Scheepswerf Bocxe. 175 jaar. ZES' GEN ERA TIE 5 5 C H E E P 5 B 0 UWE R SOP V IER loc A TIE 5

Transcriptie

1 Scheepswerf Bcxe 175 jaar ZES' GEN ERA TE 5 5 C H E E P 5 B 0 UWE R SOP V ER loc A TE 5

2 Het jaar 2001 was vr Scheepswerf Bcxe te Delft een bijznder jaar. Het is dan k niet niks wanneer een ~,-..~-- --~ _. ~ ~-".- - -~"- familiebedrijf 175 jaar bestaat. n dit artikel kunt u lezen ver het reilen en zeilen van deze werf, die in 1826 dr Jan Bcxe van de heer \ r- Verhef werd vergenmen. De huidige directeuren Jan en Frans zijn de zesde generatie van de scheepsbuwersfamilie Bcxe Scheepswerf Bcxe bestnd vrig jaar 175 jaar. Het is een echt familiebedrijf van generatie p generatie, waar sinds 1969 Jan en in 1974 Frans Bcxe samen de directie ver veren. Dat het bedrijf z ged lpt is nder andere te danken aan een gede taakverdeling tussen de brers. Frans hudt zich bezig met het administratieve gedeelte en Jan is de man van de techniek. Sinds de prichting in 1826 zijn er p het bedrijf z'n driehnderd schepen gebuwd. Waren het aanvankelijk vral kleine werkschepen, zals pramen, later werden er regelmatig binnenvaartschepen gebuwd. Ten het eind jaren zestig minder ged liep in de binnenvaart ging vader Hein ver tt het buwen van.m. Vreedenburgh schkkers. n ttaal liepen er z'n achttien van stapel. Ok buwden ze een grundel, twee mtrsailers, enkele Wadders, mtrkruisers en schuwen. Jan vertelt dat het ng wel eens gebeurt dat ze een schip p de helling krijgen dat jaren geleden p de werf is gebuwd. Z kwam er nlangs iemand met een ude schuw uit het jaar 1900 bij het bedrijf. Als dit wrdt gezegd kmen de ude werfbeken p tafel m zijn verhaal te te lichten. Hewel administratieve gegevens tegenwrdig na tien jaar wrden vernietigd is dat gelukkig niet gebeurd met de werfadministratie van de eerste helft van de vrige eeuw. Een grt deel van de ude beken is bewaard gebleven. Z is het heel curieus m dr de bekhuding van bijvrbeeld 1904 te bladeren en te zien dat in 1938 de uurlnen van baas en werknemers rnd de f 0,40 (Eur 0,18) lagen ' Ok in Ter Aar werden er al schepen verlengd.... _ ,--'" --~ ~- _ OVERSTAP NAAR DElFT He kmt een bedrijf dat in Aarlanderveen is pgericht via Ter Aar in Delft terecht? Dat heeft van alles te maken met het greien van de markt en de ntwikkeling van de schepen. n 1982 wrdt er p de werf in Ter Aar een nieuwe helling gebuwd. Dit was ndzakelijk mdat ze met de ude helling niet in staat waren m grtere schepen mhg te draaien. Vaak kn alleen het achterschip bven water wrden gedraaid m schade aan schrefas, schref f rer te herstellen. Een nieuwe helling was dus een lgische stap m de klanten te binden. De nieuwe helling bleek een gede investering te zijn. De Ft's pag. 27. Een pname van de werf in Aarlanderveen, vermedelijk rnd Let p de klinkpleg p het retje en de jngen die de klinknagels gleiend heet mest maken p de smidse. De 73 m lange dwarshelling van Scheepswerf Bcxe in Delft. De tjalk vr de wal is geknipt en geschren en kan er met een nieuwe verflaag weer tegen.

3 HSTORE SCHEEPSWERF BOCXE Onder: Een nieuwe kimgang wrdt gepast p de werf in Ter Aar. n 1826 neemt, de in 1784 gebren, Jan Bcxe de werf in Aarlanderveen ver van Verhef. Deze werf werd al sinds 1754 gebruikt als scheepswerf. Jan Bcxe verlijdt in Willem Bcxe, gebren in 1819 zn van Jan Bcxe, neemt in 1859 de werf ver. Hij verlijdt in De zn van Willem Bcxe, Jan Bcxe gebren in 1848 neemt de werf ver in 1875, hij leidt de werf tt Jan Bcxe verlijdt in 1932 De zn van Jan Bcxe, Jan Bcxe gebren in 1880, neemt in 1904 de werf van zijn vader ver. n 1913 verandert hij van lcatie en vestigt zich aan het Nrdeinde te Aarlanderveen. waarna de werf in 1927 wrdt verhuisd naar Ter Aar. Jan Bcxe verlijdt in /" t.r.~ ~..l.t k~ 'f, t,...t /..)f; i-;" '::'j. '.~ f -; t ,.'-.... J.,.,. ;~",,,,~t. ;-v.,.:-, ~.~ :,:. /' «'. :< /! lf.jf i~ l..' " ).." ~':~,., #.,,.A <".J,~ s,.~ t'",.. ti' ". /'il.j", ''"t". ',"."ja: lj,~h, w~' -. ~# ~ J~J N '"''' f~' ;',1$ Jf -, ~r/....,..' " : 1, ;ra -, ) "" Jl'. n.~.. :-'".... \ 1\!-:.~ /X. lil;-:.. :.,... ;.t",..., /. ;.", 'f "'f'.. ~ ;K ;J. ~., 1:': ~l... i! "i"!'..~ p s. ~.~\ l'1:.: ~~.f ;~.: ~-;'!.: ~. "i.j: sn. /.i) ~ 1 '...','.~ <, 'tl. ' '.:,.".;:.'( Hein Bcxe, zn van Jan Bcxe gebren in 1913, neemt de werf in 1946 ver. Naast het werk vr de binnenschepen buwt Hein k schkkers naar het ntwerp van r. Vreedenburgh. Hij buwt in 1962 in Ter Aar een nieuwe lds. Hein Bcxe verlijdt in Hein Bcxe heeft twee znen: Jan Bcxe, gebren in 1948 en Frans Bexe, gebren in 1950, die respectievelijk in 1969 en 1974 in de directie kmen. n 1982 buwen zij in Ter Aar een nieuwe langshelling. het accent kmt steeds meer p de reparatiewerkzaamheden ten beheve van de binnen vaart te liggen. n 1988 nemen zij de scheepswerf H. Bt en Znen te Delft ver. De werf in Ter Aar wrdt in 1996 van de hand gedaan, zdat scheepswerf Bcxe zich uitsluitend ng in Delft bevindt. f- "" -c < >...J u.l N ~.~r» \;';~,. ~''1'" ~~)~)! ~~,( J ".. <ij ~..,. ' '",,,.,. 11 t ~ " :,$.; Jan en Frans Bcxe vr het brd waar het allemaal is begnnen. /N.J~.( r. flr.'. x n i.~\,*~~..( -t(. { ""u.l...j u.l Cl

4 alle dr de verheid gestelde milieueisen en dat zijn er ngal wat. Er kunnen schepen met een lengte van 73 meter en een maximaal gewicht van 400 tn mhg wrden gehaald. Ok kunnen er meerdere schepen naast elkaar p de wagens staan. Twee Vreedenburgh schkkers in aanbuw. pdrachten bleven binnenkmen en er werden plannen gemaakt m de capaciteit van de werf wederm uit te breiden. Er werd ver een dk gesprken dat uiteindelijk tch niet werd besteld. Krt nadat de vergunningen allemaal rnd waren, kwam het de gebreders Bcxe ter re dat Scheepswerf Bt in Delft te kp stnd. De naam Bt heeft een bekende klank nder binnenvaartschippers. Er waren indertijd enkele scheepswerven die de naam Bt dregen. We denken dan aan de werven in Leiderdrp, Wubrugge, Alphen aan den Rijn en Delft. n de tpjaren werkten er p de werf in Delft z'n hnderd man en er werden ten maar liefst drie Kempenaars per jaar gebuwd. De heer Bt had geen pvlger en wilde de werf wel verkpen. Na een spannende peride van drie weken was alles in kannen en kruiken. De werf in Delft werd het eigendm van de beide brers Bcxe. Er braken drukke tijden aan. Het runnen van twee scheepswerven was een heel karwei. Het werk was echter niet ged te verzien en aangezien de werf in Delft meer mgelijkheden te bieden had aan de klanten, werd in 1996 beslten m de werf in Ter Aar van de hand te den. De werf in Delft was wel te aan een grte pknapbeurt, k vanwege de arbeidsveiligheid. Vrtdurend werden er verbeteringen aangebracht en vrig jaar is er weer frs geïnvesteerd in nieuwe hellingwagens en nieuwe elektrische lieren. De huidige lieren zijn centraal via één schakelpaneel te bedienen. Een grte verbetering met de ude situatie. Vreger mesten de lieren ter plaatse wrden in- f uitgeschakeld en dat vergde veel heen en weer gelp. Het hellingen met het nieuwe systeem scheelt dus een hp tijd. Uiteraard vldet de dwarshelling k aan REPARATE, ONDERHOUD EN VERLENGEN De werf hudt zich vrnamelijk bezig met reparatie en nderhud aan binnenvaartschepen. Nieuwbuw kmt, p een enkele pntn na, nauwelijks vr. Al zuden ze dat best ng wel eens willen; "je blijft tensltte een scheepsbuwer in hart en nieren", zegt Jan. De specialiteit van de werf is nder andere het verlengen van schepen. Dat is al begnnen in Ter Aar en is een steeds belangrijker facet gewrden. Charterschepen wrden, in tegenstelling tt binnenvaartschepen, regelmatig ingekrt. Ze wrden dan mgebuwd tt mtrcharterschip en wrden teruggebracht tt een lengte van 45 m, dat scheelt namelijk net een bemanningslid. Recent ingekrte mtrcharterschepen zijn de Nina, Anna Camelia en de Lena Maria. Klassieke schepen kmen niet z vaak p de werf. Ze zijn echter welkm vr nderhud, dubbelen van het vlak f de huidplaten. Liefst heeft Jan er een paar tegelijk, want dat werkt efficiënter. Gemiddeld tweemaal in de vijf jaar kmt een binnenvaartschip p de helling. Het wrdt dan grndig geïnspecteerd dr de Scheepvaart nspectie. De schepen wrden met een hgedrukspuit met 250 bar schngespten en tegenwrdig behandeld met een twee cmpnenten epxysysteem. Er wrdt uitsluitend gewerkt met PAK-vrije catings. Men heeft er heel gede ervaringen mee en dit systeem is in de praktijk beter dan de teervervangende prducten die p de markt verschenen. Op dit mment heeft men tien man vast persneel in dienst. Het is niet makkelijk m aan geschld persneel te kmen. Daarm heeft Bcxe ervr gekzen m zelf zijn persneel p te leiden. n samenwerking met de SOM is scheepswerf Bcxe persneel binnen het eigen bedrijf aan het pleiden. Tch is er heel weinig verlp nder het persneel van Bxce, "nze mensen werken al vanaf vier tt zelfs tweeënveertig jaar p ns bedrijf" zegt Jan trts. TOEKOMST Jan met even nadenken als er wrdt gevraagd naar de tekmst van het bedrijf. Hij vertelt dat hij het altijd jammer heeft gevnden dat ze de helling van de werf in Ter Aar nit mee hebben kunnen nemen. Mchten ze it ng eens aan uitbreiding denken dan wrdt het waarschijnlijk een langshelling zdat ze k kleinere schepen zals sleepbten kunnen hellingen. Ok een dkje zu geen gek idee zijn. Hij begint hartelijk te lachen als ik hem vraag f er al ver een eventuele pvlger is nagedacht. De zn van Jan is wel bezig met de studie scheepsbuw in Haarlem, maar f hij it het bedrijf zal vernemen is ng niet duidelijk. n ieder geval is het helemaal ng niet aan de rde: "Vrlpig gaan we ng lekker dr". Tekst: Esther de Ber

5 Deze tjalk mest bven en nder water wrden gedubbeld. Een fraai stukje vakwerk. Het vrdeel van een lange dwarshelling is dat er meerdere schepen naast elkaar en achter elkaar mhg kunnen wrden gehaald.