Het leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Transcriptie

1 ONTWERPONDERZOEK - PAPER 2 ONTWERP Naam auteur Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Bibliografische referentie Begeleiders Beoordelaar M.H.J. (Mariska) Verbeek-Keizer MA Arabisch صوت العربية / Arabisch De klank van het Het leren van de uitspraak van onbekende klanken van Arabische letters Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Combinatieklas 1, 2 en 3 van de Questafdeling (havo/vwo), A. Roland Holst college Hilversum uitspraak, Arabisch, leerklimaat, samenwerken, spreekopdrachten Verbeek-Keizer, M.H.J. (2014). De klank van het Arabisch. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Dhr. drs. A. Idrissi Azami, vakdidacticus Arabisch Mw. drs. J.C. Huizenga, onderwijskundige Dhr. drs. A. Idrissi Azami Datum

2 Samenvatting paper 1 In dit OntwerpOnderzoek wordt een interventie voorgesteld bij het leren van de uitspraak van de (negen) voor niet-arabischsprekende leerlingen onbekende klanken van het Arabische alfabet. Het Arabisch wordt gezien als een moeilijke taal om te leren en tijdens de lessen Arabisch is er een hoge drempel om in de doeltaal te spreken. Door een interventie gericht op samenwerking en spreekopdrachten, verwacht ik dat er meer interactie is, zodat de uitspraak van de onbekende letters met meer plezier geleerd wordt en de leerlingen vervolgens minder angst hebben bij het spreken. De uitspraak wordt in combinatie met de vaardigheden lezen en schrijven aangeleerd. Tevens wordt gebruik gemaakt van de fonetiek en de tussenstap van transcriptie. De verwachting is dat het samenwerken de motivatie bevordert en de leerlingen verantwoordelijkheid over het leerproces geeft en dat het ervaren van succes binnen een veilig leerklimaat een positieve rol zal spelen. Om dit alles te meten zullen een nul- en nameting worden gedaan. Tijdens de lessen zullen de uitspraakoefeningen worden geobserveerd en na elke les zal de leerlingen naar hun ervaringen worden gevraagd. 2

3 De lesopzet De uitspraak van de voor niet-arabische sprekende leerlingen onbekende letters van het Arabische alfabet wordt in deze lessenserie gecombineerd met het leren lezen en schrijven van het Arabisch. Het betreft negen letters met onbekende klanken, namelijk: (qāf). q ق gh (ghayn) en غ ayn), c ( c ع (dhā'), Û ظ (Ôā'), Ô ط (Ãād), Ã ض (Òād), Ò ص (Îā'), Î ح ('alif), ' ا Het gehele Arabische alfabet wordt verdeeld in vier groepen, zodat iedere les zeven letters worden behandeld. Het alfabet kan op verschillende manieren in groepen verdeeld worden (Haddad & Richters, 2011), namelijk gebaseerd op schrijfwijze of manier van uitspraak. Hoewel deze lessenserie over de uitspraak gaat, zijn de verschillen en overeenkomsten in schrijfwijze duidelijker voor leerlingen en beter uit te leggen. Daarom is gekozen voor een indeling naar schrijfvorm en zijn de groepen letters als volgt ingedeeld: lām-'alif ال yā' en de ligatuur ي - nùn ن - thā' ث tā'- ت - bā' ب - lām ل - 'alif ا 1. zāy ز rā'- ر - dhāl ذ - dāl د - khā' خ - Îā' ح - jīm ج 2. wāw و - qāf ق - fā' ف - ÛÁ' ظ - ÔÁ' ط - ÃÁd ض - ÒÁd ص 3. hā' ه - mīm م - kāf ك - ghayn غ - ayn c ع - shīn ش - sīn س 4. Dit houdt in dat de negen Arabische letters met een onbekende klank niet in een keer behandeld worden, maar gedurende vier lessen. Stappen Het stappenplan van Marzano en Miedema (2013) bij het leren van een vaardigheid is hier van toepassing, namelijk 1. voordoen, 2. uitproberen en 3. automatiseren. Bij de eerste stap wordt er geluisterd naar authentiek audiomateriaal, waarna de docent de uitspraak van de letters bespreekt, uitlegt en voordoet. Dit laatste houdt in dat de letters door de docent worden uitgesproken. Bij de uitleg wordt gebruik gemaakt van de fonetiek, hetgeen inhoudt dat de docent bijvoorbeeld aanwijst waar de letter in de keel wordt uitgesproken en/of laat zien hoe de lippen en tong dienen te bewegen. Ook kan hij de leerlingen met hun vingers op hun keel laat voelen of ze hun stem wel of niet gebruiken bij de betreffende letter. Nadat de uitspraak een aantal keer door de docent is voorgedaan, wordt deze klassikaal uitgesproken en een aantal keer herhaald. De tweede stap is dat de Arabische letters op het bord worden geschreven met daarnaast de naam van de letter en de klank in transcriptie. Als systeem voor transcriptie wordt de manier van transcriberen gebruikt van het Journal of Arabic Literature (JAL). In de eerste les wordt het transcriberen van de klinkers uitgelegd en verder wordt de transcriptie per groep opgebouwd. De leerlingen wordt duidelijk gemaakt wat het verschil is tussen de naam van de letter en de klank. Tijdens alle uitleg wordt zo veel mogelijk gerefereerd aan het Nederlands om het onbekende en vreemde bekend te maken (Dörnyei, 1994). De leerlingen worden gestimuleerd om ezelsbruggetjes te bedenken. 3

4 Vervolgens wordt de manier van schrijven besproken en voorgedaan. De uitspraak van de letters wordt gekoppeld aan de manier van schrijven. Het schrijven van de letters wordt groot in de lucht groot voorgedaan met daarbij hardop de uitspraak van de letters. Na een aantal keren voordoen gaan de leerlingen de beweging nadoen en dit wordt een aantal keer herhaald. Het schrijven wordt verder geoefend op het schrijfblad. De volgende stap is het maken van kaartjes om de uitspraak mee te kunnen oefenen. Door de kaartjes te maken, oefenen de leerlingen tevens het schrijven van de Arabische letter en herhalen zij de transcriptie van de naam en klank van de letter. De leerlingen gaan nu de uitspraak oefenen met behulp van de kaartjes. Om de beurt houden zij een kaartje omhoog met de Arabische letter waarna de ander de naam en/of de klank van de letter moet reproduceren. Deze oefening wordt in tweetallen gedaan. Lesmateriaal Als geluidsfragment is gekozen voor een filmpje op youtube. Het filmpje oogt enigszins kinderlijk, maar past nog bij de onderbouw. Het heeft een rustig tempo, waardoor de leerlingen de uitspraak kunnen oefenen en waardoor eenvoudig indien nodig letters kunnen worden overgeslagen. Verder is het gekozen, omdat er geen transcriptie wordt gebruikt. Ander lesmateriaal bestaat uit schrijfbladen, kaartjes, een memory- en een dominospel. De schrijfbladen zijn samengesteld uit schrijfoefeningen uit het eerste boek van de lesmethode "Gateway to Arabic" van I.H. Alawiye (2000). De kaartjes om de uitspraak te oefenen zijn van eigen makelij. Het idee voor de twee spellen komen uit "Activerende werkvormen" van J.H. Flokstra (2006). Dit idee is aangepast voor de Arabische letters. 4

5 Onderbouwing Motivatie Dörnyei (1994) heeft diverse suggesties om leerlingen te motiveren, zoals het gebruik van authentiek audio- en/of beeldmateriaal en het bevorderen van het zelfvertrouwen van de leerlingen. Daarnaast is een veilige leeromgeving belangrijk en noemt hij technieken om spreekangst tegen te gaan. Marzano en Miedema (2013) nemen de eigen houding van de docent onder de loep. Zij benadrukken de positieve benadering van leerlingen en het positief reageren op fouten die de leerlingen maken. Verder beschrijven zij strategieën om veiligheid te scheppen en noemen zij groepswerk en samenwerking "een krachtige manier om onderlinge acceptatie bij de leerlingen te bewerkstelligen" (p. 28) hetgeen vervelende reacties op fouten of verkeerde uitspraak vermindert. Taalverwerving In "De lesopzet" werd het stappenplan van Marzano en Miedema (2013) genoemd bij het leren van vaardigheden. Ebbens en Ettekoven (2013) noemen dit stappenplan ook en schrijven daarnaast over de rol van de docent daarbij. Zij schrijven "Modellen is meer dan voordoen alleen." (p. 87). De docent vergroot de handelingen uit en "Door hardop te denken worden de leerlingen zich bewust van de stappen die er door de docent genomen worden." (p. 87). Ook de rol van transcriptie en de fonetiek werden eerder genoemd. De transcriptie is in deze beginfase van het leren van de Arabische taal belangrijk, omdat het de leerlingen in staat stelt, het in het begin onleesbare en onbegrijpelijke Arabische schrift te kunnen uitspreken. Het heeft geen zin om de transcriptie in een keer in zijn geheel te behandelen. Dit gebeurt gefaseerd, tegelijkertijd met het behandelen van de groepen letters. Na deze beginfase is het belangrijk dat deze tussenstap gaat verdwijnen in het verdere taalverwervingsproces, zodat de leerlingen overgaan op het daadwerkelijk lezen van het Arabische schrift. Door de fonetiek een duidelijk rol te geven, wordt de uitspraak nadrukkelijker uitgelegd en krijgt deze meer aandacht (Kwakernaak, 2013). Samenwerking Het is belangrijk hoe de groepen voor het samenwerken worden samengesteld (Ebbens & Ettekoven, 2013) en daarom wordt per les vastgelegd wie met wie gaat samenwerken. De instructie voor de opdrachten dient helder en duidelijk te zijn. Samenwerken in deze lessenserie gebeurt iedere les tijdens het oefenen van de uitspraak van de behandelde letters en vanaf de tweede les bij aanvang van de les wanneer de letters van de les ervoor worden herhaald en geoefend. Bij het samenwerken heeft de docent opnieuw een belangrijke rol. Enerzijds heeft hij een meerwaarde en anderzijds dient hij niets te doen wat de leerlingen zelf kunnen (Ebbens & Ettekoven, 2013). Dit laatste bevordert de zelfstandigheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van de leerling, hetgeen op zijn beurt motiverend werkt voor het leerproces. 5

6 Literatuur Flokstra, J.H. (2006). Activerende werkvormen. Voortgezet onderwijs. Enschede: Stichting Leerplanontwikkeling (SLO). Haddad, S., & Richters, J. (2011). "Arabisch: leuk om te leren!" Levende Talen Magazine, 98(3), Dörnyei, Z. (1994). Motivation and Motivating in the Foreign Language Classroom. The Modern Language Journal, 78(3), Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2013). Actief leren. Houten: Noordhoff Uitgevers. Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2013). Samenwerkend leren. Houten: Noordhoff Uitgevers. Kwakernaak, E. (2013). Didactiek van het vreemdetalenonderwijs. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Marzano, R., & Miedema, W. (2013) Leren in vijf dimensies. Assen: Koninklijke Van Gorcum. YouTube: d.d. 21 april

7 Bijlage 1 - De lesplannen (mda) Werkblad Lesvoorbereiding ALFA Naam Leergang Welke klas Welk lesuur Model DA Beginsituatie welke (verschillen in) voorkennis, ervaring, interesses etc zijn er bij de leerlingen; hoe check je die Leerdoelen wat moeten leerlingen aan het einde van de les kunnen, weten of ervaren hebben Leeractiviteiten wat moeten leerlingen doen tijdens de les om de leerdoelen te bereiken Groeperingsvorm werken de leerlingen alleen, in tweetallen, in kleine groepjes, klassikaal Mariska Verbeek-Keizer Module keuzevak Arabisch ARHC 16 leerlingen Q1-Q3 Dinsdag u Beschrijving Eerste les en kennismaking Voorkennis van de leerlingen is onbekend. Het lijkt erop dat er geen leerlingen zijn met een Arabische achtergrond. De leerlingen kunnen van 7 Arabische letters, namelijk de naam en de klank ال en de ligatuur ا - ل - ب - ت - ث - ن - ي uitspreken en getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters en ligatuur de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch antwoord geven op de vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? en kunnen de Arabische zin uitspreken: 'anā (naam), wa-'anta/'anti (naam). De leerlingen: 1. vullen de vragenlijst nulmeting (zie paper 3) in na de uitleg daarover. 2. a. geven in het Arabisch antwoord op de vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti?, maken de Arabische zin: 'anā (naam), wa-'anta/'anti (naam) en oefenen deze vraag en zin. b. zeggen de 7 bovengenoemde Arabische letters na tijdens het beluisteren van een youtube-filmpje: 'alif-thā' lām-3.00 nūn-3.17 yā'-3.40 c. zeggen de 7 letters en de ligatuur na tijdens de uitleg over de uitspraak ervan. Onderwijl: 1. kijken ze bij de docent hoe de stand van de lippen en van de tong is, hoe de keelspieren gebruikt worden en doen ze dit na, 2. voelen zij met hun vinger op hun keel of de stem gebruikt wordt of niet en 3. oefenen ze in duo's de uitspraak en kijken ze bij elkaar of ze hun mond, tong en lippen op de juiste manier gebruiken en bewegen. d. schrijven de transcriptie op van de namen en klanken van deze 7 letters en de ligatuur tijdens de uitleg daarvan. e. oefenen met behulp van kaartjes de uitspraak van de namen en de klanken van de 7 letters. f. vullen de vragenlijst over de uitspraak in (zie paper 3). 1. individueel 2. a. in de kring b. individueel c. individueel en in duo's d. individueel TIJD 10 min 7 min 5 min 7 min 7 min 7 min 7 min 7

8 Materiaal wat heb je nodig om de leeractiviteiten uit te lokken, bijv leestekst, luistertekst, oefenmateriaal etc Onderwijs activiteiten wat doe jij als docent tijdens de les e. in duo's f. individueel 1. vragenlijsten nulmeting (voor-) kennis Arabisch 16x (zie paper 3) 2. a. Arabische vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? en de Arabische zin: 'anā (naam) wa-'anta/'anti (naam). b. internet: 'alif-thā' lām-3.00 nūn-3.17 yā'-3.40 c. geen d. bord: 7 letters en ligatuur onder elkaar op het bord met transcriptie naam en klank e. tweezijdige kaartjes Arabische letter / naam-klank transcriptie; observatieformulier 16x (zie paper 3) f. vragenlijst uitspraak 16x (zie paper 3) 1. Na een korte uitleg over de vragenlijst, laat ik de vragenlijsten uitdelen; eventuele vragen worden beantwoord. 2. a. Ik laat de leerlingen in een kring zitten, schrijf mijn naam op het bord en stel me in het Arabisch voor: 'anā sayyida Verbeek. Dit herhaal ik een aantal keer, totdat de leerlingen een idee hebben wat ik zeg. Vervolgens richt ik me op de kinderen. Ik herhaal mijn naam en vraag een van de leerlingen: wa-'anta of wa- 'anti? Indien nodig help ik bij het antwoord. Op deze manier vraag ik de leerlingen om de beurt zich in het Arabisch voor te stellen en te antwoorden: 'anā (naam). Als iedereen zijn naam heeft genoemd, ga ik zelf de kring rond en herhaal alle namen: 'anta/'anti (naam); op deze manier leer ik meteen de namen en wennen de leerlingen aan de Arabische woorden. Tenslotte laat ik de leerlingen om de beurt tegen hun buurman/-vrouw zeggen: 'anā (naam), wa-'anta/'anti (naam). b. Ik vertel van tevoren wat de leerlingen bij het youtubefilmpje kunnen verwachten en dat ik van ze verwacht dat ze proberen mee te doen. Ik zet het filmpje aan, laat alleen de bovengenoemde letters horen, spreek de letters uit en spoor de leerlingen aan mee te doen: 'alif-thā' lām-3.00 nūn-3.17 yā'-3.40 c. Na het filmpje leg ik de uitspraak van de 7 Arabische letters en de ligatuur uit met behulp van de fonetiek. Ik wijs aan waar in de keel de letter gevormd wordt, hoe de lippen en de tong bewegen en leg uit dat met de vinger op de keel gevoeld kan worden of een letter stemloos of stemhebbend is. Verdere uitleg per letter: 'alif: stembandklik, stemhebbend, "be'ambte" lām: "dun" (verschil met "dik" laten horen), stemhebbend, tong tegen rand tanden en verhemelte bā': stemhebbend, ook "b" aan het eind van een woord: voorbeeld bāb, met de lippen tā': stemloos, voor in de mond, tong tegen tanden (Twee puntjes) thā: stemloos, Engelse "think" (three puntjes) nūn: stemhebbend yā': stemhebbend, Nederlandse j lā: betekend "nee" TIJD 10 min 7 min 5 min 7 min 8

9 Evaluatie hoe weet je straks of de leerdoelen bereikt zijn; heb je mogelijkheden gezien om recht te doen aan verschillen Ik doe de uitspraak een aantal keren voor en laat de leerlingen het een aantal keer nazeggen. d. Vervolgens is de transcriptie aan de beurt. Het transcriptiesysteem wordt niet in een keer behandeld, maar per les uitgebreid met de nieuw te behandelen letters. De eerste les wordt wel de transcriptie van de korte en lange klinkers behandeld: i - u - a / ī - ū - ā. Hierna volgen de namen en klanken van de 7 letters van deze les en de ligatuur: 'alif-' / lām-l / bā'-b / tā'-t / thā-th / nūn-n / yā'-y / lā e. Ik leg de oefening uit: de leerlingen krijgen in duo's 8 kaartjes met aan de ene kant de losse Arabische letter/ligatuur en aan de andere kant in transcriptie de naam en klank. Om de beurt laten de leerlingen een kaartje met een Arabische letter aan elkaar zien en spreekt de andere de naam en de klank uit. De kaartjes worden geschud en de oefening wordt herhaald. Vervolgens verdeel ik de klas in 8 groepjes van 2 (vooraf bepaald) en worden de kaartjes rondgedeeld. Tijdens de oefening loop ik rond, beantwoord ik eventuele vragen, controleer ik de uitspraak en corrigeer die indien nodig. Deze oefening wordt geobserveerd voor het onderzoek. f. Na een korte uitleg of de vragenlijst uitspraak, laat ik deze uitdelen en invullen; ik beantwoord eventuele vragen. 7 min 7 min 7 min Door het kennismaken in het Arabisch (2.a.) leren de leerlingen de eerste Arabische woorden met een aantal letters die in deze les behandeld worden en raken zij vertrouwd met de Arabische klanken ervan. Dit gebeurt in een kring, waarbij iedereen aan de beurt komt en de leerlingen elkaar kunnen helpen. Tijdens het afspelen van het youtubefilmpje (2.b.) kan ik zien of iedereen meeoefent en zo niet dan spreek ik de leerling daarop aan. Tijdens de uitleg daarna (2.c.) sta ik voor de groep en kan ik door rond te kijken controleren of de leerlingen hun tong en lippen op de juiste manier gebruiken. Tevens controleren de leerlingen dit bij elkaar. Als ik er niet zeker van ben dat de leerlingen het goed doen, vraag ik hen het voor te doen. Indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Door te oefenen met de tweezijdige kaartjes (2.e.) oefenen de leerlingen niet alleen de uitspraak, maar lezen zij ook de losse Arabische vorm en de transcriptie. Tijdens deze oefening ga ik de klas rond en zie ik of de leerlingen de Arabische letters kunnen lezen, controleer ik door middel van vragen stellen of zij de transcriptie begrijpen en hoor ik of de leerlingen de letters op de juiste manier uitspreken. Ik beantwoord vragen en indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Ik let speciaal op de onbekende letters en laat deze tijdens het langsgaan om de beurt door de leerlingen uitspreken. 9

10 Werkblad Lesvoorbereiding ALFA Naam Leergang Welke klas Welk lesuur Model DA Beginsituatie welke (verschillen in) voorkennis, ervaring, interesses etc zijn er bij de leerlingen; hoe check je die Leerdoelen wat moeten leerlingen aan het einde van de les kunnen, weten of ervaren hebben Leeractiviteiten wat moeten leerlingen doen tijdens de les om de leerdoelen te bereiken Mariska Verbeek-Keizer Module keuzevak Arabisch ARHC 16 leerlingen Q1-Q3 Dinsdag u Beschrijving Tweede les De leerlingen kunnen van 7 Arabische letters, namelijk de naam en de klank ال en de ligatuur ا - ل - ب - ت - ث - ن - ي uitspreken en getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters en ligatuur de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch antwoord geven op de vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? en kunnen de Arabische zin uitspreken: 'anā (naam), wa-'anta/'anti (naam). De leerlingen kunnen van 7 Arabische letters, namelijk de naam en de klank uitspreken en ج - ح - خ - د - ذ - ر - ز getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch de volgende vragen stellen en er antwoord op geven: man 'anā?, man 'anta/'anti? en mā hādhā? en gebruiken daarbij de Arabische woorden: sayyida, tilmīdh(a), bāb, bayt, jarīda, lawî, khubz, hādhā en hādhihi. Zij kennen het verschil tussen hādhā en hādhihi, namelijk mannelijk en vrouwelijk en maken kennis met het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke woorden. De leerlingen: 1. a. geven in het Arabisch antwoord op de vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? en spreken de Arabische zin uit: 'anā (naam), wa-'anta/'anti (naam). b. schrijven van de 7 letters en de ligatuur van de vorige les de losse Arabische vorm op en de transcriptie van de naam en de klank, controleren deze in duo's en oefenen samen de uitspraak. 2. a. zeggen de 7 nieuwe Arabische letters na: ج - ح - خ - د - ذ - ر - ز tijdens het beluisteren van een youtube-filmpje: jīm-zāy b. zeggen de 7 nieuwe letters na tijdens de uitleg over de uitspraak ervan. Onderwijl: 1. kijken ze bij de docent hoe de stand van de lippen en van de tong is, hoe de keelspieren gebruikt worden en doen ze dit na, 2. voelen zij met hun vinger op hun keel of de stem gebruikt wordt of niet en 3. oefenen ze in duo's de uitspraak en kijken ze bij elkaar of ze hun mond, tong en lippen op de juiste manier gebruiken en bewegen. c. schrijven de transcriptie op van de namen en klanken van deze 7 letters tijdens de uitleg daarvan. d. oefenen met behulp van het memoryspel de uitspraak van de namen en de klanken van deze 7 letters. TIJD 5 min 5 min 4 min 7 min 4 min 10 min 10

11 Groeperingsvorm werken de leerlingen alleen, in tweetallen, in kleine groepjes, klassikaal Materiaal wat heb je nodig om de leeractiviteiten uit te lokken, bijv leestekst, luistertekst, oefenmateriaal etc Onderwijs activiteiten wat doe jij als docent tijdens de les e. geven in het Arabisch antwoord op de vragen: man 'anā? en man 'anti/'anta? en spreken de Arabische zinnen uit: 'anti sayyida Verbeek en 'anā (naam), wa- 'anā tilmīdh(a). Vervolgens geven ze antwoord op de vraag: mā hādhā? Na de uitleg over mannelijke en vrouwelijke woorden en het gebruik van hādhā en hādhihi daarbij, stellen ze zelf vragen, geven ze zelf antwoorden en gebruiken daarbij de Arabische woorden: bāb, bayt, jarīda, lawî, khubz, hādhā en hādhihi. Indien nodig schrijven ze deze woorden in transcriptie op. Ze oefenen deze vragen en antwoorden in duo's. f. vullen de vragenlijst over de uitspraak in (zie paper 3). 1. a. individueel b. individueel en in duo's 2. a. individueel b. individueel en in duo's c. individueel d. in duo's e. individueel en in duo's f. individueel 10 min 5 min 1. a. vraag: 'ana sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? b. eventueel bord 2. a. internet: jīm-zāy b. geen c. bord: 7 letters van deze les onder elkaar op het bord met transcriptie naam en klank d. memoryspel met de 7 letters van deze les observatieformulier 16x (zie paper 3) e. de vragen: man 'anā?, man 'anti/'anta? en mā hādhā?, de woorden bāb, bayt, jarīda, lawî, khubz, hādhā en hādhihi en een krant en een plaatje/tekening van een huis en een brood. f. vragenlijst uitspraak 16x (zie paper 3) 1. a. Na de begroeting stel ik de vraag: 'anā sayyida Verbeek, wa-'anta/'anti? en geef alle leerlingen in willekeurige volgorde een beurt zodat iedereen bij aanvang van de les Arabisch heeft gesproken. b. Vervolgens geef ik ze de opdracht om de 7 Arabische letters en de ligatuur van de vorige les op te schrijven samen met de transcriptie van de naam en de klank ervan en dit met de buurman/-vrouw te controleren. Ik beantwoord eventuele vragen. 2. a. Ik zet hetzelfde youtubefilmpje aan als de vorige keer, laat de letters van deze les horen: jīm-zāy en spreek samen met de leerlingen de letters uit b. Na het filmpje leg ik de uitspraak van de 7 nieuwe Arabische letters uit met behulp van de fonetiek. Ik wijs aan waar in de keel de letter gevormd wordt, hoe de lippen en de tong bewegen en leg uit dat met de vinger op de keel gevoeld kan worden of een letter stemloos of stemhebbend is. Verdere uitleg per letter: jīm: Engelse j "John", stemhebbend Îā': stemloze h, alleen lucht, keel vernauwen TIJD 5 min 5 min 4 min 7 min 11

12 Evaluatie hoe weet je straks of de leerdoelen bereikt zijn; heb je mogelijkheden gezien om recht te doen aan verschillen khā': harde g, stemhebbend dāl: stemhebbend, ook aan het eind van een woord dhāl: stemhebbend, Engels "that" rā': rollende r, stemhebbend zāy: stemhebbend Ik doe de uitspraak een aantal keer voor en laat de leerlingen het een aantal keer nazeggen. c. Vervolgens schrijf ik de transcriptie van de namen en de klanken van deze letters op het bord terwijl ik er uitleg over geef: jīm-j / Îā'-Î / khā'-kh / dāl-d / dhāl-dh / rā'-r / zāy-z d. Ik deel de klas in 8 groepjes van 2 leerlingen in, deel per duo een set van 14 kaartjes uit en geef de opdracht voor het memoryspel om de uitspraak van de 7 nieuwe letters te oefenen: Opdracht: Leg alle kaartjes met de achterzijde naar boven. Draai om de beurt twee kaartjes om. Zoek de twee kaartjes die bij elkaar horen: de Arabische letter en de transcriptie ervan. Spreek bij het omdraaien steeds de Arabische letter uit. Degene met de meeste kaartjes heeft gewonnen. Tijdens de oefening ga ik rond, beantwoord ik eventuele vragen, controleer ik de uitspraak en corrigeer die indien nodig. Deze oefening wordt geobserveerd voor het onderzoek. e. Na het laten opruimen van het memoryspel stel ik de vraag: man 'anā? en geef zelf het antwoord: 'anā sayyida Verbeek. Daarna stel ik de vraag: man 'anta/'anti? en geef zelf het antwoord: 'anta/'anti (naam) en ik vul aan wa-'anta/'anti tilmīdh(a). Dit herhaal ik een aantal keer en leg indien nodig uit wat tilmīdh betekent. Vervolgens stel ik de vraag: mā hādhā?, wijs een aantal voorwerpen aan (schoolbord, deur, huis, brood (of meegenomen of getekend op het bord, krant) en geef de antwoorden: hādhā lawî, hādhā bāb, hādhā bayt, hādhā khubz, hādhihi jarīda. Terwijl ik deze zinnen uitspreek, laat ik de leerlingen de woorden nazeggen. Indien nodig schrijf ik de transcriptie op. Ik leg het verschil uit tussen mannelijke en vrouwelijke woorden en het gebruik daarbij van hādhā en hādhihi. Vervolgens laat ik de leerlingen zelf vragen stellen, antwoord geven en dit in duo's oefenen. f. Ik laat de vragenlijst uitspraak uitdelen en invullen (zie paper 3). 4 min 10 min 10 min 5 min Bij aanvang van de les wordt het spreken van de vorige les gecontroleerd. Door alle leerlingen een beurt te geven, hoor ik hun uitspraak en kan ik deze controleren. Indien nodig kan ik deze corrigeren. Tevens controleer ik of de 7 letters en de ligatuur zijn onthouden door deze te laten opschrijven. Tijdens het afspelen van het youtubefilmpje (2.a.) kan ik zien of iedereen meeoefent en zo niet dan spreek ik de leerling daarop aan. Tijdens de uitleg daarna (2.b.) sta ik voor de groep en kan ik door rond te kijken controleren of de leerlingen hun tong en lippen op de juiste manier gebruiken. Tevens controleren de leerlingen dit bij elkaar. Als ik er niet zeker van ben dat de leerlingen het goed doen, vraag ik hen het voor te doen. Indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Door te oefenen met het memoryspel (2.d.) oefenen de leerlingen niet 12

13 alleen de uitspraak, maar lezen zij ook de losse Arabische vorm en de transcriptie. Tijdens deze oefening ga ik de klas rond en zie ik of de leerlingen de Arabische letters kunnen lezen, controleer ik door middel van vragen stellen of zij de transcriptie begrijpen en hoor ik of de leerlingen de letters op de juiste manier uitspreken. Ik beantwoord vragen en indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Ik let speciaal op de onbekende letters en laat deze tijdens het langsgaan om de beurt door de leerlingen uitspreken. Door de oefening met de Arabische vragen en antwoorden (2.e.) passen de leerlingen de uitspraak van de nieuwe letters toe in woorden. Ook bij deze oefening hoor ik de uitspraak van de leerlingen en kan ik deze zonodig corrigeren en bijsturen. Indien nodig worden de nieuwe woorden getranscribeerd om de uitspraak van de woorden verder uit te leggen. 13

14 Werkblad Lesvoorbereiding ALFA Naam Leergang Welke klas Welk lesuur Model DA Beginsituatie welke (verschillen in) voorkennis, ervaring, interesses etc zijn er bij de leerlingen; hoe check je die Leerdoelen wat moeten leerlingen aan het einde van de les kunnen, weten of ervaren hebben Leeractiviteiten wat moeten leerlingen doen tijdens de les om de leerdoelen te bereiken Mariska Verbeek-Keizer Module keuzevak Arabisch ARHC 16 leerlingen Q1-Q3 Dinsdag u Beschrijving Derde les De leerlingen kunnen van 14 Arabische letters, namelijk ا - ل - ب - ت - de naam en de klank ال en de ligatuur ث - ن - ي - ج - ح - خ - د - ذ - ر - ز uitspreken en getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters en ligatuur de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch vragen stellen met de vraagwoorden man? en mā? en deze beantwoorden met behulp van de volgende woorden: 'anā, 'anta/'anti, wa, hādhā, hādhihi, sayyida, tilmīdh(a), bāb, bayt, jarīda, lawî en khubz. De leerlingen weten dat het Arabisch twee geslachten kent, namelijk mannelijk en vrouwelijk en hebben kennisgemaakt met het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden. De leerlingen kunnen van 7 Arabische letters, namelijk de naam en de klank uitspreken en ص - ض - ط - ظ - ف - ق - و getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch de volgende vragen stellen en er antwoord op geven: man huwa/hiya? en 'ayna (voorwerp)? en gebruiken daarbij behalve de woorden uit de vorige lessen ook de woorden: Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, huwa, hiya, hunā en hunāka. De leerlingen: 1. spelen in groepjes van 4 het memoryspel (28 kaartjes) en oefenen de uitspraak van de 14 letters uit de vorige twee lessen. 2. a. zeggen de 7 nieuwe Arabische letters na: ص - ض - ط - ظ - ف - ق - و tijdens het beluisteren van een youtube-filmpje: ÒÁd-ÛÁ': , fā'-qāf: , wāw: 3.31 b. zeggen de 7 nieuwe letters na tijdens de uitleg over de uitspraak ervan. Onderwijl: 1. kijken ze bij de docent hoe de stand van de lippen en van de tong is, hoe de keelspieren gebruikt worden en doen ze dit na, 2. voelen zij met hun vinger op hun keel of de stem gebruikt wordt of niet en 3. oefenen ze in duo's de uitspraak en kijken ze bij elkaar of ze hun mond, tong en lippen op de juiste manier gebruiken en bewegen. c. schrijven de transcriptie op van de namen en klanken van deze 7 letters tijdens de uitleg daarvan. d. oefenen in groepjes van 4, met behulp van het TIJD 10 min 4 min 7 min 4 min 10 min 14

15 Groeperingsvorm werken de leerlingen alleen, in tweetallen, in kleine groepjes, klassikaal Materiaal wat heb je nodig om de leeractiviteiten uit te lokken, bijv leestekst, luistertekst, oefenmateriaal etc Onderwijs activiteiten wat doe jij als docent tijdens de les dominospel de uitspraak van de namen en klanken van de 7 nieuwe Arabische letters. e. geven in het Arabisch antwoord op de vragen: man hādhā? / man huwa/hiya?, mā hādhā? en 'ayna (voorwerp)? en gebruiken daarbij de woorden uit de vorige lessen en de nieuwe woorden: Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, huwa, hiya, hunā en hunāka. Ze leren daarbij het onderscheid tussen hādhā/hādhihi en huwa/hiya. Indien nodig schrijven ze deze woorden in transcriptie op. Vervolgens oefenen ze deze vragen en antwoorden in duo's. f. vullen de vragenlijst over de uitspraak in (zie paper 3) 1. in groepjes van vier 2. a. individueel b. individueel en in duo's c. individueel d. in groepjes van vier e. individueel en in duo's f. individueel 10 min 5 min 1. memoryspel (zie bijlage 2b) 2. a. internet: ÒÁd-ÛÁ': , fā'-qāf: , wāw: 3.31 c. bord: 7 letters van deze les onder elkaar op het bord met transcriptie naam en klank d. dominospel met de 7 letters van deze les; voor de spelregels zie bijlage 2c observatieformulier 16x (zie paper 3) e. vragen: man hādhā?, man huwa/hiya?, mā hādhā? en 'ayna (voorwerp)?; Arabische woorden: Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, huwa, hiya, hunā en hunāka en een getekende 3 op het bord. f. vragenlijst uitspraak 16x (zie paper 3) 1. Na de begroeting deel ik 4 groepjes van 4 in, geef elke groep 28 memorykaartjes met de letters van de vorige twee lessen en geef de opdracht om het spel te gaan spelen. Tijdens het spel ga ik rond, beantwoord eventuele vragen, controleer ik de uitspraak en corrigeer die indien nodig. 2. a. Ik zet het youtubefilmpje aan en laat de letters van deze les horen: ÒÁd-ÛÁ': , fā'-qāf: , wāw: 3.31 Ik spreek samen met de leerlingen de letters uit. b. Na het filmpje leg ik de uitspraak van de 7 nieuwe Arabische letters uit met behulp van de fonetiek. Ik wijs aan waar in de keel de letter gevormd wordt, hoe de lippen en de tong bewegen en leg uit dat met de vinger op de keel gevoeld kan worden of een letter stemloos of stemhebbend is. Verdere uitleg per letter: ÒÁd: uitleg emfatische letters: kleuren klinkers en andere letters eromheen donker, stand van de tong en lippen laten zien; correspondeert met s, stemloos ÃÁd: correspondeert met d, stemhebbend ÔÁ': correspondeert met t, stemloos ÛÁ': correspondeert met dhāl, stemhebbend TIJD 10 min 4 min 7 min 15

16 Evaluatie hoe weet je straks of de leerdoelen bereikt zijn; heb je mogelijkheden gezien om recht te doen aan verschillen fā': stemloos qāf: klinkt als k achter in de keel aanwijzen, stemloos wāw: Surinaamse w, stemhebbend Ik doe de uitspraak een aantal keer voor en laat de leerlingen het een aantal keer nazeggen. c. Vervolgens schrijf ik de transcriptie van de namen en de klanken van deze letters op het bord terwijl ik er uitleg over geef: ÒÁd-Ò / ÃÁd-Ã / ÔÁ'-Ô / ÛÁ'-Û / fā'-f / qāf-q / wāw-w d. Ik deel de klas in 4 groepjes van 4 leerlingen in, deel per groepje een dominospel uit met 49 kaartjes om de uitspraak van de 7 nieuwe letters te oefenen en geef de spelregels (zie bijlage 2c). Tijdens de oefening ga ik rond, beantwoord ik eventuele vragen, controleer ik de uitspraak en corrigeer die indien nodig. Deze oefening wordt geobserveerd voor het onderzoek. e. Na het laten opruimen van het dominospel herhaal ik in het Arabisch de vragen die de vorige les zijn geleerd en laat om de beurt alle leerlingen, in willekeurige volgorde, in het Arabisch een antwoord geven. Vervolgens stel ik de vragen: man hādhā?, man huwa/hiya?, mā hādhā? en 'ayna (voorwerp)?, en laat de leerlingen aan de nieuwe woorden (Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, huwa, hiya, hunā en hunāka) en de betekenissen ervan wennen door eerst zelf antwoorden te geven. Ik laat de leerlingen de woorden en zinnen nazeggen. Indien nodig schrijf ik de transcriptie op. Ik leg het verschil uit tussen hādhā/hādhihi en huwa/hiya. Vervolgens laat ik de leerlingen zelf vragen stellen, antwoord geven en dit in duo's oefenen. f. Ik laat de vragenlijst uitspraak uitdelen en invullen (zie paper 3). 4 min 10 min 10 min 5 min Bij aanvang van de les wordt de uitspraak van de tot nu toe geleerde Arabische letters gecontroleerd door middel van het memoryspel. Tijdens het spel hoor ik hun uitspraak, kan ik deze controleren en indien nodig corrigeren. Tijdens het afspelen van het youtubefilmpje (2.a.) kan ik zien of iedereen meeoefent en zo niet dan spreek ik de leerling daarop aan. Tijdens de uitleg daarna (2.b.) sta ik voor de groep en kan ik door rond te kijken controleren of de leerlingen hun tong en lippen op de juiste manier gebruiken. Tevens controleren de leerlingen dit bij elkaar. Als ik er niet zeker van ben dat de leerlingen het goed doen, vraag ik hen het voor te doen. Indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Tijdens het dominospel (2.d.) oefenen de leerlingen zowel de uitspraak, als de losse Arabische lettervorm en de transcriptie. Tijdens deze oefening ga ik de klas rond en zie ik of de leerlingen de Arabische letters kunnen lezen, controleer ik dat door middel van vragen stellen en hoor ik of de leerlingen de letters op de juiste manier uitspreken. Ik beantwoord vragen en indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Ik let speciaal op de onbekende letters en laat deze tijdens het langsgaan om de beurt door de leerlingen uitspreken. Door de Arabische vragen en antwoorden (2.e.) te oefenen, passen de leerlingen de uitspraak van de nieuwe letters toe in woorden. Ook bij deze oefening hoor ik de uitspraak van de leerlingen en kan ik deze zonodig corrigeren en bijsturen. Indien nodig worden de nieuwe woorden getranscribeerd om de uitspraak van de woorden verder uit te leggen. 16

17 Werkblad Lesvoorbereiding ALFA Naam Leergang Welke klas Welk lesuur Model DA Beginsituatie welke (verschillen in) voorkennis, ervaring, interesses etc zijn er bij de leerlingen; hoe check je die Leerdoelen wat moeten leerlingen aan het einde van de les kunnen, weten of ervaren hebben Leeractiviteiten wat moeten leerlingen doen tijdens de les om de leerdoelen te bereiken Mariska Verbeek-Keizer Module keuzevak Arabisch ARHC 16 leerlingen Q1-Q3 Dinsdag u Beschrijving Vierde les ا - ل - ب - ت - namelijk De leerlingen kunnen van 21 Arabische letters, en de ث - ن - ي - ج - ح - خ - د - ذ - ر - ز - ص - ض - ط - ظ - ف - ق - و ligatuur ال de naam en de klank uitspreken en getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters en ligatuur de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen in het Arabisch vragen stellen met de vraagwoorden man?, mā? en 'ayna? en deze beantwoorden met behulp van de volgende woorden: 'anā, 'anta/'anti, huwa, hiya, wa, hādhā, hādhihi, sayyida, tilmīdh(a), bāb, bayt, jarīda, lawî, khubz, Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, hunā en hunāka. De leerlingen weten dat het Arabisch twee geslachten kent, namelijk mannelijk en vrouwelijk en hebben kennisgemaakt met het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden. De leerlingen kennen het verschil tussen hādhā/hādhihi en huwa/hiya. De leerlingen kunnen van 7 Arabische letters, namelijk de naam en de klank uitspreken en س - ش - ع - غ - ك - م - ه getranscribeerd lezen en schrijven en ze kunnen van deze letters de losse Arabische vorm lezen. De leerlingen kunnen het verschil horen tussen de klanken: 'alif - c ayn, thā' - dhāl, hā' - Îā', sīn - Òād, dāl - Ãād, tā' - Ôā', dhāl - Ûā' en qāf - kāf. De leerlingen stellen in het Arabisch vragen, geven er antwoord op en gebruiken daarbij de eerder geleerde woorden, aangevuld met de nieuwe woorden: ghurfa, shams, kursī, kitāb, 'arãiyya, c ayn en mu c allim(a). De leerlingen: 1. schrijven zoveel mogelijk letters van de vorige lessen op in het Arabisch en in transcriptie, vergelijken dit in duo's, vullen dit eventueel aan en oefenen de uitspraak samen. 2. a. zeggen de 7 nieuwe Arabische letters na: س - ش - ع - غ - ك - م - ه tijdens het beluisteren van een youtube-filmpje: sīn-shīn ; c ayn-ghayn ; kāf ; mīm ; hā' b. zeggen de 7 nieuwe letters na tijdens de uitleg over de uitspraak ervan. Onderwijl: 1. kijken ze bij de docent hoe de stand van de lippen en van de tong is, hoe de keelspieren gebruikt worden en doen ze dit na, 2. voelen zij met hun vinger op hun keel of de stem TIJD 9 min 4 min 7 min 17

18 Groeperingsvorm werken de leerlingen alleen, in tweetallen, in kleine groepjes, klassikaal Materiaal wat heb je nodig om de leeractiviteiten uit te lokken, bijv leestekst, luistertekst, oefenmateriaal etc Onderwijs activiteiten wat doe jij als docent tijdens de les gebruikt wordt of niet en 3. oefenen ze in duo's de uitspraak en kijken ze bij elkaar of ze hun mond, tong en lippen op de juiste manier gebruiken en bewegen. c. schrijven de transcriptie op van de namen en klanken van deze 7 letters tijdens de uitleg daarvan. d. oefenen in duo's, met behulp van kaartjes, het verschil tussen de klanken van de 'alif - c ayn, thā' - dhāl, hā' - Îā', sīn - Òād, dāl - Ãād, tā' - Ôā', dhāl - Ûā' en qāf - kāf. e. stellen elkaar in duo's vragen en geven daar antwoord op met de reeds bekende woorden, aangevuld met de nieuwe woorden: ghurfa, shams, kursī, kitāb, 'arãiyya, c ayn en mu c allim(a) en oefenen deze vragen en zinnen. f. vullen de vragenlijst over de uitspraak in (zie paper 3) en vervolgens de vragenlijst van de nameting (zie paper 3). 4 min 9 min 9 min 8 min 1. eerst individueel; daarna vergelijken in duo's en samen proberen meer antwoorden te vinden 2. a. individueel b. individueel en in duo's c. individueel d. in duo's e. in duo's f. klassikaal g. individueel 1. Opdracht: "Schrijf zoveel mogelijk letters op die je kent: in het Arabisch en de naam en klank in transcriptie." 2. a. internet: sīn-shīn ; c ayn-ghayn ; kāf ; mīm ; hā' b. geen c. bord: 7 letters van deze les onder elkaar op het bord met transcriptie naam en klank d. tweezijdige kaartjes Arabische letter - naam/klank transcriptie (zie les 1 en bijlage 2a) observatieformulier 16x (zie paper 3) e. vragen met de vraagwoorden: man?, mā? en 'ayna? Arabische woorden: 'anā, 'anta/'anti, huwa, hiya, wa, hādhā, hādhihi, sayyida, tilmīdh(a), bāb, bayt, jarīda, lawî, khubz, Ôāwula, qalam, Òadīq(a), nāfidha, thalātha, hunā, hunāka, ghurfa, shams, kursī, kitāb, 'arãiyya, c ayn en mu c allim(a). f. vragenlijst uitspraak 16x (zie paper 3) vragenlijst nameting 16x (zie paper 3) 1. Ik geef de leerlingen de opdracht om zoveel mogelijk Arabische letters met de transcriptie van naam en klank op te schrijven, hun antwoorden vervolgens te vergelijken met hun buurman/-vrouw, om samen tot meer antwoorden te komen en samen de uitspraak van de letters te oefenen. Ik controleer de uitspraak en beantwoord eventuele vragen. 2. a. Ik zet het youtubefilmpje aan en laat de letters van deze les horen: TIJD 9 min 4 min 18

19 Evaluatie hoe weet je straks of de leerdoelen bereikt zijn; heb je mogelijkheden gezien om recht te doen aan verschillen sīn-shīn ; c ayn-ghayn ; kāf ; mīm ; hā' Ik spreek samen met de leerlingen de letters uit. b. Na het filmpje leg ik de uitspraak van de 7 nieuwe Arabische letters uit met behulp van de fonetiek. Ik wijs aan waar in de keel de letter gevormd wordt, hoe de lippen en de tong bewegen en leg uit dat met de vinger op de keel gevoeld kan worden of een letter stemloos of stemhebbend is. Verdere uitleg per letter: sīn: stemloos shīn: "sjaal", stemloos c ayn: keel vernauwen, aanwijzen, stemhebbend ghayn: franse r "Paris", achter in de mond, met stem kāf: stemloos mīm: stemhebbend hā': stemhebbend "hans", ook aan het eind van een woord Ik doe de uitspraak een aantal keer voor en laat de leerlingen het een aantal keer nazeggen. c. Vervolgens schrijf ik de transcriptie van de namen en de klanken van deze letters op het bord terwijl ik er uitleg over geef: sīn-s / shīn-sh / c ayn- c / ghayn-gh / kāf-k / mīm-m / hā'-h d. Ik deel de klas in 8 duo's en laat per duo 16 dubbelzijdige kaartjes uitdelen ('alif - c ayn, thā' - dhāl, hā' - Îā', sīn - Òād, dāl - Ãād, tā' - Ôā', dhāl - Ûā' en qāf - kāf) met op de ene kant de Arabische letter en op de andere kant de transcriptie van naam en klank (zie les 1 en bijlage 2a). De opdracht is de op elkaar lijkende klanken eerst na elkaar te oefenen en daarna alle klanken door elkaar, zodat een beroep wordt gedaan op de luistervaardigheid van de leerlingen. Tijdens de oefening ga ik rond, beantwoord ik eventuele vragen, controleer ik de uitspraak en corrigeer die indien nodig. Deze oefening wordt geobserveerd voor het onderzoek. e. Na het oefenen met de kaartjes stel ik de vragen mā hādhā? en man 'anā? en spreek in de antwoorden de nieuwe woorden van deze les uit: ghurfa, shams, kursī, kitāb, 'arãiyya, c ayn en mu c allim(a). Indien nodig schrijf ik de transcriptie op. Na een aantal keer herhalen en laten nazeggen door de leerlingen gaan ze aan elkaar, in dezelfde duo's als de vorige oefening, in het Arabisch vragen stellen en antwoord geven met alle woorden die tot nu toe zijn geleerd. f. Ik laat eerst de vragenlijst uitspraak uitdelen en invullen en vervolgens de vragenlijst nameting (zie paper 3). 7 min 4 min 9 min 9 min 8 min Bij aanvang van de les herhalen de leerlingen de tot nu toe behandelde letters en wordt gecontroleerd in hoeverre zij deze kennen. Tijdens het rondlopen hoor ik hun uitspraak, kan ik deze controleren en indien nodig corrigeren. Tijdens het afspelen van het youtubefilmpje (2.a.) kan ik zien of iedereen meeoefent en zo niet dan spreek ik de leerling daarop aan. Tijdens de uitleg daarna (2.b.) sta ik voor de groep en kan ik door rond te kijken controleren of de leerlingen hun tong en lippen op de juiste manier gebruiken. Tevens controleren de leerlingen dit bij 19

20 elkaar. Als ik er niet zeker van ben dat de leerlingen het goed doen, vraag ik hen het voor te doen. Indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Tijdens de klankonderscheidingsoefening (2.d.) leren de leerlingen steeds twee op elkaar lijkende klanken onderscheiden. Tijdens deze oefening ga ik de klas rond en hoor ik of de leerlingen de letters op de juiste manier uitspreken en of zij de op elkaar lijkende klanken kunnen onderscheiden. Ik beantwoord vragen en indien nodig corrigeer ik en stuur ik bij. Door de Arabische vragen en antwoorden (2.e.) te oefenen, passen de leerlingen de uitspraak van de nieuwe letters toe in woorden. Ook bij deze oefening hoor ik de uitspraak van de leerlingen en kan ik deze zonodig corrigeren en bijsturen. Indien nodig worden de nieuwe woorden getranscribeerd om de uitspraak van de woorden verder uit te leggen. 20

21 Bijlage 2a - Lesmateriaal les 1 ا ب ت ث ل ن ي ال 21

22 'alif ' bá' b tá' t thá' th lám l nùn n yá' y lám-'alif lá 22

23 23

24 Bijlage 2b - Lesmateriaal les 2 ا 'alif ح bá' ب tá' خ thá' ت jðm د ÎÁ' ث khá' ذ dál 24

25 ج dhál ر rá' ز záy ط sðn س shðn ظ ÒÁd ش ÃÁd ع ÔÁ' ص ÛÁ' غ c ayn 25

26 ض ghayn ف fá' ق qáf ك káf ل lám م mðm ن nùn ه há' و wáw ي yá' 26

27 Opdracht: Leg alle kaartjes met de achterzijde naar boven. Draai om de beurt twee kaartjes om. Zoek de twee kaartjes die bij elkaar horen: de Arabische letter en de transcriptie ervan. Spreek bij het omdraaien steeds de Arabische letter uit. 27

28 Bijlage 2c - Lesmateriaal les 3 ص ÒÁd ص ÃÁd ص ÔÁ' ص ÛÁ' ص fá' ص qáf ص wáw ض ÒÁd 28

29 ض ÃÁd ض ÔÁ' ض ÛÁ' ض fá' ض qáf ض wáw ط ÒÁd ط ÃÁd 29

30 ط ÔÁ' ط ÛÁ' ط fá' ط qáf ط wáw ظ ÒÁd ظ ÃÁd ظ ÔÁ' 30

31 ظ ÛÁ' ظ fá' ظ qáf ظ wáw ف ÒÁd ف ÃÁd ف ÔÁ' ف ÛÁ' 31

32 ف fá' ف qáf ف wáw ق ÒÁd ق ÃÁd ق ÔÁ' ق ÛÁ' ق fá' 32

33 ق qáf ق wáw و ÒÁd و ÃÁd و ÔÁ' و ÛÁ' و fá' و qáf 33

34 و wáw Spelregels: Alle dominokaartjes worden met de achterzijde naar boven op een stapel gelegd (de voorraad). Iedere speler krijgt: bij 2 spelers 7 stenen; bij 3 of 4 spelers 5 kaartjes. De kaartjes mogen niet zichtbaar zijn voor de tegenspelers. De bovenste dominokaart wordt omgedraaid en neergelegd. De eerste speler probeert een dominokaartje aan te leggen: Arabische letter bij transcriptie of andersom en spreekt de letter uit. Daarna volgen om de beurt de andere spelers die op hun beurt een kaartje proberen aan te leggen. Kaartjes met een dubbele letter (tweemaal dezelfde letter Arabisch/transcriptie) worden dwars neergelegd en hier mag aan alle kanten een kaartje worden aangelegd. Als een speler niet kan aanleggen, neemt hij een nieuwe kaart van de stapel en moet deze aanleggen als hij kan. Daarna is de volgende speler aan de beurt. Degene die als eerste al zijn kaartjes heeft aangelegd, heeft gewonnen. 34

35 Bijlage 2d - Lesmateriaal les 4 خ ح ج ر ذ د ز 35

36 jðm j ÎÁ' Î khá' kh dál d dhál dh rá' r záy z 36

37 ع ش س م ك غ ه 37

38 sðn s shðn sh c ayn c ghayn gh káf k mðm m há' h 38

39 ط ض ص ق ف ظ و 39

40 ÒÁd Ò ÃÁd à ÔÁ' Ô ÛÁ' Û fá' f qáf q wáw w 40

41 41

42 Bijlage 3 - Beknopte docentenhandleiding Deze docentenhandleiding is beknopt gehouden en is een aanvulling op de uitgebreide lesplannen (zie bijlage 1). Voor deze lessen zijn de letters van het Arabische alfabet in vier groepen verdeeld. Per les wordt een groep behandeld. Per groep letters wordt eerst de uitspraak behandeld en beginnen de leerlingen met het luisteren naar een youtubefilmpje om bekend te raken met de klanken van de betreffende letters. Vervolgens wordt de uitspraak mondeling toegelicht door de docent. Daarbij wordt bijvoorbeeld aangewezen waar in de keel de letter wordt gevormd, wordt laten zien hoe de stand van de lippen en tong zijn, wordt verteld of de keelspieren zich aanspannen en wordt de leerlingen verteld hoe zij kunnen voelen of een letter stemhebbend of stemloos is. Beschrijvingen van de uitspraak zijn terug te vinden in de lesplannen. De uitspraak wordt verder uitgelegd door middel van verschillen en overeenkomsten tussen de letters, verbanden met het Nederlands en andere vreemde talen. Er worden ezelsbruggetjes gegeven en de leerlingen worden gestimuleerd om deze zelf te bedenken. In deze fase doet de docent de uitspraak van de letters voor en laat hij de leerlingen deze nazeggen. Als hulp bij het leren van de uitspraak van de Arabische letters wordt vervolgens de transcriptie van de letters behandeld. Het transcriberen wordt in de eerste les kort ingeleid en tevens wordt de transcriptie van de klinkers (i-u-a; kort en lang) uitgelegd. De Arabische letters worden onder elkaar op het bord geschreven met de transcriptie van de naam en de klank van de betreffende letter ernaast. Op deze manier wordt het systeem van transcriberen niet in een keer uitgelegd, maar per les uitgebouwd. Wanneer de uitspraak van de Arabische letters is uitgelegd, gaan de leerlingen deze in groepjes oefenen. Per les wordt een andere manier van oefenen toegepast, namelijk 1. in duo's met behulp van tweezijdige kaartjes (zie bijlage 2a), 2. in duo's met een deel van het memoryspel, namelijk alleen de letters van die les (zie bijlage 2b), 3. in groepjes van vier met het memoryspel en het dominospel (zie bijlage 2c) en 4. in duo's met behulp van de tweezijdige kaartjes (zie les 1). Wat het memoryspel betreft, leent dit spel zich in een klein spel met slechts een set van 14 kaartjes beter voor tweetallen en in een groter spel met meer sets alleen voor grotere groepjes. Het dominospel heeft alleen kaartjes met de letters van de betreffende les en dat zijn er in totaal 49. Vanaf les 1 worden Arabische woorden gebruikt om de leerlingen niet alleen te laten oefenen met klanken. In het leerproces is de leeromgeving van groot belang en daarom dienen per oefening steeds van tevoren groepsindelingen gemaakt te worden en deze niet aan de leerlingen overgelaten te worden. 42