Knooppunten Maas en de grote rivieren

Transcriptie

1 4 a 2010 Knooppunten Maas en de grote rivieren D E L F T V L A A R D I N G E N S C H I E D A M G O U D A A R N H E M E L D E N 16 D O E T I N C H E M W I N T E R S W I J K R O T T E R D A M D O R D R E C H T O S S 9 N I J M E G E N 8 S - H E R T O G E N B O S C H 7 B R E D A T I L B U R G B E R G E N O P Z O O M R O O S E N D A A L E I N D H O V E N V E N L O 6 5 R O E R M O N D 4a 4b 3 G E L E E N 2 1 M A A S T R I C H T H E E R L E N

2 Voorwoord In deze brochure uitgegeven in het kader van het project Varen doe je samen! vindt u kaarten van de belangrijkste vaarwegknooppunten in het gebied van de Maas, het Julianakanaal, de Waal, de Pannerdensche Kop en de IJsselkop. De kaarten laten zien hoe de recreatie- en beroepsvaart op een veilige en vlotte manier knooppunten kunnen passeren. De kaarten geven weliswaar een aanbevolen vaarroute, maar ze zijn niet bepalend en verplicht. U kunt ook op andere manieren oversteken. U moet zich natuurlijk houden aan de geldende verkeersregels. Kijk goed om u heen voordat u oversteekt. Laat de andere vaarweggebruikers duidelijk zien wat u gaat doen, zodat zij op tijd kunnen reageren. De kaarten in deze brochure zijn gemaakt als aanvulling op de ANWB-waterkaarten, de ANWB-Wateralmanak en de Vaaratlas en zijn dus niet geschikt voor navigatiedoeleinden. Gebruik altijd een recente ANWB-waterkaart en de ANWB-Wateralmanak. Deze brochure is tot stand gekomen met medewerking van de Convenantpartners (zie colofon), het KLPD en de KNRM. Inhoudsopgave Algemene informatie 3 De Maas en het Julianakanaal 7 Tips voor recreatievaart, beroepsvaart en veilig roeien 8-9 Knooppunt 4.1 Knooppunt Eijsden Knooppunt 4.2 Knooppunt Limmel Knooppunt 4.3 Sluizen Born en Maasbracht Knooppunt 4.4a Knooppunt Maasbracht Knooppunt 4.4b Knooppunt Heel-Linne Knooppunt 4.5 Sluis Roermond Knooppunt 4.6 Sluis Belfeld Knooppunt 4.7 Sluis Sambeek Knooppunt 4.8 Knooppunt en sluis Heumen Knooppunt 4.9 Grave Knooppunt 4.10 Sluis Lith Knooppunt 4.11 Sluis Sint Andries (Maaszijde) en Sluis Sint Andries (Waalzijde) Knooppunt 4.12 Pannerdensche Kop en algemene informatie grote rivieren Knooppunt 4.13 Weurt Knooppunt 4.14 Tiel Knooppunt 4.15 Zaltbommel Knooppunt 4.16 IJsselkop en algemene informatie grote rivieren Leeswijzer Goed zeemanschap is eigenlijk het belangrijkste artikel uit het Binnenvaartpolitiereglement (art BPR). Het betekent kortweg dat een schipper schade voorkomt, personen niet in gevaar brengt en een vlotte, veilige vaart niet hindert. Goed zeemanschap begint bij het goed voorbereiden van uw reis. We raden u aan voor vertrek de teksten over de te passeren knooppunten te lezen en vervolgens de kaarten te bestuderen. Een knooppunt is een specifieke locatie waar sprake kan zijn van een verkeersonveilige situatie. Zoals eerder vermeld, zijn de kaarten in deze brochure een aanvulling op de officiële kaarten en dus niet geschikt voor navigatiedoeleinden! Wij zijn geïnteresseerd in uw opmerkingen. Daarmee kunnen we de Knooppuntenboekjes zo actueel mogelijk houden. U kunt correcties op de bestaande of suggesties voor nieuwe knooppunten aan ons doorgeven via de website nl of via info@varendoejesamen.nl. U kunt geen rechten ontlenen aan de inhoud van deze brochure. In alle gevallen wordt verwezen naar de letterlijke tekst van het Binnenvaartpolitiereglement of de plaatselijk geldende reglementen. 2

3 Algemene informatie Mist In het BPR artikel 6.29 (Algemene bepalingen voor het varen bij slecht zicht) en bijlage 9 (Marifoonverplichting en radarvaart) staan vaarwegen en havens waar u bij slecht zicht niet mag varen zonder radar. Voor radarvaart moet de schipper een geldig vaarbewijs en een radarpatent bezitten. Hij moet ook een marifoon aan boord hebben en gebruiken. De radar moet goedgekeurd zijn door Verkeer en Waterstaat en er is een bochtaanwijzer nodig om de bewegingen van het schip te kunnen volgen. Een varend of geankerd klein schip moet bij slecht zicht een goed functionerende radarreflector voeren. Dit staat in het BPR-artikel Punt 6 van dat artikel verwijst naar bijlage 15. Daar staan onder b de vaarwegen genoemd waarop de radarreflector verplicht is. Gebruik van marifoon De marifoon is een nautisch communicatiemiddel. Houd de gesprekken kort, zakelijk en ter zake. Luister tijdig uit op de marifoonkanalen van sluizen, bruggen en verkeersposten en maak zo nodig duidelijk wat uw bedoeling is. Het is verplicht om het Handboek voor de marifonie aan boord te hebben. Dit is opgenomen in de Wateralmanak deel 1. Spelregels bij verkeersbegeleiding Voor het marifoonverkeer binnen de blokgebieden gelden grondregels. - De verantwoordelijkheid voor een veilige navigatie ligt altijd bij de schipper. - Gedurende de vaart in de marifoonblokgebieden moeten de vaarweggebruikers uitluisteren op het betreffende marifoonblokkanaal. Dit geldt ook voor kleine schepen uitgerust met marifoon. - Doelgroepschepen (kegelschepen, bijzondere transporten en een deel van de passagiersvaart) moeten zich melden bij het binnenvaren van een marifoonblokgebied. - Alle schepen, met uitzondering van kleine schepen, moeten zich melden op het marifoonblokkanaal voor: - het in- en uitvaren van een haven of nevenvaarwater - het keren op het vaarwater - het oversteken van het vaarwater. - Het nautisch veiligheidsverkeer tussen schepen onderling en/of met de verkeersposten moet op het betreffende marifoonblokkanaal worden afgewikkeld. - Houd alle communicatie kort en zakelijk. Meld u met scheepsnaam, scheepstype, positie en vaarrichting. Blijf uit de dode hoek! Als u de stuurhut en de schipper van een vrachtschip niet kunt zien, dan ziet de schipper u ook niet. Hoe groot de dode hoek van een binnenvaartschip is, hangt af van het type schip, de lading, de hoogte van de stuurhut en de afstand van de stuurhut tot het einde van de zichtbelemmering. De dode hoek van een binnenvaartschip kan tot 350 meter groot zijn. Blijf uit de dode hoek! Kijk regelmatig achterom en zorg dat u goed zicht rondom hebt als u achter het roer staat. Vaar zo veel mogelijk aan de rechterkant van het vaarwater. Dode hoek Vermijd dat u te dicht voor (grote) schepen uit vaart in verband met de dode hoek vanuit de stuurhut. Deze dode hoekafstand kan soms wel 350 meter zijn. Als u binnen deze afstand voor een schip vaart kan de schipper u niet zien. hoogste punt zichtbelemmering: 5 meter afstand roerganger en zichtbelemmering: 60 meter dode hoek: 350 meter 3

4 Veilig oversteken Stel: u komt uit een zijwater en wilt bakboord uit het kanaal op. Neem om te beginnen de tijd als u een kanaal oversteekt. Vaar niet over bakboord het drukke kruispunt over, maar sla eerst rechtsaf, met eventueel een uitkijk voorop. U vaart dus een kort stukje aan stuurboordwal. Zodra u voldoende overzicht hebt en het veilig genoeg is, steekt u het kanaal haaks over. U vaart vervolgens weer stuurboordwal in uw gewenste vaarrichting en kunt het kruispunt op een veilige manier oversteken. Doe dit met gematigde snelheid, dan kunt u nog stoppen als het nodig is. Een binnenvaartschip is sneller bij u dan u denkt. goed (over)zicht? is het veilig om over te steken? het kanaal zijwater Vervoer van gevaarlijke stoffen Binnenvaartschepen geladen met gevaarlijke stoffen die brandbaar, giftig of explosief zijn, tonen een, twee of drie blauwe kegels of lichten. Zeeschepen die van en naar zee varen, voeren een rode vlag of rood licht. Houd voldoende afstand tot deze schepen en gebruik geen open vuur in hun nabijheid. Bij het schutten volgt het sluispersoneel de regels uit het BPR (artikel 6.28) en de instructies voor het schutten van kegelschepen. Wat is de rechter- en linkeroever van een rivier? Deze termen worden vaak gebruikt in het marifoonverkeer. We kijken stroomafwaarts, dus met de stroomrichting mee. -rechteroever = rechts van u = aan stuurboord = even genummerde kilometerraaien. -linkeroever = links van u = aan bakboord = oneven genummerde kilometerraaien. Goed marifoongebruik? Begrepen, over! Goed marifoongebruik is essentieel voor een vlotte en veilige vaart. Met het apparaat kunt u met andere schepen en walstations (sluizen, verkeersposten, etc.) communiceren. U kunt een marifoon zowel op zee als op de binnenwateren gebruiken. Als pleziervaarder bent u niet verplicht een marifoon aan boord te hebben. De organisaties achter Varen doe je samen! adviseren het gebruik wel, omdat het de veiligheid bevordert. Als u een marifoon hebt, dan bent u verplicht om uit te luisteren. U zet uw marifoon op de binnenwateren standaard op kanaal 10. Mobiele telefoon Een veelvoorkomend misverstand is dat een mobiele telefoon een marifoon kan vervangen. In tegenstelling tot marifoons en portofoons, bereikt u met een mobiele telefoon slechts één instantie of persoon. Ook hebt u met een mobiele telefoon niet overal op het water bereik. Een (nood)oproep via de marifoon wordt gehoord door iedereen die in de omgeving uitluistert. De kans op hulp is dan aanzienlijk groter. Waarom een marifoon? - Door het uitluisteren van de marifoon bent u ervan op de hoogte wat er in uw omgeving gebeurt, welke schepen aanwezig zijn en welke manoeuvres zij maken. Met deze informatie kunt u een veilige koers kiezen. - De marifoon is belangrijk voor de verkeersbegeleiding vanaf patrouillevaartuigen/verkeersposten en uw contact met de sluismeester. - Uw noodoproep via de marifoon wordt gehoord door iedereen die in de omgeving uitluistert. - Reddingsorganisaties kunnen achterhalen waar uw schip zich bevindt. - U ontvangt eenvoudig weerberichten, stormwaarschuwingen en scheepvaartberichten. 4

5 Verkeersbegeleiding Rijkswaterstaat zorgt van verkeersposten/patrouillevaartuigen voor verkeersbegeleiding. De verkeersleider is verantwoordelijk voor het informeren, adviseren en het geven van aanwijzingen binnen het werkgebied van de verkeerspost. Zo zorgt hij voor een veilige en vlotte doorstroming van de scheepvaart. Als u door een verkeerspost of sluis wordt opgeroepen, bent u verplicht te antwoorden en de gevraagde informatie te geven. Dit geldt ook voor een oproep op een schip-schipkanaal. Let op: als u een verkeersaanwijzing krijgt, moet u die opvolgen. Blokkanalen Communicatie met verkeersposten gaat altijd via een zogenaamd blokkanaal. Dit is een marifoonkanaal dat in Europa op de binnenwateren door verkeersposten en schepen wordt gebruikt voor de uitwisseling van berichten over de navigatie en de veiligheid van de scheepvaart. Een blokkanaal wordt aangegeven met een VHF-bord en staat ook vermeld op de ANWBwaterkaarten en de Hydrografische kaarten. Als u in een blokgebied vaart en u hebt een marifoon, dan bent u verplicht uit te luisteren op het aangegeven blokkanaal. U kunt weer overschakelen naar kanaal 10 als u het blokgebied verlaat. Regels voor marifoongebruik Het Binnenvaart Politie Reglement (BPR) schenkt aandacht aan de regels voor maritieme communicatie. De belangrijkste regels zijn: - Het Handboek voor de Marifonie in de binnenvaart, het registratiebewijs of vergunning en het bedieningscertificaat, zijn onderdeel van de scheepsbescheiden en moeten aan boord zijn als u een marifoon of portofoon heeft. Dit handboek is opgenomen in de Wateralmanak deel 1. - Als uw schip voorzien is van een marifoon, dan bent u verplicht uit te luisteren op het aangegeven kanaal (kanaal 10 of het geldende blokkanaal). - Als u op een schip-schipkanaal of blokkanaal wordt aangeroepen, bent u verplicht alle, voor de veiligheid van de scheepvaart noodzakelijke inlichtingen te geven. - Bij het communiceren moet de taal van het land waarin de marifoon zich bevindt worden gebruikt. In geval van communicatieproblemen wordt er Duits gesproken. Meer informatie over marifoongebruik vindt u in de speciale brochure Goed marifoongebruik? Begrepen, over! van Rijkswaterstaat en het Agentschap Telecom. Deze is bij Rijkswaterstaat te bestellen via Draag een reddingvest Draag op het water een reddingvest, ook als u een geoefend zwemmer bent. Het gevaar van overboord vallen is altijd aanwezig en het kan iedereen overkomen. De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij komt ieder jaar ongeveer twintig keer in actie voor opvarenden die overboord zijn geslagen. Soms komt die hulp te laat. Te water raken is levensbedreigend. In het koude Nederlandse water raken drenkelingen - ook zomers! - snel onderkoeld. Een reddingvest heeft een kraag waardoor u binnen 5 seconden op uw rug draait en zo n vest kan uw leven redden. Daarom wil de KNRM bevorderen dat iedereen aan boord van een schip een goed werkend, passend reddingvest draagt, dat op de juiste wijze is bevestigd en geschikt is voor de omstandigheden. Alarm slaan In geval van nood, kunt u als watersporter alarm slaan via de marifoon of per telefoon. - VHF-DSC 70: op zee en ruim binnenwater, voor marifoons uitgerust met DSC (digital selective calling, een automatische alarmmelding). - Marifoonkanaal 16: op zee en ruim binnenwater. Roep aan: Den Helder Rescue. Of geef de noodoproep Mayday (3x). - Marifoonkanaal 10: op binnenwater. Hiermee bereikt u verkeersposten, patrouillevaartuigen of schepen in de buurt. De beroepsvaart luistert het kanaal verplicht uit, zodat onderlinge hulp op gang kan komen. - Marifoonblokkanalen van de verkeersposten of hun uitwijkkanaal of marifoonkanalen 18, 20 en 21 (sluizen en bruggen). - Telefoonnummer 112: het bekende alarmnummer. Komt uit bij het KLPD. Geef aan dat het om een waterongeval gaat, dan schakelen ze door naar de Kustwacht (bij een melding op zee of op ruim binnenwater) of naar plaatselijke hulpverleners : het telefonisch alarmnummer van de Kustwacht (bij een melding op zee of op ruim binnenwater). 5

6 Samen schutten Het passeren van sluizen vraagt extra aandacht. Veel vaarweggebruikers, zowel beroeps- als recreatievaart, moeten bij een sluis binnen een beperkte ruimte manoeuvreren. Dat vereist oplettendheid en communicatie met elkaar en met de sluismeesters. Het is zaak rekening met elkaar te houden, zodat de sluispassage vlot en veilig gebeurt. Voordringen is natuurlijk uit den boze, wacht op uw beurt. Rijkswaterstaat beheert de meeste sluizen in het hoofdvaarwegennet. Om de vlotte en veilige passage van sluizen te bevorderen, zorgt Rijkswaterstaat op diverse sluizen voor extra begeleiding door stewards. Dat gebeurt met name in sluizen waar veel recreatievaartuigen passeren, gedurende het hoogseizoen. Zo passeert u veilig een sluis - Wacht voor rood licht. Vaar pas een sluis in, als dat is toegestaan. - Is er een marifoon aan boord, luister deze dan goed uit (uitluisterplicht) op het ter plaatse geldende marifoonkanaal. - Vaartuigen moeten de sluis invaren in volgorde van aankomst. Voor het afmeren op de wachtplaats geldt hetzelfde. - Een klein schip moet, als dat mogelijk is, een groot schip voor laten gaan. - Houd met een klein schip in de sluis, zo mogelijk, enige afstand van een groot schip. - Landvasten moeten in de sluiskolk zo worden gevierd of doorgehaald, dat ze de sluis of andere schepen niet beschadigen. - Maak uw schip met voldoende landvasten vast, maar vier ze tijdig bij zakkend water! - Zet de schroef uit. Stuwen en ballenlijnen Bovenstrooms de stuwen in de Maas liggen zogenaamde ballenlijnen met gele drijvers. De ballenlijnen sluiten het stuwgat af en worden geopend als de stuw voor de scheepvaart wordt geopend. Omdat de stuwen te Borgharen en Linne niet voor de scheepvaart worden geopend, blijven bij deze twee stuwen de ballenlijnen bij elke afvoer gesloten. Foto: Watersportverbond 6

7 De Maas en het Julianakanaal Op de Maas en het Julianakanaal is het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) van toepassing. In hoofdstuk 11 van het BPR staan de bijzondere bepalingen voor de scheepvaart op de boventoeleidingskanalen op de Maas bij de sluizen Roermond, Belfeld, Sambeek, Grave en Limmel. Het Maas-Waalkanaal, de Maas en het Julianakanaal in de noord-zuidrichting (Nijmegen Maastricht) worden vrij druk bevaren door de beroepsvaart. De Maas in de oost westrichting tussen Heumen en Lith wordt minder gebruikt door de beroepsvaart, maar ook op dit gedeelte van de rivier moet u goed opletten. Op de Maas zijn veel niet-vrijvarende veerponten. De veerponten gebruiken geen ankerscheepjes, maar een kabel die bij vertrek onderwater strak wordt getrokken. Een uitzondering hierop is de veerpont van Kessel die wel een ankerscheepje heeft. Houd bij het passeren van een niet-vrijvarende veerpont voldoende afstand! Passeer de veerpont pas als die aan de andere kant van het vaarwater is aangekomen. Tijdens de oversteek staat de kabel nog strak. Hoe meer stroom hoe strakker de kabel staat. Zorg er in ieder geval voor dat u goed zichtbaar bent. Bijvoorbeeld door middel van een vlag, die u zo hoog mogelijk voert. Een goed geplaatste radarreflector maakt u beter waarneembaar op de radarschermen van de beroepsvaart. Ook hier geldt: kijk regelmatig achterom, vaar een duidelijke koers en blijf uit de dode hoek van de binnenvaartschipper. Houd goed stuurboordwal waar dat moet. Let op: een klein schip moet voorrang verlenen aan een vertrekkende, kerende of overstekende veerpont. Een praktische tip: houd het verkeer dat de veerpont oprijdt goed in de gaten. Wanneer u de slagboom ziet dalen, staat de pont op punt van vertrekken. U kunt rekening houdend met uw eigen koers en vaarsnelheid een praktische inschatting maken en hierop anticiperen door uw snelheid en koers aan te passen. Op de Maas bij Maastricht (kilometerraai tot stuw Borgharen/invaart Julianakanaal) en op het Julianakanaal bent u verplicht om zo veel mogelijk aan de stuurboordzijde van het vaarwater te varen (zie ook Art lid 2 van het BPR). Het is aan te bevelen een marifoon aan boord te hebben om het marifoonverkeer te kunnen volgen en er eventueel aan mee te doen. Hiervoor is wel een marifooncertificaat vereist. Op het Maas-Waalkanaal, de Maas en het Julianakanaal wordt marifoonkanaal 10 (navigatiekanaal) gebruikt. In de directe nabijheid van een sluis en ook in de sluis zelf moet u uitluisteren op het aangewezen marifoonkanaal van de desbetreffende sluis. In het Julianakanaal, bovenstrooms van Stein tussen kilometerraai (kmr) 9 en 12, ligt een scherpe, onoverzichtelijke bocht in het kanaal. Plaatselijk bekend als de bocht van Elsloo. De binnenvaart meldt zich altijd op ongeveer meter voor de bocht op marifoonkanaal 10 en maakt onderlinge passeerafspraken met andere schepen. Blijf in zo n situatie achter de beroepsvaart varen en luister goed uit op marifoonkanaal 10. Maakt u zich kenbaar op marifoon als u hoort dat uit tegenovergestelde richting binnenvaart de bocht nadert en houd goed stuurboordwal. Tussen Heel en Roermond ligt het Lateraalkanaal, waar veel doorgaande beroepsvaart is. Voor u als watersporter geldt het advies dat u de Maas blijft volgen tussen de sluizen Linne en Roermond. Langs dit traject zijn veel jachthavens en recreatieplassen. Zo nu en dan komt u beroepsvaart tegen met bestemming Roermond. Werkzaamheden aan de Maasroute tussen Weurt en Ternaaien Vanaf september 2009 verlengt Rijkswaterstaat op de sluizencomplexen in Born, Maasbracht en Heel één sluiskolk tot 225 meter om schepen met een lengte van 190 meter, een breedte van 11,4 meter en een diepgang van 3,5 meter toe te kunnen laten op de vaarweg. Gedurende een bepaalde periode is er geen scheepvaartverkeer mogelijk via de sluiskolk waaraan op dat moment wordt gewerkt. De andere sluiskolken blijven wel beschikbaar voor de scheepvaart. De werkzaamheden zijn volgens planning in 2012 gereed. Meer informatie is beschikbaar op De Willemsroute, een alternatieve route voor de recreatievaart Als gevolg van deze werkzaamheden is een aanzienlijk deel van de sluiscapaciteit voor een langere periode niet beschikbaar. De recreatievaart wordt dringend geadviseerd gebruik te maken van de aantrekkelijke alternatieve route via het Kanaal Wessem- Nederweert en de Zuid-Willemsvaart en via de Maas bij Roermond, de zogenaamde Willemsroute. Meer informatie is te vinden op 7

8 10 tips voor de recreatievaart 1. Begin met een goede voorbereiding: Zorg ervoor dat uw schip en bemanning klaar zijn voor de reis en dat u voldoende informatie hebt over de wateren die u gaat bevaren. Ga alleen varen als het zicht goed is! 2. Zien en gezien worden: Zorg ervoor dat u altijd goed zichtbaar bent én dat u zelf onbelemmerd om u heen kunt kijken. Kijk regelmatig achterom, zodat u oplopende schepen tijdig ziet. Verder moet u de geluidsseinen goed kunnen horen. 3. Motor aan boord, noodzaak: Een klein vaartuig moet een motor hebben en daarmee een snelheid kunnen handhaven van ten minste 6 km/u ten opzichte van het water. 4. Geef ze de ruimte, vaar langs de rechteroever: Vaar zo veel als mogelijk langs de rechteroever en geef binnenvaartschepen de ruimte, vooral in de bochten! 5. Regels blauw bord met wit flikkerlicht: Wanneer een schip een blauw bord met wit flikkerlicht voert, passeer dan bij voorkeur aan de zijde van het blauwe bord. 6. Vaar een duidelijke koers: Laat andere schepen met uw koers duidelijk zien wat u van plan bent. 7. Denk aan de dode hoek: Een vrachtschip kan soms een grote dode hoek hebben, waardoor de schipper u niet goed kan zien. De dode hoek mag maximaal 350 meter groot zijn! 8. Let op snelverkeer : Op sommige plekken mogen motorboten sneller varen dan 20 km per uur. 9. Pas uw snelheid aan: Zorg dat kleinere schepen en afgemeerde schepen geen hinder hebben van uw hek- en boeggolf. 10. Gebruik de marifoon: Vaar met de marifoon aan en gebruik die om onduidelijke en gevaarlijke situaties te voorkomen. 10 tips voor de beroepsvaart 1. Trossen vast? Schroeven uit: Zorg ervoor dat watersporters in de sluis geen last hebben van uw schroefwater. 2. Gebruik de marifoon: Gebruik de marifoon om onduidelijke en gevaarlijke situaties te voorkomen. 3. Gevaar? Gebruik de hoorn: Wijs kleine schepen zo nodig op gevaar, geef een lange stoot op de hoorn. 4. Pas uw snelheid aan: Pas uw snelheid op tijd aan, zodat u kleinere schepen niet hindert of in gevaar brengt. 5. Geef elkaar de ruimte: Bij het oplopen en passeren moeten alle schepen klein én groot elkaar voldoende ruimte geven. Wees hoffelijk en geef de kleine schepen ook de ruimte. 6. Denk aan de dode hoek: Zorg dat u rondom vrij zicht hebt. Uw dode hoek mag niet groter zijn dan 350 meter. 7. Gebruik het blauwe bord met verstand: Sommige watersporters kennen de betekenis en de werking van het blauwe bord niet. Gun ze dan de stuurboordwal. 8. Wees een heer in het verkeer: Denk niet ze gaan wel opzij ; laat watersporters zien hoe het hoort. Geef ze het goede voorbeeld. 9. Drukte? Plaats een uitkijk: Zet een uitkijk op het voorschip als het druk is met kleine vaartuigen. Die uitkijk kan u informeren en eventueel waarschuwen. 10. Toon uw vakmanschap en professionaliteit: U bent een professional met veel ervaring en vakmanschap. Bewijs dat en help de recreatievaart bij het samen varen. 8

9 Foto: M.S.R.V Saurus 10 tips voor veilig roeien 1. Kijk regelmatig achterom: Als roeier kijkt u in de richting waar u vandaan komt. In een ongestuurde roeiboot is het dus van levensbelang dat u regelmatig omkijkt in de vaarrichting. Vooral omdat schepen soms sneller varen dan u denkt. Een modern, ongeladen binnenvaartschip kan een snelheid halen van 20 kilometer per uur. In specifieke gebieden mogen speedboten zelfs sneller varen. 2. Draag fel gekleurde kleding: Doordat u laag op het water vaart, valt u in uw roeiboot slecht op. Met fel gekleurde (oranje of gele) kleding bent u aanzienlijk beter zichtbaar. Zo kunnen andere watergebruikers rekening met u houden. Wel zo veilig. 3. Vaar zo dicht mogelijk langs de oever: Geef beroepsvaart en andere watersporters de ruimte en vaar dicht langs de oever. Houd hierbij wel rekening met vissers langs de kant, mits de scheepvaart dit toelaat. 4. Denk aan de dode hoek: De dode hoek van de beroepsvaart kan oplopen tot 350 meter. Binnen die dode hoek kunnen schippers u niet zien. Neem altijd het zekere voor het onzekere en pas uw koers en snelheid tijdig aan, zodat u zichtbaar blijft. Als u de stuurhut kunt zien, kan de schipper u ook zien. 5. Vaar een duidelijke koers: Laat tijdig zien wat u van plan bent, vaar geen zigzag koers en verander niet onverwacht van koers. Als u op grote afstand recht voor een naderend schip uit vaart, verminder dan niet plotseling uw snelheid. Geef de beroepsvaart de ruimte. Vooral in de buurt van bochten en in- en uitvaarten van havens hebben beroepsvaarders extra ruimte nodig en kunnen zij zuiging en golfslag niet altijd voorkomen. Lig dus niet stil in bochten of in de nabijheid van havenmondingen. 6. Laat schepen passeren: Blijf niet roeien naast of vlak voor de overige scheepvaart. Als schepen u naderen of u voorbij willen varen, werk dan mee. Maak voldoende ruimte en minder uw snelheid, maar niet plotseling. Hoe sneller het schip is gepasseerd, hoe eerder u weer veilig kunt roeien. Roei alleen naast elkaar als er geen andere schepen in de buurt zijn. 7. Blijf extra alert bij het invaren van vaarwegen: Uw roeiboot ligt laag op het water. Hierdoor kan het voorkomen dat u bij het uitvaren van een haven bijvoorbeeld door de ligging van kribben pas wordt gezien als u al in het vaarwater bent. Op een kanaal kan het veiliger zijn om de roeiboot pas te water te laten of hem er uit te halen als er geen varende schepen meer in de buurt zijn. U hebt dan geen last van zuiging en golfslag en kunt veiliger in- of uitstappen. 8. Roei alleen bij goed zicht: Bij slecht zicht varen beroepsschippers met behulp van radar en marifoon. Ze spreken bijvoorbeeld via de marifoon af hoe ze elkaar passeren. Dit kunnen ze met u niet doen. Bovendien zijn roeiboten slecht zichtbaar op de radar. Roei daarom alleen bij een zicht van minimaal 500 meter. Ga niet schuilen voor de regen onder een brug, want dan bent u op het radarbeeld zeker niet te zien. Vaar altijd met verlichting als het donker is. Denk nooit: ze zien me wel! 9. Aandachtsein: Schippers kunnen bij dreigend gevaar met de luchthoorn een aandachtsein geven. Dat is een lange stoot van ongeveer 4 seconden. Zo n signaal kan voor u bestemd zijn. Reageer dan alert en geef andere vaarweggebruikers de ruimte. Beter nog: probeer deze aandachtseinen te voorkomen. 10. Leer de regels van het Binnenvaart- en het Rijnvaartpolitiereglement: De vaarregels voor kleine vaartuigen moet u als roeier goed kennen. Zo kunt u beter inspelen op de omstandigheden. Langs de vaarwegen staan verkeerstekens en schippers kunnen geluidsseinen geven. Het is belangrijk dat u de betekenis hiervan kent. Het halen van het klein vaarbewijs kan hierbij zeker helpen. Wie heeft voorrang? Op het water gelden andere regels dan op de weg. De basisregel luidt: handel altijd zo, dat een aanvaring wordt voorkomen. Als roeier bent u een kwetsbare gebruiker van de vaarwegen. Geef de overige vaart voldoende ruimte, ook in het belang van uw eigen veiligheid. 9

10 4.1 Huize Hoogenweerth 10 Enci D50 Maas WV Maasvogels D50 D50 D n Observant 9 Petit-Lanaye D10 D40 D40 D40 Caestert D30 B e l g i ë Recreatiecentrum Eijsden D40 Toeleidingskanaal D20 D40 Zwemstrand Albertkanaal D40 D28 D40 Surfvereniging D25 7 H96.4 JH Sondagh JH Waolenwiert Sluizen Lanaye grote sluis H85 W160 L1360 kleine sluis H46.5 W730 L550 KP Albertkanaal = NAP = EM SP = NAP Oost-Maarland Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 10

11 4.1 Knooppunt Eijsden Op de Maas bij kmr 8.8 is de splitsing invaart Ternaaien Bovenmaas Recreatiecentrum Eijsden. Deze splitsing is vanwege de hoge dijken en muren onoverzichtelijk. De beroepsvaart bevaart hoofdzakelijk het traject van Ternaaien naar Maastricht vice versa. Als recreatievaarder moet u vroegtijdig aangeven wat uw koers is door strak langs een van de oevers te gaan varen. Een koers midden in de rivier geeft twijfel bij de beroepsschippers en kan leiden tot gevaarlijke situaties. Sluizen en stuwen in de Maas De sluizen in de Maas liggen naast een stuw. De meeste sluizen liggen aan de linkeroever. Enige uitzondering is sluis Grave die aan de rechteroever ligt. 11 Regionale vaarwegbeheerder:

12 4.2 D50 17 Borgharen Julianakanaal D28 Beatrixhaven 1 VHF Sluizen Limmel H67.5 D30 W160 L1360 (staan meestal open) 16 Zuidwillemsvaart Sluis Borgharen (gesloten) SP = NAP Sluis Bosscheveld 845 H67.5 D25 W140 L1320 VHF 20 Ballenlijn bij geopende stuw 0 Woonboten D12 H70 W350 D14 Verbindingskanaal i/h Bosse Veld D25 5 Betonpalen Oostoever aanhouden Limmel D a Sluis 19 (Bediening van 1-4 t/m 1-10) H47 D18 VHF W69 L Maas H47 Noorderbrug H86.2 W1110 Nieuwe H47 Bassin H47 H47 D18 H47 H Spoorbrug BB H70 geh. H85 W300 vast ged. H70 W590 Historische Stadshaven Bassin H33.5 Oude Bassin Sluis b H37 D18 W69 L650 Wyck Maastricht (max 3x 24 uur) Legenda verplichte vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden (max 3x 24 uur) 12

13 4.2 Knooppunt Limmel Op de Maas is bij kmr 15.2, aan de noordkant van Maastricht, de invaart van het Julianakanaal. Bij het in- en uitvaren van het Julianakanaal is het noodzakelijk te weten of er dwarsstroming loopt. U bent verplicht zo veel mogelijk de stuurboordzijde van het vaarwater te houden. Varend in zuidelijke richting moet u rekening houden met afvarende scheepvaart. Bovenstrooms Een afvarend schip (met de stroom mee) moet vóór het invaren van het boventoeleidingskanaal van de sluis bij Limmel zo dicht mogelijk langs de rechteroever varen. Een opvarend schip moet aan het afvarende schip de nodige ruimte laten (BPR art ). Dit houdt in dat als er geen afvarend schip is, het opvarende schip langs de rechteroever kan uitvaren. Spaanjerdplas Ter hoogte van Stevensweert bevindt zich de ingang naar de Spaanjerdplas. De ingang is erg smal en aangeslibd. Hier varen, net als bij de overige plassen waar wordt gebaggerd, zeer regelmatig baggerschepen met grint in en uit. De Maas hier erg smal, het is dan ook erg belangrijk dat de recreatie- en beroepsvaart goed rekening met elkaar houden. 13 Regionale vaarwegbeheerder:

14 D Kingbeek KP = NAP Julianakanaal Overlaadhaven Franciscushaven D28 Schipperskerk Berghaven D28 22 Woonboten Buchten Grevenbicht- Papenhoven Wachtsteiger Sluizen te Born Oude sluis, (wordt niet bediend) H67 D28 W140 L1360 V113.5 Dubbele sluis H75 D30 W155 L1420 V113.5 VHF 22 Born Wachtsteiger Obbicht 20 H250 Julianakanaal Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 14

15 4.3 Sluizen Born en Maasbracht De sluizen Born en Maasbracht zijn vrijwel identiek aan elkaar en liggen op drukke punten in de Maasroute. Sluis Born luistert uit op marifoonkanaal 22 en sluis Maasbracht op kanaal 20. De nieuwe sluizen hebben drijfbolders. In dat geval kunt u het beste gebruikmaken van de middenbolder op uw schip. Op de drijfbolders staan de letters L en H. De letter L staat voor laag en betekent dat bij het nivelleren van de sluiskolk deze bolders vrijwel gelijktijdig met het water mee bewegen. De bolders met de letter H (hoog) gaan pas bewegen na een verval in de sluiskolk van ten minste 1 meter. Het gevaar is groot dat u uw schip ophangt, als de tros klem loopt. Het advies is om paraat te blijven bij de middenbolder, omdat de drijfbolder ook kan vastlopen en bij het schutten kan blijven hangen. Gebruik tijdens het schutten geen halve steken om de bolder en houd een mes in de buurt voor het geval de lijn onverwachts vast komt te zitten. Voorkom altijd dat u uw schip ophangt aan de trossen. Terwijl de sluis wordt gevuld, kan aan de bovenzijde (de bovenstroomse kant) een flinke stroming ontstaan. Let daar op als u ligt te wachten, want die stroming kan uw schip richting sluis duwen. De oude schutkolk (de westelijke) van sluis Born heeft geen woelkamer. Daardoor is het water in de hele kolk bij het opschutten erg wild. Houd hier rekening mee. 15 Regionale vaarwegbeheerder:

16 4.4 a Beegden Heel 2 D28 Wachtsteiger rug esken Huize St. Anna Dubbele Sluis Heel D35 W160 L1420 V VHF 18 Sluis Linne H99 D33 W140 L2600 V40.5 H a VHF 22 Polderplas 1 Wachtsteiger Wachtsteiger D50 D110 Polderveld Pol D50 H222.5 (3x) D25 Polbrug H67.8 W200 Polderveldbrug H70 W160 Zeeverkenners Heel D25 Visbotenhaven H217.5 D20 68 D40 De Slag Maas 67 Ballenlijn bij geopende stuw Stuw Linne en fietsbrug Ravensberg H84 W900 D20 Uitwateringskanaal 67 A2 Brug Wessem H80 W900 D180 D20 D20 D20 Molengreend Maas Julianakanaal Industriehaven Inwateringskanaal Heisteren Weerd D40 nument D70 WV Wessem D100 D15 Koeltorens Loshaven P.L.E.M. Legenda aanbevolen vaarroute De Villa ide Clauscentrale P.L.E.M. kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 66 lianakanaal JH Tinnemans 16

17 4.4a Knooppunt Maasbracht Op dit knooppunt komen de Maas, het Julianakanaal en het Kanaal Wessem-Nederweert bij elkaar. Het is een druk scheepvaartknooppunt met Maasbracht als een belangrijk scheepvaartcentrum, een uitgestrekt watersportgebied en de zand- en grindwinning in de omgeving. Luister uit op marifoonkanaal 10 als u een marifoon hebt en raadpleeg de vaarkaart Limburg Maas. Komend uit het Julianakanaal moet u goed stuurboordwal houden. Stel, u wilt vervolgens de Maas op richting Wessem Thorn Stevensweert of u neemt het Kanaal Wessem-Nederweert richting Panheel Helmond. Vaar dan eerst nog een stukje door, zodat u een goed overzicht krijgt van de situatie op de Maas en de scheepvaart ziet die vanaf Heel komt varen. U vaart hiermee de invaart van het Kanaal Wessem-Nederweert en de Maas open. Ook kunt u zo het overige scheepvaartverkeer laten passeren en achter de schepen langs uw reis vervolgen langs stuurboordwal. Komt u vanaf de Maas en vaart u richting Heel, Linne en Roermond, dan is het raadzaam om het Julianakanaal open te varen en daarna naar stuurboordwal te varen. Komt er beroepsvaart uit het Julianakanaal, dan vaart u kort om de hoek het Julianakanaal in. Zodra dit mogelijk is, keert u achter de binnenvaart en vervolgt u uw reis langs stuurboordwal. Komt er beroepsvaart uit tegenovergestelde richting vanuit Heel en uit het Kanaal Wessem-Nederweert, dan is het raadzaam om even een veilige plaats te zoeken en uw reis pas te vervolgen als het rustig is. 17 Regionale vaarwegbeheerder:

18 4.4 b Heel Beegden D28 Lateraalkanaal Linne-Buggenum Maas D10 Isabella- 10x 2 D30 griend D2 D50 Wachtsteiger 74 D30 SP = NAP Dubbele Sluis Heel D35 W160 L1420 V67 VHF H109 VHF 838a 22 Sluis Linne H99 D33 W140 L2600 V40.5 D50 Polderplas 1 Wachtsteiger D90 D50 Wachtsteiger D50 Viswater De Slag H222.5 (3x) 69 D40 Ballenlijn bij geopende stuw Stuw Linne en fietsbrug D30 Maas 67 Ravensberg Uitwateringskanaal Inwateringskanaal D20 Molengreend Heisteren Weerd D40 Loshaven P.L.E.M. Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 18

19 4.4b Knooppunt Heel/Linne Op dit knooppunt komen het Lateraalkanaal Linne-Buggenum en de Maas bij elkaar. Wat voor het knooppunt Maasbracht geldt, is ook van toepassing op dit knooppunt: veel beroepsvaart en watersport. Luister uit op marifoonkanaal 10 als u een marifoon hebt en raadpleeg de vaarkaart Limburg Maas. Zodra u de sluis Linne verlaat en de Maas opvaart, moet u voldoende overzicht hebben. Komt er bijvoorbeeld geen beroepsvaart uit het toeleidingskanaal van sluis Heel? Wanneer beroepsvaart het toeleidingskanaal wil verlaten, dan kunt het beste eerst een klein stukje het toeleidingskanaal invaren richting sluis Heel en achter de beroepsvaart langs varen om uw reis aan stuurboordwal te vervolgen richting Maasbracht. Houd rekening met eventuele tegenliggende binnenvaartschepen vanaf de Maas. Wanneer er tegelijkertijd beroepsvaart aankomt uit de sluis Heel en uit tegenovergestelde richting vanaf de Maas met bestemming sluis Heel, dan kunt u beter wachten in het toeleidingskanaal van sluis Linne. Kijk daarbij ook goed achterom en zorg dat de u achteropkomende schippers uit de sluis Linne snappen wat uw koers is. Anticipeer op de verkeerssituatie. Kies daarna een goed moment om het boventoeleidingskanaal van sluis Heel over te steken en uw reis langs stuurboordwal te vervolgen. Nadert u vervolgens het splitsingspunt Julianakanaal-Maas-Kanaal Wessem-Nederweert, speel dan opnieuw in op de verkeerssituatie. Houd voldoende afstand tot de beroepsvaart en kruis de beroepsvaart bij voorkeur achterlangs. Laat ook hier duidelijk zien wat u van plan bent. Behoud het overzicht. Hebt u bij een invaart geen vrij zicht, ga er dan vanuit dat een andere schipper u ook niet ziet. Vaar de haven eerst open als u naar binnen wilt. Vaar bij het verlaten van de haven langzaam naar buiten, zet een uitkijk voorop en steek de rivier niet meteen over. 19 Regionale vaarwegbeheerder:

20 D Leeuwerhorst D Haven D50 Spoorbrug H105.7 W400 D30 D100 Maascentrale P.L.E.M. (6 hoge schoorstenen) H D28 Oude Maas Maas SP = NAP Wachtsteiger D28 VHF Sluis Roermond D33 W140 L2600 V SP = NAP Lateraalkanaal Linne-Buggenum Toiletten D20 Strand De Weerd Zie BPR Art of voorwoord Wachtsteiger Leeuwen D20 JH Camping De Weerd Camp JH Hermans D45 Cafe Restaurant Mijnheerkens D24 D150 Noordplas (Hornergriend) D240 D50 D20 Roermondse Reddingsbrigade RV Aeneas WV Koers Zuid Woonboten D50 H60 W100 Doncker Nack Ballenlijn bij geopende stuw (groen licht: ISO bij geopende stuw) 80 Pr. Willem Alexanderhaven Industriehavens D35 D35 Zuidplas (Plas Hatenboer) A280 Meetpaal Maashaven D25 JH Maashaven Roermond JH Hatenboer Maasbrug H85 W700 Legenda verplichte vaarroute aanbevolen vaarroute H80 kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden JH Hermus 20

21 4.5 Sluis Roermond Bovenstrooms Een afvarend schip moet vóór het invaren van het boventoeleidingskanaal van de sluis bij Roermond zo dicht mogelijk langs de linkeroever varen. Een opvarend schip moet aan het afvarende schip de nodige ruimte laten (BPR art ). Dit houdt in dat als er geen afvarend schip is, het opvarende schip langs de linkeroever kan uitvaren. Opvarend uit de sluis vaart u langs de rode tonnenlijn naar de rivier en steekt deze over naar de rechteroever. Let op: er kan stroom staan op de Maas en de afvarende beroepsvaart heeft ruimte nodig bij de invaart. De wachtplaats voor de recreatievaart om te schutten is aan de kop van de drijvende remming. Beneden de invaart is het toeleidingskanaal naar de stuw. Dit toeleidingskanaal is voor alle scheepvaart verboden voorbij de A.1 borden die op beide oevers staan. Na deze borden ligt een ballenlijn met gele drijvers. Deze lijn mag u nooit passeren. Wanneer de stuw geopend is, wordt de vaarrichting aangegeven door het bord op de linkeroever bij de ingang van het toeleidingskanaal. De dubbelrode lichten op de stuw zijn dan uit en vervangen door de lichten die behoren bij de doorvaart van een geopende stuw. Benedenstrooms Opvarend vanaf de Maas vaart u bij Buggenum het Lateraalkanaal Linne-Buggenum binnen. U moet goed stuurboordwal houden. Net bovenstrooms van de spoorbrug ligt de invaart van de kolenhaven van de Maascentrale Buggenum, die erg onoverzichtelijk is. Bij het in- en uitvaren van de kolenhaven melden schippers zich altijd op marifoonkanaal 10. Zodra u opvarend de kolenhaven bent gepasseerd, hebt u goed zicht over het Lateraalkanaal en het benedenstrooms gelegen toeleidingskanaal naar sluis Roermond. Komt u uit de sluis Roermond, houd dan goed stuurboordwal en anticipeer op het afvarend scheepvaartverkeer in het Lateraalkanaal. 21 Regionale vaarwegbeheerder:

22 4.6 Baarlo Veerhuis SP = NAP Steyl Vergelt d Erp H Klooster Aalsbeek Ondiep Wachtsteiger Bosbeek Dubbele sluizen D27 W160 L1420 V VHF 18 Sluis Belfeld D33 W140 L2600 V Wachtsteiger Huis Oijen Zie BPR Art of voorwoord Ballenlijn bij geopende stuw Oijen 100 Belfeld Maas N271 SP = NAP Legenda verplichte vaarroute aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 99 22

23 4.6 Sluis Belfeld Sluis Belfeld ligt op een druk punt in de Maasroute en is vrijwel identiek aan sluis Sambeek. Sluis Belfeld luistert uit op marifoonkanaal 18, sluis Sambeek op kanaal 22. Ligt u samen met beroepsvaart in de sluiskolk, pas dan op voor het schroefwater. Gebruik tijdens het schutten geen halve steken om de bolder en houd een mes in de buurt voor het geval de lijn onverwachts vast komt te zitten. Voorkom dat u uw schip ophangt aan de trossen. Denk altijd aan de kracht van het water. Zet een extra lijn voorop voordat de beroepsvaart de sluiskolk verlaat. Het schroefwater kan uw voorschip van de sluismuur afdrukken. Een extra tros is veiliger. Deze sluizen hebben geen drijfbolders, zoals de sluizen Maasbracht en Born. U moet dus goed op uw trossen letten, want er ontstaat een groot hoogteverschil tijdens het nivelleren van de sluiskolk. Het is verstandig om een pikhaak bij de hand te houden. Een afvarend schip moet vóór het invaren van het boventoeleidingskanaal van de sluis bij Belfeld zo dicht mogelijk langs de linkeroever varen. Een opvarend schip moet aan het afvarende schip de nodige ruimte laten (BPR art ). Dit houdt in dat als er geen afvarend schip is, het opvarende schip langs de linkeroever kan uitvaren. 23 Regionale vaarwegbeheerder:

24 4.7 Rest. Maas Gerardamolen 2x 148 N271 Invaart ondiep SP Grave = NAP + 76 Vanaf medio 2009 SP Grave = NAP VHF 22 Sluis Sambeek D33 W140 L2600 V Wachtsteiger Dubbele sluis D27 W160 L1420 V Bollenlijn bij geopende stuw Wachtsteiger Sambeekse Uitwatering Zie BPR Art of voorwoord Maas Sambeek SP = NAP Bergkampen Legenda verplichte vaarroute aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 24

25 Foto: Kees Goudriaan 4.7 Sluis Sambeek De sluis Sambeek luistert uit op marifoonkanaal 22 en is vrijwel identiek aan sluis Belfeld. Kijk bij het invaren van de toeleidingskanalen en bij het invaren van de sluis regelmatig goed achterom. Zorg in de sluis aan weerszijden van het schip voor voldoende stootwillen en landvasten en sluit goed aan op de overige schepen in de sluiskolk. Houd voldoende afstand tot de beroepsvaart als u daarmee samen wordt geschut. Het is belangrijk dat u de invaartlichten goed in de gaten blijft houden als u achter de beroepsvaart de sluis invaart. De sluismeester kan namelijk besluiten in verband met de verkeersveiligheid de invaartlichten even op rood/groen te zetten. Dit betekent dat de recreatievaart moet wachten met invaren, omdat de beroepsvaart nog niet goed afgemeerd ligt. Wanneer het licht weer op groen gaat, is het veilig genoeg om de sluiskolk in te varen. Gebruik tijdens het schutten geen halve steken om de bolder en houd een mes in de buurt voor het geval dat de tros vast komt te zitten. Denk bij het verlaten van de sluis aan de watersporters die voor de sluis aan het remmingswerk liggen te wachten. Voorkom hinderlijke golfslag en schade aan andere vaartuigen. Kijk ook nu weer goed achterom. Het kan zijn dat de beroepsvaart uit de tweede sluiskolk ook gaat uitvaren. Over de marifoon kunt u horen hoeveel binnenschepen in de andere kolk worden geschut. Pas eventueel uw vaarsnelheid aan en zorg ervoor dat u zoveel mogelijk stuurboordwal houdt. Anticipeer op de verkeerssituatie en laat duidelijk zien aan het overige scheepvaartverkeer wat u van plan bent. Een afvarend schip moet vóór het invaren van het boventoeleidingskanaal van de sluis bij Sambeek zo dicht mogelijk langs de linkeroever varen. Een opvarend schip moet aan het afvarende schip de nodige ruimte laten (BPR art ). Dit houdt in dat als er geen afvarend schip is, het opvarende schip langs de linkeroever kan uitvaren. 25 Regionale vaarwegbeheerder:

26 D Meerpalen Meldsteiger SP Grave = NAP + 76 Vanaf medio 2009 SP Grave = NAP + 79 VHF Sluis Heumen D38 W160 L2600 Staat meestal open Automatische scheepvaartregeling (medio 2009 keersluis in aanbouw) H85 W160 (medio 2009 H82) D5 Meldsteiger Heumen Meerpalen Molenhoek 1 Maas-Waalkanaal 167 D40 D40 Maas 166 Meetpaal ISO Fabriek H76 W240 (medio 2009 H73) Jachtwerf Jachtwerf Openstaande keersluis Hefdeur H103 (medio 2009 H100) H103 W620 (medio 2009 H100) Mook 165 RV De Drie Provincien WV De Kraaijenbergse Plassen Industriehaven Cuijk D40 D35 H33 W130 Katwijk Heeswijkse Kampen Legenda aanbevolen vaarroute Cuijk kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 26

27 4.8 Knooppunt en sluis Heumen De splitsing van de Maas en het Maas-Waalkanaal bij kmr 166 is een van de drukste punten op de Maas. U hebt hier te maken met beroepsvaart die het kanaal in- en uitvaart, de op- en afvaart op de Maas, de schepen die hier opdraaien en kop voor nemen (een stroomopwaarts varend schip keert om met de stroom mee te gaan varen) en schepen of duwstellen die zich vanaf de splitsing af laten drijven tot de invaart van de industriehaven van Cuijk en de Kraaijenbergse Plassen (kmr 167). Op de Maas staat een stroom van ongeveer 1 km/uur maar bij langdurige regenval in het stroomgebied van de Maas is de stroomsnelheid veel hoger. Afvarend op de Maas met bestemming het Maas-Waalkanaal moet u de rechteroever aanhouden en kunt u zonder problemen het kanaal invaren. Na 1,5 km komt u bij sluis Heumen. Als u afvarend op de Maas bent en de vaart op de Maas wil vervolgen, kunt u, na goed achterom te hebben gekeken, na de spoorbrug van Mook naar de splitsing sturen en de Maas vervolgen. Let op de uitvaart uit het Maas-Waalkanaal. Als u uitvarend uit het kanaal en vervolgens een afvarende koerst kiest, rondt u dan de splitsing ruim in verband met de stroom op de Maas. Opvarend op de Maas moet u goed de linkeroever aanhouden en opletten op de opvarende schepen die het Maas-Waalkanaal invaren. Ze gebruiken bij het draaien veel vermogen, wat veel schroefwater geeft. Opvarend vanuit het kanaal steekt u direct over naar de linkeroever, maar denk om afvarende schepen op de Maas en om de opvarende schepen die het kanaal indraaien. Houd daarbij de stroomsnelheid op de Maas in de gaten. Ook hier geldt: kijk goed om u heen, luister uit op marifoonkanaal 10 en laat zien en horen wat u van plan bent. De sluis Heumen is bereikbaar via marifoonkanaal 22. Deze sluis staat bij normale waterstand open en wordt automatisch bediend. Als u van de Maas komt, staat aan bakboord een detector voor signalering van de sluis. Na de afmeerpalen voor de beroepsvaart staat een paal met daarop een vierkant bord. Zodra de detector u heeft opgemerkt, verschijnt op het bord een knipperende D en op de hoeken knipperende lampen. Mocht u niet zijn opgemerkt, dan kunt aan de trekstang trekken die aan de paal zit waarop het bord is geplaatst. De lichten op de sluis gaan nu naar roodgroen of groen. Roodgroen betekent: wachten! Er zijn schepen aangemeld aan de andere kant van de sluis of er liggen schepen in de sluis. Bij groen mag u invaren. Op het grote aandachtsbord voor de sluis aan bakboord ziet u meer informatie. Voor de sluis over stuurboord is een wachtsteiger voor de pleziervaart. Op de steiger zijn meldknoppen en een praatpaal die in verbinding staan met sluis Weurt. U kunt zich hier aan- en afmelden bij een korte onderbreking van de reis. De situatie op het Maas-Waalkanaal aan de binnenkant komt overeen met de situatie aan de buitenkant. Op het hele complex is videobewaking. 27 Regionale vaarwegbeheerder:

28 Geen doorvaart Nederasselt Van Sasse Gevaar, stuw met waterval VHF Sluis Grave H92 D40 W160 L1420 V26 Ballenlijn bij geopende stuw 175 D21 Scheepswerf WV De Stuw Grave H41 W35 (medio 2009 H38) 174 Maas De Elft Raam Legenda verplichte vaarroute aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 28

29 Foto: Henk van Yren 4.9 Sluis Grave (benedenstrooms) Afvarend uit het toeleidingskanaal houdt u zo veel mogelijk stuurboordwal. Ook opvarend vanaf de Maas het toeleidingskanaal in, houdt u stuurboordwal. Boven de invaart is het toeleidingskanaal naar de stuw. Dit toeleidingskanaal is voor alle vaart verboden voorbij de A.1 borden, die op beide oevers staan. Wanneer de stuw geopend is, wordt de vaarrichting aangegeven door het bord op de benedenpunt bij de ingang van het toeleidingskanaal. De dubbelrode lichten op de stuw zijn dan uit en vervangen door de lichten die behoren bij de doorvaart van een stuw. Een afvarend schip moet vóór het invaren van het boventoeleidingskanaal van de sluis bij Grave zo dicht mogelijk langs de rechteroever varen. Een opvarend schip moet aan het afvarende schip de nodige ruimte laten (BPR art ). Dit houdt in dat als er geen afvarend schip is, het opvarende schip langs de rechteroever kan uitvaren. 29 Regionale vaarwegbeheerder:

30 4.10 Alphen Gevaar! Stuw met waterval Ballenlijn bij geopende stuw 200 Maas thse veer Waterkrachtcentrale 201 ISO4 s Lith 833 VHF 22 Prinses Maximasluizen Oude sluis met hefdeuren D = NAP - 30 W140 L1100 Westzijde H = NAP = boven GHW Oostzijde H70 Noordzijde: nieuwe sluis D = NAP - 40 W180 L2000 V38-40 Fabriek D25-35 Legenda aanbevolen vaarroute Lithoijen kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 30

31 4.10 Sluis Lith Bovenstrooms - Let op: er kan stroom staan op de Maas en de afvarende beroepsvaart heeft ruimte nodig bij de invaart. De wachtplaats voor de recreatievaart om te schutten is aan de kop van de drijvende remming. Beneden de invaart is het toeleidingskanaal naar de stuw. Dit toeleidingskanaal is voor alle scheepvaart verboden voorbij de A.1 borden, die op beide oevers staan. Na deze borden ligt een lijn met gele drijvers, de zogenaamde ballenlijn. Deze lijn mag u nooit passeren! Wanneer de stuw openstaat, is de ballenlijn weggehaald en wordt de vaarrichting aangegeven door het bord op de linkeroever bij de ingang van het toeleidingskanaal. De dubbelrode lichten op de stuw zijn dan uit en vervangen door de lichten die behoren bij de doorvaart van een geopende stuw. Sluis Lith is bereikbaar via marifoonkanaal Regionale vaarwegbeheerder:

32 4.11 Waal OCC Meetpaal ISO4 s 22B ISO4 s 22F ISO4 s 22C 926 ISO4 s 22E OCC 26 N332 ISO4 s 22D OCC 25 Waalzijde Sint Andries Rossum Kanaal van St. Andries VHF D36 Krib onder water D70 Sluis te St. Andries: D40 W140 L1100 Hefbrug Waalzijde H = NAP + 93 geh. NAP Hefsluisdeuren: Waalzijde geh. NAP Maaszijde geh. NAP D150 D17.5 ondiep D90 Maas Maaszijde 209 Alem Alemse veer Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden

33 4.11 Sluis Sint Andries (Maaszijde) Op de Maas staat een stroom van ongeveer 1 km/uur, zowel een eb- als vloedstroom. Het scheepvaartknooppunt is vanuit westelijke richting overzichtelijk, maar vanuit oostelijke richting niet. Komt u vanuit het oosten en wilt u het kanaal in, dan moet u uiterst langzaam varen totdat u goed in het kanaal kan kijken en kan zien of er geen verkeer uitkomt. Vaar de rivier op vanuit het kanaal in oostelijke richting met een ruime bocht. Vaar desnoods eerst iets naar het westen, totdat u de gelegenheid hebt om op te draaien. De beroepsvaart meldt zich bij het in- en uitvaren van het Kanaal van Sint Andries aan de Maaszijde altijd op marifoonkanaal 10. Het advies is om goed uit te luisteren op dit marifoonkanaal. Sluis Sint Andries is bereikbaar op marifoonkanaal 20 en wordt op afstand bediend vanuit de Prinses Maximasluizen te Lith. Sluis Sint Andries (Waalzijde) Door de grote drukte op de Waal en de hoge stroomsnelheden, is het oversteken vanaf Kanaal Sint Andries naar de rechteroever en omgekeerd niet zonder gevaar. Op het scheepvaartknooppunt Waal-Kanaal van Sint Andries is de Waal niet breed en bovendien ligt de kruising in een scherpe bocht van de rivier, beter bekend als de bocht van Sint Andries. Grote oplettendheid is hier vereist. Voor iedere schipper geldt: goed opletten, rondkijken en de marifoon uitluisteren. Zorg dat andere vaarweggebruikers snappen wat u gaat doen, houd koers en geef andere schepen de ruimte. Opvarend van de Waal naar het kanaal geeft de minste problemen. Houd stuurboordwal en vaar het kanaal in met een niet te korte bocht (denk aan de stroom). Wees er wel op bedacht dat afvarende beroepsvaart ook dicht langs de linkeroever komt. Koerst u afvarend van de Waal naar het Kanaal van Sint Andries, vaar dan eerst het kanaal open en blijf heel goed uitkijken in beide richtingen. Steek pas over als u zeker weet dat u de beroepsvaart niet hindert. U kunt het geschikte moment afwachten achter de rode boeien aan de rechteroever en daarna haaks oversteken. Let goed op de stroom. U moet heel alert zijn als u vanaf het kanaal de Waal nadert. In het kanaal kunt u de afvaart op de Waal namelijk niet zien. Wilt u in de opvaart gaan, dan neemt u een zeer korte bocht naar de Waal. Zorg er wel voor dat u kunt terugkeren in het kanaal als de situatie dat vereist. Ga dicht onder de linkeroever opvaren. Let goed op dat uw schip, zodra u op de Waal komt, niet door de stroom gepakt wordt, waardoor u middenin de rivier uitkomt. Wilt u vanuit het kanaal de Waal op in de afvaart, dan is het raadzaam eerst met het verkeer mee te varen dicht langs de linkeroever en bij een goede gelegenheid over te steken naar de rechteroever. U moet heel alert zijn op de beroepsvaart die dicht onder de linkeroever afvaart. Grote duwvaart en coasters blijven altijd stuurboordwal houden; zij zijn verplicht zich te melden bij Varik kmr 923 of Hurwenen kmr 929 (marifoonblokkanaal 68). Wie een marifoon heeft, is verplicht uit te luisteren op marifoonblokkanaal 68, sector Sint Andries. Opvarend van de Waal naar het kanaal geeft de minste problemen. Houd stuurboordwal en vaar het kanaal in met een niet te korte bocht (denk aan de stroom). Wees er wel op bedacht dat afvarende beroepsvaart ook dicht langs de linkeroever vaart. 33 Regionale vaarwegbeheerder:

34 4.12 Pannerden OCC Pannerdenskanaal Beeld ISO4 s 84A 129 OCC 868 CC 5 Waal ISO4 s 84B 868 Kijfwaard 867 OCC 86 Verkeerspost Millingen VHF 10 2x Bijlandskanaal Scheepswerf VV Millingen aan de Rijn Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 34

35 4.12 Pannerdensche Kop De Rijn komt bij Tolkamer (Lobith) ons land binnen, heet daar Bijlandsch Kanaal en splitst zich vervolgens in de Waal en het Pannerdensche Kanaal (kmr 870 t/m 865). Het splitsingspunt heet Pannerdensche Kop. Reglementen op de grote rivieren Op de grote rivieren is het Rijnvaartpolitiereglement (RPR 1995) en/of het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) van toepassing. RPR/BPR van kracht op: BPR van kracht op: - Boven-Rijn - IJssel - Waal - Maas - Pannerdensch Kanaal - Julianakanaal - Neder-Rijn - Maas-Waalkanaal - Lek Aanbevelingen voor het varen op stromende rivieren De Waal is een bijzonder druk bevaren rivier (hoofdtransportas voor de beroepsvaart) en er staat het hele jaar door een aanzienlijke stroming. Kies als het mogelijk is een alternatieve route. Zorg er in ieder geval voor dat u goed zichtbaar bent. Bijvoorbeeld door middel van een vlag, die u zo hoog mogelijk voert. Een goed geplaatste radarreflector maakt u beter waarneembaar op de radarschermen van de beroepsvaart. Ook hier geldt: kijk regelmatig achterom, vaar een duidelijke koers en blijf uit de dode hoek van de binnenvaartschipper. Houd goed stuurboordwal waar dat moet. Overweeg de aanschaf van een marifoon. Deze uitrusting draagt bij aan uw veiligheid. Vaar opvarend (tegen de stroom in) zo dicht mogelijk langs de oever (dus zo veel mogelijk stuurboordwal), of indien noodzakelijk zo dicht mogelijk langs de bakboordwal van het vaarwater. Steek alleen het vaarwater over als dit veilig kan. Kijk goed om u heen ook achterom!- voordat u aan de oversteek begint. Het is beter een geringe afstand aan de andere oever te varen, dan tussen druk scheepvaartverkeer te moeten wachten op een geschikt moment om over te steken. Snelweg De Waal is de snelweg voor de beroepsvaart tussen Rotterdam/Antwerpen en Duitsland en wordt met hoge snelheid bevaren. Door de stroomsnelheid van rond de 5 km/uur kunnen afvarende schepen een snelheid lopen van 25 km/uur. Opvarend minder, maar een snelheid van km/uur is geen uitzondering. Recreatievaartuigen lopen over het algemeen langzamer, afvarend km/uur en opvarend 5-13 km/uur. Dit vaarwater vereist grote oplettendheid. Voor iedere schipper geldt: goed opletten, rondkijken en de marifoon uitluisteren. Zorg dat andere vaarweggebruikers snappen wat u gaat doen, houd koers en geef andere schepen de ruimte. 35 Regionale vaarwegbeheerder:

36 4.13 Oosterhout Verburgtskolk 888 OCC 63 Waaiensteinkolk 887 OCC 64 De Plas D33 Ingang verzand Verkeerspost Nijmegen VHF OCC H332 Meetpaal Electriciteitscentrale Weurt Dubbele schutsluis Oostelijke sluis: D NAP + 30 W160 L2660 hefbrug buitenhoofd H = NAP (H = MR ) geheven H = NAP (H = MR ) Westelijke sluis: D NAP - 1,5 W160 L2620 vaste brug H = NAP (medio 2009 H = NAP + 187) (H = MR ) MR te Weurt = NAP VHF Nijmegen Legenda aanbevolen vaarroute D40 Kanaalhavens kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 36

37 Foto: Hanneke de Boer 4.13 Weurt Aan de westkant van Nijmegen ligt de sluis Weurt in het Maas-Waalkanaal. Even ten noorden van de sluis komt het Maas- Waalkanaal uit in de Waal (het vaarwegdeel Waal kmr 888 t/m 883 Weurt-Nijmegen). De sluis Weurt is te bereiken via marifoonkanaal 18. Op nevenstaande detailkaart staat aangegeven dat u komende vanaf het Maas-Waalkanaal strak stuurboord uit de Waal op kunt varen. Echter, hier vaart de beroepsvaart in de afvaart van de Waal soms kort onder de verkeerde (bakboord) wal. Grote oplettendheid is hier vereist. Voor iedere schipper geldt: goed opletten, rondkijken en uitluisteren op marifoonkanaal 4. De verkeerspost Nijmegen (roepnaam: sector Nijmegen) is bereikbaar via marifoonblokkanaal 4. U moet uitluisteren en inspelen op wat u hoort. Neem bovendien grondregels voor marifoonverkeer in acht. Zie pagina Regionale vaarwegbeheerder:

38 4.14 A15 Kellen H VHF Prins Bernhardsluis: dubbele sluis westelijke sluis: D51 W180 L3500 oostelijke sluis: D51 W240 L2300 Amsterdam-Rijnkanaal H Tiel VHF 69 Verkeerspost Voorhaven WV De Waal OCC 37 Stadshaven D50 Oude veerstoep OCC 36 Waal 915 VV Oude veerstoep OCC 35 Wamel Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 38

39 4.14 Tiel In het vaarwegdeel Waal kmr 915 t/m 911 Tiel Beneden Leeuwen komt het Amsterdam-Rijnkanaal uit in de Waal. Sluis Tiel is bereikbaar via marifoonkanaal 18. Opvarend van de Waal naar het Amsterdam-Rijnkanaal houdt u stuurboordwal (linkeroever), totdat u de gelegenheid hebt haaks over te steken. Let hierbij op de stroom. Afvarend van de Waal naar het Amsterdam-Rijnkanaal houdt u stuurboordwal en draait u kort in. Pas op: beroepsvaart uit de sluis in de opvaart gaat vaak ook vlak onder de rechteroever varen. Bent u vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal in de afvaart, blijf dan vlak aan de rechteroever (denk aan de stroom). Wilt u vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal in de opvaart, wacht dan in de voorhaven totdat u de gelegenheid hebt om haaks over te steken naar de linkeroever. Scheepvaartverkeer afvarend op de Waal dat rechtdoor wil, moet zich melden op marifoonblokkanaal 69 bij kmr 912 (steenfabriek). Wie een marifoon aan boord heeft, is verplicht uit te luisteren op marifoonblokkanaal 69 (post Tiel). Het is altijd raadzaam uw plannen te melden bij de verkeerspost. Recreatievaart uit de haven van Tiel blijft meestal, onder begeleiding van post Tiel op marifoonblokkanaal 69, aan de rechteroever varen om naar het Amsterdam-Rijnkanaal te gaan. Meld dit wel voordat u de haven verlaat. 39 Regionale vaarwegbeheerder:

40 4.15 Legenda aanbevolen vaarroute kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden 40

41 4.15 Zaltbommel Dit is het vaarwegdeel Waal kmr 937 t/m 933 Haaften-Zaltbommel. Hierin ligt de overnachtinghaven van Haaften voor de beroepsvaart, die geen voorzieningen voor de recreatievaart heeft. Zodra u afvarend de Zaltbommelse bruggen bent gepasseerd, ziet u kort na het bunkerstation aan de linkeroever de passantenhaven van Zaltbommel. Opvarend is het de tweede haven aan de linkeroever. Voordat u afvarend de haven binnenvaart, houdt u eerst goed stuurboordwal en vaart u de haven eerst open. U steekt pas over als er voldoende ruimte is om de haven binnen te varen. Als u de haven wilt verlaten en in de afvaart gaat richting Gorinchem, wacht dan tot het scheepvaartverkeer de haven is gepasseerd en u veilig de Waal kunt oversteken naar stuurboordwal. Komt u uit de haven en gaat u in de opvaart, dan neemt u een korte bocht en vervolgt u reis aan stuurboordwal. Maar let op: ongeveer 600 meter bovenstrooms van de haven ligt het bunkerstation. Hier kunnen binnenvaartschepen afmeren en vertrekken. 41 Regionale vaarwegbeheerder:

42 4.16 Nieuwe Haven 880 Niet bij laag water N325 Gelderse IJssel Westervoort OCC Andrej Sacharovbrug H= SP (= NAP in het midden 20 hoger) W920 Neder-Rijn OCC 117 ISO 878 OCC 118 OCC 119 Huissen Huissense Waarden Legenda aanbevolen vaarroute 877 kaart is niet geschikt voor navigatiedoeleinden Looveer (gierpont) Scheepswerf 42

43 4.16 IJsselkop U vaart op de Neder-Rijn vanaf Arnhem en wilt de Gelderse IJssel op. Vaar dan eerst de IJsselkop ruim voorbij, zodat u goed over de Gelderse IJssel kunt kijken (open varen). Zo krijgt u de opvaart die uit de IJssel komt, tijdig in het vizier en kunt u tijdig een passeermanoeuvre inzetten. Algemene informatie grote rivieren In het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) is vastgesteld dat een klein schip zo veel mogelijk de stuurboordzijde van het vaarwater moet varen. Redenen om hiervan af te wijken kunnen onder andere zijn: - Een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer. Bijvoorbeeld het langs de andere zijde van het vaarwater passeren van een druk knooppunt voor een vrije in- en uitvaart. - Het buiten de route van druk scheepvaartverkeer varen. - Niet twee keer de vaarweg hoeven oversteken om een kleine afstand te overbruggen. - Niet onnodig gestopt in het vaarwater liggen wachten tot u kunt oversteken. De grote schepen die elkaar stuurboord op stuurboord ontmoeten (het zogenaamde verkeerde wal varen), tonen een blauw bord en een wit knipperlicht. Hierbij is vastgesteld dat het opvarende schip aangeeft hoe (langs welke kant) het passeren gebeurt. De knooppunten op de Geldersche IJssel worden beschreven in het Knooppuntenboekje Geldersche IJssel, Twentekanalen en kop van Overijssel. 43 Regionale vaarwegbeheerder: