Ontwerp Onderzoek: Paper 4: Uitvoering. Leraren Opleiding. Management & Organisatie

Transcriptie

1 Ontwerp Onderzoek: Paper 4: Uitvoering Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Procentrekenen door middel van taalgericht vakonderwijs Ontwerprapport Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam 3 VMBO leerlingen Economie Lentiz Life College Sleuteltermen Vaktaal / woordenschatontwikkeling / procentrekenen / Links verhoudingstabel Bibliografische referentie Begeleider(s) Bart Deelen Interfacultaire Lerarenopleidingen Universiteit van Amsterdam. Vakdidacticus: Onderzoeker: Beoordelaar(s) indien bekend Datum Januari 2016

2 Inhoud Samenvatting... 3 Beschrijving en analyse van de lessenserie... 4 Beschrijving... 4 Algemeen... 4 Analyse... 4 Les Les Les Les Analyse... 7 Dataverzameling... 8 Beschrijving... 8 Conclusie... 9 Bijlage 1: Lesplannen Les 1: het begin Les 2: Woorddossier Les 3: Verhoudingstabel Les 4: Laatste les Bijlage 2: Lesmateriaal Activiteiten Bijlage 3: Nul meeting: Opgaven Procent rekenen Eindmeeting: Opgaven Procent rekenen Bijlage Nul meeting: Antwoorden Procent rekenen Eind meeting: Antwoorden Procent rekenen Bijlage 5: Woordenlijst Bijlage 6: Literatuur P a g e

3 Samenvatting Binnen Binnen mijn mijn lessen lessen economie economie loop loop ik vaak ik tegen vaak hetzelfde tegen hetzelfde aan bij het aan onderwerp binnen procentrekenen. het onderwerp Zodra procentrekenen. opdrachten meer Zodra contextrijk opdrachten worden, meer haken contextrijk de allochtone worden, leerlingen haken leerlingen uit de achterstandswijken af. Ze snappen het af. Ze niet snappen meer. het Ik niet wil dit meer. gaan Hierdoor verbeteren merk door ik dat twee hun interventies. motivatie daalt. Ten Ze eerste, lezen doormiddel niet meer de van som de en op leerlingen voorhand woorden zeggen ze; aan meester, leren die ik vaak begrijp terugkomen het niet. binnen Ik wil deze dit vragen. gaan verbeteren. Ten tweede, Daarom door vier is mijn verschillende ontwerphypothese: soorten verhoudingstabellen uit te leggen die ze nodig hebben. Ik verwacht dat in groep 1, nadat ik een taalkundige interventie heb gedaan van vakspecifieke woorden die voorkomen in rekenkundige procentsommen, de leerling beter begrijpt wat er gevraagd wordt. Dit bevordert de motivatie van leerlingen (leergedrag) en stelt hen in staat tot het zelfstandig oplossen van procentsommen (leerresultaat) In paper 4 beschrijf ik de vier lessen waarin ik uitleg geef over procentopgaven en een taalkundige interventie verricht. Ik heb hierbij een nulmeting gedaan in de eerste les. Naast het opnieuw uitleggen van verhoudingstabellen bestonden les twee en drie uit een taalkundige interventie bij de helft van de leerlingen. De taalinterventie bestond uit het aanleggen van en werken met een vakspecifiek woorddossier. De groepen die geen taalinterventie hadden, kregen les volgens het PTA. Als huiswerk voor de derde les kregen beide groepen een youtube filmpje over verhoudingstabellen. Les vier werd de eindmeting verricht. Voorts werd het learner report aangeboden om het leergedrag te kunnen vaststellen. De leerlingen vonden het leuk om aan dit experiment mee te doen. Ze waren nieuwsgierig naar de uitkomsten. Tijdens de lessen liep ik wel tegen een aantal obstakels op, waaronder absentie van leerlingen, het niet bij zich hebben van een rekenmachine, de geringe animo voor het youtube filmpje, de tijd die leerlingen nodig hebben om de toetsen te maken, het verschil in niveau tussen basis- en kaderleerlingen en de moeilijkheidsgraad van het learner report. Tenslotte kostte het moeite om hen te overtuigen van de onderzoeksopzet, waarbij de ene groep de interventie wel en de ander niet kreeg. 3 P a g e

4 Beschrijving en analyse van de lessenserie De serie bestaat uit 4 lessen die hieronder zijn beschreven: Beschrijving Algemeen Ik ben met alle aanwezige leerlingen op vrijdag 27 november met mijn onderzoek begonnen. Het algemene doel van mijn onderzoek is te kijken of leerlingen procentsommen beter begrijpen als er een taalinterventie wordt verricht. Het gaat hierbij om een vergelijkend onderzoek, waarbij 2 klassen een taalinterventie kregen en 2 vergelijkbare klassen als controle dienen. In deze paper beschrijf ik hoe mijn onderzoek in de praktijk uitpakte. Kort samengevat gaf ik aan de basis- en kaderleerlingen in ruim een week 4 lessen, waarbij groep 1 de taalinterventie kreeg en groep 2 niet (zie tabel). Groep 1 Interventie Groep 2 Geen interventie Groep Niveau Aantal LL Groep Niveau Aantal LL BBSA Basis 12 BBSB Basis 11 KBS Kader 17 L3C Kader 17 Beide groepen kregen uitleg over verhoudingstabellen. Ze mochten gebruikmaken van een rekenmachine. Ook werd gebruik gemaakt van een youtube filmpje, waarin verhoudingstabellen worden toegelicht. Tijdens de eerste les werd een nulmeting gedaan. Tijdens de laatste les de eindmeting. Alle leerlingen werd gevraagd het learner report in te vullen. Hiermee kan een indruk worden gekregen wat leerlingen zelf van het onderwijs vinden. Binnen mijn lessen had ik een voordeel. Ik heb sinds kort een stagiaire, Fatma. Zij loopt stage bij een collega van mij, maar wilde ook mijn lessen bijwonen. Ik heb gevraagd of zij tijdens mijn lessenserie wat vaker kon meedraaien. Een paar extra handen kon ik goed gebruiken. Analyse Les 1 Ik ben de les gestart met een toelichting op mijn onderzoek. Ik heb daarbij de insteek gekozen om hen te vertellen dat we tijdens deze lessen procentrekenen zullen behandelen. Dit is een belangrijk 4 P a g e

5 onderdeel van economie, dat je ook nodig hebt bij andere vakken (vakoverstijgend). Na mijn uitleg en nadat ik vele vragen heb moeten beantwoorden gingen ze aan de slag met de nulmeting. Hier liep ik direct op tegen mijn eerste probleem; 20 minuten was veel te kort. Ze hadden het gehele lesuur nodig. Leerlingen vonden de opgave moeilijk. Veel leerlingen hadden hun rekenmachine niet bij zich. Dat creëerde onrust; ze gaan toch op hun telefoon werken, ze vragen aan anderen of ze hun rekenmachine mogen lenen, of ze gaan spelen op hun telefoon. Daarnaast verschilt elke klas in attitude. L3C had er zin in, BBSA niet. De ene leerling zweept de ander op en sommigen zien het nut niet van procentrekenen. Les 2 De tweede les verliep beter. Zoals vemeld, had ik twee groepen gemaakt. Groep 1 kreeg de interventie, groep 2 niet. Leerlingen uit groep 1 begonnen met te zeggen dat ze geen interventie wilden en groep 2 vroeg waarom ze geen interventie kregen. Dit heb ik allemaal gepareerd door te zeggen dat ze meededen aan een wetenschappelijk onderzoek en dat het mij vooral ging om het aantal leerlingen per klas i.p.v. het niveau van de klas. Bij groep 1 had ik nog wat om in te halen van les 1, dus ik ging snel aan de slag. Deze les stond in het teken van het taalgericht vakonderwijs: het aanleggen van een vakspecifiek woorddossier. Een woorddossier is een lijst van woorden die, in dit geval, te maken hebben met procentrekenen. Vanwege tijdgebrek beperkte ik het aantal opdrachten van het woorddossier. In het maken van (woorddossier)-opdrachten zie je het verschil tussen basis- en kaderleerlingen. De basisleerlingen hadden moeite met de opdrachten en ik moest ze vaak op weg helpen. Zij deden hierdoor ook minder opdrachten. De kaderleerlingen waren sneller en hadden minder hulp nodig. Leuk was om te zien dat bij de uitleg ze het allemaal onzin vonden; we kennen al die woorden toch al!, wat een onzin, omdat we Marokkaan zijn, moeten we dit zeker doen. Aan het einde van de les merkte je dat ze het toch wel nuttig vonden. Er waren veel misconcepties omtrent de vakspecifieke woorden. Bijvoorbeeld, de termen minimaal en maximaal haalden veel leerlingen door elkaar. Wekelijks ; betekent dat het elke dag van de week is? Verdubbelen, maar van wat verdubbel je het dan? Bij aftrekken ligt de gehele klas in een deuk, vooral als iemand het moest uitleggen. Bijna alle woorden van het woorddossier (bijlage 5) hadden de leerlingen bedacht. 5 P a g e

6 Bij groep 2 ben ik doorgegaan met de normale les. De groepen die geen taalinterventie hadden, kregen les volgens het PTA. Les 3 Bij zowel groep 1 als 2 heb ik huiswerk opgegeven. Ze moesten een youtube filmpje bekijken. Het filmpje is gemaakt door een oud-collega. Hierin legt hij uit hoe je verhoudingstabellen oplost. Leerlingen hebben vanaf groep 8 leren rekenen met verhoudingstabellen. Bij velen is dit ver weggezakt. In deze les merkte ik dat het filmpje slecht was ontvangen. Vele leerlingen hebben het na een aantal minuten afgezet, sommigen hebben het niet bekeken; er was een enkeling die het heeft afgekeken. Ik heb deze les als volgt ingestoken. In groep 1 en 2 heb ik een kleine introductie gedaan; gevraagd naar het filmpje, wat we gaan doen. Daarna heb ik mijn stagiaire de opgaven laten rondbrengen. Zelf ben ik gaan uitleggen en ik heb een opgave voorgedaan. In totaal had ik vier soorten verhoudingstabellen (Getal & Ruimte, Noordhoff 2013). 1. Procenten berekenen 2. Afname en toename in procenten 3. Nieuw bedrag berekenen 4. Percentage berekenen Ik heb alle vier kunnen behandelen. Ze gingen steeds sneller in uitleg, dat merkte ik duidelijk. Verhoudingstabellen vonden ze leuk om te doen in zowel groep 1 als 2. Het tempo zat er over het algemeen goed in maar voor sommigen ging het misschien te snel. Les 4 Bij les vier heb ik opnieuw uitleg gegeven over mijn onderzoek en heb ze vrij snel aan de slag gezet met de eindmeting (groep 1 en 2). Het viel me op dat de kaderleerlingen relatief snel klaar waren, terwijl de basisleerlingen het gehele uur nodig hadden. 6 P a g e

7 Analyse Praktisch gezien constateerde ik het volgende. In totaal hebben 50 leerlingen de nulmeting gedaan, 45 leerlingen de eindmeting. Er zitten in totaal 57 leerlingen in alle vier de klassen. 10 leerlingen hebben één of meerdere lessen gemist (zie tabel). Dit is een probleem in de zin dat met een verlies aan waarnemingen, de spreiding van de te schatten parameters toeneemt. Hier is uiteindelijk weinig aan te doen. Verder viel op dat slecht een beperkt aantal leerlingen een rekenmachine bij zich had. Tenslotte kostte het mij moeite om hen te overtuigen van de onderzoeksopzet, waarbij de ene groep de interventie wel en de ander niet kreeg. Groep 1 Interventie Groep 2 Geen interventie Groep Niveau Aantal LL Gemist Groep Niveau Aantal LL Gemist BBSA Basis 12 5 BBSB Basis 11 2 KBS Kader 17 2 L3C Kader 17 1 De leerlingen vonden het leuk om aan een experiment mee te doen, vooral toen ik vertelde dat het voor iets van de universiteit was. Wat mijn vooral opviel zijn de volgende twee dingen; - Tijd - Verschil in niveau tussen de basis- en kaderleerlingen. De tijd die leerlingen nodig hebben is erg verschillend. Zo deden ze langer dan verwacht over het maken van de nul- en eindopdracht.. De basisleerlingen stelden tijdens het maken van de opdracht meer vragen. Woorddossieropdrachten gingen redelijk snel, maar ook hier merk je verschil. Uitleg kostte mij in de basisklas meer tijd; meer tijd kwijt aan de instructies, herhaling, tot de orde roepen. In de kaderklassen liep ik parallel aan mijn tijdschema. Onder tijd valt ook de tijd die de leerlingen aan het onderwerp besteden. Als zij alle vier lessen aanwezig waren dan konden ze met de opvolgende les beter meekomen. Als ze bijvoorbeeld de nulmeting hadden gemist, dan was de eindmeting feitelijk zinloos voor mijn onderzoek. Maar wel goed voor hen om te kijken waar ze ten opzichte van andere leerlingen stonden. Punt twee is het verschil in niveau in leergedrag tussen de basis- en kaderleerlingen. Bij basisleerlingen moeten veel meer aan de hand worden genomen. Herhaling is hierbij essentieel. Zij zien vaak verbanden niet, bijvoorbeeld tussen woorddossieropdrachten en een procentensom. Als je ze dan herinnert aan wat we hebben besproken bij het woorddossier, dan gaat het dagen en dan lukt het. 7 P a g e

8 Kaderleerlingen snappen instructies sneller, zien verbanden sneller, kunnen beter samenwerken en hebben meer zitvlees. In mijn analyse voor deze lessenserie ben ik ervan uitgegaan dat alle leerlingen wiskunde in hun pakket hadden. Dit had ik beter moeten uitzoeken en is een goede les voor de volgende keer. Namelijk, één van de basisklassen, BBSA, heeft biologie ipv wiskunde. Daarom waren de opgaven voor deze leerlingen erg moeilijk. De laatste keer dat zij verhoudingstabellen hebben gezien en gemaakt was in groep 8 van de basisschool. Learner report vonden de leerlingen erg lastig en dat zie je ook aan de antwoorden. Ondanks het open vragen waren, zijn leerlingen in staat ze gesloten te beantwoorden. Daarnaast zij er erg veel antwoorden niet ingevuld. Wat hebben ze geleerd, bijvoorbeeld, van de interventie? Hierop vullen ze in; Ja, heel veel. Hierdoor heb je weinig aan het antwoord. Ze vonden het wel leuk dat naar hun mening werd gevraagd. Het enthousiasme van de leerlingen om zowel de nul- als eindmeting te maken was wisselend. L3C vond het lastig, maar vond het wel leuk om mee te doen. BBSA vond het allemaal moeilijk. Dataverzameling Beschrijving Ik heb op twee manieren mijn data verzameld. Ten eerste heb ik dit gedaan in de vorm van een nulmeting en een eindmeting. Om vergelijk mogelijk te maken zijn de testen goed op elkaar afgestemd. Dit heb ik gedaan door de opgaven te halen van CITO. Beide metingen vind je in bijlagen 2 en 3. Ik heb gekeken naar de scoren van mijn nulmeting van beide groepen. Hoeveel vragen hadden ze goed en hoeveel fout. Daarnaast weet ik vanuit de CITO-analyse wat veel voorkomende fouten waren. Zelf heb ik nog een kolom toegevoegd, namelijk niet ingevuld. Dit kwam redelijk vaak voor, vooral bij de nulmeting. Mijn tweede manier om data te verzamelen was een learner report. In het learner report onderzoek ik hoe het leergedrag is veranderd door de interventie. Ze vonden het erg moeilijk om de vragen te beantwoorden. Ze vonden het lastig om hun gedachten op papier te zetten. Ik zal de antwoorden uiteindelijke categoriseren. Bij elkaar leggen en kijken wat de grootste overeenkomsten zijn. 8 P a g e

9 Conclusie De lessenserie vind ik redelijk geslaagd. Een probleem was dat in verband met afwezigheid niet alle leerlingen de toetsen hebben gemaakt. Dat geldt vooral voor de basisleerlingen (zie tabel). De tijdsplanning was ook erg strak. Het youtube filmpje was geen succes. De leerlingen vonden het saai en deden er niets mee. Het activeren van de voorkennis vind ik wel belangrijk. Hier zou ik in mijn herontwerp rekening mee moeten houden. Het niveau van de klas en of leerlingen wiskunde in hun pakket hebben is belangrijk voor de uitkomst van dit onderzoek. Dan zou ik lager moeten instappen en nog simpelere uitleg moeten geven. Het verzamelen van de data ging goed. Het learner report was een lastig onderdeel. Mijn learner report bestond uit vier vragen. Twee vragen waren gericht op wat ze nog lastig vonden, een op het taalgerichte onderdeel van mijn interventie en een vraag meer gericht op het rekenen. Het niveau van de vragen was denk ik te hoog, daarnaast vinden deze leerlingen het erg moeilijk om hun mening op papier te zetten. De taalinterventie was lastig omdat het niveau van de leerlingen zo anders was. De basisleerlingen zijn over het algemeen doeners. Ze moesten bij de taalinterventie bij elkaar zitten en vooral dingen zelf doen. Dit vonden ze erg leuk. Maar de instructies waren af en toe te minimaal. Samen met mijn stagiaire liepen we rond en waren we constant bezig met instructies geven; hierdoor ontstond er toch een soort van onrust. De kaderleerlingen vinden dit iets minder leuk om te doen, maar snappen het wel sneller. Het spelelement van elkaar overhoren ging goed en daar waren ze fanantiek in. Wat ik terug kreeg van de leerlingen is dat ze het vooral leuk vonden om bij elkaar te zitten in tweeen viertallen en opdrachten te maken 9 P a g e

10 Bijlage 1: Lesplannen Les 1: het begin Hulpmiddelen: PowerPoint (verder: PPT,) toets van de eerste meeting, woorddossier aanmaken. Beginsituatie van de leerlingen: De leerlingen gaan beginnen met een lessenreeks die gericht is op een verbeteren van het maken van contextrijke procentsommen. Ze beginnen met het maken van 10 sommen. De eerste groep krijgt taalsteun als interventie, de tweede krijgt geen taalsteun. Taalsteun zal bestaan uit een aantal opdrachten die ze gaan maken. Beide groepen krijgen uitleg bij het maken van een verhoudingstabel. Verhoudingstabel kunnen ze maken. Lesdoelen van deze les. - De leerlingen zijn in staat om aan het einde van de les te benoemen wat ze aan het einde van deze lessenserie kunnen. Eigen leerdoelen van de student: doel 1: De leerlingen zo goed en duidelijk mogelijk ondersteunen geven bij het woorddossier. fase 1 geplan de lesdoel nr. lesinhoud (lesstof) didactische werkvormen hulpmiddelen tijd leeractiviteit: onderwijsactiviteit: Wat doet de leerling? Wat doe ik? 0 10 min 1 Introductie. Uitleg over: - Jassen uit - Tassen van tafel - Boeken voor je Binnenkomen, zitten en luisteren Ik ga vertellen wat we gaan doen tijdens deze les. Ik zal in hoofdlijnen vertellen wat er gebeuren gaat en wat de leerdoelen zijn. PPT 1 1 min 2` Uitdelen van de oefen toets. In stilte gaan ze de toets maken Luisteren Ik ga uitleggen wat we gaan doen en ik deel de toetsen uit. Oefentoets (Bijlage 10) 1 Les fases beschreven door Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren basisboek. Groningen: Noordhoff. 10 P a g e

11 1 35 min 3 Toets maken De toets maken 6 4 min 5 Afsluiting les en uitloop Terug krijgen van het woorddossier Luisteren Vertellen wat we de volgende les gaan doen. Boord Les 2: Woorddossier Hulpmiddelen: PPT, activiteiten van het woorddossier. Beginsituatie van de leerlingen: De leerlingen gaan beginnen met een lessenreeks die gericht is op een verbeteren van het maken van contextrijke procentsommen. In de les zitten ze in groepjes en doen ze opdrachten die gericht zijn op het opslaan van kennis. Hiervoor gaan ze een aantal opdrachten maken individueel, in duo s of met zijn vieren. Let bij de oefeningen op het niveau van de klas. Reken bij basis leerlingen meer tijd. Eigen inschatting is belangrijk. Lesdoelen van deze les. - Aan het einde van de les zijn de leerlingen in staat om woorden te kennen die zijn verbonden met procentsommen. - Aan het einde van de les hebben de leerlingen een woorddossier aangemaakt die hun helpt bij het oplossen van procentopgaven. Eigen leerdoelen van de student: doel 1: De ruimte gegeven om zich naar elkaar uit te spreken en daarnaast geconcentreerd met de les bezig te laten zijn fase 2 geplan de lesdoel nr. lesinhoud (lesstof) didactische werkvormen hulpmiddelen tijd leeractiviteit: Wat doet de leerling? onderwijsactiviteit: Wat doe ik? 2 Les fases beschreven door Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren basisboek. Groningen: Noordhoff. 11 P a g e

12 Alle tafels heb ik in viertallen neer gezet De woorden uitgeprint in en geknipt Woorden toegevoegd aan het woorddossier Van te voren groepjes gemaakt met taalzwakke leerlingen bij de betere leerlingen De opdrachten uitgeprint in meervoud 0 10 min 1 Tassen weg Iedereen op zijn plaats Luisteren Ik ga uitleggen wat we gaan doen Oefentoets 2 10 min 2 Woorddossier aanmaken. Dit zetten ze neer op het blaadje dat net is uitgedeeld. De leerlingen gaan aan de slag Rondlopen, helpen waar nodig. Boek Korte inleiding De leerlingen gaan aan de slag met het verzamelen van woorden die voorkomen in vragen. Hiervoor kunnen ze het boek gebruiken 2 En 3 5min 3 Uitleg wat we gaan doen. Woorddossier Uitdelen van de opdrachten aan elke groep. Allemaal beginnen ze met een verschillende. Ter plekke bepaal ik wie wat gaat doen Iedere groep gaat aan de slag. Vragen parkeren ze, zodra ik langs kom kunnen ze die stellen Uitdelen Bepalen wie met welke opdracht starten Rond lopen Vragen beantwoorden Opgaven Uitleg Terugvragen of ze het begrijpen. 4 en 5 20 min 4 Doen. Maken van de opdrachten Concentratie Ik loop rond en kijk hoe het gaat. Geef instructies waar nodig 6 5 min 5 Afsluiting les en uitloop Op het bord heb ik Luisteren Vertellen wat we de volgende les gaan doen. Boord 12 P a g e

13 huiswerk opgeschreven en een mail naar iedereen gestuurd over een link die ze moeten bekijken voor de volgende les. Les 3: Verhoudingstabel Hulpmiddelen: PPT, verhoudingstabel, opgave Beginsituatie van de leerlingen: Afgelopen les zijn ze bezig geweest met de woorden uit de opgaven. Nu gaan we door de verhoudingstabel. Er komt een klassikale uitleg, met een opdracht die ik voordoe (hard op denkend). Daarna gaan ze kort aan de slag met opdrachten zelf. Let bij de oefeningen op het niveau van de klas. Reken bij basis leerlingen meer tijd. Eigen inschatting is belangrijk. Lesdoelen van deze les. - Aan het einde van de les zijn de leerlingen in staat de juiste getallen op de juiste plaats in te vullen in de verhoudingstabel. - Aan het einde van de les hebben de leerlingen de juiste manier ontdekt om een verhoudingstabel in te vullen. Eigen leerdoelen van de student: doel 1: Hard op denkend de verhoudingstabel uit te leggen en dit zo duidelijk en natuurlijk mogelijk over te brengen aan de leerlingen. fase 3 geplan de lesdoel nr. lesinhoud (lesstof) didactische werkvormen hulpmiddelen tijd leeractiviteit: Wat doet de leerling? onderwijsactiviteit: Wat doe ik? 3 Les fases beschreven door Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren basisboek. Groningen: Noordhoff. 13 P a g e

14 Tafels staan in de bus opstelling. PowerPoint staat aan. Op de tafels liggen de opdrachten die ze moeten gaan maken 0 5 min 1 Tassen weg Iedereen op zijn plaats Luisteren Ik ga uitleggen wat we gaan doen Oefentoets 2 En 3 10 min 3 Uitleg over de verhoudingstabel aan de hand van mijn PowerPoint. Luistern en opletten en meeschrijven De leerlingen erbij houden Uitleg geven. Powerpoint - Procenten gegeven - Nieuwe prijs berekenen 4 en 5 10 min 4 Zelf aan de slag met de opgaven Werken Rondlopen, vragen beantwoorden. Uitprinten van de opgaven 2 En 3 10 min 3 Uitleg over de verhoudingstabel aan de hand van mijn PowerPoint. Luistern en opletten en meeschrijven De leerlingen erbij houden Uitleg geven. Powerpoint - Percentage berekenen - Afname en toename in percentage 4 en 5 10 min 4 Zelf aan de slag met de opgaven Werken Rondlopen, vragen beantwoorden. Uitprinten van de opgaven 6 5 min 5 Afsluiting les en uitloop Luisteren Vertellen wat we de volgende les gaan doen. Boord Les 4: Laatste les Hulpmiddelen: PPT, opdrachten, eind opgave Beginsituatie van de leerlingen: Afgelopen lessen hebben de leerlingen veel gedaan. Woorden hebben ze gehad, uitleg over de 14 P a g e

15 verhoudingstabel. Ze krijgen een korte herhaling en dan mogen ze de eindtoets doen. Lesdoelen van deze les. - Aan het einde van de les zijn de leerlingen in staat een verhoudingstabel te gebruiken en die te laten zien tijdens het maken van de toets. - Aan het einde van de les begrijpen de leerlingen de woorden die gebruikt worden bij de toets. Eigen leerdoelen van de student: doel 1:. Door middel van het controle zien of mijn interventie gewerkt heeft. fase 4 geplan de lesdoel nr. lesinhoud (lesstof) didactische werkvormen fase 5 tijd Tafels staan in de bus opstelling. PowerPoint staat aan. Op de tafels liggen de opdrachten die ze moeten gaan maken 0 10 min 1 Introductie Tassen van tafel Recht zitten leeractiviteit: Wat doet de leerling? Netjes zitten en zich klaar maken onderwijsactiviteit: Wat doe ik? Ik ga uitleggen wat we gaan doen Iedereen zitten en rustig krijgen 4 35 min 3 Toets maken De toets maken Vragen beantwoorden Opletten Rond lopen 6 5 min 5 Afsluiting les en uitloop Luisteren Vertellen wat we de volgende les gaan doen. Boord 4 Les fases beschreven door Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren basisboek. Groningen: Noordhoff. 15 P a g e

16 Bijlage 2: Lesmateriaal Activiteiten De volgende activiteiten zijn afkomstig van het Expertise Centrum Nederlands. Deze zijn: - Activiteit: Gatentekst - Activiteit: Waar gebruik ik dit woord? - Activiteit: Woorden explosie in 3 categorieën - Activiteit: Leg ze bij elkaar Ik print ze uit en knip in smalle stroken. Activiteit: Gatentekst Selecteer uit je eigen woorddossier vijf woorden. Je maakt vijf zinnen waarin steeds een van de vijf woorden voorkomt, maar je schrijft dit woord niet op. Zo ontstaat er een gatentekst. De tekst geef je aan een medestudent die links van je zit. Weet hij/zij welk woord er op de stippellijntjes moet staan? Succes! Activiteit: Waar gebruik ik dit woord? Maak deze oefening in tweetallen. Noem om de beurt een woord uit je woorddossier. Bespreek de betekenis van het woord met elkaar en bedenk bij elk woord drie situaties waarin je dit woord tegenkomt. Voorbeelden van situaties zijn winkels of teksten die je leest (bijvoorbeeld op internet). Succes! 16 P a g e

17 Activiteit: Woordenexplosie in drie woorden Kies een woord uit je woorddossier. Je pakt woorden uit de stapel en je legt er zo veel mogelijk woorden omheen die het zelfde zijn als dat woord. Schrijf ook op waarom je vindt dat het woord bij het woord uit je woorddossier hoort. Succes! Activiteit: Leg ze bij elkaar Deze opdracht doe je in tweetallen. Voor je ligt een stapel met woorden uit het woorddossier. De opdracht is dat je de woorden gaat verdelen in 3 a 4 groepen. Jullie gaan zelf bedenken waarom deze woorden bij elkaar passen. Succes! 17 P a g e

18 Bijlage 3: Nul meeting: Opgaven Procent rekenen Naam: Klas: Datum:. Opgave 1: (gebruik geen rekenmachine). Je mag een kladpapier gebruiken. 40% van 85 is Opgave 2: Opgave 3: 18 P a g e

19 Opgave 4: Opgave 5: 19 P a g e

20 Opgave 6: Opgave 7: 20 P a g e

21 Opgave 8: Opgave 9: 21 P a g e

22 Opgave 10: 22 P a g e

23 Eindmeeting: Opgaven Procent rekenen Opgaven Procent rekenen Naam: Klas: Datum:. Opgave 1: (gebruik geen rekenmachine). Je mag een kladpapier gebruiken. 40% van 3,50 is Opgave 2: 23 P a g e

24 Opgave 3: Opgave 4: 24 P a g e

25 Opgave 5: Opgave 6: 25 P a g e

26 Opgave 7: Opgave 8: 26 P a g e

27 Opgave 9: Opgave 10: 27 P a g e

28 Bijlage 4. Nul meeting: Antwoorden Procent rekenen 28 P a g e

29 Uitleg bij de antwoorden 29 P a g e

30 30 P a g e

31 31 P a g e

32 Opgave 1: (gebruik geen rekenmachine). Je mag een kladpapier gebruiken. 40% van 85 is 32 P a g e

33 Opgave 2: 33 P a g e

34 34 P a g e

35 Opgave 3: 35 P a g e

36 36 P a g e

37 Opgave 4: 37 P a g e

38 38 P a g e

39 Opgave 5: 39 P a g e

40 40 P a g e

41 Opgave 6: 41 P a g e

42 Opgave 7: 42 P a g e

43 43 P a g e

44 Opgave 8: 44 P a g e

45 45 P a g e

46 Opgave 9: 46 P a g e

47 Opgave 10: 47 P a g e

48 Uitleg bij de antwoorden 48 P a g e 1

49 Eind meeting: Antwoorden Procent rekenen 49 P a g e

50 50 P a g e

51 51 P a g e

52 Opgave 1: (gebruik geenrekenmachine). Je mag een kladpapier gebruiken. 40% van 3,50 is 52 P a g e

53 Opgave 2: 53 P a g e

54 Opgave 3: 54 P a g e

55 55 P a g e

56 Opgave 4: 56 P a g e

57 Opgave 5: 57 P a g e

58 Opgave 6: 58 P a g e

59 Opgave 7: 59 P a g e

60 Opgave 8: 60 P a g e

61 Opgave 9: 61 P a g e

62 62 P a g e

63 Opgave 10: 63 P a g e

64 Bijlage 5: woordenlijst Verhoging Optellen Maximaal Korting Aftrekken Semester Verlaging Verdubbelen Verdienen Halveren Stijging Jaarlijks Daling Maandelijks Erbij Wekelijks Eraf Minimaal 64 P a g e

65 Bijlage 6: Literatuur Ancona, J. Woordenschat natuurkunde en economie. Interne publicatie ITTA, 1995 Getal & Ruimte (2012) Tiende editie. Reichard, L., Dijkhuis, J., Admiraal, C., Vaarwerk te, G., Verbeek, J., de Jong, G., Houwing, H., Kuis, J., ten Klooster, F., de Waal, S., van Braak, J., Liesting, H., Wieringa, M., van Maarseveen, M., Haneveld, M., Cornelisse, I., Voets, S. NoordhoffUitgevers, Groningen Groot, A. d. (1994). Methodologie. Grondslagen van onderzoek en denken in de gedragswetenschappen. Assen: Van Gorcum 65 P a g e