Gezond bewegen kun je leren!

Transcriptie

1 Gezond bewegen kun je leren! Nieuwsbrief van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck Telefoon: (030) Internet: / Contactpersoon: Ingrid de Wilt-Hansen Juni 2007 uitgave 3 Nieuwsbrief Dit is de digitale persnieuwsbrief van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM) in Utrecht. In elke persnieuwsbrief geven wij kort en bondig een overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van oefentherapie en wat er verder zoal voorvalt. Inhoud 2 Oefentherapie en COPD 3 Dystonie en oefentherapie Cesar / Mensendieck 3 Huisartsenbeurs 4 Oefentherapie en osteoporose VvOCM De Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck, de VvOCM, is sinds 1 juli 2004 de nieuwe beroepsorganisatie van oefentherapeuten in Nederland. De VvOCM is het resultaat van een fusie tussen de Vereniging Bewegingsleer Cesar en de Nederlandse Vereniging van Oefentherapeuten Mensendieck. De VvOCM behartigt de belangen van de aangesloten therapeuten en optimaliseert en borgt de kwaliteit van de beroepsuitoefening. Daarnaast wordt er gewerkt aan de naamsbekendheid en de marktpositie van de oefentherapeut. De vereniging telt ca leden. Er zijn in totaal ongeveer 1000 praktijkadressen die over 23 regio s zijn verdeeld. Wat is oefentherapie Cesar en Mensendieck? Een verkeerde houding of beweging kan pijn veroorzaken. Oefentherapie Cesar / Mensendieck is onder andere gericht op het verminderen van klachten, door het bewust worden en doorbreken van gewoontes in houding en beweging. Met andere woorden: de cliënt leert zijn klachten begrijpen en er zelf iets aan te doen waardoor hij weer optimaal kan functioneren in zijn dagelijkse activiteiten. Deze methodische aanpak leert ook mensen met bijvoorbeeld Parkinson, osteoporose, artrose, de ziekte van Bechterew, scoliose, reuma en diabetes met hun klachten om te gaan. Een oefentherapeut is niet voor niets een allround bewegingscoach, die de cliënt traint in het toepassen van de beste manier van bewegen bij zijn/haar dagelijks voorkomende activiteiten. 1

2 Actief door oefentherapie bij COPD Nauwelijks 55 jaar viel het dhr. R. de laatste tijd toch wel zwaar de trap naar de slaapkamer zonder hijgen en puffen op te komen. Op kantoor liet hij het kopiëren van stukken tegenwoordig graag over aan de secretaresse. Het kopieerapparaat stond immers 1 verdieping lager. Ook had hij vaker last van vastzittend slijm. Hij was vroeger een fanatieke tennisser, maar tennissen lukte al tijden niet meer. Naar een feestje ging hij niet meer omdat hij merkte benauwd te worden van de rook. Hij was zelf 7 jaar geleden gestopt met roken. Eindelijk besloot dhr. R. de huisarts te bezoeken. Na een uitgebreid gesprek en verschillende onderzoeken stelde de huisarts de diagnose: COPD. Hij schreef medicijnen voor, gaf een folder mee van het Astmafonds: COPD, en wat nu? en een verwijzing voor een oefentherapeut. Oefenen? Dhr. R. wilde er niet aan denken; alles vermoeide hem immers. Het liefst ging hij zitten op de bank dan voelde hij zich prima. Dhr. R. meldde zich toch bij een oefentherapeut. Al snel kon hij terecht voor een eerste behandeling. Wat is COPD? COPD is een afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het zijn aandoeningen waarbij sprake is van chronische luchtwegvernauwing. Hierdoor wordt het ademen belemmerd en is iemand benauwd, soms al bij geringe inspanning. Bovendien wisselt de mate van benauwdheid per dag en soms zelfs per dagdeel. Het mag duidelijk zijn dat dit grote gevolgen heeft voor de dagelijkse bezigheden en het sociale leven van de patiënt. Wat kan een oefentherapeut betekenen voor de COPD-patiënt? Samen met de oefentherapeut wordt er bekeken waar de patiënt aan kan werken om de klachten gunstig te beïnvloeden. De individuele behandeling wordt volledig afgestemd op de persoonlijke situatie en de mogelijkheden van de patiënt. Er zal aandacht zijn voor ademtechnieken, hoesttechnieken, houding, verbeteren van de conditie wat betreft spierkracht en uithoudingsvermogen. Einddoel is de zelfredzaamheid van de patiënt. In de eerste plaats is het belangrijk dat de patiënt begrijpt waarom hij benauwd wordt, waarom hij wil stoppen met De manier van ademen is daarbij sleutelwoord. De patiënt wordt bewust van de manier van ademen bij benauwdheid. Daarnaast ervaart hij de invloed van de houding op het ademen. Hij leert een rustige ontspannen ademtechniek en een juiste houding die letterlijk lucht geven. Voor hoest- en slijmproblemen worden technieken aangereikt om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken. Door de juiste ademtechniek te combineren met een prettig tempo - zodat iemand niet buiten adem raakt - kunnen dagelijkse bezigheden opeens veel beter uitgevoerd worden. Wat de patiënt eerder dacht nooit meer zelf te kunnen lukt weer. Dan kan er aandacht besteed worden aan het verbeteren van de conditie van zowel spieren als uithoudingsvermogen. Ook hierbij zal de patiënt per dag moeten kunnen bepalen wat mogelijk is. Bij een langer durende minder belastbare periode zal de patiënt tijdelijk het oefenprogramma moeten beperken. Zodra weer meer belasting mogelijk is zal hij vooral merken dat de eerder opgebouwde conditie nu zorgt voor sneller herstel. Zo ook bij dhr. R. Hij leerde de ademtechniek toe te passen bij het traplopen en het tempo aan te passen. Na enkele weken was traplopen weer mogelijk zonder benauwd te worden. Hij deed, zoals hij het zelf noemde, s ochtends zijn longtoilet met gecombineerde adem- en armbewegingen om de longen goed te zuiveren en zonodig gebruikte hij oefeningen om het slijm los te maken en goed op te hoesten. Hij lette hierbij extra op zijn houding. Zat en stond hij eerder vaak in elkaar gezakt met de schouders naar voren of opgetrokken, nu rechtte hij zijn rug en zorgde voor een juiste positie van ribben, middenrif en ontspannen schouders om gunstig te kunnen ademen en zonodig te kunnen hoesten. Bewegingen/handelingen waarbij dhr. R. eerder buiten adem raakte, lukte na veel oefenen met de juiste manier van ademen weer beter en tenslotte zonder erbij te moeten nadenken. Het hebben van lucht zorgde ervoor dat dhr. R. niet eens gestimuleerd hoefde te worden weer meer te gaan bewegen. Hij nam zelfs de trap op zijn werk iedere keer weer graag. Hij zag het als een uitdaging zijn grenzen telkens weer te verleggen zonder zijn grenzen te overschrijden. Natuurlijk overschatte hij wel eens een situatie. Door dan het tempo aan te passen of, indien noodzakelijk, wat extra rustmomenten (op adem komen) in te lassen per handeling of door extra rustmomenten op de dag te nemen, kreeg hij zijn problemen onder controle. Op advies van de oefentherapeut wandelde 2

3 hij met aandacht voor de juiste manier van ademen en houding 3 x per week aanvankelijk 6 minuten, maar na enkele maanden al 3 kwartier in zijn eigen tempo. Hij oefende thuis zijn arm-, romp- en beenspieren nog extra. Hij voelde het effect van de training en was bereid dit vol te blijven houden om verdere achteruitgang zoveel mogelijk te beperken. Na een jaar durfde hij de uitdaging van een vriend aan mee te gaan tennissen. Het spel was totaal anders dan vroeger: rustig recreatief, vaker een bal laten gaan, langere pauzes tussen de games, geen hele wedstrijd meer, maar toch hij genoot meer dan ooit. Dhr. R was weer terug in het actieve leven! mogelijke balans in het spiergebruik in het dagelijkse leven. Hoe kan iemand zo goed mogelijk staan, zitten, ademhalen, bewegen en ontspannen? Welke aanpassingen zijn thuis en op werk eventueel mogelijk? Hier wordt naar gekeken in samenwerking met een ergotherapeut. Natuurlijk kan de oorzaak van de dystonie niet worden weggenomen, maar de gevolgen van het krampachtig bewegen, de moeheid, de spanning en onrust in het hele lijf kunnen deels worden opgevangen. Verder wordt de patiënt bewust van zijn of haar persoonlijke mogelijkheden hierin. Dorien Peters Oefentherapeut Mensendieck Dystonie en Oefentherapie Cesar / Mensendieck Wat is dystonie? Bron: Dystonie letterlijk vertaald: Een stoornis in de spanning van een spier. De spierspanning is vaak hoog en op andere momenten normaal. Anders gezegd: een wisselende spierspanning die variabel is van zeer kort tot enkele minuten aanhoudend. Vaak is er een verstoring van de samenwerking tussen spieren en spiergroepen. Het gevolg is dat er onwillekeurige bewegingen ontstaan, maar soms ook een langer durende abnormale stand van een lichaamsdeel. Zo n onwillekeurige spierspanning komt meestal in één deel van het lichaam voor, zoals oogleden, nek of arm. Vaak wordt dystonie nog aangezien voor een andere aandoening zoals stress, stijve nek, artritis, tennis elleboog, zenuwtrek of droge ogen. Oefentherapie C/M vestigt niet de aandacht op wat niet (meer) kan, maar het motto is: stimuleren en bewustmaken van wat wel kan. De oefentherapeut wil u daarbij graag coachen.. Joke Schat Oefentherapeut Cesar in Ulft Huisartsenbeurs 13 en 14 april in Ahoy Rotterdam Samen met de fysiotherapeuten stonden de oefentherapeuten Cesar en Mensendieck op de beurs met een inhoudelijke stand onder het motto oefentherapeuten doen het EXPRES - SO. De beursbezoekers, veelal huisartsen en praktijkbegeleiders Wat kan een oefentherapeut Cesar / Mensendieck voor een dystoniepatiënt doen? Voor ieder van ons geldt dat je zo optimaal mogelijk met je lichaam en je energie om moet gaan. Voor dystoniepatiënten geldt dit in het bijzonder. Door de dystonie hebben bepaalde spieren of spiergroepen een andere spanning; meestal een veel hogere spanning dan normaal. Dit kost extra veel energie van de spieren en dus van de patiënt. Er is geen balans in het totale spierstelsel. Een oefentherapeut kan iemand helpen met het zoeken naar en vinden van de beste manier van bewegen en de beste houding. Dit is een persoonlijke zoektocht, het zoeken naar een zo goed met hun assistentes, werden bij deze stand uitgenodigd om van gedachten te wisselen met de therapeuten over de Directe Toegankelijkheid. De fysiotherapeuten zijn al direct toegankelijk ( - zonder verwijzing ) en naar verwachting volgen 3

4 de oefentherapeuten Cesar / Mensendieck in Een mooie gelegenheid om de huisartsen naar hun ervaringen met Directe Toegankelijkheid te vragen. Dit alles onder het genot van een voortreffelijke espresso of cappuccino verzorgd door een Italiaanse barista. Onze koffie bleek de lekkerste van de beurs te zijn want er was veel aanloop. De gevoerde gesprekken waren interessant en leverden bruikbare ideeën en nieuwe invalshoeken op. Volgend jaar zijn de oefentherapeuten Cesar/ Mensendieck er weer. Nicole Wolvenne Bestuurslid PR VvOCM Oefentherapie en osteoporose Osteoporose (in de volksmond beter bekend als botontkalking of botarmoede) is een aandoening die zowel bij vrouwen als bij mannen voorkomt. De botten worden zwakker en in sommige gevallen zelfs zo poreus dat een osteoporosepatiënt grote kans loopt om zomaar iets te breken. De meest voorkomende breuken als gevolg van osteoporose zijn de pols-, heup- en wervelbreuken. Naar schatting hebben ruim mensen in Nederland osteoporose. Jaarlijks breken ruim mensen boven de 55 jaar een bot als gevolg van osteoporose: ruim mensen breken een heup, ruim mensen breken een pols of onderarm en ziekenhuizen registreren jaarlijks bijna wervelbreuken en ruim andere botbreuken als gevolg van het sluipende proces van botontkalking (bron: Tweede van osteoporose (invalidering, vervroegde sterfte etc.) te beperken is het essentieel dat deze ziekte vroegtijdig door vrouwen, mannen en zorgverleners wordt onderkend. Wereldwijd krijgt één op de 3 vrouwen en één op de 8 mannen boven de 55 jaar osteoporose. Dit is te verklaren omdat vrouwen minder botmassa hebben dan mannen. Hoe ontstaat osteoporose? Bot is levend weefsel. Het wordt tijdens het hele leven voortdurend opgebouwd en weer afgebroken. Voor het 30e jaar is de opbouw groter dan de afbraak, waardoor het bot steviger wordt en groeit. Gevarieerde calciumrijke voeding en lichaamsbeweging (liefst in de buitenlucht vanwege vitamine D) zorgen voor gezonde stevige botten; dit geldt zowel tijdens de opbouw periode als daarna. Na het 30e jaar wordt de afbraak geleidelijk groter dan de opbouw; daardoor worden de botten minder stevig. Een botbreuk na het 50e levensjaar, een bestaande wervelbreuk, een (te) laag lichaamsgewicht; erfelijke aanleg, immobiliteit, medicijngebruik (met name prednison en prednisonachtige stoffen) zijn ernstige risicofactoren voor het krijgen van osteoporose. Maar ook bepaalde ziekten of aandoeningen, leeftijd, hormoonafwijkingen, een vroege menopauze, onvoldoende calcium en vitamine D en dergelijke factoren spelen een rol bij het al dan niet krijgen van osteoporose. De verstoorde balans tussen opbouw en afbraak van het bot is een continu proces. Een osteoporosepatiënt kan door een (schijnbaar) onbenullig ongelukje een pols of een heup breken. Door iets op te tillen bijv. een tas met boodschappen of op een ongelukkige manier van een stoep af te stappen, kan zomaar een wervel breken of inzakken. Als een osteoporosepatiënt leert om zichzelf op een gunstige manier te belasten wordt de kans op zo n ongeluk beduidend kleiner. osteoporose normaal bot Herziene Richtlijn Osteoporose van het Kwaliteitsinstituut van de Gezondheidszorg CBO - uitgave 2002, zie Niet alleen oudere mensen kunnen osteoporose krijgen, osteoporose komt ook voor bij jongere mensen. Om de ingrijpende sociaal-maatschappelijke gevolgen Door dagelijks oefenen kan hierop invloed worden uitgeoefend en het osteoporoseproces gunstig worden beïnvloed. Echter het oude niveau wordt niet meer bereikt, de beschadiging is blijvend. Door medicijngebruik, het vermijden van vallen en door gerichte oefeningen kan de osteoporose patiënt mobiel blijven en kunnen verdere breuken voorkomen worden. Voor de laatste 2 punten kan de oefentherapeut Mensendieck of Cesar als begeleider worden ingezet: de patiënt wordt gestimuleerd voldoende en op de juiste manier te bewegen en de patiënt wordt geleerd om te gaan met de eventuele beperkingen die de ziekte met zich meebrengt. De oefentherapeut coacht de patiënt in het afwisselen van belasting en rust en stimuleert de beweging door het 4

5 ontwikkelen van goede motorische vaardigheden en het ondernemen van zinvolle (sport)activiteiten. Omdat voor osteoporose geldt dat voorkomen beter is dan breken geeft de oefentherapeut ook preventieve behandelingen zoals valtrainingen en looppatroon-advies. Bovendien richt de behandeling zich zo op het gehele bewegingsgedrag dat de patiënt meer vertrouwen krijgt in de bewegingsmogelijkheden van zijn of haar eigen lichaam waardoor het ziekteproces aanzienlijk vertraagd kan worden. Kitty Hueting - de Vries Oefentherapeut Mensendieck Meer informatie? Bent u geïnteresseerd in een publicatie over een van de onderwerpen neemt u dan contact op met: Vereniging van Oefentherapie Cesar en Mensendieck (VvOCM) Ingrid de Wilt-Hansen Kaap Hoorndreef AV Utrecht Telefoon: (030) pers@vvocm.nl Internet: Wij zijn u graag van dienst en weten wat u beweegt. 5