0. SAMENVATTING 9 1 INLEIDING Aanleiding en achtergrond Probleemstelling 18 2 BESCHRIJVING HUIDIGE SITUATIE 21

Transcriptie

1 Afvalinzameling

2

3 3

4 4

5 5 INHOUDSOPGAVE 0. SAMENVATTING 9 1 INLEIDING Aanleiding en achtergrond Probleemstelling 18 2 BESCHRIJVING HUIDIGE SITUATIE Kerngegevens van de gemeente Eemsmond Inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Organisatie inzameling huisvuil en bedrijfsafval Eemsmond Hdo-afval Serviceniveau Inzamelresultaten Financiële gegevens 29 3 DOELSTELLING EN RANDVOORWAARDEN Landelijk beleid Provinciaal beleid Gemeentelijk beleid Strategische overwegingen 35 4 MODELLENONDERZOEK Deelonderzoek 1 Alternerende of wekelijkse inzameling grijs en groen Deelonderzoek 2 (On)mogelijkheden van andere inzameltechnieken Deelonderzoek 3 Financiële consequenties invoering diftar Deelonderzoek 4 Uitbreiding scheiding aan de bron 54 5 KOSTEN EN BATEN Kosteneffect bij overstap van wekelijkse naar alternerende inzameling Kosteneffect bij volledige overstap op automatische belading Kosteneffect bij staken inzameling gft-afval in het buitengebied Kosteneffect bij combinatie(s) van bovenstaande maatregelen Samenvatting 68 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 69

6 6 7 COMMUNICATIEPLAN Algemeen communicatieplan Communicatie gericht op het stimuleren van afvalscheiding Communicatie gericht op het informeren over de nieuwe afvalinzameling 74 8 PLANNING EN FASERING 77 BIJLAGEN Bijlage 1 Inzamelstructuur voor alle fracties behalve gft- en restafval 78 Bijlage 2 Personeelsbezetting van gemeentebedrijf 80 Bijlage 3 Gemeentelijke heffingen 81 Bijlage 4 Tariefoplegging bij verzamelcontainers bij diftar 82 Bijlage 5 Nadere informatie omtrent invoering diftar 84 Bijlage 6 Uitgangspunten kostenberekening diftar 91 Bijlage 7 Uitgangspunten kostenberekening wekelijks, alternerend, automatisch en handmatig 94

7 7

8 8

9 9 0. Samenvatting Onderstaand wordt een samenvatting gegeven van het onderliggende onderzoeksrapport naar de toekomstige organisatie van de afvalinzameling in de gemeente Eemsmond. Deze samenvatting geeft op hoofdlijnen de bevindingen van het onderzoek weer, voor een nadere toelichting op onderdelen wordt verwezen naar de hoofdtekst in het onderzoeksrapport zelf. Aanleiding De gemeente Eemsmond voert de afvalinzameling uit in eigen beheer. Zowel het gft- als restafval wordt wekelijks ingezameld. In de reguliere huisvuilroute wordt tevens bij 585 bedrijfsaansluitingen het bedrijfsafval ingezameld. De gemeente Eemsmond heeft inmiddels in verschillende onderzoeken de situatie omtrent de inzameling van huisvuil en bedrijfsafval in kaart gebracht. 1 Belangrijke constateringen op basis van die onderzoeken, zijn: Gemeente Eemsmond kan met de huidige wijze van inzamelen, inzamelvoertuig met twee compartimenten, niet aan de normen van de ARBO-wetgeving, de P90- norm, voldoen. Concreet betekent dit dat de huidige werkwijze in personele zin niet ongewijzigd voortgezet kan worden; De huidige technologische ontwikkelingen geven aanleiding tot het overwegen van de inzet van nieuwe technieken; De inwoners van gemeente Eemsmond zijn zeer tevreden over de afvalinzameling; Het inzameltarief van de gemeente Eemsmond ligt boven het landelijk gemiddelde, als gevolg van: o een hoog serviceniveau; o een relatief groot buitengebied; o een hoge inzamelfrequentie (wekelijks); In de gemeenteraad is tariefdifferentiatie, oftewel diftar, verschillende malen aan de orde geweest. Nader onderzoek naar de mogelijkheden en wenselijkheden voor de gemeente Eemsmond is gewenst. 2 1 De juiste lading, quickscan naar P90-norm, 10 juli Buiten in beweging, een onderzoek naar het functioneren van het gemeentebedrijf, 19 december Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen voor Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen, opgesteld door JMA, november Diftar betekent gedifferentieerde tarieven en houdt in dat wordt overgestapt van een collectieve verrekensystematiek voor de afvalstoffenheffing op een individueel berekende heffing

10 10 Gemeente Eemsmond is, gelet op bovenstaande, voornemens eind 2005 het beleid voor de toekomstige afvalinzameling vast te stellen op basis van onderhavig onderzoek. In dit onderzoek is de mening van de inwoners nadrukkelijk betrokken. Om inzicht te krijgen in de wensen, meningen en ervaringen van de inwoners van gemeente Eemsmond heeft 29 september een klankbordavond plaatsgevonden, waaraan vertegenwoordigers van de wijk- en dorpsverenigingen namens hun achterban hebben deelgenomen. Het onderzoek valt uiteen in verschillende deelonderzoeken: 1. Alternerende versus wekelijkse gft- en restafval inzameling; 3 2. Mogelijkheden van zijbelading en ondergrondse containers in vergelijking tot handmatig inzamelen; 3. Diftar op basis van frequentie en volume/frequentie 4. Aandacht voor scheiding aan de bron door uitbreiding van te scheiden fracties en flankerend beleid. Huidige situatie Alvorens in te gaan op de mogelijke aanpassingen van de inzamelstructuur in gemeente Eemsmond wordt de huidige situatie kort omschreven. Deze is als volgt: 1. Gft- en restafval wordt wekelijks ingezameld met behulp van twee aparte minicontainers, een grijze en een groene. In gemeente Eemsmond maakt 80 procent van de huishoudens gebruik van een kleine minicontainer, dat wil zeggen een 140 liter container. 2. Gemeente Eemsmond heeft een eigen inzameldienst. Deze dienst zet 2 inzamelvoertuigen in om het gft- en restafval wekelijks in te zamelen en heeft 1 reservevoertuig. De inzamelvoertuigen zijn zogenaamde tweecompartimenten-voertuigen, dat wil zeggen gft- en restafval kunnen tegelijkertijd ingezameld worden doordat de fracties in het voertuig gescheiden gehouden worden door een tussenschot. 3. Voor de inzameling met behulp van 2 inzamelvoertuigen heeft gemeente Eemsmond 6 chauffeur/ beladers nodig, 3 per voertuig. De 3 chauffeur/ beladers rouleren gedurende de dag om overbelasting als gevolg van het tillen van de containers zoveel mogelijk te voorkomen. Het aantal containers en het aantal kilogram dat per chauffeur/ belader per dag getild mag worden is vastgelegd in de zogenoemde P90-norm Uit praktijkmetingen van Cap 3 Alternerende inzameling wil zeggen dat de ene week het gft-afval wordt ingezameld en de andere week het restafval

11 11 Gemini, Ernst en Young is gebleken dat de P90-norm op een kwart van de inzameldagen wordt overschreden in gemeente Eemsmond In de gemeente Eemsmond kunnen de volgende fracties gescheiden aangeboden worden: gft, textiel, oud papier, glas, kca, luiers, textiel, WeB, oud ijzer, bouw- en sloop afval, grof huishoudelijk afval, et cetera (zie Bijlage 1). Deelonderzoek 1 Zoals aangegeven maakt 80 procent van de huishoudens in gemeente Eemsmond gebruik van een kleine minicontainer. In omliggende gemeenten, waar alternerend wordt ingezameld, maakt slechts 10 procent gebruik van een kleine minicontainer. In deze gemeenten heeft 90 procent van de huishoudens een 240 liter minicontainer in gebruik. Uit een schriftelijke regionale enquête is gebleken dat zowel in Eemsmond als in de omliggende gemeenten 80 tot 85 procent van de huishoudens tevreden is over de inzameling. Met andere woorden het wekelijks aan huis ophalen van een kleine container wordt net zo goed gewaardeerd door de burger als het eenmaal in de twee weken ophalen van een grote minicontainer. Tijdens de klankbordavond werd dit resultaat door een persoon in twijfel getrokken met als argument dat de inwoners van de omliggende gemeenten niet gewend zijn aan het wekelijks ophalen van gft- en restafval. Omgekeerd geldt natuurlijk ook dat de inwoners van gemeente Eemsmond niet gewend zijn aan het eenmaal in de twee weken aanbieden van hun grijze of groene container. In 2004 bedragen de kosten in gemeente Eemsmond voor het wekelijks huis-aan-huis inzamelen van gft- en restafval 77,- per aansluiting. Dit is ongeveer 30 oftewel 40 procent meer dan in omliggende gemeenten. Tijdens de klankbordavond is gebleken dat de inwoners van gemeente Eemsmond het geen bezwaar vinden dat zij meer betalen dan gemiddeld in de regio, maar het verschil in kosten moet niet groter worden. Dit betekent dat als in gemeente Eemsmond investeringen moeten plaatsvinden, om welke reden dan ook, tegelijkertijd onderzocht zal moeten worden op welke wijze de hiermee gepaard gaande kostenstijging gecompenseerd kan worden. Investeringen zijn mogelijk noodzakelijk om in de toekomst te voldoen aan de P90-norm voor het inzamelen van huishoudelijk en bedrijfsafval. Zoals eerder opgemerkt is uit een onderzoek van Cap Gemini, Ernst en Young van 2003 gebleken dat op een kwart van de 4 Onderzoek 2003

12 12 inzameldagen de arbo-normen worden overschreden in gemeente Eemsmond. Dit betekent dat, om in de toekomst te voldoen aan de arbo-normering, geïnvesteerd zal moeten worden in inzamelmaterieel en/ of personeel. Hierover meer in deelonderzoek 2. Deelonderzoek 2 Momenteel worden 2 tweecompartimentenvoertuigen, plus een reservevoertuig, ingezet in gemeente Eemsmond. Een dergelijk systeem maakt het mogelijk het gft- en restafval tegelijkertijd in te zamelen. De huidige voertuigen zijn rond 2008 financieel afgeschreven, wat een logisch moment is na te denken over andere inzameltechnieken. Als alternatief komen inzameltechnieken, zoals zijbelading en achterbelading of een combinatie in aanmerking. Van overkoepelend belang of belading aan de zijkant of achterkant van het inzamelvoertuig plaatsvindt, is of belading automatisch of handmatig plaatsvindt. Voor details wordt verwezen naar de hoofdtekst, hier wordt volstaan met onderscheid naar automatische en handmatige belading. Automatische belading wil letterlijk zeggen dat minicontainers automatisch, dat wil zeggen zonder dat een chauffeur/belader de minicontainer eerst naar het voertuig rijdt, is te ledigen. Hierdoor is de P90-norm niet langer van toepassing. Opgemerkt wordt dat in gemeente Eemsmond niet alle containers met automatische belading opgehaald kunnen worden, omdat niet op alle locaties het inzamelvoertuig naast de minicontainers geplaatst kan worden om ze in te zamelen. 5 Met andere woorden, wanneer wordt overgestapt naar automatische belading zal altijd een deel van de gemeente handmatig ingezameld moeten worden. Handmatige belading houdt letterlijk in dat een chauffeur/belader de minicontainer handmatig tegen de opnameplaat voorzien van een opnamekam plaatst, waarna de minicontainer automatisch wordt geleegd. Bij deze wijze van beladen is de P90-norm wel van toepassing. Voor automatische belading is één chauffeur/belader per wagen voldoende, in plaats van drie voor de handmatige belading. Wel is het zo dat met een automatische belading minder containers per dag geledigd kunnen worden dan met handmatige belading. Gelet op het feit dat nu 2 inzamelvoertuigen met handmatige belading nodig zijn voor wekelijkse inzameling zal de aanschaf van een automatische belading inhouden dat gemeente Eemsmond 3 inzamelvoertuigen nodig heeft voor wekelijkse inzameling. 5 Zoals eerder opgemerkt zijn enkele straten hiervoor te smal

13 13 Hierbij kan gedacht worden aan 2 inzamelvoertuigen met automatische belading en 1 inzamelvoertuig met handmatige belading of 2 inzamelvoertuigen met handmatige belading en 1 inzamelvoertuig met automatische belading. Wanneer gemeente Eemsmond zou overgaan tot alternerende inzameling kan worden volstaan met 1 inzamelvoertuig met handmatige belading en 1 inzamelvoertuig met automatische belading. Deelonderzoek 3 De invoering van diftar betekent een individualisering van de afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing wordt verdeeld in een vast deel en in een variabel deel. Het variabele deel wordt bijvoorbeeld gevormd door het aantal maal dat de container is aangeboden, frequentiesysteem, of het aantal maal dat een bepaald volume container is aangeboden, volume/frequentiesysteem. Met het variabele deel wordt de burger gestimuleerd zijn afval zo goed mogelijk te scheiden en de container alleen aan te bieden wanneer deze vol is. In de gemeente Eemsmond wordt momenteel geen afvalstoffenheffing geïnd. De kosten voor het inzamelen en verwerken van afval, circa 300 per aansluiting per jaar, worden via de gemeentelijke heffingen geïnd. Zo lang de gemeente Eemsmond geen afvalstoffenheffing introduceert is de invoering van diftar niet zinvol. Als gemeente Eemsmond wel een afvalstoffenheffing zou hebben en diftar invoert zou dat kostenneutraal mogelijk zijn. De hiervoor benodigde reductiepercentages van gft- en restafval bedragen respectievelijk 16 en 33 procent en behoren zeer wel tot de mogelijkheden. Deelonderzoek 4 Fracties die gescheiden aangeleverd kunnen worden hoeven niet via de grijze minicontainer aangeboden. Dat is beter voor het milieu en heeft als voordeel dat de kosten voor verwerking van afval lager zijn. Immers, de verwerkingskosten voor restafval zijn hoger dan die van bijvoorbeeld glas. Volgens sorteeranalyses bestaat in gemeente Eemsmond slechts 22 procent van het restafval uit fracties die niet hierin horen, waar dat in andere gemeenten 40 tot bijna 70 procent bedraagt. Dit zou betekenen dat de inwoners van gemeente Eemsmond hun afval erg goed scheiden. Opvallen is echter het feit dat in gemeente Eemsmond per inwoner 77 kg meer afval wordt aangeleverd dan in de regio. Tijdens de klankbordavond waren de meningen verdeeld over het gescheiden houden van meer fracties dan nu. De één vond dat wel meer fracties gescheiden gehouden konden

14 14 worden, waar de ander er niet aan moest denken nog meer kratjes in huis te hebben voor het verzamelen van die fracties. Het aanbieden van voorzieningen voor het gescheiden houden van extra afvalfracties brengt (vrijwel) altijd kosten met zich mee en een aanpassing van de inzamelstructuur. Gelet op het per 1 januari 2006 in werking tredende Besluit producentenverantwoordelijkheid verpakkingsmateriaal en oud papier en karton lijkt het raadzaam vooralsnog af te wachten op welke wijze de producentverantwoordelijkheid vorm krijgt. Samenvattend en concluderend Rekening houdend met het feit dat momenteel de P90-norm op een kwart van de dagen wordt overschreden en rekening houdend met het feit dat automatische belading niet overal in de gemeente Eemsmond tot de mogelijkheden behoort, lijkt mede gelet op de kosten een overstap op alternerende inzameling met behulp van één automatische belading en één handmatige de meest logische oplossing. Opgemerkt wordt echter dat hierbij is uitgegaan van de NVRD die stelt dat het gemiddeld haalbaar geachte aantal ledigingen met automatische belading circa 40 procent lager ligt dan met handmatige belading. Ervaringen van andere gemeenten 6 tonen aan dat meer containers per dag zijn te ledigen dan aangegeven door de NVRD, wellicht geldt hetzelfde voor gemeente Eemsmond. 6 Gemeente Joure en Milieudienst Groningen

15 15 Op dit moment is niet te voorspellen wat het effect is op de inzameltijd als gevolg van het introduceren van automatische belading in combinatie met het wijzigen van de inzamelroutes en eventueel het aanwijzen van meer clusterplaatsen. Aangeraden wordt dan ook om voor een beperkte periode een automatische belading naast de huidige twee inzamelvoertuigen in te zetten. In deze periode wordt dan ervaring opgedaan met het aantal te ledigen containers per dag, zodat vervolgens een weloverwogen besluit genomen kan worden of: 1. overgestapt wordt naar alternerende inzameling met behulp van één handmatige belading en één automatische 2. overgestapt wordt naar wekelijkse inzameling, waarbij gebruik wordt gemaakt van handmatige belading en automatische, en tezijnertijd vast te stellen of één handmatige belading en twee automatische worden ingezet, danwel twee handmatige beladingen en één automatische Gelet op de aanschafkosten van een inzamelvoertuig met automatische belading, ongeveer , is het doorlopen van een Europese aanbestedingsprocedure noodzakelijk. Voor een dergelijke procedure dient rekening gehouden te worden met een doorlooptijd van ongeveer 26 weken. Geteld vanaf het moment dat wordt gestart met het opstellen van het bestek tot het moment dat de opdracht wordt gegund. Vervolgens dient rekening gehouden te worden met de levertijd van het inzamelvoertuig, deze is ongeveer 9 maanden. Tezamen 1 jaar en 3 maanden. Dit betekent dat, wanneer de automatische belading een beperkte periode naast de huidige twee inzamelvoertuigen wordt ingezet, de aanbesteding zo spoedig mogelijk moet worden gestart. Indien gestart zou worden per januari 2006, heeft gemeente Eemsmond in het eerste kwartaal 2007 het voertuig en kunnen bijvoorbeeld de eerstvolgende drie maanden gezien worden als een proefperiode. Omdat voor de volgende aan te besteden voertuig(en) min of meer dezelfde doorlooptijd geldt, dient deze aanbesteding medio 2007 te starten, zodat de gemeente Eemsmond in 2008 is voorzien van nieuwe voertuigen. Het besluit om wel of niet over te stappen op alternerende inzameling kan worden genomen naar aanleiding van de resultaten van de proefperiode.

16 16

17 17 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en achtergrond De gemeente Eemsmond ligt in Noord-Groningen en heeft per 1 januari 2005 circa inwoners. De gemeente telt 17 verschillende kernen. Onderstaand figuur geeft de verdeling van de inwonersaantallen over de verschillende kernen weer. Figuur 1 Inwoneraantallen per kern in de gemeente Eemsmond, 1 januari 2005 De gemeente voert de afvalinzameling uit in eigen beheer. Zowel het gft- als restafval wordt wekelijks ingezameld. In de reguliere huisvuilroute wordt tevens bij 585 bedrijfsaansluitingen het bedrijfsafval ingezameld. De eigen inzameldienst heeft voor de afvalinzameling drie inzamelvoertuigen beschikbaar, waarvan er één dienst doet als reservevoertuig. Elk voertuig heeft een opbouw met twee verschillende compartimenten. Één compartiment voor het restafval en één compartiment voor het gft-afval. Hierdoor kan op het inzamelvoertuig tegelijkertijd een minicontainer voor restafval én een minicontainer voor gft-afval worden geledigd.

18 18 De gemeente Eemsmond heeft inmiddels in verschillende onderzoeken de situatie omtrent de inzameling van huisvuil en bedrijfsafval in kaart gebracht. 7 Belangrijke constateringen op basis van die onderzoeken, zijn: Gemeente Eemsmond kan met de huidige wijze van inzamelen, inzamelvoertuig met twee compartimenten, niet aan de normen van de ARBO-wetgeving, de P90- norm, voldoen. Concreet betekent dit dat de huidige werkwijze in personele zin niet ongewijzigd voortgezet kan worden. In paragraaf 3.4 wordt de P90-norm nader toegelicht; De huidige technologische ontwikkelingen geven aanleiding tot het overwegen van de inzet van nieuwe technieken; De inwoners van gemeente Eemsmond zijn zeer tevreden over de afvalinzameling; Het inzameltarief van de gemeente Eemsmond ligt boven het landelijk gemiddelde, als gevolg van: 1. een hoog serviceniveau; 2. een relatief groot buitengebied; 3. een hoge inzamelfrequentie (wekelijks); In de gemeenteraad is tariefdifferentiatie, oftewel diftar, verschillende malen aan de orde geweest. Nader onderzoek naar de mogelijkheden en wenselijkheden voor de gemeente Eemsmond is gewenst. 8 Gemeente Eemsmond is, gelet op bovenstaande, voornemens eind 2005 het beleid voor de toekomstige afvalinzameling vast te stellen. 1.2 Probleemstelling Het onderwerp inzameling huisvuil en bedrijfsafval is voor 2005 als beleidsspeerpunt in de begroting opgenomen. In het kader daarvan heeft de projectgroep Inzameling huisvuil en bedrijfsafval van gemeente Eemsmond begin 2005 een startnotitie geschreven voor de gemeenteraad. Het vraagstuk dat ten grondslag ligt aan de startnotitie is het vaststellen van de toekomstige inzamelsystematiek van huisvuil en bedrijfsafval en het daarmee samenhangende beleid in de gemeente. 7 De juiste lading, quickscan naar P90-norm, 10 juli Buiten in beweging, een onderzoek naar het functioneren van het gemeentebedrijf, 19 december Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen voor Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen, opgesteld door JMA, november Diftar betekent gedifferentieerde tarieven en houdt in dat wordt overgestapt van een collectieve verrekensystematiek voor de afvalstoffenheffing op een individueel berekende heffing

19 19 In de startnotitie wordt ondermeer ingegaan op de huidige situatie, strategische overwegingen en een aantal onderzoeksmodellen. De startnotitie en de, op basis daarvan door de gemeenteraad geformuleerde, wensen en randvoorwaarden vormen dan ook het fundament voor onderhavig onderzoek. Het doel van dit onderzoek is het opstellen van een advies voor de toekomstige ideale inzamelsystematiek voor gemeente Eemsmond inclusief een plan van aanpak om dit te bereiken. Het onderzoek valt uiteen in verschillende deelonderzoeken: 5. Inzicht geven in het kostenplaatje van alternerende en wekelijkse gft- en restafval inzameling; 6. Inzicht geven in het kostenplaatje van diftar op basis van frequentie en volume/frequentie; 7. Inzicht geven in mogelijkheden en kostenplaatje van automatische belading, ondergrondse containers en eventueel andere nieuwe technologieën en vergelijken met handmatig inzamelen; 8. Aandacht voor scheiding aan de bron door uitbreiding van te scheiden fracties en flankerend beleid. Bij het onderzoek dient de mening van de inwoners nadrukkelijk te worden betrokken. Op basis van de rapportage vindt besluitvorming plaats over het toekomstige beleid in gemeente Eemsmond. De planning en het verloop van het onderzoek is in Figuur 2 weergegeven.

20 20 Juni 05 Inzameling huisvuil en bedrijfsafval Juli 05 Informatie nulmeting Noord-Groningen Kaders en vraagstelling Huidige situatie Uitgangspunten en randvoorwaarden -Landelijk beleid -Kaders van raad -Inzameling in eigen beheer -Continuering bedrijfsafval in huisvuilroute -Etcetera Aug 05 Alternerend of wekelijks inzamelen Kosten invoering diftar Vergelijking inzameltechnieken Scheiding aan de bron Sep 05 Integrale weergave inclusief onderlinge relaties Okt 05 Klankbord inwoners Advies toekomstige inzamelsystematiek en beleid inclusief communicatieplan op hoofdlijnen Onderzoek Nov 05 Dec 05 College M.T. Besluitvorming Jan-mrt 06 Keuze raad Communicatieplan Uitvoeringsplan Evaluatieplan Figuur 2 Projectplanning en verloop van het onderzoek

21 21 2 Beschrijving huidige situatie 2.1 Kerngegevens van de gemeente Eemsmond In onderstaande tabel zijn de kerngegevens van gemeente Eemsmond weergegeven. Hieruit blijkt dat de gemeente inwoners heeft, verdeeld over aansluitingen en een oppervlakte van hectare. Gemeente Eemsmond behoort tot stedelijkheidsklasse 5 ofwel de niet stedelijke gemeenten. 9 Tabel 1 Kerngegevens gemeente Eemsmond 2005 Inwoners Totaal aantal aansluitingen Binnen bebouwde kom Buiten bebouwde kom Gezinsgrootte 2,5 Oppervlakte (hectare) land Binnenwater 342 Buitenwater Inzameling en verwerking van huishoudelijk afval In de gemeente Eemsmond wordt het gft- en restafval wekelijks aan huis opgehaald. Deze hoge inzamelfrequentie en het feit dat de fracties ieder in een aparte container kunnen worden aangeboden, maakt dat de inwoners veelal kunnen volstaan met kleinere minicontainers. 10 In circa 70 procent van de gemeenten in Nederland wordt het gft- en restafval alternerend ingezameld. 11 Dit houdt in dat de ene week het restafval en de andere week het gft-afval wordt ingezameld. In ongeveer 20 procent van de gemeente wordt gft- en restafval wekelijks opgehaald. Hierbij wordt opgemerkt dat het leeuwendeel van deze gemeenten gebruik maakt van duo-containers. De overige 10 procent heeft een afwijkende inzamelfrequentie. Zo wordt bijvoorbeeld in gemeente 9 Stedelijkheidsklasse 5 betekent dat een gemeente minder dan 500 omgevingsadressen per vierkante kilometer heeft. Gemiddeld heeft gemeente Eemsmond 338 adressen per vierkante kilometer (bron: CBS wijken en buurten, 2003) 10 Circa 80% van de groene en grijze minicontainers hebben een volume van 140 liter 11 Bron: NVRD

22 22 Oostzaan ééns in de 14 dagen de groene en grijze container in dezelfde week opgehaald in twee aparte containers. Tabel 2 geeft per afvalfractie een overzicht van het aantal en volume minicontainers dat per 1 januari 2005 is uitgezet. Tabel 2 Overzicht aantal en volume minicontainers in gemeente Eemsmond 140 liter 240 liter aantal % Aantal % Totaal Grijze minicontainers (restafval) Groene minicontainers (gft-afval) Totaal Zoals uit Tabel 2 blijkt zijn in gemeente Eemsmond in totaal minicontainers in gebruik, waarvan meer grijze minicontainers dan groene. Verondersteld wordt dat ieder huishouden één grijze minicontainer heeft. Dit impliceert dat niet alle huishoudens die een grijze minicontainer hebben ook een groene minicontainer hebben. Verder maken 585 aansluitingen gebruik van 51 verzamelcontainers voor de inzameling van restafval en 34 containers voor gft-afval. 12 De restafvalcontainers hebben een volume van 660 liter, de gft-containers 240 liter. In totaal zijn de verzamelcontainers op 46 locaties geplaatst. De gemeente Eemsmond is, samen met de gemeenten De Marne, Loppersum en Winsum, aangesloten bij het samenwerkingsverband Vuilverwerkingsbedrijf Noord- Groningen te Usquert. Dit vuilverwerkingsbedrijf behartigt de gemeenschappelijke belangen van de gemeenten op het gebied van het op een doelmatige en milieuhygiënisch verantwoorde wijze verwijderen van afval. Al het gft- en restafval en grof huishoudelijk afval dat wordt ingezameld, wordt ter verwerking en overslag naar het vuilverwerkingsbedrijf gebracht. Daarnaast heeft het Vuilverwerkingsbedrijf een milieustraat waar inwoners van de vier deelnemende gemeenten terechtkunnen met bijvoorbeeld metalen, puin, grond, hout, wit- en bruingoed (WeB), et cetera. Een korte beschrijving van de haal- en brengvoorzieningen voor alle fracties, behalve het gft- en restafval, is te vinden in Bijlage Gemiddeld zijn dit 12 aansluitingen per restafval container en 17 aansluitingen per gft-container 13 Zie tevens de Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen voor Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen, opgesteld door JMA, november 2004

23 Organisatie inzameling huisvuil en bedrijfsafval Eemsmond Huisvuil en bedrijfsafval wordt door de eigen dienst van gemeente Eemsmond ingezameld. Figuur 3 geeft een overzicht van hoe de werkzaamheden organisatorisch zijn onderverdeeld. Afdeling Gemeentebedrijf Bedrijfsleiding 2,5 fte Bedrijfsbureau o.a. containeradministratie 2 fte Cluster Civiele werken 7,5 fte Cluster Reiniging Cluster Tractie Cluster Groenbewerking 15 fte Inzameling huishoudelijk gften restafval 6 fte 2 inzamelwagen 1 reserve wagen Inzameling grof huishoudelijk afval, grof tuinafval 3 fte 2 vrachtwagens Garage + Magazijn Onderhoud en reparatie Materieel o.a. containeruitgifte en containerbeheer 3 fte Figuur 3 Opbouw huidige organisatie gemeentebedrijf De inzameling van gft- en restafval wordt verzorgd door de cluster reiniging van het gemeentebedrijf. Ook verzorgt het gemeentebedrijf de inzameling van grof huishoudelijk afval, grof tuinafval (snoeihout) en, via de gemeentewerf, de inzameling van KCA, frituurvet, vlakglas, luiers, cartridges en kadavers. De cluster reiniging van het gemeentebedrijf heeft 6 chauffeurs/beladers fulltime (6 fte) in dienst. Omdat voor chauffeurs/beladers een leeftijdsgerelateerde arbo-norm van kracht is, is in Tabel 3 de leeftijdsopbouw weergegeven. Verder beschikt de cluster, zoals eerder aangegeven, over drie inzamelvoertuigen. Het inzamelvoertuig van bouwjaar 1992 doet dienst als reservevoertuig en wordt soms als extra inzamelvoertuig ingezet. De overige 2 inzamelvoertuigen zijn van het bouwjaar 1999 en De administratieve

24 24 afschrijftermijn bedraagt ongeveer 8 jaar, zodat rond 2008 alle inzamelvoertuigen administratief afgeschreven zijn. Tabel 3 Leeftijdsopbouw van het personeelsbestand Cluster Reiniging van gemeente Eemsmond Geboortedatum Chauffeur/belader Chauffeur/belader Chauffeur/belader Chauffeur/belader Chauffeur/belader Chauffeur/belader De inzamelvoertuigen zijn elk uitgerust met 2 achterbeladingstoelen. Zoals eerder opgemerkt, zijn de inzamelvoertuigen voorzien van twee compartimenten. Één compartiment voor gft-afval en één compartiment voor restafval. Hierdoor kunnen twee minicontainers met verschillende fracties tegelijk worden geledigd. Het inzamelvoertuig komt wekelijks langs. Het voordeel hiervan is dat de inwoners zich regelmatig van het afval kunnen ontdoen, waardoor de overlast van stank of overvolle containers wordt beperkt. Nadeel is dat wekelijkse inzameling meer tijd kost dan de in 70 procent van de gemeenten toegepaste alternerende inzameling. Naast de genoemde inzamelvoertuigen beschikt de cluster tractie van het gemeentebedrijf over twee vrachtwagens, welke onder andere worden ingezet voor de inzameling van grof huishoudelijk afval en grof tuinafval (snoeihout). Één voertuig is uitgerust met een hydraulische kraan en containerafzetsysteem. De andere vrachtwagen is voorzien van een hydraulische kraan en kiepinrichting. Onderhoud en reparaties van inzamelvoertuigen, vrachtwagens en overige inzamelmiddelen gebeurt bijna geheel in eigen beheer. Hiertoe heeft het gemeentebedrijf de beschikking over een eigen garage inclusief magazijn, waar drie ervaren medewerkers werkzaamheden verrichten. Zij worden ingezet ten behoeve van de clusters civiele werken, groenbeheer en reiniging van het gemeentebedrijf. De garage is gehuisvest in het gebouw van het gemeentebedrijf en beslaat naar schatting circa 120 m 2.

25 Hdo-afval Bij handel, diensten en overheidsaansluitingen (hdo-aansluitingen) heeft een gemeente geen plicht tot het inzamelen van afval. Dit in tegenstelling tot de inzamelplicht bij reguliere aansluitingen ofwel huishoudens. 14 Het is een gemeente wel toegestaan hdoafval in te zamelen. De cluster reiniging van het gemeentebedrijf van gemeente Eemsmond zamelt bij 585 aansluitingen bedrijfsafval in. Het betreft beide afvalfracties, dus zowel bedrijfsmatig gftals restafval. Dit hdo-afval wordt integraal, dat wil zeggen tijdens de reguliere afvalinzameling bij huishoudens, opgehaald. Hierdoor vindt geen aparte registratie van door hdo-aansluitingen aangeboden afvalhoeveelheden of aantal containers plaats. Om toch in deze informatie te voorzien wordt, verspreid over het jaar, 4 keer een route gereden waarin het bedrijfsafval separaat wordt ingezameld. Op basis van deze inzamelrondes wordt een schatting gemaakt van de hoeveelheid afval die hdoaansluitingen op jaarbasis aanbieden. 2.5 Serviceniveau De inwoners van gemeente Eemsmond zijn zeer tevreden over het serviceniveau van de afvalinzameling. Dit blijkt uit een schriftelijke enquête die is gehouden in gemeenten in de regio Noord-Groningen. 15 Uit de enquête blijkt dat in de gehele regio 81 procent van de inwoners tevreden is over de gft- en restafvalinzameling. Tussen de gemeenten onderling zijn geen opvallende verschillen geconstateerd. Daar in de andere drie gemeenten de inzameling alternerend plaatsvindt met veelal grote minicontainers, lijkt het alsof alternerende inzameling met grote minicontainers en wekelijkse inzameling met kleine minicontainers uit het oogpunt van tevredenheid van de inwoners uitwisselbaar is. 2.6 Inzamelresultaten Tabel 4 geeft de inzamelresultaten in gemeente Eemsmond in 2003 en 2004 weer. De resultaten zijn uitgedrukt in kilogram afval per inwoner. Ter vergelijking zijn, in dezelfde tabel, de gemiddelde inzamelresultaten voor de regio Noord-Groningen en stedelijkheidsklasse 5 weergegeven. 14 Wet milieubeheer, Artikel De enquête is in oktober 2003 afgenomen in de gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum

26 26 Tabel 4 Inzamelresultaten, uitgedrukt in kilogram afval per inwoner Kg/inwoner Eemsmond a Gemiddelde regio Noord- Groningen b Gemiddelde Stedelijkheids Klasse 5 c Afvalfractie Restafval Gft-afval Grof tuinafval Glas Oud papier en karton Klein chemisch afval 2 1 1,0 1,4 Textiel 3 3 3,5 3,8 WeB 1,7 3,6 Grof huishoudelijk afval Metalen Bouw en sloopafval Overige Totaal (kg/inw) a b c Gemeente Eemsmond heeft in inwoners en in inwoners Bron: Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen, JMA, 2004 Bron: CBS Uit Tabel 4 blijkt dat gemeente Eemsmond in kilogram per inwoner heeft aangeboden. Daarmee biedt gemeente Eemsmond ten opzichte van het regio gemiddelde 34 kilogram per inwoner meer afval aan. In vergelijking met gemeenten uit stedelijkheidsklasse 5 wordt zelfs 127 kilogram per inwoner meer afval aangeboden. In 2004 is het afvalaanbod in gemeente Eemsmond 33 kilogram per inwoner afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Op landelijk niveau is in deze periode een toename van 12 kilogram per inwoner geconstateerd. 16 Het hoge afvalaanbod in gemeente Eemsmond wordt veroorzaakt doordat relatief veel restafval wordt aangeboden: gemiddeld over 2003 en 2004 wordt per inwoner 407 kilogram restafval aangeboden. Dat is per inwoner bijna 200 kilogram restafval meer dan gemiddeld in stedelijkheidsklasse 5 en bijna 100 kilogram meer dan gemiddeld in de regio. 16 Bron: CBS, op basis van voorlopige cijfers over 2004

27 27 Hierbij dient opgemerkt te worden dat deze hoeveelheden inclusief het afvalaanbod van bedrijven is. Op basis van de vier hdo-inzamelrondes is geschat dat per jaar in totaal 780 ton gft- en restafval wordt aangeboden door deze aansluitingen. Indien wordt aangenomen dat deze 780 ton volledig uit restafval bestaat, betekent dit dat per jaar per inwoner circa 47 kg minder afval wordt aangeboden dan nu weergegeven in Tabel 4. Alsnog wordt in 2004 dan 30 kilogram per inwoner meer restafval aangeboden dan gemiddeld in de regio en 133 kilogram per inwoner meer dan gemiddeld in stedelijkheidsklasse 5. Met uitzondering van de fracties grof tuinafval sluiten de ingezamelde hoeveelheden voor de overige fracties aan op die in de regio en andere stedelijkheidsklasse 5 gemeenten. In gemeente Eemsmond wordt in 2004 relatief weinig grof tuinafval ingezameld. In gemeente Eemsmond zijn in 2004 sorteeranalyses uitgevoerd. De resultaten zijn in Tabel 5 weergegeven. In een sorteeranalyse wordt bepaald hoeveel van elke afvalfractie ongescheiden in het restafval aanwezig is, dit wordt per afvalfractie uitgedrukt in massapercentages van het totaal, zie Tabel 5. Ter vergelijking is ook het landelijk gemiddelde van het AOO 17 weergegeven en het landelijk gemiddelde op basis van cijfermateriaal van JMA evenals het gemiddelde in stedelijkheidsklasse Tabel 5 Resultaten sorteeranalyses in 2004, gemeente Eemsmond Percentage in het Gemeente AOO landelijk JMA landelijk JMA gemiddeld restafval Eemsmond a gemiddeld gemiddeld stedelijkheids klasse 5 Afvalfractie GFT 5,4 % 35 % 24 % 18 % Papier totaal 9,3 % 26 % 19 % 14 % Glas 2,3 % 4,3 % 4 % 3 % Textiel en schoeisel 5,0 % 3,1 % 3 % 4 % Totaal 22,0 % 68,4 % 50,0 % 39,0 % a op basis van twee sorteeranalyses in augustus 2004 en november AOO: Afval Overleg Orgaan. Betreft resultaten van sorteeranalyses uit diftar en niet-diftar gemeenten 18 Betreft resultaten van sorteeranalyses uit niet-diftar gemeenten

28 28 Naar aanleiding van Tabel 5 kan worden opgemerkt dat het aandeel gft- en papier in gemeente Eemsmond opvallend laag is ten opzichte van sorteeranalyse resultaten in andere stedelijkheidsklasse 5 gemeenten of het landelijk gemiddelde. Deze percentages liggen gemiddeld respectievelijk rond de 26 procent voor gft en 20 procent voor papier. Een overzicht van de samenstelling van restafval uitgedrukt in massapercentages geeft informatie over het scheidingspotentieel, maar zegt niets over het scheidingsgedrag van de inwoners. Immers het feit dat bij een aansluiting nog een bepaald percentage papier (ongescheiden) in het restafval aanwezig is, zegt niets over de hoeveelheid papier die de aansluiting wel gescheiden heeft aangeboden. Het scheidingspercentage van een bepaalde fractie biedt daarentegen wel inzicht in het scheidingsgedrag. Het scheidingspercentage geeft aan hoeveel van een bepaalde fractie gescheiden wordt ingezameld gerelateerd aan de totale omvang van de afvalstroom. Met andere woorden, het scheidingspercentage van bijvoorbeeld papier geeft aan hoeveel papier gescheiden wordt ingezameld ten opzichte van de totale hoeveelheid papier. Op landelijk niveau zijn voor alle afvalfracties doelstellingen geformuleerd voor de te behalen scheidingspercentages. Deze doelstellingen zijn opgenomen in het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP), welke een uitwerking is van de Wet milieubeheer (Wm). Het scheidingspercentage wordt berekend door het deel dat gescheiden wordt aangeleverd uit te drukken in procenten ten opzichte van het totaal dat vrijkomt van deze fractie. Dit impliceert dat 100 procent minus de gescheiden aangeleverde hoeveelheid zich nog in het restafval bevindt. In Tabel 6 zijn de scheidingspercentages weergegeven voor 2004 en de scheidingspercentages zoals opgenomen als doelstelling in het LAP.

29 29 Tabel 6 Scheidingspercentages van de gemeente Eemsmond Scheidingresultaten Afvalfractie Gemeente Eemsmond 2004 LAP-doelstellingen voor 2006 Gft-afval 89% > 55 % Oud papier en karton 68% > 75 % a Glas 65% > 90 % Textiel 14% > 50 % a Verondersteld wordt dat 85 tot 90% van al het papier en karton herbruikbaar is. De doelstelling is om 85% van dit herbruikbare deel in te zamelen. Dit komt overeen met circa 75% van de totale hoeveelheid papier en karton. Volgens de gegevens weergegeven in Tabel 6 heeft gemeente Eemsmond in 2004 de landelijke scheidingsdoelstelling voor gft-afval met 89 procent ruimschoots gehaald. Voor de overige fracties heeft gemeente Eemsmond de LAP doelstellingen niet gehaald: oud papier en karton ligt 7 procent beneden de scheidingsdoelstelling, terwijl glas en textiel respectievelijk 25 en 36 procent beneden de scheidingsdoelstelling liggen. Opgemerkt wordt dat de resultaten van de sorteeranalyses van gft-afval en papier, waarop de berekening van het scheidingspercentage is gebaseerd, opvallend laag zijn, zie Tabel 5. Door de rekensystematiek resulteren lage percentages in het restafval in (te) hoge scheidingspercentages. 2.7 Financiële gegevens In Tabel 7 zijn de kosten per aansluiting weergegeven voor de huidige inzameling en verwerking van de verschillende afvalfracties. De inzamelkosten voor gft- en restafval liggen in gemeente Eemsmond op 38,50 per aansluiting per afvalfractie. Gemeente Eemsmond heeft in 2003 voor de inzameling en verwerking van afvalstoffen betaald, dit is inclusief alle kosten voor materieel, personeel, inhuur derden et cetera. 19 Dat is meer dan 300 per aansluiting. 19 Afschrijving inzamelauto s, brandstofkosten, verzekeringen, veiligheidskleding, onderhoud inzamelauto, kosten containers, salariskosten, inhuur derden, toerekening algemene kosten, huisvestingkosten en stortkosten huisvuil

30 30 Tabel 7 Inzamel- en verwerkingskosten per aansluiting in 2004, exclusief BTW aansluitingen Kosten in gemeente Eemsmond 2004 Afvalfractie Inzamelkosten Verwerkingskosten Totaal Restafval a 38, ,50 Gft-afval a 38, ,50 Grof huishoudelijk afval a 3,95 7,63 11,58 Oud papier en karton 0,21 0,00 0,21 Glas 3,04-0,41 2,63 Klein chemisch afval 5,36 3,81 9,17 Luiers 0,32 0,00 0,32 Wit- en bruingoed 0,00 0,00 0,00 Overig groen 0,00 9,46 9,46 Totaal 89,89 218,49 308,37 a De gemeente Eemsmond heeft voor de inzamelkosten voor gft-, rest en grof huishoudelijk afval één bedrag opgegeven. Dit bedrag is verdeeld naar rato van het afvalaanbod tussen gft-/restafval en grof huishoudelijk afval. Het bedrag voor de inzameling van gft- en restafval is gelijkmatig verdeeld over beide fracties. Op dit moment kent de gemeente Eemsmond geen afvalstoffenheffing. De afvalinzameling en afvalverwerking worden betaald uit de opbrengsten van de gemeentelijke heffingen, zie voor achtergrondinformatie Bijlage 3. Tabel 8 geeft de gemiddelde kosten voor inzameling en verwerking van afval weer in de regio, provincie, stedelijkheidsklasse 5 en Nederland, evenals het verschil ten opzichte van de kosten in gemeente Eemsmond. Hieruit blijkt dat de kosten per aansluiting in gemeente Eemsmond gemiddeld 72 hoger liggen. 20 Bron: Rekenmodel 2003

31 31 Tabel 8 Verschil van de afvalbeheerkosten in gemeente Eemsmond ten opzichte van de regio, provincie, stedelijkheidsklasse 5 en het landelijk gemiddelde Gemiddelde kosten Verschil c op basis van 100 % kostendekkendheid Kosten gemeente Eemsmond Regio Noord-Groningen a Provincie Groningen b Landelijk Gemiddeld a b c Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen, JMA, 2004 Bron: Afvalstoffenheffingen 2004, AOO afgerond op hele getallen Welke oorzaken ten grondslag liggen aan de hier weergegeven verschillen is niet één op één te zeggen, omdat de afvalstoffenheffing een directe relatie heeft met het totaal van de inzamelstructuur, dus inclusief voorzieningen voor papier, glas en bijvoorbeeld de milieustraat. Daar waar inwoners bijvoorbeeld een kostendekkend tarief betalen aan de poort van de milieustraat zal de afvalstoffenheffing lager zijn dan daar waar inwoners alles gratis kunnen wegbrengen. Wel is het zo dat een deel van het gesignaleerde verschil in kosten voortkomt uit het feit dat in gemeente Eemsmond wekelijks het gft- en restafval wordt ingezameld waar dat in 70 procent van de gemeenten alternerend plaatsvindt. In Tabel 9 is te zien dat de inzamelkosten van gft- en restafval gemiddeld 46,32 bedragen, waar dat in gemeente Eemsmond 77,- per aansluiting bedraagt.

32 32 Tabel 9 Overzicht inzamelkosten per aansluitingen voor gemeente Eemsmond en de drie regio-gemeenten zoals vermeld op de afrekening 2004, exclusief BTW Inzamelkosten gft- en restafval Gemeente Eemsmond 77,- De Marne 53,52 Loppersum 46,86 Winsum 38,58 Gemiddelde regio-gemeenten 46,32 a De gemeenten hebben voor de inzamelkosten voor gft- en restafval één bedrag opgegeven, dit bedrag is gedeeld over beide fracties. De kosten voor het inzamelen van gft- en restafval in gemeente Eemsmond liggen circa 40 procent hoger liggen. Wel dient opgemerkt te worden dat gemeente Eemsmond als enige gemeente het gft- en restafval wekelijks aan huis inzamelt waar de andere gemeenten in de regio alternerend inzamelen, dat wil zeggen de ene week de ene fractie en de ander week de andere. Verder wordt opgemerkt dat 2 van de 3 regio-gemeenten hun afvalinzameling hebben uitbesteed. Alleen gemeente De Marne voert, net als gemeente Eemsmond, de afvalinzameling zelf uit. Wanneer de kosten voor gft- en restafval inzameling tussen deze twee gemeenten vergeleken wordt, dan liggen de kosten in gemeente Eemsmond 30 procent hoger.

33 33 3 Doelstelling en randvoorwaarden 3.1 Landelijk beleid Op grond van de Wet milieubeheer (Wm) geldt een gemeentelijke zorgplicht voor de inzameling van huishoudelijk afval en groente-, fruit- en tuinafval bij elk perceel (Artikel 10.21). Door een directe verwijzing in de Wm naar de Ladder van Lansink wordt richting gegeven aan afvalscheiding, hergebruik en preventie. 21 Het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) vormt de basis voor het afvalbeleid. In het LAP staat het beleid voor het beheer van alle afvalstoffen waarop de Wm van toepassing is. Belangrijke speerpunten zijn de toename van het aandeel afval met een nuttige toepassing en het zoveel mogelijk vermijden van het storten en verbranden van afval. Dit past geheel in de prioriteitsvolgorde van de Ladder van Lansink. Om hergebruik van huishoudelijk afval te stimuleren zijn in het LAP concrete scheidingsdoelstellingen geformuleerd voor afval met een nuttige toepassing, gft-afval, glas, papier, textiel en kca. De doelstellingen zijn eerder weergegeven in Tabel 6. De wettelijke zorgplicht met betrekking tot de inzameling van gft-afval is sinds september 2004 verruimd. De Wm (art ) biedt gemeenten de mogelijkheid een deel van het grondgebied uit te zonderen van gescheiden inzameling van gft-afval of de regelmaat van de inzameling anders te regelen. Het afwijken van de zorgplicht moet worden geregeld in de gemeentelijke afvalstoffenverordening en is alleen toegestaan in het belang van een doelmatig beheer van huishoudelijke afvalstoffen In de Ladder van Lansink wordt een prioriteitsvolgorde gegeven aan verwerkingsmethoden van afvalstoffen. Hoe hoger een verwerkingsvorm op de ladder voorkomt hoe milieuvriendelijker en wenselijker deze is. Onder aan de ladder staat het dumpen van afval en verbranding in de open lucht, gevolgd door het storten van afval, het verbranden van afval, recycling van afval en uiteindelijk bovenaan preventie van afval 22 Dit is in ontwikkeling

34 34 Voor het afschaffen van de gft-afvalinzameling in een deel van het grondgebied gelden de volgende voorwaarden: Het gescheiden ingezamelde gft-afval is structureel verontreinigd; Gescheiden opslaan, aanbieden en inzamelen van gft-afval vanwege milieuhygiënische redenen is niet wenselijk (zoals ongeschikte ruimte in en om de woning); Gescheiden inzameling van gft-afval leidt tot een onevenredig hoog kostenniveau van de inzameling en verwerking van gft-afval. Dit is het geval als deze kosten aanmerkelijk hoger liggen dan bij integrale inzameling van huishoudelijk afval en verbranding daarvan. Benadrukt wordt dat de inzamelplicht voor het aan huis ophalen van gft-afval ook in de toekomst blijft bestaan, en alleen in een deel van het grondgebied onder de genoemde voorwaarden afgeschaft kan worden. 3.2 Provinciaal beleid In de milieuverordening van de provincie Groningen is in navolging van de Wm opgenomen dat gemeenten dienen te beschikken over een inzamelstructuur voor het gescheiden inzamelen van de volgende fracties van huishoudelijk afval: a. glas, op kleur, namelijk wit, groen en bruin; b. papier/karton; c. metaal; d. textiel; e. grof tuinafval; f. grof huishoudelijk afval, anders dan genoemd onder e; g. klein chemisch/gevaarlijk afval; h. wit- en bruingoed waarop het Besluit verwijdering wit- en bruingoed van toepassing is. Het inzamelen van meer dan bovengenoemde fracties is natuurlijk toegestaan. 3.3 Gemeentelijk beleid De organisatie van de afvalverwijdering en de zorgplicht voor de inzameling van huishoudelijk afval worden, zoals eerder benoemd, binnen de Wet milieubeheer (Wm) toegewezen aan de gemeentelijke overheid. Dat wil zeggen dat de gemeente verplicht is

35 35 gft- en restafval wekelijks of alternerend in te laten zamelen bij of in de nabijheid van ieder perceel. Voor het vaststellen van het toekomstige afvalbeleid heeft de gemeenteraad van Eemsmond randvoorwaarden gesteld waarbinnen onderhavig onderzoek, en de verdere uitwerking van de toekomstige inzameling, dient plaats te vinden. Deze randvoorwaarden zijn: 1. Geen onderzoek naar privatisering inzameling huisvuil; 2. Continueren inzameling bedrijfsafval op de huisvuilroute; 3. Hoog serviceniveau van de huisvuilinzameling; 4. Inzicht geven in het kostenplaatje van alternerende en wekelijkse afval inzameling; 5. Inzicht geven in mogelijkheden en kostenplaatje van automatische belading, ondergrondse containers en eventueel andere nieuwe technologieën en vergelijken met handmatig inzamelen; 6. Inzicht geven in het kostenplaatje van diftar op basis van het aantal ledigingen; 7. Aandacht besteden aan scheiding aan de bron; 8. Onderzoek onder burgers, wat vinden zij en wat zijn zij bereid te betalen voor een hoog serviceniveau? 3.4 Strategische overwegingen Samengevat hebben de strategische overwegingen betrekking op: het voldoen aan de P90-norm; behoud van een hoog serviceniveau; streven naar afvalpreventie; streven naar alle scheidingsdoelstellingen uit het LAP. Deze overwegingen dienen binnen de randvoorwaarde van een betaalbare heffing, nu en in de toekomst, te worden gerealiseerd. 23 De overwegingen voor ieder onderwerp worden hieronder belicht. Voldoen aan de P90-norm Voor huisvuilbeladers bestaat sinds 1998 een specifieke norm waarin per leeftijdscategorie is vastgelegd hoeveel tonnage (T) en aantal minicontainers (C) een 23 Al dan niet geïnd via de gemeentelijke heffingen

36 36 belader per dag 24 maximaal handmatig mag inzamelen, de zogenaamde P90-norm. 25 Deze norm verschilt per inzamelmiddel, dat wil zeggen minicontainer of vuilniszak. In Tabel 10 is de P90-norm voor inzameling met minicontainers weergegeven. Tabel 10 De P90-norm voor huisvuil belading met minicontainers P90-norm Ton (T) Colli (C) a 18 tot 30 jaar 11, jaar 8,3 377 ouder dan 39 jaar 5,2 236 a colli refereert aan ofwel het aantal minicontainers of het aantal vuilniszakken dat beladen mag worden De P90-norm geldt, zoals gezegd, voor het handmatig beladen van huisvuil. Dit betekent dat wanneer de inzameling automatisch gebeurt, de P90-norm niet meer van toepassing is en geen knelpunt kan vormen. Behoud van hoog serviceniveau Onder serviceniveau wordt hier verstaan: - De frequentie van de inzameling; - Het volume van de container. Het volume en de frequentie bepalen tezamen de hoeveelheid afval waarvan een huishouden zich kan ontdoen; - De relatie tussen haal- en brengvoorzieningen. De keuze voor een bepaald serviceniveau heeft invloed op de afvalbeheerskosten die in rekening worden gebracht bij de inwoners van gemeente Eemsmond. De wijze waarop de kosten worden verdeeld over de inwoners, is afhankelijk van de tariefconstructie. Gekozen kan worden voor een collectieve verrekensystematiek waarbij alle kosten gelijkelijk over alle huishoudens worden verdeeld. Een andere mogelijkheid is het principe de gebruiker betaalt. Oftewel, wie gebruik maakt van de serviceverlening, betaalt daarvoor en wie geen gebruik maakt van de serviceverlening, betaalt niet. 24 Uitgaande van 8 uur 25 De P90-norm wil zeggen dat bij een gemiddelde populatie 90 procent van de huisvuilbeladers de werkzaamheden zonder een verhoogd risico op schadelijke gevolgen kan uitvoeren. De Arbeidsinspectie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) ziet toe dat de gemeenten en bedrijven zich hier aan houden