1 Inleiding 3. 2 Verhaal Gabriella 5. 3 Informatie over psychische aandoeningen Wat zijn psychische aandoeningen? 7

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 Inleiding 3. 2 Verhaal Gabriella 5. 3 Informatie over psychische aandoeningen Wat zijn psychische aandoeningen? 7"

Transcriptie

1 Het grote VdV-Boek

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Verhaal Gabriella 5 3 Informatie over psychische aandoeningen Wat zijn psychische aandoeningen? Psychische aandoeningen en ziekteverzuim Onderzoek Samen Sterk zonder Stigma Openheid 16 4 Column Jan Anne 20 5 Waar kun je terecht? Waar kun je terecht binnen je organisatie Ervaringsdeskundigen Bedrijfsarts Waar kun je terecht buiten je organisatie 23 6 Andere ideeën 24 2

3 1 Inleiding Waarom een Vier de Verschillen boek? Droom Enkele medewerkers bij een grote landelijke organisatie hebben een droom: een werkomgeving waar begrip is voor mensen met een psychische kwetsbaarheid, waar je jezelf kan en mag zijn. Een organisatie waarin alle medewerkers zich gewaardeerd en gerespecteerd voelen en die verschillen verwelkomt en benut. Vier de Verschillen is een manier om die droom te realiseren. Niet alleen voor deze organisatie, maar voor elke andere werkomgeving die hiervoor openstaat. Samen Sterk zonder Stigma heeft dit bruikbare initiatief omarmd en stelt dit boekje beschikbaar. Het is een organisatie-neutrale vorm van het boekje, dat is gemaakt door een ambassadeur binnen bovengenoemde organisatie. Het is te gebruiken als format om aan de slag te gaan binnen je eigen werkomgeving, of ter inspiratie. Uiteraard kun je voor - meer - informatie ook terecht bij Samen Sterk. Hoe en wat Vier de verschillen is een beweging die bottom up start. Samen met het management wil de beweging een cultuurverandering realiseren naar een inclusieve organisatie. Een organisatie met oog voor de diversiteit die in huis is en die de verschillen viert! Bijvoorbeeld door een Vier de Verschillen dag met onder andere workshops, persoonlijke verhalen, film en interviews. Toegankelijkheid inspireert tot openheid en zorgt voor begrip en 3

4 verbinding. Dit boekje dient als inspiratiebron en kan als leidraad fungeren voor elke organisatie die met verschillen aan de slag wil. Succes! 4

5 2 Verhaal SSzS werkambassadeur [CHECK!] Ik heb zelf de touwtjes in handen Gabriëlla (46) werkt bij een grote Nederlandse bank. Ze heeft last van stemmingswisselingen. Gelukkig zorgt haar werkgever goed voor zijn mensen. Mits je een doel hebt én het heft in eigen hand neemt, aldus onze werkambassadeur. De stemmingswisselingen, als gevolg van haar bipolaire stoornis vormden aanvankelijk geen probleem op de werkvloer: Ik functioneerde prima, kon mijn werk gewoon doen. Niemand vond het erg als ik af en toe een beetje kattig was. Tot een manager haar in 2012 toch naar huis stuurde om tot rust te komen. Gabriella meldt zich uiteindelijk ziek. Ze ontvangt begripvolle reacties. Ook vanuit de directie, vertelt ze: Men kende de ziekte bipolaire stoornis vanuit vriendenkring. Dat hielp. En hun boodschap was: we gaan zorgen dat het goed komt. Het is haar gelukt, al was het hard knokken. Je moet het zelf regelen. Niet gemakkelijk als je bent uitgevallen met een zware depressie. Door wilskracht en door goed contact met mijn manager lukte het om op mijn werk terug te keren. Ook is de ene bedrijfsarts de andere niet. Van mijn eerste heb ik afscheid genomen, de tweede begreep het gelukkig veel beter en had kennis van psychische aandoeningen. Sleutel tot succes Nu gaat het goed met Gabriella. Deels omdat ze dingen anders doet: Rust en regelmaat werken voor mij, net als stress managen door werkdruk bespreekbaar te maken. Ik heb zelf de touwtjes in 5

6 handen: mijn sleutel tot succes om goed te functioneren en te worden beoordeeld om wat ik kan en wie ik ben. Ook de bedrijfscultuur speelt een belangrijke rol, meent Gabriëlla. Ze draagt hieraan bij als werkambassadeur voor Samen Sterk zonder Stigma: De cultuur mag nog opener, het taboe moet af van psychische aandoeningen. Laatst maakte ik me zorgen om een oververmoeide collega. Dat uitte ik tegen zijn manager. Dat is geen klikken, dat is zorgen voor elkaar. Manifest Gabriella stelt af en toe dingen aan de kaak. Bijvoorbeeld rondom een manifest over diversiteitsbeleid: Heel belangrijk vinden ze diversiteit bij ons. Aandacht voor een goede man-vrouw verhouding, homoseksuelen, mensen met allerlei beperkingen: bijna elke doelgroep staat genoemd behalve mensen met een psychische aandoening! Dat heb ik gezegd en ze vonden dat ik een punt had. Hopelijk passen ze het een volgende keer aan. Bijzonder Naast haar werk, zet Gabriëlla zich vrijwillig in voor De Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen (VMDB). Daar zag men haar onlangs als voorbeeld voor hoe je toch kunt werken met een bipolaire stoornis: Toen zei ik dat ik echt niet zo bijzonder ben, maar dat alles gaat over hoe je jezelf presenteert. Dat geldt ook voor mensen zonder psychische aandoeningen. Werkgevers willen medewerkers die goed weten wat ze willen, kunnen en wie ze zijn. Dat is het belangrijkste. Je aandoening is slechts een onderdeel. 6

7 3 Informatie over psychische aandoeningen 3.1 Wat zijn psychische aandoeningen? Voorbeelden van psychische aandoeningen zijn autisme, ad(h)d, ptss, burn-out, psychose, en angststoornissen. Ze gaan vaak gepaard met een groot taboe. Je kunt te maken krijgen met vooroordelen of discriminatie. Opvallend als je bedenkt dat bijna de helft van alle Nederlanders tijdens zijn leven zelf te maken krijgt met een psychische kwetsbaarheid. Meest gehoorde misvattingen Mensen met een psychische aandoening zijn minder intelligent. Hun psychische problemen komen door persoonlijke zwakte. Eens ziek betekent altijd ziek. Ze zijn gewelddadig en gevaarlijk. Onwetendheid, verkeerde informatievoorziening en soms ook (schrik)beelden in de media versterken de vooroordelen. Stigmatisering, het negatieve label dat je krijgt opgeplakt, kan de impact van een psychische aandoening verergeren. Mogelijke gevolgen Vrienden maken is moeilijker. Een partner vinden lukt niet. Buren reageren raar of mijden je. Woonruimte vinden is moeilijker. Solliciteren mislukt steeds of je werk behouden lukt niet. Je krijgt geen voorzieningen waarop je recht hebt. Verzekeringen weigeren je. Buitensluiting of pestgedrag op werk, school of in de wijk. 7

8 Als ik op kantoor (maar privé ook) over mijn Asperger praat, krijg ik vaak dezelfde reacties: Ik geloof het niet, want je bent zo sociaal/empathisch/meelevend. Het is toch niet belangrijk. Het is geen stoornis. Het is ingebeeld. Steeds weer heb ik het idee dat ik me moet verantwoorden. Steeds weer worden de voorbeelden die ik geef van mijn eigen ervaringen weersproken en/of gebagatelliseerd. 8

9 3.2 Psychische aandoeningen en ziekteverzuim 9

10 Cijfers Psychische aandoeningen kunnen een hoog verzuim en presenteïsme veroorzaken. Bij presenteïsme melden werknemers met een psychische aandoening zich niet ziek, maar presteren ze minder goed. Het verzuim alleen al kost werkgevers naar schatting 2,7 miljard euro per jaar. Ongeveer twintig procent van de beroepsbevolking heeft te maken met een lichte of matige psychische aandoening, zoals angst of depressie. Meestal zijn deze aandoeningen goed behandelbaar. 10

11 3.3 Onderzoek Samen Sterk zonder Stigma Stichting Samen Sterk zonder Stigma wil openheid over psychische aandoeningen op de werkvloer vanzelfsprekend maken. Dat draagt bij aan de psychische gezondheid, het welzijn en de productiviteit van mensen. Werknemers met een psychische kwetsbaarheid komen hiervoor vaak niet uit. Werkgevers vinden het op hun beurt lastig om het bespreekbaar te maken. De sleutel voor verbetering ligt bij beiden. Om meer inzicht te krijgen in het perspectief van de werkgever, voerde Samen Sterk zonder Stigma een literatuuronderzoek uit naar psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever. Vooroordelen Vooroordelen over mensen met een psychische aandoening bestaan in de hele samenleving, dus ook op het werk. Het blijkt dat veel werkgevers, leidinggevenden en collega s de volgende vooroordelen hebben: Werknemers met een psychische aandoening: - kunnen niet goed voldoen aan de eisen die het werk stelt; - zijn gevaarlijk of vertonen onvoorspelbaar gedrag; - kosten de werkgever extra tijd en geld, het is een vorm van liefdadigheid om hen in dienst te houden. Een psychische aandoening is geen legitieme, wettelijk erkende aandoening. Werken is niet gezond voor mensen met een psychische aandoening, omdat veel werk tegenwoordig stressvol is. Specifiek voor de werkcontext is een twijfel over de authenticiteit 11

12 van de aandoening. Mogelijk speelt de onderlinge afhankelijkheid bij de uitvoering van werk daarbij een rol. Collega s maken zich nogal eens zorgen over een eerlijke verdeling van de werklast en verantwoordelijkheden. Ze hebben er moeite mee wanneer een werknemer met een psychische aandoening in hun ogen een voorkeursbehandeling krijgt. Ook vragen ze zich af of de gezamenlijke targets wel haalbaar zijn. De vooroordelen zijn bijzonder krachtig, omdat ze impliciet zijn en er geen dialoog is over psychische aandoeningen op het werk: Psychische ziekten zijn de enige ziekten waarover mensen niet praten en daarom is er meer angst en verondersteld gevaar. (Krupa et al, 2009). Het blijkt dat werkgevers minder vooroordelen hebben als ze iemand uit de doelgroep kennen en/of positieve ervaringen hebben met werknemers uit de doelgroep. Bij veel werkgevers is 12

13 dit alleen niet het geval. Ze weten vaak niet wie van hun medewerkers een psychische aandoening heeft en ze kennen geen succesverhalen van andere werkgevers. Gevolgen van de vooroordelen Vooroordelen leiden tot minder promotiemogelijkheden voor werknemers met een psychische aandoening, toeschrijven van fouten aan de aandoening, roddelen, subtiele vormen van uitsluiting en loonverschillen. Ook hebben deze werknemers minder kans op contractverlenging, behoud van hun werk bij een reorganisatie of (extra) inzet van de werkgever bij re-integratie-inspanningen. Uit angst voor deze gevolgen durven werknemers met een psychische aandoening deze niet altijd bekend te maken. Ze krijgen daardoor niet de ondersteuning die nodig is voor een goede inzetbaarheid. Ze staan er alleen voor, lopen op hun tenen om het werk te behouden of gaan onderpresteren. Uiteindelijk kan dit weer leiden tot meer verzuim en WIA-instroom. Zo ontstaat een vicieuze cirkel die de werkgever bevestigt in zijn vooroordelen en het stigma bestendigt. Diversiteitsbeleid en mentaal gezondheidsbeleid Randvoorwaarde voor een goede inzetbaarheid van werknemers met een psychische aandoening is dat deze bekend is bij de werkgever. Alleen dan kan hij eventueel benodigde werkaanpassingen doorvoeren. Belangrijke onderdelen van diversiteitsbeleid zijn dat leidinggevenden de waarde van psychische diversiteit openlijk 13

14 benadrukken en vooroordelen op de werkvloer bespreekbaar maken. Werknemers zijn veel eerder open over hun aandoening in een ondersteunende werkomgeving waar ze zich gewaardeerd voelen door de leidinggevende en collega s. Op organisatieniveau zijn werkaanpassingen denkbaar zoals flexibele werktijden, taakaanpassing, stijl van leidinggeven en/of werkplekaanpassingen. Inclusie Aanpassingen zijn vaak alleen gericht op de werknemer met een psychische aandoening, terwijl de rest van de organisatie daaraan weinig heeft. Een belangrijke voorwaarde voor inclusie is dat collega s de aanpassingen als rechtvaardig beschouwen en hier zelf ook toegang tot hebben. Een goed mentaal gezondheidsbeleid is ook erg belangrijk. Daarmee is te voorkomen dat werknemers psychische klachten krijgen of dat deze verergeren als gevolg van het werk. 14

15 Positieve beïnvloedingsstrategieën Strategieën die de houding en het gedrag van werkgevers positief kunnen beïnvloeden: Wet- en regelgeving omtrent arbeid, gezondheid en antidiscriminatie. Maatregelen die goed werkgeverschap stimuleren. Mythes en vooroordelen ontkrachten. Direct contact bevorderen tussen werkgevers en werknemers met een psychische aandoening. Communicatiestrategieën en direct contact. Noodzaak en urgentie inzien De problematiek en aanpak van stigma is complex. Een inclusieve organisatiecultuur realiseren kost tijd en een goed mentaal gezondheidsbeleid invoeren vergt een investering. Werkgevers moeten daarom de noodzaak van maatregelen inzien en een zekere urgentie voelen. Ook is het belangrijk dat ze makkelijk een beroep kunnen doen op informatie, training, advies en praktische ondersteuning. 15

16 Kortom Een goed werknemersbeleid met aandacht voor psychische aandoeningen, kan bedrijven grote besparingen opleveren. En misschien wel belangrijker: het draagt bij aan de kwaliteit van leven van onze beroepsbevolking. 3.4 Openheid Iedereen met een psychische aandoening kent het dilemma: vertel je het wel of niet aan anderen? Als je het wel vertelt, ben je eerlijk over jezelf en houd je niets verborgen. Tegelijkertijd loop je het risico dat mensen je vreemd aankijken en veroordelen. Als je niets vertelt, voel je je misschien niet eerlijk en lijkt het alsof je je schaamt voor iets waaraan je niets kan doen. Openheid vergt moed Voor openheid over je psychische aandoening is moed nodig, want je kunt negatieve reacties krijgen. Niet iedereen kan of durft dit aan. Je maakt waarschijnlijk steeds opnieuw de afweging wie, wat 16

17 en wanneer je over je psychische aandoening vertelt. Je moet daarbij inschatten of de openheid je helpt of dat het risico te groot is. Wel of niet vertellen? Omgaan met het dilemma kan op verschillende manieren: 1. Mijden: je mijdt mensen en plaatsen waar je last hebt van het stigma; 2. Geheimhouden: je vertelt niets; 3. Selectief bekendmaken: je vertelt het alleen aan mensen van wie je verwacht dat ze je steunen; 4. Bekendmaken in het wilde weg: je vertelt het aan iedereen die je tegenkomt; 5. Ervaringen rondbazuinen: je ervaringen doelbewust bekendmaken aan een grote groep. 17

18 Geen van deze manieren is beter dan de andere. Elke benadering heeft zijn eigen voor- en nadelen. Je bekijkt zelf wat het beste bij je past. Dat hoeft niet eens overal hetzelfde te zijn. Het kan zijn dat je het op je werk wel vertelt, maar niet wilt dat de buren het weten. Of omgekeerd. Steeds opnieuw weeg je af wat je wilt bereiken met openheid en of je daarbij een risico loopt. Voordelen van openheid: Je hoeft je geen zorgen meer te maken over het verbergen van je aandoening. Anderen durven jou ook te vertellen wat ze hebben, zodat je mensen ontmoet met vergelijkbare ervaringen. Hulp vragen is makkelijker in de toekomst. Je merkt hoe sterk je bent. Je werkt mee aan stigma bestrijden. 18

19 Nadelen en risico s van openheid: Je krijgt negatieve opmerkingen, mensen roddelen over je of sluiten je buiten. Je krijgt te maken met discriminatie. Je moet leren omgaan met het beeld dat mensen van je krijgen. Ook als dat negatief is of als ze medelijden met je hebben. Een terugval in je aandoening komt harder aan, omdat je weet dat anderen meekijken. Familie of andere naasten schamen zich en zijn boos op je, omdat je open bent. 19

20 4 Verhaal Jan Anne Toen ik doorkreeg dat ik ADD heb, was ik daarmee heel blij. Echt! Kwartjes van veertig jaar lang, vielen eindelijk op hun plek. Vrij snel daarna kwam het besef dat ik er ook nog wat mee moest doen. Een van mijn eerste stappen was het mijn leidinggevende vertellen. Hoe naïef kun je zeggen. Ik kreeg te horen dat hij geen risico s wilde lopen. Me inschrijven voor cursussen kon ineens niet meer, voorheen nooit een probleem. Ik moest maar nadenken over hoe ik me binnen de organisatie wilde bewegen. Op mijn eigen niveau was meer begrip. Bij collega s vielen ook kwartjes, ze konden vreemde gedragingen ineens plaatsen. Uiteindelijk was ik toch die aardige jongen die ze dachten! Desondanks voelde ik me niet helemaal happy met de situatie. Van mede add-ers hoorde ik dat zij het nooit zouden vertellen uit angst voor de reactie die ik had gekregen. Tijdens een week van de inspiratie gooide ik het out in the open. Ik praatte met velen, waaronder managers. Ik kreeg veel positieve reacties. Dit smaakte naar meer. Het jaar daarna liet ik me tweemaal interviewen. Mijn doel was openheid geven en vertellen over hoe je mensen die het allemaal net even anders doen, goed tot hun recht laat komen met eenvoudige maatregelen. Dat was leuk en leidde tot grappige vragen! Werkambassadeur worden is voor mij een logische volgende stap. Al hoopte ik stiekem wel dat iemand anders opstond Maar angst overheerst nog steeds, dus kwam er niemand. Juist dat geeft aan dat het broodnodig is. 20

21 Wat ik wil laten zien is dat het mij juist veel heeft gebracht om open te zijn. Ik zet mijn bijzondere talenten in om zelf gelukkiger te worden en het bedrijf beter. Door mijn openheid zien mensen dat eerder en waarderen ze meer wie en hoe ik ben. Ik denk ook dat juist mensen met een psychisch deukje heel goed hebben nagedacht over hun mindere kanten en daarmee (on)bewust/ gedwongen rekening houden. Dat is van grote waarde voor henzelf en het bedrijf. 21

22 5 Waar kun je terecht? 5.1 Waar kun je terecht binnen [naam organisatie]? De contactpersonen binnen [naam organisatie] zijn: Functie + naam + contactgegevens Functie + naam + contactgegevens 5.2 Ervaringsdeskundigen Je kunt ook terecht bij ervaringsdeskundigen. Wil je graag iets delen, vragen, klankborden of gewoon even praten over je psychische kwetsbaarheid met een collega die hier uit eigen ervaring over kan meepraten? Dan kun je contact met hem of haar opnemen. Naam Specialisme 22

23 5.3 Bedrijfsarts Je kunt altijd terecht bij de bedrijfsarts voor informatie en ondersteuning. Functie + naam + contactgegevens 5.4 Waar kun je terecht buiten [naam organisatie] Samen Sterk zonder Stigma E-learningtool Openheid over psychische gezondheid werkt Vanuit Autisme Bekeken 23

24 6. Ideeën: Natuurlijk kun je binnen je organisatie eigen initiatieven opzetten. Graag zelfs! Ter inspiratie onderstaand nog enkele ideeën: Een digitale community waar je informatie kunt vinden over psychische kwetsbaarheden en persoonlijke verhalen delen. Speciale thema-events opzetten rond bijvoorbeeld autisme, stress en burn-out, ad(h)d. Organiseren van Inspiration Boosts: bijeenkomsten waarin deelnemers persoonlijke verhalen delen over bijvoorbeeld homoseksualiteit, overwonnen verslaving, pesten, uiterlijk. Coaching: een persoonlijk ontwikkeltraject op maat, waarin medewerkers met behulp van een ervaren coach hun vaardigheden en kwaliteiten ontwikkelen. Autisme ambassadeurs: gebaseerd op het landelijke project Vanuit Autisme Bekeken dat autisme zichtbaar en bespreekbaar maakt op de werkvloer. Als bedrijfsteam meedoen aan de Socialrun, een sponsorloop om het taboe rond psychische aandoeningen de wereld uit te helpen. 24

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT 2 MANAGEMENT- SAMENVATTING Aanleiding literatuuronderzoek Stichting Samen

Nadere informatie

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever Literatuurstudie in opdracht van Samen Sterk Zonder Stigma Door Aukje Smit Probleemschets OESO 2014 Ongeveer 20% van de beroepsbevolking heeft

Nadere informatie

Stigma en de Benadering van Werkgevers

Stigma en de Benadering van Werkgevers Stigma en de Benadering van Werkgevers Dorien Verhoeven, Projectmanager Stigma & Werk' Thea Heijnen, Ambassadeur Stigma & Werk Noortje Zomer, Stagiaire Stigma & Werk Samen Sterk zonder Stigma - Stigma

Nadere informatie

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT

Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT 2 SAMENVATTING, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 7.1 HET ONDERZOEK Achtergrond

Nadere informatie

Omgaan met autisme. Bij u op het werk. Wat moet u weten over autisme op de werkvloer?

Omgaan met autisme. Bij u op het werk. Wat moet u weten over autisme op de werkvloer? Omgaan met autisme Mensen met autisme hebben een andere manier van informatieverwerking en dragen daardoor op positieve wijze bij aan een gezonde en diverse samenleving. Dit vraagt van de samenleving wel

Nadere informatie

Open over psychische aandoeningen op het werk

Open over psychische aandoeningen op het werk PRAKTIJK Re-integratie Onderzoek PRAKTIJK Doorbreek de vicieuze cirkel Open over psychische aandoeningen op het werk Aukje Smit, Lonneke Mechelse & Dorien Verhoeven Veel werkgevers hebben vaak zonder dat

Nadere informatie

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee

Nadere informatie

Kaarten open op tafel?!

Kaarten open op tafel?! Kaarten open op tafel?! Kaarten open op tafel?! www.sellevanderwoude.nl Programma Inleiding Zelf onderzoeken: Perspectief werkzoekende/werkende Perspectief werkgever Perspectief GGz Perspectief gemeente

Nadere informatie

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee

Nadere informatie

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt

Werk. Omdat een andere blik je leven verrijkt Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talent en kwaliteiten met zich mee

Nadere informatie

VOOR ONDERNEMINGSRADEN

VOOR ONDERNEMINGSRADEN VOOR ONDERNEMINGSRADEN BESPREEKBAAR MAKEN VAN PSYCHISCHE DIVERSITEIT WERKT! CHECKLIST VOOR ONDERNEMINGSRADEN Psychische aandoeningen komen veel voor. Het kan letterlijk iedereen overkomen. Maar als het

Nadere informatie

We gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt.

We gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt. Een stigma kan gezien worden als een stempel met negatieve lading dat mensen met psychische aandoeningen opgedrukt krijgen door de omgeving of maatschappij. Dit wordt door velen zo ervaren. Wat ook voorkomt

Nadere informatie

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid 1 Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid Inleiding Het streven naar gezonde werknemers die zo weinig mogelijk ziek zijn is een streven van iedere werkgever. Het werken aan duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

Arbocatalogus Grafimedia

Arbocatalogus Grafimedia Arbocatalogus Grafimedia Van werkdruk naar werkplezier Presentatie voor gebruik in eigen bedrijf Arbocatalogus Grafimedia Van Werkdruk naar Werkplezier Presentatie voor gebruik in het eigen bedrijf Deze

Nadere informatie

CORAL NIET VERTELLEN? FUNCTIONERINGS GESPREK NIEUWE MANAGER WEL VERTELLEN? PROMOTIE? SOLLICITATIE

CORAL NIET VERTELLEN? FUNCTIONERINGS GESPREK NIEUWE MANAGER WEL VERTELLEN? PROMOTIE? SOLLICITATIE FUNCTIONERINGS GESPREK NIET VERTELLEN? CORAL WEL VERTELLEN? NIEUWE MANAGER PROMOTIE? SOLLICITATIE OPENHEID OP HET WERK: DE VOOR- EN NADELEN Het kan een lastige kwestie zijn: vertel je op je werk over je

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

De arbeidsdeskundige en PSA. Patrick Ox - arbeidsdeskundige

De arbeidsdeskundige en PSA. Patrick Ox - arbeidsdeskundige De arbeidsdeskundige en PSA Patrick Ox - arbeidsdeskundige Expereans: even voorstellen Expertisecentrum voor verzuim-, re-integratievraagstukken en Arboconcepten Nieuwe Stijl. Onafhankelijk, landelijk,

Nadere informatie

Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen?

Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen? Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen? Stress is een van de grootste veroorzakers van ziekteverzuim. Jaarlijks kost dit het Nederlandse bedrijfsleven bijna 1 miljard. Al is dat

Nadere informatie

WORKSHOP LEADING WITH HAPPINESS Alex Slavenburg / 15 november 2018

WORKSHOP LEADING WITH HAPPINESS Alex Slavenburg / 15 november 2018 WORKSHOP LEADING WITH HAPPINESS Alex Slavenburg / 15 november 2018 Eigenaar van ALEX SLAVENBURG Partner van het HappinessBureau Daarvoor: Veelheid aan leidinggevende rollen bij Rabobank, o.a. Hoofd Talent

Nadere informatie

GOUDEN REGELS STIGMA EN WOORDVOERING

GOUDEN REGELS STIGMA EN WOORDVOERING GOUDEN REGELS STIGMA EN WOORDVOERING IEDEREEN HEEFT VOOROORDELEN. ZO SIMPEL IS HET. JIJ OOK. ALS JE JE HIERVAN BEWUST BENT EN ERNAAR HANDELT, VOORKOM JE DAT JE ONGEWILD BIJDRAAGT AAN STIGMATISERING VAN

Nadere informatie

Laaggeletterdheid en werk. SAM bijeenkomst 26 maart 2019

Laaggeletterdheid en werk. SAM bijeenkomst 26 maart 2019 Laaggeletterdheid en werk SAM bijeenkomst 26 maart 2019 NETWERKBIJEENKOMST 26 MAART 2019 Film https://www.youtube.com/watch?v=60 bkghlcprc Theorie Wat is het precies, laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid:

Nadere informatie

Succescirkel van Werkgeluk

Succescirkel van Werkgeluk Succescirkel van Werkgeluk Ken jezelf en je succesfactoren! Zodat je je eigen werkgeluk en dat van anderen positief kunt beïnvloeden www.kristadewolff.nl Over Goed dat je het ebook hebt gedownload. Wat

Nadere informatie

Lezing UWV Bezwaar & Beroep 2 juni 2016

Lezing UWV Bezwaar & Beroep 2 juni 2016 Lezing UWV Bezwaar & Beroep 2 juni 2016 Weet u wat dit is? [ring tonen] Inderdaad, dit is een ring. Maar het is niet zomaar een ring. Dit is mijn WAO-ring. Of WIA-ring, zou ik nu moeten zeggen. Ik kocht

Nadere informatie

Training Passie en missie

Training Passie en missie Training Passie en missie Passie en missie: jouw unieke bijdrage Wil jij weten wat jouw passie en missie is? Wat jouw unieke bijdrage is? Hoe jij het verschil kan maken? Dan is de training Passie en missie

Nadere informatie

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Strategische Beleidsadviseur Team Kennis & Innovatie 16 april 2019 Homogene samenlevingen zijn verleden tijd 2 Reacties op diversiteit Interculturaliteit

Nadere informatie

WORKSHOP WERKGELUK & LEIDERSCHAP HAPPY PEOPLE BETTER BUSINESS EVENT Alex Slavenburg / 20 Maart 2018

WORKSHOP WERKGELUK & LEIDERSCHAP HAPPY PEOPLE BETTER BUSINESS EVENT Alex Slavenburg / 20 Maart 2018 WORKSHOP WERKGELUK & LEIDERSCHAP HAPPY PEOPLE BETTER BUSINESS EVENT Alex Slavenburg / 20 Maart 2018 ALEX SLAVENBURG Eigenaar van Daarvoor: Veelheid aan leidinggevende rollen bij Rabobank, o.a. Hoofd Talent

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

Autisme & Werk: Uit de kast! Henk-Jan Raaijmakers, Marinka Traas

Autisme & Werk: Uit de kast! Henk-Jan Raaijmakers, Marinka Traas Autisme & Werk: Uit de kast! Henk-Jan Raaijmakers, Marinka Traas Najaar 2015 In deze workshop.. 1. Ervaringen met openheid over autisme 2. Waarom de autisme ambassade 3. Handelingsperspectief: wat kunt

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Training Stressmanagement

Training Stressmanagement Training Stressmanagement Training Stressmanagement, veerkrachtig omgaan met werkdruk Een burn-out en overspannenheid zijn aandoeningen die grotendeels worden veroorzaakt door grote mate van stress op

Nadere informatie

ribw arnhem & veluwe vallei

ribw arnhem & veluwe vallei doende Een folder over kracht, ontwikkeling en eigen regie ribw arnhem & veluwe vallei ZO = Zelf + Ontwikkeling ZO is van de cliënten. Dat moet ook wel. Want ZO staat voor jezelf ontwikkelen, voor herstellen

Nadere informatie

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel. 4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,

Nadere informatie

Lean management vaardigheden

Lean management vaardigheden Lean management vaardigheden Lean management : meer dan tools Je gaat met Lean aan de slag of je bent er al mee bezig. Je ziet dat Lean over een set prachtige tools beschikt en je beseft dat het ook een

Nadere informatie

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl Introductie Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl 08/03/2018 SANNE NIEMER Onderzoeker kinderen en obesitas VU-projectleider LEFF 2 Waarom lastig om te bespreken? Vrees voor negatieve reacties

Nadere informatie

1.1. Eye-openers vanuit het perspectief van patiëntenorganisaties

1.1. Eye-openers vanuit het perspectief van patiëntenorganisaties TOOLKIT Bekend maakt Bemind 1. Eye-openers Op deze pagina leest u wat medewerkers en vrijwilligers van patiëntenorganisaties en organisaties van oudere migranten hebben ervaren als echte eye-openers in

Nadere informatie

Verzwijgen of Vertellen: Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren

Verzwijgen of Vertellen: Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren Verzwijgen of Vertellen: Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren Voor wie is deze brochure? Deze brochure is bestemd voor iedereen die een psychische aandoening

Nadere informatie

Verslag IHBV HB-Café 12-09-2014 Utrecht

Verslag IHBV HB-Café 12-09-2014 Utrecht Verslag IHBV HB-Café 12-09-2014 Utrecht Op vrijdag 12 september 2014 werd in de Kargadoor in Utrecht voor de vierde keer het HBcafé voor hoogbegaafde volwassenen gehouden. Dit keer als onderwerp het vertellen

Nadere informatie

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Regionaal Genootschap Fysiotherapie Midden Nederland Zelfmanagement bij kanker De realiteit 100.000 nieuwe diagnoses in 2012 Het aantal

Nadere informatie

Mentaal Kapitaal. Jan A. Walburg. Trimbos Instituut Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Mentaal Kapitaal. Jan A. Walburg. Trimbos Instituut Improving Mental Health by Sharing Knowledge Mentaal Kapitaal Jan A. Walburg Trimbos Instituut Improving Mental Health by Sharing Knowledge VERMOGEN VAN NEDERLAND 1900 VERMOGEN VAN NEDERLAND 2012 ONS BREIN IS DE POLDER VAN VANDAAG VROEGER DIJKEN

Nadere informatie

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken 10 goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken Intact Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem en hun naasten, ongeacht welke verslaving. De eerste stap

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Inzicht in psychische kwetsbaarheid. informatieblad. 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven

Inzicht in psychische kwetsbaarheid. informatieblad. 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Inzicht in psychische kwetsbaarheid informatieblad 1 augustus 2018 Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Blad 2 van 8 Inhoudsopgave Definitie... 3 Mogelijkheden... 5 Beperkingen... 6 Waarmee moet een

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

IN SAMENWERKING MET VAN WERKSTRESS NAAR MENTALE VEERKRACHT

IN SAMENWERKING MET VAN WERKSTRESS NAAR MENTALE VEERKRACHT IN SAMENWERKING MET VAN WERKSTRESS NAAR MENTALE VEERKRACHT INHOUD 1. Inleiding 2. Werkstress en uitval 2.1 Wat is de impact van werkstress? 2.2 Wat zijn de concrete oorzaken? 3. Signalering van werkstress

Nadere informatie

Wat betekent een bipolaire stoornis voor je familie- en vriendschapsrelaties en wat kunnen vrienden en familie voor betrokkenen betekenen?

Wat betekent een bipolaire stoornis voor je familie- en vriendschapsrelaties en wat kunnen vrienden en familie voor betrokkenen betekenen? Wat betekent een bipolaire stoornis voor je familie- en vriendschapsrelaties en wat kunnen vrienden en familie voor betrokkenen betekenen? 16 september 2017 Inleiding Wie ben ik Uitgangspunten Doel Wat

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2017 tijdvak 1 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0323-a-17-1-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: werkstress 5 10 15 tekst 1 Beroepsrisico nummer 1: werkstress Stress

Nadere informatie

Een ontspannen samenleving

Een ontspannen samenleving Een ontspannen samenleving Wanneer je tegenwoordig aan iemand vraagt hoe het gaat is het antwoord vaak goed, druk. Mensen hebben het druk. Met van alles: werk, kinderen, vrienden, sporten, alles door elkaar.

Nadere informatie

Werken met een chronische aandoening

Werken met een chronische aandoening Werken met een chronische aandoening Een kwantitatief onderzoek naar de arbeidsparticipatie van werknemers met een chronische aandoening in opdracht van Fit for Work Jacoline van Leeuwen & Peter Mulder

Nadere informatie

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van

Nadere informatie

Levende Verhalen Het verhaal van Anke

Levende Verhalen Het verhaal van Anke 1 Levende Verhalen Het verhaal van Anke Anke is een krachtige, levenslustige vrouw die midden in haar leven staat. Ze heeft een intensieve baan als leidinggevende in de zorg en naast haar drukke baan is

Nadere informatie

Een andere kijk op werken kanker en re-integratie

Een andere kijk op werken kanker en re-integratie Een andere kijk op werken kanker en re-integratie human support grensverleggend mensenwerk Kanker wordt steeds meer een chronische ziekte, dus krijgen organisaties en werkgevers in toenemende mate te maken

Nadere informatie

vormgeving Samen Sterk zonder Stigma (de)stigmatisering Samen Onderzoek Christine Sterk de Vries

vormgeving Samen Sterk zonder Stigma (de)stigmatisering Samen Onderzoek Christine Sterk de Vries Richtlijnen Journalisten voor over vormgeving Samen Onderzoek Christine Sterk de Vries zonder Stigma (de)stigmatisering Kees Dijkman Projectcoördinator Aanpak stigma in de media Samen Sterk zonder Stigma

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

Gesprekstechniek voor de manager met o.a. The one minute manager

Gesprekstechniek voor de manager met o.a. The one minute manager Gesprekstechniek voor de manager met o.a. The one minute manager 1 Executive Leadership Foundation - ELF 2005-2011 Dit materiaal mag vrij gebruikt worden, mits netjes de bron wordt vermeld Lastige dingen

Nadere informatie

BG-dagen 2019 Disclosure belangen spreker

BG-dagen 2019 Disclosure belangen spreker BG-dagen 2019 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring en onderzoeksgelden Adviseurschappen en honorarium incl.

Nadere informatie

Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen

Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen Workshop Opvoeden met ADHD en ASS: Jeannette van der Poel, Verpleegkundig Specialist GGZ, PsyQ Anja van Rijswijk, Pedagoog/Onderwijskundige

Nadere informatie

Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen.

Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen. Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen. Het houdt je misschien je leven lang bezig: Wie vertel

Nadere informatie

Je wordt gewaardeerd en je voelt jezelf minder nutteloos.

Je wordt gewaardeerd en je voelt jezelf minder nutteloos. Werken bij Specialisterren voegt positieve waarde toe aan je leven. Het werk geeft veel voldoening en waardering. Ik maak deel uit van een leuk team en leer nieuwe dingen. De impact is groter dan alleen

Nadere informatie

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Maarten Smeerdijk Congres LEDD, 21 april 2011 AMC, zorglijn Vroege Psychose Waarom familieleden betrekken bij de behandeling van DD?

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN

rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN Presentatie Freya bij overhandiging o rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN Den Haag, 19 maart 2009 De praktijk aan het woord Wat is de aanleiding. a anleiding. Ongeveer een jaar geleden

Nadere informatie

Participatie in rollen. De cliënten die van de Awbz naar de Wmo gaan. Overzicht. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten)

Participatie in rollen. De cliënten die van de Awbz naar de Wmo gaan. Overzicht. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten) Maatschappelijke participatie, stigma en openheid Overzicht Maatschappelijke Participatie Participatie door rehabilitatie Openheid Lies Korevaar Groningen, 27 januari 2015 Afsluiting De cliënten die van

Nadere informatie

Vitale zorgteams in dynamische tijden

Vitale zorgteams in dynamische tijden Vitale zorgteams in dynamische tijden Een onderzoek naar de impact van een management-ontwikkelingstraject bij een zorginstelling Derk van der Pol, Paul Keursten en Sanne Netten 1 Stel, je bent een zorginstelling

Nadere informatie

Verslag Kwartaal 1. Fien Strijker Culturele en maatschappelijke vorming

Verslag Kwartaal 1. Fien Strijker Culturele en maatschappelijke vorming 2017 Verslag Kwartaal 1 Fien Strijker Culturele en maatschappelijke vorming 27-10-2017 Mensen denken tegenwoordig dat pesten alleen onder kinderen gebeurd. Maar houden we onszelf dan voor gek deze dagen

Nadere informatie

Pesten op de werkvloer Hoe ontstaat het en wat zijn de gevolgen?

Pesten op de werkvloer Hoe ontstaat het en wat zijn de gevolgen? Pesten op de werkvloer Hoe ontstaat het en wat zijn de gevolgen? Pesten op het werk is een groot probleem. Volgens het Ministerie van SZW wordt één op de tien werknemers gepest. En volgens het FNV gaat

Nadere informatie

11 september 2018, 11:40 Jolet Jung

11 september 2018, 11:40 Jolet Jung 11 september 2018, 11:40 Jolet Jung Spreken in het openbaar kan spannend zijn. Mensen zijn te veel met zichzelf bezig. Hartkloppingen, heftig transpireren, hyperventileren, wekenlang niet kunnen slapen

Nadere informatie

Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid. datum 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven

Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid. datum 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid datum 1 augustus 2018 Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Blad 2 van 7 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Algemene observaties...

Nadere informatie

Weerstand is een beladen woord. Door gedrag van medewerkers aan te merken als weerstand worden tegengestelde opvattingen in feite veroordeelt.

Weerstand is een beladen woord. Door gedrag van medewerkers aan te merken als weerstand worden tegengestelde opvattingen in feite veroordeelt. Leidraad Consult over: Omgaan met weerstanden (Als artikel verschenen in het blad 'Management Rendement') Als (nieuwe) manager wort u aangesteld met een bepaalde opdracht. U gaat uw afdeling moderniseren,

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Sociaal - Economisch Voorzitter: Arjen van Klink Spreker: Joost van der Weide Spreker: Wim Elving en Mathieu Przybyla

Sociaal - Economisch Voorzitter: Arjen van Klink Spreker: Joost van der Weide Spreker: Wim Elving en Mathieu Przybyla Maatschappelijke Impact van Praktijkgericht Onderzoek Parallelsessie 27 juni 2019, Rotterdam Sociaal - Economisch Voorzitter: Arjen van Klink Spreker: Joost van der Weide Spreker: Wim Elving en Mathieu

Nadere informatie

GELUK(T)! Editha Gerdingh

GELUK(T)! Editha Gerdingh GELUK(T)! GELUK(T)! Editha Gerdingh Auteur: Editha Gerdingh (Cover-)ontwerp: Editha Gerdingh Fotografie: Jay Mantri, Jonny Lindner, Nico Wall, Ryan McGuire ISBN: 9789463672580 www.lonked.com INHOUD INLEIDING

Nadere informatie

Financiële fitheid. 22 november 2018

Financiële fitheid. 22 november 2018 Financiële fitheid 22 november 2018 Introductie Financieel Directeur Sazas Opgegroeid in West-Friesland Wiskunde Cijfers, cijfers en nog eens.. Verleidingen Oplossing? Medewerker Werkgever Wat u mag verwachten

Nadere informatie

Beter leven, meer plezier

Beter leven, meer plezier Rob van Ginkel Training en Coaching Beter leven, meer plezier NLP strategieën voor een leven met plezier Inhoudsopgave Wat is NLP...3 De logica van angst...3 Vrijkomen van angst...3 Negatieve gevoelens

Nadere informatie

COMMUNICATIE BIJ VERANDERING

COMMUNICATIE BIJ VERANDERING COMMUNICATIE BIJ VERANDERING Ideeën en tips voor leidinggevenden Communicatie bij verandering Ideeën en tips voor leidinggevenden 2 Inleiding Stilstand is achteruitgang. Wie leiding geeft, weet hoe belangrijk

Nadere informatie

MASCHA MOOY VINDT JE HET BELANGRIJK OM INZICHT TE KRIJGEN IN DE WERKDRUK & STRESS OP JE AFDELING?

MASCHA MOOY VINDT JE HET BELANGRIJK OM INZICHT TE KRIJGEN IN DE WERKDRUK & STRESS OP JE AFDELING? DOWNLOADABLE BEDRIJFSAPK VINDT JE HET BELANGRIJK OM INZICHT TE KRIJGEN IN DE WERKDRUK & STRESS OP JE AFDELING? Met een korte scan krijgt zowel de medewerker als leidinggevende inzicht in de werkdruk MASCHA

Nadere informatie

Progressiegerichte coachingsdialoog Gwenda Schlundt Bodien

Progressiegerichte coachingsdialoog Gwenda Schlundt Bodien Progressiegerichte coachingsdialoog Gwenda Schlundt Bodien Welkom. Hoe kunnen we deze tijd wat jou betreft zo goed mogelijk besteden? Ja, eh Ik was blij dat je zo snel kon afspreken Want ik kan wel wat

Nadere informatie

1. De onderzoeksfase Aan het eind van deze fase kwamen de onderzoekers tot een viertal conclusies. Deze conclusies worden hieronder beschreven.

1. De onderzoeksfase Aan het eind van deze fase kwamen de onderzoekers tot een viertal conclusies. Deze conclusies worden hieronder beschreven. Project Werknemers Sterker Maken Samenvatting Het project Werknemers Sterker Maken is tussen maart 2017 tot juli 2018 uitgevoerd. Het doel van het project was om beter zicht te krijgen op de dagelijkse

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Verzwijgen of vertellen Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren CORAL

Verzwijgen of vertellen Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren CORAL Verzwijgen of vertellen Een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische aandoening te informeren CORAL 1 Colofon Verzwijgen of vertellen: een hulp bij de keuze om werkgevers over een psychische

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

SLEUTELEN AAN HET GEDRAG VAN WERKGEVERS. Workshop KWI-congres 17 mei 2016 Astrid Hazelzet (TNO) & Joke van der Wal (de Werkzaak)

SLEUTELEN AAN HET GEDRAG VAN WERKGEVERS. Workshop KWI-congres 17 mei 2016 Astrid Hazelzet (TNO) & Joke van der Wal (de Werkzaak) SLEUTELEN AAN HET GEDRAG VAN WERKGEVERS Workshop KWI-congres 17 mei 2016 Astrid Hazelzet (TNO) & Joke van der Wal (de Werkzaak) DOEL WORKSHOP Beter begrijpen inclusief werkgeversgedrag: Willen, kunnen

Nadere informatie

Training Stressmanagement

Training Stressmanagement Training Stressmanagement Stressmanagement, stress de baas Een beetje stress kan geen kwaad. Sterker nog, soms presteer je zelfs beter onder een beetje druk. Maar wat als stress een constante factor is

Nadere informatie

Heb ik een depressie?

Heb ik een depressie? Heb ik een depressie? 2 Heb ik een depressie? Iedereen voelt zich wel eens somber of neerslachtig. Wanneer het niet botert met collega s, je piekert over je relatie of wanneer je de tentamenweek hebt verpest,

Nadere informatie

De workshop Situationeel leidinggeven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De workshop Situationeel leidinggeven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Workshop Situationeel leidinggeven Situationeel leidinggeven, krachtig in iedere situatie Als leidinggevende probeer jij het beste uit je medewerkers te halen. Daar profiteert de organisatie van, maar

Nadere informatie

Toespraak van minister Schippers tijdens het Depressiegala op 25 januari 2016 in Amsterdam

Toespraak van minister Schippers tijdens het Depressiegala op 25 januari 2016 in Amsterdam Toespraak van minister Schippers tijdens het Depressiegala op 25 januari 2016 in Amsterdam Beste mensen, Hoe gaat het met u? Goed? Prima? Z n gangetje? Dat hoor je dan te zeggen. Ook als het niet zo is.

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant?

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant? Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Opgroeien en de bipolaire stoornis Als ouder met een bipolaire stoornis kun je je zorgen maken over je kinderen;

Nadere informatie

Preventieve interventies 2018

Preventieve interventies 2018 Snel. Beter. Preventieve interventies 2018 Voor mentale veerkracht van u en uw medewerkers HSK preventie HSK preventie Snel. Beter. De juiste interventie voor alle fasen van mentale veerkracht Voordat

Nadere informatie

Ga nu aan de slag bij Centrum REFLECT!

Ga nu aan de slag bij Centrum REFLECT! (werk)stress, problemen of conflicten? Ga nu aan de slag bij Centrum REFLECT! Centrum REFLECT is in oktober 2014 gestart. Bij REFLECT kunnen bedrijven, organisaties en particulieren terecht voor psychosociale

Nadere informatie

SAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender

SAMENVATTING SAMENVATTING. Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender SAMENVATTING Werk en Psychische Gezondheid: Studies naar de invloed van werk kenmerken, sociale rollen en gender In de jaren negentig werd duidelijk dat steeds meer werknemers in Nederland, waaronder in

Nadere informatie

Preventieve interventies 2019

Preventieve interventies 2019 Snel. Beter. Preventieve interventies 2019 Voor mentale veerkracht van u en uw medewerkers HSK preventie Voordat medewerkers uitvallen zijn in een eerder stadium vaak al signalen te zien van verminderde

Nadere informatie

Voor mentaal fitte werknemers

Voor mentaal fitte werknemers Voor mentaal fitte werknemers Welkom Wij geloven in een wereld waarin iedereen zelf de regie heeft over zijn of haar mentale welzijn. We bieden medewerkers de handvatten om weerbaar te worden en de eigen

Nadere informatie

Welkom! Olijfdag Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker!

Welkom! Olijfdag Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker! Welkom! Olijfdag 2017 Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker! 1 2 FEIT OF FABEL? Het aantal diagnoses stijgt aanzienlijk tot 2020! Nieuwe diagnoses 2015 2020 Bevolking 103.800 123.000

Nadere informatie

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen Klanttest 2 Sint- Petrusschool Diemen Groep 7 Nicole Blok Top-ondernemen Inhoudsopgave Voorwoord Verwachtingen van de Klanttest De doelgroep Klanttest Conclusie Foto s van de opdracht Voorwoord Op donderdag

Nadere informatie

Herstelondersteunend omgaan met mensen met psychische aandoeningen

Herstelondersteunend omgaan met mensen met psychische aandoeningen Herstelondersteunend omgaan met mensen met psychische aandoeningen Jos Dröes Marianne Klein Bramel Nadelen van het gebruik van ziektediagnoses: * Normaal conflict-, of copinggedrag, en normale reacties

Nadere informatie

Het conflicthanteringspalet. Anneke de Koning Leo Elfers Anne de Cloe

Het conflicthanteringspalet. Anneke de Koning Leo Elfers Anne de Cloe Het conflicthanteringspalet Anneke de Koning Leo Elfers Anne de Cloe Het conflicthanteringspalet In relatie tot de escalatieladder en het bestuurlijk- ambtelijk samenspel Verschil in beleving Conflicthanteringspalet

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? RESPECT

WAAROM DIT BOEKJE? RESPECT WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over pesten op het werk. Iemand kan bijvoorbeeld gepest worden door een collega. Of door de baas. PESTEN OF PLAGEN? Pesten is wat anders dan plagen. Iedereen maakt wel

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Depressie

Online Psychologische Hulp Depressie Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen

Nadere informatie