STARTNOTITIE. Reclamebeleid gemeente Marum

Transcriptie

1 STARTNOTITIE Reclamebeleid gemeente Marum

2 2 1. Inleiding Reclame is het aanprijzen van of aandacht vestigen op goederen, diensten, activiteiten of namen. Reclameuitingen kunnen zowel van commerciële als ideële aard zijn en voorkomen op borden, maar ook op bijvoorbeeld spandoeken, vlaggen, lichtbakken, straatmeubilair. Ook voertuigen en aanhangers kunnen voor reclamedoeleinden worden gebruikt. Ook in de gemeente Marum is sprake van reclame-uitingen: reclameborden, evenementenborden, sandwichborden, gevelreclame, makelaarborden, uitstallingen al dan niet hinderlijk geplaatst op de trottoir of weg en wild geplakte affiches. Reclame kan hinder en een visuele chaos veroorzaken. De vraag is welke kwaliteit de gemeente wil bereiken en/of behouden met betrekking tot reclame in of zichtbaar vanaf de openbare ruimte. 2. Beleid gemeente Marum (wat hebben we?) De gemeente Marum streeft naar een leefomgeving met voldoende kwaliteit: wonen in een prettige buurt waar geen overlast is. De veiligheid op straat en de kwaliteit van de openbare ruimte zijn belangrijke uitgangspunten van de gemeente Marum. APV Het juridische kader voor het toestaan of weren van reclame wordt gevormd door de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). In artikel 2.2 onder h en 2.2 onder i van de Wabo is de vergunningplicht conform een gemeentelijke Verordening, in dit geval de APV, opgenomen. In de Wabo worden geen expliciete weigeringsgronden genoemd voor een omgevingsvergunning voor reclameobjecten (artikel 2.18), maar wordt verwezen naar de gemeentelijke verordening (de APV). Artikel 4:15 van de APV Marum geeft aan dat het verboden is op of aan een onroerende zaak handelsreclame te maken of te voeren door middel van een opschrift, aankondiging of afbeelding waardoor het verkeer in gevaar wordt gebracht of ernstige hinder ontstaat voor de omgeving. De APV van de gemeente Marum is niet afgestemd op de Wabo. Op grond van artikel 2.2. Wabo kan geen omgevingsvergunning worden geëist voor het aanbrengen van handelsreclame aan of op een onroerende zaak. De APV kent geen vergunningenplicht voor het aanbrengen van reclame. In het jaar 2000 heeft een grootschalige handhavingsactie plaatsgevonden aangaande het plaatsen van nietperceelsgebonden handelsreclame in het buitengebied c.q. langs de A7. Destijds diende men in het bezit te zijn van een reclamevergunning op grond van de APV. Door een aanpassing van de APV (deregulering) kent de thans geldende APV geen vergunningplicht voor reclame-uitingen. Handhaven is niet mogelijk, tenzij er sprake van strijd met de regels in het bestemmingsplan, gevaar voor het verkeer of ernstige hinder voor de omgeving. Wabo In hoeverre voor het aanbrengen van reclame-uitingen een omgevingsvergunning kan worden geëist voor de activiteit bouwen is afhankelijk van de vraag of er sprake is van een bouwwerk in de zin van de Wabo en of deze specifiek is genoemd als vergunningvrij voor de activiteit Bouwen in bijlage II van het Besluit omgevingsrecht (Bor). Indien welstandscriteria van toepassing zijn, worden dergelijke aanvragen om een omgevingsvergunning getoetst op esthetische kwaliteit. Welstand De gemeenteraad heeft besloten een proef te gaan uitvoeren met welstandsvrij bouwen in de gemeente Marum. De proef met welstandsvrij bouwen loopt tot 1 januari 2014 en is van toepassing op het gehele

3 3 grondgebied van de gemeente. Begin 2014 (eerste kwartaal) wordt opnieuw een besluit genomen over het welstandsbeleid. Eigendomsrecht De gemeente kan privaatrechtelijke overeenkomsten afsluiten als zij eigenaar is van de grond of het bouwwerk. De gemeente kan ook reclameobjecten verwijderen van eigen grond. Dit gebeurt binnen het eigendomsrecht (binnen de beginselen van behoorlijk bestuur). Overige regelgeving/wettelijk kader a. Monumentenwet In de Monumentenwet is vastgelegd dat voor elke ingreep aan een monument een omgevingsvergunning verplicht is. Dit kan een gemeentelijk, provinciaal of rijksmonument zijn. Voor monumenten is een aparte monumentenvergunning nodig. b. Wet Milieubeheer Deze wet is van toepassing op bedrijven, bijvoorbeeld een horecabedrijf of detailhandel. In de milieuvergunning van zo n bedrijf kunnen voorschriften over hinder van terrein- en reclameverlichting worden opgenomen. Deze voorschriften vinden hun oorsprong in een Algemene Maatregel van Bestuur op grond van de Wet Milieubeheer. c. Rijkswegen Wanneer het rijkswegen betreft heeft de gemeente te maken met de Wet beheer rijkswaterstaatswerken Volgens de wet is het verboden om zonder toestemming van de minister van Infrastructuur en Milieu iets anders te doen met een waterstaatswerk, dan waarvoor het bedoeld is. Men mag bijvoorbeeld niet zomaar een kabel leggen in de grond naast een rijksweg of een reclamebord plaatsen in de wegberm. d. Provinciaal beleid Reclame-uitingen waren in het verleden vergunningsplichtig in het kader van de provinciale landschapsverordening. Anders dan nu had de Provincie de vergunningsverlenende bevoegdheid. Deze landschapsverordening is al geruime tijd vervallen en in het kader van de deregulering en overheveling van taken is de vergunningverlenende bevoegdheid overgedragen aan de gemeente. Het is dan ook de taak van gemeenten om deze ontwikkelingen te reguleren en beperken. In de omgevingsverordening heeft de Provincie regels opgenomen over reclamemasten. Een bestemmingsplan mag ingevolge de verordening niet voorzien in de mogelijkheid tot het oprichten van reclamemasten hoger dan zes meter. 3. Doel van deze startnotitie (wat is het probleem?) Een overkoepelende visie en beleidsnota voor reclame-uitingen op zowel particulier als openbaar terrein ontbreekt in de gemeente Marum. De overheid is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de openbare ruimte en kan hierin regulerend optreden. De rol van de gemeente is de zorg voor ruimtelijke kwaliteit, welstand, verkeersveiligheid en voorkomen van mogelijke hinder. De overheid is daarnaast privaatrechtelijk verantwoordelijkheid voor de exploitatiemogelijkheden van de openbare ruimte en de gemeentelijke gebouwen. De gemeente Marum wil dat (lokale) ondernemers en andere partijen de mogelijkheid hebben om aandacht te trekken voor hun producten, evenementen, onderneming of (ideële) boodschappen. Er is een duidelijk economisch belang. Daarnaast wil de gemeente bewoners en bezoekers voorzien in hun informatiebehoefte,

4 4 maar beschermen tegen een overdaad aan prikkels, paaltjes en informatie. Bovendien wil de gemeente dat Marum levendig is, zonder dat het een rommeltje wordt. Het reguleren van reclame vergt beleid dat uiteindelijk vooral gericht moet zijn op de handhaving van afspraken. Met behulp van een reclamenota, de APV en welstandscriteria kan de gemeente het effect van reclame op de ruimtelijke kwaliteit in positieve zin te reguleren. Voorts kan het hebben van een integraal beleidskader voor het beoordelen van reclame(borden)-aanvragen de duidelijkheid en de rechtszekerheid van alle belanghebbenden bevorderen. Doelstellingen Om een visie voor reclame te verwezenlijken, zijn de volgende beleidsdoelen geformuleerd: 1. Reclame die past bij onze gemeente en geen afbreuk doet aan een groene, veilige en schone gemeente. 2. Geen onevenredige toename van de last- en regeldruk. 3. Verbeteren van de communicatie, meer duidelijkheid en de rechtszekerheid bevorderen. 4. De promotie van evenementen beter faciliteren. 4. Onderwerpen/thema's van de nota (hoe pakken wij dit op?) Het begrip reclame wordt in de APV van Marum omschreven als: iedere openbare aanprijzing van goederen of diensten, waarmee kennelijk beoogd wordt een commercieel belang te dienen. Het overige betreft niet-commerciële reclame en ideële reclame. Bij niet-commerciële reclame worden in feite aankondigen van evenementen, acties, collectes en charitatieve doeleinden bedoeld. Bijvoorbeeld jaarmarkten, circus, sportwedstrijden en festiviteiten. Bij ideële reclame staat niet het handelsbelang voorop maar een ideëel, maatschappelijk of politiek belang. Ideële reclame wordt beschermd door artikel 7 van de Grondwet. Uit de jurisprudentie is gebleken dat er in principe één vrije plakplaats per 6000 inwoners beschikbaar gesteld moet worden. Reclame is verder te onderscheiden in tijdelijke en permanente reclame. Tijdelijke reclameborden worden meestal geplaatst om een evenement, bouwproject, renovatie, grondverkoop, manifestatie etc. aan te kondigen. Beide varianten (tijdelijk en permanent) komen aan de orde in de beleidsnota. Een ander onderscheid kan gemaakt worden tussen het terrein waar de reclame wordt gemaakt: particulier of openbaar terrein. Particuliere terreinen zijn voor reclame-uitingen soms zeer gewild in verband met de aantrekkelijke ligging (bijvoorbeeld A7) en de daarmee samenhangende opbrengsten, niet in de laatste plaats voor de eigenaar van het terrein. In de beleidsnota wordt ingegaan op reclame-uitingen op zowel particulier als openbaar terrein. Ook wordt een onderscheid gemaakt tussen de plaats waar reclame wordt gemaakt: aan een gebouw of bouwwerk of het is een op zichzelf staand bouwwerk. Reclame is ook te onderscheiden in binnen- en buitenreclame. De nota heeft alleen betrekking op buitenreclame. Bouwreclame is geregeld in artikel 2.3 Besluit omgevingsrecht in samenhang met artikel 2, lid 20 Bijlage II Besluit omgevingsrecht. Verwezen wordt naar deze artikelen. Plakken, kladden en uitstallingen vallen niet binnen de reikwijdte van deze nota. Uitstallingen worden veelal op de weg of een weggedeelte geplaatst. Het college van burgemeester en wethouders kan vervolgens in het belang van de openbare orde of de woon- en leefomgeving nadere regels stellen ten aanzien van uitstallingen (tweede lid van art APV). Nadere regels kunnen ervoor zorgen dat een bijdrage wordt geleverd aan een prettig en veilig verblijf- en winkelklimaat, een verzorgd dorpsbeeld en goed toegankelijke straten, met name voor ouderen en gehandicapten. Een uitstalling is alles wat direct voor de gevel van een pand op straat wordt geplaatst. Hier wordt niet onder verstaan uithangborden of reclame dat is vastgehecht aan het pand. Willekeurige voorbeelden van een

5 5 uitstalling zijn bij voorbeeld een stoepbord met daarop de aanbiedingen, de groentekistjes van de groenteboer, kledingrekken of bakken met koopwaar, maar ook de stellage met kranten voor een boekenwinkel of een reclamebord bij een uitzend- of reisbureau. Ook speeltoestellen voor kinderen vallen onder de noemer 'uitstalling'. Winkelwagens vallen buiten de noemer 'uitstalling'. 5. Planning/procesvoorstel (wat spreken we af) Om een integraal reclamebeleid mogelijk te maken, moet de APV worden aangepast en moet er welstandscriteria gelden. Balans beeldkwaliteit, economisch belang en regels Het vlot en effectief afhandelen van vergunningen, verkorten van procedures en eenvoudiger regels zijn belangrijke punten waarmee de gemeente ondernemers denkt te kunnen stimuleren. De gemeente wil de regeldruk laten afnemen. Het is een bestuurlijke keuze waar de balans tussen beeldkwaliteit, economisch belang en regels gevonden moet worden. De gemeente wil klantgericht zijn en ondernemers faciliteren, maar de gemeente wil ook kwaliteit borgen en verrommeling voorkomen. Het grondgebied van de gemeente Marum staat bekend als landelijk en is door zijn openheid gevoelig voor ontsieringen. De gemeente wil niet dat precedentwerking en gelijkheidsbeginsel de oorzaak zijn van wildgroei, maar wil de mogelijkheden van bedrijven en individuen ook niet helemaal inperken door alles vooraf dicht te timmeren. Wat spreken we af Voor particulier terreinen wordt commerciële en niet-commerciële reclame op of aan een onroerende zaak op grond van de APV verboden. In de beleidsnota wordt aangegeven voor welke reclame-uitingen het verbod niet geld. Reclame-uitingen die niet reclamevergunningvrij zijn, zijn in beginsel ongewenst. Als er sprake is van vergunningplichtig bouwen is een omgevingsvergunning, voor het onderdeel bouwen vereist en kan afgesproken worden dat de APV (een omgevingsvergunning voor reclame) dan niet van toepassing is. Indien gestreefd wordt naar een goede kwaliteit van de leefomgeving en een regulering waardoor de kwaliteit en kwantiteit van de diverse reclame-uitingen (vergunningplichtige bouwwerken) wordt gewaarborgd, zijn welstandscriteria noodzakelijk (bijvoorbeeld passend in de structuur van de gevel, aantal uitingen per pand, gevelreclame alleen bij panden die geen woonfunctie hebben, plaatsing, formaat, uitvoering, etc.). Aanvragen om een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen kunnen dan getoetst worden aan de reclamecriteria zoals opgenomen in de Welstandsnota. Thans ontbreekt een dergelijke toetsingsgrond en is regulering niet mogelijk. Reclame in de openbare ruimte wordt zoveel mogelijk georganiseerd in contracten (privaatrechtelijk) waardoor regels en procedures (publiekrechtelijk) niet nodig zijn. Tegen illegale uitingen in de openbare ruimte worden handhavend opgetreden. De wijze van promotie van evenementen in de gemeente Marum kan worden verbeterd en gereguleerd. In plaats van her en der verspreide publiciteitsborden, teneinde meer naamsbekendheid te geven aan evenementen kan een (digitale) informatiezuil worden geplaatst. De exploitatie van een dergelijke zuil wordt nagegaan. Indien de informatiezuil exploitabel blijkt en geplaatst zal worden, moeten gebruiksregels (welke evenementen komen in aanmerking, aanvraagformulier, leges etc.) worden opgesteld aangaande de plaatsing van een evenement op de informatiezuil. Na de plaatsing van de informatiezuil worden andere evenementenborden in de openbare ruimte niet meer toegestaan. Er kan alleen 'advertentieruimte' gehuurd worden in de door de gemeente gefaciliteerde reclamevoorziening.

6 6 De informatiezuilen kunnen tevens door de gemeente Marum worden benut in geval van wegwerkzaamheden, omleidingen, het aankondigen van verkiezingen, een verwijzing naar de website van de gemeente of voor andere boodschappen. Overgangsrecht Reclame-objecten die geplaatst zijn op privaatrechtelijk eigendom voor de inwerkingtreding van de beleidsnota mogen blijven staan. Hiertegen wordt niet opgetreden, tenzij er sprake is van een exces; ter beoordeling van het college. Bij vervanging, verandering of wijziging van een bestaand reclameobject zal het vastgestelde beleid worden gehanteerd. Er is geen sprake van een gedoogsituatie van aanwezige illegale uitingen. Samenvattend, de uitgangspunten 1. Reclame moet passen in het straatbeeld en mag de omgeving niet ernstig verstoren. 2. Met het reclamebeleid mag de last- en regeldruk niet onevenredig vergroot worden. 3. Reclame-uitingen die aan het reclame beleid voldoen zijn reclamevergunningvrij. 4. Reclame-uitingen die niet vergunningvrij zijn, zijn in beginsel ongewenst. 5. Reclame-uitingen die vergunningplichtig zijn voor de activiteit bouwen, zijn reclamevergunningvrij. 6. Overgangsrecht voor bestaande reclame-uitingen. 7. Reclame-uitingen voor illegale activiteiten zijn niet toegestaan. 8. Onderzocht wordt of de plaatsing van een informatiezuil exploitabel is. 9. Onderzocht wordt of de proef welstandsvrije gemeente in 2014 doorgezet wordt. Na bespreking en discussie van de startnotitie kan een gedragen koers uitgewerkt worden in een beleidsnota. 6. Krediet (wat kost het?) De beleidsnota wordt in eigen beheer uitgevoerd. Het onderzoek naar de informatiezuil wordt uitgevoerd in samenwerking met Suurland Outdoor.