Klinisch Redeneren. Leereenheid. Verpleegkundige Vervolgopleidingen

Transcriptie

1 Klinisch Redeneren Leereenheid Verpleegkundige Vervolgopleidingen Juni 2017

2 Leereenheid Klinisch Redeneren VUmc Amstel Academie De Boelelaan HV Amsterdam Juni

3 Klinisch Redeneren Inhoudsopgave Leereenheid 1 Verantwoording 4 2 Leerdoelen 5 3 Overzicht van de leereenheid in schema 6 4 Overzicht CanMEDsgebieden en competenties in schema 7 5 Uitwerking van de leeractiviteiten 9 6 Bijlagen 45 3

4 Leereenheid 1 Verantwoording Binnen deze leereenheid staat het Klinisch redeneren centraal. Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek, ProActive Nursing 1, ontwikkeld. Klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd en volledig de gevolgen van een ziekte in kaart te brengen en u een goede methodische basis voor uw klinische professionaliteit te geven. De zes stappen van het klinisch redeneren zullen u worden aangeleerd binnen deze leereenheid en zijn bedoeld om toegepast te worden in de zogenaamde patiëntgebonden beroepssituaties. De basis voor het klinisch redeneren is uw kennis van de anatomie en fysiologie van de verschillende zorgthema s, die verpleegkundigen bewaken zoals bijvoorbeeld de Ademhaling, Circulatie, Bloedwaarden en Urogenitale functies. Deze kennis wordt opgefrist binnen de leeractiviteiten. Met het werkboek en patiëntbesprekingen wordt u in staat gesteld om te oefenen in het uitwerken van patiëntgebonden beroepssituaties met de methodiek ProActive Nursing: klinisch redeneren in 6 stappen. Relatie met competentiegericht opleiden In uw toekomstige specialisatie is niet alleen belangrijk zo te handelen dat de patiëntveiligheid gewaarborgd blijft belangrijk, maar ook dat u uw handelen kunt verantwoorden. Tijdens de lesdagen krijgt u de tijd en de gelegenheid om na te denken over authentieke beroepssituaties, zodat u in de kliniek uw handelen kunt sturen. Het verantwoorden is opgenomen in onze definitie van competentie: Een competentie of bekwaamheid betreft het vermogen om op basis van aanwezige kennis, vaardigheden en houdingen adequaat te handelen in authentieke beroepssituaties en het vermogen om keuzes en beslissingen die tijdens dat handelen gemaakt worden te kunnen verantwoorden en er op te kunnen reflecteren. De leeractiviteiten zijn gericht op kennis verwerven, kennis verwerken en kennis toepassen. U leert het gebruik van methodiek en systematiek, opdat u uw handelen in uw dagelijkse praktijk op een professionele manier kunt verantwoorden. Om al gedurende de theoriecomponent de diverse geleerde zaken te integreren, worden beroepssituaties aangeboden in de vorm van casuïstiek, waarbij u de methodiek en systematiek leert toepassen. Het klinisch redeneren loopt als een rode draad door uw opleiding. 1 ProActive Nursing:klinische redeneren in zes stappen, M. Bakker e.a. Boom Lemma uitgevers Den Haag

5 2 Leerdoelen Het leerproces in deze leereenheid is erop gericht om uw kennis met betrekking tot de zorgthema s op te frissen/te verdiepen. Voor uw vervolgopleiding staat in het lesrooster op Canvas, welke zorgthema s aan de orde komen. U maakt kennis met de klinische aandachtspunten en parametrie en oefent met de toepassing daarvan binnen het klinisch redeneren in zes stappen. Leerdoelen U kunt in patiëntgebonden beroepssituaties zowel schriftelijk als mondeling: 1. het klinisch beeld weergeven en beredeneren waarin de volgende aspecten worden betrokken: - relevante achtergrond informatie; - mogelijke oorzaken; - urgentie triage; 2. bij de geprioriteerde zorgthema s de problematiek, in onderling verband, beredeneren op: - somatisch gebied; - psychosociaal gebied (SCEGS); - sociaal maatschappelijk gebied; 3. het benodigd aanvullend onderzoek beredeneren om een ziekte en/of gevolgen van een aandoening aan te tonen, waarin de volgende aspecten worden benoemd: - noodzaak en vraagstelling onderzoek; - verwachtingen en urgentie uitkomsten onderzoek; 4. de aanpak van de problematiek beredeneren vanuit klinische overwegingen, kennis uit wetenschappelijke literatuur, wetgeving en ethiek, religie en behandelingscodes, waarin de volgende aspecten worden betrokken: - type en volgorde van behandeling; - wijze van bewaking en begeleiding; - consultatie van andere hulpverleners/disciplines; 5. het klinisch verloop van de ziekte en het zorgproces, de prognose, complicaties die op kunnen treden en de risico s van de behandeling op de korte en lange termijn beredeneren; 6. een nabeschouwing/reflectie geven op: - patiëntveiligheid; - kwaliteit van de beroepsuitoefening; - eventuele ethische dilemma s; - op uw functioneren in de zorgsituatie en daarbij betrokken samenwerkingsverbanden; - ontwikkeling competenties en kennisbasis. 5

6 Leereenheid 3 Overzicht van de leereenheid in schema Leeractiviteit werkvorm zelfstudie 1. Introductie klinisch redeneren college 2. Introductie werkboek, peerreview en werkcollege responsiecollege 3. Introductie patiëntbespreking werkcollege 4. Zorgthema 1: Mentale functies college 5. Zorgthema 2: Sensorische functies en pijn college 6. Zorgthema 3: Stem en Spraak college 7. Zorgthema 4: Ademhaling college 8. Zorgthema 5: Circulatie college 9. Zorgthema 6: Zuurstofvoorziening van het college hart 10. Zorgthema 7: Urogenitale functies college 11. Zorgthema 8: Spijsverteringsfuncties college 12. Zorgthema 9: Huid en afweerfuncties college 13. Zorgthema 10: Bloedwaarden college 14. Zorgthema 11: Neurologische functies college 15. Zorgthema 12: Bewegingsapparaat college 16. Zorgthema 13: Thermoregulatiesysteem college 17. Zorgthema 14: Hormonaal stelsel college 18. Zorgthema 15: Activiteiten en participatie college 19. Werkboek werkcollege 20. Peerreview bijeenkomst werkcollege 21. Responsiecollege werkcollege 22. Formatieve patiëntbespreking toets 23. Summatieve patiëntbespreking toets 24. Evaluatie leereenheid evaluatie SBU totaal contact uur totale SBU zie Canvas voor de leeractiviteiten en zelfstudie binnen uw opleiding 6

7 4 Overzicht CanMEDsgebieden en competenties in schema CanMEDs gebied en competenties Vakinhoudelijk handelen 1a U verleent zorg in complexe situaties in verschillende settings. 1c. U onderbouwt met behulp van klinisch redeneren de zorg. Leeractiviteiten 1 tot en met 19 Competenties waar aan gewerkt wordt (a, b, etc. van betreffende CM gebied) 1 ac 11 ac 21 ac 2 ac 12 ac 22 ac 3 ac 13 ac 23 ac 4 ac 14 ac 5 ac 15 ac 6 ac 16 ac 7 ac 17 ac 8 ac 18 ac 9 ac 19 ac 10 ac 20 ac Communicatie 2b. U geeft informatie, voorlichting, GVO en advies aan individuen en groepen. 2c. U zorgt voor een optimale informatieuitwisseling met patiënt, relaties van de patiënt en medewerkers. 1 b 11 c 21 c 2 c 12 c 22 bc 3 c 13 c 23 bc 4 c 14 c 5 c 15 c 6 c 16 c 7 c 17 c 8 c 18 c 9 c 19 c 10 c 20 c Samenwerking 3a. U werkt effectief samen met alle betrokkenen. 3b. U adviseert collega s binnen en buiten de eigen organisatie. 3 ab 13 ab 23 ab 4 ab 14 ab 5 ab 15 ab 6 ab 16 ab 7 ab 17 ab 8 ab 18 ab 9 ab 19 ab 10 ab 20 ab 11 ab 21 ab 12 ab 22 ab Kennis en wetenschap 4b. U zorgt voor het actueel houden van de eigen kennis. 1 b 11 b 2 b 12 b 3 b 13 b 4 b 14 b 5 b 15 b 6 b 16 b 7 b 17 b 8 b 18 b 9 b 19 b 10 b 20 b 21 b 22 b 23 b 7

8 Leereenheid Maatschappelijk handelen 5a. U herkent en verheldert ethische problemen en beargumenteert de gekozen handelwijze. 5b. U herkent structurele gezondheidsproblemen, behartigt de belangen voor de eigen patiëntenpopulatie en stelt beiden op de juiste plek aan de orde binnen de organisatie. 3 a 4 a 18 a 22 ab 23 ab Organisatie en kwaliteit Professionaliteit 7a. U geeft blijk van het vermogen zich bewust te ontwikkelen. 7b. U handelt volgens de professionele waarden en normen. 7c. U vervult zowel een zelfstandige als participerende rol in de zorgverlening en kan keuzes verantwoorden. 22 abc 23 abc 8

9 5 Uitwerking van de leeractiviteiten Inleiding In dit hoofdstuk wordt uitleg gegeven over de leeractiviteiten die in hoofdstuk 3 schematisch zijn weergegeven. De leeractiviteiten hebben tot doel u voor te bereiden op het behalen van uw competenties in de praktijk. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. U wordt door de voorbereiding op de leeractiviteiten, het werken in werkgroepen of het volgen van colleges in de gelegenheid gesteld kennis en ervaring op te doen welke u in de praktijk toe kunt passen. 9

10 Leereenheid 1. Introductie klinisch redeneren Tijdens deze les maakt u kennis met de 6 stappen van het klinisch redeneren. De docent zal u op een interactieve wijze kennis laten maken met het klinisch redeneren volgens de methodiek ProActive Nursing. Er wordt stilgestaan bij de mindmaps, zodat de herkenbare en vaste structuur vorm gaat krijgen. Het Observeren, Analyseren, en Communiceren binnen het denkproces van het redeneren wordt duidelijk. Aan de hand van wat oefeningen tijdens deze les krijgt u meer inzicht in de methodiek. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: klinische problematiek inzichtelijk 2 ; observeren, analyseren, communiceren, Marc Bakker, > Inleiding; > De opzet van dit boek; > De opzet van een hoofdstuk; > Het lichaam als metasysteem. Van Canvas: Hoofdstuk 2 De zes stappen nader bekeken; Hoofdstuk 3 Methoden, modellen en technieken, uit: ProActive Nursing: klinisch redeneren in zes stappen 1, Marc Bakker e.a. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen bij hoofdstuk 2: De zes stappen nader bekeken 1 1. Kunt u globaal de redeneervaardigheden omschrijven? Wat wordt er van u als verpleegkundige verwacht in: - Stap 1: Oriëntatie op de situatie? - Stap 2: Klinische problematiek? - Stap 3: Aanvullend onderzoek? - Stap 4: Klinisch beleid? - Stap 5: Klinisch verloop? - Stap 6: Nabeschouwing? 1 ProActive Nursing:klinische redeneren in zes stappen, M. Bakker e.a. Boom Lemma uitgevers Den Haag ProActive Nursing:klinische problematiek inzichtelijk; observeren, analyseren, communiceren M. Bakker e.a. Boom uitgevers Amsterdam

11 Stuurvragen bij hoofdstuk 3: Methoden, modellen en technieken 2. Wat is een redeneerhulp en wat is de functie daarvan? 3. Wat zijn de kenmerken van een goede redeneerhulp? 4. Wat houdt het ijsberg model in bij het klinisch redeneren? 5. Waar staan de letters van de volgende afkortingen voor: - de SBAR methode; - de EWS score; 6. Waar is de SBAR voor bedoeld? 7. Wat is de EWS score en wat stelt u ermee vast? 8. Wat wordt bedoeld met een zorgthema, kunt u een voorbeeld geven? 9. Wat wordt bedoeld met klinische aandachtspunten, kunt u een voorbeeld geven? 11

12 Leereenheid 2. Introductie werkboek, peerreview en responsiecollege Met het klinisch redeneren zal tijdens verschillende lesweken veel geoefend worden aan de hand van het werkboek, dat de opleider uitreikt. Hierin staan korte oefeningen die u helpen de verschillende stappen van het klinisch redeneren uit te voeren. Tijdens deze introductie zal de opleider uitleg geven over het werkboek, de peerreview bijeenkomsten en de responsiecolleges. Voorbereiding Geen. U ontvangt het werkboek op de eerste lesdag van uw opleiding. 12

13 3. Introductie patiëntbespreking Met het klinisch redeneren zal in de opleiding veel geoefend worden door het uitwerken van een casus. De uitwerking van de casus dient aan de hand van de systematiek van het klinisch redeneren te worden gedaan. De docent zal tijdens deze les met voorbeelden laten zien hoe u een casus kunt uitwerken. Het is van belang om te realiseren dat elke casus een momentopname is, de tijd is als het ware stilgezet. Vanuit het door u gekozen moment kunt u de casus gaan uitwerken volgens de 6 stappen van het klinisch redeneren. Een voorbeeld van zo n instap moment kan zijn als de klinische toestand van de patiënt snel verslechtert. Er zal besproken worden wat de afspraken zijn horende bij een patiëntbespreking. Voorbereiding Bestudeer van Canvas: Hoofdstuk 2 De zes stappen nader bekeken, uit: ProActive Nursing: klinisch redeneren in zes stappen 1, Marc Bakker e.a. Uit Hoofdstuk 6 Bijlagen van deze leereenheid: Bijlage 1: Patiëntbespreking als toets. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. 13

14 Leereenheid 4. Zorgthema 1: Mentale functies Psychosociale gevolgen verdienen aandacht in een ziektesituatie. Het ziek zijn kan een grote impact hebben op het psychisch en sociaal maatschappelijk functioneren van de patiënt. Er wordt tijdens deze les stilgestaan op welke wijze de psychosociale functies in kaart gebracht kunnen worden met behulp van de mindmaps: Biopsychosociale SCEGS en het Copingmechanisme. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 1 Mentale functies. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Waar staat de afkorting SCEGS voor? 2. Hoe kan de SCEGS gebruikt worden in de praktijk? 3. Welke mechanismen kunnen patiënten en zijn/haar naasten hanteren in geval van een stressvolle situatie? 4. Kunt u 2 effectieve copingstijlen benoemen? Wat maakt deze effectief? 5. Kunt u 3 niet effectieve copingstijlen benoemen? Wat maakt deze niet effectief? 14

15 5. Zorgthema 2: Sensorische functies en pijn Om de werking van de sensorische functies en pijn goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in twee klinische aandachtspunten: sensorische functies; pijn. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Sensorische functies en pijn kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Sensorische functies en pijn presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 2 Sensorische functies en pijn. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke 2 klinische aandachtspunten worden in het zorgthema sensorische functies en pijn onderscheiden? 2. Op welke manier zijn de sensorische functies en pijn verbonden met het neurologische systeem, en het bewegingsapparaat? 3. Wat wordt er verstaan onder het begrip zintuigen? 4. Waar bevinden de zintuigen zich in het lichaam? 5. Hoe wordt de gezamenlijke functie van de zintuigen genoemd? 6. Voor welke stimuli zijn sensoren gevoelig? 7. Wat is de relatie tussen exterosensoren en zintuigen? 8. Wat wordt verstaan onder propriosensoriek? 9. Waar bevinden zich de interosensoren? 10. Wat wordt verstaan onder een pijnsensatie? 11. Wat wordt verstaan onder een pijnbaan? 12. Wat wordt verstaan onder nociceptie? 15

16 Leereenheid 13. Wat wordt verstaan onder perceptie? 14. Wat is de functie van de sensibele hersenschors? 15. Wat is de functie van het limbisch systeem? 16. Wat is een synaps? 17. Wat is de functie van de synaps? 18. Wat gebeurt er als de synaps wordt geprikkeld? 16

17 6. Zorgthema 3: Stem en spraak Om de werking van de stem en spraak en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een vijftal klinische aandachtspunten: taalproductie; spieren; strottenhoofd; stemgebruik; spraakperceptie. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Stem en spraak kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Stem en spraak presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 3 Stem en spraak. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke vijf klinische aandachtspunten worden in het zorgthema stem en spraak onderscheiden? 2. Met welke functies hebben stem en spraak nauwe banden? 3. Welke hersengebieden zijn betrokken bij de spraak? 4. Welke 3 niveaus worden onderscheiden bij spraakproductie? 5. Wat is het verschil tussen een motorische en amnestische amnesie? 6. Wat zijn articulatoren en wat is de functie? 7. Uit welke onderdelen bestaat het strottenhoofd en wat is de functie? 8. Uit welke drie onderdelen bestaat het stemgebruik? Wat is het verschil tussen deze drie onderdelen? 9. Wat is het verschil tussen een sensorische afasie en semantische afasie? 10. Welke functiestoornissen komt u tegen bij stem en spraak? 11. Wat zijn de belangrijkste parameters om de stem en spraak mee te observeren? 17

18 Leereenheid 7. Zorgthema 4: Ademhaling Om de werking van de ademhaling en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een vijftal klinische aandachtspunten: luchtwegen; ademprikkel; ademarbeid; gaswisseling; pulmonale doorbloeding. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Ademhaling kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Ademhaling presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 4 Ademhaling. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke vijf klinische aandachtspunten worden in het zorgthema stem en spraak onderscheiden? 2. Op welke manier is de ademhaling fysiologisch verbonden met de: - de circulatie? - het bloed? - zenuwstelsel? 3. Wat zijn de belangrijkste structuren van de hoge en de lage luchtwegen? 4. Wat zijn de functies van de hoge luchtwegen en wat zijn de functies van de lage luchtwegen? 5. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de hoge luchtwegen? 6. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de lage luchtwegen? 7. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de ademprikkel? 8. Voor welke prikkels is het ademcentrum gevoelig, en in welke volgorde is dat? 9. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de ademarbeid? 18

19 10. Hoe wordt het diafragma vanuit het ademcentrum aangestuurd? 11. Hoe worden de andere ademspieren vanuit het ademcentrum aangestuurd? 12. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de ademprikkel? 13. Wat is ademarbeid en welke ademspieren zijn daarbij betrokken? Wat is de belangrijkste? 14. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de ademarbeid? 15. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de gaswisseling (diffusie)? 16. Hoe vindt de gaswisseling plaats? 17. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de gaswisseling? 18. Wat verstaan we onder pulmonale doorbloeding? 19. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie met een probleem met de pulmonale doorbloeding? 20. Wat is shunting en wat is dode ruimte ventilatie? 21. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie waarin shunting zal optreden? 22. Wat is een duidelijk voorbeeld van een situatie waarin dode ruimte ventilatie zal optreden? 23. Wat zijn de belangrijkste parameters om de ademhaling mee te bewaken? 24. Wat is partiële en wat is een algehele respiratoire insufficiëntie? 19

20 Leereenheid 8. Zorgthema 5: Circulatie Om de werking van het zorgthema Circulatie en eventuele problemen goed te kunnen analyseren, is het zorgthema ingedeeld in een vijftal klinische aandachtspunten: veneus aanbod; hartritme; pompfunctie; arteriële vaatstelsel; microcirculatie. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Circulatie kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Circulatie presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 5 Circulatie. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke vijf circulatoire klinische aandachtspunten worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de circulatie en: - de ademhaling?; - de zuurstofbalans myocard?; - het urogenitaal systeem?; - het bloed?; - het zenuwstelsel?. 3. Wat zijn de belangrijkste structuren en functies die betrokken zijn bij de systemische circulatie en bij de pulmonale circulatie? 4. Wat zijn de zes compartimenten van het Law of Eight model? 5. Wat is het veneus aanbod en welke factoren zijn daarbij van belang? 6. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij het veneus aanbod? 7. Hoe is de percentuele verdeling van het bloedvolume over de compartimenten? 8. Wat zijn voorbeelden van problemen m.b.t. het veneus aanbod en hoe herkent u deze? 20

21 9. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de hartprikkel? 10. Hoe verloopt de prikkeling van het hart en welke factoren zijn daarbij van belang? 11. Wat zijn voorbeelden van problemen van de hartprikkel en hoe herkent u deze? 12. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de pompfunctie? 13. Wat is pompfunctie en welke factoren zijn daarbij van belang? 14. Wat zijn voorbeelden van pompfunctie-problemen en hoe herkent u deze? 15. Wat is arteriële distributie en welke factoren zijn daarbij van belang? 16. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de arteriële vaatstelsel? 17. Wat zijn voorbeelden van problemen m.b.t. het arteriële vaatstelsel en hoe herkent u deze? 18. Wat zijn de belangrijkste structuren die betrokken zijn bij de microcirculatie? 19. Wat is de microcirculatie en welke factoren zijn daarbij van belang? 20. Problemen m.b.t. de microcirculatie herkennen en toelichten. 21. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van de circulatie? Stuurvragen circulatie, hoofdstuk 2A 1. Wat is de snelle en wat verstaan we onder de langzamere bloeddrukregulatie ( baroreflex en RAAS). 2. Hoe kunt u de gemiddelde bloeddruk (MAP of MEAN) berekenen? 3. Wanneer is het belangrijk om de gemiddelde bloeddruk te berekenen? 4. Welke drukken, parameters etc. horen bij de compartimenten van de Law of Eight? 5. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de circulatie? 21

22 Leereenheid 9. Zorgthema 6: Zuurstofvoorziening van het hart Om de werking van het zorgthema Zuurstofvoorziening van het hart en eventuele problemen goed te kunnen analyseren, is het zorgthema ingedeeld in twee klinische aandachtspunten: zuurstofaanvoer; zuurstofbehoefte. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Zuurstofvoorziening van het hart kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Zuurstofvoorziening van het hart presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 6 Zuurstofvoorziening van het hart. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke twee klinische aandachtspunten worden onderscheiden m.b.t. de zuurstofvoorziening van het hart? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de zuurstofvoorziening van het hart en: - de ademhaling?; - de circulatie?; - het urogenitaal stelsel?; - het bloed?; - het zenuwstelsel. 3. Wat is de bekendste aandoening die de conditie van de coronairen aantast? 4. Waarom zijn de volgende items zo belangrijk voor de zuurstofaanvoer naar het hart? - diastolische druk; - hartfrequentie; - hemoglobinegehalte en de saturatie; - viscositeit van het bloed. 5. Wat zijn voorbeelden van problemen met de zuurstofaanvoer van het hart? 22

23 6. Waarom zijn de volgende items zo belangrijk voor de zuurstofbehoefte van de hart? - veneus aanbod; - vaatweerstand; - hartfrequentie; - contractiliteit. 7. Wat zijn voorbeelden van problemen met de zuurstofvoorziening van het hart? 8. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van de zuurstofvoorziening van het hart? 9. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de zuurstofvoorziening van het hart? 23

24 Leereenheid 10. Zorgthema 7: Urogenitale functies Om de werking van het zorgthema Urogenitale functies en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een vijftal klinische aandachtspunten: vochtinname; osmolariteit; totale watermassa; nierfunctie; mictie. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Urogenitale functies kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Urogenitale functies presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 7 Urogenitale functies. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke vijf klinische aandachtspunten van de urogenitale functies worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de vocht en elektrolytenbalans en: - de ademhaling?; - de circulatie?; - de zuurstofbalans myocard?; - het bloed?; - het zenuwstelsel?; - het huid en afweersysteem? 3. Hoe is het evenwicht tussen de verliezen en de behoefte aan vocht en wat is daarbij van belang m.b.t. de zelfzorg? 4. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met de zelfzorg en de verliezen en behoeften en hoe herkent u deze? 5. Wat is kristalloïde en colloïde osmolariteit en wat is een belangrijk verschil in werking? 24

25 6. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met de kristalloïde en colloïde osmolariteit en hoe herkent u deze? 7. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met de totale watermassa en hoe herkent u deze? 8. Wat verstaan we onder de nierfunctie(s) en wat is daarbij van belang? 9. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met nierfunctieverlies: - prerenaal?; - renaal?; - postrenaal? 10. Wat verstaan we onder mictie en welke factoren zijn daarbij van belang? 11. Wat zijn voorbeelden van problemen met de mictie? 12. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van de urogenitale functies? 13. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de urogenitale functies? 25

26 Leereenheid 11. Zorgthema 8: Spijsverteringsfuncties Om de werking van het zorgthema Spijsverteringsfuncties en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een zestal klinische aandachtspunten: voedselinname; afbraak en vertering; transport; absorptie; verwerking ; defecatie. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Spijsverteringsfuncties kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Spijsverteringsfuncties presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 8 Spijsverteringsfuncties. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke zes klinische aandachtspunten van de spijsverteringsfuncties worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de spijsverteringsfuncties en: - de ademhaling; - de circulatie; - het bloed; - het urogenitale stelsel; - het zenuwstelsel; - het huis en afweersysteem; - Het hormonaal stelsel? 3. Aan de inname van voedsel zijn twee kanten te onderscheiden. Welke? 4. Voor een goede zelfzorgfunctie bij de inname van voedsel moet de patiënt aan een aantal voorwaarden voldoen. Aan welke vier voorwaarden? 5. Voor een goede zelfzorgfunctie bij de inname van voedsel spelen ook gedragsmatige factoren een rol. Welke? 26

27 6. Waar zitten de centra van honger en verzadiging? 7. Voor welke impulsen uit het spijsverteringssysteem is de hypothalamus gevoelig? 8. Waar zorgt een slikreflex voor? 9. Wat moet voedsel, naast voldoende voedingsstoffen, bevatten? 10. Noem tien bewakingsmogelijkheden / observaties voor de voedselinname. 11. Welke taak heeft het spijsverteringskanaal? 12. Hoe worden eiwitten, koolhydraten, zetmeel en disachariden afgebroken? 13. Tot welke stof worden eiwitten afgebroken? 14. Tot welke stof worden koolhydraten afgebroken? 15. Tot welke stoffen worden vetten afgebroken? 16. Waar bestaat speeksel uit? 17. Waar vindt de volledige afbraak van eiwitten plaats? 18. Wat is de taak van gal? 19. Uit welke enzymen bestaat pancreas sap? 20. Welke vitaminen worden door de darmflora aangemaakt? 21. Welke functie speelt de darmflora nog meer? 22. Welke functie heeft het colon? 23. Wat is de functie van het maagdarm kanaal? 24. Wat is de functie van de oesophagus? 25. Hoe leegt de maag zich in de dunne darm? 26. Wat is de functie van de klep van Bauhin? 27. Waar worden voedingstoffen voornamelijk opgenomen? 28. Uit welke drie delen bestaat de dunne darm? 29. Waarom is de wand van het jejunum en het ileum sterk geplooid? 30. Waar wordt vooral water opgenomen in de darm? 31. Wat bevordert de ritmische beweging van de dikke darm? 32. Wat is de functie van de poortader? 33. Wat is de functie van de lever? 34. Waar bestaat feces uit? 35. Door welke sfincter wordt de afgifte van feces bepaald? 36. Welke stof kleurt de feces bruin? 37. In hoeveel categorieën selecteert de Bristol Stool Chart feces? 38. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van de spijsverteringsfuncties? 39. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de spijsverteringsfuncties? 27

28 Leereenheid 12. Zorgthema 9: Huid en afweerfuncties Om de werking van het zorgthema Huid en afweerfuncties en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een tweetal klinische aandachtspunten: huid en slijmvliezen; bloed en lymfe. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Huid en afweerfuncties kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Huid en afweerfuncties presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 9 Huid en afweerfuncties. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. 28

29 Stuurvragen 1. Welke twee klinische aandachtspunten van het afweersysteem worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen het afweersysteem en: - het ademhalingssysteem?; - de circulatie?; - het bloed?; - het neurologisch systeem?; - het digestief systeem?; - het endocrien systeem? 3. Hoe reageert het lichaam op schadelijke prikkels? 4. Wat voor reactie veroorzaakt het vrijkomen van Histamine? 5. Wat voor reactie veroorzaakt het vrijkomen van Prostaglandinen? 6. Wat zijn de vijf lokale ontstekingsfactoren? 7. Wat zijn algemene ontstekingsverschijnselen? 8. Waarom ontstaat koorts? 9. Wat is een koude rilling? 10. Wat is de functie van huid en slijmvliezen? 11. Wat zijn pathogenen? 12. Wat zijn antigenen? 13. Het bloed heeft twee belangrijke functies in de afweer. Welke? 14. Waar duidt een koortsreactie op? 15. Wat is de eerste snelle reactie van de leukocyten bij binnendringen van een bacterie? 16. Wanneer komt de afweerreactie van het bloed op gang? 17. Hoe worden dode cellen en bacteriën genoemd? 18. Welke witte bloedcellen vormen de grootste groep? 19. Wat wordt verstaan onder verworven immuniteit? 20. Waar worden de T lymfocyten gemaakt? 21. Waar worden de B lymfocyten gemaakt? 22. Wat zijn immunoglobulinen? 23. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van huid en afweerfuncties? 24. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de huid en afweerfuncties? 29

30 Leereenheid 13. Zorgthema 10: Bloedwaarden Om de werking van het zorgthema Bloedwaarden en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een vier klinische aandachtspunten: zuur-base evenwicht; zuurstoftransport; stolling; klinische chemie. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Bloedwaarden kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Bloedwaarden presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 10 Bloedwaarden. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. 30

31 Stuurvragen 1. Welke vier klinische aandachtspunten van het bloed worden onderscheiden. 2. Wat is het fysiologisch verband tussen het bloed en: - de ademhaling?; - de circulatie?; - het urogenitaal stelsel?; - het huid en afweersysteem?; - het hormonale stelsel? 3. Hoe wordt het normale zuur-base-evenwicht constant gehouden in het bloed? 4. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met het zuur-base-evenwicht en hoe herkent u deze? 5. Hoe vind het zuurstoftransport naar de weefsels plaats en welke factoren zijn daarbij van belang? 6. Wat zijn voorbeelden van klinische problemen met het zuurstoftransport en hoe herkent u deze? 7. Uit welke drie fasen bestaat het stollingsproces en hoe werken deze drie fasen? 8. Wat zijn voorbeelden van stollingsproblemen en hoe herkent u deze? 9. Welke functies hebben de elektrolyten: natrium, kalium, chloor, bicarbonaat, calcium, magnesium en fosfaat in het lichaam? 10. Kunt u de regulatie maar ook de mogelijke ontregelingen van de glucosehuishouding beschrijven? 11. Wat zijn enzymen en wat is de functie van enzymen? 12. In welke twee groepen worden enzymen ingedeeld? 13. Wat zijn voorbeelden van enzymen en wat is de herkomst daarvan? 14. Wat zijn voorbeelden van gestegen enzymspiegels? 15. Welke vormen van klinisch chemisch bloedonderzoek zijn er? Kunt u daar voorbeelden van geven? 16. Wat wordt er met de bloedgassen bedoeld? 17. Wat zijn voorbeelden van stoornissen van de bloedgassen, hoe worden deze gecompenseerd en hoe herkent u deze? 31

32 Leereenheid 14. Zorgthema 11: Neurologische functies Om de werking van het zorgthema Neurologische functies en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een drietal klinische aandachtspunten: zintuigelijke input; hogere cerebrale functies; motorische input. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Neurologische functies kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Neurologische functies presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 11 Neurologische functies. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. 32

33 Stuurvragen 1. Welke drie klinische aandachtspunten van de neurologische functies worden onderscheiden. 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de neurologische functies en: - sensorische functies en pijn?; - bewegingsapparaat?; - ademhaling?; - circulatie?; - urogenitaal stelsel?; - bloed?; - hormonaal stelsel. 3. Wat wordt er verstaan onder neurale netwerken? 4. Wat is een ander woord voor bewustzijn? 5. Wat is de belangrijkste stimulerende neurotransmitter? 6. Wat is de belangrijkste remmende neurotransmitter? 7. Noem enkele voorbeelden van neurotransmitters? 8. Waar liggen de fysiologische mechanismen die de arousal toestand van de hersenen reguleren? 9. Wat is de functie van de thalamus? 10. Binnen de hogere cerebrale functies onderscheiden wij drie functies die niet los van elkaar te zien zijn. Welke zijn dit? 11. Wat wordt verstaan onder het bewustzijn? 12. Wat wordt verstaan onder cognitie? 13. Noem drie voorbeelden van cognitieve processen. 14. Welke termijnsoorten kent het geheugen? 15. Wat wordt verstaan onder primaire geheugen? 16. Wat wordt verstaan onder secundaire geheugen? 17. Wat wordt verstaan onder tertiaire geheugen? 18. Wat wordt verstaan onder een retrograde amnesie? 19. Wat wordt verstaan onder een antegrade amnesie? 20. Wat wordt verstaan onder een fight-flight reactie? 21. Onder welke naam staat de surrender reactie bekend? 22. Wat zijn kenmerken van een vasovagale collaps? 23. Wat wordt verstaan onder willekeurig bewegen? 24. Wat is de functie van het autonome zenuwstelsel? 25. Het autonome zenuwstelsel wordt onderverdeeld in twee delen. Welke delen zijn dat? 26. Bij welke activiteiten is het sympathisch zenuwstelsel betrokken? 27. Welke receptoren horen bij de sympathicus? 28. Waar bevinden zich de Alfa receptoren? 29. Waar bevinden zich de Bèta receptoren? 30. Welke receptoren horen bij de parasympaticus? 31. Waar bevinden zich de Cholinerge receptoren? 32. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van de neurologische functies? 33. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met de neurologische functies? 33

34 Leereenheid 15. Zorgthema 12: Bewegingsapparaat Om de werking van het zorgthema bewegingsapparaat en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een viertal klinische aandachtspunten: aansturing; spieren; botten, pezen, gewrichten; bewegingsfuncties. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Bewegingsapparaat kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Bewegingsapparaat presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 12 Bewegingsapparaat. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke vier klinische aandachtspunten van het bewegingsapparaat worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen de neurologische functies en: - sensorische functies en pijn?; - bewegingsapparaat?; - ademhaling?; - circulatie?; - urogenitaal stelsel?; - bloed. 3. Welke onderdelen zijn betrokken bij de aansturing? 4. Wat zijn schakelcellen? 5. Welke functie heeft de motorische cortex? 6. Waar hebben wij ons cerebellum voor nodig? 7. Leg uit wat de functie van de thalamus is. 8. Waarom is de hersenstam van vitaal belang? 9. Waar kruisen de piramidebanen? En waarom is deze kruising er? 10. Het ruggenmerg heeft een aantal functies. Welke? 34

35 11. Wat gebeurt er in de synaps als er acethylcholine vrijkomt? 12. De spieren vervullen een aantal taken. Welke drie? 13. Uit welke onderdelen bestaat het passieve deel van het bewegingsapparaat? 14. Leg uit wat motorische reflexfuncties zijn. 15. Welke verschillende reflexen zijn er? 16. Er is een verschil tussen onwillekeurig en willekeurig bewegen. Wat zijn deze verschillen? 17. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van het bewegingsapparaat? 35

36 Leereenheid 16. Zorgthema 13: Thermoregulatiesysteem Om de werking van het zorgthema Thermoregulatiesysteem en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een tweetal klinische aandachtspunten: warmteproductie; warmteafgifte. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Thermoregulatiesysteem kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Thermoregulatiesysteem presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: Proactive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 13 Thermoregulatiesysteem. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke twee klinische aandachtspunten van het thermoregulatiesysteem worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen het thermoregulatie systeem en - het ademhalingssysteem?; - de circulatie?; - de vocht en elektrolytenbalans?; - het bloed?; - het neurologisch systeem? 3. Bij welke temperatuur is de warmtebalans optimaal in evenwicht? 4. Welk orgaan dient als thermostaat van het lichaam en reageert op temperatuurveranderingen? 5. Welke stof wordt door de hypofyse afgegeven? 6. Wat is de functie van TSH? 7. Via welke zenuwbanen zal de hersenstam de spiertonus reguleren? 8. In welke twee groepen worden de warmte producerende organen verdeeld? 9. Door welke organen komt in rust het grootste deel van de warmteproductie tot stand? 10. Hoeveel procent van de warmteproductie leveren de organen in de thorax en het abdomen? 36

37 11. Hoeveel procent leveren de hersenen aan de warmteproductie? 12. Hoeveel procent leveren de spieren in rust aan de warmteproductie? 13. Hoeveel procent leveren de spieren bij zware arbeid aan de warmteproductie? 14. Welke observaties / bewakingsmogelijkheden zijn er om de warmteproductie te monitoren? 15. Door welk orgaan worden bij een temperatuursverandering impulsen afgegeven aan de dichtbijgelegen hypofyse, de hersenstam en de hersenschors? 16. Welk orgaan heeft een functie bij het reguleren van de warmteproductie? 17. Via welke spinale zenuwbanen regelt de hersenstam de stimulatie van de bijnieren om adrenaline te produceren, die voor vasodilatatie of vasoconstrictie in de bloedvaten van de huid zorgt en de zweetklieren en transpiratie reguleert? 18. Welke orgaan is de grootste van het lichaam? 19. Wat is de belangrijkste functie van de oppervlakte van de huid? 20. Op welke manieren verloopt warmteverlies via de huid? 21. Waar in het lichaam vindt het grootste deel van het warmteverlies plaats? 22. Hoe wordt het verschil in temperatuur genoemd tussen kern en de schil? 23. Hoeveel bedraagt onder normale omstandigheden de Deltatemperatuur? 24. Vanuit welk orgaan ontstaat het bewustzijn dat de omgeving koud of warm is? 25. Op welke manieren kan de kerntemperatuur gemeten worden? 26. Welke verschijnselen zijn zichtbaar bij excitatieverschijnselen? 27. Wat is koorts? 28. Welke koortstypen worden onderscheiden? 29. Wat zijn de kenmerken van koorts? 30. Wanneer spreekt men van hyperthermie? 31. Wat zijn de kenmerken van hyperthermie? 32. In welke fasen kan men onderkoeling indelen? 33. Wat zijn kenmerken van de excitatiefase? 34. Wat zijn voorbeelden van basis observaties van het thermoregulatiesysteem? 35. Wat zijn voorbeelden van alarmerende probleemsituaties met het thermoregulatiesysteem? 37

38 Leereenheid 17. Zorgthema 14: Hormonaal stelsel Om de werking van het zorgthema Hormonaal stelsel en eventuele problemen goed te kunnen begrijpen, is het zorgthema ingedeeld in een drietal klinische aandachtspunten: niveau 1: centrale regulatie; niveau 2: lagere endocriene organen; niveau 3: doelorganen. Als verpleegkundige moet u vitale en andere fysiologische functies bewaken bij patiënten met verschillende aandoeningen. Het is daarom van belang dat u de parameters van het zorgthema Hormonaal stelsel kunt interpreteren. De docent zal de klinische aandachtspunten en parameters van het zorgthema Hormonaal stelsel presenteren aan de hand van casuïstiek. Lesdoelen U kunt een grondige analyse maken van de effecten van een groot aantal ernstige gezondheidssituaties op de vitale en andere fysiologische functies en zorgprocessen t.a.v. het behandelde zorgthema. Voorbereiding Bestudeer uit boek: ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk, Marc Bakker, > Zorgthema 14 Hormonaal stelsel. Noteer de vragen die u hebt naar aanleiding van de bestudeerde literatuur. Breng deze eventueel in tijdens de les. De stuurvragen en voorbereidende opdrachten zijn een hulpmiddel om voor uzelf te toetsen of u in hoofdlijnen de literatuur heeft begrepen. Stuurvragen 1. Welke drie klinische aandachtspunten van het hormonaal stelsel worden onderscheiden? 2. Wat is het fysiologisch verband tussen het hormonaal stelsel en - de ademhaling?; - de circulatie?; - de zuurstofbalans van het myocard?; - het urogenitaal stelsel?; - het bloed?; - het zenuwstelsel?; - het thermoregulatiesysteem?; - het huid en afweersysteem?; - de spijsverteringsfuncties?; - de voorplantingsfuncties. 3. Welke stof wordt door de hypofyse afgegeven? 4. Wat is de functie van TSH? 5. Hoe is de hiërarchische opbouw van het endocriene systeem en de drie types regelkringen daarin? 6. Hoe ziet het regelmodel voor de schildklierhormoonspiegel eruit? 38