Gevaarlijke stoffen op het werk 4-Stappenplan I-SZW en REACH: Wat moet u nog doen?

Transcriptie

1 Gevaarlijke stoffen op het werk 4-Stappenplan I-SZW en REACH: Wat moet u nog doen? Landelijke Stoffendag 2016 Ede, 13 december 2016 dr. Joost van Rooij arbeidshygiënist/toxicoloog drs. Stan de Poot arbeidshygiënist

2 Onderwerpen Beoordeling gevaarlijke stoffen op de werkplek Aanpak volgens 4-stappenplan Inspectie SZW (nationaal) Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH (Europees) Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Landelijke Stoffendag - 13 december - Ede 2

3 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW (nationaal) 3

4 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW 4-stappen traject Register gevaarlijke stoffen RI&E gevaarlijke stoffen 4

5 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Waar staat uw bedrijf? Vul de zelfinspectietool van I-SZW in! gevaarlijkestoffen.zelfinspectie.nl Zijn er kankerverwekkende, mutagene of reprotoxische stoffen aanwezig binnen uw bedrijf? 5

6 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Enkele tips & tricks stap 1 inventariseren 1. Neem in register gevaarlijke stoffen tevens informatie op over: Dampspanning van componenten (in Pa) H-zinnen van zowel producten als componenten Molecuulgewicht van componenten 2. Kankerverwekkende, mutagene en/of reprotox stoffen? vertrouw niet alleen op MSDS maar check CMR-lijst SZW neem monitoring op in (P)AGO onderzoek 3. Neem in register gevaarlijke stoffen tevens op: intermediates hulpstoffen (reiniging, laboratorium, technische dienst), natuurlijke producten (kwartsstof, houtstof, etc). Geef op uw hand-out aan of tip een aandachtspunt is in uw bedrijf. 6

7 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Enkele tips & tricks stap 1 inventariseren - data issues Ontbrekende stofeigenschappen? ECHA Registered Substances Database: IFA GESTIS-Database: Royal Society of Chemistry s ChemSpider: Andere eenheden nodig? Dampspanning in mbar i.p.v. Pa : Dampspanning bij 25 C i.p.v. 20 C: Concentratie in ppm i.p.v. mg/m 3 : 7

8 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Enkele tips & tricks stap 2 beoordelen 4. Stel blootstellingsniveau vast met erkend en universeel schattingsmodel: ECETOC-Tra, evt. aangevuld met Stoffenmanager of ART 5. Zorg voor een goede inventarisatie van werkhandelingen en werkplekken: Overweeg inhuur deskundige arbeidshygiënist (1 dag) Geef op uw handout aan of tip een aandachtspunt is in uw bedrijf. 6. Toets blootstelling aan: Wettelijke NL of EU grenswaarde, en/of REACH grenswaarden: DNELs (inhalatie en huid), of tentatieve (bedrijfs) grenswaarde (op basis H-zinnen) 7. Taak versus dagblootstelling: let op combinatie van werkzaamheden 8

9 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Enkele tips & tricks stap 2 beoordelen - bronnen Informatie over schattingsmodellen? Compleet overzicht van tools en bronnen op website Caesar Consult: Informatie over grenswaarden en CMR-stoffen? Compleet overzicht van bronnen op website Caesar Consult 9

10 Aanpak volgens 4-stappen I-SZW Enkele tips & tricks stap 3 en 4 maatregelen en borging 8. Stel Plan van Aanpak (PvA) op: Actiepunten ter beheersing van risico s Wat? Wie? Wanneer? Arbeidshygiënische strategie 9. Borgen in de organisatie: Leg registratie en risicobeoordeling vast in procedure Geef voorlichting aan werknemers over veilige werkwijzen Vertaal de risicobeoordeling naar veilig werkinstructies en leg deze vast in Werkplekinstructiekaarten (WIK 2.0) Geef op uw hand-out aan of tip een aandachtspunt is in uw bedrijf. 10

11 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH (Europees) REACH = Registration Evaluation Authorization of Chemicals 11

12 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Regelgeving en uitgebreide veiligheidsinformatiebladen REACH de nieuwe EU chemische stoffen wetgeving Alle chemische stoffen in de EU worden opnieuw beoordeeld op risico s voor worker, consumer en environment Dossiers voor alle stoffen met H-zin(nen): Chemical Safety Assessment van stoffen door de gehele keten voor duizenden stoffen worden alle mogelijke exposure scenario s doorgeschat met modellen (veelal met ECETOC-Tra model) Extended -Safety Data Sheet (Ext-SDS) uitgebreid VIB Exposure Scenarios (ES) in de annex bevatten Safe Use Instructions instructies voor veilige werkwijze 12

13 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Check of product in uw bedrijf veilig wordt gebruikt Check binnen 12 maanden na ontvangt van het esds of het product in uw bedrijf veilig wordt gebruikt: Staat uw gebruik in lijst van Exposure Scenario s? Staan uw werkhandelingen in lijst van Contributing Scenario s? Komen uw Operational Conditions (OCs) en Risk Management Measures (RMMs) overeen met voorschriften van leverancier? Zo niet, pas werkwijze aan of bewijs veilig gebruik door middel van SCALING (veelal ECETOC-Tra-schatting nodig!) of met meetgegevens Leg de bevindingen vast: documenteer Dit heet in het jargon: use compliance check 13

14 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Use compliance check: SCALING SCALING = Herbeoordeling van de blootstelling en herberekening van de Risk Characterization Ratio, (RCR) gebaseerd op de werkelijke OCs en RMMs in uw bedrijf Welke schattingsmodel mag je gebruiken bij scaling? het schattingsmodel dat door uw leverancier is gebruikt is vaak het ECETOC-Tra schattingsmodel! (in > 95% van REACH dossiers) Welke informatie heb je nodig voor de herbeoordeling? de werkelijke Operational Conditions (OCs) en Risk Management Measures (RMMs) in uw bedrijf Welke info heb je nodig voor herberekening van Risico Ratio? de Derived No Effect Levels (DNELs) 14

15 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Vergelijkbaar met 4-Stappen I-SZW maar toch anders Dezelfde geaccepteerde schattingsmodellen, echter Stoffenmanager-model vooral in NL (4-stappenplan) en ECETOC-Tra model vooral in EU (REACH) Bottum-up (Arbowet, 4-stappenplan) -> ieder bedrijf doet voor zijn werksituaties zelf de risicobeoordeling (toetsing aan (bedrijfs)grenswaarden) Top-down (REACH) -> leverancier heeft voor jou de risicobeoordeling uitgevoerd. Jij moet checken of je werkt volgens zijn safe use instructions-> use compliance check let op: - gebaseerd op toetsing aan DNELs, - niet voor stoffen zonder eigenaar zoals: lasrook, dieselmotoremissies. 15

16 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Enkele tips & tricks 10. Zorg voor centrale ontvangst van Veiligheidsinformatiebladen (VIBs): Registreer datum van ontvangst en leverancier Registreer type SDS (ext SDS, SDS-TIUSCC, SDS-oude stijl) Beoordeel kwaliteit ( 11. Zorg dat je register gevaarlijke stoffen ook informatie bevat over: DNELs ( REACH grenswaarden voor inhalatie en huid) 12. Zorg dat je werkplekken en handelingen (ook) zijn beschreven conform REACH Use Desctriptor Systeem (PROCs) ECETOC-Tra werkplekkarakteristieken (duration, ventilation, LEV etc.) 13. Zorg dat de blootstellingsbeoordelingen (ook) zijn uitgevoerd met: ECETOC-Tra schattingsmodel De onder REACH verplichte use compliance check wordt dan een simpele administratieve handeling en scalen, mocht dat nodig zijn, heb je al gedaan 16

17 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Webapplicatie voor registratie en risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen op de werkplek is powered by 17

18 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wat is ChemRADE? ChemRADE is een computerprogramma waarmee u: - in eigen beheer de registratie en risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen op de werkvloer kunt uitvoeren, - en grip krijgt op de gezondheidsrisico s door gevaarlijke stoffen in uw bedrijf 18

19 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wat doet ChemRADE? ChemRADE helpt bedrijven bij: het op orde brengen van het Register Gevaarlijke stoffen het afleiden van (bedrijfs)grenswaarden de beoordeling van risico s met zowel het EcetocTRA model als het stoffenmanager model en/of meetgegevens het maken van risk-based werkplekinstructiekaarten (WIK 2.0) het voldoen aan de Arbowet (4-stappenplan) én REACH verplichtingen Bedrijf X (700 grondstoffen en 500 producten) had binnen 6 weken de registratie en risicobeoordeling op orde 19

20 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Hoe is ChemRADE ontstaan? Ontwikkeling ChemRADE: vanuit praktijkbehoefte van bedrijven (klanten van ) samen met bedrijven/klanten lean and mean geen opsmuk! sinds 2011 Ons team Joost van Rooij Daan Huizer Stan de Poot 20

21 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wie gebruiken ChemRADE? (1) meer dan 100 gebruikers in NL en daarbuiten (EU,VS,Canada,Azië) zowel multinationals als MKB (> ca. 20 fte) uit meerdere sectoren: Chemie en petrochemie, zoals producenten van grondstoffen en halffabricaten, op- en overslagbedrijven, raffinaderijen Formuleerders van chemische producten, lijmfabrikanten, verffabrieken, smeermiddelen, inkten Eindgebruikers van chemische producten, industriële reiniging textiel, energieproducenten Food, productie van snoepgoed, tabaksverwerking Landbouw, gewasverbeteringsmiddelen Farmacie Recycling meer dan 25 gebruikers succesvol door 4-stappen plan 21

22 23

23 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wat maakt ChemRADE speciaal? Efficiënt in gebruik software werkt intuïtief eenvoudige import bestaande stoffenregister Flexibele en degelijke beoordelingmethodiek meerdere erkende rekenmodellen (STM en ECETOC-TRA) koppelen meetgegevens Uitgebreide rapportage mogelijkheden, o.a. risk-based Werkplekinstructiekaarten (WIK 2.0) Niet alleen voldoen aan ARBO (4-stappenplan) maar ook aan REACH verplichtingen, door gebruik van: DNELs en REACH Use Descripter Systeem (PROCs) ECETOC-TRA schattingsmodel geautomatiseerde use compliance checks 24

24 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE ARBO (4-stappenplan) in ChemRADE Stap 1. Inventariseren register gevaarlijke stoffen aanvullende registratieverplichtingen CMR-stoffen Stap 2. Beoordelen schatten blootstelling met model naar keuze: STM en/of ECETOC-TRA op basis van meetgegevens indien beschikbaar automatische beoordeling blootstelling mét en zonder PBM beoordeling gecombineerde blootsteling (optioneel) automatische afleiding (bedrijfs)grenswaarden volgens SER leidraad Stap 3. Maatregelen plan van aanpak volgens arbeidshygiënische strategie Stap 4. Borging (voorlichting en instructie) risk-based Werkplekinstructiekaarten (WIK 2.0) 25

25 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE REACH in ChemRADE Basispakket ChemRADE REACH grenswaarden (DNELs) voor inhalatie en huid in register tevens schatten blootstelling met model ECETOC-TRA (optioneel) beschrijving activiteiten met REACH Use Descriptor System (PROCs) REACH-module ChemRADE registratie type SDS (ext-sds, SDS-TIUSCC, SDS-old) & leverancier uitvoering en documentatie van use compliance checks * beschikbaar in 1 e kwartaal 2017 naar behoefte aan te schaffen als losse module * beproefde aanpak ontwikkeld met bedrijven (REACH complicance trainingen sinds 2010). Meer dan 200 bedrijven volgen inmiddels deze aanpak 26

26 Geïnteresseerd in ChemRADE? Kom naar de gratis training! Donderdag 9 februari 2017 Training: Werken met ChemRADE (09:30 13:00) Lunch Training: WIK-module van ChemRADE (14:00-17:00) Locatie: Plaats: Holthurnsche Hof Berg en Dal (bij Nijmegen) Aanmelden: * Gratis voor relaties Caesar Consult, voor gebruikers ChemRADE en voor deelnemers aan onze workshop op Landelijke Stoffendag Maximaal aantal deelnemers bedraagt 35 per training - Op volgorde van inschrijving U kunt één of beide trainingen volgen. 29

27 Gevaarlijke stoffen op het werk 4-Stappenplan I-SZW en REACH: Wat moet u nog doen? Landelijke Stoffendag 2016 Ede, 13 december 2016 Dank voor uw aandacht! joost.vanrooij@caesar-consult.nl of stan.depoot@chemrade.nl