Ontwikkelingen in pensioenland

Transcriptie

2 Disclaimer Deze presentatie is uitsluitend geschreven voor uw gebruik en op basis van hetgeen met u is overeengekomen. Het is niet geschreven voor gebruik door enige andere partij en zal in die zin niet aan hun vragen, belangen of doelstellingen beantwoorden. willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 2

3 Toekomst pensioenstelsel Onderwerpen Nieuwe pensioenovereenkomst > Afschaffing doorsneesystematiek > Keuzevrijheid en maatwerk > Invaarproblematiek > De rol van de bestuurder> Stellingen > willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 3

5 Nieuwe pensioenovereenkomst Varianten nieuwe pensioenovereenkomst Het advies van de SER onderscheidt de volgende hoofdvarianten in de verkenning van het toekomstige pensioenstelsel: Variant I: Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw Variant II: Nationale pensioenregeling Variant III: Persoonlijk pensioenvermogen met vrijwillige risicodeling Variant IV: Persoonlijk pensioenvermogen met verplichte risicodeling willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 5

6 Nieuwe pensioenovereenkomst Varianten nieuwe pensioenovereenkomst - samenvatting Variant Opbouw Beleggingsbeleid Delen beleggingsrisico s Collectieve buffer tot pensioen na pensioen Huidig Leeftijdsonafhankelijke opbouw Collectief & uniform Collectief & uniform - Huidige generaties onderling - Toekomstige generaties Ja I-A Degressieve opbouw Collectief & uniform Collectief & uniform - Huidige generaties onderling - Toekomstige generaties Ja I-B-msd Afgewezen I-B-rts Degressieve opbouw Collectief & uniform Collectief & uniform - Huidige generaties onderling - Toekomstige generaties beperkt Nee / beperkt II Afgewezen III Afgewezen IV-A Leeftijdsonafhankelijke premie Individueel & leeftijdsafhankelijk Individueel & leeftijdsafhankelijk - Geen Nee IV-B Leeftijdsonafhankelijke premie Collectief/individueel & uniform/ leeftijdsafhankelijk Collectief & uniform - Gepensioneerden onderling Nee IV-C-R Leeftijdsonafhankelijke premie Collectief/individueel & uniform/ leeftijdsafhankelijk Collectief & uniform - Gepensioneerden onderling - Toekomstige generaties (beperkt) Beperkt IV-C-D Afgewezen willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 6

7 Afschaffing doorsneesystematiek willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 7

8 Afschaffing doorsneesystematiek Doorsneesystematiek Iedere werknemer betaalt dezelfde premie (als % van de pensioengrondslag) en bouwt hetzelfde pensioen op (als % van de pensioengrondslag) Doorsneesystematiek is een goed voorbeeld van solidariteit (of: herverdeling) Pensioenopbouw voor iedereen gelijk, geen leeftijds-, geslachts- of inkomensdiscriminatie 1 Premie is afhankelijk van totale populatie binnen bedrijfstak, niet van populatie binnen werkgever Pensioenopbouw jonge deelnemers heeft lagere waarde dan pensioenopbouw oude deelnemers Langer doorwerken wordt gestimuleerd Doorsneesystematiek leidt tot herverdeling tussen werknemers (en in geval van een bedrijfstakpensioenfonds ook tussen bedrijven), wat tezamen met onderstaande punten leidt tot discussie omtrent deze systematiek Uitgangspunten invoering doorsneesystematiek Huidige situatie Eenvoud systeem biedt voordelen vanuit administratief en communicatief oogpunt Voor invoering periode zonder pensioenopbouw, invoering hielp ouderen hoger pensioen op te bouwen Gedachte van solidariteit naar ouderen, minder gerekend vanuit eigen financiële positie Huidige automatisering en actuariële verfijning zorgen voor toepasbaarheid van andere systemen Huidige oudere werknemers hebben meer pensioen opgebouwd dan jongeren vermoedelijk zullen opbouwen Geringere bereidheid tot solidariteit 1 (behoudens toepassing franchise) willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 8

9 Afschaffing doorsneesystematiek Overgangsproblematiek Kabinet acht evenwichtige overstap noodzakelijk Aangepast schema voor pensioenopbouw van bepaalde leeftijdsgroepen Financiering hiervan tijdens transitieperiode Deelnemers in leeftijdscohort ondervinden het meeste nadeel Compensatieregeling zodat nadelige effecten van transitie worden verminderd Vragen: Is het evident dat de nadelen van de afschaffing van een systeem dat unfair wordt geacht volledig worden gecompenseerd? Eerdere wijzigingen (zoals aanpassingen Witteveenkader) zijn te beschouwen als gedeeltelijke afschaffing doorsneesystematiek; compensatie is in die gevallen niet aan de orde geweest Is compensatie ook aan de orde als de doorsneesystematiek slechts als hypothese is gehanteerd? Is een uitkeringsovereenkomst met leeftijdsafhankelijke opbouw juridisch mogelijk? Alle pensioenuitvoerders op zelfde moment de transitie maken Wisselen van baan zou anders tot pensioengaten kunnen leiden Fiscale arbitrage zou kunnen ontstaan Transitie naar degressieve opbouw kan binnen een periode van 25 jaar evenwichtig worden vormgegeven. Een kortere periode (10 jaar) wordt onderzocht. willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 9

10 Afschaffing doorsneesystematiek Overgangsproblematiek Compensatielast door CPB herberekend op circa 60 mld. Eerdere berekening bedroeg 100 mld. Bedrag wordt in hoge mate bepaald door veronderstellingen Een alternatieve compensatiemethode van het AG komt op circa 40 mld. Overheid levert financiële bijdrage aan de transitie door fiscale ruimte te verruimen Indicatieve effect op het EMU-saldo levert bij een transitie van 25 jaar een verslechtering van 0,1%- tot 0,5%- punt bbp voor lange periode Uiteindelijk stijgt de overheidsschuld met cumulatief 40 miljard euro (6% bbp) Vragen: Wie betaalt de compensatielast? Aangezien de transitie betrekking heeft op een wijziging in de toezegging lijkt het uitgesloten liggend pensioenvermogen hiervoor aan te spreken Wie komt in aanmerking voor compensatie? Alleen 45-plussers? Alleen wie actief deelnemer is op moment van transitie en dat blijft? Of ook toekomstige toetreders van de leeftijden die gecompenseerd worden? Verregaande consequenties, onder meer op arbeidsmarktmobiliteit willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 10

12 Keuzevrijheid en maatwerk Keuzevrijheid kan leiden tot betere aansluiting bij individuele preferenties Potentiële nadelen keuzevrijheid Suboptimale keuzes Financiële bijziendheid Uitvoeringskosten Selectie-effecten Nadelen wellicht goeddeels te ondervangen door maatwerk Automatische differentiatie in vormgeving op basis van individuele kenmerken Keuze voor werknemers om meer of minder pensioen op te bouwen n.a.v. bestedingsbehoefte Jongere werknemers aantrekkelijker om huidige premie uit te laten keren als loon voor bijvoorbeeld hypotheekaflossing Gedeeltelijke eenmalige uitbetaling pensioenkapitaal Na pensionering lagere bestedingsbehoefte Toename keuzevrijheid beleggingsbeleid willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 12

14 Invaarproblematiek In 2020 ontstaat wellicht momentum voor transitie bestaande aanspraken en rechten naar nieuw systeem Einde VPL-regelingen Maar bovenal: mogelijk omvangrijke kortingen vanwege duurzaam dekkingstekort Dit zou de ruimte bieden voor een dubbele transitie ineens Voor- en nadelen van afschaffing doorsneesystematiek en transitie naar nieuw systeem zouden elkaar (deels) kunnen compenseren Belangrijk effect van overgang naar nieuw systeem is dat de noodzaak tot het opbouwen van buffers komt te vervallen Met name gunstig voor oudere deelnemers Van belang dat verantwoordelijkheden sociale partners (toekomst) en bestuur (verleden) hierin gescheiden blijven Op het invaarmoment leiden waarderingsaspecten (die nu nog neerdalen in een collectieve dekkingsgraad) tot onomkeerbare toedeling van het totale fondsvermogen willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 14

16 De rol van de bestuurder Tot aan de transitie Fondsbestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling Keuze van de regeling ligt bij sociale partners En dus ook de keuze voor de contractsvariant, als die aan de orde zou zijn Invaarexercitie betreft opgebouwde rechten en aanspraken en is dus primair de verantwoordelijkheid van fondsbestuurders Vormgeving degressieve opbouw en eventuele compensatie afschaffing doorsneesystematiek zijn arbeidsvoorwaardelijk, en dus verantwoordelijk sociale partners Fondsbestuur toetst de uitvoerbaarheid, onder meer op houdbaarheid van de financiele opzet Transitie naar nieuw stelsel is, zeker als deze samengaat met invaren, een cruciaal moment in de levensloop van een pensioenfonds Fondsen die zich nu orienteren op de toekomst zouden de toekomstige belangenbehartiging daarin mee moeten laten wegen willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 16

17 De rol van de bestuurder Bij persoonlijke pensioenvermogens De rol van de pensioenfondsbestuurder als hoeder van de evenwichtige belangenbehartiging zal minder prominent worden De rol van de pensioenfondsbestuurder zal meer nog dan nu het geval is gericht zijn op het beleggingsproces Juist in een individueel gericht contract is een collectief georganiseerd beleggingsproces van belang Onder meer ten behoeve van countervailing power Dat komt nu al tot uiting in de toenemende aandacht voor formulering van de risicohouding in premieovereenkomsten bij pensioenfondsen Zowel in opbouwfase als in (variabele) uitkeringsfase Sociale partners moeten uitdrukkelijk gehoord zijn in de vaststelling van de risicohouding Rol in de ontwikkeling van de keuzearchitectuur willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 17

18 Contact informatie Hamadi Zaghdoudi Head of Retirement Netherlands Willis Towers Watson Prof. E.M. Meijerslaan AV Amstelveen Postbus AE Amsterdam M +31 (0) hamadi.zaghdoudi@willistowerswatson.com willistowerswatson.com 2017 Willis Towers Watson. All rights reserved. Proprietary and Confidential. For Willis Towers Watson and Willis Towers Watson client use only. 18