Universitair Medisch Centrum Groningen. Jaarverslag Maatschappelijk verslag

Transcriptie

1 Universitair Medisch Centrum Groningen Jaarverslag 2011 Maatschappelijk verslag 31 mei 2012

2 2

3 INHOUD Voorwoord Raad van Bestuur 4 Voorwoord Raad van Toezicht 6 1 Uitgangspunten van de verslaggeving 6 2 Profiel van de organisatie Algemene identificatiegegevens Structuur van het concern Kerngegevens Kernactiviteiten en nadere typering Kerncijfers Werkgebieden Samenwerkingsrelaties 18 3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap Normen voor goed bestuur Raad van Bestuur Raad van Toezicht Bedrijfsvoering Cliëntenraad Medezeggenschap 37 4 Beleid, inspanningen en prestaties Meerjarenbeleid Algemeen beleid verslagjaar Patiëntenzorg Innovatie en ontwikkeling Onderwijs en opleidingen Bouw en Infrastructuur Algemeen kwaliteitsbeleid Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten/cliënten Kwaliteit van zorg Klachten Veiligheid Kwaliteit ten aanzien van medewerkers Personeelsbeleid Kwaliteit van het werk Samenleving en belanghebbenden Economische rol in de regio Taken in de regio Milieu Dialoog met belanghebbenden Bereikbaarheid Sponsoring Financieel beleid 101 Bijlage 1 Nevenfuncties Raad van Bestuur 104 Bijlage 2 Nevenfuncties Raad van Toezicht 106 Bijlage 3 Legitimering academische component Het Financieel jaarverslag is als afzonderlijk verslag gemaakt en gedeponeerd bij 3

4 Voorwoord Raad van Bestuur Met veel genoegen bieden wij u het jaarverslag 2011 aan van het Universitair Medisch Centrum Groningen, het UMCG. In dit jaarverslag gaan wij in op ons beleid en de belangrijkste resultaten in 2011 op onze vier kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleiding. De activiteiten van het UMCG op deze vier gebieden zijn nauw met elkaar verweven. Gezond en actief ouder worden Ook in 2011 is in het verlengde van onze missie Bouwen aan de toekomst van gezondheid heel hard gewerkt aan Healthy Ageing: gezond en actief ouder worden. Hiermee leveren we een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan het boeken van gezondheidswinst en de beperking van de stijging van de zorgkosten als gevolg van veroudering. Onderzoeksinstituut ERIBA uniek Nieuwe behandelingen en (preventieve) maatregelen die bijdragen aan gezond ouder worden, beginnen bij fundamenteel onderzoek. Kennis over factoren die van invloed zijn op gezondheid vergaart het UMCG onder andere met ERIBA (European Institute for the Biology of Ageing), waar wetenschappers fundamenteel onderzoek doen naar verouderingsprocessen. Daarbij werkt het UMCG samen met de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), hogescholen, overheden en bedrijfsleven. Met de bouw en inrichting van het instituut en het aantrekken en faciliteren van onderzoekers, is tot en met 2014 een bedrag van 49 miljoen gemoeid. De gekozen opzet en de hoogte van de investering maken ERIBA uniek, niet alleen voor Groningen, maar voor heel Nederland. In 2011 zijn grote stappen gezet richting de volledige realisatie van ERIBA. Eind 2011 waren 9 van de maximaal 15 onderzoeksgroepen waarvoor plaats is binnen ERIBA, geformeerd. Met andere internationale topwetenschappers zijn nog gesprekken gaande. In juni 2012 worden de eerste drie verdiepingen van het gebouw opgeleverd. De overige verdiepingen volgen over een jaar. ERIBA bewijst nu al haar waarde; uit het onderzoek van de nieuwe afdeling Verouderingsbiologie/ERIBA zijn al meerdere wetenschappelijke publicaties voortgekomen, waarvan één in Science tot een van de tien grootste wetenschappelijke doorbraken in 2011 is uitgeroepen. Focus op topreferente en complexe zorg Het UMCG focust op topreferente zorg, complexe zorg en complexe patiënten. De komende tijd maken we concrete portfoliokeuzes voor de verschillende specialismen en daarmee voor het UMCG als geheel. Tegelijkertijd maken we ons zorgen over de continuïteit van de basiszorg in Noord-Nederland. Daar maken we afspraken over met andere zorgaanbieders in de regio. Vanuit de inhoud kijken we wie welke zorg het best kan aanbieden. Daarbij zijn kwaliteit (voldoen aan de volumenormen) en doelmatigheid belangrijke criteria. Zorg waarvan de continuïteit niet is geborgd in de regio, zullen we niet afbouwen. Patiëntveiligheid hoogste prioriteit In 2011 is op het gebied van patiëntenzorg voortgang geboekt. Onze medewerkers hebben zich hier hard voor ingespannen. Maar uit signalen van toezichthouders, certificerende instanties, zorgverzekeraars en interne auditors blijkt tegelijkertijd, dat we patiëntveiligheid en communicatie en informatievoorziening naar patiënten nog verder moeten verbeteren. Bij 4

5 patiëntveiligheid gaat het vooral om het gebruik van protocollen, de dubbelcheck van medicatie, identificatie van de patiënt en het toepassen van de checklist voor het operatieve proces. In 2012 voeren we verschillende verbetermaatregelen door binnen deze en andere thema s van het landelijke VMS veiligheidsprogramma. Ons motto hierbij is: Ik doe het!. Want veilige zorg is er alleen als we het allemaal doen. Hogere studierendementen en grotere instroom specialistische vervolgopleidingen Ons beleid gericht op het verhogen van de studierendementen in het onderwijs (geneeskunde, bewegingswetenschappen en tandheelkunde), dat mede in samenspraak met de RUG is ingezet, is in het studiejaar 2010/2011 aangevuld met de invoering van het Bindend Studie Advies (BSA). Het effect daarvan op de propedeuserendementen is substantieel geweest. Met de komst van het derde cohort studenten in de International Bachelor in Medicine is deze opleidingsvariant nu volgroeid. Het 'global health'profiel van de International Bachelor trekt een gemotiveerde internationale studentenpopulatie en geeft daarmee een grote impuls aan de internationalisering van het onderwijs. Het heeft ons verheugd dat de instroom in de medisch specialistische en tandheelkundige vervolgopleidingen (incl. bètavervolgopleidingen) in 2011 is uitgebreid met 25 plaatsen. Deze uitbreiding is heel belangrijk met het oog op de toekomstige beschikbaarheid van specialisten in onze regio, en dus uiteindelijk ook voor de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de zorg van de bevolking in Noord-Nederland. Doelmatigheidsprogramma De financiële middelen voor het realiseren van onze ambities in patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleiding, nemen af en worden onzekerder. Om de nieuwe bezuinigingsmaatregelen van de ministeries van VWS en OCW te kunnen opvangen en het UMCG financieel toekomstbestendig te maken, moesten wij ingrijpende maatregelen treffen. We voeren een doelmatigheidsprogramma van 41 miljoen uit, dat loopt van 2011 tot Dit programma Klaar voor de Toekomst is tevens nodig om financiële ruimte te creëren voor onze beleidsmatige prioriteiten, waaronder Healthy Ageing, topreferente functie voor complexe zorg, kwaliteit en veiligheid, en een nieuw ZIS/EPD. Ambitieus in uitdagende tijden Het UMCG staat de komende jaren voor grote uitdagingen. Die gaan we niet uit de weg. Met de inzet en grote motivatie van de UMCG-medewerkers zullen we, ook in deze tijd van bezuinigingen, onze ambities als academisch kenniscentrum overeind kunnen houden en onze verantwoordelijkheid voor goede, toegankelijke zorg binnen het UMCG gestalte kunnen geven. Wij voelen ons betrokken bij de zorg in de regio en werken daarom nauw samen met andere zorgaanbieders. Wij blijven verder bouwen aan de toekomst van gezondheid. Over vijf jaar wil het UMCG nationaal en internationaal hét centrum voor Healthy Ageing zijn, waar onderzoek, zorg, opleiding en onderwijs van het hoogste niveau zijn. In de patiëntenzorg willen we ons concentreren op topreferente en complexe patiënten en hun de beste zorg bieden. Om blijvend te kunnen excelleren in patiëntenzorg en onderzoek, willen we de hoge kwaliteit van ons onderwijs en onze opleidingen handhaven. Bert Bruggeman, Voorzitter Raad van Bestuur 5

6 Voorwoord Raad van Toezicht Op grond van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is de Raad van Toezicht belast met het houden van toezicht op al wat het Universitair Medisch Centrum Groningen aan gaat. Concrete wettelijke bevoegdheden bestaan uit het benoemen en ontslaan van leden van de Raad van Bestuur, het goedkeuren van het bestuursreglement, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag. De Raad van Toezicht neemt bij de uitoefening van zijn bevoegdheden de per 1 januari 2010 vernieuwde Governancecode UMC s in acht. Kwaliteit en Veiligheid waren ook in 2011 vaste agendapunten van het overleg van de Raad van Toezicht. In het kader van het toezicht wordt niet alleen gekeken naar hoe de systemen werken, maar ook naar de cultuur rondom patiëntveiligheid. In het UMCG wordt hard gewerkt aan verbeteringen en de Raad van Toezicht stimuleert dat waar mogelijk. De Raad van Toezicht is verheugd dat in 2011 voor het eerst de vruchten zichtbaar worden van het fundamenteel onderzoeksinstituut ERIBA. Hier wordt ook in de komende jaren nog veel van verwacht. In 2011 heeft de Raad van Toezicht zich intensief beraden op de toekomst van het UMCG en de te stellen eisen aan de Raad van Bestuur, vanwege het geplande vertrek van de voorzitter en een lid van de Raad van Bestuur in De Raad van Toezicht kiest daarbij voor continuïteit van beleid, met ruimte voor vernieuwing in het bestuur. De Raad van Toezicht heeft begin 2012 besloten de heer Aartsen, sinds 1 mei 2008 lid van de Raad van Bestuur, per 1 juli 2012 te benoemen tot voorzitter van de Raad van Bestuur. Het is de bedoeling om in 2012 twee nieuwe bestuurders aan te trekken, een medicus en een financieel deskundige. Ook de continuïteit van de financiering van het UMCG was een belangrijk issue. Nu de marktwerking steeds meer effecten krijgt en bezuinigingen elkaar opvolgen, worden scherpere keuzes noodzakelijk. De Raad van Toezicht hecht grote waarde aan het op orde hebben van de financiële huishouding. Een zorgvuldig proces om de bezuinigingen in te vullen en scherp onderhandelen met de verzekeraars en het ministerie van VWS hebben ervoor gezorgd dat het UMCG nog steeds een solide organisatie is. Voor de komende jaren zal het een grote uitdaging blijven om de rol die het UMCG nu vervult regionaal en landelijk te kunnen blijven vervullen. Samenwerkingsovereenkomsten met zorginstellingen in de regio over basiszorg zijn hierbij belangrijk. Dit zal grote inspanningen van een ieder van ons vergen. Hans Alders, voorzitter Raad van Toezicht 6

7 1 Uitgangspunten van de verslaggeving Voor dit jaarverslag volgt het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) het stramien uit de Jaarverantwoording Zorginstellingen 2011, opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Voor een brede groep belanghebbenden en geïnteresseerden is een verkort verslag gemaakt, te vinden op Bij het opstellen van dit verslag zijn de adviezen en uitkomsten van benchmarks van diverse interne en externe gremia, die wij mochten ontvangen naar aanleiding van ons jaarverslag over 2010, meegenomen. Ook dit jaar ontvangen wij graag uw aanbevelingen over dit jaarverslag. Deze kunt u richten aan UMCG, UMC-staf Communicatie, Postbus , 9700 RB, Groningen dan wel aan communicatie@umcg.nl. De jaarrekening, het zogenaamde digitaal maatschappelijk verslag (DigiMV) en de bijlagen zijn integraal gedeponeerd en opvraagbaar bij De IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) prestatie-indicatoren over 2011 zijn bij gedeponeerd. De indicatoren Zichtbare Zorg Ziekenhuizen en de indicatoren Zichtbare Zorg Geestelijke GezondheidsZorg over 2011 zijn eveneens bij gedeponeerd. De IGZ- en Zichtbare Zorg indicatoren maken deel uit van dit DigiMV. De jaarrekening is conform wettelijke voorschriften gecontroleerd door de externe accountant. Voor de overige gegevens geldt geen wettelijke controleplicht. Deze gegevens zijn veelal wel onderdeel van de interne planning & control-cyclus, waarin diverse waarborgen op het gebied van administratieve organisatie en interne controle zijn opgenomen. In het deel Financieel jaarverslag wordt zowel verantwoording over het UMCG (de enkelvoudige jaarrekening) als ook over de gelieerde entiteiten (de geconsolideerde jaarrekening) afgelegd. Dit is in overeenstemming met de Regeling Jaarverslaglegging Zorginstellingen, waarin de plicht tot consolidatie van rechtspersonen, die tot een groep behoren, is vastgelegd. De overige verantwoordingsaspecten, waaronder de niet-financiële outputparameters van de kerntaken richten zich alleen op het UMCG, tenzij anders vermeld. Deze verantwoordingsaspecten zijn opgenomen in dit jaarverslag. 7

8 2 Profiel van de organisatie 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Universitair Medisch Centrum Groningen Adres Postbus Postcode 9700 RB Plaats Groningen Telefoonnummer adres Identificatienummer Kamer van Koophandel Internetpagina Structuur van het concern Juridische structuur De publiekrechtelijke rechtspersoon Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) handelt sinds 2005 onder de naam UMCG. Het UMCG is een samenwerkingsverband tussen het AZG en de Faculteit Medische Wetenschappen (FMW), onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Naast het UMCG wordt de UMCG-groep gevormd door een aantal aan het UMCG verbonden groepsmaatschappijen, waarin een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, te weten : GIL Bravo 96 BV GIL Bravo 99 BV GIL Bravo 01 BV GIL Bravo 02 BV Hanze Stichting RAV/AZG BV Stichting Academische Huisartsenpraktijk Stichting Thomassen à Thuessink Stichting BEA (Bewegen en Ademhalen) Stichting Duizendpoot Stichting voor Erfelijkheidsvoorlichting Stichting Pathologisch Laboratorium Assen/Emmen Stichting Prenatale Screening Noord-Oost Nederland Stichting RAV/AZG Stichting Triade Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek UMCG Research BV UMCG Services BV Universitair Centrum voor Esthetische Chirurgie BV Verloskundige Stadspraktijk BV 8

9 Organisatorische structuur / bestuursmodel Het UMCG is een lijnorganisatie met decentraal integraal management, dat handelt binnen de door de Raad van Bestuur afgegeven kaders. Het organogram van het UMCG is in figuur 1 weergegeven. Er zijn zes sectoren: Langdurige zorg en vaten, Kortdurende zorg en buik, Kinderen, voortplanting, revalidatie, psychiatrie, Oncologie, Ondersteunende specialismen en Ontwikkeling en overdracht. Elke sector heeft een directeur en eigen ondersteuning in de vorm van een bedrijfsbureau. De overige ondersteuning vindt plaats door de UMC-staf, ICT / Functioneel & Gegevensbeheer / Medische Techniek, Facilitaire Dienst en Bouw & Infrastructuur. Medezeggenschapsstructuur Op grond van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) vindt via de Ondernemingsraad (OR) van het UMCG de medezeggenschap van medewerkers plaats. De OR bestaat uit vijftien leden. Zes keer per jaar vindt er een overlegvergadering plaats tussen de OR en de Raad van Bestuur. De sectoren en de ondersteunende onderdelen hebben hun eigen medezeggenschapsorgaan Onderdeelcommissies (OC) met een volgens de WOR zelfstandig advies- en instemmingsrecht. De WHW (Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) bepaalt dat het Stafconvent meewerkt aan het bestuur van het ziekenhuis overeenkomstig de in het bestuursreglement te stellen regelen. In het Stafconvent zijn de medisch specialisten vertegenwoordigd. Aan de vergaderingen nemen de afdelingshoofden deel. Het Stafconvent stelt zich ten doel om een inbreng te leveren bij de vorming van het beleid op het gebied van de patiëntenzorg, het onderzoek en het onderwijs. Het bestuur van het Stafconvent heeft tweewekelijks overleg met de Raad van Bestuur. Studenten hebben een stem via de Onderzoek- en Onderwijsraad (O&O-raad). De O&O-raad bestaat uit veertien leden. Hiervan zijn zeven student, de andere zeven leden zijn personeelsleden waarvan vier gekozen leden uit de OR, en drie leden uit de OC s. Patiënten oefenen medezeggenschap uit via de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen, de CRAZ. Voor organisatorische, operationele aangelegenheden, zoals de organisatie van zorg, huisvesting en dergelijke, worden in principe via Zorgbelang Groningen, patiënten(verenigingen) ingeschakeld. Toelatingen Zorginstellingen die zorg willen aanbieden die op grond van de Zorgverzekeringswet of AWBZ voor vergoeding in aanmerking komt, hebben een toelating in het kader van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) nodig. Daarmee kan worden nagegaan of de instelling aan bepaalde eisen voldoet. Het UMCG is een toegelaten instelling met instellingsnummer

10 Ondernemingsraad Raad van Toezicht O&O-raad Stafconvent CRAZ Raad van Bestuur UMC-staf Facilitaire Dienst Beleidsontwikkeling en UMCG-brede control Bouw & Infrastructuur ICT, Functioneel- & Gegevensbeheer, Medische Techniek Sector A Sector B Sector C Sector D Sector E Sector F Langdurige Zorg, Vaten Kortdurende Zorg, Buik Kinderen, Voortplanting, Revalidatie, Psychiatrie Oncologie Ondersteunende Specialismen Ontwikkeling en Overdracht Figuur 1. Organogram UMCG

11 2.3 Kerngegevens Kernactiviteiten en nadere typering Het bestuursreglement van het UMCG noemt de volgende taken voor het UMCG: Patiëntenzorg in de meest brede zin van het woord. Het verzorgen van een opleiding tot medisch specialist. Het verzorgen van medisch-wetenschappelijk onderwijs. Opleiding en bij- en nascholing van medici, althans het leveren van een bijdrage hieraan en de opleiding, bij- en nascholing van onder meer verpleegkundigen, (para)medici en ondersteunend personeel. Het bijdragen aan de ontwikkeling en het verrichten van medisch-wetenschappelijk onderzoek. Het UMCG heeft alle poortspecialismen in huis, is voor patiëntenzorg ook een algemeen ziekenhuis en heeft een erkenning voor de functies Traumacentrum en Revalidatiecentrum. Daarnaast kent het UMCG verschillende andere centra, waaronder het Universitair Sportmedisch Centrum Groningen, het Wervelkolom Centrum, het UMC Groningen Cancer Centrum, het Universitair Centrum Ouderengeneeskunde en het Universitair Centrum Psychiatrie. Het UMCG is een van de weinige ziekenhuizen in de wereld, en het enige ziekenhuis in Nederland, dat alle vormen van orgaantransplantaties verricht. Niet alleen hart-, nier-, long-, lever-, pancreas- en darmtransplantaties, maar ook gecombineerde transplantaties zoals hartlongtransplantaties, long-levertransplantaties, lever-darmtransplantaties en andere multiorgaantransplantaties worden in het UMCG uitgevoerd. Bovendien verricht het UMCG alle weefseltransplantaties zoals van kraakbeen, bot en cornea. Het UMCG onderscheidt zich van andere transplantatiecentra door het uitvoeren van drie soorten transplantaties (lever, long, en hart-long) bij kinderen. Het UMCG heeft voor de komende decennia het thema 'Healthy Ageing - gezond en actief ouder worden' als speerpunt gekozen. Als enig Universitair Medisch Centrum in Nederland kiest het UMCG ervoor 'gezond en actief ouder worden' terug te laten komen in alle kerntaken van de organisatie. Binnen het onderzoek, de patiëntenzorg, maar ook binnen onderwijs en opleidingen is speciale aandacht voor aspecten die te maken hebben met gezond ouder worden. Missie en visie Een gezonde samenleving met een bevolking die tot op hoge leeftijd actief participeert. Levensbedreigende en chronische ziekten tijdig opsporen en behandelen, en nog liever, zien te voorkomen. Het UMCG wil hieraan bijdragen en heeft daarom als missie: Bouwen aan de toekomst van gezondheid Deze missie heeft een drieledige invulling: Pionieren in onderzoek: Vanuit het wetenschappelijk onderzoek wezenlijk bijdragen aan nieuwe kennis over gezondheid, preventie, ziekte en behandeling. Kennis toetsen en delen: Nieuwe kennis toetsen in de praktijk en deze op vele manieren overdragen. Zorgzaam voor mensen: 11

12 Zorgzaam zijn voor mensen in de volle breedte: van preventie via basiszorg naar topzorg; fysiek en geestelijk; een leven lang. Focus op Gezond en Actief Ouder worden Met de missie Bouwen aan de toekomst van gezondheid richt het UMCG de focus op levensprocessen, levenslijnen en de gevolgen van veroudering. Hoe kunnen we gezond ouder worden? Hoe kunnen we - veelal oudere - patiënten met chronische aandoeningen het best behandelen? Dat zijn de vragen die het UMCG wil beantwoorden en daarom is in wetenschappelijk onderzoek, patiëntenzorg en opleidingen de focus op ageing gelegd. Deze focus past goed bij het UMCG omdat het kan bogen op een lange traditie als het gaat om fundamenteel en klinisch translationeel wetenschappelijk onderzoek naar chronische ziekten en veroudering. Om een antwoord te krijgen op de vraag hoe we gezond ouder kunnen worden, heeft het UMCG biobanken opgericht die veel gegevens van veel zieke en gezonde mensen over langere tijd geanonimiseerd bijhouden. Binnen het LifeLines-onderzoeksprogramma worden gedurende dertig jaar inwoners van Noord-Nederland gevolgd: kinderen, ouders en grootouders. Deze driegeneratieaanpak vanaf de start is uniek in de wereld. Voor LifeLines wordt tevens een zeer omvangrijke data-biobank ingericht met miljoenen gegevens en samples van alle deelnemers. Ook een data-biobank van dergelijke omvang is uniek in de wereld. Daarnaast doet het UMCG samen met de RUG onderzoek naar de biologische factoren die betrokken zijn bij veroudering in het European Research Institute for the Biology of Ageing (ERIBA). De realisatie van ERIBA en LifeLines zijn mogelijk dankzij verschillende subsidietoekenningen. Voor zowel ERIBA als LifeLines zijn grote subsidies toegekend van de Europese Unie uit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) (via het Samenwerkingsverband Noord- Nederland) en van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en de Provincie Groningen vanuit de Zuiderzeelijngelden. Verder draagt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vanuit de FES-gelden (Fonds Economische Structuurversterking) financieel bij aan LifeLines. Daarnaast leveren de RUG en het UMCG zelf een substantiële bijdrage, onder andere voor de bouw en Endowed chair Kerncijfers Het aantal eerste polikliniekbezoeken en klinische opnames is in 2011 opnieuw toegenomen (zie tabel 1, 4 en 5). Het aantal dagbehandelingen is weliswaar minder sterk gegroeid dan in het jaar ervoor, maar laat nog altijd een stijging van bijna 10% zien (zie tabel 1 en 5). De gemiddelde verpleegduur (= het aantal verpleegdagen per opname) is in 2011 verder afgenomen. Dit is in lijn met de beleidsinzet van het UMCG om de gemiddelde verpleegduur te reduceren door betere aansluiting op thuiszorg en verpleeghuiszorg. De gewenste verschuiving van klinische naar ambulante zorg bij Psychiatrie tekent zich ook af in de cijfers. Er is weliswaar nog sprake van een toename van het aantal opnames, maar de gemiddelde verpleegduur is aanzienlijk gedaald. 12

13 Aantal erkende bedden (inclusief wiegen) Bedbezetting op basis van erkende bedden 73% 73% Eerste polikliniekbezoeken Eerste administratieve consulten Totaal consulten waarvan centrale spoedopvang Dagbehandelingen waarvan gewoon waarvan zwaar Klinische opnames Verpleegdagen Gemiddelde verpleegduur in dagen - exclusief Revalidatie en Psychiatrie 7,2 7,3 - inclusief Revalidatie en Psychiatrie 8,7 9,0 Tabel 1 Kerncijfers Patiëntenzorg 13

14 CATEGORIE VERGUNNING JA/NEE Transplantaties Niertransplantatie Ja Harttransplantatie Ja Longtransplantatie Ja Levertransplantatie Ja Pancreastransplantatie Ja Transplantatie van de dunne darm Ja Hematopoietische stamceltransplantaties Ja Transplantatie van de eilandjes van Langerhans Ja Stamceltherapie (voor klinisch onderzoek) Ja Radiotherapie Ja Bijzondere neurochirurgie Ja Hartinterventie chirurgie Openhartoperatie (CBAG) Ja Automatic implantable cardioverter defibrillator (AICD) Ja Ritmechirurgie Ja Percutane transluminale coronaire angioplastiek (PTCA) Ja Transkatheter hartklepvervanging (THI) Left Ventricular Assist Device (LVAD) Ja Ja Congenitale hartafwijkingen Ja Klinisch genetisch onderzoek en erfelijkheidsadvisering Ja In vitro fertilisatie (IVF) Ja Neonatale intensive care unit (NICU) Ja Mobiele intensive care unit (MICU) Ja Tabel 2 Vergunningen op grond van artikel 2 Wet op bijzondere medische verrichtingen per 31 december 2011 AANWIJZING JA/NEE Pediatrische intensive care unit (PICU) Ja Hemofiliebehandeling Ja Traumazorg Ja Pijnrevalidatie en revalidatietechnologie Ja HIV-behandelcentra (Humaan immunodeficiëntie virus) Ja Cochleaire implantaties Ja Uitnameteams orgaandonatie Ja Epilepsiechirurgie Nee Pijnkenniscentrum Ja Brandwondencentrum Nee Tabel 3 Aanwijzingen op grond van artikel 8 Wet op bijzondere medische verrichtingen per 31 december

15 GEMIDDELDE VERSCHIL OPNAMES VERPLEEGDUUR T.O.V. SPECIALISME Anesthesiologie ,2 4,7-1,5 Cardiologie ,0 5,1-0,1 Cardiothoracale Chirurgie ,2 17,3-2,1 Dermatologie ,8 14,6-3,8 Heelkunde ,1 8,1 0,0 Hematologie ,2 17,3-2,1 Interne Geneeskunde ,9 10,5-0,6 Keel- Neus- en Oorheelkunde ,6 4,7-0,1 Kindergeneeskunde ,4 8,7-0,3 Longziekten ,8 8,8 0,0 Maag- Darm- Leverziekten ,7 9,6-0,9 Medische Oncologie ,9 5,2-0,3 Mondheelkunde ,8 4,3-0,5 Neurochirurgie ,4 6,5-0,1 Neurologie ,0 7,6 0,4 Obstetrie en Gynaecologie ,6 5,0-0,4 Oogheelkunde ,3 2,8-0,5 Orthopedie ,5 8,3-0,8 Plastische Chirurgie ,8 4,6-0,8 Radiotherapie ,5 2,1 0,5 Reumatologie en Klinische Immunologie ,2 10,8 0,4 Urologie ,0 5,1-0,1 SUB TOTAAL ,2 7,3-0,1 Psychiatrie ,2 60,7-12,5 Revalidatie ,3 79,0 5,3 TOTAAL ,7 9,0-0,3 Tabel 4 Opnames (aantal) en verpleegduur per opname (in dagen) per specialisme in 2010 en

16 SPECIALISME DAGBEHANDELING EERSTE POLIBEZOEK Anesthesiologie Cardiologie Cardiothoracale Chirurgie Dermatologie Heelkunde Hematologie Interne Geneeskunde Keel- Neus- en Oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinische Geriatrie / Ouderengeneeskunde Longziekten Maag- Darm- Leverziekten Medische Oncologie Mondheelkunde Neurochirurgie Neurologie Obstetrie en Gynaecologie Oogheelkunde Orthopedie Plastische Chirurgie Psychiatrie Radiotherapie Reumatologie en Klinische Immunologie Revalidatie Sportgeneeskunde Urologie TOTAAL Tabel 5 Dagbehandeling en eerste polikliniekbezoek per specialisme in 2010 en

17 AANTAL DBC S REGULIERE ZORG INTER-COLLEGIAAL CONSULT VERVOLG TOTAAL SPECIALISME Allergologie Anesthesiologie Audiologie Cardiologie Cardiothoracale Chirurgie Dermatologie Gynaecologie Heelkunde Interne Geneeskunde Keel- Neus- en Oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinische Genetica Klinische Geriatrie/ Ouderengeneeskunde Longgeneeskunde Maag- Darm- Leverziekten Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Plastische Chirurgie Psychiatrie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatie Urologie TOTAAL Tabel 6 DBC s in 2010 en 2011 MEDEWERKERS FTE s AANTALLEN UMCG Tabel 7 Personeelsbezetting van het UMCG: 2011 (absolute stand per ) en 2010 (absolute stand per ) 17

18 2.3.3 Werkgebieden Het werkgebied voor patiëntenzorg van het UMCG is afhankelijk van de functie. Voor de functie van algemeen ziekenhuis, komen patiënten met veel voorkomende medische klachten vooral uit de provincie Groningen. Voor de topklinische en topreferente functie en revalidatie is het noorden van Nederland voor het UMCG van belang. Voor kinderhartchirurgie komen er ook patiëntjes uit Duitsland in het UMCG. Voor de topreferente functie is het werkgebied van het UMCG bovendien bovenregionaal en soms zelfs internationaal georiënteerd. Het UMCG heeft vooral een taak en positie als kennisorganisatie die een geïntegreerd beleid voert inzake de vier kernactiviteiten patiëntenzorg, (medisch) onderwijs, opleiding en onderzoek. De wisselwerking tussen deze activiteiten maakt het mogelijk dat er topreferente zorg geboden kan worden. Door het totaalpakket van zorg en intensieve kennisinfrastructuur kan het UMCG als eindpunt van verwijzing veel complexe diagnostiek en behandelingen aanbieden aan patiënten. Deze kennisinfrastructuur maakt, in samenwerking met de RUG tevens de ontwikkeling en valorisatie van nieuwe zorgproducten mogelijk. 2.4 Samenwerkingsrelaties Healthy Ageing (zie ook paragraaf 4.2.2) Healthy Ageing is het onderwerp waar het UMCG, de RUG, de Hanzehogeschool Groningen, de gemeente Groningen en de provincie Groningen gezamenlijk op focussen. Alle organisaties en bedrijven die bij Healthy Ageing betrokken zijn, nemen deel in het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN). Om innovaties en kennisvalorisatie te stimuleren wordt onder meer samengewerkt met de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij en de Stichting Business Generator Groningen. Internationaal werkt het UMCG in het kader van Healthy Ageing samen met Mayo Clinic (Rochester, Minnesota, USA) en ScanBalt (Denemarken / Regio Baltische Zee). Voor diverse projecten op het gebied van Healthy Ageing zijn EU- en FES (Fonds Economische Structuurversterking) subsidies verworven. Het UMCG, de RUG, Mayo Clinic (USA) en VitaValley (non-profit organisatie voor zorginnovatie) hebben, met steun van Noaber Foundation, de Alliance for Healthy Aging opgericht. Het doel van de Alliance is een bijdrage te leveren aan oplossingen voor het probleem van dubbele vergrijzing in de westerse wereld. In 2011 heeft pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM zich hierbij aangesloten. Ook vanuit LifeLines participeert het UMCG in verschillende (internationale) netwerken. LifeLines is een van de founding partners van BBMRI-NL, de Nederlandse tak van het Europese project BBMRI (Biobanking and Biomolecular Research Infrastructures). Vanuit LifeLines is er ook een vertegenwoordiger actief in het landelijk bestuur van het Parelsnoer Initiatief (PSI) van de NFU. Daarnaast neemt LifeLines bijvoorbeeld als volledige partner deel aan NCHA (National Consortium for Healthy Ageing) met een onderzoekfocus op '(Epi)genomics in age-related diseases in the LifeLines cohort Study'. 18

19 Internationaal vindt vanuit LifeLines onder andere de coördinatie plaats van het Europese 7 e Kader Programma BioShare-EU (Biobank Standardisation and Harmonisation for Research Excellence in the European Union). LifeLines is gestart vanuit het UMCG maar zal uiteindelijk in BV-vorm verdergaan in grotere zelfstandigheid en beter herkenbaar voor deelnemers en overige stakeholders. Het UMCG is dan 100% aandeelhouder. In 2011 zijn belangrijke stappen gezet om de governance van de LifeLinesorganisatie te vervolmaken. In 2012 krijgt een en ander zijn beslag. Patiëntenzorg Het UMCG is enerzijds een algemeen ziekenhuis voor patiëntenzorg die algemene ziekenhuizen ook leveren: basiszorg, topklinische, complexe en acute zorg. Anderzijds is het UMCG een instelling die op basis van verwijzingen van specialisten uit algemene ziekenhuizen (topreferente) zorg verleent. Met de zorgverzekeraars maakt het UMCG afspraken over prijs (B-segment), volume en kwaliteit van de basiszorg. Ook worden met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over zorgvernieuwingsprojecten en projecten op het gebied van patiëntenparticipatie. In 2011 is daarnaast veel energie gestoken in de totstandkoming van het Hoofdlijnenakkoord (tussen de minister van VWS, zorgverzekeraars en zorgaanbieders) over beheerste groei van de uitgaven aan ziekenhuiszorg, om kortingen achteraf te voorkomen. Dit was de opmaat naar intensieve discussies met zorgverzekeraars over hoe in 2012 de sterke groei in 2011 in de patiëntenzorg te accommoderen binnen het Hoofdlijnenakkoord. In 2011 is het UMCG gestart met gesprekken met zorgverzekeraars over hun regiovisies en over samenwerkingsrelaties van het UMCG in de regio. De visies van Menzis (Groningen en Twente), De Friesland Zorgverzekeraar (Friesland) en Achmea (Drenthe en westelijk Overijssel) zijn voor het UMCG van bijzonder belang. Een bijzonder voorbeeld van dergelijke gesprekken is de betrokkenheid van het UMCG bij de heroriëntatie van het Friese zorglandschap in het project Friesland voorop. Initiatiefnemer De Friesland Zorgverzekeraar ontwikkelt gezamenlijk met specialisten, ziekenhuisdirecties, huisartsen en een vertegenwoordiging van patiëntenorganisaties scenario s om de kwaliteit, betaalbaarheid en bereikbaarheid van de zorg te borgen voor de inwoners van Friesland. Het UMCG is bestuurlijk vertegenwoordigd in de stuurgroep en participeert in diverse expertgroepen. In de patiëntenzorg zoeken de medische professionals door de nieuwe kwaliteitseisen steeds vaker naar samenwerking met hun regionale collega s. De Raad van Bestuur ziet het als zijn taak deze samenwerking te faciliteren. Om dit proces van samenwerken goed te begeleiden, zijn in 2011 in het UMCG afspraken gemaakt. Nakomen van deze afspraken wordt getoetst, met bijzondere aandacht voor mededingsrechtelijke aspecten. Hierbij is juridische begeleiding gezocht. Uitgangspunt voor het aangaan van samenwerkingsrelaties is, dat het UMCG zich nog nadrukkelijker wil profileren als regionaal topreferent centrum voor complexe zorg en complexe patiënten. Gevolg is, dat voor basiszorg minder capaciteit beschikbaar zal zijn. Het UMCG voelt zich wel verantwoordelijk voor de continuïteit van die basiszorg in de regio en maakt daarom samenwerkingsafspraken met regionale ziekenhuizen. 19

20 Een van de voorbeelden van een dergelijke samenwerking is die met Zorggroep Leveste Middenveld. In 2011 is een intentieverklaring getekend met Zorggroep Leveste Middenveld (ZLM). Het UMCG en ZLM werken specifiek samen op de volgende gebieden: Inkoop, Oogheelkunde, Pathologie, KNO (Audiologie), Cardiologie, Radiotherapie, Orthopedie en Radiologie. In 2010 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Ommelander Ziekenhuisgroep (OZG). In 2011 is vanuit beide organisaties een Stuurgroep samengesteld, waarbinnen verschillende initiatieven en mogelijkheden voor verdere samenwerking zijn verkend en vervolgens in gang gezet. Vanuit dit overleg zijn plannen ontwikkeld en uitgevoerd voor samenwerking op het gebied van patiëntenzorg en van ondersteunende diensten en faciliteiten. In 2012 verkent het UMCG nauwere samenwerking met het Martini Ziekenhuis, maar ook met de andere topklinische ziekenhuizen in onze regio. De gynaecologen van het UMCG en het Martini Ziekenhuis hebben verkend of, in reactie op aangescherpte kwaliteitseisen, samenwerking op het gebied van de verloskunde tot betere zorg zou kunnen leiden. Het voorstel van de werkgroep om de verloskundige zorg te concentreren in het UMCG is een stap te ver gebleken. Wel is afgesproken om toe te werken naar één organisatie, op voorlopig twee locaties. In 2011 hebben de afdeling Thoraxchirurgie van het UMCG en de maatschap Cardiologie van het Martini Ziekenhuis afgesproken, in afstemming met de zorgverzekeraars, dat de in 2011 blijkende onverwacht sterke groei in de vraag naar ICD s (implanteerbare cardioverter defibrillator) in het UMCG door het Martini Ziekenhuis wordt opgevangen. Ook over bepaalde andere vormen van complexe chirurgie zijn tussen de medisch specialisten van beide ziekenhuizen afspraken gemaakt. Verder werken het UMCG en het Martini Ziekenhuis reeds samen op het gebied van logistiek (Logistiek Centrum Eemspoort). De landelijke discussie over concentratie en spreiding van hoog complexe / laag volume zorg en de kwaliteits(volume)normen bespreken de betrokken medisch specialisten met hun regionale collega s in de vorm van zogeheten Managed Clinical Networks (MCN). Vooral de chirurgisch oncologen in Noord-Nederland hebben al geruime tijd ervaring met dergelijke MCN s. Deze MCN s concentreren complexe verrichtingen in vooral Medisch Centrum Leeuwarden, Medisch Spectrum Twente, Isala Klinieken, UMCG en Martini Ziekenhuis, met afspraken over kwalitatief goede diagnostiek én nazorg in de daaromheen gelegen ziekenhuizen en bij overige zorgaanbieders. Daarnaast wordt met diverse andere partijen samengewerkt op het terrein van de patiëntenzorg. Voorbeelden hiervan zijn: Met de ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst met VUmc in mei 2011 heeft het UMCG de volgende stap gezet in de ontwikkeling van zijn plannen voor een protonenfaciliteit. VUmc en UMCG gaan de bestaande samenwerking op het gebied van hoofdhalsradiotherapie uitbreiden met onderzoek gericht op het verder vaststellen van de verschillende indicaties voor protonentherapie. Het UMCG-Universitair Centrum voor Psychiatrie (UCP) is in 2011 een nauwere samenwerking aangegaan met GGZ Drenthe, met name op de terreinen bipolaire stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, ouderenpsychiatrie en depressie. 20

21 Cardiologen en kinderartsen van het UMCG en het Antonius Ziekenhuis in Sneek en Emmeloord werken samen in de zorg voor kinderen en volwassenen met een aangeboren (congenitale) hartafwijking. De ziekenhuizen hebben in september 2011 hiervoor een samenwerkingsovereenkomst getekend. In het najaar van 2010 hebben het UMCG, het Klinikum Oldenburg en AOK Niedersachsen een overeenkomst gesloten, die het mogelijk maakt dat Duitse patiënten met aangeboren hartafwijkingen van de deelstaat Niedersachsen, zonder gehinderd te worden door bureaucratische verzekeringstechnische voorwaarden en belemmeringen, vanuit Klinikum Oldenburg naar het Centrum voor Congenitale Hartafwijkingen van het UMCG verwezen kunnen worden voor behandeling. In 2011 heeft ook de Handelskrankenkasse (Hkk) aansluiting gezocht bij de overeenkomst met Klinikum Oldenburg en UMCG. In het verlengde van deze samenwerking wordt aan beide zijden van de Nederlands-Duitse grens ook naar andere mogelijkheden van samenwerking gezocht, bijvoorbeeld voor kinderen met hersentumoren of voor Stereotactische bestraling van Duitse patiënten in het UMCG. Het UMCG participeert in EurSafety Health-net, een Euregionaal netwerk voor patiëntveiligheid en bescherming tegen infecties. EurSafety Health-net is een majeur INTERREG IV-A project, dat is gestart in het najaar van 2009 en vijfeneenhalf jaar duurt. Sinds de zomer van 2011 jaar wordt EurSafety Health-net geleid door het hoofd van de afdeling Medische Microbiologie van het UMCG. In december 2011 vond het eerste EurSafety Healtnet symposium plaats in Groningen. Met het Integraal Kankercentrum Nederland zijn afspraken gemaakt over een vernieuwde consultfunctie. In december 2007 hebben LabNoord en het UMCG een intentieverklaring getekend om tot samenwerking te komen op het gebied van laboratoriumdiagnostiek voor de gezondheidszorg in Noord-Nederland. Na een periode van stilte als gevolg van een verkennend onderzoek van drie STZ-ziekenhuizen in het Noorden is in 2011 een vervolg gegeven aan de samenwerking. Met deelname van het Martini Ziekenhuis en het Medisch Centrum Leeuwarden wordt nu gewerkt aan een doelmatige laboratoriumorganisatie voor Noord-Nederland met concentratie van de bijzondere bepalingen in het UMCG. Als traumacentrum vervult het UMCG een belangrijke rol in de regio, zowel op het gebied van het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) alsook op het gebied van Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO) betreffende rampenopvang. In Friesland, Groningen en Drenthe is met inzet van alle partners een dekkend en goed functionerend netwerk ontstaan van ketenzorgpartners uit de acute zorg die elkaar vinden in het optimaliseren van de keten (zie ook paragraaf 4.6.2). Zowel via de Klankbordgroep Verwijzer - UMCG als via het bestuurlijk overleg met de Huisartsenkring Groningen, vindt structureel overleg met de huisartsen in de regio plaats. De Klankbordgroep Verwijzer - UMCG levert een open dialoog op tussen huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en het UMCG. De werkgroep Huisarts -UMCG koos er halverwege 2011 voor om vaker bijeen te komen. De taakstelling van deze werkgroep is om plannen ter verbetering van de samenwerking tussen huisartsen en het UMCG te ontwikkelen. De werkgroep houdt zich tevens bezig met relevante ontwikkelingen in de zorg die van invloed (kunnen) zijn op de (toekomstige) samenwerking tussen huisartsen en het UMCG. Huisartsen verwezen in maal digitaal via ZorgDomein naar het UMCG. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2010, waarin dit keer het geval was. Het Elektronisch Berichten Verkeer naar huisartsen werd en wordt geleidelijk verder uitgebreid, waardoor de papierstroom tussen huisartsen en het UMCG afneemt. 21

22 Om de nazorg voor patiënten te verbeteren heeft het UMCG een project Nazorg gestart. Vanuit dit project werkt het UMCG met de regionale ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorginstellingen aan een snellere en betere overdracht van medisch uitbehandelde patiënten naar vervolgzorg. Zorggroep Groningen heeft hiervoor in het UMCG een frontoffice ingericht. De algemene thuiszorgorganisatie umcgroningen Thuis (een samenwerking tussen het UMCG en de Stichting PartiCura (onderdeel van Evean middels een BV)) speelt als instelling voor gespecialiseerde verpleging ook een belangrijke rol in de verbeterde nazorg. Onderzoek Publiek-private samenwerking op het gebied van onderzoek vindt onder meer plaats in een aantal grootschalige landelijke samenwerkingsprojecten, onder andere in het kader van de Top Instituten. Hiermee wordt voorgesorteerd op het nieuwe topsectorenbeleid van de overheid. Het UMCG neemt bovendien deel aan diverse Europese projecten binnen het zesde en zevende kaderprogramma (KP6 en 7) en biobankinitiatieven. Het UMCG ontplooit diverse activiteiten, onder andere in afstemming met de Universiteit Twente, Wageningen UR (University & Research centre) en de NFU, om optimaal voorbereid te zijn op Horizon 2020 (het nieuwe Europese kaderprogramma). Het UMCG participeert in twee van de acht nieuwe Centers of Research Excellence voor medische instrumentatie (zie CMI NEN (Center of Medical Imaging North East Netherlands) en SPRINT (Smart Prevention, Rehabilitation & INtervention Technologies: Improved mobility & participation). In paragraaf is meer te lezen over deze onderzoekscentra. Onderwijs en opleiding Ook op het gebied van onderwijs en opleiding werkt het UMCG samen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: De opleiding van de junior coassistenten verzorgt het UMCG gezamenlijk met het Martini Ziekenhuis. Daarnaast worden er junior coassistenten in de regio rond Groningen geplaatst in de aan het UMCG gelieerde stageziekenhuizen in Assen, Delfzijl, Stadskanaal en Winschoten. Voor de senior coassistentschappen (tweede jaar van de masteropleiding) heeft het UMCG affiliatieovereenkomsten met de volgende ziekenhuizen: Martini Ziekenhuis, Deventer Ziekenhuizen, Medisch Spectrum Twente, Medisch Centrum Leeuwarden, Isala Klinieken, Scheperziekenhuis, Ziekenhuis Twenteborg en Sint Elisabeth Hospitaal (Curaçao). Het UMCG heeft het initiatief genomen voor de opleiding tot ziekenhuisarts. Daar wordt nu samen aan gewerkt met VUmc, het Jeroen Bosch Ziekenhuis (Den Bosch) en het Catharina Ziekenhuis (Eindhoven). Voor de ontwikkeling is een subsidieaanvraag bij VWS ingediend. Het project moet leiden tot een nieuwe profielregistratie als ziekenhuisarts, vergelijkbaar met de profielregistratie van de SEH-arts. Met de Universiteit Twente wordt een gezamenlijke vierjarige masteropleiding ontwikkeld. Een beperkte groep bachelorstudenten verwerft daarbij een masterdiploma Geneeskunde én een masterdiploma Klinische Technologie. Samen met andere faculteiten en het samenwerkingsverband Sport Science Institute Groningen van UMCG, RUG en Hanzehogeschool, wordt een master Sport Sciences ingericht, de enige op wetenschappelijk niveau in Nederland. Belangrijke elementen van deze master zijn Healthy Ageing, Sport & Performance en Sport & Society. 22

23 Om de instroom van getalenteerde PhD studenten uit eigen opleiding te bevorderen, wordt er tevens gestart met een aparte, brede researchmaster Bio Medische Wetenschappen. Voorbeelden van internationale samenwerkingsverbanden op het gebied van onderwijs zijn opgenomen in paragraaf Overheid Uit wettelijk en beleidsmatig oogpunt onderhoudt het UMCG contacten met verschillende ministeries (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, VWS, Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Sociale Zaken) en vindt overleg plaats over financiering van onderzoeksprojecten. Ook de contacten met de toezichthouders, onder andere de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en de CCMO (Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek), kennen een wettelijke basis. Overige samenwerking Het UMCG maakt, samen met de zeven andere UMC s, deel uit van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). De NFU heeft als algemene doelstelling het behartigen van de gezamenlijke belangen van de UMC s. Daartoe worden gemeenschappelijke beleidsvisies en standpunten ontwikkeld op alle terreinen die de acht UMC s aangaan. Het UMCG is tevens lid van AMICE, een Europees netwerk van UMC s ( Met de hieraan verbonden UMC s, in met name Duitsland, Oostenrijk, België en Denemarken, deelt het UMCG kennis. Voorbeelden hiervan zijn ervaringen met complexe investeringen in bijvoorbeeld protonentherapie en vergelijkbare complexe behandelingen. Tevens toetst het UMCG in dit netwerk kritisch de wijze waarop het met kwaliteitsindicatoren, budgetteringssystemen en dergelijke in de managementpraktijk omgaat. Verder is het UMCG lid van de denktank The Advisory Board ( Via deze denktank deelt het UMCG in best practices uit de USA, Australië en vele Europese landen. 23

24 3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap 3.1 Normen voor goed bestuur De Governancecode UMC s is gebaseerd op de Zorgbrede Governancecode (2010), maar doet recht aan de specifieke functies van de Universitair Medische Centra, zoals de topreferente functie en onderwijs en onderzoek. Met deze code wordt voldaan aan alle vereisten omtrent benoeming, ontslag en beloning en aan de bepalingen betreffende belangenverstrengeling. Uit een gap-analyse die de Raad van Toezicht in 2010 heeft uitgevoerd, is gebleken dat de naleving van de governancecode toen nog op twee punten te verbeteren was. Het eerste verbeterpunt was de zelfevaluatie van de Raad van Toezicht. In 2011 zijn hierover afspraken gemaakt en is de evaluatie voor het eerst uitgevoerd (zie ook paragraaf 3.3 Toezichthouders). Aan het tweede punt, de evaluatie van de relatie tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht, wordt in 2012 nadere uitwerking gegeven. Het UMCG heeft, conform de verplichting in de Governancecode UMC s, een klokkenluidersregeling vastgesteld, zodat werknemers (vermoedens van) ernstige misstanden in de organisatie op een veilige manier kunnen melden. De regeling is bekend gemaakt in de organisatie. Samenvattend heeft het UMCG in 2011 dus, met uitzondering van de evaluatie tussen Raad van Bestuur en Raad van Toezicht, voldaan aan de eisen van de Governancecode UMC s. 3.2 Raad van Bestuur In het bestuursreglement UMCG, in 2009 goedgekeurd door de Raad van Toezicht, zijn de specifieke taken voor het UMCG opgenomen, zoals die voortkomen uit de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). De Raad van Bestuur is voor onbepaalde tijd benoemd door de Raad van Toezicht en bestaat uit vier leden: dhr. drs. L.C. Bruggeman (voorzitter) dhr. mr. J.F.M. Aartsen dhr. drs. Fr.C.A. Jaspers dhr. prof. dr. F. Kuipers (decaan) De Raad van Bestuur kent een collectieve verantwoordelijkheid betreffende alle kerntaken. Alle nevenfuncties van de leden van de Raad van Bestuur zijn goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Nieuwe nevenfuncties worden ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht voorgelegd; belangenverstrengeling wordt op deze manier voorkomen. De nevenfuncties zijn onderling bekend. In gevallen waarbij belangenverstrengeling zou kunnen spelen, treedt het betreffende lid van de Raad van Bestuur terug bij de besluitvorming. De nevenfuncties zijn opgenomen in bijlage 1. 24

25 De bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur (zie ook de Jaarrekening) past binnen de salarisschaal leden Raad van Bestuur, zoals vastgesteld door de minister van OCW. Op basis van richtlijnen van de NVZD (Vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg) heeft de Raad van Toezicht de bezoldiging vastgesteld (zie ook paragraaf van de Jaarrekening). Inkomsten van de leden van de Raad van Bestuur uit nevenfuncties komen ten gunste van het UMCG. De Raad van Bestuur wordt geadviseerd door of legt verantwoording af aan de volgende commissies en adviesorganen: Raad/commissie Aanwezig Verwijzing/toelichting Ondernemingsraad/O&O-raad Ja Par. 2.2 en 3.6 van dit verslag CRAZ Ja Par. 2.2 en 3.5 Klachtencommissie Ja Par Centrale Incident Meldingcommissie Ja Par. 4.4 Stafconvent Ja Par. 2.2 en 3.2 METc Ja Par Expertgroep Kwaliteit Ja Par. 4.3 Stuurgroepen Zorginformatisering, Ja Par. 3.2 Onderzoeksinformatisering, Digitale infrastructuur en EPD Verpleegkundige Adviesraad (bij het Ja Par Verpleegkundig Expertisecentrum) Auditcommissie (Raad van Toezicht) Ja Par. 3.3 Remuneratiecommissie (Raad van Toezicht) Ja De bezoldiging van de Raad van Bestuur past binnen de richtlijnen van de minister van OCW en is een verantwoordelijkheid van de gehele Raad van Toezicht. Tabel 8 Adviesraden Raad van Bestuur (Raad van Toezicht) De taken en bevoegdheden van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht vloeien eveneens voort uit de WHW. De raden vergaderen gemeenschappelijk minstens vier maal per jaar. De begroting en jaarrekening/jaarverslag zijn vaste agendapunten in de na- respectievelijk voorjaarsvergaderingen. In augustus presenteert de Raad van Bestuur daarnaast, overeenkomstig het informatieprotocol (zie paragraaf 3.3), een halfjaarverslag aan de Raad van Toezicht, waarin expliciet aandacht wordt besteed aan risicomanagement. De Raad van Toezicht wordt op de hoogte gehouden van eventuele verstoringen van de bedrijfsvoering (bijvoorbeeld bij ICT-calamiteiten in deze verslagperiode). Belangrijke publicaties van de IGZ en de ministeries worden actief ter informatie aangeboden. Ten slotte worden de Polsslag en Triakel 1, algemene informatievoorziening voor alle UMCGmedewerkers, aan de Raad van Toezicht gestuurd. Raad van Bestuurvergaderingen Op de bestuursvergaderingen zijn vaste bespreekpunten: het strategisch beleid van het UMCG, de organisatieontwikkeling, regiosamenwerking en de maatschappelijke verbanden; kwaliteit en patiëntveiligheid, risicomanagement, personeel, financiën (waaronder bezuinigingen), onderwijs, 1 Op 27 oktober 2011 is de laatste Triakel verschenen. Het onderzoek van UMCG-wetenschappers is sindsdien via het online wetenschapsmagazine UMCG KennisInZicht (zie toegankelijk. 25