Deloitte Branchegroep Retail September Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige levensmiddelendetailhandel

Transcriptie

1 Deloitte Branchegroep Retail September 2013 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige levensmiddelendetailhandel

2

3 Inhoud Inleiding 5 1. Maatschappelijke- en brancheontwikkelingen Maatschappelijke ontwikkelingen Internet verkopen Branche ontwikkelingen Marktaandelen Demografische ontwikkelingen De uitkomsten Samenvatting Uitkomsten van 112 levensmiddelenbedrijven Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie minder dan per week Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot per week Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van meer dan Wat verwachten de deelnemende bedrijven? Enkele kerncijfers sinds Toelichting en bronvermelding Deloitte en de levensmiddelendetailhandel 53 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 3

4 4

5 Inleiding De Branchegroep Retail van Deloitte presenteert met veel genoegen haar jaarlijks onderzoek naar de autonome ontwikkelingen in de zelfstandige levensmiddelendetailhandel. De aanhoudende economisch moeilijke tijd leidt ertoe dat de focus op prijs en aanbiedingen toeneemt bij de consument. Deze heeft in 2012 meer besteed in de supermarkt mede als gevolg van gestegen prijzen. Hoe die consument denkt en handelt, blijkt uit ons consumentenonderzoek van mei 2013 separaat opgenomen in dit rapport. In het navolgende rapport Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel 2013, vergelijken wij de resultaten van 112 supermarkten voor de jaren 2011 en Ondanks een beperkt herstel van de brutomarge over de gehele linie, zien deze detaillisten gemiddeld de netto bedrijfswinst dalen. Dit wordt veroorzaakt door de forse stijging van de personeelskosten als gevolg van CAO-loonsverhoging en gewijzigde fiscale- en sociale wetgeving. In deze rapportage worden vier omzetklassen onderkend met een interval van De klasse met de hoogste gemiddelde weekomzet is de klasse met een gemiddelde weekomzet boven De cijfers 2012 bevestigen de grote verschillen die bestaan tussen de onderkende omzetklassen. Voor de kleine supermarkten blijft het moeilijk. De omzetgroei wordt met name gerealiseerd door de grootste supermarkten. In hoofdstuk 1 van dit rapport wordt ingegaan op brancheontwikkelingen vanuit een macroeconomisch perspectief. In hoofdstuk 2 worden de uitkomsten van de bedrijfsvergelijking weergegeven. De verwachtingen van de ondernemers (peiling juli 2013) zijn te lezen in hoofdstuk 3. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 een overzicht gegeven van de ontwikkelingen in de periode 1990 tot en met De branchegroep Retail van Deloitte is verheugd u de editie 2013 van de Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel en de uitkomsten van ons in mei 2013 gehouden consumentenonderzoek te kunnen aanbieden. Wij zijn benieuwd naar uw reacties. Desgewenst bespreken wij de gerapporteerde bevindingen graag met u. Voor contactgegevens verwijzen wij u naar pagina 59 van dit rapport. Paul Op Heij Branchegroep Retail September 2013 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 5

6 6

7 1. Maatschappelijke- en brancheontwikkelingen 1.1 Maatschappelijke ontwikkelingen De totale consumptie van Nederlandse huishoudens is in 2012 met slechts 0,6% gestegen tot 273,3 miljard. De bestedingen aan voedings- en genotsmiddelen zijn in 2012 met 2,8% gestegen tot 40,8 miljard. De stijging komt door een prijsstijging van 2,6% en een volumestijging van 0,2%. Per huishouden werd in 2012 wekelijks 104,53 aan voedings- en genotsmiddelen uitgegeven. Jaar Totale consumptie huishoudens Consumptie voedingsen genotsmiddelen Aandeel voedings- en genotsmiddelen in totale consumptie Besteding voedingsen genotsmiddelen per huishouden per week x 1 mln. x 1 mln. % x 1, ,2% 89, ,5% 92, ,6% 95, ,0% 100, ,6% 101, ,6% 101, ,6% 102, ,9% 104,53 (Bron: CBS) We zien in 2012 het aandeel van voedings- en genotsmiddelen in de totale bestedingen verder toenemen tot 14,9%. Met de toename van het aandeel van voedings- en genotsmiddelen in de totale consumptie vanaf 2005 wordt gebroken met een langjarige trend waarin een afname te zien was van het aandeel van voedings- en genotsmiddelen. Aandeel voedings- en genotsmiddelen in totale bestedingen 24,5% 22,5% 20,5% 18,5% 16,5% 14,5% 12,5% (Bron: CBS) Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 7

8 De ontwikkeling van de bestedingen aan voedings- en genotsmiddelen ten opzichte van de bestedingen aan andere uitgave categorieën bevestigen het beeld dat ze een groter deel van onze totale bestedingen uit maken. Bestedingen Nederlandse huishoudens Bestedingen x 1 mln Voedings- Kleding en en schoeisel genotsmiddelen Huisvesting, water en energie Woninginrichting en huishouding Vervoer Communicatie Recreatie en cultuur Onderwijs Horeca Sociale bescherming (Bron: CBS) Supermarktomzetten De totale supermarktomzet is in 2012 met 3,0% iets meer gestegen dan de totale consumptie in voedings- en genotsmiddelen als totaal. De stijging van 3,0% bestaat uit een prijsstijging van 2,2% en een volumestijging van 0,8%. Het aandeel van de supermarkten stijgt mede ten koste van de speciaalzaken. Jaar Supermarkten Speciaalzaken Waarde mutatie Prijs mutatie Volume mutatie Waarde mutatie Prijs mutatie Volume mutatie 2005 (0,4) (1,2) 0,8 (1,0) 0,4 (1,3) ,0 1,5 2,4 2,1 1,8 0, ,0 1,1 3,8 0,3 1,1 (0,9) ,7 5,1 2,5 (2,3) 4,3 (6,3) ,3 2,1 (0,8) (4,7) 3,1 (7,5) ,8 0,2 1,6 (3,8) 1,1 (4,8) ,1 2,2 (0,1) (2,2) 1,9 (4,1) ,0 2,2 0,8 (2,4) 2,4 (4,7) (Bron: CBS) 8

9 De totale supermarktomzet in 2012 bedraagt mln. Hiermee hebben supermarkten een aandeel van 83,2% in de gehele voedings- en genotsmiddelen markt. Per huishouden wordt er 86,99 per week in de supermarkt besteed en per inwoner 39,06. Supermarkt omzet per jaar Besteding in supermarkt per huishouden per week Besteding in supermarkt per inwoner per week Jaar x 1 mln. x 1,- x 1, ,17 31, ,48 32, ,72 34, ,10 36, ,42 37, ,11 37, ,18 38, ,99 39,06 (Bron: CBS) De omzet van supermarkten in 2012 wordt onder andere positief beïnvloed door: -- De groei van het aantal inwoners in Nederland. -- Prijsstijgingen. -- De afname van het marktaandeel van speciaalzaken. -- De afname van horeca bestedingen. -- De toename van (branchevreemd/non-food) assortiment in steeds groter wordende winkels. De omzet van supermarkten in 2012 wordt onder andere nadelig beïnvloed door: -- Non-food retailers die steeds meer food aan gaan bieden. -- Toename aandeel niet westerse allochtonen. -- Vergrijzing en de ontvolking in bepaalde regio s. -- Online verkopen. De zelfstandige supermarkt ondernemers hebben met name moeite om de groei van de markt te volgen doordat zij vaker kleinere winkels hebben dan de filiaalbedrijven (het verkrijgen van grote vestigingspunten wordt bemoeilijkt door het ontbreken van het netwerk en de mogelijkheid tot financiering) en doordat zij nog achter blijven op het gebied van online verkopen. Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 9

10 1.2 Internet verkopen De gehele retailbranche wordt momenteel geraakt door het relatief nieuwe fenomeen van internet verkopen. Dit nieuwe distributiekanaal heeft in een korte tijd een grote verschuiving in traditionele kooppatronen teweeg gebracht. Het CBS meet het percentage van Nederlanders die via internet aankopen doen sinds In 2005 antwoorde 55% bevestigend op de vraag of ze ooit iets via internet gekocht hebben. In 2012 is dat percentage gestegen tot 80% van alle internet gebruikers. Wat daarbij opvalt, is de inhaalslag die vrouwen gemaakt hebben bij het gebruik van internet als koopkanaal. In 2005 maakte 59% van de mannen en 50% van de vrouwen wel eens gebruik van internet om iets te kopen. In 2012 is het percentage van mannen en vrouwen die via internet kopen nagenoeg gelijk aan elkaar. Aandeel internetgebruikers die aankopen doen via internet 85 % van internetgebruikers Gemiddeld Mannen Vrouwen De toename van internetverkopen vindt over alle leeftijdsgroepen plaats. Aandeel internetgebruikers die aankopen doen via internet % van internetgebruikers tot 25 jaar 25 tot 45 jaar 45 tot 65 jaar 65 tot 75 jaar 10

11 Niet alleen in alle leeftijdsgroepen maar ook in nagenoeg alle gemeten branches is de relevantie van internet als verkoopkanaal toegenomen. Wat opvalt, is dat de categorie levensmiddelen, cosmetica en schoonmaakartikelen achter blijft bij de overige traditionele retail wat betreft internet verkopen. Het online aandeel van de supermarktomzet wordt door de EFMI Business School geschat op 0,7% van de totale supermarktomzet. Dat komt neer op 238 mln. De totale online bestedingen aan producten bedroeg in mln. en de totale besteding aan online diensten bedroeg mln. Aandeel internetgebruikers die aankopen doen via internet % van internetgebruikers Levensmiddelen, cosmetica en schoonmaak Kleding en sport artikelen Film, muziek Boeken, tijdschriften en kranten Soft-/ hardware en elektr. benodigdheden Huishoudelijke goederen en apparaten Reizen en accommodaties Financiële producten of diensten Kaartjes voor evenementen Andere aankopen Online boodschappen doen De uitdagingen voor supermarkten om succesvol gebruik te maken van het online kanaal zijn gelegen in het toevoegen van waarde voor de consument en het optimaliseren van het logistieke proces. Het logistieke proces begint met de online ervaring van de consument. De consument moet allereerst in staat zijn om op een efficiënte en plezierige wijze zijn boodschappen online te bestellen. Assortiment is ook hier een belangrijk onderwerp. Om de producten bij de consument te krijgen kan gekozen worden voor thuis bezorgen of afhalen. Voor beide dient een (kosten)efficiënt proces ingericht te worden. Dit proces wijkt sterk af van de normale bedrijfsprocessen in een supermarkt. In de processen van afhalen en bezorgen dient rekening gehouden te worden met alle geldende regels omtrent voedselveiligheid waardoor de traditionele bezorgdiensten zoals post- en koeriersdiensten, waar de overige retail gebruik van maakt, niet geschikt zijn voor de levensmiddelen detailhandel. De additionele kosten zijn voor aanbieders moeilijk terug te verdienen en consumenten zijn maar beperkt bereid de meerprijs te betalen. Het online kanaal in de levensmiddelen detailhandel wordt nu gedomineerd door de traditionele aanbieders (met name Albert Heijn). Er zijn echter ook nieuwe toetreders die zich enkel op online verkoop toeleggen. Een aantal faillissementen onder deze nieuwe toetreders laat zien dat de online levensmiddelenmarkt nog niet c.q. beperkt rendabel is. Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 11

12 1.3 Branche ontwikkelingen Aantal supermarkten Het aantal kleine supermarkten daalt en het aantal grote supermarkten stijgt. Per saldo daalt het aantal supermarkten in 2013 met 48. Het aantal franchise winkels neemt al jaren af. Van de supermarkten in 2013 worden er geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers. In 2010 werden nog supermarkten geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers. Het aantal door zelfstandige ondernemers geëxploiteerde supermarkten is ten opzichte van 2010 met 130 afgenomen terwijl het totaal aantal supermarkten met 48 is afgenomen sinds Daarmee is nog 42,2% van de supermarkten in handen van zelfstandige ondernemers ten opzichte van 44,7% in Aantal supermarkten Hypermarkten > 2500 m 2 Grote supermarkten m 2 Supermarkten m 2 Kleine supermarkten m 2 Kleine winkels < 400 m Vloeroppervlakte Het aantal vierkante meter supermarkt in Nederland blijft stijgen. De gemiddelde verkoop-vloeroppervlakte van een supermarkt in 2013 bedraagt 850 m 2. De stijging bedraagt sinds 2010 gemiddeld 1% per jaar. Door de grotere stijging van de supermarktomzet dan de stijging van het aantal vierkante meter supermarkt stijgt de gemiddelde vloerproductiviteit in 2013 met 2,7% tot 9.056/m Gemiddelde vloerproductiviteit in /m 2 per jaar Gemiddeld V.V.O Aantal supermarkten Totaal aantal m 2 V.V.O Aantal inwoners x Aantal M 2 V.V.O. per inwoners (Bron: Supermarktgids) 12

13 1.4 Marktaandelen Winkelformule/inkoopcentrales, commerciële organisaties en hun formules Aantal filialen Aantal zelfstandige franchise ondernemers Rijdende winkel Gem. V.V.O. Marktaandeel filialen Marktaandeel zelfstandigen Totaal marktaandeel Albert Heijn 24,4 11,6 36,0 Albert Heijn* AH To Go Albert Heijn XL * Inclusief de over te nemen winkels van Jumbo en C1000 Jumbo 5,1 12,7 17,8 C1000* ,2 8,2 Jumbo ,1 4,5 9,6 * Exclusief de winkels welke verkocht worden aan Albert Heijn en Coop Superunie 19,3 10,1 29,4 Boon Beheer B.V. 0,7 0,4 1,1 Agrimarkt MCD MCD Alledag Bonimarkten 0,8 0,8 Bonimarkten COOP Supermarkten 2,4 1,8 4,2 COOP Supermarkten* Coop Compact SuperCoop Neutraal * Inclusief 52 C1000 winkels Deen Supermarkten 2,1 2,1 Deen Detailconsult Groep 4,0 4,0 Dekamarkt Dirk van den Broek Bas van der Heijden Digros Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 13

14 Winkelformule/inkoopcentrales, commerciële organisaties en hun formules Aantal filialen Aantal zelfstandige franchise ondernemers Rijdende winkel Gem. V.V.O. Marktaandeel filialen Marktaandeel zelfstandigen Totaal marktaandeel Sligro 2,1 0,5 2,7 Emté Hoogvliet 2,0 2,0 Hoogvliet Jan Linders 1,0 1,0 Jan Linders Nettorama distributie 1,4 1,4 Nettorama Plus Retail 5,8 5,8 Plus Spar Holding 1,6 1,6 Spar Spar City Store Attent Attent/Super op vakantie Poiesz Supermarkten 1,1 1,1 Poiesz Vomar voordeelmarkt 1,7 1,7 Vomar Discounters 15,9 15,9 Aldi ,3 7,3 Lidl ,6 8,6 Van Tol B.V. 0,9 0,9 Troefmarkt Dagwinkel Rijdende winkels van Nederland Springer & Partners Buurtwinkels Recreatiemarkten TOTAAL ,7 35,3 100,0 (Bron: Reed Business Information, Marktaandelen franchise: raming Deloitte) Eventuele verschillen tussen diverse overzichten worden veroorzaakt door de verschillende bronnen en hun tijdstippen van publicatie. 14

15 Marktaandeel zelfstandigen Van alle supermarkten in Nederland wordt 44,2% geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers, toch hebben de zelfstandige ondernemers volgens onze raming maar een marktaandeel van 35,3% van de totale supermarktomzet. Dit is te verklaren door het feit dat zelfstandige ondernemers vaker kleine(re) winkels exploiteren en de grote vestigingen vaker door filiaalbedrijven geëxploiteerd worden. Marktaandeel zelfstandigen 38,0 37,5 37,0 36,5 36,0 35,5 35,0 34,5 35,3 37,4 37,6 35, Een verklaring voor het dalende marktaandeel van zelfstandigen is onder andere gelegen in de afname van het aandeel zelfstandige winkels, het minder snel verkrijgen van grotere vestigingen en het verliezen van marktaandeel aan discounters. Marktaandeel per inkoopcentrale In de onderstaande cijfers is reeds rekening gehouden met de verkoop van 78 C1000 winkels aan Albert Heijn en 52 C1000 winkels aan Coop. Albert Heijn blijft in marktaandeel groeien en blijft met voorsprong het grootste marktaandeel houden. Lidl maakt de laatste jaren een aanzienlijke groei door in marktaandeel. Aldi daarentegen verliest marktaandeel. Lidl is met een marktaandeel van 8,6% thans groter dan Aldi (7,3%). Het marktaandeel van Aldi en Lidl samen is gegroeid tot 15,9% ten opzichte van 14,7% in Marktaandeel per inkoopcentrale Albert Heijn Superunie Jumbo* Aldi LIDL Overige *Jumbo kocht vanaf 2010 samen met C1000 in via de inkoopcentrale Bijeen. Door de overname van C1000 door Jumbo is de inkoop voor beide formules bij Jumbo opgenomen. Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 15

16 1.5 Demografische ontwikkelingen De demografische ontwikkelingen zijn van groot belang voor de levensmiddelen detailhandel. De ontwikkeling van het aantal inwoners, de samenstelling van de bevolking en het soort huishoudens is van belang voor de omzetpotentie van een winkel en het assortiment dat gevoerd wordt. Deze ontwikkelingen kunnen sterk verschillen per regio, gemeente en verzorgingsgebied. Landelijk zijn er echter een aantal duidelijke trends te ontdekken: De bevolkingsgroei stagneert. De gemiddelde leeftijd van de bevolking neemt toe (vergrijzing). Het aandeel niet westerse allochtonen neemt toe. Het aantal personen per huishouden neemt af. Bevolkingsgroei Het CBS heeft haar verwachtingen omtrent de bevolkingsgroei bijgesteld. Waar eerder nog een afname van de bevolking werd verwacht vanaf 2040 wordt nu uitgegaan van een marginale groei. Deze kleine groei wordt verwacht op basis van een positief migratiesaldo. Op 1 januari 2013 telt Nederland inwoners. In 2012 zijn kinderen geboren en overleden personen. Er immigreerden mensen naar Nederland en er emigreerden uit Nederland. Per saldo nam het aantal inwoners toe met Het CBS verwacht dat vanaf 2036 in Nederland jaarlijks meer personen overlijden dan er geboren worden. Bevolkingsgroei per jaar 200, , , , , ,000 80,000 60,000 40,000 20, (Bron: CBS) Werkelijk Prognose 16

17 Bevolking in Nederland De totale bevolking zal groeien tot in Dat is een gemiddelde groei over de komende 42 jaren van nog geen personen per jaar. Het aandeel in de bevolking van 65+ ers zal toenemen tot meer dan 26% en het aandeel niet westerse allochtonen zal stijgen tot meer dan 17% Inwoners (x 1.000) Aandeel 65+ (%) 14,0 15,3 17,8 21,8 25,6 26,4 26,1 Aandeel niet westerse allochtonen (%) 10,4 11,2 12,0 13,7 15,1 16,5 17,6 (Bron: CBS) Huishoudens Het aantal huishoudens in Nederland zal toenemen tot meer dan Het percentage eenpersoonshuishoudens zal toenemen tot 44% en het aantal personen per huishouden zal afnemen tot gemiddeld 2,07. Aantal huishoudens (x 1.000) Eenpersoonshuishoudens (in %) ,5 36,1 37,7 39,9 42,0 43,4 44,0 Personen per huishouden 2,30 2,24 2,19 2,12 2,09 2,08 2,07 (Bron: CBS) Bevolkingssamenstelling Het aantal niet-westerse allochtonen groeit tot een verwacht aandeel van 17,6% van de totale Nederlandse bevolking in Momenteel kan de verdeling van de Nederlandse bevolking als volgt weergegeven worden: Westerse allochtonen 9% aantal Autochtonen 79% Niet-westerse allochtonen 12% Turkije 3% Marokko 2% Suriname 2% Overige 4% (Voormalig) Nederlandse Antillen en Aruba 1% Ongeveer 38,4% van alle niet westerse allochtonen, personen, leeft in de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) waar zij ongeveer een derde deel van de bevolking uitmaken. Buiten de vier grootste gemeenten is het bevolkingsaandeel van niet westerse allochtonen ongeveer 8%. Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 17

18 2. De uitkomsten 2.1 Samenvatting De supermarktbranche is een witte raaf in de Nederlandse economie. Daar waar heel veel bedrijven last hebben van de crisis en met moeite het hoofd boven water kunnen houden presteert de zelfstandige levensmiddelendetailhandel naar behoren. Natuurlijk is de consument kritischer en zoekt ook steeds vaker de discounter op maar met een overall omzetstijging van 1,7% mag de zelfstandige levensmiddelendetailhandel zeker niet klagen. De procentuele brutowinst stijgt in 2012 licht en doordat de overige opbrengsten (waaronder bijdragen van de franchisegever) met 0,2% toenemen, stijgt de gemiddelde marge van 19,3% naar 19,6%. Dat laatste percentage is dan de resultante van de omzet, de inkoopwaarde van de goederen en alle inkoop of omzet gebonden kosten en opbrengsten zoals franchisefee, bonus, commerciëleen exploitatiebijdragen. Toch is de absolute nettowinst 6% lager dan in De nettowinst daalt ook relatief van 2,0% in 2011 tot 1,8% van de netto-omzet in De oorzaak van deze daling is gelegen in de forse stijging van de loonkosten vooral als gevolg van gestegen loonschalen en lastenverzwaring door de overheid. De loonkosten stijgen met 6,5% van 10,0% naar 10,6% van de nettoomzet in Hoe hoger de gemiddelde weekomzet, hoe hoger de nettowinst. In de omzetcategorie boven de consumentenomzet per week bedraagt het gemiddelde netto rendement 2,9% ofwel anderhalf keer de gemiddelde bruto-weekomzet. De omzetcategorie vanaf tot consumentenomzet per week toont een gemiddeld netto rendement van 1,4%. Dat is bijna 30% minder dan in Hier is het niet gelukt de forse loonkostenstijging goed te maken door omzetstijging. In tegendeel zelfs. Daar waar de groep supermarkten in de hoogste omzetklasse de gemiddelde weekomzet met 4% zag toenemen, daalde de gemiddelde weekomzet in de omzetcategorie vanaf tot consumentenomzet per week met 0,8%. Bij de bedrijven in de omzetcategorie vanaf tot consumentenomzet per week is de winstgevendheid nog veel lager. Het rendement blijft hier onverminderd laag op 0,4%. In absolute zin neemt de winst met bijna 20% toe van bijna naar ruim De buurtsupers, supermarkten in de omzetcategorie tot consumentenomzet per week zien de winstgevendheid verbeteren van ruim naar ruim , vooral door een hogere marge en dat weer door hogere overige opbrengsten. Voor een correcte vergelijking dient opgemerkt te worden dat bij de kleinste groep de gepresenteerde cijfers zijn opgenomen zonder rekening te houden met het ondernemersloon en de berekende gemiddelde nettowinst ad tevens het ondernemersinkomen vormt. Bij alle andere categorieën én bij de totale vergelijking hebben wij ter vergelijking de betaalde managementvergoeding verwerkt in de vergelijking en daar waar er geen sprake is van daadwerkelijk in de cijfers verwerkte managementfee is fictief ondernemersloon per FTE ondernemer verwerkt. Dit betekent dat in de categorie supermarkten in de omzetcategorie tot consumentenomzet per week een gemiddeld ondernemersinkomen ad bedraagt en dat de omzetcategorie vanaf tot consumentenomzet per week een gemiddeld rendement scoort van plus gemiddeld ondernemersloon ofwel in totaal In de praktijk blijkt dat, de categorie supermarkten in de omzetcategorie tot consumentenomzet per week zelden in de B.V.-vorm wordt geëxploiteerd en het dan ook zinvol is om deze als eenmanszaak vergelijkbaar te maken. De overige categorieën - evenals het totaal - zijn echter vergelijkbaar gemaakt rekening houdende met een ondernemersloon. 18

19 Netto bedrijfswinst naar omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week index % % 2011=100 Minder dan , ,1 123, * 0, * 0,4 119, * 1, * 2,0 71,1 Meer dan * 2, * 2,8 104,7 Gemiddelde * 1, * 2,0 94,2 *Bij VOF of eenmanszaak is ter vergelijking rekening gehouden met een minimale ondernemersbeloning van per ondernemer FTE. De zelfstandige supermarktondernemer laat in 2012 een gemiddelde omzetstijging zien van 1,7%. Deze omzetstijging wordt vooral gerealiseerd door supermarkten in de hoogste omzetklasse, hier is sprake van een gemiddelde omzetstijging van 4%. Omzetontwikkeling naar omzetklasse Consumentenomzet per week index 2011=100 Minder dan , , ,2 Meer dan ,0 Gemiddelde ,7 De brutomargestijging is onvoldoende om de stijging van de loonkosten op te vangen. Alleen de groep met de hoogste omzetten weet door een toename van zowel omzet als brutowinst deze stijging te compenseren. De brutomarge in de diverse omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week index % % 2011=100 Minder dan , ,7 100, , ,8 101, , ,0 100,4 Meer dan , ,6 106,2 Gemiddelde , ,3 103,2 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 19

20 De personeelskosten vormen de grootste kostenpost voor de zelfstandige levensmiddelendetailhandel. CAO-verhogingen en forse lastenverzwaringen als gevolg van wijzigingen in fiscale wetgeving eisen hun tol. Er is onvoldoende productiviteitsstijging om een en ander te compenseren. Alleen de buurtsupers, supermarkten in de omzetcategorie tot consumentenomzet per week, hebben een daadwerkelijke besparing op de personeelskosten weten te realiseren. Totale bedrijfskosten naar omzetklasse Consumentenomzet per week index 2011=100 Minder dan , , ,9 Meer dan ,4 Gemiddelde ,2 Personeelskosten naar omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week index % % 2011=100 Minder dan , ,3 98, , ,0 104, , ,9 105,9 Meer dan , ,9 109,2 Gemiddelde , ,0 106,7 Huisvestingskosten De kosten voor huisvesting zijn in totaliteit 4,3% hoger dan in het jaar De stijging zit vooral in de post overige huisvestingskosten welke met meer dan de helft toenam. De post verzekeringen daalde evenals de post afschrijving verbouwing huurpanden. De huur neemt gemiddeld toe van 2,3% naar 2,4%. De energiekosten stijgen met 5,6%. Verkoopkosten De verkoopkosten zijn in verhouding tot de netto-omzet gedaald met 0,1%. Een groot gedeelte van de reclameactiviteiten wordt geregeld op formule-niveau. Deze kosten worden doorberekend middels een mediafee of verrekend in de franchisefee. De ondernemer vult dit aan met lokale activiteiten. In totaal bedroegen de verkoopkosten in 2012: 1,0% van de netto omzet (2011: 1,1%). Algemene kosten Algemene kosten zijn grotendeels vaste kosten. Hoe hoger de omzet hoe lager de procentuele vaste kosten. Bij de algemene kosten is de algemene trend een kostenbesparing van ruim 10%. De algemene kosten drukken natuurlijk groter op een klein bedrijf (de groep met de laagste omzetten besteedt 2,3% van de netto omzet aan algemene kosten (2011: 2,5%) terwijl de groep met de hoogste omzetten 0,7% van de netto omzet aan algemene kosten besteedt (2011: 1,0%). Gemiddeld scoren onze 112 supermarkten in ,1% aan algemene kosten, 0,2% minder dan in

21 Rente en afschrijvingen Als gevolg van de gestegen investeringsbereidheid in 2011 en 2012 neemt de post rente en afschrijvingen weer wat toe. In 2012: 1,4% ten opzichte van 1,3% in De rentelast is in deze bedrijfsvergelijking opgenomen door een percentage van 4% te nemen over het gemiddeld geïnvesteerd eigen en lang vreemd vermogen. In 2012 lag dit gemiddeld geïnvesteerd vermogen en de daarbij behorende rente 13,7% boven het bedrag van het jaar Omzet per openingsuur (in euro's) Consumentenomzet per week index 2011=100 Minder dan , , ,3 Meer dan ,7 Gemiddelde ,3 De winkels gaan steeds langer open. In 2012 was een supermarkt gemiddeld 75 uur per week open ten opzichte van gemiddeld 74 uur per week in Een toename van gemiddeld 1,4%. In combinatie met een gestegen omzet per openingsuur van 0,3% leidt dit tot een gemiddelde consumentenomzetstijging van 1,7%. In de hoofdstukken 2.2 tot en met 2.6 treft u de uitkomsten van deze bedrijfsvergelijking aan, zowel van de hele groep als van de afzonderlijke omzetklassen. Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 21

22 2.2 Uitkomsten van 112 levensmiddelenbedrijven Explotatieoverzicht van 112 levensmiddelenbedrijven Index % % 2011=100 Consumentenomzet , ,2 101,7 Omzetbelasting , ,2 102,8 Netto-omzet , ,0 101,6 Inkoopwaarde , ,8 101, , ,2 102,4 Overige opbrengsten , ,1 116,0 Bruto winst , ,3 103,2 Bedrijfskosten , ,3 104,2 Nettobedrijfswinst , ,0 94,2 Personeelskosten Kostprijs loon , ,7 106,5 Overige personeelskosten , ,3 111,6 Totaal , ,0 106,7 Huisvestingskosten Huur pand , ,3 103,0 Afschrijvingen verbouwing huurpanden , ,5 96,0 Energiekosten , ,6 105,6 Verzekeringen , ,1 92,8 Overige huisvestingskosten , ,1 155,7 Totaal , ,6 104,3 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,8 94,1 Verpakkingsmateriaal , ,3 103,3 Totaal , ,1 96,6 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen , ,1 91,1 Telefoon en porti , ,1 95,3 Heffingen en vakbelangen , ,0 104,6 Interne administratie en automatisering , ,1 113,9 Accountants- en advieskosten , ,3 79,6 Onderhoud en huur inventaris , ,4 93,1 Diversen , ,3 77,4 Totaal , ,3 89,7 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,0 101,5 Gecalculeerde rente , ,3 113,7 Totaal , ,3 104,8 Totale bedrijfskosten , ,3 104,2 22

23 Balans van 112 levensmiddelenbedrijven Balans per Index 2011=100 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen ,5 Inventaris ,3 Vervoermiddelen , ,9 Financiële vaste activa Waarborgsommen ,0 Vorderingen op lange termijn , ,3 Vlottende activa Voorraden ,3 Vorderingen op korte termijn ,5 Liquide middelen , ,6 Totaal Activa ,2 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren ,2 Te betalen posten ,0 Totaal passiva ,0 Eigen/vreemd lang vermogen ,7 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 23

24 Kengetallen van 112 levensmiddelenbedrijven 1. Arbeidsprestaties Index 2011 = 100 Netto-omzet per FTE ,5 Netto-omzet per personeelskosten 10,71 11,27 95,0 Netto-omzet per gewerkt uur ,4 Bruto-omzet per gewerkt uur ,2 Brutowinst per FTE ,1 Brutowinst per personeelskosten 2,10 2,18 96,3 Brutowinst per gewerkt uur ,9 Personeelskosten in % van de brutowinst 47,56 45,90 103,6 Personeelskosten per FTE ,9 Gemiddelde kostprijs uurloon 16,84 15,46 108,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 VVO per jaar ,6 Bruto omzet per m 2 VVO per jaar ,7 Huur per m 2 BVO per jaar ,3 Energie per m 2 BVO per jaar ,3 Gemiddelde voorraad per m 2 VVO ,0 3. Financieel Liquiditeit current ratio 1,04 1,00 104,3 Liquiditeit quick ratio 0,73 0,70 104,3 Krediettermijn crediteuren in dagen 22,98 22,18 103,6 4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant 17,12 16,85 101,6 Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad ,0 Opslagduur van de voorraad in dagen ,0 Openingsuren per week ,4 Aantal gewerkte uren per openingsuur ,0 Aantal m 2 VVO per FTE ,0 Consumentenomzet per openingsuur ,3 24

25 Basisgegevens van 112 levensmiddelenbedrijven Index 2011=100 Consumentenomzet ,7 Netto-omzet ,6 Inkoopwaarde ,4 Brutowinst ,2 Personeelskosten ex. managementfee ,9 Managementfee ,2 Huur pand ,0 Energiekosten ,6 Vlottende activa ,6 Kortlopende schulden ,0 Eindvoorraad ,3 Gemiddeld aantal FTE 26,9 27,4 98,2 Aantal gewerkte uren ,2 BVO m ,0 VVO m ,0 Aantal klanten per week ,1 Openingsuren per week ,4 Crediteuren eindsaldo ,2 Inkoopwaarde incl. BTW ,5 Gemiddelde consumentenweekomzet ,7 Gemiddeld resultaat per week ,2 Aantal weken ,0 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 25

26 2.3 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie minder dan per week Explotatieoverzicht van 22 levensmiddelenbedrijven Index % % 2011=100 Consumentenomzet , ,6 97,7 Omzetbelasting , ,6 97,3 Netto-omzet , ,0 97,7 Inkoopwaarde , ,1 97, , ,9 98,6 Overige opbrengsten , ,8 119,9 Bruto winst , ,7 100,6 Bedrijfskosten , ,6 97,8 Nettobedrijfswinst , ,1 123,6 Personeelskosten Kostprijs loon , ,1 97,9 Overige personeelskosten , ,2 122,3 Totaal , ,3 98,4 Huisvestingskosten Huur pand , ,3 101,2 Afschrijvingen verbouwing huurpanden , ,7 83,1 Energiekosten , ,1 99,5 Verzekeringen , ,2 111,9 Overige huisvestingskosten , ,3 165,8 Totaal , ,6 103,3 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,8 111,7 Verpakkingsmateriaal , ,2 92,7 Totaal , ,0 107,3 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen , ,2 75,8 Telefoon en porti , ,2 105,0 Heffingen en vakbelangen , ,1 93,4 Interne administratie en automatisering , ,3 125,1 Accountants- en advieskosten , ,7 84,8 Onderhoud en huur inventaris , ,8 71,1 Diversen , ,2 102,1 Totaal , ,5 87,0 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,1 83,9 Gecalculeerde rente , ,1 123,2 Totaal , ,2 87,4 Totale bedrijfskosten , ,6 97,8 26

27 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie minder dan per week Balans van 22 levensmiddelenbedrijven Balans per Index 2011=100 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen ,8 Inventaris ,3 Vervoermiddelen , ,9 Financiële vaste activa Waarborgsommen ,3 Vorderingen op lange termijn , ,9 Vlottende activa Voorraden ,2 Vorderingen op korte termijn ,6 Liquide middelen , ,8 Totaal Activa ,2 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren ,9 Te betalen posten ,3 Totaal passiva ,7 Eigen/vreemd lang vermogen ,2 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 27

28 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie minder dan per week Kengetallen van 22 levensmiddelenbedrijven Index 2011= Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE ,1 Netto-omzet per personeelskosten 12,06 12,15 99,3 Netto-omzet per gewerkt uur ,6 Bruto-omzet per gewerkt uur ,6 Brutowinst per FTE ,0 Brutowinst per personeelskosten 2,45 2,40 102,1 Brutowinst per gewerkt uur ,0 Personeelskosten in % van de brutowinst 40,73 41,63 97,8 Personeelskosten per FTE ,8 Gemiddelde kostprijs uurloon 14,03 13,79 101,7 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 VVO per jaar ,7 Bruto omzet per m 2 VVO per jaar ,7 Huur per m 2 BVO per jaar ,0 Energie per m 2 BVO per jaar ,0 Gemiddelde voorraad per m 2 VVO ,4 3. Financieel Liquiditeit current ratio 0,72 0,70 102,9 Liquiditeit quick ratio 0,30 0,35 85,7 Krediettermijn crediteuren in dagen 29,09 28,41 102,4 4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant 14,04 14,22 98,7 Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad ,1 Opslagduur van de voorraad in dagen ,5 Openingsuren per week ,6 Aantal gewerkte uren per openingsuur ,0 Aantal m 2 VVO per FTE ,0 Consumentenomzet per openingsuur ,1 28

29 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie minder dan per week Basisgegevens van 22 levensmiddelenbedrijven Index 2011=100 Consumentenomzet ,7 Netto-omzet ,7 Inkoopwaarde ,5 Brutowinst ,6 Personeelskosten ex. managementfee ,4 Managementfee ,0 Huur pand ,2 Energiekosten ,5 Vlottende activa ,8 Kortlopende schulden ,7 Eindvoorraad ,2 Gemiddeld aantal FTE 5,9 6,1 96,7 Aantal gewerkte uren ,7 BVO m ,0 VVO m ,0 Aantal klanten per week ,9 Openingsuren per week ,6 Crediteuren eindsaldo ,9 Inkoopwaarde incl. BTW ,5 Gemiddelde consumentenweekomzet ,7 Gemiddeld resultaat per week ,6 Aantal weken ,0 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 29

30 2.4 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot per week Explotatieoverzicht van 32 levensmiddelenbedrijven Index % % 2011=100 Consumentenomzet , ,1 100,3 Omzetbelasting , ,1 101,4 Netto-omzet , ,0 100,2 Inkoopwaarde , ,6 100, , ,4 99,7 Overige opbrengsten , ,4 126,0 Bruto winst , ,8 101,6 Bedrijfskosten , ,4 101,3 Nettobedrijfswinst , ,4 119,9 Personeelskosten Kostprijs loon , ,6 104,4 Overige personeelskosten , ,4 110,5 Totaal , ,0 104,6 Huisvestingskosten Huur pand , ,6 102,3 Afschrijvingen verbouwing huurpanden , ,5 89,4 Energiekosten , ,7 104,2 Verzekeringen , ,1 97,8 Overige huisvestingskosten , ,2 113,3 Totaal , ,1 101,5 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,0 85,2 Verpakkingsmateriaal , ,3 103,2 Totaal , ,3 89,3 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen , ,2 91,3 Telefoon en porti , ,1 93,4 Heffingen en vakbelangen , ,0 107,9 Interne administratie en automatisering , ,2 122,1 Accountants- en advieskosten , ,4 80,4 Onderhoud en huur inventaris , ,4 112,7 Diversen , ,3 97,4 Totaal , ,6 98,6 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,0 89,8 Gecalculeerde rente , ,4 95,8 Totaal , ,4 91,6 Totale bedrijfskosten , ,4 101,3 30

31 Balans van 32 levensmiddelenbedrijven Balans per Index 2011=100 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen ,6 Inventaris ,6 Vervoermiddelen , ,6 Financiële vaste activa Waarborgsommen ,1 Vorderingen op lange termijn , ,5 Vlottende activa Voorraden ,7 Vorderingen op korte termijn ,8 Liquide middelen , ,6 Totaal Activa ,5 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren ,5 Te betalen posten ,6 Totaal passiva ,1 Eigen/vreemd lang vermogen ,8 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 31

32 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot per week Kengetallen van 32 levensmiddelenbedrijven Index 2011= Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE ,2 Netto-omzet per personeelskosten 10,73 11,22 95,6 Netto-omzet per gewerkt uur ,2 Bruto-omzet per gewerkt uur ,6 Brutowinst per FTE ,7 Brutowinst per personeelskosten 2,04 2,10 97,1 Brutowinst per gewerkt uur ,1 Personeelskosten in % van de brutowinst 49,07 47,61 103,1 Personeelskosten per FTE ,8 Gemiddelde kostprijs uurloon 16,22 15,32 105,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 VVO per jaar ,2 Bruto omzet per m 2 VVO per jaar ,3 Huur per m 2 BVO per jaar ,1 Energie per m 2 BVO per jaar ,4 Gemiddelde voorraad per m 2 VVO ,7 3. Financieel Liquiditeit current ratio 0,85 0,91 93,4 Liquiditeit quick ratio 0,55 0,59 93,2 Krediettermijn crediteuren in dagen 21,23 19,65 108,0 4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant 14,70 14,95 98,3 Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad ,0 Opslagduur van de voorraad in dagen ,0 Openingsuren per week ,0 Aantal gewerkte uren per openingsuur ,9 Aantal m 2 VVO per FTE ,0 Consumentenomzet per openingsuur ,3 32

33 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot per week Basisgegevens van 32 levensmiddelenbedrijven Index 2011=100 Consumentenomzet ,3 Netto-omzet ,2 Inkoopwaarde ,3 Brutowinst ,6 Personeelskosten ex. managementfee ,7 Managementfee ,5 Huur pand ,3 Energiekosten ,2 Vlottende activa ,6 Kortlopende schulden ,1 Eindvoorraad ,7 Gemiddeld aantal FTE 19,2 19,4 99,0 Aantal gewerkte uren ,0 BVO m ,5 VVO m ,0 Aantal klanten per week ,9 Openingsuren per week ,0 Crediteuren eindsaldo ,5 Inkoopwaarde incl. BTW ,4 Gemiddelde consumentenweekomzet ,3 Gemiddeld resultaat per week ,9 Aantal weken ,1 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 33

34 2.5 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot Explotatieoverzicht van 26 levensmiddelenbedrijven Index % % 2011=100 Consumentenomzet , ,2 99,2 Omzetbelasting , ,2 99,9 Netto-omzet , ,0 99,2 Inkoopwaarde , ,3 99, , ,7 99,6 Overige opbrengsten , ,3 112,4 Bruto winst , ,0 100,4 Bedrijfskosten , ,0 103,9 Nettobedrijfswinst , ,0 71,1 Personeelskosten Kostprijs loon , ,6 106,0 Overige personeelskosten , ,3 102,2 Totaal , ,9 105,9 Huisvestingskosten Huur pand , ,2 101,6 Afschrijvingen verbouwing huurpanden , ,4 113,3 Energiekosten , ,6 103,3 Verzekeringen , ,1 109,1 Overige huisvestingskosten , ,1 134,6 Totaal , ,4 104,9 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,7 84,7 Verpakkingsmateriaal , ,3 98,3 Totaal , ,0 88,5 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen , ,1 98,4 Telefoon en porti , ,1 93,2 Heffingen en vakbelangen , ,1 90,4 Interne administratie en automatisering , ,1 130,3 Accountants- en advieskosten , ,3 84,5 Onderhoud en huur inventaris , ,4 97,1 Diversen , ,2 76,2 Totaal , ,3 93,7 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,9 106,5 Gecalculeerde rente , ,5 107,4 Totaal , ,4 106,8 Totale bedrijfskosten , ,0 103,9 34

35 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot Balans van 26 levensmiddelenbedrijven Index Balans per 2011=100 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen ,3 Inventaris ,3 Vervoermiddelen , ,7 Financiële vaste activa Waarborgsommen ,1 Vorderingen op lange termijn , ,3 Vlottende activa Voorraden ,2 Vorderingen op korte termijn ,3 Liquide middelen , ,6 Totaal Activa ,9 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren ,1 Te betalen posten ,6 Totaal passiva ,6 Eigen/vreemd lang vermogen ,4 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 35

36 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot Kengetallen van 26 levensmiddelenbedrijven Index 2011= Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE ,6 Netto-omzet per personeelskosten 10,53 11,15 94,4 Netto-omzet per gewerkt uur ,8 Bruto-omzet per gewerkt uur ,9 Brutowinst per FTE ,8 Brutowinst per personeelskosten 2,02 2,11 95,7 Brutowinst per gewerkt uur ,0 Personeelskosten in % van de brutowinst 49,51 47,35 104,6 Personeelskosten per FTE ,4 Gemiddelde kostprijs uurloon 15,38 14,73 104,4 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 VVO per jaar ,2 Bruto omzet per m 2 VVO per jaar ,2 Huur per m 2 BVO per jaar ,4 Energie per m 2 BVO per jaar ,4 Gemiddelde voorraad per m 2 VVO ,1 3. Financieel Liquiditeit current ratio 1,08 1,17 92,3 Liquiditeit quick ratio 0,75 0,84 89,3 Krediettermijn crediteuren in dagen 21,73 19,74 110,1 4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant 17,20 16,81 102,3 Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad ,8 Opslagduur van de voorraad in dagen ,0 Openingsuren per week ,0 Aantal gewerkte uren per openingsuur ,0 Aantal m 2 VVO per FTE ,0 Consumentenomzet per openingsuur ,3 36

37 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van tot Basisgegevens van 26 levensmiddelenbedrijven =100 Consumentenomzet ,2 Netto-omzet ,2 Inkoopwaarde ,1 Brutowinst ,4 Personeelskosten ex. managementfee ,0 Managementfee ,5 Huur pand ,6 Energiekosten ,3 Vlottende activa ,6 Kortlopende schulden ,6 Eindvoorraad ,2 Gemiddeld aantal FTE 32,6 32,4 100,6 Aantal gewerkte uren ,6 BVO m ,0 VVO m ,0 Aantal klanten per week ,0 Openingsuren per week ,0 Crediteuren eindsaldo ,1 Inkoopwaarde incl. BTW ,1 Gemiddelde consumentenweekomzet ,2 Gemiddeld resultaat per week ,1 Aantal weken ,0 Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel 37

38 2.6 Uitkomsten van bedrijven in de omzetcategorie van meer dan Explotatieoverzicht van 32 levensmiddelenbedrijven Index % % 2011=100 Consumentenomzet , ,3 104,0 Omzetbelasting , ,3 105,3 Netto-omzet , ,0 103,9 Inkoopwaarde , ,3 103, , ,7 106,1 Overige opbrengsten , ,9 107,7 Bruto winst , ,6 106,2 Bedrijfskosten , ,8 106,4 Nettobedrijfswinst , ,8 104,7 Personeelskosten Kostprijs loon , ,6 109,0 Overige personeelskosten , ,3 115,5 Totaal , ,9 109,2 Huisvestingskosten Huur pand , ,3 104,4 Afschrijvingen verbouwing huurpanden , ,5 96,4 Energiekosten , ,5 109,4 Verzekeringen , ,1 80,9 Overige huisvestingskosten , ,1 191,5 Totaal , ,5 106,4 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,7 101,0 Verpakkingsmateriaal , ,3 104,6 Totaal , ,0 102,1 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen , ,1 88,3 Telefoon en porti , ,0 94,9 Heffingen en vakbelangen , ,0 119,1 Interne administratie en automatisering , ,1 103,0 Accountants- en advieskosten , ,2 73,6 Onderhoud en huur inventaris , ,4 87,7 Diversen , ,2 66,3 Totaal , ,0 83,2 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,0 104,9 Gecalculeerde rente , ,4 114,3 Totaal , ,4 107,5 Totale bedrijfskosten , ,8 106,4 38