Dutch Organizational Design. het manifest voor organisatieontwerp

Transcriptie

1 Dutch Organizational Design. het manifest voor organisatieontwerp

2

3 <3> een manifest voor organisatie ontwerp

4 Naam: Organisatie: Geheugensteuntje: ik besprak dit manifest met: van Berenschot Visitekaartje <4> een manifest voor organisatie ontwerp

5 Colofon Kennis moet je delen. Alles uit deze uitgave mag je daarom wat ons betreft (her)gebruiken. Graag zelfs. Doe er vooral je voordeel mee (maar vermeld wel even de bron)! Verrijken van de inhoud mag uiteraard ook. Sterker nog, in co-creatie ontstaan vaak de mooiste inzichten, ook voor goed organisatieontwerp. Dus maak vooral aantekeningen, schets, kras, en leg die geniale ingeving direct vast. De vormgeving van dit boekje biedt daar alle ruimte voor. Deze bijzondere vormgeving is overigens verzorgd door Jeroen van der Liende van JVDL Design, en door Marco van Leeuwen en Wouter Horstink van Bananagun. De tekst voor deze uitgave is geschreven door Maarten Spekschate, met hulp van collega s Jeroen van Bree, Dennis Eversdijk, Karin Galgenbeld en Christiaan Gort, allen organisatieontwerpers bij Berenschot. Wilt u naar aanleiding van dit manifest eens van gedachten wisselen met ons over (uw) organisatieontwerp? Dat kan natuurlijk! Laat het ons weten via organisatieontwerp@berenschot.nl <5> een manifest voor organisatie ontwerp Berenschot, oktober 2015

6 Dames en heren, we zijn er uit! Het manifest voor organisatieontwerp door Berenschot is daar. Want het samenstellen van een organisatiestructuur en het tekenen van het bijpassende harkje lijkt wellicht een koud kunstje, maar de principes en overwegingen die eraan ten grondslag liggen vormen een - bijzonder mooi! - vak. Een vak op zich. Het ontwerp moet namelijk waarde toevoegen aan het primaire proces, in plaats van waarde verminderen doordat het proces in de weg wordt gezeten. En dat gebeurt te vaak; omdat het ontwerp van een organisatie in belangrijke mate bepaalt hoe er gewerkt wordt. Ook in negatieve zin, als het ontwerp niet past. Het ontwerpen van organisaties vergt daarom op een ander niveau nadenken over het functioneren van de organisatie. Opdat de structuur niet de strategie volgt - zoals vaak wordt gezegd - maar deze mede realiseert. Je laat als organisatie het ontwerp dan echt voor je werken, in plaats van het te zien als lapmiddel voor praktische problemen. <6> een manifest voor organisatie ontwerp

7 Daarom in dit manifest alles én het enige dat u moet weten over het ontwerpen en daarmee veranderen van organisaties. Kort en bondig, <7> een manifest voor organisatie ontwerp want less is more.

8 Dutch Design Goed organisatieontwerp wordt volgens ons gekenmerkt door enkele basiselementen, die het hart vormen van onze ontwerpfilosofie. Dutch Design noemen we dat. Een ontwerpaanpak passend bij het nuchtere, oer-hollandse bureau dat we zijn. Net als bij de beroemde industriële vormgeving van Nederlandse bodem, met de juiste combinatie van innovatie en functionaliteit, zowel praktisch als onconventioneel. Centraal in onze Dutch-Design-aanpak staat het ontwerp-abc. Want het ontwerpen of structureren van organisaties draait in de kern om het maken van richtinggevende afspraken in antwoord op slechts drie vragen: <8> een manifest voor organisatie ontwerp

9 A Arbeidsverdeling: hoe worden taken verdeeld? B Besluitvorming: wie neemt welke besluiten, en op basis van welke informatie? C Coördinatie: wie praat met wie en waarover? <7> een manifest voor organisatie ontwerp

10 <8> een manifest voor organisatie ontwerp

11 Het hart van onze ontwerpfilosofie wordt gevormd door de volgende zes basiselementen: Een ontwerp is passend Een ontwerper kijkt nuchter naar de nieuwste inzichten Less is more Een ontwerp is van de organisatie Ontwerpen en veranderen gaan hand in hand Ontwerpen is een werkwoord <9> een manifest voor organisatie ontwerp

12 01 Een ontwerp is passend <12> <10> een manifest voor organisatie ontwerp

13 Een ontwerp is passend Een organisatieontwerp weerspiegelt de strategie van een organisatie. Structuur is niet volgend, maar mede realiserend, en maakt als het ware zichtbaar welke doelen nagestreefd worden. Bovendien sluit het ontwerp naadloos aan op de omgeving, intern én extern. Dit klassiek bedrijfskundige contingentie-denken blijft essentieel. <11> een manifest voor organisatie ontwerp Vanuit deze contingentiefactoren ontstaan ontwerpcriteria; de eisen waaraan het ontwerp moet voldoen. In feite het programma van eisen voor het ontwerp.

14 02 Een ontwerper kijkt nuchter naar de nieuwste inzichten. <14> <12> een manifest voor organisatie ontwerp

15 Een ontwerper kijkt nuchter naar de nieuwste inzichten De bedrijfskunde en ook het vak organisatieontwerp ontwikkelen zich voortdurend. Een goed ontwerper maakt gebruik van de waardevolle nieuwe inzichten die dit oplevert, maar laat hypes links liggen. <13> een manifest voor organisatie ontwerp Want er wordt veel oude wijn in nieuwe zakken verkocht. En wat in de ene organisatie tot bijzondere prestaties leidt, kan in de andere organisatie faliekant mislukken. Als toetssteen geldt telkens het ontwerp-abc: ga na of de vernieuwing, in verschillende contexten, daadwerkelijk tot een nieuw antwoord op één of meerdere van de drie vragen leidt.

16 03 Less is more. <16> <14> een manifest voor organisatie ontwerp

17 Less is more Ook bij organisatieontwerp geldt dat eenvoud is te prefereren boven overdaad. We waken daarom voor overdesign. <15> een manifest voor organisatie ontwerp Als een ontwerpelement geen waarde toevoegt kun je het beter weglaten. Een ontwerp moet flexibel zijn, kunnen ademen en leefruimte houden. Hoe meer ruimte, hoe beter het is voorbereid op toekomstige ontwikkelingen. Een goed ontwerp heeft bovendien weinig spelregels nodig om het te laten werken. Het spreekt voor zich.

18 Aan het denken gezet over uw huidige organisatiestructuur? Teken m hier eens uit

19 Te weinig ruimte? Vanaf pagina 24 vindt u nog meer ruimte voor (aan)tekeningen!

20 04 Een ontwerp is van de organisatie. <20> <18> een manifest voor organisatie ontwerp

21 Een ontwerp is van de organisatie We maken geen ontwerp voor maar van de organisatie. Niet van achter de tekentafel, maar samen met betrokkenen. Want alleen gezamenlijk kom je tot de beste fit, signaleer je bestaande misfits, en kunnen consequenties tastbaar worden gemaakt. Omdat wat je op papier ontwerpt, in de praktijk toch nog anders uit kan pakken. <19> een manifest voor organisatie ontwerp Zo ontstaat beproefde kwaliteit. En draagvlak bovendien, voor het uiteindelijke ontwerp. Een cruciale eerste stap voor de toepassing er van.

22 05 Ontwerpen en veranderen gaan hand in hand <22> <20> een manifest voor organisatie ontwerp

23 Ontwerpen en veranderen gaan hand in hand Een ontwerp vormt slechts het begin van een nieuwe of andere manier van werken. Het maakt zichtbaar op welke manier het werk vormgegeven zal worden, maar daarmee is dit nog geen feit. Het ontwerp moet integraal worden vertaald naar aspecten als besturing en leiderschap, naar functies en naar manieren van werken en samenwerken. Medewerkers moeten bovendien gestimuleerd en geholpen worden om in de praktijk invulling te kunnen geven aan het nieuwe ontwerp. Een fundamentele ontwerpwijziging vergt daarom een bijpassende veranderaanpak. <21> een manifest voor organisatie ontwerp En dit begint al tijdens het ontwerpproces. Want een ontwerp moet van het papier komen.

24 06 Ontwerpen is een werkwoord <24> <22> een manifest voor organisatie ontwerp

25 Ontwerpen is een werkwoord In een logisch, eenvoudig en passend ontwerp gaat tijd en energie zitten. Het is een proces van schetsen, toepassen in de praktijk, bijschaven, opnieuw toepassen, onderhouden, en dat haast continu. Want een ontwerp bewijst zich enkel in de praktijk. En deze praktijk staat doorgaans niet stil. Doorlopend moet geprobeerd worden om het gat tussen het gewenste ontwerp en de bestaande organisatie zo klein mogelijk te houden. Hard werken dus. <23> een manifest voor organisatie ontwerp

26 . teken, schrijf, ontwerp hier rustig verder. Wat is bijvoorbeeld sterk aan uw organisatieontwerp? Of wat moet echt beter? <24> een manifest voor organisatie ontwerp

27 Ontwerpcriteria beschrijven de eisen waar een ontwerp aan moet voldoen. Welke criteria - vanuit onderstaande perspectieven - gelden voor uw organisatie? stakeholders toekomst analyse & bevindingen organisatie proces <25> een manifest voor organisatie ontwerp

28 Notities: <26> een manifest voor organisatie ontwerp

29 Ontwerpen betekent schetsen, uitproberen, bijschaven. En dus ook geregeld gummen en deels opnieuw starten <27> een manifest voor organisatie ontwerp

30 Notities: <28> een manifest voor organisatie ontwerp

31 <29> een manifest voor organisatie ontwerp Notities:

32 Notities: <30> een manifest voor organisatie ontwerp