekozen kunstvak gekoppeld aan het thema van het prentenboek of verhaal. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. Je kan de inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Het programma Wat gaan in het dagdeel behandelen? Bijeenkomst: 6 bijeenkomsten DANS en De bedoeling DRAMA met In deze eerste bijeenkomst wordt de bedoeling van vakdocent deze module toegelicht en a.h.v. mogelijke voorbeelden geconcretiseerd. LET OP: voorafgaand aan deze bijeenkomst heb je je verdiept in de vakspecifieke competenties en een opzet gemaakt waar jij je in wil bekwamen. Tijdens deze bijeenkomst wordt besproken hoe je daar met je lessenreeks aan kunt werken. Van belang is daarbij de keuze voor het verhaal of gedicht dat je gaat gebruiken voor je ontwerp. Jouw activiteiten vooraf Je bestudeert: Voor dans: Heijdanus, E.. e.a. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs Hfst. 2.2 Vakspecifieke competenties voor de leerkracht, p Voor drama: Heijdanus, E., e.a. (2016) Spelend leren en ontwikkelen. Handboek drama voor het basisonderwijs Hfst. 2, Vakspecifieke competenties voor de leerkracht, DANS met vakdocent Neem al een gedicht of verhaal mee, waar je vanuit zou willen gaan werken. Creëren vanuit het verhaal / gedicht In deze bijeenkomst ga je met elkaar zelf aan de slag om vanuit het gekozen verhaal / gedicht een eigen dansante presentie te maken voor de leerlingen van je stageschool. We werken hierbij met toepassing van de vertaalmethodiek. Presentaties / peerfeedback Je bestudeert vooraf: Gaia Gonneli Kleur De dansers Tetris: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 33

34 DRAMA met vakdocent DRAMA met vakdocent DANS Met de vakdocent DANS met vakdocent DRAMA Met de vakdocent DRAMA met vakdocent DANS zelfstudie DANS met vakdocent DRAMA zelfstudie Toetsing Creëren vanuit het verhaal / gedicht In deze bijeenkomst ga je met elkaar zelf aan de slag om vanuit het gekozen verhaal / gedicht een eigen dramatische presentie te maken voor de leerlingen van je stageschool. We werken hierbij met toepassing van de vertaalmethodiek. Presentaties / peerfeedback De vertaalmethodiek dans en de leerlijn Hoe kom je van je verhaal, gedicht, onderwerp of thema naar lessen dans? Hoe sluit je aan bij de beginsituatie van jouw leerlingen en welke leerlijnen en doelen zijn dan relevant? In deze bijeenkomst start je met de opzet van je lessenreeks. De eerste les ga je geven in de praktijk (stageweek?) en neem je op op video. De dramatische spelvormen en de leerlijn Hoe kom je van je verhaal, gedicht tot onderwerp of thema dat in lessen dans kan worden vertaald? hoe sluit je aan bij de beginsituatie van jouw leerlingen en welke leerlijnen en doelen zijn dan relevant? In deze bijeenkomst start je met de opzet van je lessenreeks. De eerste les ga je geven in de praktijk (stageweek?) en neem je op op video. Kijken naar eigen materiaal In deze bijeenkomst kijken we naar videomateriaal dat je hebt opgenomen in je stage. Van hieruit analyseren we wat nodig is om tot het verdere ontwerp van de lessenreeks te komen De lessenreeks In deze bijeenkomst ga je aan de slag met het verder ontwerpen van je lessenreeks. De docent is begeleider en jullie zijn elkaar critcal friend en sparrings partner Presentaties In deze bijeenkomst presenteer je je lessenreeks. Theatergroep BonteHond: Theater Gnaffel - Het Wilde Westen van Calamity Jane (8+) Voor dans + drama: je onderzoekt de beginsituatie van jouw groep leerlingen m.b.t. het vak a.h.v. het vakspecifieke lesformulier. Je bestudeert: Voor dans: Heijdanus, E.. e.a. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs Hfst. 2.3 De competenties voor de leerling, p Voor drama: Heijdanus, E., e.a. (2016) Spelend leren en ontwikkelen. Handboek drama voor het basisonderwijs Hfst. 2.3 De competenties voor de leerling. De afronding van de collegereeks kunstzinnige oriëntatie vindt plaats door middel van een profileringsopdracht. Je voert deze opdracht uit voor één van de vakken van kunstzinnige oriëntatie: Dus óf voor beeldende vorming, óf voor dans & drama, óf voor muziek. Je gebruikt daarbij theorie, behorend bij het vakgebied van jouw keuze. Literatuur ter inspiratie DANS: Heijdanus, E. Nunen, A. Van, Valenkamp, M. (2014) DANS! Praktisch handboek voor het basisonderwijs. Coutinho, Bussum. DRAMA: Nooij, H. de (2012) Kijk op Spel, drama voor de pabo. Noordhoff uitgevers, Groningen. WERKEN VANUIT PRENTENBOEKEN: Nieuwmeijer, C. (2008) Het prentenboek als invalshoek, werken met prentenboek in het basisonderwijs. Van Gorcum uitgevers, Assen Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 34

35 3.8 Titel: Bewegingsonderwijs: BEWO jonge kind SIS-code: Bewegingsonderwijs 3.1 Jonge kind INLEIDING Als specialist jonge kind moet je, naast bewegingsactiviteiten geven aan kleuters, ook activiteiten zelf kunnen ontwerpen en niveaus van de kinderen goed moeten kunnen vaststellen. We gaan in de gymzaal aan de slag met kleuters. Eerst ontwerpen we nieuwe activiteiten om ze daarna samen met de kleuters uit te proberen. Daarnaast komen in deze module onderwerpen aan bod als dyspraxie, EHBO en bewegingscultuur om jullie rugzakje vol bewegingskennis te vergroten. Ook leer je wat je rol is als doorverwijzer bij de groepen 1 tot en met 8 en tot waar je verantwoordelijkheden lopen. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kent de veranderingen in de motorische en fysieke ontwikkeling van kinderen. Je kent je rol als doorverwijzer en kan de (on)mogelijkheden benoemen. Je kunt de invloed van dyspraxie, autisme, ADHD en andere leerstoornissen op de motoriek benoemen. Je weet de vijf regels van eerste hulp bij ongelukken en kan ernaar handelen. Je kunt een activiteit ontwerpen, kunt de kleuters observeren en een uitspraak doen over hun niveau van bewegen. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten Jouw activiteiten vooraf 1. Bewegingscultuur We gaan in op de bewegingscultuur en je rol als leerkracht als verwijzer. We bekijken verschillende observatie-instrumenten. Je bestudeert: De studiewijzer beschikbaar via MijnHvA. 2. Aan het werk In de gymzaal gaan we aan de slag met observeren, niveaubepalingen en ontwerpen. Je neemt je zelfontworpen activiteit mee en gaat deze uitproberen. Je geeft op andere activiteiten feedback Je bestudeert: De leerlijnen Basisdocument. Je kiest in een tweetal een leerlijn en bewegingsthema voor een nog te ontwerpen activiteit voor kleuters. Je neemt de conceptvoorbereiding van de zelfontworpen activiteit mee. 3. Lesgeven en observeren We gaan met kleuters aan de slag. Eén groep observeert, filmt en geeft feedback terwijl de andere groep lesgeeft aan kleuters van basisschool Aldoende. 4. Lesgeven en observeren We gaan met kleuters aan de slag. Eén groep observeert, filmt en geeft feedback terwijl de andere groep lesgeeft aan kleuters van basisschool Aldoende. 5. Lesgeven en observeren We gaan met kleuters aan de slag. Eén groep observeert, filmt en geeft feedback terwijl de andere groep lesgeeft aan kleuters van basisschool Aldoende. Je zorgt ervoor dat je op tijd in de gymzaal bent om of je zelfontworpen activiteit klaar te zetten of te gaan observeren en filmen. Je zorgt ervoor dat je op tijd in de gymzaal bent om of je zelfontworpen activiteit klaar te zetten of te gaan observeren en filmen. Je zorgt ervoor dat je op tijd in de gymzaal bent om of je zelfontworpen activiteit klaar te zetten of te gaan observeren en filmen Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 35

36 6. Dyspraxie en EHBO We bespreken naast dyspraxie ook de gevolgen van autisme en ADHD voor het bewegen van kinderen.. Daarnaast besteden we aandacht aan een aantal aspecten van EHBO. Toetsing Dit vak wordt afgerond tijdens de lessen. Je neemt deel aan de lessen en geeft een zelfontworpen activiteit aan kleuters ter afronding. De criteria voor de gegeven activiteit zijn: De zelfontworpen activiteit past binnen de gekozen leerlijn. De zelfontworpen activiteit is op niveau van kleuters. Bij de zelfontworpen activiteit is een observatiekijkwijzer gemaakt en beschrijft drie niveaus van deelname. Tijdens de les aan kleuters stelt de student de activiteit bij waar nodig. De lesgever reflecteert op de gegeven activiteit aan de hand van de ontvangen feedback en videobeelden. Dit studieonderdeel is ook een onderdeel van de beroepsopdracht (deelproduct 2) waarbij je ook op motorisch vlak gaat kijken naar de ontwikkeling van een kind(eren). Literatuur Je maakt gebruik van de literatuur van jaar 1 en 2: Berkel, M. van, et al. (2005). Perspectieven op bewegen. Nijverdal: Publicatiefonds Werkgroep Bewegingsonderwijs. Haaft, R. ten, Hazelebach, C., Danes, H. & Bruin, R (2012). Bewegingsonderwijs in het speellokaal. Ede: Werkgroep Bewegingsonderwijs t Web. Leerlijnen en bewegingsthema s, beschikbaar via: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 36

37 3.9 Titel: Cultuurproject 3.1 VT: cultuur en school SIS-code: Cultuureducatie en burgerschapsvorming INLEIDING In het visiedocument van de Pabo HvA wordt de leerkracht basisonderwijs als een cultuurdrager pur sang gezien om als drager van cultuur waarin hij leeft deze door te geven aan de leerlingen, collega s, ouders en anderen. Als leerkracht en cultuurdrager heb je de maatschappelijke taak om kinderen de cultuur waarin wij leven bij te brengen. Dit noemen we cultuuronderwijs. Een boeiend gebied van kunst-, erfgoed- en media-onderwijs in relatie tot alle andere schoolse vak- en vormingsgebieden. Een ieder is drager van de cultuur waarin hij geboren is en de cultuur waarin hij samen leeft met anderen. Voor de leerkracht geldt dat hij cultuur overdraagt in zijn onderwijs vanuit zijn eigen identiteit en kennis van het leerdomein cultuuronderwijs. Het is daarom belangrijk dat je je bewust bent van jouw eigen beginsituatie ten aanzien van cultuur. Het vormt een basis die moet leiden tot professioneel cultureel zelfbewustzijn. Het Ministerie van OCW en het Landelijk Kennisinstituut voor Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) hebben voor de leerkracht basisonderwijs drie basisberoepstaken cultuureducatie geformuleerd: 1. Kunnen inspireren als cultuurdrager en cultuuroverdrager; 2. Het ontwikkelen van een visie op cultuuronderwijs; 3. Het kunnen ontwerpen, uitvoeren en evalueren van cultuuronderwijsactiviteiten. De afgelopen twee jaar heb je al het een en ander aan cultuur ervaren. Ook in jaar drie en de rest van je opleiding aan de pabo wordt tijdens de cultuurprojecten expliciet tijd en aandacht aan cultuuronderwijs besteed. I.v.m. de minor is er voor jaar 3 één cultuurproject. De leerlijn cultuurprojecten: we vinden de culturele ontwikkeling voor een leerkracht basisonderwijs van groot belang. Daarom is er ook sprake van een leerlijn, met daarin de volgende thema s: Jaar 1: cultuur en ik (2x per jaar) Jaar 2: cultuur en het kind (2x per jaar) Jaar 3: cultuur en school (1x per jaar met de mogelijkheid tot verdiepende minor) Jaar 4: cultuurdragerschap (afrondingsmodule met opdracht) Cultuurdossier: Vanaf jaar 1 werk je aan de opbouw van een persoonlijk cultuurdossier dat een basis vormt voor de afrondingsopdracht in jaar 4. Het komende cultuurproject is geroosterd van 14 tot en met 20 november. Maandag en dinsdag (14 en 15 november) zijn reguliere stagedagen. Tijdens de dagen daarna ben je actief en productief bezig met verkenning en beleving van het thema cultuur en school. We bieden je hiertoe een aantal keuzemogelijkheden aan, waarvoor je digitaal dient aan te melden via MijnHvA. Je kiest voor een workshop in combinatie met een excursie naar een culturele instelling. Aan het einde verwerk je je ervaringen in je persoonlijk cultuurdossier. Inhoudelijke informatie, tijden en locaties over cultuurproject 3.1 zijn te vinden op MijnHvA Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 37

38 HOOFDSTUK 4. De praktijk van het basisonderwijs SIS-code: Praktijk 3.1 JK INLEIDING - In de praktijk voer je activiteiten uit die bijdragen aan de ontwikkeling van jouw competenties. Deze ontwikkeling wordt gedurende de gehele stageperiode gevolgd aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) van de Pabo HvA. In blok 3.1 maakt je een start met de verdieping in de leeftijdsgroep van het jonge of het oudere kind. Je richt je specifiek op het lesgeven aan de gekozen leeftijdsgroep. In deze fase neemt de complexiteit binnen het lesgeven toe, d.w.z. je moet in toenemende mate laten zien dat je tijdens het lesgeven pedagogische, didactische en organisatorische aspecten van het lesgeven weet te integreren, zodat een onderwijssituatie ontstaat waarin kinderen leren in een veilige open sfeer, in een goed georganiseerde setting. Daarnaast is het van belang dat je ook verder kijkt dan alleen je klas en actief deelneemt aan activiteiten op de school. Hieronder beschrijven we achtereenvolgens de doelen van de stage, de activiteiten waar jij je tijdens je stage mee bezig zult houden en de beoordelingsprocedure. Let op: de stageactiviteiten gelden voor blok 3.1 en 3.2 samen. 4.1 Stagedoelen blok 3.1 Je bent in staat een volledige lesdag voor te bereiden, uit te voeren en te evalueren. Je geeft gedifferentieerde instructies en verwerkingsopdrachten aan de groep. Je stelt op basis van toets- en observatiegegevens de beginsituatie van de groep en van individuele leerlingen op het gebied van de taal- en rekenontwikkeling vast. Je zorgt voor een uitdagende, voorbereide en georganiseerde leeromgeving. Je meet de opbrengst van zelf uitgevoerde (les)activiteiten en opdrachten, en benoemt het vervolg. Je begeleidt de groep vanuit overzicht en overwicht zowel pedagogisch als didactisch op stimulerende en constructieve wijze. Je bereidt een oudergesprek inhoudelijk en gesprekstechnisch voor. Je neemt actief deel aan activiteiten en ontwikkelingen binnen de stageschool. 4.2 Stageactiviteiten Wat ga je tijdens de stage in blok 3.1 & 3.2 onder andere doen? Stageactiviteiten zijn onder voorbehoud van kleine wijzigingen in de Beroeps- of Vakopdracht. Je maakt een planning van het blok en bespreekt deze met de mentor. Voor de Beroepsopdracht 3.1 / 3.2 en voor de vakopdrachten Nederlands en Rekenen & Wiskunde voer je (enkele van) de volgende opdrachten uit: - Je observeert gericht de ontwikkeling van kinderen. - Je bestudeert en analyseert de observatiegegevens en gegevens uit het leerlingvolgsysteem voor de onderbouw van je stageschool, met aandacht voor het niveau van je groep en het niveau van individuele kinderen (OGW, HGW en passend onderwijs). Je houdt hiermee rekening in je lessen. - Je registreert observatiegegevens in relatie tot ontwikkelingslijnen van kinderen. - Je stelt een individueel handelingsplan op en voert deze uit, met gebruikmaking van LVS gegevens en uitgaande van de onderwijsbehoeften van de betreffende leerling (HGW en OGW). - Je voert twee diagnostische gesprekken met één leerling (alleen voor R&W) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 38

39 Je ontwerpt en richt (mede) een rijke leeromgeving voor jonge kinderen in, met aandacht voor verschillende niveaus en integratie van verschillende vakken. Het ontwerp is o.a. gebaseerd op toetsgegevens en observaties van werk van kinderen. Je verzorgt ten minste vier dagdelen en twee dagen onderwijs aan de hele groep, waaronder: - Je ontwikkelt en verzorgt een lessenserie Kunstzinnige Oriëntatie ( keuze uit muziek, dans & drama of beeldende vorming). - Je verzorgt drie lessen Engels in de onderbouw. - Je verzorgt (of ontwikkelt) ten minste zes lessen / activiteiten taalontwikkeling (waaronder activiteiten voor profileringsopdracht Nederlands) en zes activiteiten rekenontwikkeling (waaronder activiteiten voor profileringsopdracht R&W), met aandacht voor verschillende niveaus van kinderen. Je bereidt een oudergesprek met de mentor voor, evalueert dit gesprek aan de hand van vooraf opgestelde observatiepunten) en doet hier verslag van. De mentor voert het gesprek. Je bereidt een oudergesprek met de mentor voor. Je voert zelf - onder begeleiding van de mentor - het gesprek. Je evalueert je eigen gesprek in een kort verslag. Je verdiept je in de voorschoolse periode en in het VVE-beleid van de stageschool. Je actualiseert je stagemap met daarin tenminste je lesvoorbereidingen, activiteiten, de ontvangen feedback en stagebeoordelingen. 4.3 Beoordelingsprocedure De praktijk wordt aan het eind van het blok beoordeeld aan de hand van een beoordelingsformulier met beoordelingscriteria. De praktijk wordt als voldoende (6) beoordeeld indien aan alle voorwaardelijke onderdelen is voldaan en indien ten minste zeven van de beoordelingscriteria met een voldoende zijn beoordeeld. Voorwaarde voor beoordeling is altijd dat je de stageactiviteiten hebt uitgevoerd en dat je je stagemap hebt geactualiseerd. De beoordeling van de stage (de toekenning van het eindcijfer) wordt gegeven door de opleider in de school. De procedure is als volgt: Aan het eind van blok 3.1 geeft de mentor een schriftelijke adviesbeoordeling door het beoordelingsformulier in te vullen met onvoldoende, voldoende, goed of uitstekend. De mentor licht het advies mondeling toe in een gesprek met jou en stuurt de adviesbeoordeling naar de opleider in school. De opleider in de school is de examinator en komt op basis van de adviesbeoordeling van de mentor (die in een gesprek met de student door de mentor is toegelicht), het eigen lesbezoek en het daarop aansluitende gesprek met jou tot een eindbeoordeling, vult het beoordelingsformulier in en geeft het cijfer. Je neemt de stagebeoordeling op in je portfolio. Meer informatie over de praktijk en de beoordelingsprocedure is te vinden in de Praktijkgids Let op: de praktijkbeoordelingen 3.1 en 3.2 moeten beiden voldoende zijn om deel te mogen nemen aan het functioneringsgesprek PPO (het LIO-bekwaamheidsgesprek) dat je voert met een examinator. De voldoende praktijkbeoordelingen 3.1 en 3.2 geven aan dat je wat het praktijkdeel betreft LIO-bekwaam bent. Je neemt de praktijkbeoordelingen op in je portfolio. Om volledig LIO-bekwaam te zijn, moet je ook PPO 3.2 met een voldoende afronden. 1 PPO: Persoonlijke Professionele Ontwikkeling Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 39

40 HOOFDSTUK 5. Persoonlijke professionele ontwikkeling (3.1 en) 3.2 Jonge kind SIS-code: Persoonlijke professionele ontwikkeling 3.2 INLEIDING PPO geeft een verbinding tussen theorie, praktijk en jouw persoonlijke ontwikkeling. In het derde jaar word je voorbereid op de zelfevaluatie, het visiestuk en de casus. Deze stukken zijn de basis voor je LIO bekwaamheidsgesprek. PPO is gericht op de ontwikkeling tot een LIO-bekwame leerkracht. Een voldoende voor het studieonderdeel PPO 3.2 (dus aan het eind van het volgende blok) geeft aan dat je LIO-bekwaam bent en met deze kwalificatie heb je toegang tot de laatste fase van de opleiding: de LIO-stage en de afstudeerfase. In de PPO lessen word je verder begeleid bij je ontwikkeling tot een professional die in staat is op hbo-niveau en op metaniveau te spreken over de eigen ontwikkeling van kennis, vaardigheden en attitude tot leerkracht basisonderwijs. We besteden aandacht aan het spreken over de eigen ontwikkeling in de termen van de competentiematrix, en aan het ontwikkelen van een (voorlopige) persoonlijke, onderbouwde visie op onderwijs. 5.1 Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kunt je visie op onderwijs aan het jongere/oudere kind verwoorden naar anderen en onderbouwen met theorie. Je analyseert een casus uit de eigen onderwijspraktijk volgens de STAR(T)-methodiek. Je duidt je persoonlijke professionele ontwikkeling aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). 5.2 Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomst Jouw activiteiten vooraf Bijeenkomst 1: Verwachtingen van het derde jaar In deze bijeenkomst bekijk je de mijlpalen van jaar 3, zoals LIObekwaamheidsgesprek, minor en je praktijk. Bestudeer de studiewijzer 3.1. Je ontvangt een inventarisatieformulier waarin je de stand van zaken van je studie en stage kunt aangeven. Aan de hand van een aantal scenario s gebaseerd op de studiepunten die je behaald hebt in het tweede jaar, kun je een inschatting maken van jouw derde jaar. Zit je op schema of heb je herkansingen? Wanneer kun je de herkansingen doen en welke gevolgen heeft dat voor je studievoortgang? We maken een overzicht. Aan het eind van blok 3.2 heb je een LIO-bekwaamheidsgesprek met een examinator. Voordat je daaraan deel mag nemen moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. We nemen de procedure en de eisen door en kijken wat het precies inhoudt als je LIO-bekwaam bent. Hoe kun je je het beste voorbereiden op dit gesprek? Vandaag bespreken we ook hoe we invulling gaan geven aan jullie wekelijkse bijdrage aan de PPO lessen, bijvoorbeeld door middel van een wekelijkse stelling, nieuwspresentatie of delen van good practices. We maken een start met de individuele PPO gesprekken Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 40

41 (week van 4 september 2017) Bijeenkomst 2 : Individuele gesprekken Naar aanleiding van het inventarisatieformulier voert de kerndocent gesprekken met een aantal studenten. De studenten die nog niet aan de beurt zijn geweest worden uitgenodigd in week 3 of 4. (week van 11 september 2017) - Bijeenkomst 3: Vandaag bekijken we de stage-activiteiten en stagedoelen en maken we een planning. Welke activiteiten zijn gekoppeld aan de vak- en beroepsopdrachten? Er worden individuele gesprekken gevoerd. (week 18 september 2017) Bijeenkomst 4: stage-ervaringen uitwisselen en een informele maaltijd waarbij je elkaar inspireert met je favoriete boeken en films! Je draagt bij aan de voorbereiding door iets te eten of te drinken mee te nemen (we spreken dit de week ervoor af) en je neemt een boek of filmtrailer mee om anderen te inspireren. Je hebt een begin gemaakt met de stage. We wisselen de eerste praktijkervaringen uit. Wat is je eerste indruk van je stageplek? Wat denk je te kunnen leren in deze stageschool, bij deze stagementor, in relatie tot wat je belangrijk vindt en in relatie tot je stage ervaringen van de eerste twee jaar? Tijdens een informeel ontbijt, lunch of high tea (die we zelf verzorgen), wisselen we boeken en films uit die ons hebben geïnspireerd in ons werk met (jonge) kinderen! Het kunnen zowel non-fictie boeken als romans zijn en zowel documentaires als speelfilms. Er worden individuele gesprekken gevoerd. (week 25 september 2017) Bijeenkomst 5: Intervisie in kleine groepen We doen intervisie in groepen aan de hand van een gestructureerde opzet. Bij de intervisie hebben we speciale aandacht voor de transfer naar andere situaties. Hoe kan je het geleerde ook in een andere situatie (dilemma in de praktijk) toepassen? Je schrijft een stukje zelfevaluatie aan de hand van een gekozen gebied uit de competentiematrix. Bedenk een situatie of casus uit stage en/of studie die je wilt bespreken met je studiegenoten. (week 2 oktober 2017) Bijeenkomst 6: Verantwoording van ons onderwijs We houden een debat over aan wie wij verantwoording afleggen over ons onderwijs. Je hebt de literatuur gelezen en we debatteren aan de hand van stellingen. De uitkomsten kun je gebruiken voor je visiestuk en om beter voorbereid deel te nemen aan discussies over onderwijs en samenleving. (week 16 oktober 2017) Lees ter voorbereiding (zie MijnHvA): Over de verantwoordelijkheid van leraren van Hester IJsseling uit Het alternatief van Kneyber, R. en Evers, J Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 41

42 5.3 Toetsing Aan het eind van blok 3.2 (of later) heb je een LIO-bekwaamheidsgesprek van 45 minuten met een examinator. Deze examinator is dit cursusjaar niet betrokken (geweest) bij jouw begeleiding in de praktijk of op de opleiding. PPO 3.2 geldt als LIO-bekwaamheidsproef, d.w.z. als het LIO-bekwaamheidsgesprek 3.2 is beoordeeld met een voldoende, dan achten wij jou LIO-bekwaam en heb je toegang tot de LIO-stage en de afstudeerfase. Voor het LIO-bekwaamheidsgesprek gelden twee zogenaamde ingangseisen, één op het gebied van je studievoortgang en één op het gebied van het functioneren in de onderwijspraktijk. Deze eisen zijn: 75 studiepunten zijn behaald uit de postpropedeutische fase; de stages van blok 3.1 en blok 3.2 zijn met een voldoende beoordeeld. Daarnaast tref je een aantal voorbereidingen. Deze houden het volgende in: Je actualiseert je portfolio door de volgende documenten op te nemen: Een recent overzicht van je studieresultaten in SIS. De voldoende stagebeoordelingen van blok 3.1 en blok 3.2. De voldoende beroeps-, vak- en profileringsopdrachten (inclusief beoordelingsformulieren). Schriftelijke voorbereiding voor het functioneringsgesprek: a. een zelfevaluatie over je eigen professionele ontwikkeling op de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). b. een beschrijving van een casus. c. een paper met je visie op onderwijs en op het beroep leerkracht basisonderwijs. In de zelfevaluatie kijk je als het ware op metaniveau naar (het geheel van) je eigen ontwikkeling, bij de casus doe je dat op microniveau en zoom je in op jouw handelen als leerkracht in een concrete praktijksituatie. In je visiestuk beschrijf je ten slotte door welke ideeën je je laat leiden en waar je naar toe wilt. In het gesprek naar aanleiding van je zelfevaluatie, je casusbeschrijving en je visiestuk laat je zien dat je beschikt over hbo denk- en reflectievaardigheden, dat je theorie en praktijk (en vice versa) kunt verbinden, dat je transfer weet te maken en dat je dit weet te verwoorden in een professioneel gesprek. Verderop vind je nadere aanwijzingen voor het schrijven van een zelfevaluatie, een casus en een paper over je visie. Tijdens de momenten van PPO besteden we aandacht aan al deze aspecten. Het LIO-bekwaamheidsgesprek De toetsing vindt plaats in het LIO-bekwaamheidsgesprek dat je voert met de examinator. De examinator geeft aan het eind van het gesprek een beoordeling op basis van het beoordelingsformulier (zie voor de precieze criteria het beoordelingsformulier in de bijlage van deze studiewijzer) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 42

43 Een schriftelijke, inhoudelijke voorbereiding is een voorwaarde om het LIO-bekwaamheidsgesprek te mogen voeren. Het doel van het schriftelijke deel is onder meer om je vooraf je eigen gedachten te laten ordenen en om je je bewust te laten worden van je eigen ontwikkeling en je eigen visie. In de volgende paragraaf vind je aanwijzingen voor de schriftelijke voorbereiding. In het LIO-bekwaamheidsgesprek komen drie onderdelen aan de orde, namelijk de zelfevaluatie, de casus en je visie. Deze stukken (zelfevaluatie, casus, visie en de competentiematrix in de bijlage) lever je aan in één einddocument. Dit einddocument lever je uiterlijk een week voorafgaand aan het LIO-bekwaamheidsgesprek via de mail aan bij de examinator. Tegelijkertijd stel je je geactualiseerde digitaal portfolio open voor de examinator. Zorg voor een goede index in je portfolio en (werkende) links. Per onderdeel ligt de focus op bepaalde aspecten: - In het gesprek over de zelfevaluatie staat je eigen ontwikkeling centraal. Je legt verbanden tussen dat wat je concreet dóet in de praktijk met aspecten zoals die zijn beschreven in de competentiematrix. Je gebruikt daarbij de professionele termen van de competentiematrix. Je maakt daarmee zichtbaar dat je op metaniveau over je eigen ontwikkeling kunt spreken in de termen van de competentiematrix en je geeft concrete voorbeelden uit je stagepraktijk. - In het gesprek naar aanleiding van de casus staat jouw handelen in de praktijk centraal. Je maakt voor de examinator zichtbaar dat je kunt verantwoorden wat je in de stagepraktijk hebt gedaan, welke keuzes je hebt gemaakt, waaróm, wat de gevolgen daarvan waren en of je transfer kunt maken naar andere praktijksituaties. - In het gesprek n.a.v. je visie gaat het erom dat je aan de examinator duidelijk weet te maken vanuit welke visie je momenteel werkt, waarop die is gebaseerd en wat dat betekent voor jouw dagelijkse onderwijspraktijk. In dit deel van het gesprek ligt het accent op verbinding theorie en praktijk en de verantwoording van het praktisch handelen vanuit de theorie. Aanwijzingen schriftelijke voorbereiding zelfevaluatie, casus en visie Hieronder volgen een aantal aanwijzingen t.a.v. de schriftelijke voorbereiding van de onderdelen zelfevaluatie, casus en visie: a. Zelfevaluatie: - In de zelfevaluatie beschrijf je wat je de afgelopen perioden hebt geleerd en hoe je dat hebt geleerd. - Vervolgens beschrijf je waar je momenteel in je ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs staat op de competentiematrix. Wat zijn nu jouw leerdoelen? - Je doet dit aan de hand van de indeling in de zeven competentiegebieden. Je onderbouwt je uitspraken steeds met concrete voorbeelden. - Als bijlage bij de zelfevaluatie voeg je de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) toe met daarin gearceerd (met de digitale arceerstift) (deel)aspecten van competenties waarvan je desgevraagd in het functioneringsgesprek concrete voorbeelden uit je eigen stagepraktijk kunt geven. - Je evaluatie begint met je gegevens en een inleiding. - De zelfevaluatie bevat maximaal 2500 woorden (exclusief de bijlage) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 43

44 b. Casus: - Je beschrijft een waar gebeurde (authentieke) onderwijssituatie. Je laat hierin zien dat je beschikt over een aantal (deel)competenties van de competentiematrix op het niveau in ontwikkeling. - De situatie die je beschrijft heb je als leerkracht echt meegemaakt en kan dienen als goed voorbeeld van jouw professionele handelen. Een goed voorbeeld hoeft niet per se een voorbeeld te zijn van een situatie waarin alles helemaal goed gaat. Het zijn voorbeelden van situaties waarin professioneel gehandeld wordt, maar waarvan ook te leren valt. - In de casus de beschrijving van de authentieke situatie - komen (elementen uit) ten minste drie verschillende competentiegebieden van de competentiematrix aan bod. Voorbeeld 1: Een instructie (uit de volgende competenties kunnen aspecten zichtbaar zijn: interpersoonlijk, pedagogisch en didactisch. Voorbeeld 2: Circuitles (uit de volgende competenties kunnen aspecten zichtbaar zijn: pedagogisch, didactisch en organisatorisch). Je geeft in je casus aan welke (deel)aspecten van de competenties zichtbaar zijn. - Je bouwt je beschrijving aan de hand van de vijf stappen van de START-methodiek, d.w.z. 1. Situatie 2. Taak 3. Actie 4. Resultaat 5. Transfer - In de casusbeschrijving ( woorden) en in het gesprek naar aanleiding van de casus is voor de examinator zichtbaar dat je over je eigen ontwikkeling kunt spreken in de termen van de competentiematrix. Je toont daarmee hogere denk- en reflectievaardigheden. c. Visie op onderwijs: Vanaf het begin van je opleiding tot leerkracht basisonderwijs ben je tegelijk bewust of onbewust bezig een eigen visie te ontwikkelen op het onderwijs en op het beroep van leerkracht. Je visie wordt gevormd en gevoed door ervaringen, ideeën, overtuigingen en idealen die jouw handelen als leerkracht bepalen. Die visie is nooit statisch; gedurende de opleiding, maar ook als je eenmaal leerkracht bent, doe je steeds nieuwe ervaringen op, vergroot je jouw kennis en verwerf je nieuwe inzichten. Daardoor verbreedt en verdiept zich jouw visie en groeit zij uit tot een samenhangend, consistent en persoonlijk geheel. Wij vragen jou om in een paper je visie voor jezelf helder te maken en naar anderen te verwoorden. Praktijkervaringen, uitwisseling met medestudenten en docenten, bekende onderwijsvisies (bv. OGO, Dalton, Montessori) en theoretische concepten of modellen kunnen je helpen je eigen onderwijsvisie te verduidelijken en te onderbouwen. Als houvast bij het schrijven van een visiestuk kun je eigen aandachtspunten kiezen maar ook gebruik maken van een van de in de opleiding gehanteerde modellen, bijvoorbeeld: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 44

45 de competentiegebieden op de competentiematrix (interpersoonlijk, pedagogisch, vakinhoudelijk en didactisch, organisatorisch, samenwerkend met collega s, ouders enz. en werkend aan je eigen professionaliteit). de verschillende beroepsrollen van de leerkracht (pedagoog, didacticus, organisator, collega, teamlid, contact met derden, professional). de invalshoeken leerling, leerkracht, leeromgeving, leerstof, contact met derden (ouders, collega s). Je kunt ook gebruik maken van een aantal van de volgende vragen: Wat is mijn missie, wat drijft mij, waar doe ik het voor? Hoe draagt mijn persoonlijke ontwikkeling hiertoe bij? Welke overtuigingen zijn bepalend voor mijn leraarschap? Welke bekwaamheden vind ik hierbij heel belangrijk? Welke normen en waarden vind ik belangrijk? Van welk wereldbeeld ga ik hierbij uit? Hoe kijk ik naar kinderen? Wat zijn mijn pedagogische uitgangspunten? Hoe zie ik mijn rol als opvoeder? Wat zie ik daarbij als mijn opvoedkundige taken? Wat zijn daarvan de consequenties voor mijn handelen ten aanzien van individuele leerlingen? Wat zijn daarvan de consequenties voor mijn handelen ten aanzien van het sociaalpedagogisch klimaat in mijn klas? Hoe zie ik mijzelf in mijn rol van didacticus? Wat is mijn leiderschapsstijl en hoe draag ik die uit? Welke onderwijsconcepten spreken mij aan en waarom? Welke didactische werkvormen vind ik belangrijk? Hoe wil ik omgaan met verschillen tussen leerlingen? Welke vak- en vormingsgebieden vind ik belangrijk en/of spreken mij aan? Hoe belangrijk vind ik mijn vakinhoudelijke kennis? Welke prioriteiten wil ik stellen? Wat vind ik een ideale leeromgeving? Wat is voor mij van belang voor de inrichting en uitrusting van de klas? Hoe zie ik mezelf in mijn rol als teamlid? Wat zijn voor mij de kenmerken van een constructieve samenwerking met collega s? Wat vind ik inhoudelijk van belang ten aanzien van contacten met ouders en met anderen? Hoe zie ik mijn rol als leerkracht in een grote stad? Hoe zie ik mijn rol als leerkracht in een multiculturele samenleving? Ga bij de behandeling van bovenstaande vragen ook in op de vraag waarom je jouw rol zo ziet, waarom je een bepaalde keuze maakt of een bepaalde overtuiging of voorkeur hebt. Onderbouw je antwoorden met voorbeelden uit de praktijk, met argumenten en met theorie. Als je alle voor jouw belangrijke elementen van jouw onderwijsvisie hebt beschreven, vormt dit een samenhangend en consistent geheel, dat alleen door jou kan zijn geschreven. De beschrijving van je visie bevat maximaal 2000 woorden. Let op: Je wordt tijdens de colleges PPO 3.1 / visie voorbereid op het schrijven van een visiedocument aan de hand van bovenstaande richtlijnen. In blok 3.2 ga je hiermee verder en maak je het visiedocument compleet voor je LIO-bekwaamheidsgesprek (maximaal 2000 woorden) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 45

46 HOOFDSTUK 6. Praktische informatie INLEIDING - Dit hoofdstuk biedt een overzicht van alle belangrijke praktische informatie omtrent dit blok zoals de blokkalender, de gebruikte literatuur en internetsites, het minimum taalniveau dat we hanteren, etcetera. Opzet blok 1 Hieronder zie je in schema hoe dit blok verloopt: in de bovenste rij de weken van het blok, de rij eronder de kalenderweek, de rij daaronder de begindatum van die week, dan de invulling, en tenslotte de toets- en/of stageactiviteiten. BLOK /09 11/09 18/09 25/09 02/10 9/10 16/10 23/10 30/10 06/11 19/09: 1e stagedag STAGEWEEK vt: ma t/m vr. dt: 1 dag extra HERFST TOETSWEEK 1 Stagebeoord. Beroepsopdr. Vakopdracht TOETSWEEK 2 Thematoets Vaktoets Vaktoets Belangrijke internetsites Hier vind je het meest actuele rooster van jouw klas. Hier staat alle actuele informatie van de opleiding en de verschillende vakken. Informatie van het stagebureau voor externen. Bekijk hier jouw studievoortgang. Je kunt STIP gebruiken bij alle vragen rond het zoeken, vinden en gebruiken van (wetenschappelijke en vak-) informatie. Een online oefenmodule om je taalvaardigheid te verbeteren. Belangrijke documenten (downloaden via MijnHvA): Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Praktijkgids Praktijkgids LIO (via Boekenlijst Een overzicht van de verplicht aan te schaffen boeken voor het derde studiejaar vind je op deze website: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 46

47 Taalniveau Voor een student aan de leerkrachtenopleiding basisonderwijs is het van belang een goede beheersing van het Nederlands te hebben voor alle taalvaardigheden (spreken, gesprekken voeren, luisteren, lezen en schrijven). Van alle studenten wordt verwacht dat zij het Nederlands beheersen op B2-niveau vanaf het einde van de propedeuse en op C1-niveau aan het einde van de hoofdfase. Een beschrijving van deze taalniveaus vind je op Alle schrijfproducten van studenten worden nagekeken met behulp van de Taalnorm Pabo HvA (is een onderdeel van het taalaspect schrijven ). Deze Taalnorm vind je in een van de bijlagen bij deze Studiewijzer. Bij teveel fouten wordt het schrijfproduct met een onvoldoende beoordeling teruggegeven aan de student. Dit is dan ook gelijk de eerste beoordeling en je moet in dat geval het verslag in zijn geheel herkansen. De beoordeling met behulp van de Taalnorm staat los van de inhoud van de opdracht. Deze wordt apart beoordeeld Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 47

48 BIJLAGE 1. Beoordelingsformulier Beroepsopdracht 3.2 OK/JK Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar:1718 Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: Beoordelaars: A. Algemene onderdelen Ja Nee 1. De producten voldoen aan de taalnorm van de Pabo HvA. 0 O 2. De student verwijst naar verschillende bronnen en doet dit volgens de APA standaarden. 0 O 3. Deelproduct 2 is een pedagogisch handelingsplan 0 0 B. Beoordelingscriteria Je kunt aangeven welke fundamentele keuzes op de eigen stageschool zijn gemaakt ten aanzien van het omgaan met verschillen in de onderbouw c.q. bovenbouw en je kunt de discrepantie tussen beleid en praktijk benoemen. (deelproduct 1) Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1punt) Voldoende (2 of 3 punten) 1 a. Je hebt de documentanalyse uitgevoerd op basis van het schoolplan, de schoolgids en indien mogelijk het ondersteuningsprofiel. b. Tenminste de IB er en mentor zijn geïnterviewd. Interviewvragen zijn bijgevoegd. c. Je voert in elk geval 1 open observatie en 1 gesloten observatie uit. Het instrument is bijgevoegd. d. Je hebt de deelvragen op 3 manieren onderzocht (observatie, interview, documentanalyse) e. Je hebt de onderzoeksmethoden verantwoord. (2 punten) 3 Goed (3 of 4 punten) Je kunt aangeven welke fundamentele keuzes op de eigen stageschool zijn gemaakt ten aanzien van het omgaan met verschillen in de onderbouw c.q. bovenbouw en je kunt de discrepantie tussen beleid en praktijk benoemen. (deelproduct 1 ) Je kunt de cyclus van het handelingsgericht werken (HGW) toepassen in een handelingsplan in combinatie met opbrengstgericht werken (OGW). (deelproduct 2) 1 a. Je hebt op basis van de bevindingen de discrepantie tussen beleid en uitvoering weergegeven. b. Op basis van de uitkomsten/ervaringen geef je antwoord op de hoofdvraag (zowel pedagogisch als didactisch). c. Je formuleert conclusies en aanbevelingen voor jouw school. (deelproduct 1) (2 punten) 1 a. Je licht de complete HGW/OGW cyclus toe. b. Je geeft bij elke fase expliciet aan welk houdingsaspect of welke vaardigheid van de leerkracht cruciaal is in relatie tot de individuele handelingsplannen. (2 punten) 3 3 Je bent in staat om de kind- en omgevingsfactoren te beschrijven en op basis daarvan onderwijsbehoeften van een kind te formuleren. (deelproduct 2) 1 a. Voor de fase waarnemen heb je zowel open als gesloten geobserveerd, een gesprek met het kind gevoerd en nog minstens één andere bron gebruikt. Observatie is bijgevoegd. b. Je hebt de beschermende- en risicofactoren in kaart gebracht. c. Je hebt in de fasen begrijpen en wegen minimaal drie onderwijsbehoeften per leerling opgenomen. Deze zijn correct geformuleerd. d. Je hebt minimaal twee doelen per leerling opgesteld. De doelen zijn concreet en correct. (3 punten) 4 Je kunt aangeven welke pedagogische en/of leer en ontwikkelingsbehoeften jonge c.q. oudere kinderen hebben en op welke wijze het onderwijsaanbod daarop kan worden afgestemd. (deelproduct 2) Je kunt aangeven welke fundamentele keuzes op de eigen stageschool zijn gemaakt ten aanzien van het omgaan met verschillen in de onderbouw c.q. bovenbouw en je kunt de discrepantie tussen beleid en praktijk benoemen. (deelproduct 2) 1 a. Je bent actief op zoek gegaan naar theoretische verdieping rondom de specifieke onderwijsbehoeften van de gekozen kinderen en de voorgestelde interventies. Je gebruikt daarbij minimaal 1 relevant boek of artikel. b. In de fasen plannen en handelen toon je aan op welke manier(en) jij je handelen hebt afgestemd op de onderwijsbehoeften van de kinderen. c. Je weet welke pedagogische en/of leer en ontwikkelingsbehoeften jonge c.q. oudere kinderen hebben en je weet op welke wijze het onderwijsaanbod daarop kan worden afgestemd. (3 punten) 1 a. in de fase evalueren blik je terug op je handelen en de effecten van jouw interventies op de leerlingen. b. Je formuleert conclusies en aanbevelingen voor jouw eigen praktijk en leerkrachthandelen. (2 punten) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 48

49 Je hebt je posters op een manier vormgegeven, die recht doet aan de inhoud, waarbij de lezer door de structuur en visualisatie geleid wordt naar die inhoud. (deelproduct 1 en 2) Eigen criterium: (deelproduct 2) 1 a. De vormgeving doet recht aan de inhoud d.m.v. structuur en visualisatie. b. Poster 1 en 2 zijn passend en origineel vormgegeven. (2 punten) 1 (2 punten) 3 3 Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is. C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = O Goed = O Ruim voldoende = 7 19 O Voldoende = 6 18 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen van de beoordelaars: Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 49

50 BIJLAGE 2. Beoordelingsformulier Prof. opdracht 3.1/3.2 JK Rekenen/Wiskunde Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: Beoordelende docent: A. Voorwaardelijke Onderdelen Ja Nee 1. Het verslag telt in totaal niet meer dan 10 pagina s (ex bijlagen en literatuur) V O 2. De tekst voldoet aan de taalnorm van de HvA. V O 3. Verwijzingen in de tekst en literatuurlijst voldoen aan de APA-normen V O 4. De protocollen (2 gesprekken van 20 minuten) zijn volledig opgenomen in de bijlagen. V O B. Inhoudelijke criteria Onvoldoende (0 punten) Net niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) Goed (3 punten) 1. Fase 1 signaleren 1.De verzamelde en geanalyseerde informatie is compleet en bevat informatie uit het LVS systeem, een foutenanalyse van de methodetoetsen, een observatie van de leerling, een rekengesprekje met de leerling en een gesprek met de leerkracht over het rekenprobleem van de leerling. 2.In de conclusie van fase één wordt de geanalyseerde informatie aan de realistisch rekentheorie (kerninzichten, kerndoelen en leerlijnen rekenen) gekoppeld. 3.Fase één wordt afgesloten met een onderbouwde diagnostische onderzoeksvraag. 2. Fase 2 begrijpen 1.Er zijn twee diagnostische gesprekken (van elk 20 minuten) gevoerd, geprotocolleerd, geanalyseerd en verwerkt. 2. Aan alle twee de diagnostische gesprekken gaat een diagnostische onderzoeksvraag vooraf. 3. De keuze voor de te bespreken kernopgaven rekenen wordt verantwoord op basis van de analyse uit fase 1, de kerninzichten, kerndoelen en leerlijnen realistisch rekenen. 4. Bij de analyse van de gesprekken worden de rekenmoeilijkheden van de leerling, op basis van relevante passages uit de transcripties van de gesprekken, in verband gebracht met de fasen van het drieslagmodel. 5. Het interpreteren van de transcripties geschiedt aan de hand van het handelingsmodel, de kerninzichten, Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 50

51 kerndoelen en leerlijnen van het onderzochte rekendomein. 6. De conclusies worden onderbouwd met behulp van de didactische theorie van realistisch rekenen. 3. Fase 3 handelen 1.Op basis van de uitkomsten uit fasen één en twee zijn concrete handelingssuggesties geformuleerd die inpasbaar zijn in het groepsplan en in een handelingsplan. 2. De zone van de naaste ontwikkeling wordt in de handelingssuggesties verwerkt. 3. De suggesties worden onderbouwd met verwijzingen naar de diagnostische analyse en de realistisch rekentheorie (kerninzichten, kerndoelen en leerlijnen rekenen). 4. Evaluatie/ reflectie Het verslag wordt afgesloten met een overall-evaluatie van en reflectie op de persoonlijke leeropbrengsten van deze opdracht met betrekking tot vakinhoudelijke aspecten vakdidactische aspecten van de theorie van realistisch rekenen; en de gebruikte diagnostische interviewtechnieken (het eigen vraaggedrag). C. Eindbeoordeling / cijfer Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 11 O Goed = O Ruim voldoende = 7 8 O Voldoende = 6 7 O Onvoldoende = 5 6 O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 2 1 O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende informatie van de vakdocent Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 51

52 BIJLAGE 3. Beoordelingsformulier Prof. opdracht 3.1 JK Mens en Wereld Pabo HvA Student: Studentnummer: Klas: Cijfer: Datum beoordeling: Examinator: Voorwaardelijke onderdelen In orde Niet in orde Taalnorm Pabo HvA gehaald O O Plagiaatvrij (via Dropbox MijnHvA in Ephorus ingeleverd) O O APA normen toegepast in betrouwbare bronnen, tekst en literatuurlijst. O O Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Beoordelingstabel Punten Cijfer 3,7 4,2 4,6 5,1 5,5 6,0 6,4 6,9 7,3 7,8 8,2 8,7 9,1 9, Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 52

53 Onvoldoende (0 punten) Voldoende (1 punt) Goed omvat ook de criteria bij voldoende (2 punten) Uitstekend omvat ook de criteria bij goed (3 punten) ANALYSE VAN OBSERVATIES Uit de analyse blijkt waarom de ene exhibit succesvoller is dan de andere. Hierbij wordt succesvol gedefinieerd en worden foto s en observaties gebruikt. De analyse is zowel kwalitatief als kwantitatief. Er worden 3 of meer locaties/musea met 6 of meer exhibits met elkaar vergeleken. GEFORMULEERDE ONTWERPREGELS De beschrijving bevat 5 onderliggende principes van de rijke leeromgeving (criteria), die onderbouwd worden door de analyse van de observaties, de literatuur en de eigen voorkeur van de student. De beschrijving bevat meer dan 5 ontwerpregels en minstens één criterium is verantwoord vanuit zelf opgezochte literatuur. De beschrijving bevat meer dan 5 ontwerpregels en minstens twee criteria zijn verantwoord vanuit wetenschappelijke literatuur. GEFORMULEERDE LEERDOELEN Verschillende vakgebieden worden geïntegreerd, waaronder minstens twee mens- en wereldvakken en taal en rekenen. Er wordt aandacht besteed aan vakinhoudelijke tussendoelen en leerlijnen. Er wordt aandacht besteed aan de leerlijnen onderzoekend en/of ontwerpend leren. Zowel directe doelen als kerndoelen zijn beschreven. GEKOZEN EXPERIMENTEER- MATERIALEN EN AANVULLEND MATERIAAL + VERANTWOORDING Bevat een beschrijving van de leeromgeving, de mogelijkheden van het materiaal en de verwachte uitkomsten. Er wordt verantwoord waarom aan de leerdoelen en ontwerpregels wordt voldaan met dit materiaal. De ontworpen leeromgeving is grotendeels instructieonafhankelijk. De student laat een grote mate van originaliteit en creativiteit zien bij het kiezen van de materialen. DIDACTISCHE AANWIJZINGEN + EVALUATIE Bevat aanwijzingen voor introductie van het materiaal, hoe het materiaal aan te bieden (in zijn geheel of in fasen), welke denkstimulerende vragen in elke fase kunnen worden gesteld. Beschrijving van hoe evaluatiegegevens systematisch verzameld kunnen worden, zodat de leerdoelen geëvalueerd kunnen worden. Bevat aanwijzingen voor een kwantitatieve analyse van de evaluatiegegevens inclusief beoordelingsinstrument. Bevat aanwijzingen voor het evalueren van de geformuleerde leerdoelen Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 53

54 BIJLAGE 4. Beoordelingsformulier Prof. opdracht 3.1 JK K.O. Muziek Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Cijfer: Beoordelende docent: Datum 1 e toets: Datum herkansing: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft een verslag aangeleverd. O O 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van de pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) Goed (3 punten) 1. Je kan een lessenserie ontwikkelen voor het vak muziek gekoppeld aan het thema van het prentenboek, gedicht of verhaal. Je hebt het (prenten)boek, verhaal of gedicht aantoonbaar in de lessen muziek ondergebracht. Je laat het thema van het (prenten)boek, verhaal of gedicht in meerdere domeinen terugkeren. 2. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. In de lessenreeks is het volgende beschreven: De vakspecifieke doelen per les. De relatie met de leerlijnen. De relatie tussen de werkvormen, de domeinen en het KVB-model. 3. Je kan inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. 4. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid.. Je beschrijft op welke wijze: Het (prenten)boek, verhaal of gedicht en de muzikale activiteit aansluit op de beginsituatie van de leerlingen. Je inhoud hebt gegeven aan de domeinen en muzikale werkvormen. Je beschrijft op welke wijze: het ontwerpproces lerend is geweest op de eigen professionalisering in het vak muziek. je verbeterpunten kan aanbrengen ten aanzien van je toekomstig handelen. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 54

55 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 12 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 7 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 4 4 O Ruim onvoldoende = 3 3 O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 55

56 BIJLAGE 5. Beoordelingsformulier Prof. opdracht 3.1 JK K.O. Beeldende Vorming Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Cijfer: Beoordelende docent: Datum 1 e toets: Datum herkansing: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft een verslag aangeleverd. O O 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van de pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) Goed (4 punten) 1. Je kan een lessenserie ontwikkelen voor het vak muziek gekoppeld aan het thema van het prentenboek, gedicht of verhaal. Je hebt het (prenten)boek, verhaal of gedicht aantoonbaar in de lessen beeldende vorming ondergebracht. Je laat het thema van het (prenten)boek, verhaal of gedicht in meerdere domeinen terugkeren. 2. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. De lessenserie is: Per les uitgewerkt in de verschillende lesfases met betrekking tot beeldende vorming; Per les uitgewerkt met betrekking tot de vakspecifieke leerdoelen zijn per les beschreven; uitgeschreven in relatie met de leerlijnen. 3. Je kan inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. 4. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid.. Je beschrijft op welke wijze : Het (prenten)boek, verhaal of gedicht en de beeldende opdrachten aansluiten op de beginsituatie van de leerlingen. Je inhoud hebt gegeven aan de beeldkunstbeschouwelijke introductie van de lessenserie. Je beschrijft op welke wijze: het ontwerpproces lerend is geweest op de eigen professionalisering in het vak beeldende vorming. je verbeterpunten kan aanbrengen ten aanzien van je toekomstig handelen. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 56

57 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 12 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 7 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 4 4 O Ruim onvoldoende = 3 3 O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 57

58 BIJLAGE 6. Beoordelingsformulier Prof. opdracht 3.1 JK K.O. Dans of Drama Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Cijfer: Beoordelende docent: Datum 1 e toets: Datum herkansing: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft een verslag aangeleverd. O O 2. Het verslag voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0 punten) Niet helemaal (1 punt) Voldoende (2 punten) Goed (5 punten) 1. Je kan een lessenserie ontwikkelen voor het vak muziek gekoppeld aan het thema van het prentenboek, gedicht of verhaal. Je hebt het (prenten)boek, verhaal of gedicht aantoonbaar in de lessenserie dans of drama ondergebracht d.m.v. een eigen presentatie. Je laat het thema van het (prenten)boek, verhaal of gedicht in de lessen terugkeren. 2. Je kan vakspecifieke werkvormen aanbieden in de oriëntatiefase, begeleidingsfase en evaluatie van de aangeboden activiteiten. In de lessenreeks is het volgende beschreven: De vakspecifieke doelen per les. De relatie met de leerlijnen. Het MVB-model dans of drama De vakspecifieke lesstructuur dans of drama. 3. Je kan inhoudelijke keuzes voor de activiteiten verantwoorden op basis van de betreffende leeftijdsgroep. 4. Je kan reflecteren op het lesontwerp en het leerproces van jou en de leerlingen. Bonus Het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid.. Je beschrijft op welke wijze : Het (prenten)boek, verhaal of gedicht en de dansante of dramatische activiteit aansluit op de beginsituatie van de leerlingen. Je beschrijft op welke wijze: het ontwerpproces lerend is geweest op de eigen professionalisering in het vak dans of drama. je verbeterpunten kan aanbrengen ten aanzien van je toekomstig handelen. + Het eindcijfer gaat 1 punt omhoog wanneer van toepassing, mits het eindcijfer minimaal een 6 is Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 58

59 C. Eindbeoordeling / cijfer ( 0 punten kan niet worden gecompenseerd, de rest wel). Aantal punten O Uitmuntend = O Zeer goed = 9 12 O Goed = O Ruim voldoende = O Voldoende = 6 7 O Onvoldoende = O Ruim onvoldoende = 4 4 O Ruim onvoldoende = 3 3 O Ruim onvoldoende = O Geen punten = 1 0 D. Aanvullende feedback en opmerkingen vakdocent Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 59

60 BIJLAGE 7. BEOORDELINGSFORMULIER LIO-BEKWAAMHEIDSGESPREK (PPO 3.2 VT / PPO 2.4 DT) Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: Examinator: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft: 75 studiepunten behaald uit de postpropedeutische fase (VT) / totaal 90 studiepunten behaald (DT). O O 2. De stagebeoordelingen van de blokken 3.1 en 3.2 (VT) / 2.1, 2.2 en 2.3 (DT) zijn met een voldoende beoordeeld. O O 3. De student heeft één document met zelfevaluatie, casus, visie en competentiematrix uiterlijk één week voor het gesprek en volgens de eisen ingeleverd. O O 4. De student heeft het portfolio geactualiseerd en tijdig opengesteld voor de examinator. O O 5. De student voert een gesprek over de eigen professionele ontwikkeling op ten minste B2 taalniveau. O O 6. Het document voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria Onvoldoende (0 punten) Net niet vold. (1-2 punten) Voldoende (3-4 punten) Goed (5-6 punten) 1. De student duidt de eigen ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs aan de hand van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). De student beschrijft de eigen ontwikkeling tot leerkracht in de termen van de competentiematrix (professionele taal). De student onderbouwt de beschrijving van zijn ontwikkeling met concrete voorbeelden uit de stagepraktijk. 2. De student analyseert een casus uit de eigen onderwijspraktijk volgens de STAR(T)- methodiek 2 De student maakt in de reflectie op zijn casus transfer door te beschrijven hoe het geleerde ook in een andere situatie toegepast zou kunnen worden. De student verantwoordt de keuzes door te verwijzen naar relevante theorie. 3. De student kan zijn eigen visie op onderwijs aan het jongere/oudere kind verwoorden naar anderen en onderbouwen met theorie. De student verwoordt de eigen visie op onderwijs aan het jonge / oudere kind. De student onderbouwt de visie met theorie en praktijkervaringen. 2 De student geeft aan wat in een bepaalde situatie de taak was, welke actie hij heeft ondernomen, wat het resultaat daarvan was en op welke wijze deze aanpak wel of niet in een andere situatie toegepast zou kunnen worden en waaróm (transfer) Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 60

61 C. Eindbeoordeling / cijfer 3 Cijfer: Punten: D. Aanvullende feedback en opmerkingen examinator Naam en handtekening examinator opleiding 3 De rij met aantal punten en cijfer groen arceren Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 61

62 BIJLAGE 8. De taalnorm van Pabo HvA TAALNORM SCHRIJVEN PABO HVA Studiewijzer VT 3.1 JONGE KIND DEFINITIEVE VERSIE pagina 62