Toelichting op besluitvorming en status van het rapport Grien en Blau Yn Noardeast

Transcriptie

1 Toelichting op besluitvorming en status van het rapport Grien en Blau Yn Noardeast Opdracht De provincie Fryslân is de formele opdrachtgever van dit rapport omdat zij bestuurlijk verantwoordelijk is voor het landelijk gebied. Gedeputeerde J. Kramer (voorzitter van de Stuurgroep ANNO*) en wethouder R. Bos van Dantumadiel (voorzitter van Themagroep Ruimte en Infra ANNO) zijn de bestuurlijke trekkers voor het onderzoek. De Themagroep R&I heeft het onderzoek vanuit bestuurlijk-inhoudelijke invalshoek begeleid. Het onderzoek is uitgevoerd door de heer T. Dijk, voormalig gemeentesecretaris van Tytsjerksteradiel. Hij is steeds nauw betrokken geweest bij Netwerk Noordoost. De opdracht was breder dan het doen van voorstellen en verwoorden in een rapport. Belangrijk was het actief betrekken van mensen bij het onderzoek en bij de voorstellen. Daarvoor zijn gesprekken gehouden met alle betrokkenen: bestuurders, ambtenaren en vertegenwoordigers van de organisaties en instellingen op het gebied van Blauw en Groen. Voor de direct betrokkenen heeft een 2 e gespreksronde plaatsgevonden op basis van een concept-rapport. Ook zijn diverse presentaties gehouden om nadere informatie en toelichting te kunnen geven, maar ook om gerichte reactie op het concept-rapport te ontvangen. Die zijn zo veel mogelijk verwerkt in het rapport. Deze interactieve aanpak heeft goed gewerkt. Kerm van de uitkomsten van het onderzoek Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er goede mogelijkheden zijn om de meeste organisaties en commissies meer te verbinden aan Netwerk Noordoost. Voor een deel kan dat de komende tijd gebeuren, voor een ander deel is het beter dat op een later moment te doen. Dit zal leiden tot minder bestuurlijke drukte en meer integraal en slagvaardig handelen. Zo wordt voorgesteld om activiteiten van bestuurders voor Blauw en Groen, waar dat kan, te bundelen in een themagroep van ANNO. Dit gaat gepaard met een zekere aanpassing van de opzet van bepaalde commissies en organen. Bepaalde bestaande overlegsituaties kunnen worden opgeheven of beperkt. Maar de meeste organen en commissies blijven onverkort functioneren. Praktisch en doelgericht werken staat daarbij voorop (zoals werken met mandaat, korte lijnen, informeel binnen formeel kader). Voor de functies Landschap, Natuur en Water wordt voorgesteld een nieuwe themagroep Groen en Blauw binnen ANNO in te stellen onder voorzitterschap van de gedeputeerde. Deze themagroep is direct gekoppeld aan de themagroep Ruimte en Infra. Diverse partijen op het terrein van Landschap, Natuur en Water nemen deel aan deze themagroepen. Traject van besluitvorming In het voortraject heeft reeds het nodige overleg met diverse betrokken partijen plaats gevonden. Dat is meebepalend geweest voor de opzet en inhoud van het rapport. Voor de formele besluitvorming kunnen de direct betrokken partijen tot 1 mei 2014 een formele reactie bij het college van GS indienen. Deze reacties worden betrokken bij besluitvorming van GS over het rapport. Daarnaast gaat het rapport ook nog ter besluitvorming naar de gemeenten. De verwachting is dat zij dit in juni in de colleges behandelen. * Agenda Netwerk Noordoost Vanuit de Agenda Netwerk Noordoost werken de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Tytsjerksteradiel en Kollumerland c.a. samen met de provincie, ondernemers en andere maatschappelijke partijen aan concrete projecten die een bijdrage leveren aan een gezonde sociaal-economische toekomst voor Noordoost Fryslân. In 2030 is het goed wonen in de regio, zijn er voldoende banen en is de omgeving op orde.

2 [maart 2014] Grien en Blau yn Noardeast Onderzoek naar het koppelen van de thema s Landschap, Natuur en Water aan Netwerk Noordoost Fryslân De Twijzeler Mieden T. Dijk Groustins PE BURGUM teijedijk@hetnet.nl (0511) Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 1

3 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Samenvatting... 3 Conclusies en aanbevelingen...4 Achtergronden van Netwerk Noordoost... 9 Aanleidingen onderzoek Opdracht, kaders en uitvoering Algemene bevindingen Wetterskip Fryslân De Noardlike Fryske Wâlden De Nationale Parken Nationaal Park Lauwersmeer Nationaal Park De Alde Feanen Gebiedsontwikkelingsprojecten Achtkarspelen zuid Alde Feanen Bûtefjild Ferwerderadiel De Centrale As en De Gebiedsontwikkeling De Centrale As Organisatorische inpassing in Netwerk Noordoost Bijlage Overzicht van personen met wie gesprekken hebben plaatsgevonden 48 Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 2

4 Inleiding en leeswijzer Voor u ligt een rapport met de uitkomsten van een onderzoek naar het verbinden van organisaties op het gebied van Natuur, Water en Landschap aan Netwerk Noordoost. Dit met de bedoeling samen effectiever te zijn met minder bestuurlijke drukte. Hier blijken goede mogelijkheden voor te zijn. De opdracht is breder dan het doen van voorstellen en verwoorden in een rapport, Minstens zo belangrijk was het actief betrekken van mensen bij het onderwerp. Het rapport en de voorstellen zijn dan ook het resultaat van een interactief proces. Daarvoor zijn in 2 rondes veel gesprekken gehouden met alle betrokkenen. bestuurders, ambtenaren en vertegenwoordigers van alle relevante organisaties en instellingen op het gebied van Groen en Blauw. Dat waren goede gesprekken. Ook zijn diverse presentaties gehouden. Om voorstellen toe te lichten maar ook om reflectie te krijgen Bij het onderzoek heb ik van mijn gesprekspartners veel medewerking en een open en meedenkende houding ervaren. Daar wil ik ieder hartelijk voor bedanken. Er heeft ook afstemming plaatsgevonden met bureau Partners+Pröpper, dat recent het functioneren en de resultaten van ANNO heeft geëvalueerd. Hiervoor is o.a. het concept-rapport over Groen en Blauw beschikbaar gesteld. Dat is dan ook gebruikt bij het opstellen van het evaluatierapport. De aanbevelingen van Partners+Pröpper sluiten geheel aan bij de uitkomsten en voorstellen van het onderzoek Groen en Blauw. Hierna volgt een samenvatting met de belangrijkste uitkomsten. Hoofdstuk 1 beschrijft op hoofdlijnen de achtergronden en opzet van Netwerk Noordoost. Dit is vooral bedoeld voor lezers die hier niet van op de hoogte zijn. Het verdere verhaal kan dan beter geplaatst worden. De hoofdstukken 2 en 3 vermelden de aanleidingen, opdracht en opzet van het onderzoek. De hoofdstukken 4 t/m 9 beschrijven per organisatie in hoeverre koppeling aan Netwerk Noordoost mogelijk en/of wenselijk is. Hoofdstuk 10 sluit af met de organisatorische gevolgen voor Netwerk Noordoost. Ieder hoofdstuk (vanaf 4) eindigt met conclusies en aanbevelingen. Die komen terug in de samenvatting. Teije Dijk Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 3

5 Samenvatting In het onderzoek zijn de belangrijkste organisaties en commissies in NO Fryslân op het gebied van Landschap Natuur en Water betrokken. Dit zijn Wetterskip Fryslân, de Noardlike Fryske Wâlden, de gebiedscommissies Achtkarspelen, Alde Feanen, Bûtefjild en Ferwerderadiel, De Nationale Parken Alde Feanen en Lauwersmeer, de stuurgroep Centrale en Gebiedsontwikkeling Centrale As. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er goede mogelijkheden zijn om de meeste organisaties en commissies (meer) te verbinden aan Netwerk Noordoost. Voor een deel kan dat in de komende tijd gebeuren, voor ander deel is het beter dat later te doen. De verbinding met Netwerk Noordoost leidt tot een meer integrale benadering van projecten. Er is minder bestuurlijke drukte en er kan meer slagvaardig worden gehandeld. Daarvoor wordt o.a. voorgesteld om bestuurlijke zaken, waar dat passend voor is, onder te brengen bij een themagroep. Dit gaat gepaard met een zekere aanpassing van de opzet van enige commissies en organen. Bepaalde bestaande overlegsituaties kunnen worden opgeheven of beperkt. Praktisch en doelgericht werken staat voorop vij een en ander (zoals korte lijnen, informeel binnen formeel kader). Voor de functies Natuur, Landbouw en Landschap wordt voorgesteld een nieuwe Themagroep Groen en Blauw binnen ANNO in te stellen onder voorzitterschap van de gedeputeerde. Deze themagroep is direct gekoppeld aan de Themagroep Ruimte en Infra (twaling). Er komen 2 vertegenwoordigers namens Landbouw en Natuur bij in de Themagroep. En er komt meer aandacht voor visieontwikkeling in de Themagroepen. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 4

6 Conclusies en aanbevelingen Algemeen 1.In het begin van het onderzoek is nagegaan welke organisaties, commissies e.d. bij het onderzoek betrokken zouden moeten worden. Geconcludeerd is dat het aanvankelijke overzicht compleet is. Er zijn in Noordoost Fryslân niet meer organisaties e.d. die relevant zijn voor dit onderzoek. Enkele organisaties zijn in staat projecten in te dienen die passen bij de doelstelling van Netwerk Noordoost. Zij kunnen voor een deel zelf in de financiering voorzien. Er zijn nog geen concrete nieuwe projecten ingediend. Wetterskip Fryslân 2. Gebleken is dat het belangrijk is dat Wetterskip Fryslân aan een relevante Themagroep van Netwerk Noordoost deelneemt. Dat belang zal nog toenemen wanneer andere commissies/ organen, waarin It Wetterskip nu bestuurlijk deelneemt, verder opgaan in de structuur van Netwerk Noordoost. Dit betekent minder bestuurlijke drukte voor Wetterskip Fryslân. 3. Het voorgenomen beleid van Wetterskip Fryslân m.b.t. Blauw Groene Diensten sluit geheel aan bij doelstellingen en opzet van Streekagenda en Netwerk Noordoost. Het is de moeite waard na te gaan hoe partijen binnen het Netwerk hieruit gezamenlijk meerwaarde kunnen behalen. Aanbevolen wordt daarom een pilot voor Blauw Groene Diensten te ontwikkelen. 4. Het is gewenst dat Wetterskip Fryslân in de vorm van een agendalidmaatschap in voorkomende gevallen deelneemt aan de stuurgroep van Netwerk Noordoost. Deze invulling is in de huidige situatie passend bij de opzet in Noordoost Fryslân. Het is van belang na verloop van tijd te evalueren hoe dit functioneert. Vanuit de inhoud bezien is het ook goed dat het waterschap op ad hoc-basis kan deelnemen aan de andere themagroepen wanneer de agenda daar aanleiding voor geeft. Stuurgroep Nationaal landschap Noardlike Fryske Wâlden 5. De Vereniging Noardlike Fryske Wâlden en de aangesloten 6 verenigingen vervullen een belangrijke functie op het gebied van agrarisch natuurbeheer in NO Fryslân. Die functie kan nog aan belang toenemen door het uitvoeren van (nieuwe) taken en projecten. Het is gewenst dat in samenwerking plaatsvindt met of voor andere organisaties. De Vereniging kan in dit verband een belangrijke rol spelen bij o.a. de uitvoering van Groen/blauwe diensten en het Nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. 6. Er is wel aanleiding daarvoor de structuur aan te passen. De huidige stuurgroep voor Noardlike Fryske Wâlden kan worden opgeheven. Die heeft geen meerwaarde meer nu instandhouding van de stuurgroep niet meer verplicht is en de bestuurlijke taken effectiever via de structuur van Netwerk Noordoost kunnen plaatsvinden. Aanbevolen wordt daarom de bestuurlijke taken te laten overnemen door een relevante Themagroep van Netwerk Noordoost. In het verlengde van opheffing van de stuurgroep NFW kan ook de daaraan gekoppelde ambtelijke begeleidingscommissie worden opgeheven. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 5

7 Wat betreft de vertegenwoordiging voor de vereniging uit Smallingerland kan in voorkomende gevallen de betrokken portefeuillehouder van die gemeente worden uitgenodigd voor de themagroep. 7. Eén en ander laat onverlet het belang van instandhouding van de Vereniging Noardlike Fryske Wâlden met de daaraan verbonden structuur en ondersteuning. Dit blijft ook belangrijk voor het ontwikkelen van activiteiten en projecten (brûsplakken), die, indien passend, aan de Streekagenda kunnen worden toegevoegd. Uit een oogpunt van promotie is het belangrijk het gebied Nationaal Landschap te blijven noemen. Wel is het goed dat de Vereniging kijkt naar actualisering van de eigen structuur. 8. Hiermee wordt voldaan aan de beoogde doelstellingen: koppeling aan Netwerk Noordoost, te weten meer integraliteit en slagvaardigheid en beperking van bestuurlijke en ambtelijke drukte. Overlegorganen Nationale Parken Lauwersmeer en Alde Feanen 9. De wenselijke situatie is dat de huidige Overlegorganen worden verbonden met een relevante themagroep. De bestuurders zijn geen vaste leden meer van het overlegorgaan. Dit kan in lichtere vorm, als afstemmingsorgaan voor lokale praktische zaken, worden gerelateerd aan de themagroep. Voordelen hiervan zijn: beperking bestuurlijke drukte, vergroting slagvaardigheid, mogelijkheid voor integrale afstemming met andere ontwikkelingen, voor projecten kunnen meeliften in financiële budgetten. Als model is dit gewenst maar (nog) niet toepasbaar op grond van de feitelijke situatie. 10. Omdat Nationaal Park Lauwersmeer in twee provincies ligt is integratie met Streekorganen alleen mogelijk wanneer beide provinciebesturen een gezamenlijke visie en beleid hebben t.a.v. dit Nationaal Landschap, die integratie mogelijk maakt. Dat is nu niet aan de orde. Continuering van NP Lauwersmeer en bijbehorende Stuurgroep ligt nu daarom voor de hand. Voor de nodige afstemming tussen Stuurgroep Lauwersmeer en Netwerk Noordoost kan de bestuurlijke en ambtelijke verbindingsfunctie van de provincie en de gemeenten Dongeradeel en Kollumerland c.a. worden voortgezet. Dit is in de praktijk goed werkbaar gebleken. 11. Het provinciebestuur heeft Nationaal Park Alde Feanen in de gelegenheid gesteld om zich op de toekomst te oriënteren en om tot een andere en bredere financiering te komen. Hangende dit proces is het niet passend dat nu al besluiten over de toekomst van Nationaal Park en/of Overlegorgaan worden genomen. Daarom hierover nu nog geen standpunten in te nemen. Het Overlegorgaan Alde Feanen vragen de eigen oriëntatie in 2014 af te ronden, en daarin het model ad 8 te betrekken. Begin 2015 zou hierover dan besluitvorming kunnen plaatsvinden. De wethouder van Tytsjerksteradiel vragen om vooralsnog als linking pin op te treden tussen Overlegorgaan Alde Feanen en Netwerk Noordoost. 12. Wanneer te zijner tijd gekozen wordt voor verbinding van NP Alde Feanen met een Streeknetwerk is het uit een oogpunt van behoud van eenheid van gebied van belang dat een keuze wordt gemaakt voor één van de drie streeknetwerken die hiervoor in beeld zijn Uitgegaan zou moeten worden van de regio die het meest relevant is voor het natuurgebied. Netwerk Noordoost is dan een serieuze optie gezien de vele relaties van het gebied met Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 6

8 Noordoost en de centrale ligging van Earnewâld met bezoekerscentrum in het gebied. Via een matrixbenadering kan ook contact worden gehouden met de andere 2 streeknetwerken. Gebiedscommissies landinrichting 13. Het is gewenst als beleidslijn vast te stellen dat gebiedscommissies in principe worden verbonden aan het Streekgericht Werken en de Streekagenda s. Want hiermee kan worden voldaan aan de beoogde doelen: vergroting efficiëntie, slagvaardigheid en integraliteit en vermindering van bestuurlijke drukte. 14. De hiervoor belangrijkste aspecten van deze herstructurering zijn: - Scheiding van beleid, advies, planvorming en uitvoering; - Bestuurders nemen deel aan een themagroep en zitten in de uitvoering niet meer in gebiedscommissies. Bij planvorming kan ad hoc deelname gewenst zijn; - Commissies krijgen de positie van vooral uitvoeringsgerichte projecten. Daar hoort bij de opstelling van de uitvoeringsplannen. Zij worden onder de themagroep geplaatst; - Een projectleider is verantwoordelijk voor planvorming en uitvoering en is daarvoor gemandateerd; - Er is een trekkende bestuurder; - Afhankelijk van de omvang en de complexiteit van het project kan gekozen worden voor een onafhankelijk voorzitter; - Deelname aan een project uit lokale gemeenschap en van natuurorganisaties blijft noodzakelijk voor informatie en afstemming. Vanuit de positie van adviseur kunnen zij gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen. Zij hebben daarmee een duidelijke en belangrijke status. Ook de adviseurs worden benoemd door de provincie. 15. De nieuwe opzet van toepassing laten zijn op de gebiedsontwikkelingsprojecten Achtkarspelen en Alde Feanen. De ingangsdatum te koppelen aan het (bij benadering) van start gaan van de uitvoering van de nieuwe modules. Daarom uit te gaan van 1 januari Daarvoor in 2014 de nodige voorbereidingen treffen. 16. Met betrekking tot de Alde Feanen kiezen voor koppeling aan één Streekagenda. In 2014 de keuze maken om dit gebiedsontwikkelingsproject te verbinden aan Streekagenda Noordoost, Noordwest of Zuidoost. Daarbij wel zorgen voor goede ambtelijke afstemming met de andere regio s. Deze keuze gelijk laten zijn met het standpunt over koppeling van het Overlegorgaan Alde Feanen aan één van de drie Streekagenda s. 17. De nieuwe opzet niet van toepassing laten zijn op de gebiedsontwikkelingen Bûtefjild en Ferwerderadiel gezien de beperkte opgaven en de relatief korte resterende doorlooptijd. Over de voortgang wordt de betreffende themagroep 2 x per jaar kort geïnformeerd. Stuurgoep De Centrale As (DCA en Gebiedsontwikkelingcie. De Centrale As (GO DCA)) 18. In de huidige situatie is het niet gewenst de stuurgroep De Centrale As en de Gebiedsontwikkelingscommissie De Centrale As te laten opgaan in een themagroep. Want het gaat hier om majeure en complexe projecten, waarbij zich regelmatig nog specifieke uitvoeringsproblemen voordoen. Ook vindt er nog gedeeltelijke planvorming plaats. Voor één en ander zijn bestuurlijke uitspraken nodig wat in deze fase het best binnen een eigen structuur kan plaatsvinden. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 7

9 19. Daarom eerst een aparte structuur in stand te laten, maar deze gefaseerd aan te passen aan de ontwikkelingen. Daartoe uit te gaan van 3 stappen: I. Nu te realiseren - De 3 uitvoeringscommissies bundelen tot 1 begeleidingscommissie (reeds in uitvoering) - Aanwijzing van daartoe gemandateerde resultaatverantwoordelijken met doorzettingsmacht II. Te realiseren na vaststelling 2 e fase en grondverwerving (2 e helft 2015) Uitgaande van onderscheid tussen bestuur, advies en uitvoering: : - De stuurgroep De Centrale As en de Gebiedsontwikkelingscommissie De Centrale As samenvoegen tot één bestuurlijke stuurgroep. - Aan de begeleidingscie naar behoefte huidige andere deelnemers in GCA toevoegen. (LTO, NFW, natuur en landschap, toerisme/recreatie en verkeersveiligheid). Aan te vullen met vertegenwoordiging van dorpsbelangen. En met een onafhankelijke voorzitter. - Projectbureau met daartoe aangewezen projectleiders verantwoordelijk voor uitvoering. III. Onderbrenging bij structuur ANNO Wanneer er geen aanleiding meer is voor aparte stuurgroep. Kan dan moeiteloos opgaan in Themagroep. 20. De structuur en stappen daarbinnen zijn ook goed toepasbaar voor de uitvoering van Kansen in Kernen. Mede gezien de relatie met De Centrale As en de Gebiedsontwikkeling is het de moeite waard dit nader in beeld te brengen. Organisatorische aspecten 21. Het is goed mogelijk nieuwe thema s op het gebied van Natuur, water en landschap te verbinden aan Netwerk Noordoost. De structuur hoeft hier niet voor aangepast te worden, dit uitgaande van het huidige karakter van het Netwerk als overlegorgaan. 22. Het is gewenst de Groen-blauwe onderwerpen op te nemen in een nieuwe Themagroep Blauw en Groen. Daarmee komt ook de verantwoordelijkheid van de provincie voor het landelijk gebied het best tot zijn recht. De gedeputeerde is daarom ook voorzitter. De nieuwe Themagroep Blauw en Groen wel naadloos laten aansluiten bij de Themagroep Ruimte en Infra qua bemensing en vergaderingen. De gedeputeerde kan zo ook gemakkelijker aan deze themagroep deelnemen. Er zijn dan alleen maar voordelen zoals effectief vergaderen, geen extra bestuurlijke drukte en integrale benadering. 23. Het is van belang enige aanpassingen in de themagroepen Ruimte en Infra en Blauw en Groen aan te brengen: aanvulling met een vertegenwoordiger van resp. landbouw en natuur en aandacht voor slagvaardig vergaderen. Verder is visieontwikkeling belangrijk, ook als input om te komen tot nieuwe projecten. Aanbevolen wordt daarvoor ieder jaar een inspirerende brainstormbijeenkomst te houden. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 8

10 24. De opzet en voorstellen in dit rapport maken het mogelijk dat ook andere functies dan Blauw en Groen kunnen worden toegevoegd aan de Streekagenda. De voorstellen sluiten ook aan op de organisatorische aanpassingen binnen de provincie als gevolg van beëindiging van Plattelandsprojecten. Vanuit de pilotfunctie is de opzet ook toepasbaar in andere regio s in Fryslân. Stuurgroep (SG) Themagroepen Ruimte & Infra (R&I) Groen & Blauw (G&B) Economie Recreatie & Toerisme (ERT) Sociaal & Leefbaar (S&L) Projecten OO OO OO OO OO OO OO OO Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 9

11 1. Achtergronden Netwerk Noordoost Doel: gezamenlijke projecten De kern van de samenwerking bestaat uit het samen ontwikkelen en uitvoeren van projecten die de sociaal-economische positie van Noordoost Fryslân moeten versterken. Netwerk Noordoost is opgericht voor samenwerking in de vorm van afstemming tussen overheden en met maatschappelijke organisaties. De volgende ontwikkelingen hebben geleid tot het instellen van dit netwerk: - De Centrale As en Sociaal-Economisch Masterplan De planvorming voor het maken van een goede en snelle wegverbinding van Dokkum naar de Wâldwei heeft als een katalysator gewerkt voor samenwerking van de gemeenten die straks aan de nieuwe weg liggen. Dit vanuit het besef dat de Centrale As nieuwe kansen en mogelijkheden biedt op het gebied van economie, werkgelegenheid, recreatie, toerisme en maatschappelijke voorzieningen. Een voorwaarde daarvoor was wel dat de gemeenten op die terreinen tot meer samenwerking en afstemming komen. De provincie en de Centrale As-gemeenten Tytsjerksteradiel, Dantumadiel en Dongeradeel hebben daarvoor samen een Sociaal-Economisch Masterplan voor Noordoost Fryslân laten opstellen. Dit plan is in 2010 vastgesteld. - Meer taken met bovenlokaal karakter Gemeenten hebben de afgelopen jaren steeds meer taken van het rijk en provincie gekregen. Vooral op sociaal gebied maar ook op fysiek terrein. Per staat zelfs de grootste overheveling van taken naar de gemeenten ooit op stapel: het sociaal domein. Veel van die taken vragen om uitvoering op bovenlokale schaal, dus met buurgemeenten. Ook de toenemende financiële druk op gemeenten stimuleert onderlinge samenwerking. Taken kunnen dan tegen lagere kosten worden verricht. Vooral voor kleinere gemeenten is dit noodzakelijk. Dit heeft ook gemeenten in Noordoost Fryslân tot vormen van samenwerking gebracht. - Ook maatschappelijke organisaties Niet alleen de overheden maar ook maatschappelijke organisaties in Noordoost Fryslân zijn meer gaan samenwerken om gerichter te kunnen functioneren. Zo hebben 8 ondernemersverenigingen in de 6 gemeenten de krachten gebundeld in ONOF, de Ondernemersfederatie Noordoost Fryslân. Zes boerenorganisaties voor agrarisch natuurbeheer in de regio werken samen in Vereniging de Noardlike Fryske Wâlden (NFW). Zo zijn er meer situaties te noemen van samenwerking en opschaling binnen de regio, zoals (basis)scholen, welzijnsorganisaties, lokale omroepen. Streekagenda en Netwerk Noordoost De provincie heeft de afgelopen jaren een visie en beleid ontwikkeld m.b.t. Streekgericht werken door middel van een integrale Streekagenda. De centrale gedachte hierbij is dat er productiever en effectiever gewerkt kan worden wanneer overheden en maatschappelijke organisaties op regionale schaal gemeenschappelijke thema s samen gaan oppakken, dan wanneer ieder dat voor zichzelf blijft doen. Die samenwerking zou moeten plaatsvinden op basis van de corporatiegedachte: samen relevante onderwerpen ontwikkelen en uitvoeren. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 10

12 Dit in de vorm van gestructureerd overleg en onderlinge afstemming. De formele structuren en verantwoordelijkheden moeten daar op praktische en soepele wijze in meebewegen. De provinciale visie voor het instrument streekagenda bleek (ook) een goed middel te zijn om verschillende vormen van samenwerken in Noordoost Fryslân een organisatorisch kader te geven. De provincie en de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel hebben hiervoor in 2009 Netwerk Noordoost opgericht. In 2012 is Ferwerderadiel er bijgekomen. Om gericht uitvoering te kunnen geven aan de ambities m.b.t. de sociaal-economische ontwikkelingen voor de regio is, na de nodige voorbereiding, in 2011 een Streekagenda vastgesteld: Agenda Netwerk Noordoost (ANNO). Hierin zijn zo n 30 activiteiten en projecten opgenomen, gebaseerd op het Sociaal Masterplan en andere relevante plannen van gemeenten en provincie. Het Sociaal Economisch Masterplan en de Agenda Netwerk Noordoost zijn de koersdocumenten om de voor 2030 beoogde ambities te kunnen bereiken. Alleen projecten met een regionale meerwaarde zijn opgenomen in de Agenda Netwerk Noordoost. Onderscheid is gemaakt tussen concrete prioritaire projecten, die voor een deel al in de steigers stonden, en nieuwe ambitieprojecten (regionale thema's). Vooral met de ambitieprojecten kan de regionale samenwerking verder worden versterkt en de meerwaarde van die samenwerking worden vergroot. De Agenda kent een Meerjarenprogramma. Hierin is aangegeven welke projecten uit de Agenda eerst en laatst worden aangepakt en wie projecttrekker is. is. In het eerste meerjarenprogramma ANNO worden afspraken gemaakt voor 2011/2012 tot en met Voor elk kalenderjaar wordt dit Meerjarenprogramma vertaald naar een jaarplan dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Structuur en werking Netwerk Noordoost Stuurgroep (SG) Themagroepen Ruimte & Infra (R&I) Economie Recreatie & Toerisme (ERT) Sociaal & Leefbaar (S&L) Projecten OOO OOO OOO OOO OOO OOO Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 11

13 In de naam Netwerk Noordoost komt al tot uitdrukking dat het niet gaat om een verzelfstandigd bestuursorgaan, b.v. op basis van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Het is een netwerkorganisatie waarbij de deelnemers door georganiseerde afstemming en samenwerking tot gerichte resultaten komen. Het Netwerk heeft dan ook geen formele bevoegdheden. De betrokken bestuursorganen van gemeenten, provincie of relevante andere partijen blijven verantwoordelijk en nemen de besluiten. Wel wordt natuurlijk gestreefd naar een zodanig goede voorbereiding dat het thuis kan gaan om formele besluitvorming op hoofdlijnen. Dat gebeurt binnen de volgende structuur: Stuurgroep De stuurgroep bestaat uit een bestuurder van de provincie (de streekgedeputeerde), tevens voorzitter en de burgemeesters van de deelnemende gemeenten. De taken zijn overwegend gericht op afstemming: - bewaking van gezamenlijke ambities, programmasturing en proces; - afstemming over meerjarenprogramma en jaarplannen; - advisering hierover aan de eigen bestuurorganen (die eindverantwoordelijk zijn); - bevorderen samenwerking, advisering bij geschillen, lobbyen, ambassadeur zijn; - zorg voor de instandhouding en goed functioneren van Netwerk Noordoost. Themagroepen Het hart van Netwerk Noordoost wordt gevormd door de 3 themagroepen, waarin de feitelijke keuzes worden gemaakt: Ruimte en Infra (R&I), Economie, Recreatie en Toerisme (ERT) en Sociaal en Leefbaar (S&L). De programmalijnen en thema s van de Agenda Netwerk Noordoost zijn verdeeld over deze drie themagroepen. Zij bestaan uit een gedeputeerde (die zich meestal moet laten vertegenwoordigen) en betrokken wethouders / portefeuillehouders uit de gemeenten. Een wethouder is voorzitter. Wetterskip Fryslân, NFW en ONOF nemen ook volwaardig deel aan een themagroep. Wanneer de betreffende themagroep dit gewenst vindt, kunnen nog andere partijen (tijdelijk) zitting nemen, zoals een vertegenwoordiger van een maatschappelijke organisatie of een deskundige op een bepaald gebied. De taken van de themagroepen zijn vooral: - visievorming en inhoudelijke sturing, - benoemen van (ambitie)projecten, deze laten opstellen, uitwerken en beoordelen; - het volgen van de voortgang van projecten; - het opstellen van het meerjarenprogramma en jaarplan; - afstemming, synergie en integratie tussen projecten bevorderen; - betrekken van vertegenwoordigers van het maatschappelijke organisaties; - leggen van verbindingen tussen thema s en andere themagroepen. Projecten De feitelijke actie vindt plaats in de vorm van projecten, zoals die in Agenda Netwerk Noordoost zijn opgenomen. De projecten hangen onder de respectievelijke thema-groepen. De themagroepen zijn verantwoordelijk voor goede inhoudelijke voortgang en voor het proces en afstemming met andere projecten. De projectgroepen rapporteren daarom periodiek over de ontwikkelingen en voortgang. Per project uit de Agenda is één portefeuillehouder van de partners aangewezen als Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 12

14 bestuurlijk trekker. Voor de feitelijke uitvoering is een projectleider met projectleden verantwoordelijk. De projectgroepen zijn samengesteld uit meerdere disciplines en vanuit verschillende overheden en maatschappelijke organisaties. De formele verantwoordelijkheid ligt bij de meest gerede partij, dat wil zeggen de overheid of maatschappelijke organisatie die de formele opdrachtgever en projecteigenaar is. Daar ligt dus ook de feitelijke inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid. Ondersteuning Een coördinator, een secretariële medewerker, een communicatiemedewerker en financiële medewerker ondersteunen de activiteiten en processen die nodig zijn om het geheel te kunnen laten functioneren. De provincie en de gemeenten zijn verantwoordelijk voor instandhouding van Netwerk Noordoost en betalen daarom samen de ondersteuningsstructuur. Dit volgens de verdeelsleutel 50:50. Het gemeentelijk aandeel wordt verdeeld naar rato van inwonertal. Daarnaast zijn er ambtelijke werkgroepen die de vergaderingen van de themagroepen mee voorbereiden. Het directeurenoverleg zorgt voor ambtelijke overall-afstemming en adviseert de stuurgroep. Veel bijeenkomsten en vergaderingen worden gehouden in het Streekhûs in Burgum. Dat begint zich meer en meer te ontwikkelen tot brûsplak voor ontmoeting en ontstaan van ideeën. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 13

15 2. Aanleidingen onderzoek De aanleidingen voor het onderzoek zijn: - Onvoldoende betrokkenheid van Blauw en Groen bij Netwerk Noordoost - Wens tot vermindering van bestuurlijke drukte - Slagvaardiger en meer integraal willen handelen Onvoldoende betrokkenheid van Blauw en Groen Netwerk Noordoost is bedoeld als netwerk waaraan overheden én maatschappelijke organisaties deelnemen voor de gezamenlijke ontwikkeling van Noordoost Fryslân. Maar het betreft tot op heden vooral een samenwerking van provincie en de 6 gemeenten. Als overheden zijn zij ook verantwoordelijk voor instandhouding en functioneren van het Netwerk. Dit naast hun inhoudelijke deelname in themagroepen. De andere overheid in de provincie, Wetterskip Fryslân, doet met een bestuurder alleen mee in de themagroep Ruimte en Infra. Maar hiervan is indertijd gezegd dat die positie nog nader bekeken moet worden. Ook in relatie tot de rol van het Wetterskip als mede-overheid. De vraag speelt of Wetterskip Fryslân niet op gelijke wijze als de andere overheden zou moeten meedoen. De toch wat onduidelijke positie van Wetterskip Fryslân op dit moment is onbevredigend en behoeft een concrete positionering. Wat betreft de maatschappelijke organisaties nemen op dit moment twee partijen deel aan Netwerk Noordoost. ONOF, Ondernemersfederatie voor NO-Fryslân, is vertegenwoordigd in de Themagroep Economie, Recreatie en Toerisme (ERT). En de voorzitter van de Vereniging Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden neemt deel aan de Themagroep Ruimte en Infra. Ook t.a.v. deze deelname is bij de start in 2010 gezegd dat dit nader bekeken moet worden in relatie tot andere organisaties op het gebied van Landschap, Natuur en Water. Er spelen nl. veel meer activiteiten op het gebied van Blauw en Groen die een nauwe relatie hebben met Netwerk Noordoost maar die er niet aan verbonden zijn. Daardoor komt de doelstelling van het Netwerk op dit moment onvoldoende tot zijn recht. Dit probleem spitst zich toe op de Groen-Blauwe thema s. Het bedrijfsleven is voldoende vertegenwoordigd door ONOF dat, niet geheel toevallig, ook de gehele regio als werkgebied heeft. Op dit moment is er geen aanleiding of behoefte voor deelname in een themagroep door andere maatschappelijke groeperingen. Mocht dat later gewenst zijn dan bestaat die mogelijkheid. Maar om het werkbaar te houden moet hier wel selectief mee worden omgegaan. Overigens doen vele instellingen, organisaties en betrokken burgers, terecht, wel mee aan projecten door hun deelname aan projectgroepen. Eén aanleiding voor dit onderzoek is dus onvoldoende betrokkenheid van Blauw en Groen. Bestuurlijke drukte De tweede reden voor het onderzoek betreft de bestuurlijke drukte (of bestuurlijke spaghetti), die aanwezig is rondom de thema s Blauw en Groen. Veel bestuurders van gemeenten, provincie en waterschap, die aan de themagroep Ruimte en Infra deelnemen, functioneren momenteel ook in commissies voor gebiedontwikkeling of natuurbeheer. Het zijn doorgaans dezelfde bestuurders. Het komt voor dat zij elkaar vandaag bij de ene commissie tegenkomen en morgen bij een andere. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 14

16 Bovendien zijn alle betrokken gebiedscommissies in een vergevorderd stadium waardoor zij voornamelijk op uitvoering gericht zijn. Door een nadrukkelijker koppeling met de structuur van Netwerk Noordoost zou daarom over het beperkte aantal echt bestuurlijke vragen door de bestuurders binnen de betrokken themagroep besloten kunnen worden. Die bestuurders hoeven dan niet meer (structureel) deel te nemen aan de commissies e.d. Slagvaardiger en meer integraal Door een nadrukkelijker koppeling van organisaties, commissies en activiteiten op het gebied van Water, Natuur en Landbouw aan Netwerk Noordoost kan ook bereikt worden dat efficiënter, slagvaardiger en meer integraal gewerkt gaat worden. Dat is de derde aanleiding voor het onderzoek. Efficiënter omdat zaken doelmatiger kunnen worden uitgevoerd. Niet iedereen is overal bij nodig. Slagvaardiger omdat tot betere resultaten kan worden gekomen door meer directe interactie met anderen. Door de koppeling aan Netwerk Noordoost kunnen nodige contacten gemakkelijker en sneller gelegd worden. Het zal ook tot meer integraal handelen leiden. Er kan over en weer worden ingespeeld op andere activiteiten, die uit het netwerk naar voren komen. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 15

17 3. Opdracht, kader en uitvoering onderzoek Naar aanleiding van het voorgaande heeft de Stuurgroep van Netwerk Noordoost besloten een gericht onderzoek te laten uitvoeren naar: - het inpassen van de beleidsterreinen Water, Natuur en Landschap met daarbij behorende projecten binnen de structuur van Netwerk Noordoost; - de wijze waarop deze beleidsterreinen en de daarbij betrokken organisaties het best kunnen worden gestructureerd, zodanig dat het leidt tot efficiëntie in de bestaande overlegsituaties en daarmee tot minder bestuurlijke en ambtelijke drukte. De provincie Fryslân is de formele opdrachtgever voor het onderzoek. Het opdrachtgeverschap is voor de provincie behartigd door de themagroep Ruimte en Infra binnen Netwerk Noordoost. De Themagroep heeft het onderzoek bestuurlijk-inhoudelijk begeleid en is o.a. betrokken bij de voortgang t.a.v. inhoud en proces. De bestuurlijke trekkers van het onderzoek zijn de heren J. Kramer, gedeputeerde van de provincie Fryslân en voorzitter van de stuurgroep ANNO en de heer R. Bos, wethouder van de gemeente Dantumadiel en voorzitter van de themagroep Ruimte en Infra. Primair ambtelijk aanspreekpunt is de heer R. de Jong, afdelingshoofd PPLG van de provincie. Deze personen zijn tussentijds betrokken bij de voortgang van het onderzoek. De bestuursopdracht, vastgesteld door de themagroep R&I op 31 januari 2013, geldt als kader voor het onderzoek, nader benoemd in de verstrekte opdracht van 8 mei Doelen De doelen van het onderzoek zijn: a. Koppeling van organisaties en overlegstructuren Blauw en Groen aan Netwerk Noordoost b. Vermindering bestuurlijke drukte c. Vergroting efficiëntie, slagvaardigheid en integraliteit Resultaten Het onderzoek is gericht op concrete en werkbare uitkomsten. De volgende resultaten worden beoogd: a. duidelijkheid over de vraag welke organisaties en instellingen op het gebied van water, natuur en milieu relevant zijn om betrokken te zijn bij Netwerk Noordoost; b. duidelijkheid over de vraag welke projecten van deze organisaties relevant zijn om te worden toegevoegd aan de Agenda Noordoost; c. duidelijkheid over de mogelijkheden voor financiële inbreng van de betrokken organisaties m.b.t. eventuele toe te voegen projecten; d. een concreet voorstel m.b.t. de wijze waarop de betrokken organisaties en instellingen in ANNO-verband kunnen worden opgenomen. Er moet sprake zijn een efficiënte en praktische opzet, zodanig dat dit leidt tot minder bestuurlijke en ambtelijke drukte; e. toepasbare oplossingen/oplossingsrichtingen voor relevante knelpunten die bij het onderzoek naar voren komen; f. zoveel mogelijk draagvlak van betrokken partijen met betrekking tot de hiervoor genoemde doelstellingen. Dat geldt dus zowel voor de betrokken organisaties op het gebied van Water, Natuur en Landschap als voor provincie en gemeenten. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 16

18 Nadere kaders Bij het onderzoek ook aandacht schenken aan: a. het borgen van de bestuurlijke positie van Wetterskip Fryslân; b. de inbreng van relevante provinciale afdelingen en eventuele programmamanagers; c. afstemming met: - het proces rondom de voorgenomen herziening van de opzet van de gebiedsplatforms door de provincie en - voornemens m.b.t. toevoeging van eventuele andere aandachtsgebieden aan de Streekagenda s (b.v. cultureel erfgoed), omdat één en ander zou kunnen leiden tot de noodzaak tot aanpassingen in de huidige organisatieopzet; d. het feit dat de uitkomsten van dit onderzoek naar de inpassing van de beleidsterreinen Water, Natuur en Landschap binnen de streekagenda Noordoost Fryslân medebepalend (kunnen) zijn voor toepassing bij de andere streekagenda s (pilot). Karakterisering onderzoek Het onderzoek is praktijkgericht. De uitkomsten moeten zoveel mogelijk geïmplementeerd en toegepast kunnen worden. Dat gaat verder dan een onderzoek naar theoretische mogelijkheden. De beoogde resultaten zijn daarom ook afhankelijk van instemming en draagvlak van de betrokken instellingen en organisaties. De inzet is dan ook voor een groot deel gericht op het verkrijgen van medewerking hieraan. De meeste tijd van het onderzoek is besteed aan het daarvoor nodige overleg en verkenningen. Het betekende ook veel schakelen tussen partijen. Uitvoering onderzoek Vanaf medio 2013 heeft (intensief) overleg plaatsgevonden met alle relevante partijen. Gesprekken hebben plaatsgevonden met vertegenwoordigers van of namens: - Wetterskip Fryslân - Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden - Nationaal Park Alde Feanen - Nationaal Park Lauwersmeer - Gebiedsontwikkeling Alde Feanen - Gebiedsontwikkeling Bûtefjild - Gebiedsontwikkeling Achtkarspelen - Integrale gebiedontwikkeling Ferwerderadiel - De Centrale As - Gebiedsontwikkeling De Centrale As - Provincie Fryslân - Gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland ca, Tytsjerksteradiel. - Andere betrokken partijen: LTO SBB, Fryske milieufederatie, It Fryske Gea, LNV, LBF, DLG In een bijlage zijn de personen genoemd met wie gesprekken hebben plaatsgevonden Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 17

19 4. Algemene bevindingen Betrokkenheid Alle gespreksdeelnemers waren sterk betrokken bij hun aandachtsgebied. Zij wisten er veel van en waren geïnteresseerd in de opties voor mogelijke andere invullingen. Er is waardevolle inbreng geleverd op verschillende manieren. In de vorm van feitelijke informatie of door mee te denken hoe het concreet handen en voeten kan krijgen. Er zijn suggesties gedaan en voorstellen aangedragen. Er is ook commentaar en kritiek geleverd, Maar ook dat was zeer welkom. Want dat alles heeft er toe bijgedragen dat een goed beeld is ontstaan over hoe er wordt gedacht over de mogelijkheden van verbinding van de Blauw- Groene thema s met Netwerk Noordoost. De meeste gespreksdeelnemers staan daar positief tegenover er vanuit gaande dat dit meerwaarde geeft. De voorstellen zoals die in dit rapport worden gedaan zijn nadrukkelijk mee gebaseerd op de ontvangen waardevolle input. Dit met dank aan alle gespreksdeelnemers. Welke partijen op het gebied van groen en blauw? In het begin van het onderzoek is nagegaan welke organisaties, commissies e.d. bij het onderzoek betrokken zouden moeten worden. Geconcludeerd is dat het aanvankelijke overzicht compleet is. Er zijn in Noordoost Fryslân niet meer organisaties e.d. die relevant zijn voor dit onderzoek. Dat betekent dat de volgende organisaties deel uitmaken van het onderzoek. Nar voren is gekomen dat er voor allemaal, in meer of mindere mate, aanleiding is voor verbinding met Netwerk Noordoost, behalve voor de met * aangegeven organisaties. In de hoofdstukken hierna wordt voor iedere organisatie ingegaan op hun positie en situatie en de wenselijke relatie tot Netwerk Noordoost. - Wetterskip Fryslân - Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden - Nationaal Park Alde Feanen - * Nationaal Park Lauwersmeer - Gebiedsontwikkeling Alde Feanen - * Gebiedsontwikkeling Bûtefjild - Gebiedsontwikkeling Achtkarspelen - * Integrale gebiedontwikkeling Ferwerderadiel - De Centrale As - Gebiedsontwikkeling De Centrale As Inbreng projecten en eigen middelen Een vraag is ook in hoeverre organisaties bij deelname aan Netwerk Noordoost eigen projecten met financiën zullen kunnen inbrengen die passen binnen de doelstelling. Dat verschilt nogal. Zo zijn Wetterskip Fryslân en Noardlike Fryske Wâlden zeker in staat passende projecten in te brengen. Daar zijn al een paar concrete mogelijkheden voor. In die gevallen zullen zij ook eigen financiële inbreng leveren. Maar voor specifieke gebiedscommissies ligt dat minder voor de hand. Zij zullen mogelijk zelf als project mee kunnen doen in ANNO-verband. Zij zullen geen geld meenemen omdat ze vrijwel volledig afhankelijk zijn van bekostiging door overheden. Bij de uitwerking wordt daar per situatie nader op ingegaan. Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 18

20 5. Wetterskip Fryslân Inhoudelijke taken Wetterskip Fryslân is een overheid met specifieke taken op het gebied van waterkwantiteit, waterkwaliteit en waterketenbeheer. Vanuit die positie is het Wetterskip ook actief betrokken bij Netwerk Noordoost. Want bij tal van plannen en uitvoerende activiteiten die met gebiedsontwikkeling of gebiedsbeheer te maken hebben is ook het waterschap betrokken. Dat is niet verwonderlijk omdat in veel situaties water een rol speelt. Genoemd kunnen worden de problematiek m.b.t. veenweidegebieden, Swemmer / Súd Ie project, gemaal Vijfhuizen, bodemdaling Dongeradeel en de samenwerking binnen de waterketen. Het waterschap participeert in alle commissies voor gebiedsontwikkeling. Deelgenomen wordt aan de verkenning recreatieve projecten langs de zeedijk van Harlingen naar Lauwersoog. De Kaderrichtlijn Water wordt uitgevoerd. Ook wordt uitvoering gegeven aan het Provinciaal Waterhuishoudingsplan, waarin is aangegeven welke functies oppervlaktewater en het grondwater in het plangebied moeten vervullen (b.v. een natuur-, een recreatie- of een landbouwfunctie). Verder speelt de ontwikkeling van watergebiedsplannen voor het hele beheersgebied. Voor deze plannen kijkt Wetterskip Fryslân, samen met partijen uit de regio naar de waterhuishoudkundige situatie van dat gebied. Daarbij worden alle relevante andere ontwikkelingen meegenomen. Mede op basis daarvan wordt een watergebiedplan vastgesteld, waarna o.a. peilbesluiten worden herzien en maatregelen worden getroffen voor onvolkomenheden. In Noordoost Fryslân zijn inmiddels gebiedsplannen voor Dongeradeel en Ferwerderadiel in combinatie met Leeuwarderadeel vastgesteld. Deze plannen zijn onderdeel van het Meerjarenperspectief van het waterschap. Deelname aan themagroep Bovenstaand overzicht onderstreept het belang van deelname van Wetterskip Fryslân aan Netwerk Noordoost. Dat is trouwens al het geval. Vanaf het begin neemt een dagelijks bestuurder deel aan de Themagroep Ruimte en Infra. Daarnaast participeert Wetterskip Fryslân nu ook in Noordoost Fryslân in diverse commissies en organen op het gebied van Groen en Blauw omdat er meestal ook blauwe aspecten aan verbonden zijn. Het onderzoek naar Groen en Blauw heeft o.a. tot doel de bestuurlijke aspecten van deze commissies en organen, waar mogelijk en wenselijk, meer te verbinden aan Netwerk Noordoost, i.c. aan een Themagroep. Watergerelateerde thema s komen veel meer aan de orde in de Themagroep van Netwerk Noordoost. Het belang van deelname van Wetterskip Fryslân aan de Themagroep wordt daarmee nog groter. Daar staat tegenover dat de bestuurlijke betrokkenheid in diverse commissies en organen kan vervallen of afnemen. Dit zal dus ook voor het waterschap minder bestuurlijke drukte tot gevolg hebben. Groen Blauwe Diensten Een interessante ontwikkeling is ook de visie op en ontwikkeling van Groen-Blauwe Diensten. Hiermee wordt bedoeld dat particulieren of instellingen een vrijwillige bijdrage leveren aan de realisatie van waterschapsdoelen (en andere maatschappelijke doelen) waar een tegenprestatie tegenover staat. Dit kan zijn financiële vergoeding en/of beleidsruimte Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 19

21 en/of ruimte voor bedrijfsontwikkeling. Dit biedt vele mogelijkheden. Zo kunnen landbouwbedrijven met Groen-Blauwe Diensten (GBD) agrarisch waterbeheer toepassen in hun bedrijfsvoering. Of kunnen door derden activiteiten worden gedaan voor verbetering van de ecologie, zoals visvriendelijke oevers en duikers of het inrichten van plasdrasgebieden voor weidevogels. Ook andere overheden kunnen GBD inzetten om hun gebiedsdoelen met derden te realiseren. GBD sluit geheel aan bij de opzet en doelstelling van Netwerk Noordoost. Samenwerking bij de uitvoering van taken tussen deelnemers genereert meerwaarde op veel gebieden. Op dit moment lopen er al de nodige contacten voor uitvoering van Groen-Blauwe Dienten door Noardlike Fryske Wâlden. Maar ook voor gemeenten en provincie is het interessant na te gaan hoe uitvoerende taken op het gebied van Groen en Blauw gecombineerd kunnen worden. Dit onderstreept nog eens het grote belang van inhoudelijke deelname van Wetterskip Fryslân aan Netwerk Noordoost. Projecten Tot nu toe zijn nog geen gerichte projecten vanuit Wetterskip Fryslân aangedragen voor de Agenda Netwerk Noordoost. Het waterschap gaat dit nader bekijken en zal o.a. nagaan of er thema s zijn binnen zijn Meerjarenperspectief die zich hier voor lenen. Projecten die in het programma worden opgenomen moeten volgens de afspraken voor minimaal 1/3 deel door de trekker bekostigd worden. Relevante projecten met een meerwaarde voor de regio kunnen worden meegenomen bij de opstelling van het eerstvolgende Programma. Daarnaast kan het goed zijn een pilotproject te starten op het gebied van Groen-Blauwe Diensten. Alle partijen kunnen hun voordeel doen met de kennis die hieruit naar voren komt. Het is de moeite waard dit nader te verkennen. Deelname aan stuurgroep als medeoverheid Binnen Netwerk Noordoost hebben de provincie en de 6 gemeenten een tweeledige functie. Zij zijn inhoudelijke deelnemers, met name door de ingebrachte prioritaire projecten. Daarnaast hebben zij vanuit hun positie als algemene overheid ook een overallverantwoordelijkheid voor Netwerk Noordoost m.b.t. afstemming en instandhouding. Vanuit die verantwoordelijkheid zitten de provincie en de gemeenten in de stuurgroep. Wetterskip Fryslân is echter ook overheid. De vraag speelt of vanuit die positie It Wetterskip, naast de inhoudelijke deelname, ook niet zou moeten deelnemen aan de stuurgroep en daardoor medeverantwoordelijkheid zou moeten dragen voor het gehele Netwerk. Deze vraag speelt des te meer omdat Wetterskip Fryslân wel deelneemt aan de stuurgroep van de van de andere Streekagenda s in de provincie. Er lijkt nu verschil te zijn. Hier zit een aantal kanten aan: a. Vanuit de positie als medeoverheid valt er het nodige voor te zeggen dat Wetterskip Fryslân medeverantwoordelijk wordt voor het geheel en deelneemt aan de Stuurgroep. De overheden in Fryslân zijn dan gezamenlijk de dragers van de opzet en van het gedachtegoed van het streekgericht werken. Zij kunnen dat samen uitstralen. b. Maar ook kan gesteld worden dat het van nature meer voor de hand ligt dat alleen provincie en gemeenten die rol vervullen omdat zij algemene overheden zijn met een breed takenpakket, in tegenstelling tot het waterschap als functionele overheid; c. De provincie en 6 gemeenten dragen in Noordoost als overheden gezamenlijk de kosten van instandhouding van de ANNO-organisatie (kosten 4 medewerkers en Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 20

22 huisvesting). Daarom zitten ze ook in de stuurgroep. Bij deelname van Wetterskip Fryslân aan de stuurgroep zou financiële deelname in de kosten van organisatie en huisvesting dan ook voor de hand liggen. d. De kracht en positie van Wetterskip Fryslân liggen vooral bij de inhoud. Bij een groot deel van de activiteiten en projecten die spelen binnen Netwerk Noordoost is er een relatie met water. Hierdoor is de deelname vanuit het dagelijks bestuur in de relevante themagroep van NNO van groot belang. En dat belang zal de komende tijd nog toenemen wanneer er nog meer projecten op het gebied van blauw en groen aan de themagroep worden gekoppeld. e. Maar er is meer. Door de toenemende verstrengeling van het waterbeheer met andere beleidsterreinen zijn waterproblemen onderdeel geworden van een bredere problematiek. Er is geen enkele partij meer die zelfstandig in staat is oplossingen te bewerkstelligen. Het is veelal een collectief proces geworden, waardoor Wetterskip Fryslân ook invloed heeft op het takenpakket van andere overheden. Water is mede ordenend geworden. Deze invloed is ook omgekeerd. f. Er is verschil in de positie van de stuurgroep van de andere Streekagenda s en die van Netwerk Noordoost. De behandeling van en keuzes over de inhoud vindt in de andere regio s plaats in de stuurgroep. De deelname van Wetterskip Fryslân in die stuurgroepen ligt daar voor de hand. Maar in Noordoost gaan de Themagroepen over de inhoud en heeft de stuurgroep meer de functie van afstemming en coördinatie voor het geheel. Deelname van Wetterskip Fryslân aan deze stuurgroep in daarom meer arbitrair. Dit overziende ligt het primaat voor betrokkenheid van Wetterskip Fryslân binnen de opzet van Netwerk Noordoost ligt duidelijk bij de Themagroep, die over de inhoud gaat. Structurele deelname aan de stuurgroep die in Noordoost Fryslân een afstemmingsfunctie heeft, ligt thans minder voor de hand dan bij de andere Streekagenda s, die wel inhoudelijk sturend zijn. Maar ad hoc deelname aan de Stuurgroep Noordoost is wel gewenst omdat het soms nodig kan zijn dat over bepaalde zaken afstemming plaatsvindt tussen alle overheden binnen de provincie. Daarbij speelt ook dat door de ontwikkeling benoemd bij e., overheden de komende tijd steeds meer hun beleid en activiteiten op het gebied van water zullen moeten afstemmen. Tegen deze achtergrond is een zinvolle en praktische oplossing dat Wetterskip Fryslân agendalid wordt van de stuurgroep. Dit houdt in dat in voorkomende gevallen, wanneer de agenda daar aanleiding toe geeft, Wetterskip Fryslân deelneemt aan de vergaderingen. Het is daarbij wel gewenst dat het waterschap hiervoor een andere bestuurder afvaardigt dan degene die deelneemt aan de Themagroep. Dat is ook de lijn bij de andere partijen. Het is van belang na enige jaren te evalueren hoe het agendalidmaatschap functioneert. Daarbij kan dan ook gekeken worden naar de ontwikkelingen in de opzet bij de andere streekagenda s omdat die nog in opbouw zijn omdat ze later zijn begonnen dan in NO Fryslân. Omdat het bij waterschap vooral om de inhoud gaat wordt aanbevolen dat in voorkomende gevallen ook ad hoc kan worden deelgenomen aan de vergaderingen van de andere Themagroepen. Wetterskip Fryslân ziet zijn rol in Noordoost ook vooral in de Themagroep(en) omdat het daar gebeurt. En is van mening dat vooralsnog via een agendalidmaatschap kan worden Grien en Blau yn Noardeast Fryslân 21