THEMATISCH KATERN THUISLOOS IN BRUSEEL Voorstellen

Transcriptie

1 OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL BRUSSELS ARMOEDERAPPORT 2010 THEMATISCH KATERN THUISLOOS IN BRUSEEL Voorstellen Overleg thuislozenzorg Annette Perdaens

2 Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Opdrachten 1. Kennisverzameling 2. Beleidsondersteunende functie 3. Communicatie bevorderen tussen Actoren van het werkveld Wetenschappers Beleidsmakers 5. Expertisecentrum Observatoire de la Santé et du Social Bruxelles Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel

3 Brussels armoederapport Parlementair initiatief in 1991, en wettelijk vastgelegd Ordonnantie van 20 juli 2006 Doelstellingen: opvolging van de armoede om maatregelen tot bestrijding van armoede te nemen Een werk van partnership : Politieke verantwoordelijken, regionaal bestuur, publieke en private sociale diensten, gemeenten, wetenschappers, mensen in armoede Het rapport, een terugkerende stap in het proces van armoedebestrijding Observatoire de la Santé et du Social Bruxelles Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel

4 Componenten van het proces van het tweejaarlijks armoederapport Katern 1: Welzijnsbarometer (jaarlijks) Katern 2: Thematisch rapport Katern 3: Gekruiste blikken Katern 4: Brussels actieplan armoedebestrijding Katern 5: Synthese van de rondetafel: voorstellen Observatoire de la Santé et du Social Bruxelles Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel

5 Thematisch rapport 2010 «Thuisloos» Thema gekozen door het Verenigd College (regering) Kwalitatieve benadering via groepsgesprekken Doelstelling: het woord geven aan maatschappelijk werkers en mensen in armoede OPMERKING: niet-exhaustief, maar beperkt tot inhoud van de groepsgesprekken!

6 Methodologie Groepsgesprekken met maatschappelijk werkers en thuislozen (41) Voor de participatieve groepen: inachtneming van de methodologie eigen aan elk groep Diversiteit aan groepsgesprekken Voorstellen vanuit groepsgesprekken en de sector

7 Hoe wordt iemand thuisloos? Een slechte start Een breukmoment Oorzaken die in de gespreksgroepen aangehaald werden: Alcohol en drugs Psychische stoornissen Familiaal en/of echtelijk geweld Huisvestingsproblemen Administratieve problemen Een instelling verlaten Migratie of terug naar België

8 1. Hoe leeft een thuisloze? Fasen in het proces van het leven op straat: agressie, depressie, fixatie, verwaarlozing De leefomstandigheden op straat Onveiligheid Vermoeidheid, gebrek aan vooruitzichten Hygiëne Familiale banden verliezen Waardigheid verliezen Voortdurende zoektocht naar een plek om te slapen

9 De begeleiding op straat Pluridisciplinaire zorg: straathoekwerk en bemiddeling, verzorging op straat, psychosociaal werk, juridisch werk Voorstel alle vormen en alle samenwerkingen van het straathoekwerk versterken Bevorderen van maatregelen die directe toegang tot een woning geven

10 De dienstverlening voor straatbewoners: de noodopvang Straatbewoners, gebrek aan plaatsen? Mensen met een onwettig verblijf, probleem op het vlak van opvang Voorstellen: Structureel overleg met Fedasil Voldoende middelen voor de centra van Fedasil om hun opvangtaak correct uit te voeren

11 De dienstverlening voor straatbewoners: de winteropvang Bij de voorbereidende gesprekken voor de winteropvang moet rekening gehouden worden met de kritieken die geformuleerd werden tijdens het colloquium van juni 2010 Het intraregionaal overleg verbeteren Het interregionaal/federaal overleg verbeteren

12 De dienstverlening voor straatbewoners: de dagonthaalcentra Opdrachten: dagonthaal en sociale banden Voorstellen: Uitbreiding van de openingsuren van de dagonthaalcentra tussen 8u en 10u s morgens en tussen 18u en 20u s avonds Infrastructuur voor mensen die op straat leven: meer plaatsen waar ze zich kunnen wassen, waar ze hun was kunnen doen, propere openbare toiletten, meer toegankelijke bagagedepots

13 Voorstellen Oplossingen voor een bezoekrecht van vaders in goede omstandigheden, bijvoorbeeld in de erkende en gefinancierde ontmoetingsruimten Structurele financiering van de dagcentra

14 2. De onthaaltehuizen De verzadiging van de onthaaltehuizen: instroom, uitstroom, uitsluiting, Gediversifieerd publiek Financieringsvoorwaarden weinig uniform

15 Specifieke groepen De jongeren in een breuksituatie, probleem op het vlak van gemengd karakter Voorstel: specifieke onthaaltehuizen Mensen met mentale problemen, probleem van termijn van de opvang Voorstel: meer IBW s

16 Migranten die het slachtoffer zijn van geweld Het huwelijk, een vertrekpunt Isolatie Strategieën om te overleven Moeilijkheden na de breuk Voorstellen Het geïntegreerde beleid inzake de strijd tegen echtelijk geweld versterken Voor de vrouwen in echtscheiding: juridische bescherming tegen een uitwijzing tijdens de klachtprocedure

17 Mensen die geen opvang vinden Jonger dan 60 jaar Personen die lijden aan psychotische of neurologische stoornissen Mensen die uit de psychiatrie komen Mensen met meervoudige problematiek Mensen die vrijgelaten worden uit gesloten strafinstelling Mensen met een handicap wier graad van invaliditeit niet is erkend Daklozen zonder een «levensproject»

18 Niet-erkende opvangstructuren Een kwestie van informatie Op zoek naar winst Maatschappelijk werkers stellen zich vragen Een zeer lage drempel Positieve aspecten/elementen die voor discussie vatbaar zijn Klachten Infantilisering van de bewoners

19 De opvang van daklozen in een «grijze zone» Een aantal rusthuizen Sinds 2009 is het publiek jonger dan 60 jaar beperkt tot 5 % Niemand uitsluiten zonder tegelijk op zoek te gaan naar nieuwe oplossingen Precaire bezettingen bevorderen voor een publiek dat «buiten de normen» valt Kraakpand, een niet-erkende maar onmisbare optie

20 Mensen die geen opvang vinden: voorstellen Men moet stilstaan bij de gevolgen wanneer onthaaltehuizen een bijzonder moeilijke bevolkingsgroep met veel problemen, feitelijk uitsluiten Het aanbod diversifiëren voor mensen met een «moeilijke» aandoening of gedrag Nieuwe mogelijkheden vinden voor mensen die uitgesloten worden van de onthaaltehuizen

21 Voorstellen tot verbetering van de sector van de onthaaltehuizen De organisatie van het bezoekrecht, al dan niet omkaderd, voor gescheiden ouders, om te vermijden dat de band tussen ouders en kinderen wordt verbroken. Overeenkomst tussen OCMW s en de onthaaltehuizen om de verblijfskosten te beperken Transparantie op het vlak van de werking van het onthaaltehuis

22 Transversale voorstellen Een permanent dialoog opstarten met de sector geestelijke gezondheidszorg, personen met een handicap, bejaarden, en de huisvestingssector

23 NEOS «saneren» Laagdrempelige opvangstructuren zonder een «inschakelingsproject» behouden «Saneren» op twee vlakken : De werking en uitrusting controleren en aanpassen aan de erkende normen Mensen die er opgevangen worden beschermen Samenwerken met de externe ambulante sociale en gezondheidsdiensten

24 Langdurige begeleiding Begeleid wonen Een algemeen principe en specifieke kenmerken van de verschillende gemeenschappen Verwante initiatieven voor specifieke groepen zijn er te weinig in Brussel. Voorstellen: Alle vormen van begeleid wonen versterken: IBW, personnen met een handicap, kwetsbare personen, jongeren, De twee voorzieningen van de Vlaamse Gemeenschap behouden (onthaaltehuizen en begeleid wonen)

25 Op weg naar autonomie Solidair wonen: Op initiatief van thuislozen en/of sociale diensten Gebrek of hinderpalen in de institutionele ondersteuning Voorstellen Behoud van het statuut van alleenstaande, of de opvang nu omkaderd wordt door een sociale dienst of niet, en dit zowel in het systeem van de maatschappelijke hulpverlening als in de stelsels voor maatschappelijke bescherming. Een aanvulling van de lonen op de subsidie van de «Sociale Maribel»

26 Behoeften op het vlak van langdurige woning Behoeften: Opvang (gezinspensions) zonder of met maatschappelijke begeleiding Oplossingen: Bepaalde NEOS heroriënteren als «rusthuizen» met of zonder sociale begeleiding Inspiratie zoeken in de andere gewesten: gemeenschapshuizen, toelating voor de behandeling van personen met een handicap, een pension met lage drempel voor thuislozen

27 De «opvolging na de opvang» als vorm van primaire preventie Een betere voorbereiding op het vertrek uit instellingen: gevangenissen, psychiatrische ziekenhuizen, (bijzondere) jeugdzorg, Een «verankering» behouden, een referentiepunt waar men altijd terecht kan Het uitbouwen van «trajectbegeleiding»

28 Vormen van primaire preventie: toegankelijke openbare diensten Administratieve belemmeringen Ongelijkheden in de maatschappelijke hulp Het referentieadres De houding van de overheidsambtenaren Administratieve traagheid Kosten voor elke handeling Voorstel Aanwerving van ervaringsdeskundigen

29 Vormen van primaire preventie : toegang tot informatie Voorstellen Een centrale informatiedienst in het station Een groen nummer Een betere verspreiding van de folders Dakloos? Waarheen Gids voor daklozen (wettelijke voorzieningen)

30 Andere vormen van primaire en secundaire preventie Problemen opsporen Via maatschappelijk werkers Via andere hulpverleners: onderhoudspersoneel, concierges, Via informele netwerken Sensibilisering Campagnes Uithuiszettingen voorkomen Een dienst in elk OCMW

31 Zelfstandig wonen Toegang tot en behoud van een woning Procedures voor een sociale woning verlichten Overeenkomsten met de SVK s toepassen door alle OCMW s Aantal SVK s uitbreide Sociale begeleiding ontwikkelen In de zoektocht naar een woning In begeleid wonen/svk In de leefomgeving Na de opvang

32 Misbruiken bestrijden Huurwaarborg Dubbele betaling Dreiging Willekeurige uithuiszettingen Voorstel: Maatschappelijk werkers beter wapenen (zie juridische studie in de tweede katern)

33 Het sociaal werk in het sector Een zware psychologische last: voorstellen Verplichte supervisie Uitwisseling van maatschappelijk werkers tussen diensten Het loon herwaarderen via een «ongemakkentoeslag»

34 Samenwerking tussen diensten De «kloven» tussen sociale diensten en gezondheidsdiensten tussen openbare diensten/diensten van verenigingen taalbarrières Voorstellen: Afstemming en samenwerking met verwante sectoren (geestelijke gezondheid, justitieel welzijnswerk, sociale diensten, juridische dienstverlening, ) De toegang tot de rechten toepassen voor thuislozen De uitwisseling van praktijken bevorderen tussen werkers Interculturele bemiddelaars aanwerven

35 Conclusies Een brede waaier aan problematieken Informatiemiddelen en preventie Een geïntegreerd sociaal werk, met de persoon centraal Samenwerking tussen sectoren en instellingen Verbeteren van de wetgeving Diversifiëring van diensten Aangepaste initiatieven Een gepaste financiering

36 Contact Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad 183, Louizalaan Brussel Annette Perdaens Tel.: 02/ aperdaens@ccc.irisnet.be Observatoire de la Santé et du Social Bruxelles Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel