ormingplus Kempen Handleiding bij het organiseren van fietslessen voor volwassenen Leren fietsen

Transcriptie

1 ormingplus Kempen ormingplus Kempen Handleiding bij het organiseren van fietslessen voor volwassenen Leren fietsen

2 Een uitgave van Vormingplus Kempen Samensteller: Christa Truyen Vormgeving en druk: Foto s: en Publicatiedatum: november 2007 ISBN D/2007/11.195/4 Verantwoordelijke uitgever: Martine Coppieters, Otterstraat 109/4, 2300 Turnhout

3 Handleiding bij het organiseren van fietslessen voor volwassenen Leren fietsen

4 Inhoud Stap 1 Even stilstaan. Is dit project iets voor ons? 7 Stap 2 Een projectgroep samenstellen 8 Stap 3 Welke concrete resultaten wil je bereiken? 10 Stap 4 Wie wil je bereiken? Wie mag lesgeven/begeleiden? 13 Wie mag de lessen volgen? 14 Stap 5 Een goede voorbereiding is het halve werk Een stappenplan opstellen 16 Een budget opstellen 25 Een meetplan opstellen 26 Stap 6 Uitvoering 28 Stap 7 Nazorg 32 Stap 8 Met dank aan 37 Adressen wegwijs 39 Organisaties die fietscursussen organiseren voor volwassenen 46 Sociale economieprojecten die fietscursussen organiseren 51 Sociale economieprojecten die fietsen verhuren aan groepen 52 Bijlage 1 Checklist fietsproject 54 Bijlage 2 Contactfiche kandidaat-fietsvrijwilliger 58 Bijlage 3 Contactfiche kandidaat-deelnemer 61 Bijlage 4 Fietsonderdelen 64 Bijlage 5 Opvolgingsschema leren fietsen 65 Bijlage 6 Stuurvaardigheidstest op een afgesloten terrein 67 Bijlage 7 Een fietsdiploma 70 Bijlage 8 De flyer 71

5 Waarom een project leren fietsen? Er zijn nog steeds volwassenen die niet of moeilijk kunnen fietsen. Tot deze groep behoren vooral allochtonen, nieuwkomers, maar ook oudere mensen en jongvolwassen die nooit hebben leren fietsen Kunnen fietsen, heeft nochtans veel voordelen. Je bent minder afhankelijk van je partner of anderen om zelfstandig op stap te gaan. Het verhoogt je tewerkstellingskansen want als je mobieler bent, kan je gemakkelijker en sneller op je werkplaats geraken. En fietsen is niet alleen plezant maar ook gezond én goed voor het milieu. Leren fietsen als volwassene is verre van vanzelfsprekend. Hoe leer je dat? Bij wie kan je terecht? Jouw organisatie kan deze vragen oplossen. Waarom organiseer je zelf geen fietslessen? Deze brochure gaat je daarbij helpen. Ze beschrijft de verschillende stappen die je moet zetten en bevat een heleboel tips om aan de slag te gaan. Inspiratiebron is het project Leren fietsen van Vormingplus Kempen. Die startte in 2006 een fietsproject voor volwassen vrouwen in samenwerking met Prisma, het integratiecentrum van het arrondissement Turnhout, EVA, een organisatie van allochtone vrouwen, en de politie en preventiedienst van de stad Turnhout. Het werd een boeiend verhaal waar leren fietsen belangrijk was, maar waar ook interculturele ontmoetingen een kans kregen en een vrijwilligerswerking floreerde. De organisatie van een fietsproject werd een mooie manier om mee te sleutelen aan de multiculturele dialoog en empowerment. Door bewust allochtonen en autochtonen te betrekken bij de fietslessen werk je onrechtstreeks mee aan de integratie tussen deze twee groepen. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) wil graag goede projecten inzake verkeer en mobiliteit in de rest van Vlaanderen promoten. Vormingplus Kempen had al heel wat ervaringen opgedaan met haar fietsproject. De VSV is ervan overtuigd dat andere organisaties uit deze ervaringen kunnen leren. Ze staat dan ook achter dit initiatief en wil het fietsproject van Turnhout als voorbeeld promoten in de rest van Vlaanderen, zodat ook andere organisaties degelijk onderbouwd aan de slag kunnen als ze een fietscursus voor volwassenen willen organiseren.

6 UIT WELKE STAPPEN BESTAAT HET PROJECT? Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8 Even stilstaan. Is dit project iets voor ons? Een projectgroep samenstellen Welke concrete resultaten wil je bereiken? Wie wil je bereiken? - Lesgevers: wie mag les geven/begeleiden? - Deelnemers: wie mag de lessen volgen? Een goede voorbereiding is het halve werk 1. Een stappenplan opstellen De locatie Het materiaal De lesgevers De deelnemers De concrete activiteiten 2. Een budget opstellen 3. Een meetplan opstellen Uitvoering Nazorg Met dank aan

7 stap 1 Even stilstaan. Is dit project iets voor ons? Denk rustig na over het project. Is dit iets voor je organisatie? Is er enthousiasme voor? Is er vraag naar? Heb je voldoende zicht op de bevolkingsgroepen bij wie de behoefte leeft om te leren fietsen? Kan je er voldoende tijd voor vrijmaken? Zijn er organisaties waarmee je kan samenwerken? Zijn de financiën aanwezig? Zijn de praktische voorwaarden haalbaar? Lees dus het onderstaande stappenplan goed door. Bespreek in welke mate de voorwaarden die in de stappen beschreven staan haalbaar zijn voor jouw organisatie. De checklist in bijlage 1 kan je bij de bespreking helpen.

8 stap 2 Een projectgroep samenstellen Projecten uitvoeren, doe je niet alleen. Ze worden gedragen door meerdere personen of organisaties. Concreet samenwerken met anderen is net één van de leuke kanten aan projecten. Ga dus op zoek naar mensen die mee de kar willen trekken. De samenstelling van je groep is belangrijk. Ideaal gezien wordt het een diverse groep: denkers en doeners, professionals en vrijwilligers, allochtonen en autochtonen Het belangrijkste is dat ze gemotiveerd zijn. De groep moet voor dit project ook niet te groot zijn. De projectgroep bij Vormingplus bestond uit 4 personen: iemand van Vormingplus, Prisma, de politie en preventiedienst van Turnhout en EVA. Tips de lokale politie is vaak erg geïnteresseerd in dit soort van projecten; in elke regio bestaan er organisaties die vertrouwd zijn met het werken met allochtonen. Informeer eens of ze mee willen werken; centra voor basiseducatie; integratiediensten en -centra; allochtonenverenigingen; verenigingen waar armen het woord nemen; federale asielcentra.

9 Maak duidelijke afspraken met alle partners. Goede afspraken maken goede vrienden. Stel een projectleider aan. Er moet iemand zijn die instaat voor de algemene coördinatie. Hij of zij is de stuwende kracht achter het project, stelt de doelstellingen en de timing op en waakt erover dat die gerespecteerd worden. UIT DE PRAKTIJK Vormingplus stond in voor de algemene coördinatie en praktische uitwerking van het project. De politie en preventiedienst was verantwoordelijk voor de module Veilig fietsen in het verkeer en zorgde voor de materialen. Prisma gaf advies over het omgaan met diversiteit en verschillen in de groep. EVA hielp mee met de werving van de deelnemers.

10 stap 3 Welke concrete resultaten wil je bereiken? Elke projectgroep heeft de neiging deze stap over te slaan. Iedereen staat te popelen om er in te vliegen en concrete activiteiten uit te werken. Maar dat moet nog even wachten. Leg met de groep eerst vast welke concrete resultaten je wil bereiken met het project. Het moet voor iedereen duidelijk zijn waar je naar streeft en hoe hoog je de lat legt. Zeker als er met verschillende organisaties samengewerkt wordt, is het belangrijk om op dezelfde lijn te zitten. Door de verwachte resultaten duidelijk te benoemen, maak je de verdere uitwerking van het project ook veel eenvoudiger. Bovendien ga je, als je deze stap overslaat, achteraf nooit goed kunnen evalueren hoe succesvol je project was. Hieronder staan een aantal voorbeelden van criteria waaraan je concrete resultaten kan koppelen. Verwachte resultaten in verband met het project. Bepaal wanneer een project voor jou geslaagd is. Voorbeelden Het aantal deelnemers, het profiel (mannen en/of vrouwen, leeftijd ), aanwezigheidsgraad tijdens de lessen, aantal deelnemers dat na afloop goed kan fietsen. Bepaal ook wat goed fietsen is. Is dat slagen in een stuurvaardigheidstest, zelfstandig kunnen fietsen in een rustige buurt, onder begeleiding kunnen fietsen in een druk centrum? 10

11 Verwachte resultaten in verband met het verloop van de cursus. Hier beschrijf je hoe de deelnemers de cursus beoordelen. Voorbeelden Vinden ze van zichzelf dat ze kunnen fietsen? Kunnen ze fietsen in een rustige buurt of ook in een druk centrum? Zijn ze tevreden over de lesgevers, over de organisatie van de cursus, over het materiaal? Ook voor de lesgevers kan je een aantal criteria benoemen. Voorbeelden Zijn ze tevreden over het verloop van het project (organisatie, begeleiding/ondersteuning van de lesgevers)? Zijn ze zelf tevreden over de prestaties van de cursisten? Hebben ze deugd beleefd aan het lesgeven? Hebben ze veel bijgeleerd? UIT DE PRAKTIJK Voor alle partners was het belangrijk dat alle deelnemers konden fietsen. Niet alleen op een veilig terrein, maar ook in het verkeer. Vooraleer er werd gefietst in het verkeer, moesten de deelnemers slagen in de stuurvaardigheidstest (zie bijlage 6) en de basisverkeersregels kennen. Van bij de start bleek dat het werken met een multiculturele doelgroep extra motiverend was voor de vrijwillige lesgevers. Het samenbrengen van verschillende culturen werd daarom een belangrijke meerwaarde voor Vormingplus. Vormingplus wou met haar project ook ervaring opdoen in het samenwerken met vrijwilligers. Het project was voor Vormingplus geslaagd als alle vrijwilligers achteraf tevreden waren over de begeleiding die ze kregen tijdens het project. Daardoor ging er in het project ook veel aandacht naar de vrijwilligerswerking. 11

12 Vanaf het begin was het duidelijk dat het om een diverse groep zou gaan. Prisma vond het belangrijk om dit project mee op te volgen: (leren) omgaan met diversiteit is immers haar decretale opdracht. Het samenspel tussen vrijwilliger en deelnemer, allochtoon en autochtoon, vrouw en man, jong en al wat ouder, is boeiend en stimulerend, maar mensen zijn hierin soms toch wat onzeker. Veel verschil in de groep, maar alvast één grote gelijkenis die hen samenbracht: niet kunnen fietsen en het dolgraag willen leren. En vanuit deze gelijkenis ongedwongen leren omgaan met elkaars verschil. Een mooie meerwaarde, voor deelnemers en vrijwilligers, om verder fietsend door het leven te gaan. EVA is in het fietsproject gestapt omdat het goed is dat vrouwen mobieler worden. Sommige vrouwen van andere culturen hebben nooit de kans gehad om te leren fietsen omdat dat in hun cultuur niet zo vanzelfsprekend is. Het zijn meestal de vrouwen die de boodschappen doen of de kinderen naar school brengen en daar soms ver voor moeten gaan. Kunnen fietsen geeft hen meer mogelijkheden om werk te vinden of op hun werk te geraken. Je wint aan tijd, het is gezond, goed voor de conditie en plezant. Voor de politie en preventiedienst van Turnhout is het belangrijk dat alle fietsers veilig fietsen in het verkeer. Bovendien was dit project voor de politie een uitgelezen kans om te helpen sleutelen aan het multicultureel verhaal. Het geeft aan de deelnemers de gelegenheid om op een andere manier in contact te komen met de lokale politiediensten. 12

13 stap 4 Wie wil je bereiken? In dit fietsproject zijn er twee groepen die je wil bereiken: de lesgevers die de fietslessen geven én de deelnemers. Lesgevers: wie mag lesgeven/begeleiden? Om de cursus vlot te laten verlopen, bepaal je duidelijk wie je als lesgever wil engageren. Zo voorkom je sneller problemen tijdens de cursus, teleurstellingen bij de lesgever, de deelnemers en jezelf als organisator. Voorbeelden Beschikbare vrije tijd. Mensen moeten zich gedurende een bepaalde periode vaak kunnen vrijmaken. Zo kan je gemakkelijker zorgen voor de continuïteit. Eenzelfde lesgeversteam schept meer vertrouwen bij de deelnemers. Graag werken met een multiculturele groep. Graag fietsen: geen voorwaarde, maar je brengt als lesgever jouw fietsenthousiasme ook over op de deelnemers. Communicatieve, sociale en emotionele vaardigheden. Niet enkel vlot en duidelijk kunnen praten, is van belang. Ook enige sociale en emotionele vaardigheid is nodig als je met mensen werkt. Graag samenwerken. Er wordt immers in teamverband lesgegeven. Leservaring hebben, al of niet in lichamelijke opvoeding, is een pluspunt, maar geen absolute voorwaarde. Geduldig zijn is een mooie eigenschap. Leren fietsen is een langzaam proces. Dus zeker niet geschikt voor ongeduldige karakters. 13

14 Basiskennis van fietsherstelling. Handig als er een ketting van een fiets valt. Is er steeds technische bijstand op het terrein? Dan is deze basiskennis niet zo nodig. Bereid zijn om een opleiding train de trainer/leren fietsen en een introductie in EHBO te volgen (zie Adressen - Wegwijs). De criteria zijn een leidraad voor je kennismakingsgesprekken met de kandidaat-lesgevers. Niet alle criteria zijn even belangrijk. Bepaal daarom ook wat voor jou prioritair is. Zie ook Stap 6. Ik wou mijn andere kijk op de wereld niet alleen bij gesprekken houden, maar daadwerkelijk ook iets doen. Daarom ben ik fietsvrijwilliger geworden. Leo - fietsvrijwilliger Ik wou graag allochtonen beter leren kennen en hen vooral een kans bieden zich te integreren in onze maatschappij en door het fietsen meer mogelijkheden te geven. Het was een stap in het onbekende die me zeer goed beviel. Martine - fietsvrijwilliger Deelnemers: wie mag de lessen volgen? Kies je voor een gemengde groep, mannen of vrouwen? Of exclusief voor vrouwen? Kies je voor deelnemers die in eenzelfde buurt wonen, of heeft dit geen belang? Voorbeelden Mannen en/of enkel vrouwen. Communicatie moet mogelijk zijn tussen lesgever en cursist. Als de deelnemer je niet begrijpt, zijn de fietslessen zinloos. Basiskennis van het Nederlands is een vereiste. Lesgeven in een andere taal of een tolk voorzien, is enkel zinvol als alle deelnemers van eenzelfde taalgroep zijn. Motivatie/noodzakelijkheid. Een sterke motivatie en bereidheid om alle lessen te volgen is zeer belangrijk. Als je één stap/les mist, is het vaak moeilijker om terug in te pikken en loop je achterstand op. Sommige deelnemers willen enkel leren fietsen voor het plezier, maar voor anderen kan het een absolute noodzakelijkheid zijn om een job te krijgen. 14

15 Mogelijkheden om thuis zelf met een fiets te oefenen. Het zou ideaal zijn als de deelnemer een eigen fiets koopt. Als dat financieel niet haalbaar is, kan een fiets lenen van familie of vrienden een tijdelijke oplossing zijn. Woonplaats van de deelnemer. De bereikbaarheid van de cursusplaats kan problemen geven als ze ver van de woonplaats ligt. Goede vervoersmogelijkheden zijn dan belangrijk. Kiezen voor deelnemers van eenzelfde wijk kan een goed criterium zijn als ontmoeting, dialoog en samenwerking op wijkniveau de belangrijkste doelen zijn. Fietslessen worden best in kleine groepjes, maximaal 10 deelnemers, gegeven. Individuele begeleiding is voor het leren fietsen heel belangrijk. Het is mooi meegenomen dat contacten dan vlotter verlopen. Mijn man kan wel fietsen. Hij heeft dat in Afghanistan geleerd. In Afghanistan mogen moslimvrouwen niet fietsen. Dat vind ik niet goed. Naghibah - cursist De cursus was alleen voor vrouwen. Ik vond dat goed. In India krijgen jongens en meisjes ook apart sportlessen en zijn er aparte scholen voor hen. Daljit - cursist UIT DE PRAKTIJK Vormingplus werkte in haar fietsproject alleen met vrouwelijke deelnemers. In sommige culturen hebben vrouwen niet de gewoonte om te leren fietsen. Daarom zullen een aantal vrouwen niet deelnemen in groepen met mannen. Mannelijke lesgevers waren voor hen geen probleem. De cursus was goed om te leren fietsen en om mijn Nederlands te oefenen. Ik heb ook veel gelachen op de cursus. Het was heel plezant. Malika - cursist Basiskennis van de Nederlandse taal was absoluut noodzakelijk om de les te begrijpen, zeker voor de lessen veilig fietsen in het verkeer. De vrijwillige lesgevers waren niet verplicht andere talen te kunnen spreken. De fietscursus was meteen een ideale gelegenheid voor sommige deelnemers om hun Nederlands te oefenen. In de contactfiche kandidaat-deelnemer (zie bijlage 3) vind je nog andere voorwaarden. 15

16 stap 5 Een goede voorbereiding is het halve werk 1 Een stappenplan opstellen Nu iedereen weet waar de reis naar toe gaat, moet de reisroute opgesteld worden. Een stappenplan is daarvoor het ideale instrument. Zo n plan, ook draaiboek genoemd, draait rond één centrale vraag: wie doet wat, waar, wanneer en hoe? Een stappenplan is meer dan de opsomming van alle activiteiten. Er staan afspraken in over: de locatie. Waar vinden de activiteiten plaats? het materiaal. Welk materiaal is nodig? Wie zorgt ervoor? de lesgevers. Hoe vind je vrijwilligers? Welke opleiding krijgen ze? Hoe begeleid je ze? de deelnemers. Hoe vind je de deelnemers? Hoe begeleid je ze? de concrete activiteiten. Wat ga je precies doen? Wanneer? Je bepaalt zelf hoe gedetailleerd je te werk gaat. Het plan is je leidraad doorheen het project, dus het moet in ieder geval praktisch zijn, werkbaar en een goed overzicht geven over het project. 16

17 De locatie Waar vinden de activiteiten plaats? Als je fietslessen wil organiseren, zoek dan eerst naar een geschikte locatie. De locatie moet voor de deelnemers bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. De locatie moet geschikt zijn om te leren fietsen: een ruimte met verharde ondergrond, minimum oppervlakte 20 op 25 meter, effen oppervlakte, goed berijdbaar, weinig of geen hindernissen, geen oneffenheden. De locatie moet bovenal veilig zijn, verkeersvrij, ver van alle mogelijke verkeersdrukte en andere afleidingen. Enige privacy is welkom. Het is niet plezierig om op het dorpsplein, voor het oog van iedereen, te leren fietsen. Ook handig: een fietsenstalling, een plaats in de buurt om te schuilen bij regen, opbergruimte voor persoonlijke spullen en toiletten natuurlijk. En als je na de activiteit vlakbij iets kunt drinken, kan dit de groepsgeest alleen maar bevorderen. Een leslokaal binnen een gebouw, bijv. in een openbare sporthal, is daarom ook een goede keuze. UIT DE PRAKTIJK De lessen Leren fietsen werden op de vrijgemaakte parking van de sporthal in het Stadspark van Turnhout georganiseerd. Pro Velo vzw gaf het advies om een locatie te voorzien waar een zeer lichte helling aanwezig was. Dit vergemakkelijkt het leren fietsen. Eén van de eerste stappen is dat de cursist zijn balans vindt op de fiets. Als je al peddelend vertrekt op een lichte helling, krijg je meteen een klein beetje vaart. Zet nadien je voeten op de pedalen en je bent vertrokken. We leerden fietsen op de parking van de sporthal van het Stadspark van Turnhout. Het was de eerste keer dat ik daar kwam. Het Stadspark is een goede plek om te leren fietsen. Er zijn veel bomen, het is er rustig en er zijn veel paadjes om te fietsen. Daljit - cursist Fietsvaardigheid werd geoefend in het stadspark en in een rustige woonwijk. Als de groep genoeg fietservaring en -vaardigheid had, werd er gefietst in het stadscentrum. In de vergaderlokalen van de sporthal werd de les over de basisverkeersregels gegeven en de evaluatievergaderingen gehouden. 17

18 Het materiaal Welk materiaal is nodig? Wie zorgt er voor? Zorg zelf voor fietsen. Dat is gemakkelijk voor de deelnemers. Zorg voor geschikte fietsen. Technisch en wettelijk moeten ze in orde zijn en gemakkelijk verstelbaar. Verstelbare zadelpennen zijn onmisbaar. Zorg voor voldoende kleine formaten (kinder- en jeugdfietsen). De cursisten moeten, als ze op hun fiets zitten, met hun voeten plat op de grond kunnen. Een aantal reservefietsen bij de hand hebben, is geen overbodige luxe. Denk aan een fietspomp, aangepaste inbussleutels, los gereedschap en fietsherstelgerief. Fluoveiligheidsjasjes met volgnummer zijn nuttig om de lessen gestructureerd, vlot en veilig te laten verlopen. Fietshelmen zijn absoluut geen overbodige luxe, al dragen weinigen zo n helm graag. Naamkaartjes voor deelnemers en lesgevers zijn handig om elkaar snel te leren kennen. Er is materiaal nodig (zoals kegels) voor de oefeningen fietsbehendigheid. Vergeet je EHBO-materiaal niet. Zorg voor iemand die er mee kan werken. Voorzie een verzekering lichamelijke ongevallen voor de deelnemers. Ongevalletjes, meestal wat kneuzingen of schaafwonden, zijn haast niet te vermijden. Iedereen die met vrijwilligers werkt, is verplicht om een verzekering voor hen af te sluiten. Meer informatie over vrijwilligersbepalingen vind je in de adressenlijst. Foto s van de fietslessen kunnen handig zijn als documentatiemateriaal. Ook vele cursisten vinden het leuk als ze een fotootje van zichzelf krijgen. Vraag wel vooraf toestemming. Niet iedereen wil op de foto staan. Oefening baart kunst. Het is voor de deelnemers een enorme stimulans om ook buiten de cursus te blijven oefenen. Ze moeten dan natuurlijk wel over een eigen fiets beschikken. Kan je organisatie hierin een handje helpen? Of een andere organisatie? Dan moet je dit zeker proberen te doen. Tips Hoor eens bij je lokale fietshandelaar of politie. Misschien is er in je buurt een sociale werkplaats die tweedehandsfietsen verkoopt. Of doe een oproep naar tweedehandsfietsen in de lokale pers. Let wel op, de kwaliteit blijft belangrijker dan de prijs! 18

19 Cursisten die een fiets willen kopen (nieuw of tweedehands), laten zich bij de keuze best adviseren door een lesgever. Niet alleen de prijs/kwaliteit is van groot belang, maar vooral ook de vorm en de kadergrootte. Een fiets moet passen zoals een schoen. Een blits model met een recht stuur en veel versnellingen is voor beginnende fietsers meestal niet geschikt. Wie in een comfortabele rijhouding kan fietsen, voelt zich zekerder en zal sneller vorderingen maken. Wij leerden fietsen op hele mooie, kleine fietsen. Dat was veel gemakkelijker dan op een grote. Nagibah - cursist Ik heb op de fietscursus een tweedehandsfiets gekocht. Stevig en van een goed merk. Misschien koop ik later een chique fiets als ik wat geld gespaard heb. Irina - cursist UIT DE PRAKTIJK De preventiedienst van de stad Turnhout zorgde voor gratis fietsen, fluojasjes en wegmarkeringmaterialen. De deelnemers kregen een adressenlijst met fietshandelaren uit de buurt. In samenwerking met het Fietsenatelier, een sociale werkplaats in Mol, organiseerde Vormingplus een fietsenverkoop van tweedehandsfietsen tijdens de lessen en tijdens een bezoek aan het Fietsenatelier. Maak duidelijke afspraken met de cursisten over wie zo n fiets wil kopen en tegen welke prijs. 19

20 De lesgevers Hoe vind je vrijwilligers? Welke opleiding moeten ze krijgen? Hoe begeleid je ze? Werving Als je met vrijwillige lesgevers werkt, moet je die gaan zoeken. Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan: vrijwilligers liggen niet zomaar voor het oprapen. Denk er goed over na. Bepaal eerst naar welk type je precies op zoek bent. Gebruik hiervoor de voorwaarden die je in Stap 4 bepaalde. Beslis dan waar je de vrijwilligers gaat zoeken. Werf je enkel via de leden van je eigen vereniging? Gebruik dan enkel de eigen infokanalen, zoals een ledenblad. Wil je buiten je eigen vereniging vrijwilligers recruteren? Maak dan zo veel en zo ruim mogelijk reclame. Zo maak je het meeste kans dat jouw oproep gelezen of gehoord wordt. Zet de oproep in de lokale pers of het gemeentelijke infoblad. Leg folders op plaatsen waar mensen komen die overdag vrije tijd hebben, bijv. in de sporthal of bij organisaties die cursussen voor volwassenen organiseren. Misschien is er in de regio een vrijwilligerswerking Plan een individueel gesprek met de kandidaten. Dit gesprek is een wederzijdse kennismaking. De kandidaat leert jou, je organisatie en het project kennen en verneemt wat van een vrijwilliger wordt verwacht. Jijzelf leert meer over de kandidaat. Als leidraad voor het gesprek kan je een formulier gebruiken waarbij je zowel administratieve als inhoudelijke gegevens kan noteren (zie bijlage 2 ). Ook als je met lesgevers uit je eigen vereniging werkt, blijft het de moeite om een gesprek te houden. Opleiding, begeleiding en motivatie Volwassenen leren fietsen, is niet hetzelfde als kinderen leren fietsen. Voorzie de nodige tijd om je vrijwilligers een opleiding te geven. Er zijn deskundige organisaties die je hierin kunnen helpen. Het is absoluut aan te raden om gebruik te maken van hun kennis. Adressen vind je achteraan in de brochure. Organiseer ook een les EHBO. Het geeft de lesgevers wat meer vertrouwen in hun taak en belangrijker ze ontmoeten elkaar nog eens en leren elkaar beter kennen. Uitstekend voor het groepsgevoel. Lessen EHBO worden gegeven door het Rode Kruis (zie Adressen- Wegwijs ). Of misschien is er in je buurt een verpleegkundige of dokter die deze les wil geven. 20

21 Plan ruim op tijd een voorbereidingsvergadering. Hier maak je o.a. afspraken over het uurrooster, bespreek je de afsprakennota, schets je het verloop van het project In Stap 6 vind je meer tips voor deze vergadering. We waren samen een fantastische groep, het was vrijwilliger zijn op een heel bijzondere en leerzame manier. Ik heb mij ook altijd ondersteund gevoeld, niet alleen bij de lessen maar ook daarbuiten. Lieve fietsvrijwilliger UIT DE PRAKTIJK We rekenden op minimaal 4 lesgevers per groep van maximaal 10 fietsers. De lesgevers moesten buiten de organisatie gezocht worden. Op korte tijd kregen we een tiental reacties binnen op onze oproep om fietsvrijwilliger te worden. Na de individuele gesprekken engageerden we 6 vrijwilligers voor de cursus. Niet iedereen bleek geschikt of over voldoende tijd te beschikken. De opleiding train-de-trainer/leren fietsen van Pro Velo vzw was absoluut nodig om de lesgevers de knepen van het vak te leren. Ze leerden stap voor stap hoe je volwassenen moet leren fietsen. Dat was moeilijker dan men dacht. Ook de EHBO-les was voor velen een nuttige en aangename opfrisbeurt voor hun EHBO-kennis. 21

22 De deelnemers Hoe vind je deelnemers? Hoe begeleid je ze? Iedereen die regelmatig activiteiten organiseert, weet het: deelnemers komen niet vanzelf. Bij een project als dit, zeker wanneer je allochtonen wil bereiken, is dit nog meer het geval. Wonderformules zijn er jammer genoeg niet. Maar volgende tips kunnen zeker helpen. UIT DE PRAKTIJK Voorzie de nodige tijd om deelnemers te zoeken (zie Stap 6). Zoek hulp bij organisaties die vertrouwd zijn met het werken met allochtonen: centra voor basiseducatie, centra voor volwassenen- Deelnemers vinden, was voor Vormingplus geen probleem. De cursussen waren zeer snel volzet. Voor de werving zorgden de projectpartners Prisma, EVA en het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen. Zij maakten reclame bij hun cliënten, cursisten en leden. Een folder met de basisinfo werd meegegeven aan de geïnteresseerden. Een uitvoerig gesprek werd gehouden met de fietskandidaten. Zij kregen extra info over de lessen én de bereikbaarheid van de cursusplaats. Twee vrijwillige lesgevers werden ingeschakeld bij deze gesprekken. Zo leerden zij elkaar al beter kennen. De mond-tot-mondreclame zorgde ervoor dat tijdens het hele jaar kandidaten informeerden naar de organisatie van een nieuwe fietscursus. onderwijs, integratiediensten en -centra, huizen van het Nederlands, OCMW s, zelforganisaties, Werkwinkels Zij weten veel beter dan wie ook waar je moet zijn. Misschien willen ze zelfs een handje helpen. Zorg voor duidelijke promotiemiddelen. Denk eraan dat niet iedereen even goed Nederlands kan lezen (of zelfs helemaal niet). En vergeet niet dat mond-tot- mondreclame vaak het beste wervingsmiddel is. Organiseer een persoonlijke ontmoeting met alle kandidaten vooraleer je ze definitief als deelnemer inschrijft. Deze manier van werken is tijdsintensief, maar het zorgt ervoor dat de fietscursus de meeste kans op slagen heeft. Tijdens dit gesprek vraag je o.a. naar hun motivatie en kan je hun kennis van de Nederlandse taal toetsen. 22

23 Als je zo n fietscursus volgt, is het belangrijk dat je alle lessen volgt. Als je één les mist, kan je de volgende keer minder goed mee. De cursisten die de meeste lessen hebben gevolgd en veel hebben geoefend, konden nadien het beste fietsen. Naghibah cursist De concrete activiteiten Wat ga je precies doen? Wanneer? Tot slot bepaal je welke activiteiten je organiseert, de concrete inhoud ervan en de timing. Je baseert je hiervoor op Stap 3 waar je hebt vastgelegd welke concrete resultaten je wil bereiken. Welke activiteiten? Wil je de deelnemers de basisvaardigheden van het fietsen leren? Reken dan op minstens 5 samenkomsten. Stelde je ook voorop dat de deelnemers fietsvaardig zijn in het verkeer? Voorzie ook hier minstens 5 lessen voor. Laat de verschillende lessen redelijk kort op elkaar volgen zodat ze er intensief mee bezig zijn. Bijv. 7 lessen in 3 weken. Je kan ook activiteiten organiseren die gekoppeld zijn aan leren fietsen, zoals een basiscursus fietsherstelling of een les over de verkeersregels. Dit laatste is noodzakelijk als je de deelnemers veilig wil leren fietsen in het verkeer. Vraag hiervoor de medewerking van de lokale politie of rijschool. Timing? Laat niet te veel tijd tussen de voorbereidingsvergadering met de lesgevers en de fietslessen. Je leert natuurlijk het best fietsen in ideale weersomstandigheden. Sneeuw, ijzel, koude, regen of hittegolf zijn te vermijden. Bepaal of je de cursus overdag, of in het weekend wil organiseren. Overdag is ideaal voor diegenen die zich gemakkelijk kunnen vrijmaken. Hou dan rekening met het tijdstip van de cursus. Soms moeten kinderen naar school gebracht of opgehaald worden. Het weekend is voor werkende mensen vaak beter, maar dan loopt de lessenreeks over een veel langere periode. Fietslessen tijdens de schoolvakanties trekken soms minder 23

24 deelnemers aan. Als je een kinderoppas voorziet, geef je ook kansen aan deelnemers met kleine kinderen. Een fietssessie duurt maximaal drie uren, pauze inbegrepen. Anders is het te vermoeiend voor de deelnemers. Denk tweemaal na voor je ze laat fietsen in het verkeer! Ze moeten vlot kunnen fietsen. Voorzie zeker voldoende lesgevers: een 1 op 1 begeleiding is vaak geen overbodige luxe. Voorzie een aantal weken of maanden oefenruimte zodat de deelnemers thuis zelf kunnen oefenen vooraleer ze deelnemen aan een cursus Fietsvaardigheid in het verkeer. Tip Als je een module Fietsvaardigheid in het verkeer organiseert, betrek dan de lokale politie. Het is aan te raden om deze dienst sowieso te betrekken bij de projectgroep. UIT DE PRAKTIJK Vormingplus organiseerde de fietslessen overdag. Er waren verschillende modules. In de lente werden de basistechnieken van het fietsen geoefend. In de nazomer gaf de politie en preventiedienst een les over de verkeersregels. Daarna volgde de module Veilig fietsen in het verkeer. In de zomerperiode, tussen de sessies, kon men thuis oefenen. Een basiscursus fietsherstelling gegeven door het Fietsenatelier Mol stond ook open voor mensen die niet deelnamen aan de fietscursus. Het enthousiasme en de motivatie van de deelnemers werkten heel aanstekelijk bij de lesgevers. Eén van hen kwam met het voorstel om zelf een fietstocht te organiseren op het einde van de lessenreeks. 24

25 2 Een budget opstellen Het stappenplan, zeer gedetailleerd of minder, is hoe dan ook al erg concreet. Daarom kan je meteen ook een prijskaartje plakken op het project. Het budget is meestal beperkt, dus dien je goed te bekijken waaraan je je geld besteedt. Elk project kan je zo duur maken als je wil, maar niet zo goedkoop als je zou willen. Er dient altijd een minimum aan geld besteed te worden om goed werk te kunnen afleveren. Tip Stel ook de vraag of je project subsidies kan krijgen. In je gemeente zijn er vast diensten die vernieuwende, sociale of emanciperende initiatieven subsidiëren: de sportraad, milieuraad of cultuurraad, verkeers- of mobiliteitsraad of het OCMW bijvoorbeeld. In het arrondissement Turnhout kan Vormingplus Kempen tussenkomen in de kosten van de opleiding voor vrijwilligers. Misschien is er ook budget beschikbaar vanuit het Verkeersboetefonds. Informeer hiervoor bij de Lokale Politiezone. Voorzie zeker budget voor: opleiding lesgevers Train-de-trainer/Leren fietsen (1 dag) 250 EHBO (1 dagdeel) 100 EHBO-materiaal 20 verzekering deelnemers en vrijwilligers 130 Andere kosten zijn afhankelijk van je mogelijkheden en keuzes: promotiemateriaal kopies en secretariaatsmateriaal fietsen (huren of aankoop) herstellingskosten huur lokalen - catering cursus fietsherstelling UIT DE PRAKTIJK Vormingplus drukte de kosten door zoveel mogelijk met vrijwilligers te werken. Er werd wel geïnvesteerd in een goede opleiding voor deze mensen (zie Stap 4) en zij kregen een vrijwilligersvergoeding. Aan de deelnemers werd inschrijvingsgeld gevraagd. Niet veel (5 euro voor de hele lessenreeks), maar toch iets om hen te stimuleren om aanwezig te zijn. 25

26 3 Een meetplan opstellen Het stappenplan kan en zal in de loop van het project veranderingen ondergaan. Dat is volkomen normaal. Je moet flexibel kunnen omgaan met onverwachte situaties, tegenvallers of meevallers. Kort op de bal spelen en het project van dichtbij volgen, is dus aan te raden. Je kan dit best meteen al voorzien in je stappenplan door er een meetplan in op te nemen. Het meetplan doet niet meer dan de momenten vastleggen waarop je verplicht even stilstaat. Momenten waarop je een tussentijdse evaluatie doorvoert. Je vraagt je af: Zitten we op schema? Gaan we onze resultaten halen? Zo neen: waar moeten we bijsturen? Beschrijf in je meetplan wie deze evaluatie uitvoert, wat er precies geëvalueerd moet worden en wat er precies met de resultaten ervan gebeurt. De laatste stap van het meetplan is natuurlijk de eindevaluatie (zie Stap 7). Spreek ook met je projectpartners af hoe en wanneer je met elkaar contact houdt tijdens de uitvoering van je project. Via vergaderingen, via mail, of telefoon? Enkel bij problemen of ook om elkaar op de hoogte te houden van het verloop van de activiteiten? Denk er tenslotte aan: spreek duidelijk af wie voor wat zorgt tegen wanneer. De projectleider volgt deze afspraken op. Het zal ondertussen duidelijk zijn dat heel deze Stap 5 niet op één vergadering afgerond is. Dat hoeft ook niet. Neem vooral je tijd. Een goede voorbereiding geeft je later alleen maar meer plezier. 26

27 UIT DE PRAKTIJK Bij elke belangrijke stap in het fietsproject werden alle projectpartners via mail op de hoogte gebracht. Ook als er problemen of vragen waren, werd er gecommuniceerd. Na elke les evalueerden de lesgevers kort het verloop van de les en het niveau van de cursisten. Een opvolgingsschema per deelnemer diende als leidraad om het fietsniveau te registreren van de deelnemer (zie bijlage 5). Er werd bepaald hoeveel lesgevers de volgende les nodig waren, wie aan wie les gaf en wat er moest ingeoefend worden bij wie. Na de eerste module Leren fietsen organiseerde de projectleider een evaluatie met alle lesgevers. Hier kwam o.a. aan bod: Is iedereen fietsvaardig genoeg om de module Veilig fietsen in het verkeer te volgen? Als de groep of een aantal ervan niet voldoende fietsvaardig was, werd de lesinhoud aangepast. Hoe zit het met de aanwezigheidsgraad van de deelnemers? De oorzaken van afwezigheid werden besproken en gezocht naar mogelijke oplossingen, bijv. door extra motivatiegesprekken met de deelnemers te organiseren. Werden de praktische afspraken goed opgevolgd? Waar waren er problemen? Hoe oplossen of voorkomen? Hoe was de begeleiding? Waar zijn er lacunes? Hoe verbeteren? Er werd een eindevaluatie gehouden met: de cursisten: hoe hebben zij de cursus ervaren? de lesgevers: bespreking van dezelfde aspecten als bij de tussentijdse evaluatie; de projectpartners. 27

28 stap 6 Uitvoering In deze fase voer je uit wat je tijdens de planning hebt afgesproken. Als je alles goed hebt voorbereid, moet het vanzelf gaan. Hieronder toch nog enkele tips. 1. Gesprekken met de kandidaat-deelnemers en opvolging Overloop gedetailleerd wat er tijdens de activiteiten gaat gebeuren. Bespreek ook de praktische zaken. Vraag hen bijvoorbeeld om geschikte kledij aan te doen (dichte schoenen, smalle broekspijpen, ). In bijlage 3 vind je nog wat items. Hoofdbedoeling van deze contacten is dat de kandidaten op hun gemak gesteld worden, dat ze het gevoel hebben dat ze welkom zijn. Motiveer ze om te komen. Hou in gedachten dat ze vaak een grote drempel moeten overwinnen. Vraag een duidelijk engagement om alle lessen te volgen en op korte termijn een fiets te kopen. Op deze manier voorkom je voortijdig afhaken. Je kan eventueel werken met een waarborg die men terugkrijgt als men alle lessen heeft gevolgd. Als een kandidaat niet voldoet aan de belangrijkste voorwaarden (bijv. geen Nederlands begrijpt of slechts enkele lessen kan volgen), mag je niet aarzelen om hem of haar niet in te schrijven. Motiveer je beslissing goed en probeer de kandidaat te overtuigen om extra inspanningen te doen, bijvoorbeeld door Nederlandse lessen te volgen of op zoek te gaan naar mogelijkheden om steeds aanwezig te zijn. Spreek af hoe hun aanwezigheid tijdens de cursus wordt opgevolgd. Vaak is een telefoontje of sms de dag voor de start van de lessen geen overbodige luxe. 28

29 UIT DE PRAKTIJK Ik heb nooit leren fietsen in Oezbekistan. Ik woonde in een grote stad. Het was daar niet de mode om Stimuleer de deelnemers niet enkel om zelf te te fietsen en het was ook niet nodig. Er was veel oefenen, maar volg dat ook op. Informeer hoe openbaar vervoer: trolleybus, metro, tram. Ik had het gaat, nodig ze uit voor een extra gesprek, ook een auto. Ik wilde nu leren fietsen omdat in organiseer een terugkomdag, een extra oefensessie of een fietstochtje België de meeste mensen een fiets gebruiken. Het is gemakkelijk om naar je werk te fietsen. Ik vind Contact houden en de deelnemers motiveren, het ook heel plezant. Mijn schoonzoon heeft mij is een wezenlijk onderdeel van het project. een tijdje geleden een fiets met drie wielen cadeau gegeven. Dat was plezant, maar nu vond ik dat ik klaar was voor de volgende stap. Namelijk een fiets met 2 wielen! Irina cursist 2. Vergadering met de lesgevers en opvolging Maak een afsprakennota voor elke lesgever waarin de data en regelingen i.v.m. de onkosten of vrijwilligersvergoeding worden vastgelegd. Voorzie per lessenreeks steeds hetzelfde duo. Dit duo is verantwoordelijk voor het inhoudelijk en praktisch verloop van de reeks. Zij zorgen voor de continuïteit, de herkenbaarheid en vertrouwdheid bij de cursisten. Bijkomende lesgevers per les kunnen variëren. Maak een afsprakennota voor elke lesgever waarin de data en regelingen i.v.m. onkosten of vrijwilligersvergoeding vastgelegd worden. Geef duidelijke informatie over het verloop van het project. Bespreek hun taak als lesgever. Naast het lesgeven zijn ze ook verantwoordelijk voor het onthaal van de cursisten, het invullen van de aanwezigheidslijst, de zorg voor het materiaal, de fietsen, EHBO, een korte evaluatie na elke les, de feedback naar de projectleider, de aanwezigheid op de evaluatievergaderingen Zorg voor duidelijke info over wat er moet gebeuren bij een ongeval en welke afspraken met de verzekering zijn gemaakt. Zorg dat de organisatie vlot verloopt. Volg de vrijwilligers van nabij op. Als projectleider ben je best, zeker als je de cursus een eerste keer organiseert, regelmatig aanwezig op de fietscursus. Zo ondervind je zelf hoe de cursus verloopt en kan je snel bijsturen. Informeer regelmatig hoe de lessen zijn geweest. Betrek je lesgevers zo veel mogelijk bij de organisatie. Hou rekening met hun suggesties. Zorg dat ze zich thuis voelen. Vrijwilligerswerk is niet vanzelfsprekend. Waardering krijgen en plezier beleven aan de job zijn belangrijke onderdelen in het project. 29

30 3. De cursus Leren fietsen De meeste deelnemers weten niet wat een goede fiets is. Geef hierover info tijdens de cursus Leren fietsen. Belangrijke elementen zijn: de juiste framehoogte, goed werkende remmen en verlichting, het zadel, accessoires, het gewicht van de fiets. Maak duidelijk dat een kwaliteitsvolle tweedehandsfiets vaak beter is dan een goedkope blinkende nieuwe fiets. Professionele fietsorganisaties kunnen hier tips geven (zie Adressen-Wegwijs ). Besteed ook aandacht aan fietsdiefstalpreventie. De aankoop van een goed fietsslot is geen verloren investering. Als ik op de vergaderingen hoorde hoe de dames op hun tanden moesten bijten had ik alleen maar veel bewondering zowel voor de vrijwilligers die het fietsen aanleerden als voor de dames die het moesten leren. Ze maakten stilaan vorderingen. Ik hoorde allerlei verhalen over evenwicht houden, remmen, vallen, trappen, lachen en vooral volhouden. Chris- EVA - projectpartner 30

31 UIT DE PRAKTIJK Neem voldoende tijd om een fietsproject voor te bereiden. Hou er rekening mee dat ook fietsvaardigheid zijn oefentijd vraagt. Het schema van ons eerste fietsproject zag er zo uit: april augustus: nadenken over het thema: is dit iets voor ons? augustus oktober: zoeken naar samenwerkingspartners oktober december: bespreking van de planning in de projectgroep en het maken van afspraken februari maart: zoeken van vrijwillige lesgevers promotie gesprekken maart mei: opleiding van de lesgevers train-de-trainer/leren fietsen EHBO-les april: zoeken van deelnemers promotie gesprekken mei juni: cursus Leren fietsen (fietsvaardigheid 7 sessies) juni: evaluatie juni augustus: zoeken naar fietsen om thuis te oefenen september: cursus fietsherstelling voor ruim publiek oktober: terugkomdag/oefendag februari: les basisverkeersregels maart: motivatiegesprekken met de cursisten mei juni: cursus Fietsen in het verkeer (verkeersvaardigheid 5 sessies) juni: uitreiking getuigschrift oktober: recreatieve fietstocht 31

32 stap 7 Nazorg Met je project wil je bepaalde zaken bereiken. Je wil iets realiseren. Het is niet meer dan normaal dat je, nu de activiteiten achter de rug zijn, gaat kijken of het gelukt is. Hoe preciezer je hebt omschreven welke resultaten je wil bereiken (zie Stap 3), hoe eenvoudiger deze evaluatie wordt. Denk eerst na over wat je precies wil weten. En wees nadien creatief in het bedenken van evaluatiemethodes. Het moet bij voorkeur een plezant moment zijn. Als er zaken fout zijn gelopen, is het van belang de juiste oorzaken op te sporen. Alleen zo kan je echt leren. Focus niet alleen op negatieve ervaringen, het is minstens zo belangrijk aandacht te besteden aan de successen. 32

33 UIT DE PRAKTIJK Tijdens de eerste fietscursus hadden we de moeilijkheid en de tijd om de deelnemers effectief te leren fietsen erg onderschat. De eindmeet is immers alle deelnemers te leren fietsen. Als we vooraf hadden geweten dat iedereen een eigen leerritme heeft, waren een paar extra vrijwilligers zeker welkom geweest. Het is ook een tijdsintensief project. De tweede fietscursus onderging een aantal fundamentele aanpassingen: meer sessies voor elke module Leren fietsen en Fietsen in het verkeer ; een uitgebreid gesprek met de kandidaatdeelnemers; meer lesgevers per les. Minimum 3, maar meestal waren er 4 lesgevers aanwezig. Zo kon de groep vanaf de eerste les opgesplitst worden volgens ieders fietsniveau en kreeg iedereen les op maat. Vormingplus werkte met 6 vrijwillige lesgevers en 1 agent van de politie en preventiedienst stad Turnhout. Van de 20 deelnemers die de cursussen startten, kregen er 8 een getuigschrift voor de beginnende fietser. Zij waren fietsvaardig genoeg om tijdens de laatste les in het druk stadsverkeer te fietsen. Twaalf deelnemers kochten een eigen fiets. Tien ervan gebruiken hem regelmatig om o.a. boodschappen te doen, naar de Nederlandse les te gaan De aanwezigheidsgraad van de deelnemers was vooral bij de module Fietsen in het verkeer laag. Persoonlijke redenen speelden hierin vaak een rol. Toch is het belangrijk om de deelnemers extra te motiveren om ook deze lessen te volgen, willen zij later vlot en veilig in het verkeer fietsen. 33

34 Naast de resultaten dien je ook het verloop van het project te evalueren. Hoe was de samenwerking binnen de projectgroep, hoe was de communicatie, de vergaderingen,? Ook de antwoorden op deze vragen kunnen een grote hulp zijn bij toekomstige projecten. Een logisch gevolg hiervan is dat je evalueert met alle betrokkenen. In dit geval zijn dat: de partners waarmee je hebt samengewerkt, je vrijwilligers én je deelnemers. Iedere groep zal je bruikbare informatie kunnen aanleveren. UIT DE PRAKTIJK De deelnemers kenden onvoldoende Nederlands om schriftelijke vragen te beantwoorden. Daarom evalueerden zij de cursus na de laatste les tijdens een groepsgesprek. De projectleider begeleidde het gesprek aan de hand van een vragenlijst. Tips Kies het juiste tijdstip voor je evaluatie. Wacht niet te lang na de laatste les. Hoe langer je wacht, hoe minder fris alles in het geheugen zit. Evalueer het liefst individueel. In groep is men geneigd om sociaal aanvaardbare antwoorden te geven. Als dat niet kan, evalueer dan in kleine groepjes van 3 tot 4 personen. Het is best dat enkel de projectleider aanwezig is bij de evaluatie, zodat de deelnemers vrijer kunnen spreken. Ook bij mondelinge evaluaties kan de te lage kennis van het Nederlands problemen opleveren. Hou hierbij rekening bij het opstellen van je vragen. De manier waarop je evalueert kan allerlei vormen aannemen. Vragenlijsten, individuele gesprekken of vergaderingen zijn bekende voorbeelden. Probeer een vorm te zoeken die alle betrokkenen het best ligt en die de meest betrouwbare informatie oplevert. Welke vorm je ook kiest, het is van belang dat er iets van op papier komt. 34

35 Ik vond het plezant om in groep en met de verschillende culturen les te volgen. Verschillende kende ik van de cursus Nederlands bij Basiseducatie. Ik was blij dat we samen konden leren fietsen. Ook in Kameroen mochten alleen mannen en jongens fietsen. In Kameroen wordt de taxi veel gebruikt om ergens naar toe te gaan. Maar toch zouden vrouwen ook moeten kunnen fietsen. Als ik terug naar Kameroen zou gaan, zou ik tegen de vrouwen zeggen dat ze moeten leren fietsen. Het is gemakkelijk om boodschappen te doen of gewoon voor het plezier. Als ik geld had, zou ik heel veel fietsen kopen en in Kameroen fietscursussen organiseren voor vrouwen. Martha - cursist UIT DE PRAKTIJK Wat we leerden uit het fietsproject Leren fietsen is voor volwassenen moeilijker dan je denkt en daarom tijdsintensief. Een opleiding train-de-trainer /leren fietsen voor de lesgevers is noodzakelijk. Besteed voldoende aandacht aan je communicatie en Nederlandse taal als de deelnemers deze niet vlot beheersen. Persoonlijke contacten en begeleiding van de deelnemers is heel belangrijk voor hun motivatie. Speel kort op de bal, pas de cursus aan naargelang de omstandigheden. Focus niet alleen op het eindresultaat leren fietsen, maar kijk ook naar wat de deelnemers, de lesgevers en de organisatoren tijdens het project hebben geleerd. 35

36 Ik heb veel geleerd van deze groep allochtone vrouwen. Het zijn stuk voor stuk moedige en sterke vrouwen. Op volwassen leeftijd leren fietsen, is niet makkelijk en toch bleven een aantal dames oefenen en gaven niet op. De taal was ook een barrière. Tijdens de eerste lessen was het wat zoeken voor mij om op de juiste golflengte te komen maar al snel voelde ik wel aan dat het klikte. We begrepen elkaar met halve woorden en gebaren. Zou vrouwelijke intuïtie dan toch bestaan? Ze waren ook heel dankbaar naar mij en de andere fietsvrijwilligers. Een fantastische ervaring! Ik heb zo mijn blikveld een stuk kunnen verruimen en ik heb kunnen kennis maken met andere culturen en gebruiken. Ik heb genoten van de vriendschap en solidariteit die er was in de hele groep. Greet - fietsvrijwilliger Deze cursus heeft overigens nog eens aangetoond dat leren fietsen een bijzonder waardevol project kan zijn omdat het er werkelijk toe bijdraagt dat migrantenvrouwen zich via deze weg nog vlotter maatschappelijk integreren. In vergelijking met andere verkeersprojecten leveren de gemiddelde punten van onze cursisten misschien wel geen vermelding van uitmuntendheid op. t Is evenwel mooi meegenomen dat er onmiskenbaar gescoord werd op het vlak van integratie, ook al valt die verdienste niet in een droog rapportcijfer uit te drukken. Chapeau voor de dames die de fietscursus met volharding en enthousiasme tot een goed einde hebben gebracht. Ik mocht mee genieten van de ingehouden fierheid waarmee ze al trappend Turnhout-city trotseerden en onderweg bijval kregen van omstanders op de stoep. Het was een vorm van wederzijdse appreciatie en dat is nodig. Bart - politie en preventiedienst Turnhout - projectpartner 36

37 stap 8 Met dank aan Een gouden regel: de motivatie van mensen om aan een project mee te werken, is sterk afhankelijk van de manier waarop een vorig project is afgerond. Zorg er dus voor dat alle betrokkenen een goed gevoel overhouden aan het project. Dit doe je in de laatste stap. Opnieuw dien je hier te zoeken naar de beste methode. Een traktatie voor de deelnemers na de laatste bijeenkomst, een getuigschrift, Laat je creativiteit maar werken. Vergeet niet dat alle betrokkenen aandacht verdienen: deelnemers, vrijwilligers, het projectteam, maar misschien ook anderen die je op een of andere manier hebben geholpen. Twee weken geleden mocht ik mee naar de diploma-uitreiking van de fietsers. We fietsten met z n allen nog een paar rondjes door het stadspark. En fietsen konden ze. De dames zaten allemaal fier in het zadel. Ik vind het zeker de moeite om door te gaan met dit project. Er zijn weeral andere dames die me vroegen wanneer dit nog eens doorgaat. Proficiat voor alle dames die leerden fietsen, dank aan de vrijwilligers en Bart die dit in praktijk brachten Chris - EVA - projectpartner 37

38 Veel succes ermee! Nog vragen? Graag nog wat meer info? Hulp nodig? Organisaties uit het arrondissement Kempen ondersteunen wij ook financieel. Contacteer hiervoor Vormingplus Kempen. Laat het ons sowieso weten als je een fietsproject wil opstarten. Zo weten wij of ons project inspirerend heeft gewerkt. 38

39 Adressen - Wegwijs Fietsproject Leren fietsen - Turnhout Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen Otterstraat 109, bus Turnhout Tel: Fax: marthe.rombouts@basiseducatie.be - Contactpersoon: Marthe Rombouts Het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen is één van de 29 centra voor basiseducatie die in Vlaanderen onderwijs verstrekken aan laaggeschoolde volwassenen. Politie Regio Turnhout Preventie en educatie Grote Markt Turnhout Tel: Fax: bart.geuens@turnhout.be - Contactpersoon: Bart Geuens De preventiedienst van Turnhout wil strafbare feiten in Turnhout voorkomen. Binnen haar werking komen de volgende projecten aan bod: drugpreventie, preventie van winkelcriminaliteit, stadswacht, werkstraffen, sociale veiligheid sportcomplexen, beveiligingspremies, fietsen merken, verkeerseducatie voor het basis- en secundair onderwijs en voor volwassenen. Prisma - Turnhout Sint-Antoniusstraat Turnhout Tel: Fax: infoturnhout@prismavzw.be - Contactpersoon: Griet Gys Prisma is erkend om het Vlaamse diversiteitsbeleid in de provincie Antwerpen (zonder de stad) vorm te geven. Prisma is een professionele partner die u begeleidt op maat van uw specifieke situatie en organisatie. Daarvoor beschikt Prisma over twee afdelingen die elk een ander facet van het diversiteitsbeleid op zich nemen: het onthaalbureau en het diversiteitscentrum. 39