Hoe ziet de les eruit? Voor het eerste leerdoel zal de leerling een aantal vragen maken in het lesboek.

Transcriptie

1 Cheriette van Harmelen Aeneas 22 juni 2009 Docentenhandleiding In deze docentenhandleiding wordt door middel van een * verwezen naar het leerlingenmateriaal. Dat is apart toegevoegd. Het overkoepelende thema van de ontwerplessen is de islamitische wereld. Dit is een hoofdstuk van het lesboek. Er worden 3 paragrafen (onderwerpen) behandeld hier. Het doel is om de volgende onderwerpen te behandelen in 4 lessen: -Onderwerp 1 Water in het Midden-Oosten. Leerdoel: de leerling weet: -het verband tussen neerslag en bevolkingsdichtheid -de voor- en nadelen van de bouw van stuwdammen Hoe ziet de les eruit? Voor het eerste leerdoel zal de leerling een aantal vragen maken in het lesboek. Voor doel twee wordt het lesboek even opzij gelegd. De klas wordt in groepjes verdeeld van 4 personen. Elk groepje is voor- of tegenstander van de bouw van stuwdammen (wordt door docent bepaald). Elk groepje krijgt 3 teksten te lezen. Eén tekst is uit het lesboek, 2 teksten zijn van het internet. Het zijn recente krantenartikelen over de gevolgen van stuwdammen in de regio*1. Elke groep moet een overtuigend verhaal houden voor of tegen de bouw van stuwdammen. Elke groep krijgt 11 kaartjes met een begrip erop*2. Voor je argumenten kun je gebruik maken van die begrippen. Als je de tekst hebt gelezen, wordt het duidelijk wat met elk begrip wordt bedoeld en hoe je het kan gebruiken. Als iedere groep zijn argumenten op een groot blad heeft opgeschreven, worden er een paar groepen uitgehaald. Eén groep doet zijn verhaal voor- of tegen stuwdammen. De tegengroep geeft zijn kritiek op de gehoorde argumenten. Zo ontstaat er een discussie tussen de voor-en tegenstanders. Vervolgens als iedereen in zijn groepje zijn argumenten heeft opgeschreven, wordt 1 iemand uit een groep naar voren gehaald en gevraagd zijn argumenten op het bord te schrijven. Een iemand uit de tegen groep zal daarna zijn argumenten laten horen (worden naast andere rij op het bord geschreven). Op die manier komt alles weer samen, de leerling zal van elk standpunt de argumenten te horen krijgen. Rol van docent: uitleg van te voren en tijdens werken aan opdracht rondlopen en ondersteuning bieden. Zo kan gezien worden waar leerlingen op vastlopen. Aan het eind weer alles samen brengen. Het doel van deze opdracht is het variëren met werkvormen en nut & relevantie aangeven van onderwerpen bij aardrijkskunde (de recente krantenartikelen geven aan dat het onderwerp speelt in de wereld op dit moment).

2 -Onderwerp 2 Dubai Leerdoel: de leerling kan verklaren: -wat wordt bedoeld met de diversificatie van de Dubaise economie. -waarom de kleine Golfstaten rijk zijn. Hoe ziet de les eruit? Introductie over het land Dubai. Klassikaal ophalen van beeld over Dubai. We hebben het in een vorige les er wel eens over gehad, iedereen kent het beeld van tennisbaan in een hotel op grote hoogte. We gaan naar een stukje reisprogramma (Boarding Now van rtl *3) over Dubai kijken. Tijdens het filmpje moet leerling letten op activiteiten die je daar als toerist kunt doen (racen, woestijnsafari, shoppen, skiën etc.). Na het stukje film klassikaal een conclusie trekken: niets lijkt te gek in Dubai. Maar er is ook andere kant van de stad. De keerzijde is de positie van de gastarbeiders in het land. Dit wordt ook klassikaal besproken aan de hand van krantenartikel over de leefomstandigheden van de gastarbeiders (wordt op smartboard getoond)*4. Leerlingen reageren op het artikel, wat vinden ze ervan? Vervolgens een paar vragen die de leerling voor zichzelf beantwoord nadat ze tekst in lesboek hebben gelezen: -Hoe is Dubai zo rijk geworden? -Waarom richt Dubai zich op een andere vorm van economie, namelijk het toerisme? -Hoe noem je dat begrip (als je een veelzijdige economie hebt)? Bespreken van antwoord eerst met buurman/vrouw en vervolgens met de hele klas. Huiswerk: aantal vragen uit het lesboek maken. Rol van docent: de leerling laten zien dat programma s op televisie over een land eenzijdig kunnen zijn. Er bestaat vaak meer dan het getoonde beeld. Houd daar rekening mee. Het doel van deze opdracht voor het ontwerp is het betrekken van aardrijkskundige onderwerpen bij het dagelijks leven van leerlingen (op tv). -Onderwerp 3 Indonesië, een islamitisch land in Zuidoost-Azië Leerdoel: de leerling kent over Indonesië: -Klimaat en landschap -Ongelijke bevolkingsspreiding -Geschiedenis van de verspreiding van godsdiensten -Topografie -Ontwikkelingspeil Hoe ziet de les eruit? Dit onderwerp wordt als volgt behandeld. De leerlingen stellen zich voor dat ze voor een reisbureau een reisfolder over Indonesië maken waarin ze onderstaande onderwerpen in ieder geval moeten behandelen.

3 1 Topografie (eilanden + belangrijkste steden, buurlanden, zeeën, breedtegraad) 2 Klimaat (temperatuur, zone, neerslag) 3 Landschap (hoogteligging en plantengroei) 4 Bevolking (aantal inwoners, bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding) 5 Cultuur (taal en godsdienst) 6 Economie (BNP, de vier ontwikkelingskenmerken; analfabetisme, kindersterfte, voedsel, artsendichtheid) De informatie kunnen ze halen uit de atlas, verder krijgen ze twee kaartjes: een topografische kaart en een kaart over de bevolkingsdichtheid van Indonesië. Deze kaarten kunnen ze gebruiken in hun folder (ingevuld en gekleurd worden). Het zijn 6 onderwerpen. Er worden groepjes van 3 gevormd, dan doet iedereen 2 onderwerpen *5. De leerlingen maken de reisfolder op een A3 formaat papier. Ze kunnen hier een folder van vouwen of de gehele ruimte gebruiken. Rol van docent: deze opdracht is tijdens de les weinig gestuurd door de docent. De leerlingen zijn in groepjes aan het werk en de docent loopt rond om te helpen. Het doel van de opdracht is aantonen van nut & relevantie van het vak aardrijkskunde. Leerlingen ervaren dat de informatie die ze leren over een land ze later kunnen gebruiken als ze zelf op vakantie gaan of in een beroep later (in de toeristische sector). Tot slot wordt voor de repetitie klassikaal een spel gedaan waarin de kennis van de leerlingen getest en herhaald kan worden. Het spel gaat als volgt: alle leerlingen in de klas gaan staan. De docent leest een stelling voor. De leerlingen moeten ieder voor zich bepalen of de stelling waar of niet waar is. De docent geeft het antwoord waar - niet waar (hierbij wordt ook aan een leerling die het goed had, de uitleg gevraagd). De leerlingen die het niet goed hadden, moeten gaan zitten. Zo gaat dat door totdat er een winnaar is (die alle stellingen goed heeft). Het begint met makkelijke stellingen / beweringen en ze worden steeds moeilijker. Zo wordt een spelelement ingebracht, leerlingen zullen dat een leuke manier van herhalen vinden. Bronnen: *1 Artikelen stuwdammen *2 Begrippen; welvaart, zoutgehalte, hydro-elektriciteit, overstromingen, waterpeil, drinkwater, irrigatiewater, visvangst, verhuizen, landbouw, economie/industrie. *3 Reisprogramma boarding now : google boarding now bestemmingen Dubai aflevering terugkijken *4 Artikelen gastarbeiders Dubai *5 Uitleg over Indonesië opdracht voor leerlingen

4 Bron 1: artikelen stuwdammen Ramp dreigt in Irak door Turkse stuwdammen' 22 mei 2009 Irak staat voor een ramp deze zomer indien Turkije water uit de rivieren de Eufraat en de Tigris achter blijft houden. Dit heeft de directeur van het Iraakse Nationale Centrum voor Waterbronnen, Aoun Thiab Abdullah, naar voren gebracht op een Iraaks congres over de waterhuishouding.,,wanneer het peil van het water in de Eufraat blijft dalen, zal er in juli een ramp geschieden. Irrigatie is dan niet meer mogelijk'', waarschuwde de directeur. De droogte zal volgens hem mensen van huis en haard verdrijven. De Iraakse landbouw is voor 90 procent afhankelijk van bevloeiing. In het zuiden van het land mag al geen rijst meer worden verbouwd, omdat dat meer water kost. Het grootste probleem voor de Irakezen vormen de stuwdammen verder stroomopwaarts die Turkije er in de afgelopen dertig jaar heeft gebouwd. Het dalende peil in de Eufraat is voor Irak het grootste probleem. De omvang van de stroom die er Irak binnenkomt, is momenteel ongeveer 230 kubieke meter water per seconde. In 2000 was dat nog 950 kubieke meter water per seconde. De Turkse president Abdullah Gül beloofde in maart de omvang van de stroom te verdubbelen, maar dat is niet gebeurd volgens Aoun Thiab Abdullah. Milieuramp De situatie wordt vooral met de Eufraat steeds ernstiger naarmate men verder stroomafwaarts gaat, aldus Karim al-yakubi, de voorzitter van de water- en landbouwcommissie van het Iraakse parlement. Hij vreest een milieuramp, onder meer in de moerasgebieden in de streek van het Zuid-Iraakse Nasiriyah en elders ook als gevolg van het stijgende zoutgehalte in de krimpende hoeveelheid rivierwater. Het watertekort is voor de Tigris vooralsnog minder kritiek, maar Turkije werkt ook aan grote projecten die de stroom van die rivier bepalen, zoals de Ilisu-dam die straks tien miljard kubieke meter water vast kan houden. Bron: ANP

5 Stuwdammen: voor- en nadelen Dammen worden al duizenden jaren gemaakt. De grootste dammen zijn tegenwoordig tot 300 m hoog en houden enorme massa s water tegen. Vooral na de 2 e Wereldoorlog zijn er vele stuwdammen gebouwd. De hoeveelheid water in de reservoirs is hierdoor vertienvoudigd in de laatste 50 jaar. Een stuwdam heeft grote voordelen. Zo wordt bijvoorbeeld het waterpeil gecontroleerd. Het langzamer stromende water kan ook voor allerlei doeleinden gebruikt worden zoals voor drink- en irrigatiewater. Daarnaast kan het hoogteverschil van water tussen de ene en de andere kant gebruikt worden om elektriciteit op te wekken. Er zijn echter ook tal van nadelen. Het land aan de voorzijde van de dam overstroomt, zand en klei bezinkt massaal voor de dam en stroomopwaartse visvoortplanting wordt veelal onmogelijk gemaakt. Foto: Karun-3 stuwdam in Iran De grote Karun-3 stuwdam in Iran laat het resultaat van een dam duidelijk zien. Het hoogteverschil is een kleine 200 meter. Deze dam wordt onder andere gebruikt om hydro-elektrische energie op te wekken.

6 Bron 4: artikelen gastarbeiders Dubai Bouwboom in Dubai Te mooi om waar te zijn? Het leven is er niet voor iedereen zo mooi als de indrukwekkende promotiebrochures het graag voorstellen. Aan veel van de prachtige bouwwerken zwoegen heel wat arme Pakistaanse, Indische en Filippijnse gastarbeiders. En het moet snel gaan. Dus werken ze dag en nacht, zeven dagen op zeven. De temperatuur overdag? Zo n 45 C. Per jaar sterven er ongeveer achthonderd bouwvakkers: door een ongeluk op de bouwplaats, een zonnesteek, of zelfmoord. Ze verdienen vijf euro per dag. Vaak wordt hun paspoort afgenomen, zodat ze niet zomaar de benen kunnen nemen. En zij vleien zich niet in luxeappartementen: met tien mannen of meer hokken ze in één kleine kamer. Gelukkig staan de levensomstandigheden van de gastarbeiders daar ondertussen hoog op de agenda van organisaties zoals International Labour Organisation en Human Rights Watch. Gastarbeiders komen om bij brand in Dubai (Novum/AP) - In Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten heeft dinsdag brand gewoed in een pand vol gastarbeiders. Daarbij zijn elf mensen omgekomen, onder wie volgens de Indiase consul tien Indiërs. De brand woedde in een dertig kamers tellend gebouw, waarin volgens een politierechercheur tegen de duizend arbeiders opeengepakt zaten. De oorzaak van de brand wordt nog onderzocht. Er is veel kritiek op de erbarmelijke omstandigheden waaronder buitenlandse arbeiders, veelal Aziaten, in de olierijke Golfstaat moeten werken en gehuisvest zijn. Trouw 2009

7 Bron 5: Uitleg over Indonesië voor leerlingen Hoe ziet deze les eruit? Stel je voor dat een reisbureau een reis naar Indonesië organiseert. Ze willen informatie aan de vakantiegangers geven over het landschap en de mensen, maar het reisbureau weet weinig over Indonesië en vraagt jou om een reisfolder te maken. Het reisbureau wil graag dat je over de volgende onderwerpen in je folder schrijft: 1 Topografie (eilanden + belangrijkste steden, buurlanden, zeeën, breedtegraad) 2 Klimaat (temperatuur, zone, neerslag) 3 Landschap (hoogteligging en plantengroei) 4 Bevolking (aantal inwoners, bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding) 5 Cultuur (taal en godsdienst) 6 Economie (BNP en de vier ontwikkelingskenmerken; analfabetisme, kindersterfte, voedsel, artsendichtheid) Je maakt de opdracht in een groepje van 3. Overleg in je groepje voor wie je de reisfolder maakt, dus bijvoorbeeld voor oudere mensen of juist voor jongeren die een reis naar Indonesië gaan maken. Zorg ervoor dat je duidelijk aan je folder kunt zien voor welke doelgroep de folder is! De informatie over Indonesië kunnen jullie halen uit: -Atlas De Aarde Luchtstreken De Aarde Jaarlijkse neerslag De Aarde Klimaatgebieden De Aarde Oorspronkelijke plantengroei De Aarde Bevolking Bevolkingsdichtheid De Aarde Cultuurgebieden De Aarde Ontwikkelingskenmerken -Bronnen uit je lesboek blz Hoe maak je reisfolder? Je krijgt een A3 papier die je voor de reisfolder gebruikt. Je mag het hele papier gebruiken of je vouwt het dubbel. De informatie in je folder schrijf je met pen (dus niet van internet een tekst halen). Maak de folder aantrekkelijk om te zien door kleurtjes te gebruiken. Om je te helpen krijg je 2 kaartjes. Een topografische kaart, die gebruik je in je folder. Je krijgt ook een kaart over de bevolkingsdichtheid van Indonesië. Deze mag je ook in je folder gebruiken (deze kaart hoef je niet te gebruiken).!!!!! Maandag 15 juni mag je nog de helft van de les aan de reisfolder werken.

8