NT2. Eerst werken aan het taalniveau, daarna aan ondernemersvaardigheden. Nieuw domein inburgeringsexamen: ondernemerschap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NT2. Eerst werken aan het taalniveau, daarna aan ondernemersvaardigheden. Nieuw domein inburgeringsexamen: ondernemerschap"

Transcriptie

1 NT2 voorjaar najaar 2008 Nieuw domein inburgeringsexamen: ondernemerschap Reportage: Drie Turkse cursisten verzamelen bewijzen voor CP s NT2 Flex: Begeleiding bij implementatie geeft structuur Oproep: Neem deel aan ons panel! Cursus Taal & Ondernemerschap: Eerst werken aan het taalniveau, daarna aan ondernemersvaardigheden Een extra domein van het inburgeringexamen wordt Ondernemerschap. Vooruitlopend daarop voert de gemeente Haarlem sinds januari een project uit in samenwerking met het Regionaal Bureau Onderwijs (RBO) genaamd Inburgering en Ondernemerschap. Hierbij wordt gebruik gemaakt van NT2 Flex. 6 8 informatie over (nieuwe) uitgaven en ontwikkelingen binnen het NT2-onderwijs Het RBO heeft al jarenlang ervaring met het geven van trainingen voor anderstaligen die zich willen oriënteren op ondernemerschap. In 1997 begonnen we met het bieden van geïntegreerde trajecten, zoals Taal & Techniek en Taal & Zorg, vertelt Vincent Keesmaat, coördinator en docent van RBO. Taal & Ondernemerschap is een mooie aanvulling, aangezien veel inburgeraars een eigen bedrijfje willen beginnen of in hun land van herkomst al een bedrijf hadden. Vaak weten ze niet hoe de regels in Nederland zijn en beheersen ze de Nederlandse taal niet voldoende. De gemeente Haarlem ging akkoord met het voorstel van het RBO en sinds een paar jaar biedt het RBO deze cursus aan. Inburgering en Ondernemerschap Met de invoering van de Wet Inburgering op 1 januari 2007 is de nadruk komen te liggen op het inburgeringsexamen. Hier sprong het RBO op in met de nieuwe cursus Taal & Ondernemerschap, waarbij ook inburgering aan bod komt. Voor deze cursus gingen we op zoek naar lesmateriaal. We kwamen uit bij NT2 Flex. Ik vind het web-based programma geweldig. Ik zocht al jarenlang naar zo n soort programma en manier van werken. Dat ThiemeMeulenhoff dit nu aanbiedt, vind ik heel goed. Het is fijn dat mensen via internet kunnen inburgeren. Mijn verwachtingen zijn dan ook hooggespannen. lees verder op pagina 2

2 Eerst werken aan het taalniveau, daarna aan ondernemersvaardigheden We beginnen met het domein Werk en werken dan langzamerhand naar het onderdeel Ondernemerschap toe, verduidelijkt Vincent. Landelijk invoeren Het liefst zien Vincent en Hanjo de Jong, directeur van het RBO, dat hun cursus landelijk wordt ingevoerd en bijdraagt aan het inburgeringsexamen. We leren cursisten onder andere een verzekering af te sluiten en ze werken aan ondernemersvaardigheden en schrijven een ondernemingsplan. We hebben zelf al Cruciale Praktijksituaties (CP s) opgesteld. Dat is niet zoveel werk. Zo zullen cursisten naar de Kamer van Koophandel gaan en laten we ze een belastingformulier invullen, legt Hanjo uit. Het is nu zaak om een beschrijving te maken voor het domein Ondernemerschap. Het moet duidelijk worden welke stof cursisten uiteindelijk moeten beheersen en welke opdrachten ze moeten uitvoeren. Pas daarna kan er passend lesmateriaal worden ontwikkeld. Vincent: We kijken of onze manier van werken aanslaat bij de cursisten. Het is de bedoeling dat we vijftig mensen in twee jaar tijd opleiden. Tot nu toe hebben tien inburgeraars zich aangemeld. Als de cursus Inburgering en Ondernemerschap aanslaat, willen we subsidie aanvragen voor landelijke ontwikkeling. De goede wil is in ieder geval aanwezig, vertelt Vincent. Ondernemingsplan Het RBO werkt de cursisten eerst in met NT2 Flex en na twee tot drie maanden beginnen ze met het nieuwe domein Ondernemerschap. Hanjo: Veel allochtonen hebben plannen. Het zijn vaak handige en creatieve mensen. Alleen hebben ze een taalbarrière. Daarom gaan we eerst aan de slag met het verbeteren van hun taalniveau. De cursisten krijgen zeven keer een halve dag les over zelfstandig ondernemerschap. Daarna schrijven ze individueel een ondernemingsplan van zes hoofdstukken met begeleiding van ons. Hanjo de Jong en Vincent Keesmaat Op 15 januari tekende minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie een convenant rondom Inburgering en Ondernemerschap in Haarlem. De minister deed dit samen met wethouder Van der Molen en de heer Vegter, voorzitter van het MKB-Haarlem. Met de ondertekening werd het startschot gegeven voor een project waarin inburgeraars worden gestimuleerd om als zelfstandig ondernemer aan de slag te gaan. Het convenant levert een bijdrage aan de doelstellingen van het Deltaplan Inburgering. Het kabinet heeft dit plan opgesteld om de kwaliteit van de inburgering te verbeteren en om meer mensen te laten inburgeren. Voor de uitvoering van het Deltaplan Inburgering is 460 miljoen euro beschikbaar. Een deel hiervan is bestemd voor het stimuleren van ondernemerschap onder inburgeraars. Haarlem is de eerste gemeente die met dit innovatietraject start. 2 NT2

3 Verzamelen van bewijzen voor CP s leerzaam en interessant Voor het inburgeringsexamen moeten cursisten werken aan Cruciale Praktijksituaties (CP s) en bewijzen verzamelen in een portfolio. Voor het portfolio Werk geldt dit voor de domeinen Burgerschap, Werk algemeen en Werk specifiek. Bij ROC Landstede Harderwijk is Kafiya Rabhi net begonnen met het verzamelen van bewijzen op het gebied van Werk, Elmar Tagijev is bijna klaar met zijn portfolio en Taner Altunay heeft zijn portfolio al ingeleverd en werkt in een Turkse snackbar. Een ochtend op pad met deze cursisten. Elmar Tagijev Elmar Tagijev volgt sinds januari een inburgeringscursus op ROC Landstede in Harderwijk en heeft het domein Burgerschap afgerond. Hij moest hiervoor twaalf bewijzen verzamelen. Elmar bladert in zijn portfolio. Je krijgt een lijstje en kunt zelf kiezen welke bewijzen je wilt halen. Voor de gemeente kun je bij documenten en andere zaken aanvragen bijvoorbeeld kiezen uit: ik vraag een document aan bij de gemeente of ik vraag de gemeente of ik Nederlander kan worden, verduidelijkt Elmar. Hij koos ervoor om een reisdocument aan te vragen. Verder heb ik voor dit domein aangifte gedaan bij de politie van een gestolen fiets. Om het bewijs te halen, voerde ik een gesprek met een agent waarna ik een bewijsformulier moest invullen en de handtekening vroeg van de gesprekspartner. Dat is voor alle bewijzen verplicht, vertelt Elmar. lees verder op pagina 4 NT2 3

4 Verzamelen van bewijzen voor CP s leerzaam en interessant Kafiya Rabhi CP s halen Elmar woont al acht en een half jaar in Nederland en heeft geen taalcursus gehad. Hij praat veel met Nederlandse vrienden waardoor hij zich de Nederlandse taal eigen maakte. Doordat Elmar de taal onder de knie heeft, gaat het verzamelen van de bewijzen voor de CP s hem goed af. Ik ben niet zenuwachtig voor gesprekken. Bovendien heb ik in de periode dat ik in Nederland woon al veel meegemaakt. Ik heb bijvoorbeeld al een keer aangifte moeten doen van een gestolen fiets, dus het is voor mij niet moeilijk om de CP s te halen, vertelt Elmar. Hij denkt dat vooral beginners veel aan de CP s hebben. Voor hen zijn deze opdrachten interessant en leerzaam. Ze kunnen op deze manier de Nederlandse taal en regels leren. Maar ik heb ook wel wat geleerd. Ik heb bijvoorbeeld beter leren schrijven. Bovendien vind ik dat als je wilt horen bij de Nederlandse samenleving je deze domeinen moet doen. Eigen klusbedrijf Elmar is net begonnen aan het domein Werk. Hij wil na het halen van het inburgeringsexamen een eigen klusbedrijf opzetten en is nu al wel aan het klussen voor de CP s. Zijn lerares, Margreet van Wijk, helpt hem hierbij. Ze legt in de les uit hoe de domeinen in elkaar zitten. Als iets niet lukt dan kun je bij Margreet aankloppen. Dat is erg fijn. Ik had bijvoorbeeld vragen over het domein Werk en zij hielp me. Ik wilde weten uit welke bewijzen ik precies kon kiezen. We stelden samen een overzicht met mogelijke bewijzen op. Zo kan ik bij de CP Ik schrijf op wat ik gedaan heb tijdens het werk als bewijs een lijst maken van gebruikte materialen. Stage bibliotheek Kafiya Rabhi is anderhalf jaar in Nederland. Ze is net gestart met haar inburgeringscursus en is in plaats van met het domein Burgerschap eerst bezig met het domein Werk. 4 NT2

5 Dit in verband met de vakantieperiode waarin je niet aan het domein Burgerschap kunt werken. Aangezien Kafiya geen werk heeft waar ze bewijzen kan verzamelen, loopt ze stage bij de bibliotheek van Harderwijk. Een aantal middagen helpt Kafiya mee boeken terug te zetten, bestickert ze boeken, helpt ze klanten en ondersteunt ze activiteiten. Taner Altunay Bewijs Met haar portfolio onder haar arm gaat ze met de bus naar de bibliotheek. Bij binnenkomst hangt Kafiya snel haar jas op. Ze krijgt namelijk een handtekening voor haar bewijs Ik krijg werkinstructies. Kafiya neemt plaats aan een tafel en kijkt met een brede glimlach toe hoe bibliothecaris Wilma de Jong haar handtekening zet. Kafiya is erg tevreden over haar stage. Het gaat goed. Er werken aardige mensen bij de bibliotheek. Het is leuk om te werken met André. Verder krijg ik goede begeleiding, zowel vanuit school als op mijn stageadres. De stage is erg leerzaam. Ik heb geen voorkeur voor werkzaamheden. Ik vind alles leuk. Het contact met klanten gaat me ook wel goed af. Al moeten ze wel langzaam praten, anders begrijp ik ze niet, lacht ze. Snel zet ze weer een paar boeken op hun plaats. Ik vind het spreken van de Nederlandse taal nog moeilijk. Dat is een groot probleem. Maar het luisteren gaat prima en ook het lezen en schrijven, verduidelijkt Kafiya. Ze weet goed wat ze wil met haar toekomst. Ik wil eerst Nederlands leren spreken. Daarna wil ik een opleiding gaan doen. Het liefst zou ik verpleegkundige willen zijn in een ziekenhuis. Dat was ik in Turkije namelijk ook. School en werk Taner Altunay werkt sinds april bij een Turkse snackbar waar veel scholieren komen. Met een plastic tas gevuld met een flesje water en eten loopt hij vanuit school richting de snackbar, tegenover het treinstation. Ik liep hier in september stage en vanaf april ben ik hier twee uur per dag gaan werken. Inmiddels werk ik sinds 1 juli al twintig uur per week, zegt Taner trots. Bij binnenkomst in de zaak groet hij zijn baas en gaat meteen achter de toonbank aan het werk. Met een machine snijdt hij döner. Hij heeft zichtbaar plezier in zijn werk. De combinatie van school en werk gaat goed. Op deze manier leer ik sneller. Alleen school is niks voor mij. Hij vindt net als Kafiya het spreken van de Nederlandse taal het moeilijkst. Droom Taner heeft zijn portfolio met CP s al ingeleverd. Ik heb veel geleerd. Ook was er veel contact tussen cursisten onderling. Ik heb gekozen voor het verzamelen van vijftien bewijzen en drie assessments in plaats van het verzamelen van dertig bewijzen. Dat vond ik prettiger. Ik hoop echt dat ik het inburgeringsexamen haal, maar het is nog even afwachten, vertelt Taner. Het is zijn droom om een eigen Turkse snackbar te beginnen. In Turkije was ik tien jaar timmerman. Ik moest stoppen vanwege een hernia. Het werk bij de snackbar bevalt me prima. Het is afwisselend en niet te zwaar voor mijn rug. NT2 5

6 Begeleiding bij implementatie NT2 Flex zorgt voor structuur Zelf de theorie en praktijkopdrachten uit IJsbreker of Spraakmakers selecteren? En naar eigen inzicht de leerroute vormgeven die past bij de cursist? NT2 Flex biedt maatwerk. Voor optimaal gebruiksgemak is het echter belangrijk om vooraf goed in beeld te hebben hoe u NT2 Flex wilt inzetten. Vanuit ThiemeMeulenhoff ondersteunt Marion Staakman taalaanbieders bij de implementatie van het web-based programma. Goede organisatorische en technische voorbereidingen zijn belangrijk bij de invoering van NT2 Flex. Dat bleek uit de resultaten van onlangs gehouden pilots. Om mogelijke opstartproblemen in de kiem te smoren, biedt ThiemeMeulenhoff taalaanbieders een helpende hand bij de implementatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een handleiding in de vorm van een overzichtelijk stappenplan. We starten met een kennismakingsgesprek, zegt Marion Staakman. Tijdens dit gesprek leg ik de coördinatoren van de school uit welke technische en organisatorische randvoorwaarden er nodig zijn om NT2 Flex optimaal te gebruiken. We bekijken bijvoorbeeld of de computers aan de systeemeisen voldoen en bespreken of is voldaan aan de administratieve randvoorwaarden. Het is prettig voor de scholen om een helder overzicht te hebben van wat al goed is en wat er nog moet gebeuren. Technische randvoorwaarden vormen vaak de bottleneck bij de implementatie van digitale lesprogramma s. Door hier proactief mee om te gaan, kunnen scholen probleemloos van start gaan met NT2 Flex. Blauwdruk Tijdens het kennismakingsgesprek nemen we ook de planning door, vervolgt ze. Over het algemeen hebben Van links naar rechts Ber Fontaine, Fatima Aouden en Marion Staakman. grote ROC s een langere doorlooptijd nodig dan kleine taalaanbieders. Daarna maken we gezamenlijk een blauwdruk van de school. Hierin staat onder andere schematisch per taalaanbieder weergegeven welke docenten aan welke cursisten zijn gekoppeld en op welke locaties de lessen plaatsvinden. Pas als de structuur helder is, kan NT2 Flex voor de school worden ingericht. Tussenbalans opmaken Om ervoor te zorgen dat de invoering van het programma goed verloopt, maakt Marion halverwege het implementatietraject een tussenbalans op. Ik ben de brug tussen de taalaanbieders en ThiemeMeulenhoff. Tijdens het eerste gesprek merk ik dat scholen vaak overspoeld worden met informatie. Door middel van een tussenbalans gaat NT2 Flex meer leven voor de taalaanbieders. We delen de procesgegevens in, zoals de invoer van de cursistgegevens en het koppelen van de docenten aan de groepen. Ook denkt Marion met de scholen mee als er vragen zijn. Ik help hen te herinneren aan zaken waar ze op moeten letten, zodat ze zo snel mogelijk met NT2 Flex aan de slag kunnen. Trainingen Wanneer de organisatie klaar is voor de invoering van NT2 Flex krijgen alle docenten en coördinatoren een training van Zuyderwind, het zusterbedrijf van ThiemeMeulenhoff. Tijdens deze implementatietraining leren zij omgaan met NT2 Flex in de eigen onderwijspraktijk. Hoe maak je bijvoorbeeld arrangementen, een instaptoets of hoe selecteer je het juiste pakket voor de cursist? Marion: Na het implementatietraject vindt er een evaluatiegesprek plaats en kunnen de pakketten worden besteld. Ik vind het fijn dat wij met NT2 Flex maatwerk kunnen bieden aan iedereen die Nederlands wil leren. De school kan de cursist precies dat bieden waar hij of zij behoefte aan heeft. Bovendien krijgen taalaanbieders een pakket dat aan de eisen van deze tijd voldoet en waarmee docenten nog jaren vooruit kunnen. En dat is nu juist wat we bij ThiemeMeulenhoff graag willen bereiken. 6 NT2

7 Marion Staakman Implementatie NT2 Flex: Hoe gaat dat in de praktijk? ROC Eindhoven, Ine van Hoof, docent met coördinerende taken: De implementatie duurde ongeveer acht weken en verliep soepel. Normaal gesproken maken we zelf een stappenplan als we iets nieuws invoeren op school. Voor het implementeren van NT2 Flex kwam ThiemeMeulenhoff zelf met een heel duidelijk stappenplan. Echt geweldig. Bovendien is het fijn dat je een eigen implementatiebegeleider hebt. In dit geval was dat Marion Staakman. Ze was erg goed bereikbaar via telefoon en . We hoefden niet eerst een algemene lijn te bellen, maar konden meteen met haar contact opnemen. Het enige nadeel van de implementatie vind ik dat je als docent en coördinator pas met NT2 Flex kunt beginnen als je een training hebt gehad. Ik zou liever zien dat coördinatoren eerder kunnen starten met het web-based programma, zodat zij zich het programma al eerder eigen kunnen maken. Helpdesk Allochtonen, Fatima Aouden, docente NT2 en coördinator NT2 Flex: De samenwerking met implementatiebegeleider Marion Staakman is goed verlopen. Problemen in de beginfase van de implementatie werden meteen door haar opgepakt en opgelost. Ook was er regelmatig feedback en ze informeerde vaak naar onze voortgang. De implementatie is helaas niet helemaal vlekkeloos verlopen, maar dat heeft ook te maken met onze verhuizing van Zaandam naar Amsterdam. Hierdoor duurde het ongeveer twee maanden voordat internet en telefonie waren aangesloten. NT2 7

8 Denkt u met ons mee over de ontwikkeling van NT2-lesmateriaal? Oproep voor het onderzoekspanel van ThiemeMeulenhoff! Alleen als u tevreden bent over onze leermiddelen zijn wij dat ook. U kunt immers het beste beoordelen wat in de dagelijkse praktijk wel of niet werkt en op welke manieren wij onze educatieve producten kunnen laten aansluiten bij uw onderwijssituatie en uw cursisten. Daarom betrekken wij u graag in een vroeg stadium bij de ontwikkeling van onze NT2-leermiddelen. Wij nodigen u dan ook van harte uit deel te nemen aan ons onderzoekspanel. Ook als u niet met onze lesmaterialen werkt. U bepaalt zelf hoeveel tijd u ervoor vrijmaakt Wij hopen dat u met ons mee wilt denken, uw input als ervaringsdeskundige is voor ons nu eenmaal zeer waardevol. Omdat wij ons realiseren dat uw tijd toch al redelijk schaars is, kunt u dat op meerdere manieren doen. U kunt kiezen voor het beantwoorden van vragenlijsten of voor deelname aan ons vaste panel. Allebei is natuurlijk ook mogelijk. Beantwoorden van vragenlijsten: maximaal acht keer per jaar telefonisch of via de mail. Vast panel: komt maximaal twee keer per jaar bijeen op het kantoor van ThiemeMeulenhoff in Utrecht. Per bijeenkomst ontvangt u een vergoeding van de reiskosten en een cadeaubon ter waarde van 30 euro. Deelname aan beide panels is voor een periode van een jaar. Zo meldt u zich aan Wilt u volgend jaar tijd voor ons vrijmaken? Dan kunt u zich tot eind januari 2009 aanmelden. U kunt hiervoor gebruikmaken van de antwoordkaart in dit magazine of u vult het digitale formulier in op Wilt u eerst meer weten over ThiemeMeulenhoff en onze leermiddelen? Kijk dan op onze website Heeft u naar aanleiding van deze oproep nog vragen? Neem dan contact op met Ghilaine ten Brink, T , E service@thiememeulenhoff.nl. Wij horen graag van u! Colofon TM In het onderwijs is een uitgave van ThiemeMeulenhoff en wordt twee keer per jaar verstuurd aan alle docenten in het NT2-onderwijs. Met dank aan Vormgeving ThiemeMeulenhoff Postbus AA Zutphen T (0575) F (0575) E service@thiememeulenhoff.nl I Redactie Taalent Tekstschrijvers (hoofd- en eindredactie) Taner Altunay, Fatima Aouden, Ine van Hoof, Hanjo de Jong, Vincent Keesmaat, Kafiya Rabhi, Elmar Tagijef Drukwerk ARS Grafische Producties & Communicatie Crossings Communications Fotografie Martin Hogeboom, Hadewych Veys Redactieadres service@thiememeulenhoff.nl

Uitgebreide implementatieondersteuning

Uitgebreide implementatieondersteuning Uitgebreide implementatieondersteuning Overstappen op een nieuw leermiddel of een digitaal concept brengt altijd enige onzekerheid met zich mee. Om deze onzekerheid te minimaliseren begeleidt ThiemeMeulenhoff

Nadere informatie

examen doen voor inburgering of naturalisatie

examen doen voor inburgering of naturalisatie InburgerEN EXAMEN DOEN examen doen voor inburgering of naturalisatie Wilt u zich aanmelden voor het inburgeringsexamen? In deze folder leest u welke examens er zijn. Ook leest u hoe u de examens kunt doen.

Nadere informatie

MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING

MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING 2016 OPLEIDING TOT ERVARINGSDESKUNDIGE MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING UIT EIGEN ERVARING Inge Mol Ik wil mijn stem laten horen. In het werkveld wordt er steeds meer gebruik gemaakt van kennis

Nadere informatie

Het inburgeringsexamen

Het inburgeringsexamen Het inburgeringsexamen Als gevolg van de Nieuwe Wet Inburgering zijn zowel de oud- als de nieuwkomers niet alleen verplicht een inburgeringsprogramma te volgen, ze moeten op het inburgeringsexamen ook

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Project Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches.

Project Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches. Locatie Moerdijk VluchtelingenWerk Brabant-West Postbus 173 4250 DD Werkendam Telefoon (0183) 50 90 16 Fax (0183) 50 90 17 afdeling@vluchtelingenwerk.org Project Taalcoaches 1 januari 2009 31 december

Nadere informatie

2012-2013. ervaringsdeskundige. Mensen met een licht verstandelijk beperking. Opleiding tot

2012-2013. ervaringsdeskundige. Mensen met een licht verstandelijk beperking. Opleiding tot 2012-2013 Opleiding tot ervaringsdeskundige Mensen met een licht verstandelijk beperking Uit eigen ervaring... Ik wil mijn stem laten horen, in een groot aantal werkvelden wordt er steeds meer gebruik

Nadere informatie

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016 : specialisten in maatwerk Sectorgids Educatie 2015-2016 Sector Educatie - 2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 1 BasisEducatie in de 2 Nederlands als tweede Taal (NT2) en inburgering in de 3 4 6 3 MBO opleidingen

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten

Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten Inhoud: Inleiding... 3 Kerntaken van een praktijkbegeleider... 3 Voorbereidend gesprek met de cursist... 4 Feedback geven... 4 Begeleiden

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die

Nadere informatie

Het verhaal van de Actielessen

Het verhaal van de Actielessen http://www.edusom.nl Het verhaal van de Actielessen In de Actielessen ontmoeten acht mensen elkaar. Ze kennen elkaar van een taalcursus. 1. Overal kun je de taal leren In de eerste Actieles ontmoeten Mounir

Nadere informatie

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN II. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN II. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen SPREKEN Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten EXAMEN II 2003/2004 Opgavenboekje Examennummer kandidaat: Aanwijzingen U gaat een spreektoets maken. De toets bestaat uit drie delen. Elk deel begint met

Nadere informatie

Model Portfolio Maatschappelijke Participatie

Model Portfolio Maatschappelijke Participatie Model Portfolio Maatschappelijke Participatie Handleiding bij het maken van een portfolio U gaat een portfolio maken. In deze handleiding kunt u antwoord vinden op de volgende vragen: Inhoud Een portfolio

Nadere informatie

Bijlage 18 Model portfolio Ondernemerschap deel 1 algemeen, bij artikel Y, zzz lid, van de Regeling inburgering. Model Portfolio Ondernemerschap

Bijlage 18 Model portfolio Ondernemerschap deel 1 algemeen, bij artikel Y, zzz lid, van de Regeling inburgering. Model Portfolio Ondernemerschap Bijlage 18 Model portfolio Ondernemerschap deel 1 algemeen, bij artikel Y, zzz lid, van de Regeling inburgering Model Portfolio Ondernemerschap Handleiding bij het maken van een portfolio U gaat een portfolio

Nadere informatie

Handleiding maatschappelijke stage

Handleiding maatschappelijke stage Handleiding maatschappelijke stage Christiaan Huygens College Broodberglaan Voorwoord Het 3e jaar ga je een maatschappelijke stage lopen. Dat is een andere stage dan de arbeidsoriëntatie stage, waar je

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Oefenzinnen module 1. Oefenzinnen module 2. Luister goed en schrijf de zin op.

Oefenzinnen module 1. Oefenzinnen module 2. Luister goed en schrijf de zin op. Oefenzinnen module 1 1. Ik schrijf me in bij de gemeente. 2. Wat is uw nieuwe adres? 3. Naar welke woonplaats verhuis jij? 4. Ik heb de Nederlandse nationaliteit. 5. Ben jij getrouwd of gescheiden? 6.

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 30. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Informatie vragen bij een instelling. Veel succes! Deze

Nadere informatie

Webdesign voor ondernemers

Webdesign voor ondernemers e-boek Webdesign voor ondernemers Veelgestelde vragen over het laten maken van een website Bart van den Bosch Inhoud 1. Zelf doen of uitbesteden? 4 2. Webdesigners 7 3. Wat is Wordpress 10 4. Maken van

Nadere informatie

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Uw verzekering snel en digitaal

Nadere informatie

INBURGEREN EXAMEN DOEN EXAMEN DOEN VOOR INBURGERING OF NATURALISATIE

INBURGEREN EXAMEN DOEN EXAMEN DOEN VOOR INBURGERING OF NATURALISATIE INBURGEREN EXAMEN DOEN EXAMEN DOEN VOOR INBURGERING OF NATURALISATIE Wilt u zich aanmelden voor het inburgeringsexamen? In deze folder leest u welke examens er zijn. Ook leest u hoe u de examens kunt doen.

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Persoonlijk Inburgeringsplan (concept)

Persoonlijk Inburgeringsplan (concept) Trajectplan PIB in een werkgeversbenadering Bron: gemeente Tilburg PERSOONSGEGEVENS Persoonlijk Inburgeringsplan (concept) Geboortedatum Adres E-mail GEGEVENS RE-INTEGRATIEBEDRIJF Bezoekadres Postadres

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE

STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE Naam: Klas: Bedrijf: Stageperiode: Maak een inhoudsopgave zoals hieronder is afgebeeld. Indien nodig je eigen onderdelen tussen voegen en uiteindelijk de inhoudsopgave

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

CP9. In gesprek over de toekomst

CP9. In gesprek over de toekomst CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider

Nadere informatie

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders Handleiding voor praktijkbegeleiders Versie: februari 2011 Inhoud: Inleiding... 3 Kerntaken van een praktijkbegeleider... 3 Voorbereidend gesprek met de cursist... 4 Feedback geven... 4 Begeleiden van

Nadere informatie

ROCArnhem{1} - Vrijwillig Inzet Arnhem {via2 }-> Meta van WoudenBerg DOSSIER HOUDER ROCArnhem.nl 08-10-2007 16-8-2010 EMAIL ONTVANGEN OP 08-10-2013

ROCArnhem{1} - Vrijwillig Inzet Arnhem {via2 }-> Meta van WoudenBerg DOSSIER HOUDER ROCArnhem.nl 08-10-2007 16-8-2010 EMAIL ONTVANGEN OP 08-10-2013 ROCArnhem{1} - Vrijwillig Inzet Arnhem {via2 }-> Meta van WoudenBerg DOSSIER HOUDER ROCArnhem.nl 08-10-2007 16-8-2010 EMAIL ONTVANGEN OP 08-10-2013 Hoi Hidde, Ik heb contact gehad met Agnes Schuurkamp

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Hulp op weg naar inkomen Soms gebeuren er dingen in het leven die u liever anders had gezien. U wordt werkloos of mag minder uren werken, uw relatie strandt.

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Doel van de Wet inburgering is ervoor te zorgen dat vreemdelingen die zich in Nederland vestigen:

Doel van de Wet inburgering is ervoor te zorgen dat vreemdelingen die zich in Nederland vestigen: Bijlage 1 Wat is inburgeren? Doel van de Wet inburgering is ervoor te zorgen dat vreemdelingen die zich in Nederland vestigen: * Nederlands kunnen spreken, verstaan, lezen en schrijven * leren hoe de Nederlandse

Nadere informatie

Aanmelden vooreen cursus Ik meld me aan voor een (wijk)activiteit, bijvoorbeeld een cursus, feest of bijeenkomst.

Aanmelden vooreen cursus Ik meld me aan voor een (wijk)activiteit, bijvoorbeeld een cursus, feest of bijeenkomst. DOCENTENHANDLEIDING Les 13 Gezondheidsbevordering gezond afvallen Taal en inburgering Deze les behandelt onderdelen van taalverwerving en woordenschat rondom het thema gezondheid - afvallen. De les heeft

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Bestelformulier Inburgeren - voor KleurRijker 2012

Bestelformulier Inburgeren - voor KleurRijker 2012 Bestelformulier Inburgeren - voor KleurRijker 2012 Naam instelling Bezorgadres Postcode Plaats Factuuradres Postcode Plaats Contactpersoon E-mail Telefoonnummer Datum Uw referentie Gewenste aantal inlogcodes

Nadere informatie

Examen II: Spreken 2009 Opgavenboekje Voorbeeldexamen NT2 Staatsexamen Nederlands als tweede taal

Examen II: Spreken 2009 Opgavenboekje  Voorbeeldexamen NT2 Staatsexamen Nederlands als tweede taal Examen II: Spreken Tijdsduur ± 30 minuten Opgavenboekje 2009 Voorbeeldexamen Examennr. kandidaat: Aanwijzingen U gaat een spreektoets maken. De toets bestaat uit drie delen. Elk deel begint met een korte

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Model. Portfolio. Werk

Model. Portfolio. Werk Bijlage 8 Model portfolio Werk deel 2 specifiek, bij artikel 3.5, eerste lid, van de Regeling inburgering Model Portfolio Werk (behorend bij de portfolio route: alleen bewijzen verzamelen) Handleiding

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Voorgesteld wordt de in de algemene uitkering te ontvangen middelen voor taalcoaches te oormerken voor dit doel zodat dekking aanwezig is.

Voorgesteld wordt de in de algemene uitkering te ontvangen middelen voor taalcoaches te oormerken voor dit doel zodat dekking aanwezig is. College V200900272 Onderwerp: Projct taalcoaches Collegevoorstel Inleiding: Op 4 februari 2009 heeft de gemeente Heusden een subsidietoekenning tot een bedrag van 75.000,-- ontvangen voor het realiseren

Nadere informatie

Pop- formulier. Circa. 30 tot 40 minuten

Pop- formulier. Circa. 30 tot 40 minuten Pop- formulier Naam Geboortedatum Studentnummer Vorige/laatste opleiding Ben je uit- of thuiswonend Heb je een eigen werkruimte Wat is je reistijd (van deur tot deur) Persoonlijke gegevens Soumaya Slilem

Nadere informatie

Veel gestelde vragen

Veel gestelde vragen 1. Welke cursussen biedt Ad Appel Taaltrainingen? Er zijn cursussen Inburgering en Nederlands als Tweede Taal op alle niveaus van A1 tot C1. U kunt lessen volgen voor alle vaardigheden of voor één vaardigheid

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen

Nadere informatie

Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Letteren Afdeling Nederlands Tweede Taal De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam

Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Letteren Afdeling Nederlands Tweede Taal De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam is ontwikkeld door de Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Nederlands Tweede Taal, mede op initiatief van het Amsterdams Buurvrouwen Contact (ABC). De ontwikkeling was mogelijk dankzij een subsidie van

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

2. Overzicht van modules en prijzen

2. Overzicht van modules en prijzen 2. 1. Blokken en domeinen 2. Doorlooptijden en invulling 3. Prijzen 1. Blokken en domeinen De methode KleurRijker dekt het taalniveau vanaf A0 + (zeer beperkte kennis van de Nederlandse taal, gealfabetiseerd)

Nadere informatie

Projectmatig werken voor de secretaresse

Projectmatig werken voor de secretaresse Nationale Secretaresse Dag 2009 www.secretary.nl/officemanagement Schriftelijke cursus in vijf lessen met twee bijeenkomsten Startdatum 9 april 2009 Projectmatig werken voor de secretaresse Postzegel niet

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

inburgering geestelijke bedienaren inburgering geestelijke bedienaren informatiebrochure over de wet inburgering

inburgering geestelijke bedienaren inburgering geestelijke bedienaren informatiebrochure over de wet inburgering inburgering geestelijke bedienaren informatiebrochure over de wet inburgering Inhoud Waarom moet u inburgeren? Waarom moet u inburgeren 3 In Nederland wonen mensen uit veel verschillende landen. Wie moet

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Leerlingtevredenheidsonderzoek

Leerlingtevredenheidsonderzoek Locatierapportage Leerlingtevredenheidsonderzoek In opdracht van Contactpersoon Pieter Brueghelschool de heer W. Leerink Utrecht, mei 2013 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs. Marjan den

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

Maatschappelijke Stages Hoogezand-Sappemeer

Maatschappelijke Stages Hoogezand-Sappemeer Maatschappelijke Stages Hoogezand-Sappemeer Informatie voor leerlingen van dr. Aletta Jacobs College. Schooljaar 2012-2013 1 Welkom bij de Maatschappelijke Stage! Dit schooljaar ga jij mee doen aan de

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis.

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Thema Gezondheid Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Wat leert u in deze les? De weg vragen. Om herhaling en verduidelijking vragen. Je naam spellen. Vragen stellen en beantwoorden. Veel succes! 1 HET GESPREK

Nadere informatie

Handleiding Vrijwilligers Humanitas E-Maatjes systeem

Handleiding Vrijwilligers Humanitas E-Maatjes systeem Handleiding Vrijwilligers Humanitas E-Maatjes systeem Deze handleiding is bedoeld voor vrijwilligers van het project E-Maatjes om te kunnen chatten en e-mailen met de gekoppelde deelnemer in een veilige

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Inburgerings- examen: voorwaarde voor naturalisatie

Inburgerings- examen: voorwaarde voor naturalisatie Inburgeringsexamen: voorwaarde voor naturalisatie Inburgeringsexamen: voorwaarde voor naturalisatie Deze brochure legt uit hoe het nieuwe inburgeringsexamen werkt. Vanaf 1 januari 2007 moet u dit examen

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inburgeren Examen doen

Inburgeren Examen doen Inburgeren Examen doen Examen doen voor inburgering Gaat u het inburgeringsexamen doen? In deze folder leest u hoe u het inburgeringsexamen kunt doen. U leest welke examenonderdelen er zijn en waar u de

Nadere informatie

OPLEIDING TOT WKS-COACH

OPLEIDING TOT WKS-COACH AKS trainingen www.kleineschaars.com OPLEIDING TOT WKS-COACH Elk jaar starten we trainingen voor mensen die als WKS-coach in de eigen organisatie de taak krijgen om de implementatie van het model van Willem

Nadere informatie

ORIËNTATIE OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT

ORIËNTATIE OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT TOELICHTING ORIËNTATIE OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT TOELICHTING OP HET PORTFOLIO EN EXAMEN Het examen Oriëntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt gaat over werk vinden en werk houden in Nederland. Als

Nadere informatie

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015 Cursussen voor mensen Suc6 Cursusboek 2014/2015 Inleiding Leren is leuk. Als je iets leert, weet je meer of kun je meer! In dit boekje staan alle cursussen die je bij Suc6 kunt leren. Je kunt samen met

Nadere informatie

INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5

INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5 INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5 schooljaar 2015 2016 Geachte ouders, beste leerlingen, Dit is de laatste Van Hasseltschool nieuwsbrief van 2015. Het is ook de allerlaatste van mijn hand. Na ruim 40 jaar

Nadere informatie

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige

Nadere informatie

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

Blok 1. Lezingen en demonstraties

Blok 1. Lezingen en demonstraties Blok 1. Lezingen en demonstraties Locatie 12.00 12.45 uur Congreszaal Film: Beleidsmakers ervaren in Marokko het leren van (grote lezing) Arabisch als tweede taal Noureddine Erradi, ROC Midden-Brabant

Nadere informatie

2001/2002 SPREKEN EXAMEN. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen. Staatsexamen Nederlands

2001/2002 SPREKEN EXAMEN. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen. Staatsexamen Nederlands SPREKEN EXAMEN I 2001/2002 Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten Opgavenboekje Examennummer kandidaat: Aanwijzingen Staatsexamen Nederlands NT als tweede taal 2 U gaat een spreektoets maken. De toets

Nadere informatie

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek,

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek, Kom verder Welkom bij het vak Kennis van de Nederlandse Samenleving, KNS. Dit boek vertelt je over Nederland. Veel van wat je moet weten over het leven in Nederland, staat in dit boek. Je haalt straks

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Inkijkexemplaar. Dit deel gaat over de taalstage. Wat kun je?

Inkijkexemplaar. Dit deel gaat over de taalstage. Wat kun je? !!,1232!3 2!971-5+!5-/5034 985#!! 7!532#50#! 82%*98 :3-2*98! 7!583385/7#! 585 5#5835385, ;55

Nadere informatie

grafische omgeving! Nezzo Print en Creatie

grafische omgeving! Nezzo Print en Creatie Werken en leren in een grafische omgeving! Nezzo Print en Creatie Werken en leren in een professioneel grafisch bedrijf Wil jij graag aan de slag in een regulier bedrijf? Andere mensen ontmoeten? Of een

Nadere informatie

CP2. Documenten en andere zaken aanvragen

CP2. Documenten en andere zaken aanvragen CP Documenten en andere zaken aanvragen In Nederland vraagt iedereen zijn paspoort en rijbewijs aan bij de gemeente. Ook een aanvraag voor naturalisatie doet u bij de gemeente. In deze cruciale praktijk

Nadere informatie

Bijlage 11 Handleiding portfolio, bij artikel 3.5, eerste lid, van de Regeling inburgering Handleiding Portfolio

Bijlage 11 Handleiding portfolio, bij artikel 3.5, eerste lid, van de Regeling inburgering Handleiding Portfolio Bijlage 11 Handleiding portfolio, bij artikel 3.5, eerste lid, van de Regeling inburgering Handleiding Portfolio (behorend bij het praktijkdeel van het inburgeringsexamen) Het goedkeuren van het portfolio

Nadere informatie

Wil je gelijk of wil je geluk?

Wil je gelijk of wil je geluk? ARBEIDSMEDIATION IN TWENTE Wil je gelijk of wil je geluk? Door: Hattum Hoekstra / Fotografie: Kees Winkelman In Twente maken gemeenten en andere overheden gebruik van elkaars arbeidsmediators. Door deze

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Doorloop je eigen Traject!

Doorloop je eigen Traject! Traject en VakTraject brengen Zakelijke Communicatie/Nederlands op het gewenste niveau Doorloop je eigen Traject! Blijvend in prijs verlaagd! Traject is al 12,5 jaar hét lesmateriaal Zakelijke Communicatie/

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Wonen & Samenleven

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Wonen & Samenleven MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Wonen & Samenleven Als mijn zoon begeleid zelfstandig gaat wonen, staat er dan altijd iemand voor hem klaar? Ik wil graag een traplift. Bij wie vraag ik die

Nadere informatie

Inburgering geestelijke bedienaren. Informatiebrochure over de wet inburgering

Inburgering geestelijke bedienaren. Informatiebrochure over de wet inburgering Inburgering geestelijke bedienaren Informatiebrochure over de wet inburgering Waarom moet u inburgeren? In Nederland wonen mensen uit veel verschillende landen. De Nederlandse regering wil graag dat al

Nadere informatie

Informatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching

Informatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching Informatie voor doorverwijzers Aanbod ISKB taalcoaching 25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB met vrijwilligers, cursisten en leerlingen haar 25 jarig bestaan. We hebben een niet meer weg te

Nadere informatie