Cursus Brandbestrijding en hulpverlening Kenniscentrum Binnenlandse Zaken. verschillende soorten ladders (schuif- en steekladder)

Transcriptie

1 Lesonderwerp Handladders Referentie oefenkaarten 102-C Doelgroep Leerdoelen Brandweermannen 1.Cursist kent de algemenen veiligheidsmaatregelen bij gebruik van handladders. 2.Cursist weet op welke manier een ladder te vertransporteren. 3.Cursist kan een ladder op een juiste manier opstellen. 4.Cursist kan een ladder op een veilige manier bestijgen 5.Cursist kent de onderhoudsvoorschriften van een ladder Referentie literatuur Cursus Brandbestrijding en hulpverlening Kenniscentrum Binnenlandse Zaken Benodigde middelen Praktijk: Tijdsduur Theorie: ppt. Ladders verschillende soorten ladders (schuif- en steekladder) 2 uur Versie:28/01/2015 1

2 Inleiding Jaarlijks gebeuren in België bijna 4500 ongevallen met ladders en trappen. Dit is zowat 14% van alle geregistreerde ongevallen. In de bouwnijverheid is bijna één ongeval op drie het gevolg van een val van een trap of een trapladder. Binnen de brandweerorganisatie zijn dergelijke cijfers niet bekendgemaakt of niet verkrijgbaar. Werken op een ladder Ladders zijn eigenlijk alleen bedoeld om een hoogteverschil te overbruggen. Niettemin kunnen en mogen ladders ook gebruikt worden om werken van korte duur uit te voeren of als de inzet van een veiliger arbeidsmiddel, vanwege operationele, technisch of economische redenen niet mogelijk is. Het nieuwe Koninklijk Besluit (KB ) in verband met arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte omschrijft echter niet precies wat werken van korte duur zijn. Hier moeten zeker de wilde verhalen worden tegengesproken dat het voortaan verboden is om op ladders te werken. Deze nieuwe reglementering, die de omzetting is van een Europese richtlijn (2001/45/EG van ), hanteert één centrale stelregel: de keuze voor een bepaald arbeidsmiddel voor het werken op hoogte moet gemaakt worden aan de hand van een risicoanalyse. M.a.w. noch de Europese richtlijn, noch de nieuwe regelgeving stellen dat het werken op ladders verboden is. In de Nederlandse Arbo-wetgeving zijn ze heel wat duidelijker omtrent het werken op ladders. - Als de inzet van een veiliger arbeidsmiddel, vanwege operationele, technisch of economische redenen niet mogelijk is. - De stahoogte minder dan 7,5 meter is. - De statijd minder dan 4 uur bedraagt. - Geen zeer grote krachtsinspanningen plaats vinden. - Niet meer dan 1 armlengte zijdelings gereikt wordt. Versie:28/01/2015 2

3 Het Nieuwe Koninklijk besluit geeft geen concrete aanwijzingen over de manier waarop de risicoanalyse moet worden uitgevoerd. Wel is het duidelijk dat in deze risicoanalyse onder andere rekening moet worden gehouden met volgende parameters: - De hoogte waarop de werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. - De tijdsduur van de werkzaamheden. - De plaats waar de ladder wordt opgesteld (op een voetpad, dicht bij de openbare weg,...) - De aard van de werkzaamheden. Indien er gebruik moet worden gemaakt van aangedreven handgereedschappen (boormachine, slijpschijf,...) is een ladder zeker niet het aangewezen arbeidsmiddel. - De weersomstandigheden (windsnelheid,...) Ook het gebruik van hangladders wordt nog toegestaan door de nieuwe regelgeving. Wel wordt gesteld dat hangladders stevig moeten worden vastgemaakt zodat ze niet kunnen verschuiven. Ongevallen met ladders zijn meestal te wijten aan twee oorzaken: het gebruik van een slechte ladder of van een ladder die niet aangepast is aan het werk. Een degelijke ladder bestaat uit materiaal dat aangepast is aan het werk (aluminium, hout, kunststof) en heeft stevige ladderbomen en sporten. De afstand tussen de sporten bedraagt 20 tot 30cm. en is dezelfde over de gehele lengte van de ladder. Voor het overige moet de ladder minstens 30 cm. breed zijn. Versie:28/01/2015 3

4 2. Soorten ladders De meeste ladders gebruikt in brandweermiddens zijn ladders die niet voldoen aan de norm EN1147. Doch de laatste tijd komt daarin stilaan verandering. Deze norm stelt enkel eisen rond constructie van een ladder en wijze van verankering bij een schuifladder. Het belangrijkste verschil zit hem in het feit dat een gewone ladder mag betreden worden door 1 persoon, een redding ladder echter mag een belasting hebben van 2 tot zelfs 3 personen. Hierna geven wij een korte opsomming van de ladders die gebruikt worden bij de brandweer. Deze lijst is echter niet volledig. - Telescopische ladder (fig.1) - Opsteekladder: 2,3 en zelfs 4-delig (fig.2) - Optrekladder: meestal 2, soms 3 delig (fig.3) - Haakladder (fig.4) Versie:28/01/2015 4

5 3. Dragen van ladders Bij het vervoer van een ladder over de openbare weg is de verkeersreglementering van toepassing. Draag een ladder (+25kg.) nooit alleen. Indien je alleen bent moet je voldoende vrij zicht hebben zodat niemand kan verwond worden. Een ladder wordt daarom zo gedragen dat ze aan de voorzijde minstens 2m. boven de grond reikt. Pas op bij deuropeningen en hoeken, voor leidingen en verlichtingsarmaturen. Twee personen die een ladder dragen nemen deze steeds zo dicht mogelijk bij de uiteinden vast. 4. Opstelling van een ladder 4.1. Rechtzetten van een ladder: In de meeste naslagwerken binnen de brandweer wordt gesproken over het evenwijdig leggen van de ladder met het gebouw of object die bereikt moet worden. Deze regel zal zoveel als mogelijk worden toegepast. Zorg steeds voor een stevige en effen ondergrond, plaats eventueel een brede plank onder de ladder en zet de ladder midden op de plank. Vraag hulp aan een collega of een andere persoon bij het rechtzetten van zware ladders. Doe dit eveneens bij veel wind. Versie:28/01/2015 5

6 4.2. Opstellingshoek: Het evenwicht van een ladder hangt grotendeels af van de opstellingshoek. Bij een te verticale stand bestaat het risico dat ze achterover valt of zijwaarts wegglijdt. Een te horizontale opgestelde ladder daarentegen gaat gemakkelijk onderuit glijden of zal vlugger breken. In de praktijk moet de opstellingshoek, dit is de hoek tussen de ladder en de bodem waarop de ladder staat, tussen 68 en 75 liggen. Er bestaan twee eenvoudige methoden om de juiste opstellingshoek van een ladder te controleren. Eerste methode: Een persoon gaat zijdelings tegen de ladder staan met het scheenbeen tegen de onderste sport. Indien de ladder correct opgesteld is, moet hij met de elleboog de ladderboom kunnen raken wanneer hij de arm buigt. Tweede methode: Een persoon plaatst zich met het aangezicht naar de ladder en zet de tippen van zijn schoenen tegen de ladderbomen. Bij een correcte opstelling kan hij met gestrekte arm de sporthoogte op armhoogte vastnemen. Versie:28/01/2015 6

7 Een goede opstellingshoek is geen afdoende garantie voor de stabiliteit van een ladder. De stevigheid van de bodem waarop de ladder staat, de wrijvingscoëfficiënt tussen het steunpunt van de ladder en het element waartegen ze aanleunt, zijn andere belangrijke bepalende factoren voor de stabiliteit. Een ladder bovenaan vastmaken is uiteraard de beste manier om de stabiliteit te garanderen. De Belgische wet (ARAB art43 bis.) verplicht dit trouwens voor ladders van meer dan 25 sporten. Versie:28/01/2015 7

8 4.3. gebruikshoogte: De nieuwe reglementering bepaalt geen maximale gebruikshoogte voor een ladder. Daarentegen wordt er wel duidelijk vermeld dat de ladder voldoende boven het te betreden werkplatform moet uitsteken. Met het nieuwe K.B. wordt het art. 43bis. Opgeheven. Dit houdt in dat er geen wettelijke verplichting meer is om een ladder minstens één meter boven het toegangsniveau te laten uitsteken. De gebruiker moet wel kunnen aantonen waarom hij oordeelt dat een ladder voldoende boven het werkplatform uitsteekt. Derhalve kan het criterium van één meter nog altijd als een goede leidraad worden beschouwd contact met de ondergrond: De ondergrond waarop een ladder opgesteld wordt, kan verstevigd worden door gebruik te maken van een bodemplank. Hierdoor worden de krachten van de ladder overgebracht op een veel groter oppervlak waardoor het wegzakken verhinderd wordt. Het plaatsen van ladders op gladde betonvloeren kan aanleiding geven tot zware ongevallen, doordat de ladder gemakkelijk kan wegglijden. Zelfs wanneer de ladder voorzien is van ladderschoenen. Ladderbewaking zal steeds nodig zijn. Voor werken op een niet horizontale of ongelijke ondergrond bestaan er hulpstukken. Dit is soms ook het geval voor plaatsen waar het moeilijk is om een ladder te plaatsen, zoals op de hoek van een gebouw. Voor specifieke laddertypen kunnen bijkomende eisen worden opgelegd. Gelieve daarvoor steeds de gebruikshandleiding van uw ladderleverancier te raadplegen. Versie:28/01/2015 8

9 4.5. Betreden van ladders: Gebruik ladders enkel en alleen waarvoor ze ontworpen zijn. Draag veiligheid schoenen met antislipzolen, vermijd modder, olie, vet en sneeuw op de schoenzolen. Beklim geen natte houten ladders. Gebruik een ladder nooit horizontaal. Enkel redding ladders mogen met twee tegelijk beklommen worden. Neem alleen licht materiaal of gereedschap mee en draag het steeds in een tas. Hou steeds het aangezicht naar de ladder gekeerd, zowel bij het klimmen als het dalen. Omsluit de sport volledig met de hand en zorg steeds voor een dubbele steun: verplaats de rechterhand gelijktijdig met het linkerbeen en de linkerhand samen met het rechterbeen. Hou bij het werken steeds een hand vrij om je vast te houden: indien dit onmogelijk is moet het werkvlak zich juist naast de ladderbomen bevinden. Nog enkele tips: - Laat een ladder nooit tegen een venster rusten: het kan opengaan of het glas kan breken - Ga, bij gebruik van een dubbele ladder, nooit schrijlings over de top van de ladder staan. - Hijs groot gereedschap of materiaal op met een touw. - Sluit een deur af of blokkeer de doorgang als u een ladder voor een deur moet plaatsen. - Plaats metalen ladders of trappen nooit in de buurt van onder spanning niet geïsoleerde, onder spanning staande elektrische delen, houdt minimaal een afstand van twee meter aan of gebruik een geïsoleerde ladder (hout/ kunststof). - Uit veiligheidsoverwegingen voor het publiek, met name kinderen, mogen ladders niet onbeheerd worden achtergelaten. Versie:28/01/2015 9

10 5. Onderhoud van ladders Je kan een zeer degelijke ladder kopen, maar de kwaliteit ervan kan ( en zal) verminderen door de slijtage. Regelmatig nazicht en degelijk onderhoud van een ladder zijn dus essentieel. De Belgische Wet stelt overigens uitdrukkelijk dat ladders minstens zesmaandelijks gecontroleerd moeten worden door een bevoegd persoon. Een externe dienst voor technische controle komt best jaarlijks de ladders keuren. Een kort overzicht van een aantal specifieke eisen: - Houten ladders mogen volgens de wet niet geschilderd worden. Op die manier kan je gebreken verdoezelen. Deze ladders mag je wel oliën of vernissen. - Als je houten ladders horizontaal opbergt, kan je best de onderste ladderboom op drie muurhaken laten rusten, terwijl de bovenste aan één haak hangt. - Aluminium ladders kunnen corroderen onder invloed van scheikundige producten. - De antislipgroeven in de sporten zijn meestal zo klein dat ze vlug glad worden door vuilophoping. Besteed ook hieraan de nodige aandacht bij het onderhoud. Versie:28/01/