Ontwikkelkansen op basis van Knooppuntwaarde en Voorzieningenniveau

Transcriptie

1 Ontwikkelkansen op basis van Knooppuntwaarde en Voorzieningenniveau Guy Engelen & Lien Poelmans Unit Ruimtelijke Milieuaspecten VITO

2 Doelstellingen Ruimtebeslag bedraagt 32,6% van het Vlaams grondgebied. Het groeit met 6 ha/dag. Vlaanderen staat eenzaam aan de top van EUlanden. Beleidsplan Ruimte Vlaanderen onderzoekt mogelijkheden voor verhogen van ruimtelijk rendement en gedifferentieerde ontwikkelkansen voor wonen en werken op basis van: 1. Knooppuntwaarde (KW) in het systeem voor openbaar vervoer; 2. Nabijheid van voorzieningen (basis, regionaal en metropolitaans); 3. Toegang tot voorzieningen en vervoersknopen per fiets of te voet. 3 delen: Deel 1: Bepalen van de knooppuntwaarde voor elke 1 ha locatie; Deel 2: Bepalen van het voorzieningenniveau voor elke locatie van 1 ha; Deel 3: Analyse en lokalisatie op 1 ha van gedifferentieerde ontwikkelkansen door combinatie van de resultaten uit delen 1 en 2.

3 Knooppuntwaarde Deel 1

4 Knooppuntwaarde Netwerk & haltes Knooppuntwaarde voor haltes in Vlaanderen en Brussel in 2015 en 2025: Halte heeft minimaal 2 passages tussen 9:00 en 16:00 (daluren); In 2025: 20 nieuwe tramhaltes. Netwerk van trein: Stations in Vlaanderen en Brussel; Stations in Wallonië/buitenland bereikbaar per directe trein uit België. Netwerk van bus/tram/metro: Tram/metro: haltes in Vlaanderen (De Lijn) en Brussel (MIVB); Bus: haltes op A-lijnen van De Lijn. Definitie van knopen: Tram/bus/metro halte gelegen binnen 350 m van treinstation, wordt toegewezen aan treinstation (mogelijkheid tot overstap); Tram/bus/metro haltes binnen 200 m worden samengevoegd.

5 Knooppuntwaarde Haltes In 2015: Netwerk zonder bus: 958 knopen Netwerk met bus: 3417 knopen

6 Knooppuntwaarde Indicatoren Knooppuntwaarde is een samengestelde indicator gebaseerd op: 5 sub-indicatoren gedefinieerd in SNAMUTS raamwerk (Spatial Network Analysis for Multi-modal Urban Transport Systems) Scheurer et al. (2006), Porta & Scheurer (2006), Scheurer & Curtis (2008), Curtis & Scheurer (2009,2010) 1 sub-indicator Dichtheid infrastructuur voor traag verkeer. Knooppuntwaarde = samengestelde indicator: Absolute waarde van de 6 sub-indicatoren herschaald tussen 0 and 10. Gewogen som van de 6 sub-indicatoren; Alle sub-indicatoren worden gelijk gewogen.

7 1. NABIJHEID- CENTRALITEIT Hoe gemakkelijk zijn verplaatsingen vanuit het knooppunt in termen van snelheid en frequentie? 2. GRAAD- CENTRALITEIT Hoe direct zijn verplaatsingen vanuit het knooppunt? 3. SPIL- CENTRALITEIT In welke mate faciliteert het knooppunt verplaatsingen over het netwerk? 6. DICHTHEID INFRASTRUCTUUR TRAAG VERKEER Wat is de dichtheid van voet- en fietspaden binnen 15 minuten fietsafstand van het knooppunt KNOOPPUNTWAARDE HALTES 5. CONTOURGEBIED Hoe groot is de potentiële reizigersgroep bediend door het OV naar het knooppunt? 4. CONNECTIVITEIT In welke mate is het knooppunt geïntegreerd in het netwerk en hoe interessant is het voor transfers en reisonderbrekingen?

8 Knooppuntwaarde per halte Treinstations Samengestelde indicator

9 Knooppuntwaarde per halte Voorbeeld: tramhaltes in Antwerpen Samengestelde indicator

10 Knooppuntwaarde per 1-ha locatie Kortste paden via fiets- en wandelpaden Berekend als het kortste pad over paden geschikt voor fietsen en stappen; Toepassing van afstandsverval per modus. De afstandsberekening t.o.v. een OV-knooppunt (rode stip) op basis van vogelvluchtafstand (rode cirkel) is aanleiding tot een sterke overschatting van het deel van de ruimte (en dus het aantal personen) dat er toegang toe heeft binnen de gestelde tijds- of afstandslimieten

11 Knooppuntwaarde per 1-ha locatie Toepassing van afstandsverval per modus Tram/bus Train Metro

12 Knooppuntwaarde per 1-ha locatie 4 klassen op basis van Natural Breaks (Jenks) Zeer goed Goed Matig Beperkt

13 Voorzieningenniveau Deel 2

14 Nabijheid van voorzieningen Doel Bereken voor elke 1ha-locatie in Vlaanderen zijn nabijheid tot een 50-tal types van voorzieningen behorende tot 4 categorieën (Onderwijs, Cultuur en Sport, Zorg, Woonondersteunend), 3 niveaus (Basis, Regionaal, Metropolitaans) en totaal.

15 ONDERWIJS CULTUUR EN SPORT ZORG WOONONDERSTEUNEND Kleuter* Bibliotheken Algemene geneeskunde* Bakkers en slagers* Lager* Cultuurcentra Tandartsen Kleine voedingswinkels* Secundair Schouwburgen en concertzalen Apothekers* Grote voedingswinkels Hoger Bioscopen Oogzorg Gespecialiseerde voedingswinkels Volwassenen Musea Algemene ziekenhuizen Eet- en drinkgelegenheden Leerlingbegeleiding Monumenten Academische ziekenhuizen Post Niveau Basis (*directe omgeving) Regionaal Metropolitaan Opbouw voorzieningen Punten, 50 Types, 4 Categorieën, 3 Niveaus Pret- en themaparken Geestelijke gezondheidszorg Basisvoorziening niet-voeding (kappers, ) Basis sportaccommodaties Kinderopvang Toegankelijk groen* Regionale sportaccommodaties Ouderenvoorzieningen Bank en verzekering Zwembaden Lokale dienstencentra Overheidsfuncties Speciale sportaccommodaties Ziekenfondsen Detailhandel Kleding Hotels O.C.M.W. Detailhandel Huis en tuin Provinciale domeinen en natuurgebieden Detailhandel Vrije tijd Auto Werkvz (boekhouders, ) Overige regionale (architect, ) Nicheproducten (kunst, ) Gespecialiseerde overheidsdiensten

16 Nabijheid van voorzieningen Bottom-up: van punt tot totaal Startpunt is de locatie van elk individueel punt van voorziening. Voorbeeld: bakkers Individueel punt van voorziening per type (van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)

17 Overblijvende fractie van voorzieningenniveau Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Afstandsverval 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 basis regionaal metropolitaan Afstand in minuten Verlies aan waarde met afstand 90% van waarde 10% van waarde Basis in directe omgeving (te voet) 7 min 17 min Basis (per fiets) 7 min 17 min Regionaal (per fiets) 10 min 20 min Metropolitaan (per fiets) 14 min 25 min

18 Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Toepassing van afstandsverval Bereken het kortste pad om de waarde van elke 1ha-cel te kennen. Voorbeeld: Onderwijs secundair Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval) (1 kaart/type = 50) Individueel punt van voorziening per type (van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)

19 Correctiefactor Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Aggregatie per type gecorrigeerd voor Marginale utiliteit Toepassing van correctiefactor om het overschot aan keuze in rekening te brengen. Principe van marginale utiliteit. Onderwijs secundair Gecorrigeerd Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit) (1 kaart/type = 50) Aantal punten van voorziening in omgeving Aggregatie per type voorzieningen (1 kaart/type = 50) Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval) (1 kaart/type = 50) Individueel punt van voorziening per type (van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)

20 Basis voorzieningen Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Totaal basis totaal regionaal totaal metropolitaan Regionale voorzieningen Aggregatie per niveau (3 kaarten) Metropolitane voorzieningen Aggregatie per categorie (3 * 4 kaarten) Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit) (1 kaart/type = 50) Aggregatie per type voorzieningen (1 kaart/type = 50) Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval) (1 kaart/type = 50) Individueel punt van voorziening per type (van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)

21 Nabijheid van voorzieningen per 1 ha-locatie Totaal Voorzieningenniveau Totaal voorzieningenniveau Vlaanderen en Brussel op 1 ha; 4 klassen Natural Breaks (Jenks). Zeer goed Goed Matig Beperkt Voorzieningenniveau (1 kaart) Aggregatie per niveau (3 kaarten) Aggregatie per categorie (3 * 4 kaarten) Gecorrigeerde types voorzieningen (marginale utiliteit) (1 kaart/type = 50) Aggregatie per type voorzieningen (1 kaart/type = 50) Voorzieningenniveau op 1ha (afstandsverval) (1 kaart/type = 50) Individueel punt van voorziening per type (van 1 tot verschillende duizenden punten per type van voorziening)

22 Gedifferentieerde ontwikkelkansen Deel 3

23 Synthesekaart: typologie met 16 klassen 18,7% van oppervlakte 28,3% van inwoners 14,7% van oppervlakte 52,2% van inwoners Voorzieningen -niveau 64,4 % van oppervlakte 17,9 % van inwoners Aantal inwoners Zeer goed Goed Matig Beperkt Beperkt Matig Goed Zeer goed knooppuntwaarde 2,2% van oppervlakte 1,6% van inwoners

24 Gedifferentieerde ontwikkelkansen Gezinsdichtheid Lage bevolkingsdichtheden in het ruimtebeslag zijn troef. Slechts 4,2 % van het ruimtebeslag heeft dichtheid > 25 gezinnen/ha (60 inwoners/ha). 17,3% van het ruimtebeslag zonder inwoners.

25 Gedifferentieerde ontwikkelkansen Voorzieningenniveau Zeer goed 10,34 10,36 14,59 29,17 Goed 6,90 6,46 7,32 9,86 Matig 4,20 3,98 4,92 / Beperkt 2,08 2,33 3,18 / Gemiddeld aantal Beperkt Matig Goed Zeer goed gezinnen/haalle wooncellen dichtheid Knooppuntwaarde Alle wooncellen dichtheid van 10 gezinnen/ha (12,5) = van 25 gezinnen/ha (2,28) extra inwoners extra inwoners

26 Vervolg: Ontwikkelkansen integraal Ontwikkelkansen gecorrigeerd op basis van: Fysische geschiktheid: water, overstromingsgebied, bodemgesteldheid, Institutionele geschiktheid: natuurgebied, erfgoed, beschermde status, Type van bebouwing: kernen, linten en korrels; Aanwezige functies: infrastructuur, diensten, scholen, gezondheid, economische activiteiten, groen en recreatie, bevolkings- en tewerkstellingsdichtheid, Mogelijkheden op energetisch vlak: warmtenetten, wind, Kansenkaart (prototype)

27 Vervolg: Ontwikkelkansen integraal Meer analyse is nodig om reële ontwikkelkansen te kennen: Multi-criteria analyse van locaties op basis van bijkomende ruimtelijke indicatoren m.b.t. ruimtelijk rendement(skansen); Case studie(s) per type; Ruimtelijke optimalisatie; Ruimtelijke simulatie voor spatio-temporele analyse van realisatie;

28 Station Erps Kwerps

29 N Verweving? Intensivering? Uitbreiding?

30 Meer informatie: